TCKHCN - Số 46

Thng tin
Khoa
hc
&Cng ngh
VIN NNG LNG NGUYN T VIT NAM
QUN L NHIN LIU QUA S DNG

CA NH MY IN HT NHN
Website: http://www.vinatom.gov.vn
Email: infor.vinatom@hn.vnn.vn
S 46
03/2016
S 46
03/2016
BAN BIN TP
TS. Trn Ch Thnh - Trng ban
TS. Cao nh Thanh - Ph Trng ban
PGS. TS Nguyn Nh in - Ph Trng ban
TS. Trn Ngc Ton - y vin
ThS. Nguyn Thanh Bnh - y vin
TS. Trnh Vn Gip - y vin
TS. ng Quang Thiu - y vin
TS. Hong S Thn - y vin
TS. Thn Vn Lin - y vin
TS. Trn Quc Dng - y vin
ThS. Trn Khc n - y vin
KS. Nguyn Hu Quang - y vin
KS. V Tin H - y vin
ThS. Bi ng Hnh - y vin
Th k:
CN. L Thy Mai
THNG TIN
KHOA HC V CNG NGH HT NHN
NI DUNG
01. L DON PHC
Qun l nhin liu ht nhn qua s dng ca nh my
in ht nhn
11. L I DIN
Hot ng nghin cu trin khai ca mt s nc trong lnh
vc an ton ht nhn sau Fukushima v Bi hc cho Vit Nam
20. CAO CHI
Lin i lng t trong c hc lng t v Hnh hc trong l
thuyt tng i rng
26. TRN MINH HUN
Cc loi m uranium c trng trn th gii
TIN TRONG NC V QUC T
29. Trung tm nh gi khng ph hy NDE tham gia Din
n cng ngh ht nhn Vit Nht
30. Nhim v Hp tc quc t v Khoa hc Cng ngh theo
Ngh nh th vi Cng ha Php: Nghin cu vt l cc ht
nhn khng bn trong phm vi phng th nghim lin hp
Vit Php LIA
32. Chnh ph nhn mnh ht nhn v than trong quy hoch
in mi
34. Tnh hnh in ht nhn trn th gii
36. An ninh mng i vi cc nh my in ht nhn
38. in ht nhn phi l mt phn ca tng lai xanh
a ch lin h:
Vin Nng lng nguyn t Vit Nam
59 L Thng Kit, Hon Kim, H Ni
T: 04. 3942 0463
Fax: 04. 3942 2625
Email: infor.vinatom@hn.vnn.vn
Giy php xut bn s: 57/CP-XBBT
Cp ngy 26/12/2003
THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN
QUN L NHIN LIU HT NHN

QUA S DNG
CA NH MY IN HT NHN

Qun l nhin liu ht nhn qua s dng ca nh my in ht nhn (NMHN) c vai tr
c bit quan trng trong vic bo m an ton, an ninh v pht trin bn vng ca chng trnh
in ht nhn (HN) quc gia. cung cp thng tin lin quan n vn ny, chng ti xin gii
thiu phn nghin cu tng quan v qun l nhin liu qua s dng ca 10 quc gia trn th gii
c tham kho t ti liu Managing Spent Fuel from Nuclear Power Reactors ca International
Panel on Fissile Material (IPFM).
cho php, nhin liu qua s dng c th c

M u

Hu ht cc l phn ng (LP) ca chuyn sang lu gi kh trong cc thng chuyn
NMHN hin nay u s dng nhin liu urani. dng (dry-cast) lm ngui bng khng kh. Cc
Trong qu trnh xy ra phn ng phn hch dy dry-cast ny c lu gi ngay ti a im LP
chuyn, urani sinh ra nhit, ng thi to ra cc hoc ti mt c s lu gi tp trung. mt s
nc, nhin liu qua s dng c ti x l,
sn phm phn hch phng x, plutoni v cc
nguyn t siu urani khc. Sau mt thi gian, qua plutoni v urani c thu hi v c th
nng cc ng v gy phn ng dy chuyn c dng ch to nhin liu. Cc qu trnh
ny to ra cht thi phng x hot cao.
gim xung n mc m nhin liu c coi
l qua s dng v phi c thay th bng
Lng nhin liu qua s dng thi ra
ph thuc vo chy nhin liu (burn-up) - l
nhin liu mi.

Nhin liu qua s dng sau khi c nng lng nhit c to ra trn mt n v khi
ly ra khi LP ngay lp tc phi a vo mt b lng nhin liu. Bng 1 cho thy s lng xp x
cha y nc lin k vi LP v c lu gi nhin liu qua s dng c thi ra mi nm
t LP cng sut 1 GWe (1.000 MWe) ca ba
t cho mc sinh nhit v phng x ca
loi LP ph bin nht.
chng gim. Sau khi c lm ngui n mc
S 46 - Thng 03/2016
Bng 1. Lng nhin liu qua s dng c

thi ra hng nm ca 3 loi LP ph bin nht,
vi gi thit LP c cng sut 1 GWe vn hnh
90% cng sut. GWd/tHM l nng lng nhit
tnh theo Gigawatt-ngy c sinh ra bi 1tn
kim loi nng (HM) trong nhin liu
Loi LP
LWR (lm chm bng nc
nh)
CANDU (lm chm bng nc
nng)
RBMK (lm chm bng
graphit)
(GWd/tHM)
Lng nhin liu

qua s dng
thi ra hng nm
(Tn)
50
20
140
15
65
chy c
trng
Thnh phn, sinh nhit v phng x
Hnh 1. Nhit phn r nh l hm s ca thi

gian t 0,01 nm (khong 4 ngy) n 100 nm
i vi nhin liu urani c lm giu thp
qua s dng vi chy 33, 43, 53 v 63 GWd/
tHM. chy thp nht l in hnh nhng
nm 1970. chy hin nay l khong 50 GWd/
tHM

Thnh phn, sinh nhit v phng x
ca mi tn kim loi nng ca nhin liu qua
s dng ph thuc vo chy. i vi nhin
liu qua s dng ca l LWR vi chy
50 GWd/tHM, nhin liu qua s dng gm
S 46 - Thng 03/2016
khong 93,4% urani (~ 0,8% U-235), 5,2% cc

sn phm phn hch, 1,2% plutoni (12 kg hoc
tng ng 1,5 n v v kh cho mi tn nhin
liu ) v 0,2% cc nguyn t siu urani nh (neptuni, americi, v curi).

Khi cc nguyn t phng x ca nhin
liu qua s dng phn r, chng sinh ra nhit.
V s di do ca cc nguyn t ny gim theo
thi gian, nn vic sinh nhit cng gim. Hnh
1 cho thy s gim nhit phn r trong 100 nm
u tin sau khi nhin liu c ly ra khi LP
i vi mt phm vi chy trong qu kh, hin
ti v tng lai ca nhin liu LWR s dng urani
c lm giu thp (LEU). Qu trnh nhit phn
r sau 100 nm c th hin trong Hnh 2.

Nh Hnh 1 cho thy, gia 4 ngy v 1
nm sau khi thi ra, lng nhit sinh ra s gim
i khong mt h s 10 (10 ln). 10 nm sau khi
thi ra, n l tip 10 ln na. 100 nm sau khi thi
ra, n l xung tip khong 5 ln.

cc nc ti ch plutoni, s lng cc
nhin liu MOX (l nhin liu hn hp xit uraniplutoni) qua s dng chim khong 1/7 khi
lng nhin liu LEU qua s dng c ti
ch thu hi plutoni dng sn xut nhin liu
MOX. Hin nay, nhin liu MOX qua s dng
khng c ti x l v ang c lu gi. Vic
so snh lng nhit sinh ra gia cc b nhin liu
urani v nhin liu MOX qua s dng ph
thuc vo chy v ti np plutoni ban u.

Hnh 2 so snh lng nhit gia cc b
nhin liu LEU v MOX qua s dng cho l
PWR v l CANDU. Nh c th thy, lng nhit
sinh ra ca nhin liu MOX ti thi im sau 100
nm cao hn vi ln so vi lng nhit sinh ra
ca nhin liu LEU. Tuy nhin, lng nhit sinh
ra ln hn i vi mi tn nhin liu MOX gn
nh c b p li bi s lng nhin liu
qua s dng phi lu gi gim.
Hnh 2. Nhit phn r theo thi gian ca nhin

liu LEU, MOX v CANDU qua s dng t
10 n 10 nghn nm sau khi c thi ra

Trong khong 100 nm u tin, nhin
liu LWR qua s dng pht ra bc x gamma
sut liu ln hn 1 Sievert/gi, c kh nng gy
t vong cho khong 50% ngi ln (LD50) trong
3-4 gi. Hnh 3 cho thy mc bc x t nhin
liu PWR v CANDU qua s dng i vi 100
nm u tin sau khi c thi ra.
c th lm nng nhin liu n mt nhit

cao v t chy cc lp ph hp kim zirconium
ca v nhin liu, lm thot cc sn phm phn
hch phng x d bay hi ra ngoi. Nguy c ny
tr nn cng trm trng hn do cc nh vn hnh
LP b tr cc b nhin liu qua s dng st
nhau trong cc b cha lu gi c nhiu
hn nhin liu qua s dng trong mi b. Mt
cch gim nguy c ny l khi lng nhit sinh
ra ca nhin liu qua s dng gim n mc
cho php (thng l sau khi c lu gi t
t nht 5 nm), ngi ta chuyn chng sang lu
gi kh trong cc dry-cast.

Ti cc c s lu gi dry-cast, cc b
nhin liu qua s dng thng c t trong
cc bnh kim loi bng thp (canister), bao quanh
bi mt lp v che chn dy bng b tng ct
thp, c l thng gi cho khng kh lm mt i
qua v che chn b tng, tip xc vi thnh ng
canister. Mt dry-cast in hnh dng cho nhin
liu PWR cha khong 10 tn nhin liu qua
s dng, bng khong mt na lng nhin liu
qua s dng c thi ra hng nm t mt
LP cng sut 1 GWe. Ti Hoa K, cc dry-cast
ny thng c lu gi ngay ti a im hoc
gn vi a im LP.

Lu tr tm thi trong dry-cast ngy cng
c s dng nhiu, k c cc nc nh Nht
Bn v Nga l cc nc ti x l mt s nhin
liu qua s dng. C nhiu loi dry-cast c
s dng. Mt s quc gia b tr cc dry-cast trong
cc ta nh tng cng bo v, chng li h hi
Hnh 3. Sut liu ti khong cch 1 m vung gc do thi tit, tai nn v tn cng. Thng 12/2010,
y ban Php quy ht nhn Hoa K (NRC) cho
vi tm cc b nhin liu qua s dng ca
bit h tin rng nhin liu qua s dng c th
PWR v CANDU
c lu gi trong cc b hoc trong cc dry-cast

Lu tr tp trung tm thi
n 60 nm sau khi cc LP sinh ra n chm

i vi cc thanh nhin liu qua s dt hot ng. Vi vic cc LP ca Hoa K
dng c lu gi trong cc b cha y nc, c cp php hot ng n 60 nm, th iu
th nguy c ch yu l vic mt nc lm mt ny tng ng vi vic thi gian lu tr tm thi
S 46 - Thng 03/2016
ln n 120 nm.

Tuy nhin, khng mt quc gia no d
tnh kh nng lu gi v thi hn nhin liu
qua s dng trn mt t ti cc a im LP.
V vy, cho d mt quc gia ang c k hoch
lu gi tp trung tm thi, chn ct trc tip hoc
ti x l th cui cng s phi c chuyn nhin
liu qua s dng ra khi hu ht cc a im.

Chn su trong tng a cht

Hu ht cc quc gia c chng trnh
HN cho rng vic x l cui cng nhin liu
qua s dng v cht thi phng x hot cao
i hi phi c cc c s lu gi ngm di lng
t, su hng trm mt, mi trng a cht
xung quanh (, t st, hoc mui) to thnh cc
lp che chn t nhin i vi vic thot phng
x ra ngoi. Hu ht cc chuyn gia tin rng vic
lu gi cc cast cha nhin liu qua qua s
dng, cht thi phng x hot cao hoc cht
thi plutoni trong cc c s chn su trong tng
a cht c thit k tt s c th ngn chn
mt cch ng tin cy s thot vt liu phng x
vo sinh quyn t nht trong vi nghn nm. Tuy
nhin, vn cn nhng bt nh quan trng v vic
lu gi lu di cc ng v phng x c thi gian
sng di trong mt c s chn su trong tng a
cht, cng nh nhng quan im khc bit i
vi khong thi gian c th ly li nhin liu
qua s dng.

Ngoi ra, vic chn ct nhin liu qua
s dng (hoc cc cht thi phng x khc) trong
cc l khoan su vo lng t t 3-5 km c
ngh n do s pht trin cng ngh khoan su
tin tin. Gii php chn trong l khoan su thu
ht s c quan tm, mt mt l do c nhiu
a im c th khoan c, mt khc li l do
c nhiu kh khn hn trong vic thu hi cc vt
liu t cc su nh vy.

Chn ct l khoan su c th c p
S 46 - Thng 03/2016
dng chn ct plutoni d tha. Tuy nhin, c

nhiu thch thc k thut i hi phi tip tc
nghin cu xc nh tnh kh thi ca phng
php chn ct ny i vi nhin liu qua s
dng, v d nh x l nhng vn c th gp
phi nu mt kin nhin liu b mc kt khi ang
a xung l khoan.

Gim st quc t

IAEA ang thc hin gim st nhin liu
qua s dng hin ang c lu gi hoc ti
x l ca cc quc gia phi v kh ht nhn. IAEA
hin ang xem xt lm th no gim st nhin
liu qua s dng ti cc c s chn su trong
tng a cht. iu ny l cn thit v xt v di
hn, s lng rt ln plutoni cha trong nhin
liu qua s dng c th tr thnh nguy c ph
bin v kh ht nhn, mc d trong ngn hn th
nguy c ny nh hn rt nhiu so vi nguy c ca
ti x l.

