E4800 Programmable Logic Controllers PDF

(i)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
MODUL
POLITEKNIK
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
E4800
PROGRAMMABLE
LOGIC CONTROLLERS
ZULKIFLI BIN KAMARUDIN ( PUO )
SITI MARLINA BINTI MOHAMMAD AMIN ( PUO )
SUBRAMANIAN A/L SINNAKANOO ( PUO )
http://modul2poli.blogspot.com/
(ii)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
BIODATA
PENULIS
MODUL
J4110
KAJIDAYA
BAHAN
2
E4800 PROGRAMMABLE LOGIC CONTROLLERS
Nama
Alamat
Telefon
Kelulusan
Jawatan
Nama
Alamat
Telefon
Kelulusan
Jawatan
Nama
Alamat
Telefon
Kelulusan
Jawatan
: Zulkifli Bin Kamarudin

: Jabatan Kejuruteraan Elektrik
Politeknik Ungku Omar
Jalan Raja Musa Mahadi
31400 Ipoh, Perak.
: 05-5457656 / 7622 ext. 125
: B.Sc ( Elec.Eng & Edu.)( UTM )
Diploma Elec.Eng. (UTM)
: Pensyarah Teknik
: Siti Marlina Binti Mohammad Amin

31400 Ipoh, Perak.
: 05-5457656/7622 ext. 125
: B.Eng ( Hons )Electrical ( UTM )
: Pensyarah Teknik
: Subramanian A / L Sinnakanoo
31400 Ipoh, Perak.
: 05-5457656/7622 ext. 125
: Diploma Elec.Eng. (UTM)
: Pensyarah Teknik
(iii)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
GRID KURIKULUM
TOPIK
SISTEM AUTOMASI
PENGENALAN KEPADA PLC
REKABENTUK PERKAKASAN PLC
PENGATURCARAAN
APLIKASI PLC DALAM INDUSTRI
PEMILIHAN & PENYELENGGARAAN PLC
UNIT 1 :
UNIT
1
3
3
4
9
10
SISTEM AUTOMASI
1.1
(6 JAM)
Keperluan Sistem Kawalan Automasi

Di Industri
1.2
Pengkelasan Sistem Kawalan Automasi
1.3
Perbandingan Antara Automasi Tetap Dengan

Automasi Boleh Aturcara
UNIT 2 :
1.4
Jenis-Jenis Sistem Kawalan
1.5
Sistem Kawalan Numatik
1.6
Sistem Kawalan Hidraulik
1.7
Sistem Kawalan Elektrik
1.8
Perbandingan Di Antara 1.6, 1.7 dan 1.8
SISTEM AUTOMASI
(3 JAM)
2.1
Mentakrifkan Istilah Sistem Kawalan
2.2
Mentakrifkan Masukan Rujukan
2.3
Mentakrifkan Angkubah Terkawal
2.4
Mentakrifkan Gangguan
2.5
Mentakrifkan Elemen Suapbalik
2.6
Menerangkan Sistem Kawalan Gelung Buka
2.7
Menerangkan Sistem Kawalan Gelung Tutup
2.8
Menerangkan Sistem Kawalan Berkomputer
2.9
Membandingkan Sistem Gelung Buka Dengan

Sistem Gelung Tutup.
(iv)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
UNIT 3 :
UNIT 3 :
UNIT 4 :
UNIT 5 :
PENGENALAN KEPADA PLC

3.1
Definisi Terminologi PLC
3.2
Latarbelakang PLC
3.3
Fungsi dan Jenis Binaan PLC
3.4
Kelebihan PLC
REKABENTUK PERKAKASAN PLC

3.5
Unit Pemprosesan Pusat (CPU)
3.6
Unit Ingatan
3.7
Unit Paparan dan Penunjuk
3.8
Unit Input/Output
3.9
Unit Housing
3.10
Unit Pengaturcaraan
3.11
Unit Storan Sekunder
3.12
Unit VDU
3.13
Unit Bekalan Kuasa
3.14
Unit Pencetak
PENGATURCARAAN
4.1
Bahasa-Bahasa Pengaturcaraan
4.2
Asas Rajah Tangga
4.3
Istilah-Istilah Asas
4.4
Kod Mnemonik
PENGATURCARAAN
5.1
Suruhan LOAD
5.2
Suruhan LOAD NOT
5.3
Suruhan AND
5.4
Suruhan AND NOT
5.5
Suruhan OR
(3 JAM)
(6 JAM)
(4 JAM)
(4 JAM)
(v)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
UNIT 6 :
5.6
Suruhan OR NOT
5.7
Suruhan OUTPUT
5.8
Suruhan END
5.9
Suruhan BLOK LOGIK OR
5.10
Suruhan BLOK LOGIK AND
5.11
OR LOAD dan AND LOAD
PENGATURCARAAN
6.1
Suruhan NO OPERATION
6.2
Suruhan END
6.3
Suruhan INTERLOCK dan INTERLOCK
(4 JAM)
CLEAR
6.4
Suruhan JUMP dan JUMP END
6.5
Suruhan KEEP
6.6
Suruhan SET dan RESET
6.7
Suruhan DIFFERENTIATE UP dan

DIFFERENTIATE DOWN
UNIT 7 :
UNIT 8 :
PENGATURCARAAN
7.1
Pemasa
7.2
Pembilang
7.3
Penggunaan Arahan Pemasa dan Pembilang
PENGATURCARAAN
8.1
High Speed Timer
8.2
Shift Register
8.3
Move
8.4
Set Carry
8.5
Clear Carry
8.6
Add
8.7
Substract
(2 JAM)
(4 JAM)
(vi)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
8.8
UNIT 9 :
UNIT 10 :
Compare
APLIKASI PLC DI DALAM INDUSTRI
(18 JAM)
9.1
Kawalan Motor Penghantar (Motor Conveyor)
9.2
Pemilihan Bahan (Part Sorting)
9.3
Kawalan Pekej (Packing Line Control)
9.4
Kawalan Lampu Trafik
9.5
Pengisian dan Pengeluaran
PEMILIHAN & PENYELENGGARAAN PLC (6 JAM)

10.1
Kapasiti Input/Output
10.2
Jenis Input/Output
10.3
Saiz Ingatan
10.4
Jenis Bahasa Pengaturcaraan
10.5
Perkembangan Sistem Masa Depan
10.6
Sokongan dan Backup
10.7
Kerosakan Peralatan Input/Output (sensor and actuator)
10.8
Kerosakan Pendawaian
10.9
Kerosakan Sambungan Komunikasi
10.10 Gangguan Bekalan Kuasa (noise or break in supply)

10.11 Kerosakan Dalaman PLC
10.12 Pertimbangan Terhadap Pemasangan dan Pendawaian
10.13 Teknik Mengatasi Masalah Grounding
10.14 Kaedah Penyelenggaraan Pencegahan (Preventive
Maintenance)
PANDUAN MENGGUNAKAN MODUL

1.
Modul ini dibahagikan kepada 10 unit kesemuanya.
(vii)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
2.
Mukasurat dinomborkan berdasarkan kepada Kod Subjek, Unit dan Halaman.

CONTOH:
3.
4.
E4800 / UNIT 1 / 1
(Modul / Unit 1 / Halaman 1)
Pada permulaan unit, objektif am dan objektif khusus dinyatakan.

Setiap unit mengandungi urutan aktiviti dan diberikan simbol berikut :
OBJEKTIF
Bahagian ini mengandungi objektif am dan objektif khusus setiap
pembelajaran
INPUT
Input mengandungi maklumat yang akan anda pelajari
AKTIVITI
Bahagian ini mengandungi proses pembelajaran secara aktif untuk
menguji kefahaman anda. Anda perlu ikuti dengan teliti dan
melaksanakan arahan yang diberikan.
MAKLUMBALAS KEPADA AKTIVITI
Bahagian ni mengandungi jawapan kepada soalan-soalan yang
diberkan dalam aktiviti.
PENILAIAN KENDIRI
Penilaian kendiri menguji kefahaman anda dalam setiap unit.
MAKLUMBALAS KEPADA PENILAIAN KENDIRI

Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan-soalan yang
diberikan dalam penilaian kendiri.
5.
6.
7.
Anda perlu mengikuti unit demi unit yang disediakan.

Anda boleh meneruskan unit yang selanjutnya setelah berjaya melalui unit
sebelumnya dan yakin dengan jawapan anda.
Anda dibenarkan bertanya kepada pensyarah modul ini jika terdapat sebarang
kemusykilan di dalam mengikuti urutan aktiviti yang diberikan.
PERNYATAAN TUJUAN
Modul ini disediakan untuk kegunaan pelajar-pelajar semester 5 yang mengikuti
kursus Diploma Kejuruteraan Elektronik di Politeknik-Politeknik seluruh Malaysia.
(viii)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
Ianya bertujuan untuk memudahkan pemahaman teori pelajar-pelajar dengan kaedah

pembelajaran kontekstual.
PRA-SYARAT KEMAHIRAN DAN PENGETAHUAN

Untuk mengikuti modul ini pelajar-pelajar mestilah lulus dalam Peperiksaan Akhir
Semester 4.
OBJEKTIF AM
Di akhir modul ini, pelajar-pelajar akan dapat:
Memahami sistem kawalan automasi di dalam industri.

Mempelajari dan memahami kepentingan PLC dalam industri.
Memahami sebuah sistem PLC dengan lebih mendalam.
Mempelajari dan memahami cara menulis aturcara PLC.
Mengaplikasikan aturcara PLC untuk pengawalan alat-alat yang berkaitan.
Mempelajari dan memahami cara-cara penyelenggaraan sistem PLC.
PERALATAN & SUMBER YANG PERLU DIGUNAKAN BERSAMA

MODUL
Set PLC
Udara Mampat
Bekalan Kuasa
Silinder (Satu Tindakan, Dua Tindakan)
Injap
RUJUKAN
Mikell P. Groover, Industrial Robotic, McGraw Hill

OMRON, Beginner Guide To PLC
Warnock and Ian G, Programmable Controller, Prentice Hall
Katsuhiko Ogata, Modern Control Engineering, Prentice Hall
SOAL SELIDIK MODUL OLEH PELAJAR

Tajuk Modul : _________________________
_____________
Kod Modul
(ix)
E4800 PLC
___________________________________________________________________
Nama Pelajar : _______________________
Kursus
No. Pendaftaran: ____________
: ____________________________________
Nama Penulis Modul : ______________________________

Sila gunakan skala berikut untuk penilaian anda.
4
3
2
1
Sangat setuju
Setuju
Tidak setuju
Sangat tidak setuju
Arahan : Tandakan pada ruangan skor yang dipilih.

Bil
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
ELEMEN PENILAIAN
A. FORMAT
Susun atur muka surat adalah menarik.
Saiz font yang digunakan adalah senang untuk dibaca.
Saiz dan jenis gambar serta carta yang digunakan sesuai
dengan input.
Carta dan gambar senang dibaca dan difahami.
Jadual yang digunakan tersusun dengan teratur dan mudah
difahami.
Teks input disusun dengan cara yang mudah difahami.
Semua ayat berbentuk arahan dipamerkan dengan jelas.
B. ISI KANDUNGAN
Saya faham semua objektif dengan jelas.
Saya faham pada idea yang disampaikan.
Cara persembahan idea adalah menarik.
Semua arahan yang diberikan mudah difahami.
Saya boleh melaksanakan semua arahan yang diberikan
dalam unit ini.
Soalan dalam aktiviti adalah mudah dijawab.
Saya boleh menjawab soalan-soalan dalam penilaian kendiri.
Maklum balas boleh membantu mengenalpasti kesilapan saya.
Ayat-ayat yang digunakan mudah difahami.
Gaya penulisan menarik.
Saya boleh mengikuti unit ini dengan mudah.
Unit ini memudahkan saya mempelajari & memahami topik ini.
Penggunaan modul ini menarik minat saya.
SKALA
2
3
SISTEM KAWALAN
1.0
PENGKELASAN DAN PENJENISAN
Sistem kawalan masa kini banyak menjurus kepada Sistem Kawalan Automasi. Kemana
saja kita pergi, kita dikelilingi oleh sistem ini contohnya di rumah, di jalan, di dalam
kenderaan dan di bangunan-bangunan. Di industri pula, Sistem Kawalan Automasi ini
sangat diperlukan kerana ianya dapat meningkatkan kualiti dan menambahkan
produktiviti. Boleh dikatakan sistem kawalan automasi ini banyak mempengaruhi cara
hidup masa depan.
1.1
KEPERLUAN SISTEM KAWALAN AUTOMASI DI INDUSTRI
Sistem Kawalan Automasi ialah sistem yang berupaya mengawal suatu proses dengan
pertolongan insani yang minima atau tanpa insani dan mempunyai keupayaan untuk
memulakan, melaras, bertindak memapar atau mengukur pembolehubah di dalam proses
dan memberhentikan proses dalam usaha mendapatkan keluaran yang diperlukan.
Tujuan utama Sistem Kawalan Automasi digunakan di dalam industri adalah untuk
meningkatkan produktiviti dari segi :
Meningkatkan kuantiti keluaran.
Memperbaiki kualiti keluaran.
Mengawal kos perbelanjaan.
1.2
PENGKELASAN SISTEM KAWALAN AUTOMASI

Sistem Kawalan Automasi boleh dikelaskan kepada DUA (2) bahagian iaitu :
1.2.1 Automasi Tetap (Fixed Automation / Hard-Wire Control)
Sistem kawalan ini direka untuk melakukan satu tugas yang khusus. Fungsi litar
kawalannya adalah tetap dan kekal. Kerja akan menjadi rumit jika kita ingin
melakukan kerja lain selain dari tugas yang telah sedia ada pada sistem kawalan
jenis ini.
1.2.2 Automasi Boleh Aturcara / Automasi Bolehlentur

(Flexible Automation / Programmable Control System)
Automasi Boleh Aturcara atau Automasi Bolehlentur adalah sistem kawalan yang
kompleks
yang
dapat
melakukan
berbagai
tugas.
Fungsi litar kawalannya diaturcarakan oleh pengguna dan boleh diubahsuai.

