COMBAT-DAPS

PENGUPAYAAN KOMUNITI DALAM PENCEGAHAN

PENYALAHGUNAAN DADAH

MALAYSIAAGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

MODUL 4:
PENILAIAN DAN PEMANTAUAN
PELAKSANAAN PROGRAM

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

OBJEKTIF MODUL 4
Di akhir sesi, peserta akan dapat:
a. Mengetahui prinsip-prinsip penilaian
b. Mengetahui bagaimana untuk menilai sesuatu
program
c. Menyediakan instrument penilaian program
d. Menganalisis data penilaian
e. Menilai keberkesanan dan Indeks Keberkesanan

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

KANDUNGAN

a.
b.
c.
d.
e.
f.

COMBAT-DAPS

Definisi Penilaian Program

Prinsip-prinsip penilaian
Kaedah penilaian program
Penyediaan Instrument Penilaian Program
Penganalisisan Data Penilaian
Penilaian Keberkesanan dan Indeks
Keberkesanan

MALAYSIA AGAINST DRUG

DEFINISI PENILAIAN PROGRAM

Penilaian program ialah prosedur

kajian sosial untuk menyelidik
keberkesanan program pencelahan
sosial secara sistematik.

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

SIAPA YANG MENDAPAT MANFAAT DARI PENILAIAN PROGRAM?

Pihak yang berkepentingan/

pemegangtaruh (stakeholders)
Pengguna maklumat seperti:
(a) Agensi-agensi permodalan
(b) Penggubal undang-undang
(c ) Organisasi masyarakat
(d) Agensi-agensi pelaksana

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

MANFAAT PENILAIAN PROGRAM

1. Memahami, memastikan atau

meningkatkan kesan perkhidmatan
kepada pengguna.
2. Mengurangkan kos.
3. Memastikan program berjalan seperti
yang dirancang.
4. Memastikan objektif program tercapai.

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

MANFAAT PENILAIAN PROGRAM

5. Memastikan keputusan atau data

terhasil boleh digunakan untuk
perhubungan awam dan promosi
perkhidmatan
6. Meningkatkan kesan perkhidmatan
kepada pengguna.
7. Membuat keputusan untuk
mengekalkan program atau sebaliknya

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

KAJIAN PENILAIAN PROGRAM DALAM PENYALAHGUNAAN DADAH

COMBAT-DAPS

Kajian Penilaian dalam penyalahgunan

dadah merujuk kepada kaedah yang
diperlukan untuk memperbaiki rawatan
penyalahgunaan bahan dan dadah.
Penilaian program dapat
mempertingkatkan penjagaan lanjutan
dan perlindungan.

MALAYSIA AGAINST DRUG

LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES PENILAIAN PROGRAM

COMBAT-DAPS

SEBELUM

SEMASA

SELEPAS

Menilai
keperluan
program
Membina dan
menentukan
objektif dan
matlamat
program
Mengambil
kira isu etika
dalam
penilaian

Pemadanan
Pelan
Penilaian dan
Tahap
program
Tentukan
kerangka
penilaian yang
sesuai
Memilih
kaedah
penilaian yang
sesuai

Laporkan hasil
penilaian

MALAYSIA AGAINST DRUG

Pemadanan Pelan Penilaian dan Tahap Program

PENILAIAN FORMATIF

PENILAIAN PROSES

PENILAIAN SUMATIF

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

COMBAT-DAPS

Menumpukan
kepada
pelaksanaan
program dan tahap
di mana perubahan
perancangan
berlaku
Mengambil kira
sejauh mana
program mencapai
matlamatnya dan
apakah khidmat
yang perlu dibuang
atau diubahsuai
dan melihat kepada
permasalahan yang
timbul dalam
pelaksanaan
program.