Ti a im LP, IAEA ci t h thng
gim st t xa quan st cc cng chuyn nhin
liu gia LP v b cha nhin liu qua s
dng, cc b lu gi, v cc khu vc cha cc
dry-cask. i vi tt c cc LP, thanh st vin
ca IAEA chng kin vic a nhin liu qua
s dng vo cc dry-cask v nim phong chng.

vt qua c nhng thch thc i
vi vic thanh st nhin liu qua s dng chn
su trong tng a cht IAEA s phi tham gia
vo cc giai on thit k v xy dng c s chn
su trong tng a cht kim chng thit k
ca c s khai bo v c bit l pht hin
nhng vn cha khai bo, bao gm cc gian
cha, cc ng hm hoc cc x lim nng (hot
cell) m cc kin nhin liu qua s dng,
v pht hin cc khai qut khng khai bo sau
ny. Lc ng ca c s chn ct, IAEA s theo
di vic lp cc ng hm v cc hm, l. Sau
, IAEA s s dng phng tin khc nhau bao
gm c quan st v tinh m bo rng khng c thng mi ha. Php tch ly c mt

c bt k s xm nhp khng c gim st no khi lng ln cht thi hot cao v trung
bnh, thi gian sng di sinh ra t cc hot ng
vo trong cc c s chn ct.
ti x l urani v plutoni. Vic quy hoch mt c

Tnh hnh qun l nhin liu qua s
s chn su trong tng a cht cc cht thi
dng mt s nc
su 500 m trong tng t st Bure, min ng

Trong s 10 nc c xem xt, th c 4 nc Php ang c thc hin bi C quan
nc ti x l nhin liu qua s dng (Php, qun l cht thi phng x quc gia (ANDRA).
Nht Bn, Nga, v Anh) v 5 nc ang c k Mc tiu t ra l bt u vn hnh c s ny vo
hoch chn trc tip (Canada, c, Hoa K, nm 2025.
Phn Lan v Thy in). K hoch chn ct ca

- c. Cho n gia nm 2005, c
Hn Quc l mt ch tho lun vi Hoa K
a hu ht nhin liu qua s dng ca mnh
lin quan n gia hn v sa i hip nh song
sang Php v Anh ti x l. Cht thi hot
phng gia hai nc v hp tc ht nhn.
cao t sau ti x l c a tr li c s lu

- Canada. N lc u tin ca Canada gi tp trung tm thi ti Gorleben. Tha thun
trong giai on 1970 - 1980 nhm tm kim mt chm dt dn HN nm 2002 quyt nh n
a im chn cht thi ht nhn phi t b gia nm 2005 c kt thc vic a nhin liu
do s phn i ca cng chng. iu ny dn qua s dng n cc nh my ti x l s v
n nhn thc rng chin lc chn ct cht thi nhin liu qua s dng c lu gi ti cc a
ht nhn cn phi t c c hai yu t, mt l im LP ch n khi chn ct cui cng. U
phi c lun chng k thut, hai l phi c ban v quy trnh la chn a im cho cc c s
c s chp nhn x hi. Nm 2002, mt s chn ct cui cng (AkEnd) c thnh lp
cng ty in lc Canada v Cng ty Nng lng ngh mt phng php tip cn t vn, bao gm
nguyn t Canada (AECL) thnh lp T chc vic xem xt mt s a im chn ct c th.
qun l cht thi ht nhn (NWMO) khuyn Tuy nhin, quy trnh AkEnd sp vo nm
co phng hng v gim st vic la chn a 2003 v khng c quy trnh la chn a im
im lu gi ph hp. NWMO t ra nhiu tiu no na c a ra. Sau tai nn NMHN Fukuch khc nhau la chn a im sau khi tham shima Dai-ichi thng 3/2011, chnh ph quyt
kho rng ri kin ca cng chng v nm 2010 nh ng ca ngay lp tc 8 LP ca NMHN
bt u mt qu trnh ko di nhiu nm nhm v n nm 2022 ton b cc LP ca NMHN
tm kim mt cng ng dn chng sn sng c s phi ng ca.
ng cai xy dng c s chn su trong tng a

- Nht Bn. Chnh sch chu trnh nhin
cht. Trong khi nhin liu qua s dng vn
liu ht nhn ca Nht Bn c hnh thnh vi
c lu gi t trong cc b nc v lu gi
tin rng nhin liu ht nhn qua s dng
kh ti a im LP.
s c ti x l. Ban u, nhin liu qua s

- Php. Php l nc ti x l nhin liu dng c gi sang Php v Anh ti x l.
urani qua s dng v dng plutoni thu hi Sau , Nht Bn xy dng mt nh my ti
ch to nhin liu MOX dng cho l phn ng x l trong nc Rokkasho vi cng sut thit
nc nh. Nhin liu MOX qua s dng ang k 800 tn nhin liu qua s dng mi nm.
c lu gi ch n khi cc LP ti sinh nhanh Tuy nhin, vic vn hnh y cng sut nh
S 46 - Thng 03/2016
my b tr hon nhiu ln. Hu nh tt c cc

nhin liu qua s dng ca Nht Bn c
lu gi t trong cc b nc a im LP.
Vic xy dng mt c s lu gi kh dry-cast
tm thi c xut Mutsu gn nh my
ti x l Rokkasho nhng b hon sau tai nn
NMHN Fukushima Dai-ichi thng 3/2011. Vic
ku gi cc cng ng tnh nguyn ng cai c s
chn su trong tng a cht vn cha tm c
ng vin no. Cc trn ng t v sng thn
thng 3/2011 tc ng hy hoi i vi vic
vn hnh cc NMHN ca Nht Bn v t
cu hi cho phng hng tng lai ca chng
trnh nng lng ht nhn ca Nht Bn.
dng mt cch tip cn t vn v cung cp cc u

i ng k v mt ti chnh cho chnh quyn a
phng. Mt qu trnh to ng thun ca cng
chng v qun l nhin liu qua s dng, bao
gm c cc vn v lu gi tm thi v chn ct
vnh vin c ln k hoch.

- Nga. Nga hin ang ti x l ti nh my
ti x l cng sut nh RT-1 cc nhin liu
qua s dng ca 6 LP nc nh cng sut 400
MWe th h u tin, 2 LP tng t ca Ukraina, v LP neutron ti sinh nhanh nguyn mu
BN-600 dng nhin liu urani c lm giu
cao ca Nga. Gn 50 tn plutoni thu hi ca LP
nng lng v 34 tn plutoni v kh d tha ang
c lu gi s dng trong tng lai cho LP
ti sinh ln k hoch ca Nga. Nhin liu
qua s dng t LP nc nh cng sut 1 GWe
ca Nga, cng vi nhin liu qua s dng t
cc LP tng t ca Ukraina v Bulgaria, c
gi n lu gi Zheleznogorsk, gn Krasnoyarsk, Siberia, ni mt b lu gi ln c
xy dng trong nhng nm 1980 cho nh my
ti x l RT-2 (nhng nh my ny khng c
hon thnh). Mt b th hai nh hn c
xy dng xong v mt c s lu gi kh dry-cast
rt ln c ln k hoch xy dng ti cng a
im. Hin nay, nhin liu qua s dng t cc
l RBMK lm chm bng graphite v lm mt
bng nc nh ca Nga c lu gi ti a im
LP. Nhin liu qua s dng c thi gian lu
gi lu hn s c vn chuyn n c s lu gi
kh c k hoch xy dng ti Zheleznogorsk.
Duma quc gia Nga xem xt mt s d lut
lin quan n qun l Cht thi phng x v qun
l nhin liu qua s dng thit lp mt quy
trnh la chn a im c s chn su trong tng
a cht.

- Hn Quc. Hn Quc lu gi ti ch
nhin liu qua s dng ti 4 a im LP
ht nhn trong nc. Ti mt trong cc a im
ny, NMHN Wolsong, ni c 4 LP nc nng
CANDU, cc c s lu gi kh c xy dng
vi mc ch lu gi nhin liu qua s dng
c lu gi t t lu trong b nc dnh
ch trong cc b nc ny cho nhin liu qua
s dng mi pht sinh. Tuy nhin, Cng ty HN
v Thy in Hn Quc (KHNP), tuyn b rng
ti cc a im LP nc nh (LWR), vic lu
gi kh dng nh khng kh thi v mt chnh
tr, mc d cc b cha ti cc a im ny cng
s b y trong vng mt hoc hai thp k ti.
Nhng n lc thit lp c s lu gi tp trung
tm thi nhin liu qua s dng ngoi nh
my tht bi do s phn i ca a phng.
Vin Nghin cu nng lng nguyn t Hn
Quc (KAERI) s dng tnh hnh ny bin
minh cho s cn thit phi ti x l (x l nhit
cao - pyroprocess) nhin liu qua s dng ca
cc l LWR ca Hn Quc, mc d k hoch ny
khng th c thc hin trong nhiu thp k.
Sau mt s ln tht bi trong la chn a im
- Thy in v Phn Lan. Thy in
xy dng c s chn su cht thi hot thp v ban u k hp ng ti x l vi Php v Anh,
trung bnh, chnh ph thnh cng bng cch p nhng nm 1980 quyt nh lm theo s dn
S 46 - Thng 03/2016
dt ca Hoa K v t b ti x l. Phn Lan,

nhin liu qua s dng t 2 LP do Lin X
thit k, lc u c a sang Lin X ti
x l v cht thi hoc plutoni khng phi a
tr li Phn Lan. Cng vic ny b ngng tr
sau khi Lin X sp . C Thy in v Phn
Lan u quyt nh s qun l nhin liu
qua s dng ca h trong nc bng cch lu
gi trong cc c s quc gia chn su trong tng
a cht. Hai nc tri qua qu trnh lu di
la chn a im cho cc c s ny v c hai
chn a im lin k vi NMHN hin c.
C hai nc c k hoch s dng cc cast
bng ng t trong mi trng a cht t st
(bentonite). Nm 2001, Quc hi Phn Lan
quyt nh v nguyn tc vic lu gi tt c cc
nhin liu qua s dng ca mnh ti c s lu
gi bn cnh NMHN Olkiluoto. Thy in,
n xin cp php cho c s chn su trong tng
a cht bn cnh NMHN Forsmark c
trnh vo u nm 2011. Nhiu cu hi c t
ra v tui th ca cc cast bng ng v v nhng
tc ng tim nng ca trng lng cc va bng
bao ph hu ht bn o Scandinavia trong k
nguyn bng gi (Ice Age) n cc c s lu gi
ny.

- Anh. Anh ti x l tt c cc nhin
liu urani-kim loi t cc LP MAGNOX lm
mt bng kh v lm chm bng graphit th h
u tin, nhng LP cui cng trong s c
ng ca vo khong nm 2012. Anh cng ti x
l mt s lng ng k nhin liu urani oxide
thi ra t cc LP tin tin lm mt bng kh
h th hai ca mnh. Hin nay Anh cha c k
hoch cui cng v cch thc qun l khong 100
tn plutoni c tch ra, mc d s u tin ca
chnh ph hin nay hnh nh l s dng plutoni
ch to nhin liu MOX dng cho LP nc
nh th h mi. Nm 2003, sau hai thp k c
mt s thnh cng trong la chn a im cho
c s qun l cht thi, chnh ph thnh lp

U ban qun l cht thi phng x (CoRWM)
xem xt chin lc di hn cho c cht thi hot
trung bnh v cht thi ti x l hot cao.
Bo co cui cng ca y ban nm 2006 xut
mt phng php tip cn i tc t nguyn
la chn a im d phng bng cch lu gi
tm thi vng chc c th n 100 nm hoc lu
hn.

- Hoa K. T nhng nm 1970, Hoa K
c gng tm a im xy dng c s chn
su trong tng a cht cho nhin liu qua s
dng v cht thi hot cao, nhng khng thnh
cng. o lut Chnh sch cht thi ht nhn nm
1982 buc B Nng lng phi la chn 3 a
im ng vin xy dng c s chn su trong
tng a cht. Nm 1987, Quc hi M can
thip v chn Yucca Mountain, Nevada. B Nng
lng chi ph khong 15 t la chun b c s
k thut cho vic np n xin giy php nhng,
trong nm 2010, ng ph vi s phn i
mnh m t chnh quyn bang Nevada v on
i biu Quc hi ca bang ny, chnh quyn
Obama tm dng d n. Hin nay, hu ht nhin
liu qua s dng vn gi ti cc a im LP
bng cch lu gi kh dry-cast s nhin liu
qua s dng c lu trong cc b b y.
Nm 1998, B Nng lng M thnh cng a
vo hot ng nh my th nghim c lp cht
thi (WIPP) trong mt mi trng a cht mui
New Mexico i vi cht thi plutoni lin quan
n quc phng. Thng 1/2010, nh l mt bc
u tin hng ti vic thit lp mt chnh sch
mi v nhin liu qua s dng ca Hoa K,
chnh quyn Obama thnh lp y ban t vn
(Blue Ribbon) v tng lai ht nhn ca M
tin hnh nh gi ton din cc chnh sch qun
l giai on sau l ca chu trnh nhin liu ht
nhn v a ra cc khuyn ngh i vi vic xy
dng mt gii php lu di, an ton v qun l
S 46 - Thng 03/2016
Hi ng nghin cu quc gia Hoa K cng b

vo nm 1996, ngay c vi ti ch lp i lp li
v phn hch cc nguyn t siu urani trong LP

Mt s nhn xt
ntron-nhanh, th cng s mt khong hai th k

T thc tin qun l nhin liu ht nhn ... gim lng tn kho lng siu urani xung
qua s dng ca mt s nc, ngi ta c th khong 1% lng tn kho ca LP nc nh s
rt ra mt s nhn xt mang tnh thc tin sau.
dng chu trnh nhin liu mt ln (once-through)

Cc chnh sch i vi cht thi phng x v kt lun rng y s l cng vic cc k tn
km.
v ti x l
nhin liu ht nhn qua s dng v cht thi
ht nhn quc gia.

Lc u, vic ti x l nhin liu qua
s dng c coi l mt cch thu plutoni dng
cho pht trin v kh ht nhn. Tuy nhin, trong
nhng nm 1960, hu ht cc nc c chng
trnh HN xy dng k hoch ti x l nhin liu
qua s dng ca mnh nhm s dng plutoni
thu hi cho vic khi ng cc LP ti sinh. Vo
nhng nm u 1980, vi vic tm ra nhiu urani
vi chi ph thp hn d bo ban u, ngi ta
thy rng ti x l c chi ph cao hn rt nhiu so
vi k vng ban u, cc LP ti sinh ni chung
cng t hn rt nhiu v tin cy vn cha
t nh cc LP nc nh. Nhng pht hin ny
cng vi lo ngi v ph bin v kh ht nhn lin
quan n vic tch plutoni quy m thng mi,
dn n vic Hoa K v nhiu nc t b ti
x l.

Plutoni c ti ch trong nhin liu
MOX dng cho LP nc nh mt s t nc
hin nay. iu ny dn n gim khi lng plutoni trong nhin liu qua s dng khong mt
na. Php, l nc c chng trnh ti x l v
ti ch ln nht, khng c gng thu hi plutoni t
nhin liu MOX qua s dng. Trong thc t,
Php chuyn vn qun l nhin liu urani
qua s dng thnh vn qun l nhin liu
MOX qua s dng, cht thi hot cao t ti
x l, cht thi plutoni t ti ch plutoni, v cui
cng l cc cht thi t chm dt hot ng cc
c s ti x l v ch to nhin liu plutoni.

Khi tt c cc dng cht thi c thi gian
bn r di c a vo xem xt, ngi ta s thy
rng ti x l c th khng lm gim ng k quy
m c s chn ct cht thi phng x. Ti x l
khng lm gim nhng thch thc chnh tr
xc nh a im c s chn ct. iu ny c
minh ha bng cc b tc v xc nh a im
cho c s chn ct ti Nht Bn v Anh. Ngc
li, Thy in v Phn Lan, cc nc i u nht
trong qu trnh la chn a im c s chn ct
khng ti x l nhin liu qua s dng ca h.

Tuy nhin, Php, Anh, Nga, Nht Bn, n
kin tr chnh sch ti x l. Trong khi cha
c cc LP ti sinh, Php v Nht Bn a ra
chng trnh ti ch plutoni trong cc LP nc
nh di dng nhin liu MOX. Anh ch lu gi
plutoni c tch ra ca mnh v n nay mi bt
u xem xt gii php chn ct, cn Nga v n
ang xy dng cc LP ti sinh nguyn mu.
Cc qu trnh t vn, t nguyn i vi tm

Nhng ngi ng h ti x l hin nay kim a im c s chn su trong tng a cht
lp lun rng c th gim nh bt cc vn
k thut v chnh tr ca vic chn ct cht thi
phng x bng cch ti ch hu ht plutoni v
cc nguyn t siu urani c thi gian bn r di.
Tuy nhin, theo mt nghin cu ton din ca
S 46 - Thng 03/2016

C mt s ng thun chung trong cng
ng k thut hu ht cc nc rng cc c s
chn su trong tng a cht di lng t l an
ton hn so vi lu gi v hn trn b mt v cc
c s ny l cn thit i vi mi quc gia cho d trong dry-cast l mt chin lc trung gian

quc gia la chn ti x l nhin liu qua s
Vi vic hu ht cc b nhin liu b
dng hoc chn ct trc tip.
y hoc gn nh y v vic ti x l cng nh

Phng php tip cn u tin m cc t xy dng c s chn ct lu di b tr hon, vic
chc ht nhn theo ui l t trn xung, bt s dng lu gi trong dry-cast ang tr thnh ph
u vi vic chnh quyn trung ng quyt nh bin, k c Canada, c, Hn Quc, Nga, v
cc a im ng vin s c xem xt xy Hoa K. Tnh n cui nm 2010, khong 70%
dng cc c s chn su trong tng a cht. iu tt c cc a im ca Hoa K ni c LP ht
ny hu nh lun dn n s phn i mnh m nhn ang hot ng xy dng c s lu gi
ca a phng, v kt qu l chnh quyn trung kh. Cc nhm cng dn Hoa K ch ra rng h
ng v cc t chc ht nhn phi t b cc da thch lu gi chc chn ti ch, bao gm c s
im ny. Trnh t ny c m t vi t vit dng cc dry-cast hn l ti x l hoc, trong hu
tt DADA (Decide, Announce, Defend and Aban- ht cc trng hp, hn l lu gi tp trung.
don): Quyt nh, Thng bo, Bo v v T b.
IAEA nhn xt rng lu gi dry-cast lu

Phn Lan v Thy in l cc v d tiu
biu nht ca cc phng php tip cn vi s
tham gia nhiu hn ca cc tng lp x hi. Khi
u t nhng nm u 1990, Thy in bt
u mt qu trnh t nguyn chn a im
c s chn ct nhin liu qua s dng. Nhng
n lc ban u xc nh a im pha bc
Thy in b t chi thng qua cuc trng cu
dn chng a phng. Thy in sau chuyn
sang cc a im khc m c c s ht
nhn. Ngay c trong s ny, mt s a phng
t chi tng ng cai c s chn su trong
tng a cht. Cui cng, a im Forsmark
ni c NMHN c la chn.