Apabila tugas yang perlu dilakukan oleh mesin bertukar, perubahan cuma perlu
dilakukan dengan melakukan pengubahsuaian pada aturcara kawalan mesin
tersebut.
1.3
PERBANDINGAN ANTARA AUTOMASI TETAP DENGAN AUTOMASI

BOLEH ATURCARA
AUTOMASI
TETAP
AUTOMASI
BOLEH
ATURCARA
Khusus
Berbagai
Kemudahan membuat
perubahan /
penambahbaikan
Sukar
Mudah
Penyelenggaraan
Mudah
Sukar
Bergantung kepada
rekabentuk dan
pembuatan
Sangat tinggi
Laju
Sesuai untuk sistem
yang kecil
Perlahan
Sesuai untuk semua
jenis sistem
Kegunaan
Keupayaan
Kelajuan
Kecekapan dari segi
ekonomi
Contoh 1.3.1
Kawalan Tetap
S1
S2
VB
mentol
Kawalan Boleh Aturcara

ATURCARA
S1
S2
00000
00001
10000
LD
AND
OUT
END (01)
00000
00001
10000
PLC
I
N
O
U
P
U
T
T
P
U
T
mentol
S1
S2
COM
COM
VB
VB
Contoh 1.3.2
Kawalan Tetap
S1
mentol
S2
VB
Kawalan Boleh Aturcara

Litar kawalan
S1
10000
00000
ATURCARA
LD
00000
OR
00001
OUT
10000
END (01)
S2
00001
PLC
I
N
P
U
T
O
U
T
P
U
T
mentol
S1
S2
COM
COM
Vb
Vb
1.4
JENIS-JENIS SISTEM KAWALAN

Terdapat
TIGA (3) jenis sistem kawalan yang berasaskan kepada sumber bekalan.
Sistem-sistem tersebut adalah seperti berikut:
1.5
i.
Sistem kawalan pneumatik.
ii.
Sistem kawalan hidraulik.
iii.
Sistem kawalan elektrik.
SISTEM KAWALAN PNEUMATIK
Sistem kawalan pneumatik ialah satu sistem yang menggunakan udara yang di
mampatkan untuk menghasilkan daya / tenaga untuk menjalankan kerja. Sistem
pneumatik banyak di dapati dalam sistem perindustrian seperti industri makanan,
petrokimia dan industri yang menggunakan robotik. Secara amnya sistem pneumatik
memerlukan
i.
Bekalan udara mampat
ii.
Injap kawalan
iii.
Tiub penghubung
iv.
Pemindaharuh (Transducer)
Sistem kawalan pneumatik ini boleh dikawal secara insani dan automatik. Sistem-sistem
ini boleh diwakili oleh gambarajah blok asas pada Rajah 1.5a dan Rajah 1.5b.
Insani
Penapis
Pemampat
Injap
kawalan
Tiub
Penghubung
Isyarat
keluaran
Rajah 1.5a : Gambarajah blok asas sistem kawalan pneumatik secara insani
PLC
Penapis
Pemampat
Injap
kawalan
Tiub
Penghubung
Isyarat
keluaran
Rajah 1.5b : Gambarajah blok asas sistem kawalan pneumatik secara automatik
dengan
menggunakan
PLC
1.6
SISTEM
KAWALAN
HIDRAULIK
Sistem kawalan hidraulik ialah satu sistem yang menggunakan bendalir untuk
menghasilkan daya / tenaga untuk menjalankan kerja. Sistem
hidraulik banyak di
gunakan di dalam industri automobil seperti sistem kuasa, sistem brek, kren, jek kereta,
satelit dan sebagainya. Bendalir yang biasa digunakan adalah minyak. Secara amnya
sistem hidraulik memerlukan :
i.
Bekalan Bendalir Hidraulik
ii.
Injap kawalan
iii.
Silinder
Sistem kawalan hidraulik ini boleh dikawal secara insani dan automatik. Sistem-sistem
ini boleh diwakili oleh gambarajah blok asas pada Rajah 1.6a dan Rajah 1.6b.
Bekalan Hidraulik
Silinder
Injap pelega
Pemacu
Injap
kawalan
Pam
Penapis
Manual
bendalir
Rajah 1.6a : Gambarajah blok sistem kawalan hidraulik secara insani
Bekalan Hidraulik
Silinder
Injap pelega
Pemacu
Injap
kawalan
Pam
Penapis
PLC
bendalir
Rajah 1.6b : Gambarajah blok sistem kawalan hidraulik secara automatik

dengan menggunakan PLC
1.7
SISTEM KAWALAN ELEKTRIK

Sistem Kawalan Elektrik ialah satu sistem kawalan yang menggunakan arus
elektrik samada arus terus (AT) atau arus ulang alik (AU) sebagai sumber
bekalan. Secara amnya Sistem Kawalan Elektrik memerlukan:
i.
Bekalan elektrik (AT) atau (AU)
ii.
Elemen masukan (Suis, penderia, pemindaharuh, injap, komponenkomponen elektronik dan sebagainya)
iii.
Elemen keluaran ( Motor, lampu dan sebagainya)
iv.
Kabel penyambung
Sistem Kawalan Elektrik ini boleh dikawal secara insani dan automatik. Sistem-sistem ini
boleh diwakili oleh gambarajah blok asas pada Rajah 1.7a dan Rajah 1.7b.
Suis
VB
Lampu
Rajah 1.7a : Litar sistem kawalan elektrik secara insani

Suis
Lamp
PLC
VB
VB
Rajah 1.7b : Gambarajah blok sistem kawalan elektrik secara automatik

dengan menggunakan PLC
1.8
PERBANDINGAN ANTARA SISTEM KAWALAN PNEUMATIK, SISTEM

KAWALAN HIDRAULIK DAN SISTEM KAWALAN ELEKTRIK
Sistem kawalan pneumatik
Sistem pemasangannya mudah.
Rekabentuk sistemnya ringkas.
Menggunakan udara mampat sebagai sumber bekalan untuk melakukan kerja.
Sistem kawalan hidraulik
Sistem pemasangannya rumit.
10
Menggunakan bendalir seperti minyak sebagai sumber bekalan untuk melakukan

kerja.
Jika berlaku kebocoran akan menyebabkan kekotoran.
Sistem kawalan elektrik
Sistem yang mudah.
Menggunakan tenaga elektrik sebagai sumber bekalan untuk melakukan kerja.
Penggunaannya meluas.
11
2.0
TERMINOLOGI
Sistem kawalan merupakan salah satu disiplin ilmu kejuruteraan . Setiap

disiplin ilmu kejuruteraan mempunyai terminology terminology yang
tersendiri. Begitulah halnya dengan Sistem Kawalan . Oleh itu, didalam unit
ini anda akan didedahkan dengan beberapa terminology penting yang
digunakan semasa mempelajari Sistem Kawalan.
2.1
SISTEM KAWALAN
Sistem kawalan ialah komponen-komponen yang disambung kepada sistem
atau proses yang hendak dikawal. Komponen-komponen asas sistem kawalan
boleh dibahagikan kepada lima bahagian iaitu:
2.2
(i)
Penjana isyarat rujukan (masukan/titik set)/ isyarat masukan/
(ii)
Elemen pengukuran.
(iii)
Pembanding.
(iv)
Pengawal.
(v)
Penggerak.
(vi)
Sistem yang dikawal (sistem terkawal)
MASUKAN RUJUKAN
Masukan Rujukan adalah isyarat yang diberikan pada masukan sesuatu sistem
contohnya seperti suhu, tekanan, paras dan sebagainya. Nilainya adalah tetap.
2.3
ANGKUBAH TERKAWAL
Angkubah Terkawal adalah isyarat atau pembolehubah yang dikawal di
bahagian keluaran contohnya seperti suhu, tekanan, paras dan sebagainya.
Nilainya boleh berubah.
12
2.4
GANGGUAN
Gangguan adalah elemen yang menggangu isyarat kawalan di dalam sesuatu
sistem kawalan. Gangguan boleh terhasil samaada dari dalam atau luar sistem
itu sendiri.
2.5
ELEMEN SUAPBALIK
Elemen suapbalik adalah berfungsi untuk menghantar isyarat keluaran untuk
dibandingkan dengan isyarat masukan oleh elemen Pembanding / Penjumlah
di dalam sesuatu sistem gelong tertutup.
2.6
SISTEM KAWALAN GELUNG BUKA
Sistem Kawalan Gelung Buka ialah suatu jenis sistem kawalan dimana
keluaran tidak mempengaruhi tindakan fungsi kawalan sistem tersebut. Sistem
ini boleh diwakili oleh gambarajah blok di Rajah 2.6 di bawah.
Isyarat
rujukan
Pengawal
Penggerak
Sistem
yang
hendak
dikawal
Isyarat
keluaran
Rajah 2.6 : Gambarajah blok sistem kawalan gelung buka
2.6.1
Contoh Sistem Kawalan Gelung Buka
Sistem yang dikawal berdasarkan pemasa ( timer ) kebiasaannya

adalah sistem gelung buka, contohnya lampu jalanraya. Lampu jenis
ini akan menyala pada waktu tertentu (waktu malam) dan kemudian
akan terpadam pada keesokan harinya (waktu siang).Tempoh diantara
waktu menyala dan waktu padam telah ditetapkan oleh pemasa (timer).
Gambarajah blok bagi contoh di atas ditunjukkan seperti di
Rajah 2.6.1.
13
Pengawal
Penggerak
Isyarat rujukan
Pemasa
(Timer)
Tindakan
menetapkan pemasa
Geganti
(Relay)
Lampu
Sistem yang
hendak dikawal
Isyarat keluaran
Lampu ON @ OFF
Rajah 2.6.1 : Gambarajah blok lampu jalanraya ( gelung buka )

2.7
SISTEM KAWALAN GELUNG TUTUP
Sistem kawalan gelung tutup juga dikenali sebagai sistem kawalan suapbalik.
Keluaran sistem ini akan mempengaruhi tindakan fungsi kawalan sistem
tersebut .Sistem ini boleh diwakili oleh gambarajah blok di Rajah 2.7 di
bawah.
Pembanding
Isyarat
rujukan
Pengawal
Penggerak
Sistem
yang
hendak
dikawal
Isyarat
keluaran
Elemen Pengukuran
Rajah 2.7 : Gambarajah blok sistem kawalan
2.7.1
Contoh Sistem Kawalan Gelung Tutup

Sistem yang menggunakan penderia (sensor) sebagai elemen input
adalah kebiasaannya sistem gelung tutup. Kita ambil contoh yang sama
iaitu lampu jalanraya. Lampu jenis ini akan menyala dan padam
dengan sendiri apabila pengesan cahaya mengesan kecerahan, tanpa
mengambil kira tempoh yang tertentu. Jika keadaan gelap berlaku pada
waktu siang , lampu jalan akan menyala. Keadaan ini tidak berlaku
pada sistem kawalan gelung terbuka. Rajah 2.7.1 di bawah
menggambarkan contoh yang diterangkan.
14
Isyarat
rujukan
Kecerahan
lampu
Pengawal
Sistem yang
hendak dkawal
Penggerak
Pengawa
l
Geganti
Lampu
Isyarat
keluaran
Kecerahan
lampu
Elemen pengukuran
Pengesan cahaya
Rajah 2.7.1 : Gambarajah blok lampu jalanraya ( gelung tutup )

2.8
SISTEM KAWALAN BERKOMPUTER

Sistem kawalan berkomputer ialah sistem kawalan yang menggunakan sebuah
komputer sebagai pengawal. Sistem ini boleh diwakili oleh gambarajah blok
seperti Rajah 2.8 di bawah.
KOMPUTER
Isyarat
Rujukan
Pengawal
Penggerak
Sistem
yang
hendak
dikawal
Isyarat
Keluaran
Elemen Pengukuran
Rajah 2.8 : Gambarajah blok sistem kawalan berkomputer
2.9
PERBANDINGAN ANTARA SISTEM GELUNG BUKA DENGAN

SISTEM GELUNG TUTUP
Sistem Gelung Buka
Binaannya adalah mudah.
Kejituan bergantung kepada penentukuran unsur-unsur.
Tidak begitu mengalami masalah ketakstabilan.
Tidak dapat mengurangkan kesan ketaklelurusan.
15
Sistem Gelung Tutup
Binaannya adalah rumit.
Sistem adalah sangat jitu.
Mengalami masalah ketakstabilan.
Kesan ketaklelurusan dapat dikurangkan.
16
3.0
DEFINASI, FUNGSI DAN BINAAN

Sebelum anda mempelajari PLC secara terperinci, perkara-perkara yang perlu
di pelajari terlebih dahulu adalah seperti berikut :
3.1
Definisi PLC
Latarbelakang PLC
Fungsi PLC
Jenis-Jenis Binaan PLC
Kelebihan PLC
Rekabentuk Perkakasan PLC
DEFINISI PLC
Untuk pengetahuan anda, PLC di definisikan oleh National Electrical

Manufacturers Association of Amerika ( NEMA ) sebagai :
Satu sistem elektronik beroperasi digital yang digunakan di dalam

persekitaran industri, yang mana menggunakan ingatan yang boleh diaturcara
untuk simpanan dalaman ke atas arahan-arahan untuk melaksanakan fungsi
tertentu seperti logik, turutan, pemasaan, pembilang dan pengiraan matematik
untuk mengawal berbagai mesin atau proses melalui modul masukan dan
keluaran digital ataupun analog.
3.2
LATARBELAKANG PLC
Di antara faktor awal yang mengujudkan rekaan dan pembangunan sistem

kawalan yang boleh di aturcarakan adalah seperti berikut :
3.2.1
Keperluan kos yang rendah
3.2.2
Penggunaan secara pintar

16
17
3.2.3
Pengawal yang mudah dikawal
PLC yang pertama telah direka oleh sekumpulan jurutera di Syarikat General
Motor (GM), Amerika Syarikat dalam tahun 1968 bila syarikat tersebut
mencari kaedah lain untuk menggantikan sistem kawalan geganti yang rumit.
Mereka juga telah menetapkan bahawa spesifikasi sistem kawalan yang
baru ini mestilah memenuhi keperluan berikut :
3.2.4
Mudah diaturcarakan
3.2.5
Tidak perlu pendawaian semula keatas sistem kawalan jika berlaku

perubahan keatas aturcara
3.3
3.2.6
Lebih kecil, murah dan keboleharapan yang tinggi.
3.2.7
Binaannya ringkas dan penyelenggaraanya murah.
3.2.8
Kos yang kompetitif.
FUNGSI DAN JENIS BINAAN PLC

3.3.1
FUNGSI PLC
PLC boleh melakukan pelbagai fungsi, diantarannya adalah seperti berikut :

JENIS KAWALAN
Kawalan Jujukan
FUNGSI
a. Pengganti Geganti Kawalan
Logik Konventional
b. Pemasa / Pembilang
c. Pengganti Kad Kawalan Papan Litar
Bercetak
d. Pengawal Mesin dan Proses bagi Kawalan
Automatik, Separuh Automatik dan Manual
Kawalan Canggih
a. Menyelesaikan Operasi Matematik

( +, , , x )
17
18
b. Menguruskan Maklumat
c. Kawalan Analog ( suhu, tekanan dll. )
d. Kawalan Motor Servo
e. Kawalan Motor Pelangkah
f. Kawalan P.I.D
( Propotional Integral - Derivation )
Kawalan Seliaan
a. Proses Paparan dan Penggera

b. Diagnosis dan Paparan Kerosakan
c. Antaramuka dengan Komputer
( RS 232C / RS 422 )
d. Antaramuka Pencetak / ASCII
e. Rangkaian Automasi Kilang
g. Rangkaian Kawasan Tempatan (LAN)
h. Rangkaian Kawasan Meluas (WAN)
i. Automasi Kilang (FA), Sistem Pengilangan
Bolehlentur (FMS), Pengilangan Bersepadu
Komputer (CIM) dll.
3.3.2
JENIS-JENIS BINAAN PLC
18
19
Rajah 3.3.2 di bawah menunjukkan beberapa jenis binaan PLC yang terdapat
di pasaran masa kini.
Rajah 3.3.2 : Jenis-Jenis Binaan PLC
3.4
KELEBIHAN PLC
Kelebihan-kelebihan PLC adalah seperti berikut :
Tempoh perlaksanaan sesuatu projek kawalan yang pendek.
Mudah dibuat pengubahsuiaan aturcaranya.
Pengiraan kos projek yang tepat.
Memerlukan masa latihan yang pendek.
Rekabentuk sistem kawalan mudah diubah dengan menggunakan perisian.
Aplikasi kawalan yang meluas.