PENILAIAN SUMATIF

Dilakukan sebelum
atau sejurus program
bermula
Mengenalpasti
bidang, corak dan
bentuk program
keseluruhan
Menilai
kebolehlaksanaan
program
Mendapatkan
maklumat yang
membantu pelaksana
membuat
pengubahsuaian
dalam objektif
program
Contoh: Penilaian
keperluan (need
analysis)

PENILAIAN PROSES

PENILAIAN FORMATIF

PEMADANAN PELAN PENILAIAN DAN TAHAP PROGRAM

Merumuskan
kesan atau
hasil dari
program yang
dilaksanakan
Boleh dibuat
melalui:(a)
kajian
terperinci, (b)
kajian
perbandingan
atau (c) kajian
kos
keberkesanan

MALAYSIA AGAINST DRUG

Bentuk Penilaian Program

COMBAT-DAPS

Penilaian
berasaskan
matlamat

Adakah matlamat atau objektif program

tercapai?

Penilaian
berasaskan
proses

Bertujuan untuk memahami bagaimana

program dijalankan.

Penilaian
berasaskan
hasil

Hasil merujuk kepada keuntungan yang

diperoleh pelanggan daripada penglibatan
mereka dalam program yang dijalankan.

MALAYSIA AGAINST DRUG

Tentukan kerangka penilaian yang sesuai

COMBAT-DAPS

Tetapkan kumpulan pihak yang

berkepentingan
Perihalkan masalah
Fokus kepada rekabentuk penilaian
Kumpul bukti yang boleh dipercayai
Buat justifikasi terhadap kesimpulankesimpulan
Guna dan kongsi pengajaran yang
dipelajari
MALAYSIAAGAINST DRUG

Memilih kaedah kajian yang sesuai

COMBAT-DAPS

Pilih teknik-teknik kuantitatif dan

kualitatif yang betul
Mengetahui bagaimana cara untuk
mendapatkan subjek kajian yang baru
daripada populasi yang tersembunyi
Gunakan kaedah-kaedah yang selaras di
mana perlu

MALAYSIA AGAINST DRUG

KAEDAH PENILAIAN

Borang soal selidik

Temuduga

Kumpulan berfokus

Kajian kes

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

BAGAIMANA MEMILIH KAEDAH PENILAIAN YANG SESUAI?

Anda boleh mempertimbangkan persoalanpersoalan berikut untuk memilih kaedah penilaian:
1. Apakah maklumat yang diperlukan untuk
membuat keputusan semasa / terkini tentang
sesuatu produk atau program?
2. Dengan maklumat ini, bagaimana ia boleh
dikutip dan dianalisis dengan kos yang murah
dan praktikal, adakah dengan menggunakan
soal selidik, tinjauan atau senarai semak?
3. Berapa tepat maklumat tersebut?
4. Adakah kaedah yang dipilih membolehkan
semua maklumat yang diperlukan diperolehi?
COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

BAGAIMANA MEMILIH KAEDAH PENILAIAN YANG SESUAI?

5. Apakah kaedah tambahan yang patut dan sesuai
digunakan untuk mendapatkan maklumat
tambahan jika diperlukan?
6. Apakah maklumat yang didapati sangat berguna
kepada pembuat keputusan, contohnya kepada
penyumbang kewangan atau pihak pengurusan?
7. Adakah peserta dapat menerima kaedah yang
digunakan?
8. Siapa yang dapat mentabir kaedah yang digunakan
sekarang atau latihan jika diperlukan?
9. Bagaimanamaklumat itu dapat dianalisis?

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

AKTIVITI

COMBAT-DAPS

Buat perbandingan antara kaedah

penilaian dan nyatakan kekuatan dan
kelemahan setiap kaedah.

MALAYSIA AGAINST DRUG

AKTIVITI

1. Bina satu instrumen penilaian program

berkaitan dengan program penyalahgunaan
dadah.