Phn Lan o lut nng lng ht nhn
1987 v sa i nm 1994 cho php cc chnh
quyn thnh ph t tr c quyn ph quyt nhng
quyt nh lin quan n a im ca bt k c
s ht nhn no, k c c s chn ct cht thi
cc khu vc do h qun l. Trong qu trnh la
chn a im, t chc qun l cht thi iu
tra ba a im, nhng ch c mt a im bn
cnh NMHN Olkiluoto ng h xy dng mt
c s chn su trong tng a cht.

Lu gi kh nhin liu qua s dng
di ang tr thnh hin thc tin trin; khong

thi gian lu tr ln n 100 nm v thm ch c
th lu hn. Chi ph lu gi nhin liu qua s
dng dry-cast thp, ch khong 100-200 USD cho
mi kg cha kim loi nng so vi hn 1.000 la/
kg i vi ti x l.

Nhp khu nhin liu qua s dng
ca cc LP nng lng nc ngoi chn ct

Nhin liu qua s dng c nhp vo
Php, Anh v Nga ti x l. Tuy nhin, trong
trng hp Php v Anh, cc hp ng quy nh
rng cc cht thi hot cao thu c, v trong
hu ht cc trng hp, plutoni v urani thu hi
s c a tr li nc xut x. Theo lut ca
Php nm 2006, khng c cht thi phng x
no hoc c xut x t nc ngoi hoc t vic
x l nhin liu qua s dng ca nc ngoi
v cht thi phng x ca nc ngoi s c
chn ct Php v khng c nhin liu qua
s dng hoc vt liu phng x s c a vo
Php ngoi tr x l, nghin cu hoc chuyn
giao gia cc nc ngoi vi nhau. Anh cng c
quy nh tng t.

Tuy nhin, Nga, nu nhin liu qua
s dng ca nc ngoi c xut x t Nga, tc
S 46 - Thng 03/2016
l, nhin liu do Nga cung cp v c s dng

trong cc LP nng lng do Lin X hoc Nga
ch to, th cc cht thi v plutoni t ti x l
c th c li Nga. Mc d lut ht nhn
ca Nga trao cho Chnh ph quyn t quyt nh
ng k i vi vic nhp khu nhin liu qua
s dng ca nc ngoi, cc cuc thm d d
lun cho thy c mt b phn ng k ngi Nga
phn i iu ny.

C s a quc gia chn su trong tng
a cht v s dng chung

tng cc nc s dng chung mt c
s chn su trong tng a cht c t nhng
nm 1970. Nm 1990 c 3 n lc xem xt xy
dng c s quc t chn su trong tng a cht,
tp trung vo qun o Marshall, o Palmyra
(cng Thi Bnh Dng) v mt a im pha
Ty nc c. Nhng, tt c gp phi s phn i
kin quyt ca cng chng. tng ny li ni
ln vo nhng nm 2000 nhng hin nay cha c
nc no sn sng nhn ng cai c s a quc
gia chn su trong tng a cht nhin liu qua
s dng.

S khng tin trin trong vic pht trin
c s quc gia chn su trong tng a cht kt
hp vi quan nim ph bin rng mi quc gia
c trch nhim trong vic qun l cht thi ht
nhn ca mnh to ra nhng tr ngi lu di
i vi vic thit lp mt c s a quc gia chn
su trong tng a cht nhin liu qua s dng.
Mi n lc xy dng mt c s a quc gia
nh vy s phi i mt vi cc vn tng t
v la chn a im v cp php nh nhng n
lc tm kim a im xy dng c s quc gia
chn su trong tng a cht ang phi i mt,
v c kh nng tr thnh mt thch thc ln hn.
Hin nay c mt s tin b trong vic la chn
a im c s quc gia chn su trong tng a
cht, v d nh Phn Lan, nhng vi cam kt
rng ch c cht thi quc gia s c chn ct ti
10
S 46 - Thng 03/2016
a im .

i vi Vit Nam

Vit Nam quyt nh chng trnh
HN vi cc D n u tin l NMHN Ninh
Thun 1 v Ninh Thun 2. V vy, cn nghin
cu kinh nghim ca cc nc hoch nh mt
chnh sch di hn v qun l cht thi phng x
v nhin liu ht nhn qua s dng. Trong khi
cc c quan lin quan ang nghin cu a
vo Lut NLNT sa i nhng ni dung ch yu
ca chnh sch, th trc mt mt s ni dung ca
chnh sch cn phi c a vo cc hp ng
thit k, xy dng cc NMHN Ninh Thun 1 v
Ninh Thun 2, nh thi gian lu gi t nhin
liu qua s dng trong cc b lm mt ngay
trong nh l, thi gian lu gi kh nhin liu
qua s dng trong cc dry-cast ngay ti a im
nh my (lu gi ti ch). Qua kinh nghim ca
mt s nc, Vit Nam cn xem xt thnh lp T
chc qun l cht thi phng x quc gia; thnh
lp Qu cht thi phng x quc gia; ng thi
ng h v xem xt tham gia cc sng kin, tha
thun, d n quc t v qun l cht thi phng
x v nhin liu ht nhn qua s dng nhm
mc tiu pht trin cc h thng nng lng ht
nhn bn vng trn th gii.
L Don Phc
HOT NG NGHIN CU-TRIN KHAI

CA MT S NC TRONG LNH VC
AN TON HT NHN SAU FUKUSHIMA
V BI HC CHO VIT NAM

Vic tip thu, hc hi kinh nghim ca cc quc gia i trc trong pht trin in ht nhn l ht
sc quan trng v cn thit. Lch s pht trin nng lng ht nhn ca mi quc gia c nhng c th
ring, ph thuc vo cc yu t kinh t, a chnh tr v.v... Thi im xut pht khc nhau, nn kinh t khc
nhau, c bit l yu t chnh tr v chnh sch pht trin ca mi quc gia cng hon ton khc nhau.

Trong phm vi bi ny cc quc gia dn
u th gii v cng ngh in ht nhn nh Hoa
K hay Nga s khng c cp do chng ta
kh c th tip thu cc bi hc kinh nghim ca
nhng cng quc kinh t, chnh tr, qun s nh
h. iu tng t cho nc lng ging Trung
Quc. Nht Bn l quc gia va l i tc ca
Vit Nam, va l nc c nhiu ng gp trong
vic pht trin ngun lc cho Vit Nam, tri qua
s c NMHN Fukushima. Vic tham kho cc
quc gia ny s gip chng ta c c nhng bi
hc cn thit trong tng lai. Vng quc Anh
l nc pht trin cc NMHN t rt sm, sau
dng li, v hin nay ang c xu hng
quay tr li vi vic pht trin cc NMHN mi.
Nhiu vn v an ton v u t cho nghin
cu, nh gi an ton ca UK cng l bi hc hu
ch. Cng ti chu u, Phn Lan l quc gia kin
nh vi chng trnh pht trin in ht nhn. S

l thiu st, nu cc bi hc kinh nghim ca Hn
Quc khng c cp. Hn Quc l nc c
quan h i tc chin lc vi Vit Nam, c im
xut pht ca chng trnh in hat nhn tng
ng vi Vit Nam. Mc d, hin nay nn cng
nghip ht nhn Hn Quc mc tin tin
trn th gii, song nhng bi hc kinh nghim
ca Hn Quc s rt thit thc vi Vit Nam.

Cc vn m cc nc ang tp trung
nghin cu trong lnh vc an ton ht nhn l rt
phong ph. T cc nghin cu v lo ha, ko
di thi gian vn hnh cc NMHN hin c cho
n cc nh gia an ton sau s c Fukushima,
cc vn lin quan n an ton ca NMHN
trc cc tc ng ca cc s kin bn trong v
bn ngoi nh my cng c nhiu quc gia ch
trng u t, y mnh nghin cu.
S 46 - Thng 03/2016
11

Nhm t vn an ton ht nhn quc t
INSAG (International Nuclear Safety Advisory
Group) a ra nhng kin ngh sau y:

- duy tr v tng cng hn na s
an ton ca cc c s ht nhn v bo v nhn
vin, cng cng v mi trng khi nhng hu
qu phng x, cc c s h tng cho nghin cu
an ton (phng tin th nghim, i ng nhn
vin c nng lc v cng c phn tch hin i)
phi c duy tr v h tr bi cc c quan cc t
chc chnh ph c trch nhim cng nh cc c
quan vn hnh v cc nh ch to, sn xut. S h
tr ny nn bao gm cc mng quc t v hp tc,
k c kinh ph ng gp chung ca cc trung tm
xut sc c c s v thit b s dng trong nghin
cu ht nhn.

- Gio dc v khoa hc v cng ngh ht
nhn cn phi c n nh duy tr ngun
nhn lc p ng v khoa hc v k thut lin
quan n an ton ht nhn. Mt phn cc c s
h tng nghin cu nn c duy tr cc trng
i hc. T chc quc t v quc gia ng vai tr
quyt nh trong vic m bo rng cc k nng
v kh nng theo yu cu ca ngnh cng nghip
ht nhn v c quan php quy cng nh m bo
cung cp cc c s h tng cn thit.

- Duy tr s an ton ca cc c s ht nhn,
c s kin thc chuyn gia v mc nghin cu
an ton l mi quan tm hng u ca IAEA v
cc quc gia thnh vin. Do , trong phm vi
thc t, c s nghin cu v d liu nghin cu
cn c chia s trong chng trnh nghin cu
chung gia cc nc thnh vin IAEA.
tch h thng (system codes) v cc chng trnh

CFD, v gp phn gii quyt cc vn an ton.

Vn an ton nhin liu: Gii quyt cc
vn an ton rt c ngha: nhm tng cng
sut (uprates power), nng cao su chy (burnup) nhin liu, thit k nhin liu mi k c vt
liu v bc mi. S hiu bit thu o v hin
tng v c ch sai hng tng cng c s k
thut cho vic sa i cc tiu chun chp nhn.

Vn tai nn nghim trng: Gp phn
vo vic nng cao kin thc v cc hin tng tai
nn nghim trng, vic gii quyt nhiu cu hi
lin quan n v tai nn nghim trng v cc bin
php qun l tai nn (tnh cht v quy trnh)
chm dt hoc gim bt s tin trin tai nn.
Hnh 1. Cc chng trnh, d n nghin cu an

ton NMHN ca cc nc OECD sau Fukushima

S c NMHN Fukushima nm 2011
lm thay i cch nhn nhn v m bo, nh
gi an ton cc NMHN. Hnh 1. Minh ha cc
chng trnh, d n nghin cu ca cc nc
OECD lin quan n cc lnh vc quan trng nh:

Trc s c Fukushima, cc nghin cu
BSAF (Nht Bn) - Nghin cu benchan ton NMHN t c nhiu thnh tu,
mark v tai nn NMHN Fukushima Daiichi.
trong :
HYMERES (Php / Thy S) - Cc thc

Cc vn thy - nhit : t c nhng
hiu bit su sc v cc hin tng, cng c cc nghim gim thiu kh hydro cho an ton l phn
c s d liu xc nhn cc chng trnh phn ng
12
S 46 - Thng 03/2016

PKL3 (c / Hungary / Phn Lan) - Cc chu u ETSON (European Technical Safety Orkim tra chuyn tip trong l PWR trong cc kch ganization Network)
bn, iu kin tai nn gi nh

Kin thc v nhng thiu ht v kinh

ATLAS (Hn Quc) Thc nghim nnghim v k nng thc y vic a ra cc
thy-nhit m phng cc s c v p ng ca chng trnh nghin cu nh m t trong s
hnh 2. Tng ng vi cc mc trong chin
cc h thng an ton.
lc bo v theo chiu su (DiD).

Nhn xt

Ngnh cng nghip ht nhn v cc c

Trong khun kh cc d n nghin cu
quan h tr k thut c th hng li t cc kt
An ton ht nhn ca OECD / NEA cho thy vic
qu nghin cu m khng lm mt tnh c lp
nng cao v phi hp c hiu qu trong:
nh biu th trong hnh 2.

Cc d n hp tc quc t gia cc nc

Cc d n hp tc quc t gia cc c
quan vn hnh

Cc th nghim ca cc nc thnh vin

Chia s cc thch thc v nhng thnh
cng cng nh gnh nng chi ph

Tng cng v chuyn giao kin thc
cng nh kinh nghim gia cc nc
Bng 1. Nhng vn nghin cu t ra ca
ETSON
Mc
Cc nghin cu
Vn hnh bnh
- Nng lc con ngi v t chc
thng
- Cc h thng th ng.
S c trong thit k
- Cc vn an ninh.
ng gp
Vn hnh an ton

II. CC NGHIN CU V AN TON
HT NHN TI MT S QUC GIA
- Cc nguy c ngoi thit k

- Vn lo ha
Cc s c nguyn - Ha hon
nhn chung
Hnh 2. Chia s kt qu R&D gia cc t chc

vn hnh v php quy trong s c lp v thm
nh an ton v an ton trong xy dng, vn
hnh.
PSA
- Cc nguy c t bn ngoi
- Pht trin cc h thng I&C
Cc s c nng chy - Ngn chn pht thi ln
Cc thc nghim
nhin liu
- Gimthiu kh hidro
Cc
- Lm ngui vng hot v IVR
phn tch multiphyscs
chng
trnh
- Tnh ton vn ca nhin liu v

lm mt (k c b cha nhin
liu qua s dng)
Nng lc qun l sau - nh gi cc s hng ngun
Cc k hoch ng ph
tai nn
- Vn nhim x v pht tn
Cc chng trnh tnh
- Bo v cng chng
ton nhanh
1. Nht Bn

Nht Bn l quc gia c nn cng nghip
ht nhn pht trin v l i tc ca Vit Nam
trong d n in ht nhn Ninh Thun 2. K t
sau s c NMHN Fukushima h thng t chc
kh phc tp v cng knh trc v an ton
ht nhn c ci t. Bi vit ny ch cp
n mt s nt chnh trong s thay i .

C quan php quy ht nhn (Nuclear
Regulation Authority - NRA). NRA c thnh
Mng li cc c quan h tr k thut lp vo 9-2012 da trn nhng yu cu mi v
p ng ca cng
chng
S 46 - Thng 03/2016
13
php quy c hiu lc t 7-2013. JNES c thay

i v nhp vo NRA vo ngy 1-3-2014. Mc
tiu c bn l nhm tng cng nng lc k thut
ca NRA.

Nghin cu an ton cn ng gp vo
vic gii quyt cc vn php quy vi mc
u tin cao:

Hp tc vi Trung tm nghin cu an
ton ht nhn NSRC (Nuclear Safety Research
Center) ca JAEA v NIRS (National Institute
for Radiological Sciences) c tng cng v
cc c quan ny ng vai tr nh cc c quan h
tr k thut bn ngoi (external TSOs ) ca NRA.

- Hp tc v lin h vi cc ngnh cng
nghip nhm xem xt tnh c lp ca php quy,
chng hn nh vic thu nhn cc s liu thc
nghim vi s quan tm chung nhng phn tch
v nh gi chng mt cch c lp.

