Professional Documents
Culture Documents
Hacettepe Üniversitesi Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları Ve Türkbilig - Türkoloji Araştırmaları Dergisi Dizini PDF
Hacettepe Üniversitesi Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları Ve Türkbilig - Türkoloji Araştırmaları Dergisi Dizini PDF
679
I
HACETTEPE niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm, Prof. Dr. fikr Elin tarafndan 1969 ylnda Sosyal ve dari Bilimler Fakltesi1 bnyesinde kurulmufltur. 19691974 yllarnda Trk dili ve Edebiyat bilim dallarnda sadece doktora programlarnn
yrtld blmde bu tarihler arasnda blmn ihtiyac olan akademik kadrolarn yetifltirilmesine nem verilmifltir. 1974 tarihinden itibaren lisans programnn bafllatld blmde, eitim ve retim programlarnn gelifltirilmesiyle birlikte, 1975 ylndan bu yana lisans, yksek lisans ve doktora programlar ile eitim ve retim faaliyetleri srdrlmektedir. Trk Dili ve Edebiyat Blm, akademik kadrolarnn zenginleflmesiyle birlikte Trk dili, edebiyat ve kltr asndan nemli bir arafltrma
disiplini olan Trk Halkbilimini, Trk Dili ve Edebiyat program ile de desteklenen
yeni bir disiplin olarak 1982 ylnda bnyesine katmfltr. Prof. Dr. Dursun Yldrm tarafndan kurulan Trk Halkbilimi Anabilim Dalnn program zaman iinde yeni geliflmeler dikkate alnarak son flekline kavuflturulmufltur. Halen Trk Dili ve Edebiyat
Blmne bal olan bu anabilim dalnda lisans, yksek lisans ve doktora programlar yrtlmektedir
Trk Dili ve Edebiyat Blmne 1969-1983 yllar arasnda Prof. Dr. fikr Elin
baflkanlk etmifltir. 1983 ylnda Prof. Dr. fikr Elinin yafl haddinden emekli olmasyla birlikte Prof. Dr. Talat Tekin blm baflkanlna getirilmifltirr. 1993-1996 tarihleri arasnda Prof. Dr. Umay Gnayn srdrd baflkanlk grevine, 1996 ylnn sonunda Prof. Dr. Dursun Yldrm, 2005 ylnn sonunda da Prof. Dr. F. Tulga Ocak
atanmfltr.
Trk Dili ve Edebiyat Blm programnn amac, Trk dili ve edebiyat metinlerini bafllangtan gnmze kadar edeb ve filolojik balamda deerlendirerek bu ko* Do. Dr., Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm.
1 Fakltenin ismi daha sonra Edebiyat Fakltesi olarak deifltirilmifltir.
680
nularla ilgili bilgileri rencilere kazandrmak, sz konusu metinlerin Trk kltrnn oluflum ve geliflimindeki vazgeilmezliklerini akademik dzeyde retmek; Trk
dili ve edebiyat alannda lkenin ihtiya duyduu bilimadamlarn, uzmanlar ve retmenleri yetifltirmektir. Trk dili ve edebiyatnn, tarih ve coraf bir ereve ierisinde renciye verilmesi de programn temel hedefleri arasndadr. Bu dflnceler
dorultusunda programlar, teorik ve uygulamal derslerin yansra, blm ii etkinlikler, konferanslar, arafltrma ve uygulama gezileri, video ve slayt gsterileri ve evre tantmlar ile desteklenmektedir. Ayrca yetiflen genlerin Trk kltrn daha iyi tanmalar iin blm programlarn destekleyici nitelikte bir faaliyet olarak Geleneksel
Hdrellez Bahar fienlikleri kutlanmaktadr.
rencilerin daha iyi yetiflmesi iin Trk Dili ve Edebiyat Blmnde programlarn srekli yenilenmesine, derslerin yeni ihtiyalara cevap verecek biimde
hazrlanmasna ve ders mfredatlarnn yeni geliflmelere uygun hale getirilmesine
dikkat edilmektedir. Bu dflnceyle 1997 ylndan itibaren gz dnemi baflnda rencilere drt sene boyunca almak zorunda olduklar derslerin kur tanmlar ve ynetmeliklerini ieren bir kitapk verilmektedir. 2000 ylndan beri de Trk Dili ve
Edebiyat Blm ve Trk Halkbilimi Anabilim Dalnn btn derslerinin haftalk
programlar kitap halinde yaymlanmfl ve rencilere datlmfltr. Bylece rencilerin aldklar derslerde inceleyecekleri konular bilmeleri ve konuyla ilgili kaynaklara nceden ulaflmalar amalanmfltr. Trk dili ve Edebiyat Blm ve Trk
Halkbilimi Anabilim Dal ders mfredat program blmn web sayfasnda da yer
almaktadr. Trk Dili ve Edebiyat Blm bnyesinde yer alan Ali Fehmi Karamanlolu Vakf Seminer Kitaplnn ve Trk Halkbilimi Reflide-Nejdet Sanar Vakf Seminer Kitaplnn kataloglarn da 1999 ylnda kitap halinde yaymlamfltr.