19
20
Penyelenggaraannya mudah.
Kebolehharapannya tinggi.
Perkakasan pengawal yang piawai.
Ketahanan kepada masalah persekitaran proses( suhu, lembapan,

ketidakstabilan voltan dan hingar ) yang baik.
BUS DATA
Mikro Pemproses
( UPP )
ROM
RAM
Sistem
Operasi
Aturcara
dan Data
Unit
Input
Unit
Output
BUS ALAMAT
BUS KAWALAN
Rajah 3.5 : Rekabentuk Sebuah Mikrokomputer Asas
3.5
UNIT PEMPROSESAN PUSAT

Unit ini merupakan unit yang terpenting di dalam binaan sesebuah PLC.
Di dalam unit ini terletaknya satu cip litar terkamil iaitu cip mikropemproses
yang mengawal keseluruhan proses operasi kawalan PLC. Mikropemproses
mengandungi unit arithmatik , unit kawalan dan beberapa bilangan unit
ingatan yang dikenali sebagai pendaftar. Sila rujuk rajah 3.5 di atas.
3.6
UNIT INGATAN
Rajah 3.5 di atas menunjukkan unit ingatan yang terdapat di dalam rekabentuk
dalaman PLC. Unit ini mengandungi DUA ( 2 ) jenis ingatan iaitu :
20
21
3.6.1
RAM ( RANDOM ACCESS MEMORY )
RAM adalah ingatan jenis baca / tulis dan mudah diaturcarakan dan
diperbaiki.
Semua aturcara pengguna disimpan di dalam ingatan ini. Aturcara ini pula
akan hilang apabila bekalan kuasa diputuskan kepadanya.
3.6.2
ROM ( READ ONLY MEMORY )
ROM adalah ingatan jenis baca sahaja. Aturcara sistem disimpan di dalam
ingatan ini. Aturcara ini tidak akan hilang apabila bekalan kuasa diputuskan
kepadanya. Peralatan khas digunakan untuk memadam aturcara yang terdapat
di dalamnya.
3.7
UNIT INPUT DAN OUTPUT

Merujuk kepada rajah 3.5 , unit input dan unit output adalah merupakan unit
yang terdapat di dalam rekabentuk dalaman PLC. Unit Input adalah unit
dimana peranti masukan ( suis , penderia ) disambungkan kepadanya.
Manakala Unit Output pula adalah merupakan unit untuk peranti keluaran
( lampu , motor ) disambungkan kepadanya.
3.8
UNIT PAPARAN DAN PENUNJUK

Unit paparan dan penunjuk merujuk kepada paparan status geganti dalaman
PLC. Ini dapat dilihat pada Konsol Pengaturcaraan jika pengguna
menggunakan kaedah pengaturcaraan kod mnemonik dan Skrin Komputer jika
pengguna menggunakan kaedah pengaturcaraan perisian.
3.9
UNIT HOUSING
Unit ini memberikan perlindungan kepada litar dan komponen komponen
dalaman PLC.
21
22
3.10
UNIT PENGATURCARAAN
Unit pengaturcaraan sesuatu PLC terdiri daripada dua peranti iaitu :
3.11
Konsol Pengaturcaraan.
Komputer.
UNIT STORAN SEKUNDER

Unit ini berhubungkait dengan Unit Pemprosesan Pusat di mana semua
aturcara dan maklumat disimpan.
3.12
UNIT VDU ( Video Display Unit )

Unit yang memproses maklumat operasi dan status sistem yang akan di
paparkan oleh PLC.
3.13
UNIT BEKALAN KUASA

Unit ini membekalkan kuasa kepada Unit Pemprosesan Pusat, Unit Input dan
Unit Output.
3.14
UNIT PENCETAK
Unit ini digunakan untuk mencetak aturcara sesuatu sistem kawalan yang
dikawal oleh PLC samada secara grafik ataupun teks.
22
23
4.0
BAHASA PENGATURCARAAN
Proses pengaturcaraan PLC adalah merupakan aktiviti merancang seperti

membina dan memasukkan aturcara untuk melaksanakan tugasan yang
dikehendaki.
Berikut adalah bahagian-bahagian yang perlu ada di dalam sesuatu aturcara

PLC.
Mula
Memulakan sesuatu operasi
Mod Operasi
Menentukan kedudukan asal peranti masukan/keluaran dan juga
kedudukan mula.
Keadaan Reset
Mengawal operasi mula/henti secara manual atau secara automatik di
dalam aturcara.
Operasi/Turutan Proses
Merekabentuk aturcara seperti yang dikehendaki oleh tugas.
Isyarat Keluaran
Memicu peralatan keluaran.
Status Keluaran
Memaparkan lampu penunjuk atau penggera.
Tamat
Menghentikan operasi.
4.1
BAHASA-BAHASA PENGATURCARAAN
24
Terdapat LIMA bahasa pengaturcaraan yang dikenali di peringkat

antarabangsa iaitu :
Rajah Tangga (Ladder Diagram)
Senarai Arahan (Instruction List)
Teks Struktur (Structured Text)
Carta Fungsi Turutan (Sequential Function Chart)
Fungsi Rajah Blok (Function Block Diagram)
4.1.1
Rajah Tangga (Ladder Diagram)

Rajah tangga merupakan bahasa pengaturcaraan jenis grafik yang
ditukar dari rajah litar pendawaian kawalan geganti. Rajah tangga
mengandungi landasan sesentuh dari kiri ke kanan rajah ( rujuk rajah
4.1.1 ). Sesentuh landasan ini disambung kepada elemen penyuisan
sedia buka ( normally open NO ) atau penyuisan sedia tutup
( normally closed NC ) menerusi laluan arus dan gelung elemen.
Rajah tangga juga menunjukkan litar kawalan dan memaparkan fungsi
serta kombinasi operasi turutan bagi setiap cabang pada baris mendatar
secara berasingan.
+ve
Keadaan / Masukan
NO
Tindakan / Keluaran
NC
Rajah 4.1.1 : Rangkakerja Rajah
4.1.2
Senarai Arahan (Instruction List)
-ve
25
Merupakan bahasa jenis penghimpun berteks. Ianya dibina dari

suruhan kawalan yang mengandungi pengendali (operator) dan
kendalian
(operand).
Berikut
adalah
contoh
aturcara
yang
menggunakan bahasa senarai arahan.
4.1.3
LD
AND
ST
Teks Struktur (Structured Text)

Merupakan bahasa jenis penghimpun berteks yang mengandungi
ungkapan dan suruhan. Contoh penggunaan bahasa ini adalah seperti
berikut :
Cylinder out = (Input A OR Input B) AND Output C
4.1.4
Carta Fungsi Turutan (Sequential Function Chart)

Merupakan jenis bahasa grafik ( rujuk rajah 4.1.4 ). Elemen-elemennya
terdiri daripada langkah, peralihan, pilihan dan cabang selari. Setiap
langkah menunjukkan status proses aturcara kawalan yang aktif atau
tidak aktif. Satu langkah mengandungi tindakan yang berdasarkan
kepada peralihan. Tindakan pula mengandungi struktur turutannya
sendiri.
26
MOTOR (MULA)
Langkah 1
Peralihan 1
Tindakan
Langkah 2
MOTOR (HENTI)
Peralihan 2
Langkah 3
Rajah 4.1.4 : Contoh Aturcara Dalam Bahasa Carta Fungsi Turutan
4.1.5
Rajah Fungsi Blok (Function Block Diagram)

Merupakan jenis bahasa grafik. Elemen-elemen yang terdapat di dalam
rajah
fungsi
ini
digambarkan
secara
grafik fungsi dan blok
fungsi
( rujuk rajah 4.1.5 ). Elemen-elemen ini disambungkan dengan garisan
aliran isyarat dan dihubungkan secara terus kedalam rangkaian.
Suis 1
ATAU
DAN
Suis 2
Selinder keluar
Lampu ON
Rajah 4.1.5 : Contoh Bahasa Rajah Fungsi Blok
4.2
ASAS RAJAH TANGGA

Sebuah Rajah Tangga terdiri daripada satu garis menegak di sebelah kiri dan
27
kanan yang dinamakan bus bar dan juga garis mendatar ke kanan yang
dinamakan garis-garis arahan ( instruction lines ).
Di sepanjang garis-garis arahan terdapat kombinasi-kombinasi logik keadaan
(conditions) yang akan menentukan bila dan bagaimana arahan-arahan di
sebelah kanan sekali akan dilaksanakan. Contoh Rajah Tangga ditunjukkan
seperti di Rajah 4.2.a di bawah.
X0
X1
X2
X3
X4
Y0
X5
X6
X7
Rajah 4.2.a : Contoh Rajah Tangga

Pasangan-pasangan garisan menegak di sepanjang garisan cabang dipanggil
keadaan (conditions). Keadaan-keadaan ini terdiri daripada dua iaitu :
i. Keadaan Sedia Buka ( normally open - NO ) (
ii. Keadaan Sedia Tutup ( normally closed NC ) (
Nombor-nombor pada setiap keadaan menentukan bit operasi setiap arahan.

Setiap arahan dalam Rajah Tangga samaada ON atau OFF bergantung kepada
status bit operasi yang telah ditentukan.
Keadaan normally open adalah ON jika bit operasi adalah ON dan akan
OFF jika bit operasi adalah OFF.
Keadaan normally closed adalah ON jika bit operasi adalah OFF dan
akan OFF jika bit operasi adalah ON.
Rajah 4.2.b menerangkan keadaan di atas.

X0
suruhan
Suruhan dilaksanakan
apabila X0 adalah ON
28
Normally Open
X0
suruhan
Normally Closed
Suruhan dilaksanakan
apabila X0 adalah OFF
Rajah 4.2.b : Contoh Rajah Tangga
4.3
ISTILAH-ISTILAH ASAS
4.3.1
Keadaan Perlaksanaan (Execution Conditions)

Kombinasi logik antara keadaan-keadaan ON dan OFF mewujudkan
keadaan terkumpul bagi sesuatu arahan yang ingin dilaksanakan.
Keadaan inilah yang dinamakan Keadaan Perlaksanaan. Rujuk Rajah
4.3.1.
X0
X1
X2
suruhan
Rajah 4.3.1 : Contoh Keadaan Perlaksanaan

Arahan akan berada dalam Keadaan Perlaksanaan (Execution
Conditions) ON apabila X0 adalah ON, X1 adalah OFF dan X2 adalah
ON.
4.3.2
Bit Operasi (Operand Bits)

Bit operasi bagi setiap arahan boleh terdiri daripada mana-mana bit
dalam kawasan-kawasan ingatan ( memory ) IR, SR, HR, TC atau TR.
Ini bermakna keadaan-keadaan ( conditions ) dalam Rajah Tangga
boleh ditentukan oleh bit I/O, bendera ( flags ), bit kerja ( work bits ),
pemasa / pembilang ( timers / counters ) dan lain-lain. Jadual 4.3.2
menunjukkan peta ingatan yang merujuk kepada PLC jenis OMRON
SYSMAC CQM1H.
KAWASAN DATA
BIT
FUNGSI
29
IR00000 - IR01515
Digunakan sebagai bit masukan
IR10000 IR11515
Digunakan sebagai bit keluaran.
IR21600 IR21915
Bit ini tidak mempunyai fungsi yang.

khusus. Boleh digunakan secara
bebas dalam program.
Kawasan SR
SR24400 SR25507
Bit ini melakukan fungsi yang

tertentu seperti bendera (flags) dan bit
kawalan.
Kawasan TR
TR 0 TR 7
Bit ini digunakan untuk menyimpan

secara sementara status ON / OFF
pada cabang-cabang program
Kawasan HR
HR 0000 HR 9915
Bit ni digunakan untuk menyimpan

data dan mengekalkan status ON /
OFF bila kuasa dimatikan.
Kawasan IR
Kawasan
Input
Kawasan
Output
Kawasan
Kerja
Kawasan Timer/Counter
TC 000 TC 511
Nombor yang sama digunakan untuk

timer dan counter. TC000 ke TC002
dgunakan utk. `interval timer
Jadual 4.3.2 : Peta Ingatan

4.3.3
Blok Logik ( Logic Blocks )

Cara keadaan memberi tindakbalas terhadap sesuatu arahan adalah
ditentukan oleh perhubungan diantara keadaan-keadaan (conditions)
yang ada pada garisan arahan yang menghubungkan mereka. Sebarang
kumpulan keadaan yang terbentuk untuk menghasilkan satu keputusan
logik dinamakan blok logik. Rujuk rajah 4.3.3.
X0
X2
suruhan
X1
4.3.4
X3
Rajah 4.3.3 : Contoh Blok Logik

Blok Arahan ( Instruction Block )
Satu blok arahan adalah terdiri daripada semua arahan-arahan yang
terdapat di dalam satu blok . Blok itu diperolehi dengan melukis satu
30
garis mendatar tanpa memotong garisan yang menegak dan sebaliknya.

Rujuk rajah 4.3.3.
4.4
KOD MNEMONIK
Rajah Tangga tidak boleh dibaca oleh Konsol Pengaturcaraan. Oleh itu Rajah
Tangga perlu ditukar kepada kod mnemonik. Kod mnemonik memberikan
maklumat yang sama seperti Rajah Tangga dan boleh ditaip secara terus pada
Konsol Pengaturcaraan.
ALAMAT
00000
00001
00002
00003
00004
00005
ARAHAN
LD
OR
AND
AND LD
OUT
TMY
00006
CNT
00007
END
OPERASI / DATA
X0
X1
X3
Rajah 4.4 : Contoh Kod Mnemonik
Y0
00
K20
002
#0010
31
5.0
SET SURUHAN ASAS
Terdapat banyak suruhan yang digunakan untuk membangunkan aturcara PLC.

Setiap suruhan mempunyai fungsinya masing masing.
5.1
LD -
Suruhan LOAD (START, ST)
Suruhan ini adalah untuk memulakan sesuatu baris program.
Ia digunakan pada sesentuh pertama dalam keadaan normally open (NO).

Rajah Tangga
Kod Mnemonik
Alamat
X0
Y0
00
01
Suruha
n
LD
OT
Operand/Data
X0
Y0
Penerangan Rajah Tangga
Keadaan Perlaksanaan (Execution Conditions) bagi suruhan keluaran di

sebelah kanan iaitu Y0 akan ON apabila X0 adalah ON.
5.2
LD NOT - Suruhan LOAD NOT
Suruhan ini adalah untuk memulakan sesuatu baris program.
Ia digunakan pada sesentuh pertama dalam keadaan normally closed (NC).