- Cc phng php v m hnh v cc

B phn nghin cu v chun php quy thm ha ng t, sng thn
(Regulatory Standard and Research Depart-
- Cc phng php nh gi chy n,
ment) bao gm cc k s v cc cn b nghin ngp lt, ni la phun tro v.v...
cu c thnh lp nhm y mnh cc nghin
- Cc hng dn k thut cho vic nh
cu v an ton v pht trin cc tiu chun k thut.
gi hiu qu cc bin php phng nga s c

Bn lnh vc k thut chnh bao gm: An nghim trng v.v...
ton h thng l phn ng, tai nn nghim trng,
Ngoi ra, cng cn duy tr ngun lc k
ng t v song thn, chu trnh nhin liu v x
thut:
l thi phng x.
- Nghin cu di hn, pht trin ngun

Tt c cc hot ng nghin cu c
thc hin ti NRA/JNES c tip tc v tng nhn lc: Hp tc vi NSRC/JAEA, NIRS, cc
cng k c cc hot ng nghin cu hp tc vin nghin cu v cc hot ng hp tc quc t
khc.
quc t song phng v a phng.

- Hp tc quc t l yu t cn thit khng

Mt s hng nghin cu chnh hin nay: ch cho vic thc hin cc nghin cu v an ton
mt cch hiu qu m cn nm bt c nhng

+ Nghin cu v cc thm ha t nhin nhu cu trong tng lai.
cc oan:

Vi nhng thay i cn bn v h thng

Sng thn
php quy, nhn mnh n vai tr ca cc TSO,
cc nghin cu v m bo an ton nh hng

Phun tro ca ni la
n vic u tin cho cc i hi php quy l mt

+ Nghin cu an ton chy n
trong nhng im i mi cn bn ca cc c

+ Nghin cu thc nghim v vic tim quan nghin cu an ton ht nhn Nht Bn.
axit bo v nc bin (trng hp Fukushima)

2. Vng quc Anh

+ Phn tch s c Fukushima: Tin trnh

Trong bi cnh cc NMHN tui 40s c nghim trng v s hng ngun
50 nm, quyt nh ca Anh trong nm 2008 xy

Vic JNES ha nhp vi NRA v B dng cc l phn ng mi thay th cc t my
phn nghin cu v chun php quy (Regulatory lo ha c a ra. Nhiu tranh lun vn
Standard and Research Department) c thnh ang din ra trong phn ng vi quyt nh .
lp l s hc tp t m hnh RES ca US NRC.
14
S 46 - Thng 03/2016
C th, chnh ph ra mt chin lc di hn v

nng lng ht nhn vo nm 2012 gii thch cc
yu cu tim nng v nng lng ht nhn Anh
khi c s cung cp ca cc t my mi xy dng.
Chnh ph v cc ngnh cng nghip cng t ra
tm nhn chung ca h nhn ra tim nng cho
s tng trng v vic lm trong khu vc t nhn,
xy dng trn th mnh v kinh nghim v in
ht nhn v qun l cht thi ht nhn cng nh
ngng hot ng v tho d c tch ly
Vng quc Anh.

Nhng u tin ca chnh ph Anh lin
quan n ngun nhn lc nh gin hnh 3. Cc
chng trnh nghin cu c tp trung cho cc
lnh vc:

- Thit k nhin liu v chu trnh nhin liu
- Cng ngh l phn ng
- Cc h thng l phn ng tin tin
- X l nhin liu qua s dng
- Tho d v x l thi
cng ty in lc Fortum v TVO vn hnh an

ton cc NMHN cng nh cho cng ty qun
l cht thi Posiva. VTT cng c mng li hot
ng hp tc quc t rng ln v c nhiu hp
ng t cc cng ty vn hnh, c quan php quy
nc ngoi.

VTT phi hp cc chng trnh R & D
quc gia Phn Lan v vn hnh an ton cc
NMHN (SAFIR2010, www.vtt.fi/safir2010).
VTT pht trin chuyn mn chnh trong R &
D ht nhn nng lng v chuyn mn ny ang
c khai thc trong qu trnh xy dng mi cc
l phn ng. VTT c mt h thng y cc
chng trnh my tnh cho phn tch an ton. H
thng cung cp cc cng c t d liu ht nhn c
bn n cc chuyn tip ba chiu v phn tch tai
nn cng nh tnh cht ca nhin liu v tai nn
nghim trng . Hu ht cc phn tch an ton cho
vic cp php mi cc nh my ca Phn Lan v
cc nh gi xem xt an ton c lp cho t my
Olkiluoto 3 c tnh ton vi cc chng tnh
ca VTT. VTT c th cung cp cc nh gi an
ton y v phn tch chi tit cc vn c th.

Hin ti, nhiu vn ct yu trong cng
ngh v phn tch an ton ang c thc hin ti
cc c s nghin cu:

- Phn tch l phn ng v nghin cu v
nhin liu

Hnh 3. Ngun nhn lc v ti chnh cho R&D

ca cc phng th nghim ti Anh trong cc nm
ti kha 2011/2012

3. Phn Lan
- Nhit thy ng l phn ng

- S c nghim trng bao gm an ton th
ng, nhng tng cng sau s c Fukushima v
cc s c i vi nhin liu qua s dng

- An ton cu trc ca h thng l phn
ng, c bit l s kt hp gia l thuyt v thc
nghim
Trung tm nghin cu k thut VTT ca Phn

- An ton xy dng, s dng cc thit b
Lan l mt t chc chuyn gia a ngnh. VTT l
th nghim ti VTT
t chc chnh h tr k thut cho c quan php
- nh gi ri ro xc sut (PRA), c bit
quy STUK v an ton ht nhn cng nh cho cc
S 46 - Thng 03/2016
15
l PSA mc 3

- Pht trin c s h tng nghin cu
4. Hn Quc

Hn Quc ni ln t mt nc ang
pht trin thnh mt trong cc ch s hu cng
ngh in ht nhn ln trong sut 50 nm qua
cng vi tng trng cha tng c trong nn kinh
t. Vi xut pht im nhiu kh khn ban u,
bi hc qu gi ca Hn Quc l tm gng cho
cc nc ang pht trin.

Mt s nc trn th gii thit lp
thnh cng mt c s h tng pht trin v vn
hnh cc NMHN. Hu ht cc nc tin tin
nh M, Php, Nht Bn, Lin bang Nga, c
v Canada bt u chng trnh in ht nhn
ca h trn c s h tng pht trin mnh c v
x hi, kinh t v cng nghip. Khng ging nh
cc quc gia ny, Hn Quc bt u chng trnh
in ht nhn t iu kin tn ph sau chin tranh
nm 1953. Hn Quc c xem nh l quc gia
duy nht bt u chng trnh in ht nhn
t tnh hnh kinh t tng t nh cc nc ang
pht trin nh Philippines, Pakistan, Nam T c,
Brazil, Vit Nam.

Tim nng c s h tng in nng ca
Hn Quc pht trin nhanh v thnh cng vi
nng lc pht in ln hn 661 ln gia cc nm
1953 v 2009 t 127 n 77.652 MW (KEPCO,
2009).

Vi s gia tng ca khi lng cng vic
cho cc quy nh an ton ca nhiu t my ang
vn hnh v xy dng, Hn Quc sm nhn ra
s cn thit ca c quan qun l. Trung tm An
ton ht nhn c thnh lp ti Vin Nghin cu
nguyn t Hn Quc (KAERI) vo nm 1981. N
tip tc m rng v tr thnh c lp t KAERI
vo nm 1990 v tr thnh vin An ton ht nhn
Hn Quc (KINS). KINS chu trch nhim t vn
k thut, h tr, nh gi v cc hot ng trong
16
S 46 - Thng 03/2016
h tr vic ra quyt nh cui cng v ph duyt

ca B Gio dc, Khoa hc v Cng ngh.

Nghin cu an ton ht nhn c c
bit ch trng. Quan h gia cc t chc nghin
cu, o to v cng nghip ht nhn Hn Quc
c ch ra trong hnh 4. Trong , cc nghin
cu khoa hc, pht trin cng ngh cho vic nh
gi, kim tra v hon thin v an ton ht nhn l
s phi hp cht ch gia vin nghin cu (KAERI) vi c quan h tr k thut v m bo an
ton (KINS), cc trng i hc v cc t chc
thit k, vn hnh nh KHNP, KEPCO v.v...
Hnh 4. Quan h gia cc t chc nghin cu,

o to v cng nghip ht nhn Hn Quc

Chng trnh R&D quc gia v an ton
ht nhn qua cc giai on c nu trong hnh
5. Cc hng nghin cu chnh bao gm:

Nghin cu kt hp cc bi hc t s c
Fukushima:

- Cc s c BDBA v DEC
- Qun l v gim thiu s c nghim trng

- Tc ng ca nhim x i vi con
ngi v mi trng

- Phng php nh gi ri ro t cc s c
bn ngoi i vi a t my

- p dng cc tnh cht an ton ni ti
cng nh an ton th ng

Cung cp cc gii php tt nht, kh thi
cho cc c quan php quy v cng nghip ht nhn
trn c s s dng ti a c s h tng R&D hin
c nh ngun nhn lc, phn cng, phn mm.
Phi hp cht ch gia cc t chc trong nc
v quc t. Cc nghin cu v an ton thy nhit
nh hng ti vic m bo cc ngun tn nhit
cui cng nhm ngn chn s c nghim trng:

i ng nhn vin v cc c s h tng
bao gm:

- Cng c phn mm
- Phng th nghim c s
- Thit b th nghim

Cn c xem xt xy dng theo chng
trnh a NMHN u tin vo Vit Nam, vo
nm 2020-2025. y cng chnh l giai on gn

- M phng tch hp cc tnh hung cc vi cc hot ng lin quan ti vic la chn a
oan nh SBO ko di s dng c s thc nghim im v cng ngh NMHN. Do , cc hot
ng trong lnh vc m bo an ton s tp trung
ATLAS ti KAERI.
vo hai vn chnh:

- Pht trin vic nh gi cc tnh nng an
- Chun b i ng, hun luyn v o
ton th ng cho cc h thng l phn ng tin tin.
to, nng cao nng lc da trn cc cng c phn

- Cc thc nghim v phn tch v kim mm v cc thc nghim cn bn.
tra kh nng lm ngui cc thanh nhin liu b

- Chun b cc iu kin cn thit cho
bin dng.
vic tham gia nh gi an ton NMHN u

- Pht trin cc chng trnh phn mm tin. Chun b cc CSDL cn thit nh gi
phn tch an ton, kt hp gia tnh ton vt l a im v nh gi an ton h thng.
notron v thy nhit, pht trin cc m hnh mi
da trn cc d liu thc nghim vi chnh
xc cao.
Hnh 5. Gin qu trnh nghin cu pht trin

in ht nhn Hn Quc
Hnh 6. Cu trc c s h tng R&D v an ton

ht nhn

III. V NH HNG NGHIN CU

2. nh hng nghin cu
AN TON HT NHN VIT NAM

Trn c s cc phn tch chi tit trnh

1. C s h tng m bo an ton ht
by cc phn trn, cc nhim v ch yu ca
nhn v i ng cn b chuyn mn
m bo an ton ht nhn s bao gm:
S 46 - Thng 03/2016
17
IV. KT LUN

(1) Nghin cu vt l, nhit thy ng v
phn tch an ton xc sut phc v phn tch an
1. L trnh xy dng i ng cn b
ton l phn ng ht nhn.
nghin cu v ATHN

(2) Xy dng v vn hnh m hnh Simu-
Giai on 2016 - 2020 s l thi gian nh
lator c bn cho NMHN lm c s h tr cho gi bo co phn tch an ton (SAR) v chun b
vic xy dng cc h thng m phng thc (Full cc iu kin cn thit cho xy dng NMHN v
scale Simulator) ca NMHN u tin.
chun b a vo vn hnh. V v vy, cc cng tc

(3) Phn tch v m phng cc qu trnh vn m bo an ton cn tp trung vo hai nhim v:
chuyn, pht tn phng x cho cc c s ht nhn. - Xc nh li cc vn chuyn mn, tp trung

(4) Nghin cu an ton v vt liu v cu cc nghin cu, nh gi, phn tch an ton cho
l phn ng ang c xy dng.
trc ca cc h thng l phn ng ht nhn.

(5) Phn tch, nh gi, t vn v thm
nh cc vn lin quan ti an ton ht nhn, an
ton phng x v tc ng mi trng ca cc c
s ht nhn.
- Xy dng mt hoc mt vi thit b th nghim

nhm nh gi an ton NMHN u tin.

Cn tp trung nghin cu cc vn khoa
hc cng ngh v an ton ht nhn bao gm cc

(6) Xy dng h thng cng c tnh ton nghin cu v vt l l phn ng, cc nghin cu
hiu nng cao v m bo p ng nhu cu tnh tnh ton nhit thu ng, nh gi an ton xc sut.
ton cho nghin cu khoa khoa hc ca Vin
Giai on u s bao gm vic xy dng
NLNTVN v cc c quan lin quan.
i ng cn b cho cc nhm chuyn mn tng

(7) Xy dng h thng CSDL v an ton ng, ng thi vi vic u t vo vic trang
b h thng my tnh v cc phn mm c bn
ht nhn.
quyn, tng cng hp tc quc t. tin ti

(8) Xy dng, qun l v vn hnh hot
xy dng Trung tm o to cn b vn hnh l
ng ca CSDL quc gia trong mng An ton Ht
phn ng, cc nghin cu v an ton ht nhn cn
nhn chu (ANSN).
thc hin mt s cng tc mang tnh th nghim

(9) y mnh cc hot ng hp tc trong v khi u cho cng tc ny thng qua vic xy
v ngoi nc trong vic o to v pht trin dng cc chng trnh o to kin thc c bn
ngun nhn lc, m bo vic duy tr v cp nht v an ton ht nhn cho cc cn b c lin quan v
cc kin thc k thut cn thit h tr cng tc tham gia vo qu trnh o to sinh vin chuyn
m bo an ton ht nhn.
ngnh ht nhn cc trng i hc.

(10) H tr cc hot ng php quy ht
nhn v cng tc xy dng NMHN u tin:
Vic xy dng NMHN u tin c ngha c
bit quan trng i vi chng trnh pht trin
in ht nhn ca mi quc gia. Khi m c quan
php quy cng nh c quan vn hnh cn cha
c kinh nghim th vic tham gia ca cc TSO
ng vai tr ht sc quan trng v cn thit.
18
S 46 - Thng 03/2016

Tham gia vo vic xem xt v phn tch
an ton, h tr c quan qun l nh nc trong
vic nh gi an ton d n xy dng NMHN
u tin Vit Nam. Tip tc nng cao tim lc
thng qua cc hot ng hp tc quc t, xy
dng phng th nghim phn tch an ton nghin
cu cc vn c bn ca an ton ht nhn, xy
dng h thng m hnh th nghim gn vi cng
ngh NMHN c xy dng ti Vit Nam.
nh Vit Nam tch cc tham gia v hi nhp su

vo cc din n nhm chia s kin thc v kinh
nghim v an ton ht nhn. Cc t chc quc t
ng vai tr quan trng trong vic h tr o to
chuyn v c bn cho cc nc nh Vit Nam,
ng thi hnh thnh cc nhm chuyn v s
coi l cc nhm chuyn gia trong khu vc c
vai tr dn dt, h tr o to v thm nh cht
lng o to.