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blmnde yetiflen veya bu blmde grev yapan bilim adamlar arasnda Prof. Dr. Gnl Alpay-Tekin, Halil Erdoan
Cengiz, Prof. Dr. Amil elebiolu, Prof. Dr. Meserret Diriz, Prof. Dr. fikr Elin, Prof.
Dr. Ahmet Bican Ercilasun, Do. Dr. Turgut Gnay, Prof. Dr. Umay Gnay, Prof. Dr.
Abdurrahman Gzel, Prof. Dr. M. cal Ouz, Prof. Dr. Bahaeddin el, Prof. Dr. Zuhal Karg-lmez, Prof. Dr. Mehmet lmez, Dr. Nevin nberk, Prof. Dr. sa zkan,
Prof. Dr. Talat Tekin, Prof. Dr. senbike Togan gibi isimleri anmak gerekir. Ayrca blm programndaki lisans, yksek lisans ve doktora dzeyindeki dersleri verenler arasnda Prof. Dr. Sema Barutu-znder, Prof. Dr. Abdsselam Bilgen, Prof. Dr. Mustafa Canpolat, Prof. Dr. Ramazan Kaplan, Prof. Dr. Leyla Karahan, Prof. Dr. Hasan zdemir, Prof. Dr. Prof. Dr. Mrsel ztrk, Prof. Dr. smail Parlatr, Prof. Dr. Ekrem Sezik, Prof. Dr. Cem Dilin, Prof. Dr. Alemdar Yaln, Prof.Dr. Hamza Zlfikar gibi Ankaradaki dier niversitelere mensup bilim adamlar da bulunmaktadr.
Trk Dili ve Edebiyat Blmnde flu anda grevli retim yeleri, retim grevlileri ve arafltrma grevlilerinin anabilim dallarna gre dalm afladaki gibidir:
Trk Dili:
Prof. Dr. fikr Haluk AKALIN, Prof. Dr. lk ELK-fiAVK, Prof. Dr. Emine YILMAZ, Dr. Fatma Binnur ERDAI, Dr. Blent GL
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
681
682
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
683
Necati Beyden Bkye Dne Dne, Bilig: Trk Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi,
1998, sy. 7, s. 44-66; Ses, Anlam Btnl ve Gazel-i Tecnisler, Dou Akdeniz: Dou Akdeniz niversitesi, Fen-Edebiyat Fakltesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm Dergisi, 1998, sy. 1, s. 65-76; Sound and Meaning Unity and Gazels with Pun, Dil Dergisi
(Language Journal), 1998, sy. 71, s. 47-55; Mevlna ve Divan fiairleri, Hacettepe niversitesi Edebiyat Fakltesi Dergisi, Osmanlnn Kuruluflunun 700. Yl zel Says,
1999, s. 43-56; Cem fiairleri: Bir Kader Birliinin Anatomisi, Bilig: Trk Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi, 2000, sy. 15, s. 91-110; Esrar Dedenin Lgat-i Talyan Tercmesi, Trkbilig: Trkoloji Arafltrmalar, 2000, sy. 1, s. 73-80; Hc-y Kirman ve Cemalnin Hm v Hmyn Mesnevlerinin Karfllafltrlmas, Journal of Turkish
Studies: Trklk Bilgisi Arafltrmalar, In Memoriam Agh Srr Levend Hatra Says I,
2000, sy. 24, s. 121-135; Vkt- Sultan Cemde Bat Kltr Hakknda Baz Egzotik
Dikkatler, Mill Folklor, 2001, sy. 52, s. 72-78; Esrar Dedenin Terkib-bent fieklinde
Bir Devriyyesi, Mill Folklor, 2002, sy. 56, s. 95-99; Evliya elebi Seyahatnmesindeki Manzum Ksmlar, Trkbilig: Trkoloji Arafltrmalar, 2002, sy. 3, s. 34-44;
Zihniyet zlflnden Edeb zlfle: Lle Devrinden Tanzimata Trk Edebiyat, Trkler, Ankara: Yeni Trkiye Yaynlar, 2002, c. 11, s. 573-592. (Bu yaznn ngilizcesi: The Turkish Literature from The Tulip Era to Tanzimat, The Turks, Ankara: Yeni Trkiye Publications, 2002, sy. 3, s. 893-906); Kuzey ve Bat Trklnn Kesiflme
Noktasnda Kk Bir Trk Topluluu: Romanya Trkleri, Balkan Trkleri, Ankara:
Asam Yaynlar, 2003, s. 151-167; Lle Devrinde Bir Safev Elisi: Murtaza Kulu Han
(Nm) ve Ona Yazlan Nazireler, Journal of Turkish Studies: Trklk Bilgisi Arafltrmalar=Kaf Dann tesine Varmak, Festscrift in Honor of Gnay Kut, Essays Presented by Her Colleagues and Students II, 2003, sy. 27, s. 253-259; Mevlna an Mawlawitism in Turkish Cultural Life, International Journal of Turcology, 2003, sy. 1, s. 97105; Trk Dnyasnn Kltrel Ufuklar, Bilig: Trk Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi,
2003, sy. 25, s. 207-211.