Rajah Tangga
X0
Y0
Kod Mnemonik
Alamat
00
01
Suruhan
LD NOT
OT
Operand/Data
X0
Y0
32
Keadaan Perlaksanaan (Execution Conditions) bagi suruhan keluaran di

sebelah kanan iaitu Y0 akan ON apabila X0 adalah OFF
5.3
AND - Suruhan AND
Suruhan ini digunakan pada sesentuh kedua dalam keadaan normally open (NO)
dan sesiri dengan sesentuh sebelumnya.
Rajah Tangga
X0
Kod Mnemonik
X1
Y0
Alamat
Arahan
00
01
02
LD
AND
OT
Operand/Dat
a
X0
X1
Y0
Keadaan Perlaksanaan (Execution Conditions) bagi suruhan keluaran akan

ON apabila X0 dan X1 adalah ON.
5.4
AND NOT - Suruhan AND NOT
Suruhan ini digunakan pada sesentuh kedua dalam keadaan normally closed (NC)
dan sesiri dengan sesentuh sebelumnya.
Rajah Tangga
X0
Kod Mnemonik
X1
Y0
Alamat
00
01
00002
Suruhan
LD
AND NOT
OT
Operand/Data
X0
X1
Y0
33

ON apabila X0 adalah ON dan X1 adalah OFF.
5.5
OR
- Suruhan OR
Suruhan ini digunakan pada sesentuh kedua dalam keadaan normally open (NO)
dan selari dengan sesentuh sebelumnya.
Rajah Tangga
Kod Mnemonik
X0
Y0
X1
Alamat
Suruhan
00
01
02
LD
OR
OT
Operand/Dat
a
X0
X1
Y0
Keadaan Perlaksanaan (Execution Conditions) bagi suruhan keluran ON

apabila salah satu X0 atau X1 atau kedua-duanya sekali ON.
34
5.6
OR NOT - Suruhan OR NOT
Suruhan ini digunakan pada sesentuh kedua dalam keadaan normally closed (NC)
dan selari dengan sesentuh sebelumnya.
Rajah Tangga
Kod Mnemonik
X0
Y0
X1
Alamat
Suruhan
00
01
02
LD
OR NOT
OT
Operand/Dat
a
X0
X1
Y0

ON apabila X0 ON atau X1 OFF atau X0 ON, X1 OFF dalam keadaan
serentak.
5.7
OUT
- Suruhan OUTPUT
Suruhan ini digunakan untuk gegelung keluaran.
Rajah Tangga
X0
Kod Mnemonik
Y0
Alamat
00
01
Arahan
LD
OUT
5.8
IR 10000 akan ON apabila IR 00000 adalah ON .
END
Operand/Data
X0
Y0
35
Suruhan END tiada peranti sesentuh fizikal.
Ia adalah suruhan terakhir yang diperlukan untuk menyempurnakan sesuatu

aturcara.
Jika tiada suruhan END, aturcara tidak dapat dilaksanakan.
Rajah Tangga
Kod Mnemonik
Y0
X0
X1
Alamat
00
01
02
03
END
Suruhan
LD
AND NOT
OUT
END
Operand/Data
X0
X1
Y0
Untuk PLC jenis OMRON SYSMAC CQM1H, suruhan FUN 01 adalah

suruhan END.
5.9
OR LD -
Suruhan BLOK LOGIK OR / OR BLOCK / OR STACK
Suruhan OR LD tiada peranti sesentuh fizikal.
Hanyalah satu programming tool bagi menyelesaikan fungsi OR yang kompleks

seperti satu siri sesentuh LD ( atau LD NOT ) dalam keadaan selari dengan satu
siri sesentuh yang lain.
Rajah Tangga
Kod Mnemonik
Y0
X0
X1
X2
X3
END
5.10 AND LD
Alamat
00
01
02
03
04
05
06
Arahan
LD
AND
LD
AND
OR LD
OUT
END
Operand/Data
X0
X1
X2
X3
Y0
Suruhan BLOK LOGIK AND / AND BLOCK / AND STACK
Suruhan AND LD tiada peranti sesentuh fizikal.
36
Hanyalah satu programming tool bagi menyelesaikan fungsi AND yang

kompleks seperti menghubungkan beberapa OR, OR NOT, OR LD dalam
keadaan siri.
Rajah Tangga
Kod Mnemonik
Y0
X0
X1
X2
X3
Alamat
00
01
02
03
04
05
06
END
5.11
Arahan
LD
OR
LD
OR
AND LD
OUT
END
Operand/Data
X0
X2
X1
X3
10000
OR LD DAN AND LD
Apabila kedua-dua suruhan blok logik ini hendak digunakan dalam Rajah
Tangga, aturcara untuk mencantumkan blok-blok logik mestilah ditulis dari
bawah ke atas. Sebagai contoh, Rajah Tangga di bawah:
Suruhan blok logik bagi kedua-dua blok terakhir (blok b1 dan blok b2) ditulis
dahulu kemudian diikuti dengan suruhan blok logik yang pertama (blok a).
Rajah Tangga
Blok b1
X0
X1
Blok a
Y0
X2
X3
X4
X5
Blok b2
END
Kod Mnemonik
Alamat
Suruhan
Operand/Dat
a
Blok b2
0000
LD NOT
X0
00001
AND
X1
00002
LD
X2
00003http://modul2poli.blogspot.com/
AND NOT
X3
00004
LD NOT
X4
00005
AND
X5
00006
OR LD
37
Blok b1
Blok a
Blok b2 + Blok b1
(Blok b2+Blok b1) . Blok a
37
6.0
SET SURUHAN KAWALAN BIT

Di dalam unit ini anda akan didedahkan dengan suruhan-suruhan jujukan yang
biasanya bertindak sebagai suruhan terakhir pada baris-baris arahan
(instruction line).
Suruhan
jujukan
SET,
RESET,
KEEP,
DIFFERENTIATE
UP,
DIFFERENTIATE DOWN, digunakan untuk meng ON dan meng OFF kan

bit-bit keluaran pada kawasan IR. Suruhan ini juga digunakan untuk
mengawal status bit-bit lain di kawasan IR atau di kawasan lain.
Suruhan jujukan INTERLOCK dapat mengatasi masalah penyimpanan

keadaan perlaksanaan (execution condition) di cabang-cabang rajah tangga.
Suruhan jujukan JUMP pula boleh digunakan bagi mengawal peranti-peranti

yang memerlukan keluaran yang mampu bertahan lama.
6.1
NO OPERATION NOP ( 00 )
Suruhan ini
tidak
mempunyai simbol rajah tangga dan tidak akan
melakukan apa-apa operasi.
Apabila ingatan di buang suruhan ini akan tertera di skrin konsol

pengaturcaraan PLC.
6.2
END END(01)
Bertindak sebagai suruhan terakhir untuk setiap aturcara ( rujuk rajah 6.2).
Tiada sebarang suruhan akan tertulis selepas arahan END (01)

dilaksanakan.
Jikalau tiada suruhan END (01) di dalam aturcara maka tiada suruhan akan
terlaksana
dan ayat NO END LIST akan tertera pada skrin konsol
pengaturcaraan PLC.
38
10000
00000
END
Rajah 6.2 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan END

Kod Mnemonik
6.3
Alamat
Suruhan
Operand/Data
00000
00001
00002
LD NOT
OUT
FUN(01)
00000
10000
INTERLOCK [ IL ( 02 ) ] DAN INTERLOCK CLEAR [ ILC ( 03 ) ]
IL ( 02 ) dan ILC ( 03 ) mesti di gunakan bersama-sama.
Suruhan ini di gunakan

keadaan
untuk menyelesaikan masalah penyimpanan
pelaksanaan ( Execution Condition ) pada titik cabang.
Apabila arahan INTERLOCK adalah ON seperti di Rajah Tangga 6.3,

keadaan perlaksanaan bagi arahan INTERLOCK akan mengawal kesemua
perlaksanaan arahan sehinggalah suruhan INTERLOCK CLEAR. Apabila
suruhan INTERLOCK adalah OFF, suruhan INTERLOCK CLEAR akan
reset operasi aturcara.
Untuk set PLC jenis OMRON SYSMAC CQM1H, suruhan FUN 02

adalah suruhan INTERLOCK dan suruhan FUN 03 adalah suruhan
INTERLOCK CLEAR
39
00000
IL (02)
00001
10000
ILC (03)
END
Rajah 6.3 : RajahTangga Menunjukkan IL ( 02 ) dan ILC ( 03 )

Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
Suruhan
LD
FUN 02
LD
OUT
FUN 03
FUN 01
Operand / Data
00000
00001
10000
-
Merujuk kepada Rajah Tangga 6.3,

Apabila suruhan masukan LD 00000 adalah ON, suruhan IL(02) akan ON.
Suruhan keluaran OUT 10000 dan OUT 10002 akan ON bergantung

kepada suruhan masukan LD 00001 dan LD 00002
Jikalau suruhan masukan LD 00001 ON, suruhan keluaran OUT 10000 akan
ON.
Jikalau suruhan masukan LD 00001 OFF, suruhan keluaran OUT 10000
akan OFF.
Di dalam keadaan arahan masukan LD 00000 OFF, arahan IL (02) akan
OFF.
Arahan-arahan keluaran OUT 10000 dan OUT 10001 akan OFF.
40
Seterusnya aturcara ILC (03) akan mereset aturcara semula .

Rujuk jadual di bawah.
Suruhan LD 00000
IL(02)
ON
OFF
6.4
Suruhan LD 00001
Masukan
ON
OFF
ON
OFF
Suruhan OUT 10000

Keluaran
ON
OFF
OFF
OFF
JUMP [ JMP (04) ] DAN JUMP END [ JME (05) ]
Arahan JMP (04) biasanya di gunakan berpasangan dengan arahan

JME (05) untuk menghasilkan lompatan.
JMP (04) adalah arahan untuk menentukan titik permulaan lompatan

manakala JME (05) adalah arahan yang menjadi halatuju lompatan.
Apabila arahan JMP (04) adalah ON, tiada sebarang lompatan akan
berlaku dan aturcara akan di laksanakan seperti yang tertulis.
Apabila arahan JMP (04) adalah OFF, lompatan ke arahan JME (05) yang
mempunyai nombor yang sama akan di lakukan. Seterusnya arahan-arahan
yang berada selepas arahan JME (05) akan di laksanakan.
Arahan-arahan JUMP dan JUMP END boleh menggunakan nombornombor dari julat 00 hingga 99.

adalah suruhan JUMP dan suruhan FUN 05 adalah suruhan JUMP END.
00000
JMP (04) 01
00001
10000
41
JME (05) 01
END
Rajah 6.4 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan JUMP
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
Suruhan
LD
FUN (04)
LD
OUT
FUN (05)
FUN (01)
Operand / Data
00000
01
00001
10000
01
-

Apabila suruhan masukan LD 00000 ON, arahan JMP (04) akan ON.
Suruhan-suruhan selepasnya akan di laksanakan sepertimana tertulis.
Jikalau suruhan masukan LD 00001 ON, suruhan keluaran OUT
10000 akan ON.
Jikalau suruhan masukan LD 00001 OFF, suruhan keluaran OUT
10000 akan OFF.
Apabila suruhan masukan LD 00000 OFF, arahan JMP (04) akan OFF.
Seterusnya lompatan ke suruhan JME (05) akan berlaku. Semua suruhan
yang berada di antara suruhan JMP (04) dan JME (05) akan di abaikan.
Rujuk kepada jadual di bawah.
Suruhan LD 00000
Suruhan LD 00001
Suruhan OUT 10000
42
JMP(04)
ON
OFF
6.5
Masukan
ON
OFF
Tidak Dilaksanakan
Keluaran
ON
OFF
Tidak Dilaksanakan
KEEP KEEP (11)
Suruhan
KEEP di gunakan untuk mengekalkan status bit operasi
berdasarkan kepada dua keadaan perlaksanaan ( execution condition ).
KEEP (11) beroperasi seperti geganti selak ( Latching Relay ) yang di

set oleh S dan reset oleh R.
Apabila S berada dalam keadaan ON, operasi arahan keluaran tertentu

akan ON dan kekal dalam keadaan ON sehingga reset tanpa mengira
samaada S adalah ON ataupun OFF.
Apabila R berada dalam keadaan ON, operasi arahan keluaran tertentu

akan OFF dan kekal dalam keadaan OFF sehingga reset tanpa mengira
samaada R adalah ON ataupun OFF.

adalah suruhan KEEP.
00002
S
KEEP (11)
HR 0000
00004
R
10004
HR0000
43
END
Rajah 6.5 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan KEEP

Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
Suruhan
LD
LD
FUN (11)
LD
OUT
FUN (01)
Operand / Data
00002
00003
HR 0000
HR 0000
10004
Dengan merujuk kepada Rajah 6.5,
Suruhan LD 00002 bertindak sebagai S (Set) dan suruhan LD 00003

bertindak sebagai R (Reset).
Apabila suruhan LD 00002 ON, suruhan keluaran OUT 10004 akan

ON dan akan tetap ON walaupun suruhan LD 00002 OFF.
Apabila suruhan LD 00003 ON , barulah suruhan keluaran OUT 10004

OFF dan akan kekal OFF walaupun suruhan LD 00002 di OFF atau
di ON kan.
Suruhan LD 00003
Reset
OFF
ON
Suruhan LD 00002
Set
ON
OFF
ON
OFF
Suruhan OUT 10004

Keluaran
ON
ON
OFF
OFF
44
6.6
SET DAN RESET
Suruhan SET dan RESET akan mengubah status bit operasi hanya
ketika keadaan perlaksanaannya ON.
Pada Keadaan OFF, suruhan-suruhan tersebut tidak akan mengubah

status bit operasi.
00000
SET 10000
00001
RESET 10000
Rajah 6.6 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan Set dan Reset
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
Suruhan
LD
SET
LD
RESET
Operand / Data
00000
10000
00001
10000
Apabila arahan masukan LD 00000 ON, arahan SET akan ON dan sentiasa
ON tanpa mengira samaada arahan masukan LD 00000 ON ataupun OFF.
Apabila arahan masukan LD 00001 ON, arahan RESET akan ON dan

seterusnya arahan SET akan OFF.
Operasinya boleh difahami dengan jelas pada set suruhan KEEP.
45
6.7
DIFFERENTIATE UP [ DIFU (13) ] DAN DIFFERENTIATE DOWN

[ DIFD (14) ]
Suruhan-suruhan DIFU (13) dan DIFD (14) akan ON kan keluaran

dalam tempoh masa yang terlalu singkat.
Suruhan DIFU (13) akan menukarkan keadaan keluaran kepada ON

apabila isyarat masukan berubah daripada OFF ke ON .
Suruhan DIFD (14) akan menukarkan keadaan keluaran kepada ON

apabila isyarat masukan berubah daripada ON ke OFF .

adalah suruhan DIFFERENTIATE UP dan suruhan FUN 14 adalah
suruhan DIFFERENTIATE DOWN
Masukan
DIF U
DIF D
00000
DIFU (13)
01OOO
01000
10000
END
46
Rajah 6.7a : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan DIFFERENTIATE UP
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
Suruhan
LD
FUN (13)
LD
OUT
Operand / Data
00000
01000
01000
10000
Merujuk kepada Rajah Tangga 6.7a,
Apabila suruhan masukan LD 00000 ON (telah berlaku perubahan dari

OFF ke ON ), bit operasi 01000 akan ON ,keluaran OUT 10000 akan ON
dalam tempoh yang terlalu singkat dan kemudian OFF .Kita tidak dapat
melihat keadaan tersebut pada keluaran.
Selepas itu bit operasi 01000 akan OFF tanpa mengambil kira status
suruhan masukan LD 00000.
00000
DIFD (14)
01OOO
01000
10000
END
47
Rajah 6.7b : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan DIFFERENTIATE DOWN
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
Suruhan
LD
FUN (14)
LD
OUT
Operand / Data
00000
01000
01000
10000
Merujuk kepada Rajah Tangga 6.7b,
Apabila suruhan masukan LD 00000 OFF (telah berlaku perubahan dari

ON ke OFF ), bit operasi 01000 akan ON ,keluaran OUT 10000 akan ON
dalam tempoh yang terlalu singkat dan kemudian OFF .Kita tidak dapat
melihat keadaan tersebut pada keluaran.
Selepas itu bit operasi 01000 akan OFF tanpa mengambil kira status
suruhan masukan LD 00000.
48
7.0
PEMASA DAN PEMBILANG

TIMER ( TIM ) dan COUNTER ( CNT ) adalah suruhan-suruhan yang
memerlukan nombor TIM / CNT ( N ) dan nilai set ( SV ). Julat bagi nombor
TIM / CNT adalah dari 000 hingga 511 manakala julat nilai set bagi TIM /
CNT adalah 0000 hingga 9999.
Nombor-nombor TIM / CNT tidak boleh digunakan dua kali. Apabila satu
nombor telah digunakan sebagai pentakrif (definer) contohnya nombor 000
untuk arahan TIM / CNT, nombor tersebut tidak boleh digunakan sekali lagi.
Apabila sesuatu nombor telah ditakrifkan sebagai nombor TIM / CNT, ianya
boleh digunakan seberapa banyak yang dikehendaki sebagai pengendali
operand dalam suruhan-suruhan lain selain daripada arahan TIMER atau
COUNTER.
7.1
PEMASA (TIMER - TIM)