Giai on tip theo, cc cn b Vit Nam
c th tham gia vo cc nghin cu v t vn
cho c quan php quy cng nh cc nh hoch
nh chnh sch v chin lc x l b thi phng
x. Xy dng cc k hoch khn cp trong tnh
hung s c nh my in ht nhn, xy dng cc
c s d liu v an ton bc x v ht nhn, phi
kt hp vi cc c s khc trong nc cng nh
Vn hp tc quc t nh vy c th
trong khu vc v quc t nhm nh gi v theo
di cht ch cc vn lin quan n an ton bc xoay quanh cc khung hp tc truyn thng nh
IAEA v cc khun kh hp tc vng. Da trn
x v ht nhn.
cc hp tc ny Vit Nam c th s dng ngun

2. Hp tc trong nc, khu vc v quc t
lc bn ngoi b p, i chiu v nng cao

Xy dng tim lc k thut m bo an tim lc trong nc nhm tng bc xy dng
ton ht nhn hin nay tt yu cn s hp tc tim lc k thut vng chc m bo an ton cho
trong nc, khu vc v quc t. Hp tc trong chng trnh ht nhn v d n NMHN u tin
nc gia cc t chc (stakeholder) nh: c ca Vit Nam thnh cng.
quan php quy, nh vn hnh, cc c quan h tr
k thut nhm chia s v thng nht kin thc
L i Din
cng nh k nng v an ton nhm xy dng v
cng c vn ha an ton trong mi lnh vc. Cc
Trung tm o to ht nhn
c quan t chc bn ngoi nh cc trng i
hc, cc vin nghin cu cng c vai tr h tr
cc hot ng R & D v khoa hc v cng ngh
ht nhn.

Nghin cu v xut cc gii php tip
thu kinh nghim v chia x c s h tng nng
lng ht nhn vi cc nc trong khu vc hoc
cc nc c nn cng nghip ht nhn pht trin v :

- Li in
- Cc vn php quy
- Chnh sch nghin cu v pht trin
- Gio dc v o to
- Cc nh gi cng ngh v an ton
- Cng ngh ch to
- Cc dch v kim tra, kim nh
Hin nay IAEA ang khuyn co cc nc
S 46 - Thng 03/2016
19
LIN I LNG T
TRONG C HC LNG T V HNH HC
TRONG L THUYT TNG I RNG

Hai nh vt l l thuyt Juan Maldacena (Vin nghin cu tin tin Princeton-Institute for
Advanced Study in Princeton, New Jersey) v Leonard Susskind (i hc Stanford, Palo Alto)
tm ra mi lin quan gia hin tng lin i lng t m t bi cp ht EPR trong QM (Quantum
Mechanics-C hc lng t) v cu trc hnh hc l su c ER trong GR (General Relativity-L
thuyt tng i rng). H biu din mi lin quan bng cng thc ER=EPR [1]. Vn lin i
lng t trong QM v tnh phi nh x (non-locality) xa nay vn gp nhiu kh khn trong vic din
dch ngha vt l th nay c mt cch hiu k diu theo hnh hc trong GR. Ngoi ra gi thuyt
ny cn gip t chi m hnh tng la quanh l en gy tranh ci ca nhm cc tc gi AMPS.

Vic u tin l gii thch cng thc
ER = EPR.
cng khng bao gi ngh l chng c th c lin

h g vi nhau. Vy m nay cc nh vt l tm
c mi lin h m bn thn Einstein khng h

ER = (ch ci u ca Einstein v Rosen)
ngh n [1].
l k hiu ca cu ER (ER bridge) hay l su c
V danh t s dng: ch ting Anh worm(wormhole) ni lin hai l en trong GR, cn
EPR = (ch ci u ca Einstein, Podolsky, Ros- hole thng c dch l l su c hoc l giun,
en) l k hiu ca mi lin i lng t (quantum cn cc ch quantum entanglement thng c
dch l lin i lng t hoc ri lng t, vng
entanglement) ni lin hai ht trong QM.
mc lng t, vng vu lng t.

Mt iu th v l c hai v ca cng thc
1/ Lin i lng t
trn u xut pht t hai bi bo m bn thn Ein-
stein (cng vi cc tc gi cng s) vit vo nm
Th no l lin i lng t?
1935. Hai cng trnh lin quan n hai hin tng
Mt c tnh ca cc trng thi lng t,
rt khc nhau (GR & QM), v sau ny Einstein
20
S 46 - Thng 03/2016
khc bit vi cc trng thi c in l hin tng

lin i lng t, theo s tng tc gia cc
qubit (bit lng t) lm pht sinh mt s chng
cht lin kt (giao thoa) cc trng thi lng t.
S chng cht ny khng th a v tch trc tip
ca cc qubit ring l. V d i vi 2 qubit |> 1 |>
m c nhng dng trn ln nh sau:
2
|B00> = |00> + |11>
|B01> = |01> +|10>
|B10> = |00> - |11>
|B11> = |01> - |10>

Einstein gi hin tng ny l mt tc
ng ma lc khong cch (spooky action at a
distance ). y l mt hin tng thun tu c
hc lng t.

2/ i ngu AdS/CFT

Nm 1997 Juan Maldacena (Vin Princeton) pht hin mt cch tip cn ni lin GR &
QM-c gi l i ngu Maldacena (cn gi l
i ngu AdS/CFT, AdS=khng gian anti de Sitter, CFT=conformal field theory-l thuyt trng
conformal). Da trn LTD (l thuyt dy) Maldacena chng minh rng mt l thuyt c cha
GR trong ni vng ca khng gian AdS tng
ng vi mt l thuyt trng CFT trn ngoi
bin ca vng . iu ny ging nh mt khng
gian 3-chiu chiu xung mt hnh cu 2-chiu.

Cc trng thi |Bmn> gi l cc trng
thi Bell, hoc trng thi EPR hoc cp EPR, t
theo ch ci u tin ca tn cc tc gi Einstein,
Podolsky & Rosen l nhng ngi u tin pht
hin ra cc tnh cht k l ca nhng trng thi
Maldacena (i hc Harvard) a ra kt
.
lun: vng 3-chiu ca v tr chng ta c th m

Nu xt c trng lng t l hnh chiu t nh thng tin m ha trn bin 2-chiu, tng
sz ca spin chng hn xung trc z, th m l hnh t nh nh sng laser c th m ha khng gian
chiu ca ht th nht, cn n l hnh chiu ca ht 3-chiu nh mt hologram 2-chiu. Ni cch
th hai. V y ta xt cc qubit c kh nng ly khc V tr l hnh chiu ca thng tin nm trn
hai tr s cho nn m & n = 0 (sz = , spin hng bin 2 - chiu.
ln trn ) hoc 1 (sz = -1 /2, spin hng xung
di ).

Theo Maldacena th v tr 3-chiu cha
dy v l en iu khin bi hp dn c bin l

V d hy thc hin php o sz ca ht mt 2-chiu trn cc ht c bn v trng tun
th nht khi h nm trong trng thi |B11>. L theo nhng nh lut vt l khng c hp dn.
d nhin kt qu o s cho ta hoc 1/2 hoc - 1/2
Nu xt mt l en th chn tri s c ca
vi xc sut bng nhau v gi s thu c sz = l en l bin holographic cha mi thng tin v
1/2, sau php o ny hm ca h rt v (collapse) ni vng ca l en.
thnh hm ring ng vi tr ring o c:

3/ Bc x Hawking
|B11> |01>

Nm 1974, Hawking a ra l thuyt v

Do khi o sz ca mt ht th hai ta bc x ca l en: l bc x Hawking. Kt qu
ch thu c sz = -1 /2 (ng vi n = 1). Nh vy l thuyt xut sc ny a Stephen Hawking
xut hin mt iu k l, tr ring o c ca ht ln hng nhng nh vt l l thuyt li lc nht
ny li ph thuc vo tr ring o c ca ht ca thi i. Theo l thuyt ny, l en bc x
kia, cho d rng chng c tch ri nhau n ging nh mt hn than nng, vi nhit t l
v cc! Ngi ta ni rng hai ht EPR l lin i nghch vi khi lng. V d vi mt l en c
lng t.
S 46 - Thng 03/2016
21
khi lng bng 1012 kg th nhit tng ng MONOGAMY trong lin i lng t).
s l 1012 Kelvin v l en s bc x cc ht
Theo quan im c nhiu ngi ng
khng c khi lng nh photon v cc ht c thun ca Don Page v Leonard Susskin th mt
khi lng nh electron, proton.
ht bc x ra ngoi l en ti thi im t s lin

Nu mt cp ht sinh ra trong chn khng i lng t vi mt ht ca bc x Hawking
ca trng hp dn, c th xy ra tnh hung bn ra trc < t.
trong mt ht sinh ra nm di chn tri s c
Trong l en ly mt ht trong bc x
ca l en, ht ny c nng lng m v ngi Hawking gi n l B v gi ht song hnh b ri
quan st bn ngoi khng thy c, ht cn li vo l en l A. A v B lin i lng t vi nhau.
vt hng ro th v i ra v cc. Khi c ht bay Tip theo thng tin ri vo l en c m ha
ra v cc th ta c hin tng bc x Hawking. trong cc ht bc x Hawking. By gi nu thng
V bc x, l en tiu hao khi lng, vy trng tin khng b mt th ht photon thot ra phi kt
trng nh i v nhiu ht c c hi thot khi l thc vo mt trng thi lng t xc nh cho
en (hnh 1)
nn B phi lin i vi mt ht C no khc bay
ra ngoi (nu khng th output khng bo ton
thng tin). Nh vy ta c mu thun (v c hin
tng a th thay v ch mt v mt chng ca
lin i lng t).

gii quyt mu thun trn cn lm bin
mt lin i lng t gia A v B. S mt lin i
lng t ny i hi phi c nng lng ging
Hnh 1. Bc x Hawking: mt ht ri vo l
nh s ph v lin kt ha hc cn nng lng.
en, mt ht bay ra v cc
Ph v lin i lng t cc cp Hawking i hi

Hawking chng minh rng l en ni
s c mt ca mt bc tng cc ht nng lng
chung c kh nng bc x photon, neutrino, gravicao m AMPS gi l tng la (firewall). Mt du
ton ging nh mt vt en b t nng n nhit
hnh v tr khi ct ngang ng chn tri s c
khng phi l cm thy mi vic trn tru nh GR
g
T =
,
gi nh m gp phi mt iu g mang tnh
2cK

K- hng s Boltzmann.
thm ha: l mt tng la. Nhiu nh vt l
t thi nghi ng tng ca nhm AMPS.

4/ Tng la ca AMPS
22

M hnh tng la quanh l en c
xy dng nm 2012 bi Ahmed Almhein, Donald
Marof, Joseph Polchinski v James Sully (vit tt
l AMPS) [3].

Nhm AMPS ch n hin tng lin
i lng t trong bc x Hawking. Trong hin
tng lin i lng t nu ht A lin i vi ht
B th khng th lin i lng t vi ht C no
na (ni nm na l c ch mt v mt chng

Nm 1935, mt trong hai bi bo nm
1935 ( ni n phn u bi), Einstein v
Nathan Rosen, mt cng tc vin ca Einstein
Vin Nghin cu Cao cp Princeton, tm ra mt
kha cnh rt th v ca nghim Schwarzschild.
S 46 - Thng 03/2016
5/ ER

Cc phng trnh ca Einstein c mt
li gii c bit quan trong, l li gii Karl
Schwarzschild tm ra nm 1916.
H tm ra nghim ny cha hai khng gian c

lp ni vi nhau bng mt ci ng(xem hnh 2)
hay ni cch khc bng mt ci cu.
cch 25 nm nh sng theo ng ngoi l en.
Hnh 4. L su c dng nh rt ngn

khong cch gia tri t v sao Vega. Vega
( Lyr, Lyrae, Alpha Lyrae) l sao thuc
Hnh 2. L su c hay cu EP ni lin 2 khng gian
qun th Lyra, y l sao c sng th nm

S kt ni hnh hc m Einstein v Ros- trn bu tri m v c sng th hai trn
en tm ra c gi l cu Einstein-Rosen (ER bu tri bc, cch tri t 25 nm nh sng.
bridge), hay l su c (xem hnh 2).

Tuy nhin nm 1963, Robert W. Fuller

Chic cu nguyn thu ca ER ni hai i hc Columbia v John A. Wheeler i hc
khng gian c lp. Tuy nhin, ta c th c nhng Princeton chng minh rng khng th dng
nghim ging nh vy nhng hai vng c ni cu ER gi bt k loi tn hiu no [3].
cng thuc v mt khng gian (xem hnh 3). Ch thy iu ny ta phi xem xt tnh cht ng ca
cn thay i mt cht, nghim Schwarzchild c hnh hc trong thi gian ng mt vai tr quan
th c din gii nh l mt nghim cha hai trng. L su c ca chng ta m t hnh hc
l en rt xa nhau nhng bn trong li ni vi ca khng gian ti mt thi im c nh. Nhng
nhau [2].
hnh hc ny tin ho theo thi gian. Fuller v
Wheeler chng minh c rng chic cu ER
gin ra di ca cu tr thnh v cng trc
khi ngi quan st kp vt n.

Nh th nu Romeo (trn tri t) mun
gi mt thng ip nhanh hn tc nh sng
cho Juliet (trn thin h Vega), anh ta s khng
th lm c.
Hnh 3. Cu EP ni lin 2 l en ca mt khng gian

Hy tng tng c mt l en gn tri
t v mt l en gn sao Vega (xem hnh 4). Nu
hai l en c ni vi nhau bng mt chic cu
ER, khong cch gia tri t v sao Vega nu
tnh xuyn qua cu ER li ngn i so vi khong

Cu ER l mt cu khng qua c
(non-traversable).

Cn phi nhn mnh l nhng l su c
ER rt khc nhng l su c gp trong vin
tng du hnh theo thi gian (time travel). Nhng
l su c ny l i qua c-traversable v i
hi mt loi vt cht c nng lng m duy tr
S 46 - Thng 03/2016
23
(nh trong th nghim Casimir) [4] .

6/ EP =EPR

Juan Maldacena v Leonard Susskind
nghin cu hin tng lin i lng t ca cc
trng thi lng t ca hai l en v a ra l
thuyt v s tn ti mt l su c thc s gia
hai l en. Nh vy c mt l su c trong AdS
ni lin hai CFT lin i lng t vi nhau. Cu
Einstein-Rosen (hay l su c) l biu hin
ca mi lin i lng t. Cc tc gi trn ghi
l thuyt ny bng cng thc ER=EPR.Ni cch
khc cu ER l mt loi lin i lng t EPR.
monogamy) th gi y ta c 2 l en ni lin
vi nhau bng mt l su c. V tng la ca
AMPS khng cn cn thit na.

Ni vng l en by gi c xc nh
nh lin i lng t vi bc x Hawking.

Lin i lng t EPR v cu ER c
xem nh hai mt ca mt ng tin.

Nh cu ER ni hai im cch xa nhau
trong khng gian, mi trng thi vi m ca l en
th nht c tng quan vi trng thi vi m tng
ng ca l en th hai.

Cng theo Maldacena v Susskind c th
to nn mt lin thng bng l su c gia hai ht
lng t nh quark v phn quark (xem hnh 5)
Hnh 6. Cu ER gia l en v bc x Hawking

Khi c mt l su c ni lin hai l
en (l en ban u & l en khi phc li t bc
Hnh 5. H ton nh quark-phn quark lin i
x Hawking) th chng ra khng cn tng la
lng t trong mt cp EPR
ca AMPS na v nu ta quan st c l en th

Tr v vi bc x Hawking v nghch l nht mt trng thi vi m nht nh, th l en
th hai cng ng trng thi ny.
AMPS.

V nguyn tc bc x Hawking c th
c thu thp li v t to dng li thnh mt
l en th hai, vy y ta c hai l en. Theo
Maldacena v Susskind th cc trng thi lng
t ca hai l en lin i lng t vi nhau, nh
vy gia hai l en c mt l su c tc l mt
ci cu ER (hnh 6).

Trong l thuyt AMPS cc ht trong bc
x Hawking tng chng nh lin i lng t
mt cch nghch l (paradoxically) va vi l
en va lin i vi nhau (vi phm nguyn l
24
S 46 - Thng 03/2016
7/ Kt lun

Theo ti liu [2] cng thc ER = EPR tm
thi ch c c th chng minh cht ch trong mt
vi trng hp c th, nhng c l ng trong
trng hp tng qut. tng ca Maldacena
v Susskind v mi lin h gia hnh hc v lin
i lng t c th l mt nguyn tc m tt c
l thuyt lng t ca khng-thi gian, hay hp
dn lng t, phi tun theo. Nguyn tc ny c
nhng h qu quan trng. Thm ch, mt cch
no , c th chnh khng-thi gian cng xut
hin ra t s lin i lng t ca nhng thnh Ti liu tham kho

phn vi m c bn nht ca th gii.