Bildiriler: Klsik Edebiyatmza Ait Metinlerin Neflrinde Karfllafllan ml le lgili Baz Problemler, I. Eski Trk Edebiyat Kollogyumu, LESAM, 17-18 Ocak 1992, Ankara; Mehmet Niyazinin Dflndrdkleri, Tatar Trklerinin Adet ve Gelenekleri
Sempozyumu, 9.12.1995-Constanta/Romanya; Karadeniz, Aylk Gazete (Constanta),
1996, sy. 37(3), s. 6; Necat Beyden Bakye Dne Dne, Karfllafltrmal Edebiyat
Arafltrmalar Sempozyumu III, 30.05.1997 - 01.06.1997, Onsekiz Mart niversitesi,
anakkale; Ses-Anlam Btnl ve Gazel-i Tecnsler, IX. Mill Trkoloji Kongresi,
stanbul niversitesi, l5-l9 Eyll l997-stanbul; Cem fiairleri: Bir Kader Birliinin
Anatomisi, Osmanl Dnyasnda fiiir Uluslar Aras Sempozyumu, Yap Kredi Kltr
Sanat Yaynclk, 18-22 Kasm 1999, stanbul; Trk Kltr Hayatnda Mevlna ve
Mevlevlik, Mevlna: Evrensel Mesaj, Panel, 16.12.2000, Trk Dnyas Yazarlar ve Sanatlar Vakf-Ankara Bykflehir Belediyesi Kltr Dairesi Baflkanl, Ankara; Evliya elebi Seyahatnmesindeki Manzum Ksmlar, Uluslararas Evliya elebi Sempozyumu, Dou Akdeniz niversitesi, 8-9 Kasm 2001, Gazimausa/ KKTC; Romanya Trklerinin Edebiyat zerine Dflnceler, Kbatek, yk Sempozyumu,
26.11.2001, Hacettepe niversitesi Edebiyat Fakltesi, Ankara.
684
Tantma ve Deerlendirmeler: Bir Kitap veya Bir Tezadn Tashihine Dair, Sosyal Bilimlerde Arafltrma, 1992, sy. 4, s. 23-25; Renkler, Bilge (Tantm, Tahlil, Elefltiri), 1996, sy. 8, s. 105-108; Mustafa sen, telerden Bir Ses, Bilge (Tantm, Tahlil,
Elefltiri), 1996, sy. 18, s. 47-55; Trk Dnyas Edebiyat Tarihi, Bilge (Tantm, Tahlil,
Elefltiri), 1999, sy. 21, s. 49; Trkoloji Dnyasna Alan Yeni Bir Pencere: Dou Akdeniz, Bilge (Tantm, Tahlil, Elefltiri), 1999, sy. 21, s. 152-153; Trk Dnyasnn Kltrel Ufuklar: Trk Dnyas Ortak Edebiyat, Bilig: Trk Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi, 2003, sy. 25, s. 207-211.
Ansiklopedi Maddeleri: Abdula, Glten (1946- ), Trk Dnyas Edebiyatlar
Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2000, c. I, s. 40-41; Acamet, Cemal (1943- ),
Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2000, c. I, s. 114115; Akd hl, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. I, s. 88; Aks-i mfred, Trk Dnyas Edebiyat
Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. I, s.