Simbol
TIM
N
SV
Nombor-nombor pemasa ( N ) adalah diantara 000 hingga 015.
Nilai set ( SV ) adalah diantara 0000 hingga 9999.
Setiap nombor TIM / CNT boleh digunakan sebagai pentakrif (definer)

hanya pada satu arahan TIMER atau COUNTER.
Contoh 7.1.1
49
TIMER diaktifkan apabila keadaan perlaksanaan ( execution condition )

adalah ON dan akan reset kepada nlai set ( SV ) apabila
keadaan
perlaksanaan ( execution condition ) adalah OFF.
Nilai set ( SV ) bagi TIMER adalah nilai BCD diantara #0000 hingga
#9999. Sebagai contoh, jikalau TIMER hendak disetkan kepada 5 saat,
maka nilai set ( SV ) adalah #0050.
Rajah Tangga
00000
Tim 000
# 0050
(5 saat)
TIM 000
10000
END
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
Suruhan
LD
TIM
00002
00003
00004
LD
OUT
FUN 01
Operand/Data
00000
000
# 0050
TIM 000
10000
Kendalian
Apabila masukan (LD 00000) adalah ON, sesentuh pemasa akan
diaktifkan selepas 5 saat. Seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON .
Contoh 7.1.2
50
Rajah Tangga
00000
Tim 000
#0050
(5 saat)
TIM 000
10000
TIM 000
10001
END
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
Suruhan
LD
TIM
00002
00003
00004
00005
00006
LD
OUT
LD NOT
OUT
FUN 01
Operand/Data
00000
000
# 0050
TIM 000
10000
TIM 000
10001
Kendalian
Apabila masukan (LD 00000) ON, pemasa (TIM 000) akan diaktifkan
selepas 5 saat. Seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON. Manakala
keluaran (OUT 10001) akan terus ON sebaik sahaja bekalan
dibekalkan dan akan OFF selepas 5 saat. Pemasa akan terus aktif selagi
masukan 00000 berkeadaan ON.
Contoh 7.1.3
51
Rajah Tangga
00000
TIM 000
Tim 000
# 0050
(5 saat)
TIM 001
10000
10000
Tim 001
# 0030
(3 saat)
END
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
Suruhan
LD
TIM
00002
00003
00004
00005
00006
LD
AND NOT
OUT
LD
TIM
00007
00008
OUT
FUN 01
Operand/Data
00000
000
# 0050
TIM 000
TIM 001
10000
10000
001
#0030
10001
Kendalian
52
Apabila masukan (LD 00000) ON, pemasa (TIM 000) akan diaktifkan
selepas 5 saat. Seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON. Selepas 3
saat keluaran (OUT 10000) ON, pemasa (TIM 001) akan diaktifkan
seterusnya keluaran (OUT 10000) akan OFF dan pemasa (TIM 001)
akan OFF.
Apabila arahan TIM 001 OFF, sesentuh TIM 001 akan ON dan akan
ON kan semula keluaran (OUT 10000).
Keluaran (OUT 10000) akan ON dan OFF berterusan sehinggalah

masukan (LD 00000) di OFF kan.
7.2
PEMBILANG (COUNTER - CNT)

Simbol
CP
CNT N
R
SV
Nombor TIM / CNT boleh digunakan sebagai pentakrif ( definer ) hanya

samaada pada Pemasa atau Pembilang.
Nombor-nombor pembilang adalah dari julat 000 hingga 015.
Pembilang digunakan untuk mengira dengan kiraan menurun dari nilai set
( SV ) apabila keadaan perlaksanaan ( execution condition ) pada denyut
kira (CP), berubah dari OFF ke ON.
Nilai set (SV) adalah dari julat 0000 hingga 9999.
Pembilang akan reset dengan masukan reset ( R ).
Rajah Tangga
00000
53
CP
00001
R
CNT 001
# 0010
(10 kiraan)
10000
CNT 001
END
Kod Mnemonik
Alamat Suruhan Operand/Data
00000
LD
00000
00001
LD
00001
00002
CNT
000
#0010
00003
LD
CNT 001
00004
OUT
10000
00005 FUN 01
Kendalian
Pembilang diset kepada kiraan 10. Apabila masukan (LD 00000) diberi denyut
sebanyak sepuluh, pembilang akan diaktifkan dan seterusnya keluaran
(OUT 10000) akan ON.
Apabila reset (LD 00001) ON, pembilang akan berada dalam keadaan asal.
7.3
Penggunaan Arahan Pemasa dan Pembilang
54
Nombor Pembilang tidak boleh sama dengan nombor Pemasa kerana keduaduanya berkongsi kawasan data yang sama di dalam ingatan PLC.
00000
00001
CP
CNT 000
# 0005
(5
CNT 000
10000
10000
TIM 001
# 0050
( 5 saat )
TIM 001
10001
EN
Kendalian
Pembilang diset kepada kiraan 5. Apabila masukan (LD 00000) diberi denyut
sebanyak lima, pembilang akan diaktifkan dan seterusnya keluaran ( OUT
10000 ) akan ON.
Ketika keluaran (OUT 10000) ON, TIM 001 akan diaktifkan selepas 3 saat
dan seterusnya keluaran (OUT 10001) akan ON.
Kedua-dua keluaran (OUT 10000) dan (OUT 10001) akan sentiasa ON

sehinggalah reset (LD 00001) di ON kan.
Reset akan mengembalikan pembilang kepada keadaan asal.
40
8.0
SET SURUHAN KOMPLEK

Di dalam unit ini anda akan didedahkan dengan suruhan-suruhan yang
digunakan untuk fungsi-fungsi arithmetik.
8.1
HIGH SPEED TIMER TIMH (15)
Operasi High Speed Timer ( TIMH ) adalah sama seperti Timer cuma
TIMH dapat mengukur dalam tempoh masa yang lebih singkat iaitu 0.01
saat.
Simbol
TIMH (15)
N
SV
N : Nombor Timer
SV : Nilai Set
Nilai SV adalah diantara 00.00 dan 99.99.
Dalam set PLC jenis OMRON, suruhan High Speed Timer ( TIMH )
adalah FUN 15.
00000
TIMH 000
# 0150
Tim 000
10001
END
Rajah 8.1 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan TIMH

Kod Mnemonik
40
41
Alamat
Suruhan
Operand/Data
00000
00001
LD
FUN (15)
00002
00003
00004
LD
OUT
FUN (01)
00000
000
# 0150
TIM 000
10001
Merujuk kepada Rajah 8.1,
Apabila suruhan LD 00000 ON, suruhan keluaran OUT 10001 akan ON

selepas 1.5 saat.
8.2
Apabila suruhan LD 00000 OFF, suruhan keluaran OUT 10001 akan OFF.
SHIFT REGISTER SFT (10)
Arahan Shift Register ( SFT ) menganjak data 16 bit, secara bit ke bit iaitu
1 atau 0 dalam saluran ( channel ) tertentu.
Setiap 1 atau 0 boleh digunakan untuk mewakili sesuatu keadaan

contohnya bahagian-bahagian barang yang rosak atau elok.
Simbol
DI
SFT (10)
CP
R
S
E
S : Saluran mula ( Start Channel

)
E : Saluran Akhir ( End Channel
)
DI : Data Masukan ( Input Data )
CP: Denyut Jam ( Clock Pulse )
SFT ( 10 ) dikawal oleh tiga keadaan perlaksanaan iaitu DI , CP dan R.

41
42
S dan E mestilah berada dalam kawasan data yang sama. Kawasan data
adalah seperti IR , SR , AR , HR , LR.
S adalah perkataan sebelah kanan shift register dan E adalah perkataan

sebelah kiri shift register.
Jikalau DI adalah ON, ` 1 akan dianjakkan ke dalam register.
Jikalau DI adalah OFF, ` 0 akan dianjakkan ke dalam register.
Apabila DI dianjakkan ke dalam register, semua bit yang sedia ada dalam
register akan dianjak ke kiri.
Bit yang paling kiri dalam register akan hilang.
Apabila R adalah ON, ia akan reset operasi dan semua bit dalam shift
register akan menjadi `0.
Data yang hilang
00002
DI
SFT (10)
00004
CP
00003
100
100
00005
10003
END
Rajah 8.2 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan SHIFT REGISTER

Kod Mnemonik
42
43
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
00007
Suruhan
LD
LD
LD
SFT (10)
LD
OUT
FUN 01
Operand / Data
00002
00004
00003
100
100
00005
10003
-
Rujuk Jadual 8.2.2 di Lampran 1 bagi memahami kendalian rajah tangga

di Rajah 8.2.
Bit denyut jam juga boleh digunakan sebagai CP. Rujuk Jadual 8.2.1
Setiap bit denyut jam telah ditetapkan tempoh tertentu bagi CP memberi
denyutan ( pulse ).
Setiap denyutan jam akan menganjakkkan nilai bit `1 atau `0 dari tempat
asalnya.
Perkataan
Words
Bit
Fungsi
SR 255
00
Memberikan 0.1 saat denyut jam

(0.05 saat ON ; 0.05 saat OFF)
SR 255
01

SR 255
02

Jadual 8.2.1 : Denyut Jam Bagi Geganti Khas ( SR 255 )
8.3
MOVE MOV ( 21 )
43
44
Suruhan MOVE menyalin data yang ada di saluran punca ( source channel
) ke saluran yang di tuju ( destination source ).
IR adalah antara kawasan data yang boleh digunakan untuk suruhan

MOVE.
Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 21 adalah merupakan suruhan

MOVE
Simbol
S : Saluran Punca
(Source Channel)
MOV (21)
S
D : Saluran Yang Dituju

(Destination Channel)
MOV (21)
000
100
D
END
Rajah 8.3.1 : RajahTangga Menunjukkan Suruhan MOVE
Kod Mnemonik
Alamat
Suruhan
Operand / Data
44
45
00000
00001
00002
00003
00004
LD
FUN (21)
FUN 01
00000
000
1000
-
Merujuk kepada Rajah Tangga di Rajah 8.3.1,

Apabila suruhan masukan LD 00000 ON, kesemua data dalam IR 000 akan
disalin ke dalam IR 100.
Rajah 8.3.2 menunjukkan operasi MOVE.
SOURCE
Masukan
Channel 000
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
00007
00008
00009
00010
00011
00012
00013
00014
00015
SOURCE
Keluaran
Channel 100
1
1
0
1
1
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1
10000
10001
10002
10003
10004
10005
10006
10007
10008
10009
10010
10011
10012
10013
10014
10015
1
1
0
1
1
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1
Rajah 8.3.2 : Menunjukkan Operasi MOVE

8.4
SET CARRY STC ( 40 )

Simbol
STC ( 40 )
45
46
Apabila keadaan perlaksanaan OFF, suruhan STC ( 40 ) tidak akan

dilaksanakan.
Apabila keadaan perlaksanaan ON, suruhan STC ( 40 ) akan ON carry

( Cy ) .
SR25504 adalah carry flag yang akan ON apabila terdapat carry dalam
sesuatu keputusan perlaksanaan.

SET CARRY
8.5
CLEAR CARRY CLC ( 41 )
Simbol
CLC ( 41 )
Apabila keadaan perlaksanaan OFF, suruhan CLC ( 41 ) tidak akan

dilaksanakan.
Apabila keadaan perlaksanaan ON, suruhan CLC ( 41 ) akan OFF

Cy ( SR25504 ).
CLEAR CARRY digunakan untuk reset Cy ( 25504 ) ke `0.

CLEAR CARRY.
8.6
ADD ADD ( 30 )
46
47
Suruhan ADD mencampurkan data daripada dua saluran ( channel ) yang

berbeza dan menghasilkan jumlah di saluran ( channel ) yang ke tiga.
Tiga saluran tersebut adalah :

Augend Channel ( Au ), Addend Channel ( Ad ) dan Result Channel ( R ).
Julat nilai nombor bagi Au dan Ad adalah # 0000 hingga # FFFF.
Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN ( 30 ) adalah merupakan suruhan

ADD ( 30 ).
Simbol
ADD ( 30 )
Au
Ad
R
Proses mencampur akan berlaku seperti berikut:

Au
Ad
Cy
Cy
Keputusan ( Result ) akan berada di R.
Cy akan diset sekiranya keputusan adalah lebih besar daripada # 9999.
21600
00000
21600
21600
CLC ( 41
)
47
48
ADD ( 30 )
# 0001
# 0001
END
Rajah 8.6 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan ADD
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
Suruhan
LD
OR
OUT
LD
FUN ( 41 )
FUN ( 30 )
Operand / Data
00000
21600
21600
21600
# 0001
# 0001
100
00006
FUN ( 01 )
Suruhan CLC ( 41 ) akan reset Cy ke nilai ` 0 .
21600 hingga 21915 adalah bit yang tidak mempunyai apa-apa fungsi dan
boleh digunakan dimana-mana sahaja dalam aturcara.
Hasil campur akan disimpan di IR100.
Contoh Kiraan ( 1 )
48
49
Ad
100 (R)
# 0001 = 1
# 0001 = 1
Penerangan tentang operasi
Binary
atau `0
LED
PLC
Keluaran
`1
Au
mencampur
20
0
1
21
22
23
20
21
Lampu keluaran PLC nombor 1 akan
22
menyala, nombor binary adalah 21 = 2
23
20
21
10
22
11
23
12
20
13
21
14
22
15
23
Contoh Kiraan (2)
43
D
B
# 0021 = 21
# 0022 = 22
100 (R)
Ad
Au
49
50

mencampur
0
20
21
2
dan 6 akan menyala, nombor binary
adalah:
Keluaran 0 = 20 = 1
21
Keluaran 1 = 21 = 2
22
2+1 = 3
2
3
8.7
Lampu keluaran PLC nombor 0, 1
23
20
21
10
22
11
23
12
20
13
21
14
22
15
23
Keluaran 6 = 22 = 4
4 dan 3 = 43
SUBTRACT SUB ( 31 )
Suruhan SUB mencari perbezaan data diantara dua saluran dan

menghasilkan keluaran pada saluran ke tiga.
Tiga saluran tersebut adalah :

Minuend ( Mi ), Subtrahend ( Su ) dan Result ( R ).
50
51
Julat nilai nombor yang boleh digunakan sebagai Mi dan Su ialah # 0000
hingga # FFFF.