[1] Juan Maldacena, Leonard Susskind,

Mt cch t nhin, ta c th ngh l Cool horizons for entangled black holes, arXiv:
khng-thi gian, mt cu trc lin tc, c th bt 1306.0533v2 [hep-th] 11 Jul 2013
ngun t lin i lng t. tng ny ang l
[2] Juan Maldacena, Geometra y entretiu im ca nhiu nh nghin cu, nhng cn lazamiento cuntico, Investigacin y Ciencia, s
cha c tng hp li thnh mt pht biu chnh 11/2015)
xc [2].

[3] Joseph Polchinski, M hnh tng

Cu ER thuc v cu trc hnh hc trong la quanh l en, Scientific American s thng
GR trong lc EPR thuc c hc lng t lin 4/2015
quan n cc trng thi vi m lng t (nu pht
[4] Paul Davies, How to build a time mabiu trn i ngu AdS/CFT th ER lin quan n
AdS c d+1-chiu cn EPR lin quan n CFT chine, Scientific American s thng 9/2002.
trn bin d-chiu). ngha to ln ca cng thc http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&
ny l thit lp c mi lin quan gia GR v CategoryID=2&News=9178
QM. V y c th chng l mt u mi mi
trong qu trnh xy dng l thuyt thng nht hp
dn v c hc lng t?
GS. Cao Chi

S 46 - Thng 03/2016
25
CC LOI M URANIUM
C TRNG TRN TH GII

Nhn chung cc m uranium c phn loi theo gc, cu trc v khong ha ca m.
phn bit: M l khi nim c khai thc, t khong l m cha c khai thc. Uranium l
mt trong nhng nguyn t ph bin trong v Tri t, nhiu hn kim loi bc n 40 ln v nhiu
hn kim loi vng ti 500 ln. Ngi ta tm thy cc t khong uranium khp ni trn ton cu, cc
t khong uranium ln nht c th khai thc c Kazakhstan, Canada, Australia v Nam Phi.

Kim loi ny phong ph n ni c th
tm thy mi ni, trong t, sng ngi, i dng
v trong . Tuy nhin, vn l phi tm ra c
uranium ny nhng ni c hm lng nhiu
hnh thnh mt m c tr lng kinh t-hoc
tt nht l m tm c th gii.
ti ch v khai thc t l khoan. Mt khi c

khai thc, qung uranium c p ra v nghin
thnh bt tinh v ri x l bng a xt hoc kim.
Cht x l t a xt hay kim l mt trong nhiu
trnh t ca qu trnh kt ta, tch dung mi v
trao i ion. Hn hp c lm giu t qu trnh
trn c gi l urani k thut (bnh vng-yellocake), cha t ra 75 % xt uranium oxide. Ri
urani k thut ny c nung tch cc tp cht
ra khi qu trnh nghin trc khi em i tinh
luyn v chuyn i.

Qung uranium th sinh

Qung uranium c khai thc theo nhiu
cch, ph thuc vo iu kin a cht; ch bin,
khai thc l thin hay hm l, khai thc chit tch
26
S 46 - Thng 03/2016
Cc t khong uranium

Ti nay, cc t khong uranium c
hm lng cao nht c pht hin Chu th
Athabasca thuc Bc Saskatchewan ca Canada.
M ang khai thc uranium ln nht th gii l
m McArthur River ca cng ty Cameco, y l
mt m khai thc hm l nm trong Chu Th ni trn ton cu v c tui ca ch. Vi

Athabasca.
a im quan trng v l ni khai thc hin ny:

Nhn chung cc t khong uranium c Wyoming, New Mexico, Trung u v Kazakhphn hng da trn ch, cu trc v khong stan. Tim nng ln khc c t khong sa thch l
ha ca t khong. Theo Qui nh phn hng Australia, Mng C, Nam M v Chu Phi.
c s dng rng ri nht do C quan Nng
lng Nguyn t lp ra, cc t khong uranium
c phn thnh 15 bc theo tm quan trng kinh
t ca t khong:

1. T khong uranium chnh hp

T khong loi chnh hp l mt trong
nhng loi t khong uranium c quan tm
nhiu nht bi c l do - cc t khong ny c
th l vi t khong ln nht v giu nht trn
Tri t. So snh vi cc t khong uranium
khc, cc t khong loi chnh hp c hm lng
uranium cao nht. Chng xut hin trong sa
thch tng i giu quartz v trong bin cht
bin dng. Khu vc quan trng nht c nhng t
khong ny hin nay l Chu th Athabasca.

Cameco s hu v khai thc 2 trong
nhng t khong uranium hm lng cao nht
th gii, McArthur River v Cigar Lake. Cng ty
Fission Uranium cng ang trong giai on thm
d d n Paterson Lake South thuc loi chnh
hp. Paterson Lake cho thy lng ti nguyen ch
nh l 79,6 triu pounds, bao gm 44,3 triu ch
nh vi hm lng 18,21 % U3O8 ti t khong
Triple R.

2. T khong sa thch

T khong sa thch cha sa thch
ht c trung n c th nm trong cc dng chy
lc a hay trong mi trng tm tch cn bin.
Cc t khong sa thch chim ti 18 % ngun
ti nguyn uranium th gii v c hm lng
uranium t thp n trung bnh, trong phm vi
0,05 n 0,4 %; cc thn qung khong ring r
l nhng t khong c nh v c trung bnh. Cc
tu khong uranium trong sa thch phn b khp
3. T khong uranium c si quartz

T khong uranium c si quartz
tng l ngun ti nguyn quan trng khai thc
uranium trong nhiu thp k sau i chin II.
Loi t khong ny c xc nh 8 ni trn th
gii; tuy nhin, nhng t khong quan trng nht
thuc cng ty Huronian Supergroup Nam Ontario, Canada v thuc cng ty Witwatersrand Supergroup ca Nam Phi. Cc t khong ny chim
gi ti gn 13 % ti nguyn uranium th gii.

4. T khong mch

T khong mch tn ti nhng ni m
khong sng uranium nm trong cc l, vt nt,
mch , dm kt, cc rn nt v ch tch t c lin
quan n cc h thng d thng di su. T
khong ny c bit n vi khi nim qung
dng nha (pitchblende) c ngun gc t c
l t khong mch c khai thc tm kim
loi bc trong th k 16. F.E. Brckmann m t
khong hc u tin loi khong sng uranium
ny trong nm 1727. Khai thc uranium qui m
cng nghip u tin ti mt t khong mch
Cng Ha Sc, Marie v Pierre Curie s dng
qung ui ca m ny pht hin ra polonium
v radium.

Cng ty Toro Energy Limited l cng ty
Australia s hu khu t khong mch quan trng
Wiluna Uranium Ty Australia. Bn nghin
cu kh thi ca cng ty s c hon chnh trong
nm nay 2016 v s nhn c ph chun nh
gi tc ng mi trng cho cc t khong Millipede v Lake Maitland deposits.

5. T khong phc hp dm kt
S 46 - Thng 03/2016
27

Ch c mt t khong vng-ng-st c
bit n c cha s lng uranium ln mang tnh
kinh t l m Olympic Dam, hin ti BHP Billiton ang khai thc, y l ngun ti nguyn
uranium ln nht vi hm lng thp, v chim
ti 66 % ngun ti nguyn uranium ca Australia.
Uranium xut hin cng vi ng, vng, bc v
t him trong mt phc hp dm kt granite ln
giu hematite ti Gawler Craton, nm su gn
300 m ca lp trm tch phng thuc vng a
cht Stuart Shelf.
hm lng t 0,02 n 0,2 % U3O8. T khong

loi ny ch cha mt t l nh ti nguyn uranium th gii. Hin ti, t khong ch t ni la
thi ang c khai thc vng Streltsovkoye
ca ng Siberia.

10. T khong trn b mt (cui kt vi)

T khong trn b mt chim gn 4 % ti
nguyn uranium th gii, v nm ln trong ct v
t st, thng b xi mng ha bi cc b nt can
xi v ma nh. T khong ny cng c th xut
hin trong bi ly, hang ng karst v trong t.

6. T khong lin quan n phun tro T khong Yeelirrie Ty Australia l t khong

T khong phun tro cha s lng ln trn b mt ln nht th gii, vi hm lng trung
ti nguyen uranium th gii v c lin quan n bnh 0,15 % U3O8.
cc loi , gm alaskite, granite, pegmatite

11.T khong metasomatite, metamorv monzonites. Cc t khong ln loi ny c
phic v lignite deposits
tm thy Namibia, Greenland v Nam Phi.

T khong metasomatite cha khong

7. T khong pht pho
sng uranium nm phn tn trong b bin dng

Cc t khong uranium kh ln vi hm cu trc bi qu trnh ha a. Hm lng uralng thp c th c tm thy ti cc cu trc nium rt thp, trung bnh di 0,005 % U3O8; cc
phosphorite trm tch bin, hm lng trong t khong ny nh, c tr lng hn 1.000 tn, v
phm vi t 0,01 n 0,015 % U3O8. T khong hin nay khng c khai thc qui m thng
phosphorite ln xut hin Florida v Idaho, M mi.
v Morocco, cng nh l vi nc Trung ng.
12. T khong dip thch en

8. T khong ng dm kt b ph v

T khong ng dm kt b ph v xut
hin trong cc cu trc b ph v dung dch vng
xoy, thng ng c hnh thnh vi s phn
hy vi do nc ngm. Ngun ti nguyn trong
cc ng ring l c th t ti 2.500 tn U3O8 vi
hm lng trung bnh 0,3 n 1 % U3O8. in
hnh loi t khong ny Arizona, ti y khai
thc mt s m loi ny.

9. T khong ni la

Khong sng uranium ti cc t khong
ni la l qung dng nha, thng cng sinh vi
sulfide molybdenum v mt t khong ha ch,
thic v tungsten. T khong ny kh nh, vi
28
S 46 - Thng 03/2016

T khong dip thch en bao gm cc
ngun ti nguyn uranium ln, hm lng thp.
T khong ny hnh thnh trong mi trng bin
su trong nhng iu kin khng c xy. Bi
v hm lng thp, hu ht khng c t khong
dip thch en no tng c khai thc ra lng
uranium ng k. Tuy nhin, c mt ngoi l: t
khong Ronneburg c. c khai thc trong
nhng nm 1950 v 1990 khong 100.000 tn
uranium vi hm lng bnh qun 0,07 n 0,1
%. Tr lng thm nh cn li l 87.000 tn uranium vi hm lng 0,02 0,09 %.
Trn Minh Hun
Ngun: Investing News Network January-2015
TIN TRONG NC V QUC T

TRUNG TM NH GI KHNG PH
nhn, cng nh m bo (c th ko di) tui th

HY THAM GIA DIN N CNG NGH cc nh my. L mt n v thc hin cc dch v
khoa hc cng ngh trong lnh vc kim tra, kim
HT NHN VIT NHT
nh bng phng php khng ph hu (NDT)

Ni tip thnh cng ca Din n ln th thuc Vin NLNTVN, Trung tm NDE tham d
t vo thang 6 nm 2015, Din n ln th nm Din n ln ny vi 7 bo co:
ny vi chu Cac cng ngh mi nht va xu
Bo co: Some aspects in materials
hng nghin cu lin quan ti phng phap used in Nuclear Power Plant do TS. Phm nh
kim tra v nh gi khng pha huy i vi cac Khang trnh by.
cu truc va thit bi trong nha may in hat nhn
Bo co: Researching and testing the
c t chc ti Trung tm o to ht nhn -
digital fluoroscopic system for industrial radiogVin Nng lng nguyn t Vit Nam.
raphy ca KS. Trn ng Mnh

Bo co: Study, design and manufacture densitometer for industrial radiography do
KS. Nguyn c Huyn trnh by.

Bo co: Nondestructive Identification
and sorting of Metals ca nhm nghin cu: KS.
Mai Thi Nam, ThS. V Hu Cng.
Ton cnh bui hi tho

Mc ch ca din n ln ny l trao i
kinh nghim, hc hi trong nghin cu, ng dng
khoa hc vt liu, phn tch, nh gi khng ph
hy, qu trnh lo ha cc h thng thit b trong
l phn ng ht nhn v nh my in ht nhn.
Vt liu trong nha may in ht nhn l yu t
v cng quan trng nh hng n qua trinh vn
hanh cung nh mc an ton ca nh my in
ht nhn. Vic nghin cu v vt liu trong cc
h thng thit b nh my in ht nhn s gp
phn quan trng trong vn hnh an ton, am bao
tinh n nh v kinh t cua cc t my in ht
Bo co vin Vit Nam trnh by bo co

Bo co: Determination of the green
density of Ni - Fe powder metallurgy using gamma-ray transmission method ca ThS. Nghim
Xun Long.
S 46 - Thng 03/2016
29
Bo co vin Nht Bn trnh by bo co

Bo co: Studying, designing and manufacturing of Eddy current probe for industry application do KS. Minh c trnh by.

Bo co: Ageing management of structure, systems and components for nuclear power
plants do TS. Nguyn c Thng trnh by.

Kt thc Hi tho, 4 nghin cu vin tr
ca Trung tm c trao phn thng bo co
dn bng tt t Vin trng Trn Ch Thnh v
GS. Masaki Saito. Hi tho din ra thnh cng
tt p.
Trung tm nh gi khng ph hy
Vin KH&KTHN lm i tc chnh ca pha Vit

Nam. Sau khi LIA c k chnh thc gia Php
v B Khoa hc v Cng ngh vo thng 9/2010,
cc hot ng Hp tc quc t v Khoa hc cng
ngh v o to vi s h tr kinh ph ca Php
c trin khai t nm 2011. Pha Vit Nam cng
h tr mt phn kinh ph cho chng trnh ny
thng qua nhim v HTQT v KHCN theo Ngh
nh th vi Cng ha Php: Nghin cu vt
l cc ht nhn khng bn trong phm vi phng
th nghim lin hp Vit - Php LIAdo ThS. L
Xun Chung lam chu nhim v Vin Khoa hc v
K thut ht nhn l n v ch tr. Nhim v ny
c thc hin t 1/2012 n 6/2015 vi tng
kinh ph l 2,5 t ng. Nhim v c cc mc
tiu c bn l trin khai rng ri cc hot ng
hp tc Vit - Php trong nghin cu khoa hc v
o to nhn lc cn b cho Vin KHKTHN; Xy
dng c mt tp th nghin cu xut sc trong
lnh vc VLHN ti Vin KHKTHN vi trnh
nghin cu khoa hc mc quc t. Tranh th
c vic hp tc nghin cu vi Php, cc thnh
vin trong nhm nghin cu ca Vit Nam tip thu
c nhng k nng tnh ton, phn tch s liu
thc nghim, k thut ghi o bc x mi nht
ca Vt l ht nhn (thc nghim v l thuyt).
NHIM V HP TC QUC T V KHOA

HC CNG NGH THEO NGH NH TH
VI CNG HA PHP: NGHIN CU
VT L CC HT NHN KHNG BN
TRONG PHM VI PHNG TH NGHIM
LIN HP VIT PHP LIA

Trong lnh vc nghin cu c bn v vt
l ht nhn, vt l ht, vt l ht nhn thin vn,
Vin Khoa hc v K thut ht nhn (KH&KTHN)
tr thnh mt i tc quan trng ca mt s
Trng i hc v Vin nghin cu ca Cng ha
Php trong hn 10 nm qua. V vy, khi D n
xy dng phng th nghim lin hp quc t Vit
- Php (LIA) ra i, pha Php ngh chn
30
S 46 - Thng 03/2016
Hi tho quc t v vt l ht nhn khng bn

Sau hn 2 nm trin khai thc hin, nhim
v hon thnh tt cc ni dung ra. S bi
bo quc t ca nhim v vt mc ng k,
c 07 bi bo ng trn tp ch quc t v 03
bi bo ng trn tp ch quc gia. Nhim v cng

h tr o to 01 thc s v 06 nghin cu
sinh, trong 01 nghin cu sinh v 01 thc s
bo v thnh cng. Tuy nhin, trong qu trnh
trin khai thc hin, nhim v cng gp khng
t kh khn lin quan n cc th tc hnh chnh
v phi nhiu ln xin iu chnh ni dung v
kinh ph, c bit l cc ni dung lin quan n
on ra sang Php v sang Nht Bn. Vi s c
gng, n lc phn u ca nhm thc hin nhim
v, cc kt qu t c s l cc ng gp
quan trng vo kho d liu quc gia v quc t
v cc vn ca khoa hc Vt l ht nhn. Cc
kt qu ca nhim v c nh gi c tin cy
cao c tnh mi m v gii quyt c mt s vn
khoa hc cn tn ti ca Vt l ht nhn nh:

- Nhm tc gi m t tt tit din phn
ng (3He, t) v ch ra mi lin h gia b dy lp
da ntron ca ht nhn 208Pb v thnh phn ph
thuc spin ng v ca th quang hc ht nhn.
Phn tch cho thy, b dy ca lp da ntron
trong khong 0.15 n 0.22 fm, ph hp vi cc
kt qu cng b trc .