98; Cem (fiehzade) (1459-1495), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 420-422; Ceml (. 1845/46), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 425; Ceml (N-bedd), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II,
s. 427; Cemal (1410/12-1510/12?), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 429-432; Cemal (.1550), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 432; Cemal (.1583),
Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 433;
Cemal (16.yy.), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 433; Cemal (.1674-75), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 433; Cemal (.1750), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. II, s. 433-434; Drr, Trk
Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2003, c. III, s. 225-226;
Esrr (.1797), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar,
2003, c. III, s. 440-442; Emin, Atilla (1933-1946), Trk Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2003, c. III, s. 321; Emin, Emel (1938-), Trk
Dnyas Edebiyatlar Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yaynlar, 2003, c. III, s. 321-322.
Do. Dr. Fatma Sabiha KUTLAR OUZ
Tezler: XVIII. Yzyldan Bir fiair: zzet Ali Pafla (Metin ve nceleme), Yksek Lisans Tezi, (Danflman: Prof. Dr. Talat Tekin), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits, 1988; Arpaemini-zde Smi Divn (Tenkitli Metin-nceleme-zel Adlar
Dizini) I-II, Doktora Tezi, (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga Ocak), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1996.
Kitaplar: Arpaemni-zde Mustafa Sm, Dvn, Ankara: Kalkan Matbaas, 2004;
Klsik Dnem Metinlerinde Deerli Tafllar ve Risle-i Cevhir-nme, Ankara: nc Kitap, 2005; d, M-cer-yi Mh, Ankara: nc Kitap, 2005.
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
685
Makaleler: XVIII. Yzyl Divan fiiirinde Bir Sebk-i Hind fiairi, Hacettepe niversitesi Edebiyat Fakltesi Dergisi, 1996, sy. 1-2, s. 125-140; zzet Ali Pafla Divannda Lle ve stanbul Llesi simleriyle lgili Bir Dizin Denemesi, Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yldrm Armaan, Ankara, 1998, s. 250-270; zzet Ali Paflann fiiirlerinde Aflk
Journal of Turkish Studies: Trklk Bilgisi Arafltrmalar, Hasibe Mazolu Armaan
II, 1998, sy. 22, s. 141-148; Divan Edebiyatnn Eitiminde Karfllafllan Sorunlar ve
zm nerileri, Arayfllar-nsan Bilimleri Arafltrmalar-, 2000, sy. 3-4, s. 17-34;
Mesnev Nazm fiekline Genel Bir Bakfl ve Trk Edebiyatnda Mesnev Arafltrmalaryla lgili Bir Kaynaka Denemesi, Trkbilig: Trkoloji Arafltrmalar, 2000, sy. 1, s.
102-157; Ahmed-i Bcnn Manzum Cevhir-nmesi, Arayfllar-nsan Bilimleri
Arafltrmalar-, 2002, sy. 7-8, s. 59-68; Cinselliin Estetik Anlatm (Hsrev fiirin, Hm v Hmyn, Cemfld Hurfld), Kebike, 2002, sy. 13, s. 89-109; Mustalahtflfiuar ya da Mustalaht- Vreste, Scholarly Depth and Accuracy, A Festschrift to Lars
Johanson, Lars Johanson Armaan, Ankara: Grafiker Yaynclk, 2002, s. 283-293; Deerli Tafllar-I: Frze, Arayfllar-nsan Bilimleri Arafltrmalar-, 2003, sy. 9-10, s. 57-70;
ki Trke Cevhir-nmeye ve Cevherlerin Etkilerine Dair, Mill Folklor, 2003, sy.
58, s. 121-128; Sad ve Dvnesi, Trkoloji Dergisi, 2003, c. XVI, sy. 2, s. 193-219;
Sadbd fiiirlerinde Mekn, lm Arafltrmalar -Dil ve Edebiyat ncelemeleri-, 2005,
sy. 19, s. 93-118; XIX. Yzyl fiairi Trabzonlu Avn ve Divanlar-I, Trkbilig: Trkoloji Arafltrmalar, 2005, sy. 9, s. 113-131.
Bildiriler: Divan Edebiyatnn Eitiminde Karfllafllan Sorunlar ve zm nerileri, Trkenin retimi ve Eitimi, Sempozyum Bildirileri, 5-6 Haziran 1998, Ankara niversitesi TMER Gaziantep fiubesi, s. 107-122; Divan fiiirinde ieklere Dair, Glbafl Mogan Gl Andezit Tafl Centaurea Tchihatcheffii, II. Uluslararas Glbafl-Andezit ve Sevgi iei Festivali, 17-19 Haziran 2005 Glbafl-Ankara, Ankara: Bizim
Bro Basmevi, 2006, s. 601-627. (Dr. zge ztekinle birlikte).