SUBTRACT
Simbol
SUB (31)
Mi
Su
R
Proses tolakan berlaku seperti berikut:
Mi
Su
Cy
Cy
21600
00000
21600
CLC ( 41
)
SUB ( 31 )
51
#
0010
#
0005
52
END
Rajah 8.7 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan SUB
Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
Suruhan
LD
OUT
LD
FUN ( 41 )
FUN ( 30 )
00006
FUN ( 01 )
Operand / Data
00000
21600
21600
# 0010
# 0005
100
Contoh Kiraan
D
B
# 0005 = 5
# 0010 = 10
100 (R)
Su
Mi
52
53

mencampur
0
8.8
20
21
akan menyala, nombor binary adalah:
Keluaran 0 = 20 = 1
20
Keluaran 2 = 22 = 4
21
4+1 = 5
22
23
20
21
10
22
11
23
12
20
13
21
14
22
15
23
Lampu keluaran PLC nombor 0 dan 2
COMPARE CMP ( 20 )
Suruhan CMP digunakan untuk membandingkan data dalam satu saluran

dengan data dalam saluran yang lain.
Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 20 adalah suruhan COMPARE.
Simbol
53
54
CMP ( 20 )
C1
C2
Keputusan COMPARE adalah salah satu daripada tiga keadaan iaitu sama
ada lebih besar, lebih kecil atau sama dengan data yang dibandingkan.
Jadual 8.8.1 menunjukkan alamat yang telah ditetapkan untuk tiga keadaan
tersebut.
Flag
Alamat
C1 < C2
C1 = C2
C1 > C2
25505
OFF
OFF
ON
25506
OFF
ON
OFF
25507
ON
OFF
OFF
GR
(Greater)
EQ
(Equal)
LE
(Less)
Jadual 8.8.1: Menunjukkan Alamat Untuk Suruhan COMPARE

TR
00000
CMP ( 20 )
# 0010
# 0005
25505
25506
10000
10001
54
55
25507
10002
END
Rajah 8.8 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan CMP

Kod Mnemonik
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
00007
00008
00009
00010
00011
Suruhan
LD
OUT
FUN (20)
AND
OUT
LD
AND
OUT
LD
AND
OUT
FUN (01)
Operand / Data
00000
TR 0
# 0010
# 0005
25505
10000
TR 0
25506
10001
TR 0
25507
10002
TR digunakan untuk menyimpan secara sementara status ON / OFF pada

cabang-cabang aturcara. Bit TR adalah dari TR 0 hingga TR 7.
Apabila suruhan LD 00000 ON, suruhan CMP ( 20 ) akan dilaksanakan.
Suruhan COMPARE akan membandingkan nilai di C1 dengan C2. Rujuk

Jadual 8.8.2
55
56
Keputusan
OUT 10000
OUT 10001
OUT 10002
C1 > C2
ON
OFF
OFF
C1 = C2
OFF
ON
OFF
C1 < C2
ON
OFF
OFF
Jadual 8.8.2 : Menunjukkan Keputusan dari Rajah 8.8
Dalam Rajah 8.8, nilai 10 dibandingkan dengan nilai 5.
Nilai 10 adalah lebih besar daripada 5. Oleh itu, suruhan OUT 10000 akan
ON.
AKTIVITI 8b
JAWAB SEMUA SOALAN BERIKUT
1.1
Tandakan LED yang akan menyala di keluaran PLC 16 keluaran, apabila

nilai-nilai berikut digunakan sebagai Au dan Ad di Rajah Tangga 8b.1. Isikan
Jadual 8b.1 yang mewakili 16 keluaran PLC.
i.
Au = # 0005 , Ad = # 0005
ii.
Au = # 0050 , Ad = # 0051
iii.
Au = # 0065 , Ad = # 0068
56
57
21600
00000
21600
CLC ( 41
)
ADD (30)
Au
Ad
END
Rajah Tangga 8 b.1
15 14 13
12 11 10
Jadual 8 b.1
1.2
Tandakan LED yang akan menyala di keluaran PLC 16 keluaran, ketika

operasi SUB dan operasi CMP. Isikan Jadual 8b.2 yang mewakili 16 keluaran
PLC untuk operasi SUB dan Jadual 8b.3 untuk operasi CMP. Rujuk Rajah
Tangga 8b.2.
i.
Mi = # 0004 , Su = # 0001
ii.
Mi = # 0010 , Su = # 0008
iii.
Mi = # 0015 , Su = # 0010
21600
00000
21600
CLC (41)
57
58
SUB (31)
Mi
Su
100
00003
CMP (20)
# 0003
100
10003
25505
10004
25506
25507
10005
END
Rajah Tangga 8b.2

15 14 13
12 11 10
Jadual 8b.2
Keputusan
OUT 10003
OUT 10004
OUT 10005
(i)
(ii)
(iii)
Jadual 8b.3
58
59
MAKLUMBALAS 8b
JAWAPAN 1.1
i.
15 14 13
12 11 10
ii.
15 14 13
12 11 10
59
60
iii.
15 14 13
12 11 10
Jadual 8b.1
JAWAPAN 1.2
Jadual untuk operasi SUB
i.
15 14 13
12 11 10
ii.
15 14 13
12 11 10
iii.
15 14 13
12 11 10
2
1
0
1
Jadual 8b.2
Jadual untuk operasi CMP.
60
61
Keputusan
OUT 10003
OUT 10004
OUT 10005
(i)
OFF
ON
OFF
(ii)
ON
OFF
OFF
(iii)
OFF
OFF
ON
PENILAIAN KENDIRI
SOALAN 1
Merujuk kepada Rajah S1 dan Rajah S2,

i.
Tuliskan kod mnemoniknya.
ii.
Terangkan kendaliannya.
21600
00000
21600
CLC (41)
ADD (30)
# 0005
# 0005
100
61
62
MOV (21)
# 0001
END
Rajah S1
21600
00000
21600
CLC (41)
ADD (30)
#
0010
#
0005
SUB (31)
#
0020
100
101
00003
CMP (20)
#
0003
62
63
25505
25506
25507
10003
10004
10005
END
Rajah 2
MAKLUMBALAS PENILAIAN KENDIRI
JAWAPAN 1
Kod mnemonik bagi Rajah S1.
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
Suruhan
LD
OUT
LD
FUN (41)
FUN (30)
Operand / Data
00000
21600
21600
# 0005
# 0005
100
00005
FUN (21)
# 0001
100
00006
FUN (01)
63
64
Kendalian Rajah S1.
Apabila suruhan LD 00000 ON, suruhan ADD dan suruhan MOV akan
dilaksanakan.
Hasil campur akan di simpan di IR100.
Suruhan MOV akan memindahkan nilai hasil campur di IR100 dengan

nombor 1.
Kod mnemonik bagi Rajah S2.
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
Suruhan
LD
OUT
LD
FUN (41)
FUN (30)
Operand / Data
00000
21600
21600
# 0010
# 0005
100
00005
00006
00007
00008
00009
00010
00011
00012
00013
00014
FUN (31)
LD
OUT
FUN (20)
AND
OUT
LD
AND
OUT
LD
# 0020
100
101
00003
TR 0
# 0015
101
25505
10003
TR 0
25506
10004
TR 0
64
65
00015
00016
00017
AND
OUT
FUN (01)
25507
10005
Kendalian Rajah S1.
Apabila suruhan LD 00002 ON, suruhan ADD dan suruhan SUB akan
dilaksanakan.
Hasil campur dari suruhan ADD akan di simpan di IR100.
Suruhan SUB akan menyebabkan data yang di simpan di IR100 ditolakkan

dari 0020 (20) dan bakinya di simpan di IR101.
Apabila suruhan LD 00003 ON, suruhan CMP akan membandingkan data

yang di simpan di IR 101 dengan 0015 (15).
Keputusannya adalah suruhan OUT 10003 akan ON.
Ini menunjukkan bahawa nilai 15 adalah lebih besar berbanding dengan

data yang di simpan dalam IR 101.
65
E4800 / UNIT 9 / 1
___________________________________________________________________
UNIT 9
CONTOH APLIKASI PLC
OBJEKTIF
OBJEKTIF AM
Memahami cara menulis aturcara PLC.
Menulis aturcara berdasarkan format yang betul.
OBJEKTIF KHUSUS
Di akhir unit ini anda dapat mempelajari cara :
Menulis aturcara Kawalan Motor Berpenghantar ( Motor Conveyor ).
Menulis aturcara Kawalan Pemilihan Bahan ( Part Sorting ).
Menulis aturcara Kawalan Pembungkusan.
Menulis aturcara Kawalan Lampu Trafik.
Menulis aturcara Pengisian dan Pengeluaran.
E4800 / UNIT 9 / 2
___________________________________________________________________
INPUT
9.0
PENGENALAN
Unit ini akan mendedahkan anda kepada contoh-contoh penulisan aturcara PLC
dalam aplikasi sistem kawalan automasi . Oleh yang demikian , kefahaman
arahan dan format aturcara PLC seperti rajah tangga , kod mnemonik dan carta
fungsi turutan yang telah dibincangkan dalam unit 4 diperlukan untuk membantu
anda mengkaji dan menganalisa contoh-contoh aturcara yang diberikan.
9.1
KAWALAN MOTOR BERPENGHANTAR ( CONVEYOR )
Rajah 9.1 menunjukkan PLC digunakan untuk memula dan mematikan motor
yang digunakan pada
talisawat penghantar. Bahagian ini
membolehkan
sebarang objek seperti plet besi digerakkan daripada satu bahagian ke bahagian
yang lain. Penderia jenis suis penghad ( Sensor - proximity switch ) yang
dipasang pada setiap segmen talisawat penghantar diperlukan untuk mengesan
kehadiran plet yang digerakkan oleh penghantar. Motor penghantar akan
berfungsi selagi plet berada di dalam julat penderia yang telah ditetapkan. Motor
pada talisawat akan berhenti sekiranya plet bergerak melebihi julat yang
ditetapkan atau pemasa akan diaktifkan bila masa yang ditetapkan tamat
E4800 / UNIT 9 / 3
___________________________________________________________________
Masukan
Peranti
Keluaran
Peranti
00000
Sensor 1 ( S1 )
10000
Motor 1 ( M1 )
00001
Sensor 2 ( S2 )
10001
Motor 2 ( M2 )
00002
Sensor 3 ( S3 )
10002
Motor 3 ( M3 )
Jadual 9.1 : Jadual Umpukan
Rajah 9.1 : Kawalan Motor Berpenghantar
Kendalian Kawalan Motor Berpenghantar

i.
Motor 2 akan ON apabila sensor 3 mengesan kehadiran objek.
ii.
Motor 2 akan OFF apabila Motor 1 di ON dan objek berada diluar julat
pengesan sensor 2.
iii.
Motor 1 akan ON apabila sensor 2 mengesan kehadiran objek.
iv.
Motor 1 akan OFF apabila objek berada diluar julat pengesan sensor 1.
Rajah tangga untuk operasi kawalan motor berpenghantar.
E4800 / UNIT 9 / 4
___________________________________________________________________
S3 ( 00002 )
TIM 000
M2
10001
Motor 2
M2 (10001)
S2(00001)
TIM 001
M1
10000
Motor 1
TIM 000
# 0020
2 saat
M1( 10000)
M1(10000 )
S1(00000)
00001
TIM 001
04000
04000
04000
00000
TIM 001
# 0020
2 saat
10002
Motor 3
25313 ( Sedia Tutup )
FUN (01)
9.2
KAWALAN PEMILIHAN BAHAN ( PART SORTING )
E4800 / UNIT 9 / 5
___________________________________________________________________
Rajah 9.2 menunjukkan sistem kawalan pemilihan bahan. Aplikasi ini bertujuan
untuk mengesan kehadiran sekelompok produk yang rosak dari kumpulannya
yang dibawa oleh penghantar.
Rajah 9.2 : Sistem Kawalan Pemilihan Bahan
Penderia Photoelectric 1 ( PH1 00002 ) berfungsi sebagai data masukan pada

shift register. Apabila objek yang rosak dikesan oleh pengesan, isyarat keluaran
pada sensor akan di ONkan.
Penderia Photoelectric 2 ( PH2 - 00003 ) digunakan sebagai penjana masa yang

berfungsi sebagai masa masukan pada shift register. Satu denyut akan dijanakan
setiap masa pada jarak yang ditetapkan pada awalnya. Semasa produk yang
rosak dikesan oleh PH1, ia dikesan oleh shift register sehingga produk tersebut
tiba pada posisi yang ditetapkan pada penghantar yang akan dipicukan oleh injap
magnetik ( MV 10000 ).
Rajah tangga untuk operasi sistem kawalan pemilihan bahan .
E4800 / UNIT 9 / 6
___________________________________________________________________
PH1 ( 00002 )
SFT
PH2 ( 00003 )
H00
H00
25314 ( Always OFF Flag )
10000
H0004
FUN (01)
Kod Mnemonik untuk operasi sistem kawalan pemilihan bahan
Alamat
Arahan
Data
0000
LD
00002
0001
LD
00003
0002
LD
25314
0003
SFT
H00
H00
9.3
0004
LD
H0004
0005
OUT
10000
0006
FUN 01
KAWALAN PEMBUNGKUSAN ( PACKING LINE CONTROL )

Merujuk kepada rajah 9.3 dan jadual 9.3 , kotak yang berada di atas penghantar
akan bergerak apabila PB1 ditekan. Motor penghantar kotak akan berhenti dan
E4800 / UNIT 9 / 7
___________________________________________________________________
motor penghantar epal mula bergerak apabila kotak tersebut di kesan. Penderia
bahagian akan mengira sehingga 10 biji epal. Selepas itu motor penghantar epal
akan berhenti dan motor penghantar kotak akan bergerak semula. Pembilang
akan di set dan operasi akan berulang semula sehingga PB2 ditekan.
Rajah 9.3 : Kawalan Pembungkusaan

Masukan
Peranti
00000
Suis Punat Tekan Mula ( PB1 )
00001
Suis Punat Tekan Henti ( PB2 )
00002
Penderia Bahagian ( SE1 )
00003
Penderia Kotak ( SE2 )
Keluaran
Peranti
10000
Penghantar Epal
10001
Penghantar Kotak
Rajah tangga untuk kawalan pembungkusan
E4800 / UNIT 9 / 8
___________________________________________________________________
PB1 (00000 )
PB2 (00001)
01000
01000
01000
10001
10000
SE1 (00002)
SE2 (00003 )
CNT 010
# 0010
CNT 010
01000
10001
SE2 (00003 )
END(01)
Kod mnemonik untuk kawalan pembungkusan.
Alamat
Arahan
Data
E4800 / UNIT 9 / 9
___________________________________________________________________
0000
LD
00000
0001
OR
01000
0002
AND NOT
00001
0003
OUT
01000
0004
LD
01000
0005
AND NOT
10001
0006
OUT
10000
0007
LD
00002
0008
LD NOT
00003
0009
CNT
010
#0010
0010
LD CNT
010
0011
OR NOT
00003
0012
AND
01000
0013
OUT
10001
0014
FUN 01
0012
LD TIM
002
0013
AND NOT TIM
003
0014
OUT
10002
AKTIVITI 9a
E4800 / UNIT 9 / 10
___________________________________________________________________
JAWAB SEMUA SOALAN
9.1
Lengkapkan jadual kod mnemonik yang di beri berdasarkan rajah tangga di

bawah:
00001
Alamat
Arahan
Data
0001
LD
00001
10000
10000
0003
9.2
Terangkan fungsi utama proximity switch dalam kawalan motor berpenghantar?
9.3
Padankan simbol simbol di bawah.
00000
TIMER
10000
TAMAT
CNT
010
# 0010
OUTPUT
END(01)
MAKLUMBALAS 9a
JAWAPAN 9.1
INPUT
E4800 / UNIT 9 / 11
___________________________________________________________________
Alamat
Arahan
Data
0001
LD
00001
0002
OR
10000
0003
OUT
10000
JAWAPAN 9.2
Fungsi utama proximity switch dalam kawalan motor berpenghantar ialah untuk
mengesan kehadiran plet besi.
JAWAPAN 9.3
00000
TIMER
10000
CNT
010
TAMAT
# 0010
END(01)
9.4
OUTPUT
INPUT
KAWALAN LAMPU TRAFIK
Rajah 9.4 menunjukkan kawalan lampu trafik yang dipasang di sebatang

jalanraya yang sedang diperbaiki. Sepasang lampu trafik dipasang bertentangan
arah di kedua-dua laluan jalanraya untuk mengawal kesesakan lalulintas. Lampu
E4800 / UNIT 9 / 12
___________________________________________________________________
tersebut akan berkendali secara berselang-seli. Apabila lampu trafik L1 berwarna

hijau, lampu trafik L2 akan memaparkan warna merah dan keadaan sebaliknya
akan berulang. Penukaran nyalaan setiap lampu dikawal oleh pemasa selama 30
saat.
Rajah 9.4 :
Kawalan Lampu Trafik
Rajah Tangga untuk operasi kawalan lampu trafik.