- S liu tn x tit din n hi ca
6,8He+p nng lng xp x 700 MeV/u o
ti GSI Darmstadt c m t thnh cng theo
phng php Glauber. Thng qua phn tch, kch
thc v phn b mt vt cht ca cc ht nhn
ny c xc nh v khng nh rng chng c
cu trc halo.

- S liu tn x n hi nng lng
di ngng phn ng 34,7 MeV c phn
tch theo m hnh mu folding s dng phin bn
tng tc M3Y ph thuc mt v mt thc
ca 4He. Kt qu phn tch cho php gii thch
s khng nht qun cam hnh double-folding
trong nghin cu tn x n hi v -ht nhn
nng lng thp s dng cng loi tng tc
M3Y ph thuc mt .

- Nghin cu cc giai on chuyn tip
pha hnh hc Lifshitz mt cch h thng theo m
hnh hiu dng Sc ng hc lng t (QCD),
trong i xng chiral b ph v nhit bng
khng, khng c khi phc mc nhit cao
hoc vi th ha hc baryon. Cc s pha Lifshitz trong mt phng ca nhit v th ha hc
baryon c thit lp, v xc nh nhng tnh cht
ti hn ca phng trnh trng thi khc nhau.

- Nghin cu tnh cht ca h vt l trong
i xng b ph v ti nhit thp s phc
hi khi nhit cao c tin hnh. Kt qu h
c xc nh l h kh nguyn t Rb mt
thnh phn vi i xng U(1).

- Nng lng cc trng thi 2+ v 4+
ca 66Cr v 70,72Fe ln u tin c ghi nhn
thng qua phn ng (p, 2p) vi nng lng ht
ti l 260 MeV/u ti RIKEN. Cc s liu mi ny
cung cp thm vo h thng s liu nhm nghin
cu s tin ha ca lp v trong vng ht nhn
c N38 v N40. Tnh ton t mu v ch ra c
s m rng trong Vng nghch o ti N=40 v
cc ng v giu ntrron. Ngoi ra, kt qu phn
tch ban u trn s liu ca 68Fe cho thy quan
st c 4 nh kch thch. Trong , 2 trng thi
0+ v 2+ c khng nh ti 517(7) v 868(9)
keV, 2 nh gamma vi nng lng 1075(10) v
1300(16) (keV) ln u tin c quan st. Kt
qu ny s c tng hp v cng b trong tng
lai gn.

- S liu o bi detector BEDO thuc
ALTO ti vin VLHN Orsay cho php nghin
cu cu trc ca cc ht nhn ln cn 78Ni thng
qua ph phn r v n ca 84Ga. Kt qu thu
c ci thin s mc ca 83,84Ga hn so
vi cc hiu bit ti thi im hin ti.
S 46 - Thng 03/2016
31
mnh trong vic trin khai cc nhim v nghin

cu v o to nhn lc cho hng nghin cu c
bn v Vt l ht nhn, vt l tia v tr v nng
lng ht nhn. c bit, vi cc cng trnh cng
b trn cc tp ch chuyn ngnh quc t c uy
tn cao nht v lnh vc ny, Trung tm Vt l ht
nhn ni ring v Vin KH&KTHN ni chung
chng minh c trnh nghin cu tip cn
quc t, c s cng tc mnh m vi cng ng
Phng th nghim lin hp Vit Php LIA
Vt l ht nhn trong v ngoi nc. Tuy nhin,

- Cu trc nm thp v hnh thnh t h
thc s trng thnh v ln mnh nh mt
qu lc tensor ca 82As cng c nghin cu
trung tm nghin cu xut sc mang tm c quc
thng qua th nghim o phn r vi cng h
gia, quc t, cc hng nghin cu ny cn c
o c ti vin VLHN Orsay. Kt qu phn tch
trin khai tch cc v y mnh hn na trong
cho thy s tn ti ca rt nhiu trng thi spin
thi gian sp ti. iu ny ph thuc rt nhiu
nm thp vi chn l m l do cc trng thi b
vo chin lc u t khoa hc lu di cng nh
ph v trn mc v ng N=50. S gia tng cc
s n lc ca nhm nghin cu.
trng thi nm thp 1+ ca ht nhn t 82As n
80Ga v s phn mnh Gamow-Teller c th gii
thch khi tnh n tng quan tensor cng vi
L Xun Chung
kch thch 2p-2h.
Vin Khoa hc v K thut Ht nhn

- Tn x nucleon trn cc ht nhn c hai
ln lp v ng 16O v 208Pb ti nng lng
di 50 MeV c m t trong khun kh CHNH PH NHN MNH HT NHN V
phng php t ph hp kt hp gia ht v dao
ng vi tng tc hiu dng Skyrme. Th quang
hc nucleon-ht nhn c tnh ton v gii bng
code chun cho th quang hc l DWBA98. Phn
b gc n hi nucleon-ht nhn theo tnh ton
ph hp vi cc s liu thc nghim.
THAN TRONG QUY HOCH IN MI

in ht nhn hin i v in than c
in hin ang c d lun nc ta cng nh
th gii quan tm. Chnh iu ny cng c
cp n trong cuc hp quan trng ca Thng
trc Chnh ph va mi y, c bit trong bi

- M t thnh cng bin dng bt cc ca pht biu kin kt lun cuc hp ca Th tng
trng thi bin dng thng v siu bin dng ca Chnh ph.
ht nhn 194Pb s dng xp x bo ton s ht

Cuc hp Thng trc Chnh ph din ra
HTDA.
vo th Ba 19/1/2016 i su vo hai ch
Trung tm Vt l ht nhn thuc Vin ln: n iu chnh Quy hoch pht trin in
KH&KTHN, n v trc tip thc hin nhim lc quc gia giai on 2011-2020 c xt n nm
v, l mt n v c nng lc cao ca Vin Nng 2030 (gi tt l Quy hoch in VII) v D n
lng nguyn t Vit Nam v lnh vc nghin iu chnh Quy hoch pht trin ngnh than Vit
cu c bn. Thng qua nhim v ny, Trung tm Nam n nm 2020, c xt trin vng n nm
mt ln na khng nh v th quan trng ca 2030 (gi tt l iu chnh Quy hoch than 60).
32
S 46 - Thng 03/2016
tng phc v khai thc than; vic cn i cung

cu v nh hng xut, nhp khu than Ngoi
ra, nhiu kin cng xut cn tip tc quan
tm b sung, xy dng cc c ch, chnh sch
c th ph hp chin lc pht trin nng lng
quc gia.
Th tng Nguyn Tn Dng pht biu kt lun

ti cuc hp.

Ti cuc hp, B trng Cng thng V
Huy Hong bo co vi Thng trc Chnh
ph v hai ni dung chnh nu trn. Trong cc
bi pht biu ti cuc hp ca cc Ph Th tng,
lnh o cc b, ngnh trung ng, a ra Nh my nhit in Vnh Tn 2 (huyn Tuy
nhiu kin ng gp phong ph.
Phong, Bnh Thun)

V n iu chnh Quy hoch in VII,
Pht biu kin kt lun cuc hp, sau
cc kin nhn mnh: y l mt d n ln, khi nhc n nhng vic thc hin c ca
c vai tr nh hng c bit quan trng khng ngnh in, ngnh than trong nhng nm qua,
nhng i vi pht trin ngnh in ni ring Th tng Nguyn Tn Dng yu cu B
m cn i vi ton b nn kinh t quc dn ni Cng thng b sung, hon thin n iu
chung. Ni dung n c thc hin cng phu chnh Quy hoch in VII v d n iu chnh
vi cc tnh ton chuyn su.
Quy hoch than 60 trnh Chnh ph xem xt,

Kt qu thu c th hin s c gng ph duyt sau trin khai thc hin ngay t u
cao v s cng tc cht ch ca tp th chuyn nm 2016 bo m nng lng phc v cc
gia thc hin n vi cc b, ngnh, c quan mc tiu pht trin giai on 2016-2020 v xa
lin quan, chuyn gia thuc lnh vc nng lng. hn na l n nm 2030.
Nhng ni dung ca iu chnh Quy hoch in
V quy hoch, chin lc pht trin ngnh
VII khng nhng lm c s cho vic qun l v in, ngnh than thi gian ti, Th tng nu r
iu hnh ngnh in ca cc c quan qun l mc tiu in, than phi bo m cc yu cu cho
nh nc m cn c ngha nh hng cho cc tng trng, pht trin t nc vi tm nhn cho
nh u t quan tm vo pht trin ngnh in.
hng chc nm ti. Tnh ton, cn i in,

V Quy hoch than 60, cc kin pht than v phi c d phng; bo m cht lng,
biu nh gi v tnh hnh thc hin; ch ra nhng hiu qu, an ton; s dng tit kim nng lng,
nguyn nhn dn n khng thc hin c cc gim tiu hao in nng; bo m an ton tuyt
mc tiu ca quy hoch ny; nu quan im pht i i vi h thng h tng v in, than, hn
trin bn vng ngnh than; cng tc quy hoch ch thp nht s c lin quan.
thm d, khai thc, sng tuyn, ch bin than; h
Th tng nhn mnh: Phi kim sot,
S 46 - Thng 03/2016
33
bo v tt vn v mi trng, nht l kim sot

cht ch cc nh my in than; r sot, tnh ton
k hoch pht trin tt c cc nh my in than,
khng pht trin thm in than, tin ti thay than
bng kh. Thc hin nghim tc cc cam kt quc
t trong ct gim kh pht thi; thc y pht trin
mnh in ti to trong c xy dng c ch,
chnh sch khuyn khch, thu ht u t lm in
mt tri, in gi...
ra cho thy in ht nhn hin i v in than

c in hin ang c d lun ca nc ta quan
tm. Trong , ng ch l cc ni dung quan
trng: Mt l, tnh ton k hoch pht trin tt
c cc nh my in than, khng pht trin thm
in than, tin ti thay than bng kh. Hai l, tip
tc thc hin nghim tc ch trng c
Trung ng, Quc hi thng qua v in ht nhn
vi yu cu cht ch, ng php lut, tuyt i an
ton, hiu qu. Xu hng trn cng chnh l xu
hng ca hu ht cc nc trn th gii hin nay.
Ngun: Ban Qun l d n HN Ninh Thun
TNH HNH IN HT NHN
TRN TH GII

Theo s liu ca IAEA, tnh n thng
2/2016 trn th gii c 442 l phn ng nng

c bit, nhn mnh v in ht nhn, Th lng (LP) ang vn hnh ti 31 quc gia v
tng khng nh: S tip tc thc hin nghim vng lnh th (i Loan) vi tng cng sut t
tc ch trng c Trung ng, Quc hi l 383.583 MWe.
thng qua v in ht nhn vi yu cu cht ch,
ng php lut, tuyt i an ton, hiu qu.

y cng nn nhc li rng, ch trng
pht trin in ht nhn nc ta c cp
n t u trong qu trnh xy dng Quy hoch
in VII trc y. T cho n nay cng tc
thm d a cht, thy vn, mi trng v quy
hoch a im xy dng hai Nh my in Ht
nhn Ninh Thun c tin hnh.
Phi cnh nh my in ht nhn Ninh Thun

S lm vic vi cc i tc u t nc
ngoi (Nga, Nht v gn y bt u vi M) vn
(Ghi ch: Trong biu trn, s LP ca Trung
ang tin trin. Cng tc o to nhn lc lin
Quc l 31 v IAEA tnh c 6 LP ca i Loan).
quan n xy dng, vn hnh, bo m an ton
Nm 2015 c thm 10 LP mic ha
phng x i vi nh my in ht nhn cng
vo li in (Trung Quc: 8, Nga: 1, Hn Quc:
ang trin khai tch cc.
1) v gn y, ngy 15/1/2016 Hn Quc a

R rng, cc kin pht biu v kt lun
thm LP Shin-Kori-3 cng sut 1.340 MWe
cuc hp Thng trc Chnh ph va mi din
34
S 46 - Thng 03/2016
vo vn hnh, ngy 29/1/2016 Nht Bn ti khi

ng LP Takahama-3 cng sut 830 MWe.

Hin nay 6 nc c trn 20 LP ang
vn hnh l M: 99, Php: 58, Nht: 43, Nga: 35,
Trung Quc: 25, Hn Quc: 25, n : 21.

T l cc loi LP ang vn hnh
Phn ln cc LP HN c tui vn hnh trong

khong 28-36 nm, mt s vn hnh an ton
trn 40 nm, thm ch 47 nm.

T l HN cc nc tnh n cui
nm 2014

Tng sn lng HN nm 2014 trn th
gii t 2.410,37 t kWh, tng nh so vi nm
2013 (2.358,6 t kWh). 14 nc c t l HN
trn 20%, trong c 6 nc t t l HN trn
40%, c bit l Php: 76,9%. Cc nc c t l
thp nht l Nht Bn: 0% (do khng c nh my
no vn hnh), Iran: 1,5%, Trung Quc: 2,4%.

LP nc nh loi p lc (PWR): S
lng: 283, Tng cng sut: 264.784 MW, T
l: 69%). LP nc nh loi nc si (BWR):
S lng: 78, Tng cng sut: 75.958 MW, T
l: 18,6%). LP nc nng p lc (PHWR): S
lng: 49, Tng cng sut: 24.551 MW, T l:
6.4%. Cn li l cc loi khc, nh LP nc
S LP ang xy dng v c k hoch
nh graphit (LWGR), LP ti nhit bng kh xy dng
(GCR), v LP ti sinh nhanh (FBR).
Phn b l LP theo khu vc a l

66 LP ang xy dng 16 quc gia
v vng lnh th, trong Trung Quc: 22, i
Loan: 2, Nga: 8, M: 5, n : 6, Hn Quc: 3,
Cc Tiu vng quc Rp thng nht (UAE):
4. Trong nm 2015 c 7 LP c khi cng
xy dng (Trung Quc: 6, UAE: 1). Ngoi ra cn
c 99 LP c lp k hoch xy dng (Trung
Quc: 35, n : 4, Iran: 3, Nht Bn: 9, Nga:
22, UAE: 2, M: 17, Vit Nam: 2).

S LP c khi cng xy dng hng
nm, giai on 2007 2015
Phn b LP theo tui vn hnh

Tui trung bnh ca cc LP ang vn
hnh trn th gii hin nay l khong 29 nm.

Trong 9 nm t 2007 n 2015, s LP
c khi cng xy dng hng nm tng trong
giai on 2007-2010; nm 2011 gim t ngt do
S 46 - Thng 03/2016
35
tai nn NMHN Fukushima, nhng sau vn lng in th t l HN trn th gii gim.

tip tc c khi cng xy dng.