Tantma ve Deerlendirmeler: Divan fiiirinde Mitolojik Unsurlar, Bilge (Tantm, Tahlil, Elefltiri), 2001, sy. 28, s. 162-163; Bir Demet iek, Bilig: Trk Dnyas
Sosyal Bilimler Dergisi, 2002, sy. 21, s. 143-145; Bursa fiirlerinin Vefeyatnamesi,
Trkoloji Dergisi, 2002, c. XV, sy. 1, s. 269-298; Bir Bursa Efsanesi, Bilig: Trk Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi, 2002, sy. 22, s. 200-204; Trke-Kazaka-KarakalpakaRusa-ngilizce Karfllafltrmal Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Szl, Trk Dili,
2002, sy. 611, s. 973.
eviri: Zhre ZERfiNAS, Dou Ortas ran Edebiyatnn lk Yaztlar, ev. Fatma
Sabiha Kutlar, Arayfllar-nsan Bilimleri Arafltrmalar-, 2004, sy. 11, s. 193-205.
Ansiklopedi Maddeleri: Cevhir-nme/Cevher-nme, Trk Dnyas Edebiyat
Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2001, c. I, s. 543548; Essiye, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl,
Ankara: AKM Yaynlar, 2002, c. II, s. 390; Frze, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar
ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2002, c. II, s. 499-506; Gliye, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara:
686
AKM Yaynlar, 2004, c. III, s. 4-6; Gksu, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2004, c. III, s. 79-80; Hande,
Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM
Yaynlar, 2004, c. III, s. 222-223; t, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri
Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2004, c. III, s. 428; Kfr, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar,
2005, c. IV, s. 15-18; Kandehr, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 39-40; Karne, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar,
2005, c. IV, s. 63; Kehkefln, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, 2005, s. 91; Keh-rb, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar,
2005, c. IV, s. 91-94; Krn, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 124-125; Krlang, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar,
2005, c. IV, s. 128-130; Kysa Muhlefet, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 141; Kirmen Ktibn Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara:
AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 148-149; Kuhl, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 196-197; Lciverd, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara:
AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 222-225; Lal, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 229-230; Lle,
Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM
Yaynlar, 2005, c. IV, s. 231-235; Mercn, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 346-348; Mn,
Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM
Yaynlar, 2005, c. IV, s. 387-389; Sadef, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2006, c. V; fit, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2006, c. V.
Dr. zge ZTEKN
Tezler: Rsih Divan (nceleme-Tenkitli Metin-zel Adlar Dizini), Yksek Lisans
Tezi, (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga Ocak), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1997; XVIII. Yzyl Divan fiiirinde Toplumsal Hayatn zleri: Divanlardan Yansyan Grntler, Doktora Tezi, (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga Ocak), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 2004.
Makaleler: Yzyllarca Sakl Kalan On Define: Rsihin Defineleri I, Trkbilig:
Trkoloji Arafltrmalar, 2000, sy. 1, s. 229-250; Hacettepe niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat Dalnda Yaptrlan Doktora,
Yksek Lisans ve Lisans Tezleri, Trkbilig: Trkoloji Arafltrmalar, 2000, sy. 1, s. 258260; Yzyllarca Sakl Kalan On Define: Rsihin Defineleri II, Trkbilig: Trkoloji
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
687
Arafltrmalar, 2001, sy. 2, s. 118-128; Divan fiiiri ile Deyiflbilim Arasnda Yapsal Bir
Kpr: Fuzl ve Bk Divanlarnda Yer Alan Biimbirimsel Yinelemeler, Trkbilig:
Trkoloji Arafltrmalar, 2002, sy. 3, s. 83-105; Trk Kltrnn Geleneksel Sporlarndan Biri Olan Tfek Atclnn XVIII. Yzyl Divan fiiirine Yansmalar, Mill Folklor Prof. Dr. Umay Gnaya Armaan, 2002, sy. 56, s. 183-195; Anlamsal Dzeyde Bir
Metinsellik lt Olarak Gnderimsel Badaflklk ve Nedmin Bir Kasidesini Bu
Ynden nceleme Denemesi, International Journal Of Central Asian Studies, Prof. Dr.
Mustafa Canpolat Armaan, 2005, sy. 10/1, s. 81-109; XVIII. Yzyl Divan Metinlerindeki Tarih Manzumelerine Gre Mimari Restorasyonda Yangnlarn Rol, Trkbilig:
Trkoloji Arafltrmalar, 2005, sy. 10, s. 60-78.