TIM 001
TIM
000
# 0300
TIM
001
# 0600
TIM 000
E4800 / UNIT 9 / 13
___________________________________________________________________
TIM 000
#
0150
10000
#
10001
10001
TIM
002
# 0150
TIM
003
TIM 002
TIM 002
TIM 003
10002
10002
10003
END(01)
Kod mnemonik bagi rajah tangga kawalan lampu trafik.
Alamat
Arahan
Data
00000
LD NOT TIM
001
00001
TIM
000
#0300
E4800 / UNIT 9 / 14
___________________________________________________________________
00002
LD TIM
000
00003
TIM
001
#0600
00004
LD NOT TIM
000
00005
OUT
10000
00006
LD NOT
10000
00007
OUT
10001
00008
LD
10001
00009
TIM
002
#0150
00010
LD TIM
002
00011
TIM
003
#0300
9.5
00012
LD TIM
002
00013
AND NOT TIM
003
00014
OUT
10002
00015
LD NOT
10002
00016
OUT
10003
00017
FUN 01
KAWALN PENGISIAN DAN PENGELUARAN

MVI
E4800 / UNIT 9 / 15
___________________________________________________________________
Rajah 9.5 : Pengisian dan Pengeluaran
Rajah 9.5 menunjukkan operasi pengawalan paras cecair dalam sebuah tangki. Dalam
proses ini, dua sensor (TLB1 dan TLB2) digunakan untuk mengesan paras cecair yang
dimasukkan ke dalam tangki. Injap MVI berfungsi sebagai pengawal kepada masukan
cecair melalui saluran paip dan injap MV2 pula mengawal keluaran cecair.
Kendaliannya:
1.
Apabila punat tekan mula (PB1) ditekan, injap MV1 akan terbuka dan cecair
akan dialirkan ke dalam tangki. Di waktu yang sama, motor pengisar mula
berfungsi.
2.
Apabila cecair melepasi TLB2 dan mencecah ke TLB1, injap MV1 akan
tutup dan motor pengisar mula berhenti.
3.
Apabila PB1 ditekan semula, injap MV2 akan terbuka dan cecair mula
dialirkan keluar daripada tangki. MV2 akan tertutup apabila paras cecair
berada di bawah paras TLB2.
4.
Setelah proses berulang sebanyak empat kali, lampu pertunjuk paras (PL)
akan terpadam. Proses pengisian dan pengeluaran cecair pada tangki akan
dihentikan walaupun PB1 ditekan.
E4800 / UNIT 9 / 16
___________________________________________________________________
Masukan
Keluaran
00000 Punat Tekan Mula (PB1)
10000 Injap Bekalan Air (MV1)
00001 Punat Tekan Henti (PB2)
10001 Injap Keluaran Air (MV2)
00005 Suis Paras Atas (TLB1)
10002 Motor Pengisar (M)
00006 Suis Paras Bawah (TLB2)
10004 Penunjuk Paras

10005 - Buzzer
Rajah Tangga untuk proses kawalan pengisian dan pengeluaran.
00000
10005
10004 00005
10000
Masuk
10002
Pengisar
Mula
10000
MV1
10000
E4800 / UNIT 9 / 17
___________________________________________________________________
MV1
10000
00005
00006
10001
MV1
10001
TLB1
ATAS
TLB2
BAWAH
Keluar
MV2
MV2
10001
CNT 047
#0004
CNT 047
MV2
00001
4
Counts
Berhenti
CNT 047
10004
PL
01000
TIM 000
#0020
Reset
CNT 047
TIM 000
10005
01000
BZ
Reset
FUN(01)
Kod Mnemonik bagi proses kawalan pengisian dan pengeluaran.

Alamat
0000
0001
0002
0003
0004
0005
0006
0007
0008
0009
Penunjuk
Paras
Arahan
LD
OR
AND NOT
AND NOT
AND NOT
OUT
LD
OUT
LD
AND NOT
Data
00000
10000
10005
10004
00005
10000
10000
10002
10000
00005
Buzzer
E4800 / UNIT 9 / 18
___________________________________________________________________
0010
0011
0012
0013
0014
0015
OR
AND NOT
OUT
LD
LD
CNT
0016
0017
0018
0019
LD
OUT
LD
TIM
0020
0021
0022
0023
0024
LD
OR
AND NOT
OUT
FUN 01
10001
00006
10001
10001
00001
047
#0004
CNT 047
10004
01000
000
#0020
CNT 047
01000
TIM 000
10005
AKTIVITI 9b
JAWAB SEMUA SOALAN
9.1 Berdasarkan kod mnemonik yang diberikan pada jadual di bawah, tuliskan rajah
tangga.
Alamat
Arahan
Data
00000
LD
00000
00001
LD
00001
00002
LD
00002
00003
SFT
100
E4800 / UNIT 9 / 19
___________________________________________________________________
100
00004
FUN (01 )
Masukan
Motor
9.2
M1
MV1
00000 Punat Tekan Mula (PB1)

00001 Punat Tekan Henti (PB2)
00002 Sensor (BL1)
Kipas Pengisar
00003 Sensor (BL2)
BL1
MV2
Keluaran
BL2
10000 Injap Air (MV1)

10001 Injap Air (MV2)
Kendaliannya:
10002 Motor 1 (M)
1. Injap MV1 akan dibuka sehingga air mencecah ke paras BL1.

2. Kipas pengisar di Onkan selama 30 saat.
3. Selepas itu injap MV2 akan di buka sehingga air mencecah ke paras BL2.
4. Masukan dan keluaran air akan berulang sebanyak 4 kali.
5. Proses
masukan dan keluaran air akan di tamatkan setelah proses tersebut
berulang sebanyak empat kali.

Berdasarkan kenyataan kendalian diatas :
a. Lukiskan Rajah Tangga.
b. Tuliskan Kod Mnemonik.
MAKLUMBALAS 9b
JAWAPAN 9.1
00000
Set
S
SFT
100
00001
00002
Pulse
CP
Reset
100
E4800 / UNIT 9 / 20
___________________________________________________________________
JAWAPAN 9.2
a.
Rajah tangga:
00000
00002
10000
10000
In
MV1
MV1
00002
10002
10002
TIM 000
CNT
047
#0300
Tim 000
10001
MV2
END(01)
b.
Motor 1
Kod Mnemonik bagi rajah tangga untuk jawapan 9.2

Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
00007
Arahan
LD
OR
AND NOT
OUT
LD
OUT
LD
TIM
00008
AND NOT TIM
Data
00000
10000
00002
10000
00002
10002
10002
000
#0300
000
30
Seconds
E4800 / UNIT 9 / 21
___________________________________________________________________
00009
00010
OUT
FUN (01)
10001
PENILAIAN KENDIRI
SOALAN 1
1. Luliskan rajah tangga berdasarkan kod mnemonik pada jadual di bawah.
Alamat
Arahan
Data
E4800 / UNIT 9 / 22
___________________________________________________________________
00000
LD
25313
00001
OUT
TR 0
00002
CMP(20)
#01F0
000
00003
AND
25505
00004
OUT
10000
00005
LD
TR 0
00006
AND
25506
00007
OUT
10001
00008
LD
TR 0
00009
AND
25507
00010
OUT
10002
SOALAN 2
2.
Berdasarkan rajah tangga di bawah, tuliskan kod mnemoniknya.
04001
DIFU(13) 04000
S1
04000
ADD(30)
H00
#0001
H00
00001
DIFU(13) 04000
E4800 / UNIT 9 / 23
___________________________________________________________________
S2
04001
SUB(31)
H00
#0001
H00
25313
CMP(20)
H00
#0100
25506 (=)
10000
25505 (>)
DIFU(13) 04000
JAWAPAN 1
25313
CMP(20)
#01F0
000
1.
25505 (>)
10000
E4800 / UNIT 9 / 24
___________________________________________________________________
25506 (=)
25505 (<)
10001
10002
JAWAPAN 2
a.
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
Arahan
LD
DIFU(13)
LD
ADD(30)
LD
DIFU(13)
LD
Data
00000
04000
04000
H00
#0001
H00
00001
04001
04000
E4800 / UNIT 9 / 25
___________________________________________________________________
00007
00008
00009
00010
00011
00012
00013
00014
00015
00016
SUB(31)
LD
OUT
CMP(20)
AND
LD
AND
OR LD
OUT
FUN(01)
H00
#0001
H00
25313
TR 0
H00
#0100
25506
TR 0
25505
10000
E4800 / UNIT 10 / 1
___________________________________________________________________
UNIT 10
PEMILIHAN DAN
PENYELENGGARAAN PLC
OBJEKTIF
OBJEKTIF AM
Menerangkan perkara-perkara penting yang perlu di ambil kira semasa

membuat pemilihan penggunaan PLC.
Mengenal pasti jenis-jenis kerosakan dan gangguan pada PLC dan cara-cara
membuat penyelenggaraan.
OBJEKTIF KHUSUS
Diakhir unit ini anda sepatutnya dapat :
Membuat pemilihan yang betul terhadap kapasiti input/output, jenis input/

output, saiz ingatan, jenis bahasa pengaturcaraan dan perkembangan sistem
automasi masa depan apabila anda merancang untuk menggunakan PLC.
Mengetahui jenis-jenis kerosakan luaran dan dalaman PLC.
Membuat penyelenggaraan pencegahan dan baikpulih PLC.
E4800 / UNIT 10 / 2
___________________________________________________________________
INPUT
10.0
PENGENALAN
Satu sistem kawalan PLC yang baik adalah terhasil dari segi pemilihan
spesifikasi PLC dan penyelenggaraan yang tepat dan betul.
10.1
KAPASITI INPUT DAN OUTPUT

PLC mempunyai berbagai nilai kapasiti Input dan Output. Kapasiti bermaksud
bilangan terminal sambungan yang terdapat pada Unit Input dan Unit Output.
Seseorang pengguna perlu memilih nilai kapasiti Input dan Output
bersesuaian dengan kerja yang akan di lakukan oleh PLC supaya terminal
sambungan Input dan Output mencukupi. Jadual 10.1 menunjukkan beberapa
nilai Kapasiti Input dan Output.
10.2
JENIS INPUT DAN OUTPUT

Seperti yang anda telah pelajari pada 10.1, PLC juga mempunyai berbagai
jenis Input dan Output. Sebelum anda menggunakan PLC untuk mengawal
sesuatu kerja, anda perlu memastikan jenis bekalan yang akan di sambungkan
kepada Unit Input samada AC ataupun DC. Anda sama sekali tidak di
benarkan untuk menyambung bekalan AC kepada unit Input DC dan
sebaliknya .Manakala
untuk mengawal peranti keluaran
pada penyuisan
biasa, anda perlu menggunakan Output jenis RELAY dan untuk penyuisan
yang cepat maka anda perlu menggunakan Output jenis TRANSISTOR
manakala untuk penyuisan pada voltan tinggi maka Output jenis AC di
perlukan. Jenis-jenis Input dan Output yang telah diterangkan di atas adalah
seperti yang terdapat pada Jadual 10.1.
E4800 / UNIT 10 / 3
___________________________________________________________________
10.3
SAIZ INGATAN
Saiz ingatan sesuatu PLC adalah merujuk kepada keupayaan ruang
menyimpan aturcara di dalam sistem ingatan PLC anda. Jadual 10.2
menunjukkan beberapa saiz ingatan mengikut jenis CPUnya.
10.4
JENIS BAHASA PENGATURCARAAN

Setiap PLC mempunyai bahasa pengaturcaraannya sendiri. Oleh itu anda perlu
berhati-hati sebelum membangunkan sesuatu aturcara PLC. Jenis-jenis bahasa
pengaturcaraan telah anda pelajari dalam UNIT 4 . Untuk pengetahuan anda
Rajah Tangga merupakan bahasa pengaturcaraan yang sangat popular
digunakan masa kini.
Rajah Tangga merupakan

bahasa pengaturcaraan yang
popular digunakan masa kini.
10.5
PERKEMBANGAN SISTEM MASA DEPAN

Sistem kawalan di industri masa kini sedang mengalami perubahan dari
kawalan tradisional kepada kawalan automasi di mana PLC merupakan agen
utama sistem pengautomasian ini. Anda perlu peka kepada fenomena ini
kerana buat masa kini banyak industri telah melaksanakan sistem kawalan
berteraskan pengautomasian seperti Flexible Manufacturing System ( FMS )
dan Computer Intergrated Manufacturing ( CIM ). Pemilihan penggunaan PLC
juga perlu melihat kepada keperluan masa depan industri supaya penggunaan
PLC tidak merugikan industri berkenaan.
E4800 / UNIT 10 / 4
___________________________________________________________________
10.6
SOKONGAN DAN BACKUP

Sistem kawalan automasi diindustri memerlukan unit sokongan dan backup
bagi menjalankan sistem kawalan yang sedia ada jika berlaku kerosakan .
Disinilah peranan PLC sebagai
unit sokongan dan backup kerana
sambungannya yang mudah dan cepat . Kelewatan menggantikan sistem

kawalan yang menghadapi kerosakan akan menyebabkan industri mengalami
kerugian.
UNIT INPUT
JENIS
DC Input
AC Input
NO. MODEL
KAPASITI
CQM1-ID211
8 points
CQM1-ID212
16 points
CQM1-ID213
32 points
CQM1- IA121
8 points
CQM1-IA221
8 points
UNIT OUTPUT
JENIS
NO.MODEL
KAPASITI
Relay Output
CQM1-OC211
8 points
Units
CQM1-OC222
16 points
Transistor
CQM1-OD211
8 points
Output Units
CQM1-OD212
16 points
CQM1-OD213
32 points
CQM1-OD214
16 points
CQM1-OD215
8 points
CQM1-OD221
8 points
AC Output Unit
Jadual 10.1 : Spesifikasi Unit Input / Output
E4800 / UNIT 10 / 5
___________________________________________________________________
No. Model
Saiz Ingatan
CQM1-CPU11-E
3.2 K-word Program Memory
CQM1-CPU21-E
1K-word Data Memory
CQM1-CPU41-E
CQM1-CPU42-E
7.2 K-word Program Memory
CQM1-CPU43-E
6K-word Data Memory
CQM1-CPU44-E
Jadual 10.2 : Spesifikasi Unit CPU
E4800 / UNIT 10 / 6
___________________________________________________________________
AKTIVITI 10a
1.1
Nyatakan TIGA perkara penting yang perlu diambil kira sebelum

membuat perancangan keatas penggunaan PLC ?
1.2
Terangkan perbezaan diantara Output jenis Relay dan Output jenis Transistor
1.3
Mengapakah anda perlu mengetahui jenis bahasa pengaturcaraan sebelum

anda menggunakan PLC ?
Bandingkan jawapan kamu

dengan jawapan di ruangan
MAKLUMBALAS AKTIVITI.
anda
E4800 / UNIT 10 / 7
___________________________________________________________________
MAKLUMBALAS 10a
JAWAPAN 1.1
TIGA perkara penting yang perlu diambil kira sebelum saya membuat perancangan
keatas penggunaan PLC ialah :
1. Kapasiti Input dan Output

2. Jenis Input dan Output
3. Saiz Ingatan
JAWAPAN 1.2
Perbezaan di antara Output jenis Relay dan Output jenis Transistor ialah dari segi
penyuisannya di mana Output Jenis Relay untuk penyuisan biasa dan Output Jenis
Transistor untuk penyuisan yang cepat.
JAWAPAN 1.3
Saya perlu mengetahui jenis bahasa pengaturcaraan sebelum menggunakan PLC ialah
kerana setiap PLC mempunyai bahasa pengaturcaanya yang tersendiri.
E4800 / UNIT 10 / 8
___________________________________________________________________
INPUT
10.7
KEROSAKAN PERALATAN INPUT DAN OUTPUT