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

CONTOH INSTRUMEN
PENILAIAN PROGRAM
Contoh 1
Contoh 2

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

ANALISIS DATA PENILAIAN

PROGRAM

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

Analisis
maklumat
kuantitatif

Analisis
maklumat
kualitatif

COMBAT-DAPS

Buat salinan data

Susun maklumat atau jawapan
Cari min untuk susunan nombor atau
susunan maklumat
Kumpulkan / jumlahkan jawapan peserta

Baca semua data

Susun komen dalam kategori yang sama
(masalah, cadangan, kekuatan, kelemahan
dan lain-lain)
Label atau berikan tema kepada setiap
kategori
Cuba kenalpasti bentuk atau perkaitan dan
perhubungan sebab dalam setiap tema.
Simpan semua ulasan/kupasan untuk
beberapa tahun untuk rujukan jika
diperlukan

MALAYSIA AGAINST DRUG

INTERPRETASI MAKLUMAT
Susun maklumat mengikut perspektif seperti
membandingkan keputusan dengan apa yang anda
harapkan, apaka keputusan yang sepatutnya, objektif
program yang asal, kekuatan dan kelemahan

Buat pertimbangan untuk menyokong kakitangan

meningkatkan program, kesimpulan tentang
pelaksanaan program atau pencapaian objektif dan
lain-lain.

Rekodkan kesimpulan dan sokongan dalam dokumen

laporan

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

MELAPORKAN KEPUTUSAN
PENILAIAN PROGRAM

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

MELAPORKAN KEPUTUSAN PENILAIAN

1. Tahap dan skop kandungan bergantung kepada
siapa laporan dihantar seperti majikan,
pelanggan, orang awam dan lain-lain.
2. Pastikan majikan mempunyai peluang untuk
melihat dengan berhati-hati dan berbincang
tentang laporan. Terjemahkan cadangan
dengan pelan tindakan termasuk apa yang
akan dilakukan dan bila akan dilakukan.
3. Pastikan anda merekodkan pelan penilaian dan
aktiviti dalam sesuatu pelan penilaian yang
boleh dijadikan rujukan untuk program
penilaian yang sama pada masa akan datang.
COMBAT-DAPS

MALAYSIAAGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

MELAPORKAN HASIL
PENILAIAN PROGRAM

COMBAT-DAPS

MALAYSIAAGAINST DRUG

LAPORKAN HASIL PENILAIAN

COMBAT-DAPS

Pertimbangkan kepada siapa laporan

perlu diberikan dan didengari
Pilih elemen-elemen yang berguna dan
sesuai untuk laporan tersebut
Persembahkan hasil keputusan dengan
jelas

MALAYSIAAGAINST DRUG

FORMAT LAPORAN

1. Tajuk depan (nama organisasi terlibat/

program/perkhidmatan/produk terlibat, tarikh
penilaian)
2. Jadual kandungan
3. Pengenalan (satu muka surat termasuk dapatan
kajian secara ringkas dan cadangan)
4. Tujuan laporan (bentuk penilaian, keputusan
penilaian/ siapa yang membuat keputusan)

COMBAT-DAPS

MALAYSIAAGAINST DRUG

FORMAT LAPORAN
5. Latar belakang organisasi dan
produk/perkhidmatan/program yang dinilai
6. Objektif penilaian umum (apakah persoalanpersoalan yang dapat dijawab daripada
penilaian yang dilakukan)
7. Kaedah penilaian
8. Interpretasi / perbincangan dan kesimpulan
9. Cadangan (berkenaan dengan keputusan yang
perlu dibuat tentang program)
10. Lampiran (bergantung kepada tujuan laporan
penilaian)

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

CONTOH KAJIAN
BERKAITAN PENILAIAN
PROGRAM
Contoh 1

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

PENILAIAN KEBERKESANAN
DAN INDEKS KEBERKESANAN

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

INDEKS KEBERKESANAN PROGRAM

1. Penambahan ilmu pengetahuan atau maklumat

berkaitan penyalahgunaan dadah
2. Peningkatan faktor perlindungan
3. Pengurangan tempat berisiko
4. Kekerapan Pelasanaan Pemantauan

COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG

Community Battery Drug Abuse Prevention Strategies

(COMBAT-DAPS)

Adakah penilaian yang telah

anda lakukan memenuhi
piawai?
Senarai semak piawai
penilaian
COMBAT-DAPS

MALAYSIA AGAINST DRUG