Bildiriler: Divan fiiirinde Deyiflbilime Ait Bir Yap lt Olarak Biimbirimsel
Yinelemeler, 21. Yzyla Girerken Yaznda Dil Kullanmlar (Alflkanlklar-YeniliklerAykrlklar-Sapmalar) I. Dil, Yazn Deyiflbilim Sempozyumu Bildirileri, Denizli, 2001,
s. 25-36; Divan fiiirinde Deyiflbilimsel Bir Anlam lt Olarak Sapmalar, Uluslararas V. Dil, Yazn, Deyiflbilim Sempozyumu, 24-25 Haziran 2005, stanbul; Divan fiiirinde ieklere Dair, Glbafl Mogan Gl Andezit Tafl Centaurea Tchihatcheffii, II.
Uluslararas Glbafl-Andezit ve Sevgi iei Festivali, 17-19 Haziran 2005 Glbafl-Ankara, Ankara: Bizim Bro Basmevi, 2006, s. 601-627. (Do. Dr. Fatma Sabiha Kutlarla
birlikte); Ge Dnem Osmanl Mimarisine Ait Baz Binifl Kasrlarnn Edebi Metinlerdeki Grnts zerine Deerlendirmeler, Gelenek, Kimlik, Bireflim: Kltrel Kesiflmeler ve Sanat, Prof. Dr. Gnsel Renda Onuruna Uluslararas Sempozyum, 16-18 Kasm 2005, Ankara.
Tantma ve Deerlendirmeler: Behifltnin Heflt Behiflt Mesnevisi, Bilig: Trk
Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi, 2002, sy. 23, s. 133-138; Eski Trk Edebiyat El Kitab, Bilig: Trk Dnyas Sosyal Bilimler Dergisi, 2003, sy. 24, s. 162-165; Arpaeminzde Mustafa Sm Divan, lm Arafltrmalar, 2005, sy. 19, s. 190; Cumhuriyet Dnemi Trk Elence Kltr, Mill Folklor, 2005, sy. 66, s. 133-138.
Ansiklopedi Maddeleri: Jle, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri
Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2004, c. III, s. 433; Kab, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar,
2005, c. IV, s. 2; Kan, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik
Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 33-34; Kirpik, Trk Dnyas Edebiyat
Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl, Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s.
149-150; Ky, Trk Dnyas Edebiyat Kavramlar ve Terimleri Ansiklopedik Szl,
Ankara: AKM Yaynlar, 2005, c. IV, s. 208-209.
III
Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal Lisansst Tez alflmalar Dizini
Doktora Tezleri:
Akar, Metin, Trk Edebiyatnda Manzum Miracnameler, (Danflman: Do. Dr. mil
elebiolu), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1980.
688
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
689
Kutlar, Fatma Sabiha, XVIII. Yzyldan Bir fiair: zzet Ali Pafla (Metin ve nceleme),
(Danflman: Prof. Dr. Talat Tekin), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits, 1988.
zel, Rdvan, Nev Divannda Bitkiler, (Danflman: Do. Dr. mil elebiolu), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1981.
ztekin, zge, Rsih Divan (nceleme-Tenkitli Metin-zel Adlar Dizini), (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga Ocak), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1997.
Seferciolu, Nejat, Fuzul Divannda Sevgilinin Fizik Yaps ile lgili zellikler, (Danflman: Do. Dr. mil elebiolu), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits, 1981.
Tezcan-Aksu, F. Belgin, XVIII. Yzyl Divan fiairi Hzk Mehmed ve Divan, (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga Ocak), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1996.
Uyar-Akaln, Berrin, Tfl Ahmed elebi ve Divan, (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga
Ocak), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1991.
Yamur, Bahri, Hill Divan (nceleme-Metin), (Danflman: Do. Dr. Osman Horata), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 1998.
Yldz, Serhat, Sermed Dvn, (nceleme-Metin), (Danflman: Do. Dr. Osman Horata), Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 2002.
IV
zge ztekin, XVIII. Yzyl Divan fiiirinde Toplumsal Hayatn zleri: Divanlardan
Yansyan Grntler, (Danflman: Prof. Dr. F. Tulga Ocak), Ankara: Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 2004, xxv+1302 sayfa+ekler.