( SENSOR DAN ACTUATOR )
Daripada kajian yang telah di buat di dapati 60% - 80% kerosakan dalam
sistem kawalan automasi kebiasaannya berlaku disebabkan oleh peralatan
Input dan Output. Kemungkinan kerosakan ini adalah di sebabkan oleh
perkara berikut :
Sensor pada silinder berubah daripada kedudukan asal.
Sensor terbakar di sebabkan oleh lebihan arus.
Sesentuh dalaman sensor terputus.
Gelung motor atau injap solenoid terbakar di sebabkan oleh

lebihan arus.
10.8
KEROSAKAN PENDAWAIAN
Kerosakan pendawaian yang berlaku di dalam sistem kawalan PLC

kemungkinan di sebabkan oleh perkara-parkara berikut :
Pengalir di dalam kabel terputus.
Kelonggaran pada skru-skru peralatan, terminal Input dan

Output.
Pengalir mengalami proses pengoksidan.
E4800 / UNIT 10 / 9
___________________________________________________________________
10.9
KEROSAKAN SAMBUNGAN KOMUNIKASI

Kerosakan sambungan komunikasi yang berlaku di dalam sistem kawalan
PLC kemungkinan di sebabkan oleh perkara-parkara berikut :
Pengalir di dalam kabel komunikasi terputus.
Pin penyambungan pada terminal bengkok atau patah.
Sambungan pin longgar.
Berlaku gangguan ( interference ) di dalam sambungan kabel

komunikasi yang di sebabkan oleh motor, gelung , voltan tinggi
, pematrian yang tidak kemas dan sebagainya.
Berlaku litar pintas sesama pengalir di dalam kabel

komunikasi.
10.10 GANGGUAN BEKALAN KUASA

Gangguan bekalan kuasa berlaku di dalam sistem kawalan automasi apabila
voltan bekalan susut di bawah 85% daripada nilai kadaran. Keadaan ini akan
menyebabkan PLC berhenti serta merta.
10.11 KEROSAKAN DALAMAN PLC
Kerosakan dalaman PLC kemungkinan di sebabkan oleh perkara-parkara
berikut :
Geganti atau Transistor pada Unit / Module Output di dalam

PLC terbakar.
Optocoupler pada Unit / module Input tidak berfungsi.
Fius terbakar.
Bateri simpanan lemah.
Komponen mikro elektronik ( Mikropemproses, RAM , ROM

terbakar.
E4800 / UNIT 10 / 10
___________________________________________________________________
10.12 PERTIMBANGAN TERHADAP PEMASANGAN DAN PENDAWAIAN
Untuk mengurangkan masalah kerosakan pada sistem kawalan automasi,

pemasangan dan pendawaian PLC perlu memberi pertimbangan yang serius
terhadap perkara-perkara berikut :
Elakkan pemasangan PLC di tempat yang mempunyai ciri-ciri

seperti di bawah.
9 Terdedah terus kepada cahaya matahari.
9 Suhu ambien melebihi julat 0C hingga 55C.
9 Kelembapan relatif melebihi julat 10% hingga 90% RH.
9 Pemeluapan berlaku di sebabkan perubahan suhu yang
berlaku secara tiba-tiba.
9 Mengandungi gas gas mudah terbakar dan beracun.
9 Mengandungi air, minyak, habuk bahan kimia.
9 Mudah berlaku gegaran.
Memasang PLC di dalam panel / kabinet yang mempunyai

ciri-ciri berikut :
9 Ruang yang cukup untuk peredaran udara.
9 Kipas pendingin .
9 Alat yang menghasilkan haba terletak di bawah PLC.
9 Tiada mengandungi peralatan voltan tinggi.
9 Talian kuasa terletak lebih kurang 200 mm daripada PLC.
E4800 / UNIT 10 / 11
___________________________________________________________________
Membuat pendawaian seperti di bawah.

1. Kaedah Pendawaian Handing Ducts
Talian Input /
Output
300 mm minima
Kabel kawalan
dan Talian bekalan
300 mm minima
Kabel bekalan
2. Kaedah Pendawaian Floor Ducts
Talian Input Output

Kabel kawalan dan Talian bekalan
Kabel bekalan
200 mm
minima
3. Kaedah Pendawaian Konduit
Talian Input Output

Kabel kawalan dan Talian bekalan
Kabel bekalan
E4800 / UNIT 10 / 12
___________________________________________________________________
Mengikut panduan pendawaian seperti di bawah.

9 Gunakan kabel sependek mungkin.
9 Guna talian tunggal di antara peralatan dan jangan
menyambung
kabel
untuk
menjadikannya
panjang.
Hindarkan daripada membuat lengkongan yang tajam pada

kabel.
9 Jauhkan ruang sistem dan pendawaian kawalan daripada
pendawaian tenaga tinggi.
9 Asingkan pendawaian masukan, pendawaian keluaran dan
jenis pendawaian lain.
9 Asingkan pendawaian AU dan AT.
9 Wujudkan pembumian yang baik untuk semua komponen.
10.13 TEKNIK MENGATASI MASALAH GROUNDING
PLC mengandungi banyak komponen aktif ( Transistor, Cip Litar Terkamil ),

yang mana ianya akan terbakar jika voltan terjah ( surge voltage ) terjadi yang
terhasil dari kilat . Oleh itu adalah perlu untuk mengatasi masalah ini dengan
menggunakan garis panduan seperti di bawah :
9 Pastikan terminal perlindungan bumi dan fungsian bumi
pada PLC di bumikan dengan nilai 100 maksimum.
9 Pastikan kabel yang di gunakan untuk pembumian
sekurang-kurangnya 2 mm2.
9 Tapak pembumian dan kabel hijau mestilah di tamatkan
pada kabel lug. Kabel lug ini mesti di ketatkan dan di
pateri.
9 Salutan dan hakisan cat mesti dibuang pada kawasan
penyambungan pembumian.
E4800 / UNIT 10 / 13
___________________________________________________________________
10.14
KAEDAH PENYELENGGARAAN PENCEGAHAN

( PREVENTIVE MAINTENANCE )
Sungguhpun PLC di rekabentuk pada tahap kebolehpercayaan yang tinggi

namun ianya masih boleh menghadapi masalah kerosakan. Bagi
mengelakkan masalah ini maka penyelenggaraan pencegahan adalah di
perlukan . Langkah-langkah penyelenggaraan pencegahan boleh di buat
seperti berikut :
Membuat pemeriksaan berkala terhadap keketatan skru ( Screw

Tightness ) pada terminal Input dan Output.
Memastikan semua komponen bebas dari habuk. Sistem penyejukan

pada PLC tidak boleh di laksanakan jika terdapat habuk pada
lapisannya.
Hakisan kemungkinan berlaku pada sesetengah keadaan. Lakukan

pemeriksaaan berkala terhadap hakisan yang mungkin ada pada
terminal sambungan. Papan Litar Bercetak dan penyambung
kemungkinan terhakis secara dalaman.
Simpan dan jaga peralatan simpanan ( spare parts )dengan baik untuk
di gunakan pada masa berlakunya kerosakan pada komponen
berkenaan. Pengguna akan mengalami kerugian jika peralatan simpanan
tiada kerana mereka perlu menunggu dalam jangka masa lama untuk
mendapatkan alat ganti.
Simpan dokumentasi operasi program dan litar pendawaian dengan

kemas. Anda mungkin memerlukannya jika berlaku keadaan
kecemasan.
E4800 / UNIT 10 / 14
___________________________________________________________________
AKTIVITI 10b
1.1
Nyatakan TIGA perkara yang menyebabkan berlakunya kerosakan

kerosakan seperti di bawah.
1.2
1.3
A)
Kerosakan peralatan Input dan Output.
B)
Kerosakan Pendawaian.
C)
Kerosakan Sambungan Komunikasi.
D)
Kerosakan Dalaman PLC.
Nyatakan TIGA garis panduan teknik mengatasi masalah grounding.
Tuliskan TIGA langkah penyelenggaraan pencegahan yang boleh anda

lakukan terhadap PLC.
Bandingkan jawapan kamu

dengan jawapan di ruangan
MAKLUMBALAS AKTIVITI.
E4800 / UNIT 10 / 15
___________________________________________________________________
MAKLUMBALAS 10b
JAWAPAN 1.1
TIGA perkara yang menyebabkan berlakunya kerosakan kerosakan seperti di bawah
ialah.
A)
Kerosakan peralatan Input dan Output.
Sensor pada silinder berubah daripada kedudukan asal.
Sensor terbakar di sebabkan oleh lebihan arus.
Sesentuh dalaman sensor terputus.
Gelung motor atau injap solenoid terbakar di sebabkan oleh lebihan

arus.
B)
C)
Kerosakan Pendawaian.
Pengalir di dalam kabel terputus.
Kelonggaran pada skru-skru peralatan, terminal Input dan Output.
Pengalir mengalami proses pengoksidan
Kerosakan Sambungan Komunikasi.
Pengalir di dalam kabel komunikasi terputus.
Pin penyambungan pada terminal bengkok atau patah.
Sambungan pin longgar.
E4800 / UNIT 10 / 16
___________________________________________________________________
D)
Kerosakan Dalaman PLC
Geganti atau Transistor pada Unit / Module Output di dalam PLC

terbakar.
Optocoupler pada Unit / module Input tidak berfungsi.
Fius terbakar.
JAWAPAN 1.2
TIGA garis panduan teknik mengatasi masalah grounding ialah
Pastikan terminal perlindungan bumi dan fungsian bumi pada PLC di

bumikan dengan nilai 100 maksimum.
Pastikan kabel yang di gunakan untuk pembumian sekurangkurangnya 2 mm2.
Tapak pembumian dan kabel hijau mestilah di tamatkan pada kabel

lug. Kabel lug ini mesti di ketatkan dan di pateri.
JAWAPAN 1.3
TIGA langkah penyelenggaraan pencegahan yang boleh anda lakukan terhadap
PLC ialah
Membuat pemeriksaan berkala terhadap keketatan skru ( Screw
Tightness ) pada terminal Input dan Output.
Memastikan semua komponen bebas dari habuk. Sistem penyejukan
pada PLC tidak boleh di laksanakan jika terdapat habuk pada
lapisannya.
Hakisan kemungkinan berlaku pada sesetengah keadaan. Lakukan
pemeriksaaan berkala terhadap hakisan yang mungkin ada pada
terminal sambungan. Papan Litar Bercetak dan penyambung
kemungkinan terhakis secara dalaman.
E4800 / UNIT 10 / 17
___________________________________________________________________
PENILAIAN KENDIRI
SOALAN
a. Seorang pelajar telah merancang untuk mengawal suatu sistem kawalan
dengan menggunakan PLC. Berikut adalah maklumat-maklumat tentang
peralatan yang di perlukan oleh beliau.
Dua suis penghad

Lapan sensor 24 Vdc
Dua buah motor
Sembilan biji lampu penunjuk
Kawalan ini menggunakan penyuisan biasa pada unit output. Berpandukan

kepada maklumat-maklumat di atas dan jadual yang di berikan di bawah,
jawab soalan-soalan berikut :
i.
ii.
Nyatakan nombor model unit input yang di perlukan.

Nyatakan nombor model unit output yang di perlukan
UNIT INPUT
JENIS
DC Input
AC Input
NO. MODEL
KAPASITI
CQM1-ID211
8 points
CQM1-ID212
16 points
CQM1-ID213
32 points
CQM1- IA121
8 points
CQM1-IA221
8 points
UNIT OUTPUT
JENIS
NO.MODEL
KAPASITI
Relay Output Units
CQM1-OC211
8 points
CQM1-OC222
16 points
Transistor Output
CQM1-OD211
8 points
Units
CQM1-OD212
16 points
CQM1-OD213
32 points
CQM1-OD214
16 points
CQM1-OD215
8 points
CQM1-OD221
8 points
AC Output Unit
E4800 / UNIT 10 / 18
___________________________________________________________________
b) Nyatakan TIGA ciri-ciri yang menyebabkan pemasangan PLC mudah

mengalami kerosakan.
c) Lakarkan kaedah pendawaian Handing Ducts.
E4800 / UNIT 10 / 19
___________________________________________________________________

JAWAPAN
a.
b.
i.
Unit Input
: CQM1-ID212
ii.
Unit Output
: CQM1-OC222
TIGA ciri-ciri yang menyebabkan pemasangan PLC mudah mengalami

kerosakan ialah.
c.
Terdedah terus kepada cahaya matahari.
Suhu ambien melebihi julat 0C hingga 55C.
Kelembapan relatif melebihi julat 10% hingga 90% RH.
Lakaran Kaedah Pendawaian Handing Ducts
Talian Input /
Output
300 mm minima
Kabel kawalan
dan Talian bekalan
300 mm minima
Kabel bekalan

E4800 Programmable Logic Controllers PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

E4800 Programmable Logic Controllers PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

(i)

: Zulkifli Bin Kamarudin

: Siti Marlina Binti Mohammad Amin

Keperluan Sistem Kawalan Automasi

Pengkelasan Sistem Kawalan Automasi

Perbandingan Antara Automasi Tetap Dengan

Jenis-Jenis Sistem Kawalan

Sistem Kawalan Numatik

Sistem Kawalan Hidraulik

Sistem Kawalan Elektrik

Perbandingan Di Antara 1.6, 1.7 dan 1.8

Mentakrifkan Istilah Sistem Kawalan

Mentakrifkan Masukan Rujukan

Mentakrifkan Angkubah Terkawal

Mentakrifkan Elemen Suapbalik

Menerangkan Sistem Kawalan Gelung Buka

Menerangkan Sistem Kawalan Gelung Tutup

Menerangkan Sistem Kawalan Berkomputer

Membandingkan Sistem Gelung Buka Dengan

PENGENALAN KEPADA PLC

Definisi Terminologi PLC

Fungsi dan Jenis Binaan PLC

REKABENTUK PERKAKASAN PLC

Unit Pemprosesan Pusat (CPU)

Unit Paparan dan Penunjuk

Unit Storan Sekunder

Unit Bekalan Kuasa

Asas Rajah Tangga

Suruhan LOAD NOT

Suruhan AND NOT

Suruhan BLOK LOGIK OR

Suruhan BLOK LOGIK AND

OR LOAD dan AND LOAD

Suruhan INTERLOCK dan INTERLOCK

Suruhan JUMP dan JUMP END

Suruhan SET dan RESET

Suruhan DIFFERENTIATE UP dan

Penggunaan Arahan Pemasa dan Pembilang

High Speed Timer

APLIKASI PLC DI DALAM INDUSTRI

Kawalan Motor Penghantar (Motor Conveyor)

Pemilihan Bahan (Part Sorting)

Kawalan Pekej (Packing Line Control)

Kawalan Lampu Trafik

Pengisian dan Pengeluaran

PEMILIHAN & PENYELENGGARAAN PLC (6 JAM)

Jenis Bahasa Pengaturcaraan

Perkembangan Sistem Masa Depan

Sokongan dan Backup

Kerosakan Peralatan Input/Output (sensor and actuator)

Kerosakan Sambungan Komunikasi

10.10 Gangguan Bekalan Kuasa (noise or break in supply)

PANDUAN MENGGUNAKAN MODUL

Modul ini dibahagikan kepada 10 unit kesemuanya.

Mukasurat dinomborkan berdasarkan kepada Kod Subjek, Unit dan Halaman.

Pada permulaan unit, objektif am dan objektif khusus dinyatakan.

MAKLUMBALAS KEPADA PENILAIAN KENDIRI

Anda perlu mengikuti unit demi unit yang disediakan.

Ianya bertujuan untuk memudahkan pemahaman teori pelajar-pelajar dengan kaedah

PRA-SYARAT KEMAHIRAN DAN PENGETAHUAN

Memahami sistem kawalan automasi di dalam industri.

PERALATAN & SUMBER YANG PERLU DIGUNAKAN BERSAMA

Mikell P. Groover, Industrial Robotic, McGraw Hill