Xu hng pht trin HN trn th gii
Xu hng pht trin HN trn th gii t nay
n nm 2050 c c tnh trong hai trng hp
thp v cao vi phn k kh ln. Tuy nhin,
trong c hai trng hp ny tng cng sut HN
u tng v gi tr tuyt i, c th l:

- Trong trng hp c tnh thp, tng
cng sut tng khng nhiu, t 383.583 MWe
(nm 2014) tng ln 407.000 MWe (nm 2020),
435.000 MWe (nm 2030) v 440.000 MWe

S LP mi c ha vo li in (nm 2050).
hng nm, giai on 2007 - 2016

- Trong trng hp c tnh cao tng

Trong 10 nm t 2007 n 2016, s LP cng sut HN tng nhiu, t 383.583 MWe
mi c ha vo li in vn tip tc tng, ngay (nm 2014) tng ln 503.000 MWe (nm 2020),
c sau tai nn NMHN Fukushima, Nht Bn. 722,000 MWe (gn gp i vo nm 2030) v

Tng cng sut HN hng nm, giai 1.113.000 MWe (gn gp 3 ln vo nm 2050).
on 1995 2014
L Don Phc
AN NINH MNG I VI
CC NH MY IN HT NHN

Trong 20 nm t 1995 n 2014, mc d
Trong th gii kt ni k thut s tng
c nhiu LP chm dt hot ng do ht thi hn trng rt nhanh, nhng ngi lm vic trong
hoc do cc nguyn nhn khc, c thm nhiu cc lnh vc ti chnh, thng tin k thut s, h
LP c xy mi. Do tng cng sut HN thng kim sot cng nghip v c bit l h
hng nm khng thay i ng k.
thng mng li in v chm sc sc khe hiu

Sn lng HN hng nm, giai on rng cc lnh vc ny ang b e da trc nhng
cuc tn cng mng m gii an ninh cnh bo
1995 2014
t nhiu nm qua. Nhng cn i vi ngnh cng

Trong 20 nm t 1995 n 2014, mc d
nghip ht nhn th sao? C phi tng cng an
c nhiu LP chm dt hot ng do ht thi hn
ninh mng xung quanh cc nh my in ht
hoc do cc nguyn nhn khc, c thm nhiu
nhn? Cu tr li ngn gn l: C
LP mi c ha vo li in. Do tng sn
Thng 12 nm 2015 s c sp li in
lng HN hng nm trn th gii khng thay
i ng k. Tuy nhin xt v t l HN/tng sn khin cho gn 700 nghn h dn v cc cng ty
mt in trong vi gi Ukraine. Cuc iu tra
36
S 46 - Thng 03/2016
ca i phn ng khn cp my tnh Ukraine

(CERT-UA) cho thy m c BlackEnergy
trong h thng mng ca mt tp on nc
ny. Theo iu tra ca hng tin AP cng b thng
12-2015, hacker chuyn nghip sc kim sot
mi mng li nh my in trn th gii,
khong chc ln tn cng.

Tuy nhin, khng c ngha l cc thit b
hon ton an ton khi cc cuc tn cng mng.
V tht khng may, mt nghin cu mi y ca
Vin nghin cu e da Ht nhn (NTI) cho thy
rng cc thit b ht nhn ca 20 quc gia thiu
st nghim trng nhng yu cu c bn bo v
cc thit b ht nhn khi cc cuc tn cng mng.

Trc cuc Hp thng nh An ninh
Ht nhn cui cng (k hoch t 31 thng 3 n
01 thng 4), t chc Ch s An ninh Ht nhn
ca NTI cho thy l tin trnh gim bt e da
khng b ht nhn nghim trng b chm li,
to ra l hng to ln trong h thng an ninh ht
nhn ton cu. Mc ch ca ch s ny l nh
gi xem cc quc gia ang bo v cc thit b ht

Ni quan ngi ny n vo lc d b cm
nhn ca mnh tt nh th no trc cc cuc do
vn i vi Iran - iu ny ng ch ti bi s
thm cng nh tn cng mng t bn ngoi.
trng pht c t ra ch yu v chnh sch ca
H thng an ninh ht nhn ton cu hin
Iran i vi in ht nhn. T bo The Econo-
mist gii thch, ngn chn mt quc gia sn xut thi c nhng l hng nguy ngi khin cho h
nguyn liu ht nhn m loi nguyn liu ny thng khng hot ng mt cch hiu qu v ton
c th c dng trong v kh l mt bin php din thc cht, Joan Rohlfing, Gim c ca t
chng ph bin v kh ht nhn. Nhng ngi chc Sng kin e da Ht nhn (NTI), bnh lun
khc th cho rng phi bo v kho vt liu ht v b xung thm: cho ti khi nhng l hng ny
nhn ang tng tr bi c th ri vo tay k xu, c khc phc, bn khng b s tm cch khai
m bo cc nc khng c g k xu n thc l hng.
cp bng cch trit tiu tng tr nguyn liu ht
NTI cho rng trong khi vi quc gia tm
nhn ny.
cch lm gim bt tim nng tn cng mng vo

Trc tnh hnh ny, xut hin ni quan
ngi v an ninh mng trong lnh vc ht nhn.
Trong thc t, t bo Washington Post mi y
a tin rng Xc sut thm ch cn cao hn trong
lnh vc ht nhn bi v mt s trc trc no
c th gy ra ph hy - hoc c th mt vi ngi
no c c hi n cp nguyn liu ht nhn.

Cc thit b ht nhn c th c bo v cc thit b ht nhn ca mnh, nhiu quc gia
khc vn cha c nhng lut l v quy nh to
trc cc cuc tn cng mng nh th no?
ra an ninh mng c hiu qu.

y ban Php quy Ht nhn M (NRC) ni
xc nh bao nhiu quc gia c
rng vic gim st v vn hnh hng ngy cc nh
my in ht nhn nc ny c thc hin nhng iu kin an ninh ht nhn ni chung, NTI
bng k thut s hoc k thut analog (tng t). xem xt chnh sch quc gia, hnh ng v nhng
Cc cu thnh k thut s quan trng c kt ni nhn t khc tc ng ln quc gia. o ri
vi cc b phn an ton, an ninh v cc b phn ro ca quc gia i vi trng hp b n cp hay
chc nng chun b i ph vi cc trng hp do thm, NTI xem xt 5 tiu chun: s lng v
khn cp ca nh my, cc b phn ny c c cc v tr; cc bin php kim sot v an ninh;
lp, khng kt ni vi internet, m bo mt mc chun mc ton cu; cam kt v kh nng trong
chc chn bo v trc s tn cng mng. nc; v cui cng l mi trng ri ro.
S 46 - Thng 03/2016
37

T chc ny cho rng trong 24 quc gia
c nguyn liu ht nhn c th s dng sn
xut v kh th ch c 9 quc gia c cng nhn
l c s im ti a cho ch s an ninh mng, 7
quc gia c s im l 0 (zero). Mt khc, trong
23 quc gia c iu tra c cc thit b ht nhn
v khng c nguyn liu ht nhn c th s dng
sn xut v kh, th ch c 4 quc gia c
cng nhn l c s im ti a, cn 13 quc gia
c s im l 0. S liu ny cho thy cc thit b
ht nhn khng c chun b cho i ph vi
cc cuc tn cng mng ang tng ln.
hn, r hn, an ton hn m chng c th ng

mt vai tr quan trng trong vic sn xut in
cc-bon thp trn ton th gii.

V d mi y nht v s st gim cng
sut ht nhn ca M l trong thng ny cng ty
Entergy Corp tuyn b s ng ca nh my in
ht nhn 838 megawatt, James A. Fitzpatrick
Oswego, bang New York, vo u nm 2017. Ch
ba tun trc , Entergy tuyn b ng ca
nh my in ht nhn Pilgrim 688 megawatt
Plymouth, bang Massachusetts, vo nm 2019.
Ch bng cch nng cng ngh ht nhn tin

T bo Economist nhn mnh rng mc tin, M mi c th ng gp lu di cho vic
d c c gng nng cao an ton ht nhn, chng li bin i kh hu.
nhng vn c cch lch, l cng vi gia tng
Tng cng, khong 10% ca s nh my
vic do thm th cng tng cng tn cng mng. ht nhn ca M c th b ng ca trong nhng
Lu l 45 quc gia c l phn ng ht nhn nm ti. Nhng thch thc phi i mt vi cc
cc c, cc l ny c th r r phng x qui m nh my ht nhn bao gm tui th (tui trung
nh thm ha Fukushima.
bnh ca cc l phn ng hin c l khong 34

Nhng quc gia c ri ro cao nht l nm), p lc gi thnh t sn xut in bng kh
Iran v Bc Triu Tin; tuy nhin, cc quc gia t c chi ph thp v t nng lng ti to c
ang pht trin c chng trnh ht nhn, nh l tr gi, nhng i hi nng cp an ton hu Fukushima vi nhiu chi ph.
Ai Cp v Algeria cng km phn m bo.
Trn Minh Hun
Ngun: Investingnews.com, January 21, 2016
IN HT NHN PHI L MT PHN
CA TNG LAI XANH

Tng lai khng phi theo cch ny.
Cng ty t vn Con ng th ba (Third Way)
c tr s Washington c tnh c khong bn
mi tm cng ty c ti tr khong 1,3 t USD
vn t nhn ang trin khai cc k hoch cho cc
l phn ng cch tn. Trong s c cc cng
ty Transatomic Power (c hu thun bi Ray
Rothrock, nh u t Thung lng Silicon), TerraPower (c hu thun bi nh sng lp Microsoft Bill Gates) v UPower (mi khi nghip
Boston) v h ang nhm mc ch xy dng l
phn ng c kh nng sn xut 10 MW in v c
th nm gn trong mt cp cng-te-n 40 foot
(khong 12 m) (mt cha l, mt cha phn pht
in - ND).

Trong lc cc nh khoa hc kh hu mun
th gii s dng nng lng ht nhn nhiu hn
gip gim lng kh thi carbon dioxide th
m ngnh cng nghip ht nhn ca M li ang
c du hiu thoi tro. Tr khi Quc hi (M)
hnh ng khuyn khch cng ngh ht nhn
th h tip theo, nu khng Hoa K s b li
xung v th hng hai mc d nc ny ang tin
ti pht trin v trin khai cc l phn ng nh
38
S 46 - Thng 03/2016
Cc cng ty ny cn phng thc pht
trin v th nghim mt cch chnh xc nhng l nh kh hu hc ca NASA), Kerry Emanuel

kha cnh ca thit k ca h. l ch m Quc (Vin Cng ngh Massachusetts), Tom Wigley
(i hc Adelaide ti c) v Ken Caldeira (Vin
hi cn can d.
Carnegie) - vit rng khng c con ng

B Nng lng Hoa K (DOE) c mt s
ng tin cy no n nh kh hu m khng
phng th nghim quc gia - nh l Idaho, Los
tnh n vai tr quan trng ca in ht nhn.
Alamos v Oak Ridge - l ni c th cung cp
Quc hi ang t c nhiu tin b.
mt a im cho nhng th nghim nh vy.
iu din ra, Quc hi phi y quyn cho c Trong thng 5, H vin thng qua d lut
quan DOE gim st th nghim ng thi c Randy Hultgren (R-Ill.) ca ng Cng ha
cung cp mt s ti tr. Mc tiu, nh mt thnh bo tr nh hng B Nng lng nh
vin ca Capitol Hill (tr s Quc hi - ND) lm gi kh nng ca h gip th nghim v pht
vic v vn ny ni, l cho php th trng trin cc l phn ng th h tip theo. Tun ti,
(pht trin l mi - ND) vn hnh. y ban Php o lut v Nng lc i mi in Ht nhn s
quy Ht nhn (NRC) khng cho php nhng thit c trnh H vin bi c hai ng Cng ha
k ca t nhn i vo hot ng thng mi cho v ng Dn ch, tt c u t bang Texas, nh
hng DOE tch cc hp tc vi cc cng ty t
n khi chng c th c th nghim y .
nhn th nghim v thm ch xy dng cc l

Ch nng lng ht nhn c quan
phn ng nguyn mu ti cc phng th nghim
tm tr li l s kin c a ra kp thi v vo
quc gia.
thng 11 ny, Hi ngh bin i kh hu ca Lin
Nng lng ht nhn phi i mt vi
Hp Quc nm 2015 (COP21) s din ra ti Paris
tho lun v nhng cch gim lng kh nhiu tr ngi, trong c tr ngi chi ph xy
dng cc l phn ng mi cao v vn gai
thi carbon dioxide ton cu.
gc ca x l cht thi di hn. Tuy nhin, Hoa

Tm quan trng ca nng lng ht nhn
K vn ang dn u Thi i Ht nhn (Nuclear
trong vic gim lng kh thi l khng phi bn
Age) k t d n Manhattan. V Hoa K vn nn
ci. Vo thng Ging, C quan Nng lng Quc
tip tc gi v tr dn u.
t gi in ht nhn l mt yu t c bn trong
Robert Bryce l mt thnh vin cao cp
vic hn ch pht thi kh nh knh. Ngi ta
tnh ton rng cng sut pht in ht nhn ton ca Vin Manhattan. Bi vit ny c da trn
cu phi tng gp i vo nm 2050 (ti khong bn bo co gn y ca ng Reactors Un750 GW) nu c bt k hy vng hn ch nhit plugged: Can the Decline of Americas Nuclear
tng thm 2 , mc c tha nhn rng ri l Sector Be Stopped.
chp nhn c.

Nm 2013, bn trong s cc nh khoa hc
kh hu hng u th gii k mt bc th ng,
trong h ni rng cc ngun nng lng ti
to nh gi v nng lng mt tri khng th
tng trng nhanh cung cp nng lng r
v ng tin cy quy m m nn kinh t ton cu
i hi. Cc tc gi - gm James Hansen (tng
Bin dch, Nguyn Th Thu H

S 46 - Thng 03/2016
39
L CNG B QUYT NH CA TH TNG

V T CHC V HOT NG
CA VIN NNG LNG NGUYN T VIT NAM

GP MT U XUN BNH THN 2016

TCKHCN - Số 46

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

TCKHCN - Số 46

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TCKHCN - Số 46

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thng tin

QUN L NHIN LIU QUA S DNG

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

QUN L NHIN LIU HT NHN

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

Bng 1. Lng nhin liu qua s dng c

Lng nhin liu

Thnh phn, sinh nhit v phng x

Hnh 1. Nhit phn r nh l hm s ca thi

khong 93,4% urani (~ 0,8% U-235), 5,2% cc

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

Hnh 2. Nhit phn r theo thi gian ca nhin

c th lm nng nhin liu n mt nhit

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

Chn su trong tng a cht

dng chn ct plutoni d tha. Tuy nhin, c

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

gm c quan st v tinh m bo rng khng c thng mi ha. Php tch ly c mt

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

my b tr hon nhiu ln. Hu nh tt c cc

dng mt cch tip cn t vn v cung cp cc u

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

dt ca Hoa K v t b ti x l. Phn Lan,

c s qun l cht thi, chnh ph thnh lp

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

Hi ng nghin cu quc gia Hoa K cng b

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

c s ny l cn thit i vi mi quc gia cho d trong dry-cast l mt chin lc trung gian

Lu gi kh nhin liu qua s dng

di ang tr thnh hin thc tin trin; khong

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

l, nhin liu do Nga cung cp v c s dng

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

HOT NG NGHIN CU-TRIN KHAI

nh vi chng trnh pht trin in ht nhn. S

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

tch h thng (system codes) v cc chng trnh

Hnh 1. Cc chng trnh, d n nghin cu an

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

Cc th nghim ca cc nc thnh vin

- Nng lc con ngi v t chc

- Cc nguy c ngoi thit k

Hnh 2. Chia s kt qu R&D gia cc t chc

Cc s c nng chy - Ngn chn pht thi ln

- Lm ngui vng hot v IVR

phn tch multiphyscs

- Tnh ton vn ca nhin liu v

Cc chng trnh tnh

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

php quy c hiu lc t 7-2013. JNES c thay

THNG TIN KHOA HC V CNG NGH HT NHN

C th, chnh ph ra mt chin lc di hn v

- Thit k nhin liu v chu trnh nhin liu

- Cng ngh l phn ng

- Cc h thng l phn ng tin tin

- X l nhin liu qua s dng

cng ty in lc Fortum v TVO vn hnh an

Hnh 3. Ngun nhn lc v ti chnh cho R&D

- Nhit thy ng l phn ng