Divan edebiyat metinlerine sosyal hayatn yansyp yansmad ska tartfllan
konulardan biri olmufltur. Hatta bu dnem metinlerinin en fazla elefltirildii nokta
hayattan uzak olmas noktasnda younlaflmfltr. ztekinin, henz yaymlanmamfl
olan doktora tezinde, bu konuyu XVIII. yzyl flairlerine ait yetmifl divandan hareketle ele ald ve sosyal hayatn divan metinlerine yansyp yansmad sorusuna cevap
arad grlmektedir. XVIII. yzyla ait genel bilgilerin verildii girifli takiben 12 blmden meydana gelen alflmann her blmnde nce ele alnan konunun kuramsal boyutuna ve tarih arka planna ait aklamalar yaplmfl, sonra seilen beyit rneklerinden hareketle konu irdelenmifl ve blm sonlarnda da elde edilen bulgular sonu bafll altnda yorumlanmfltr. alflma, blm sonularnn topluca deerlendirildii sonuu takiben kaynaka, dizin ve incelenen metinlerden hareketle ele
alnan konulara iliflkin malzemenin fliirlerdeki saysal dkmnn grafik halindeki
tablolarla sunulduu eklerle sona ermektedir.
ztekin, XVIII. yzylda siyasal, sosyo-kltrel ve edeb durumu setii beyit rnekleriyle de zenginlefltirdii kapsaml bir giriflten sonra toplumsal hayattan fliire
yansyan izleri on iki blmde ele almfltr. Bu blmler srasyla yerleflim merkezlerinden manzaralar, devrin ulaflm aralar, Osmanl mutfak kltr, devrin giyim-kuflamna dair bilgiler, ieklerin dnyasndan fliire yansyan drt iek: lle,
690
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
691
nemli sporcularnn isimlerinin gnmze ulafltn vurgulamak gerekir. Para eflitleri, parayla ilgili detler ve ekonomik durumdan sz edilen sekizinci blmde, bir
yumurtann krk paraya kt, ulemann befl yz ake maafl ald, bu parann
randa befl yz altna denk geldii, H. 1118de sikke tashihinin yapld, H.
1138de Darphane-i mirenin Topkap Sarayna taflnd gibi bilgilerin fliire bir
resm belge kimlii kazandrdna da iflaret edilmifltir. Dokuzuncu blmde incelenen fliirlerde toplam olarak altmfl makam, on sekiz usul ve yirmi befl algdan sz
edildiine, sadece baz makam isimlerinin teknik zellikleri ile fliirlerde yer aldna
deinilmektedir. Onuncu blmde hastalklar, flifal bitkiler, halk ilalar ve kimi tedavi usullerinin bile fliirlere yansdndan, hatta bizzat ismi verilerek remed ve humma gibi hastalklara yakalanan flairlerden sz edildiinden, padiflah ve sadrazamlarn hastalanmalar dolaysyla shhatnmeler kaleme alndndan sz edilmektedir.
alflmann, Ramazan ve bayram gelenekleri, gemiyi denize indirme trenleri, yeni yl
tebrikleri ve baflka inanfllar zerinde durulan son blmnde mimar yaplar ve zellikleri incelenmektedir. ztekinin, olduka genifl kapsaml olduunu belirttii bu blmde, malzemeyi I. Mimar Tipler: Asker Meknlar, Din Meknlar, Eitim Meknlar, Konaklama Meknlar, Saray ve Konut Mimarsi, Su Mimarsi, II. Restorasyonlar ve III. Mimar bezemeler olmak zere bafllkta ele ald ve zellikle asrn mimar zelliklerinden bahseden kaynaklardaki bilgilerle divanlardakiler arasndaki paralellie dikkat ektii grlmektedir. Ayrca on ikinci blmde bu devirde su mimarisine arlk verilmesinin, saray, konut ve din meknlardaki restorasyonlarn, mimar bezeme isimlerinin de mimarlkla ilgili olarak fliirlerden bize ulaflan nemli bilgiler
arasnda yer ald vurgulanmaktadr.
ztekin; tezin Sonu blmnde, dfl etkilere kapal bir yaps olan Divan fliirinde
XVIII. yzylda muhtevada iten dfla ynelme ve yaflanan evreyi gereki izgilerle
fliire aktarma anlamnda bir deiflimin/zlmenin yaflandn gsterdiini vurgular. Bunun yan sra XVIII. yzyl divan metinlerinde zellikle Osmanl saray ve flehir
kltrnn zelliklerinin youn bir flekilde yer aldn ve yaflanan hayatn izlerinin
incelenmesi konusundaki tematik bir alflma iin de en uygun zaman diliminin bu
yzyl olduunu belirtir. Konuya iliflkin malzemeyi fliire yanstabilme zelliinin flairden flaire deifltiini, en zengin malzemenin, Nedm baflta olmak zere Seyyid Vehb,
zzet Ali Pafla, Sm, Hevy, Trs, fieyh Glib, fikir, Km ve Rflid divanlarndan elde edildiini ekler. fiairlerin yerli hayata iliflkin bilgilere en ok yer verdikleri nazm flekillerinin ise, kasidelerin nesib ksmlaryla, flark, kta, gazel, metali ve mfredler olduunu iflaret eder. Arafltrmaclara konuya iliflkin bilgilere ulaflma kolayl salayaca dflncesiyle de alflmann arkasnda yaflanan hayatn izi saylabilecek kelime ve
kelime gruplarndan oluflan bir dizin verir.
V
Trk Dili ve Edebiyat Blm, kendi retim ye ve yardmclarnn destekleriyle 2000 ylndan itibaren Trkbilig: Trkoloji Arafltrmalar isimli bir dergi yaymlanmaktadr. 2002 ylndan bu yana ylda iki kez yaymlanmaya bafllayan dergi 2006 yl
sonunda 12. saysna ulaflmfl olup yayn hayatna devam etmektedir. Derginin web
692
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
693
694
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
695
Doan, bide, Modern Evliy elebi Ercment Ekrem ve Eserleri: Evliy-y Cedid ve
Zeyl-i Evliy-y Cedid, s. 13-24.
Erda, Binnur, Trkiye Trkesinin Tarihsel Szlne Katk: kayka / kayga /
kaygefl (kygefl), s. 25-28.
Gkalp-Alpaslan, G. Gonca, Behet Necatigilin fiiirlerinde Meknn Poetikas, s.
29-44.
Gl, Blent, Mool Ataszleri, s. 45-64.
Kaya, Nesrin, Dede Korkut Destanlarnda Manzum Ksmlarn fiiirsel zellikleri, s.
65-85.
Mirzaolu-Svac, F. Glay, Gdfllnn eflmesi: Bir Trknn Yaratlfl Hikyesi
Balamnda Tema, cr, ve Mzikal Yap, s. 86-93.
zarslan, Metin, Trk Kltrnde Aa ve Orman Klt, s. 94-102.
Sadkov, T., Ad Durum ekimlerinin Krgzca-Trke Tipleri, s. 103-123.
Uurlu, Mustafa, Trkiye Trkesinde Bakfl (Aspektotempora), s. 124-133.
Yldrm, Dursun, Hikyeciliimizde nc Yaratclk Ortam ve Hikyeci Eyyb-i
Garb, s. 134-142.
Adamovic, Milan, Uygurcadaki Ses Deiflimi ve Bu Deiflimin Perde Arkas, ev. Sedat fiahin, s. 145-148.
Boeschoten, Hendrik, Yapmak Neden Etmek Yerine Kullanlyor -Tarihsel Bir Bakfl , ev. Muna Yceol zezen, s. 149-156.
Doerfer, Gerhard, Akraba Olmama Kantlanabilir mi? -Altay Dilleri Sorunu-, Faruk
Gke, s. 157-168.
Aca, Ferruh, Kirdeci Ali Kesikbafl Destan, s. 171-173 (tantma).
Doan, Ahmet, Eski Trk Edebiyat El Kitab, s. 174-177 (tantma).
Erdem, Mehmet Dursun, Aybast Az (ncelemeMetinSzlk), s. 178-181 (tantma).
Gke, Faruk, Lexique Turc Dans Le Vocabulaire De P. F. Viguier (1790), s. 182-188
(tantma).
Gl, Blent, Sieben Jahre in Aleppo (1656-1663), s. 189-190 (tantma).
Yaln-elik, S. Dilek, Genel Edebiyat Bilimi, s. 191-194 (tantma).
Trkbilig Dizini, s. 195-202.
Say: 6, 2003
Altnova, Banu, Kavram Kargaflas erevesinde Edeb Bir Tr Olarak Hatra, s. 312.
Bafl, fierife, Yakup Kadri Karaosmanolunun Romanlarnda Kadn Karakterlerin Anlatm, s. 13-36.
elik-fiavk, lk, Krm Tatarcasnda kilemeler, s. 37-40.
obanolu, zkul, Trk Folklorunda Kaybolan Otostopu Hayalet Kz Efsanesi, s.
41-55.
Doan, bide, Almanyadaki Trk flilerini Konu Alan Romanlar (Trkler Almanyada,
Sanc... Sanc..., Ann Gizli Yaflam) zerine Bir Deerlendirme, s. 56-68.
696
Erol, Mehmet, Azb Baba ve Divan, s. 69-86.
Hacettepe niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat alflmalar ve Trkbilig
697
698