Professional Documents
Culture Documents
"Türkiye'de Çalışma Yaşamı Ve Mesleklerin İtibarı" Araştırması Tamamlandı
"Türkiye'de Çalışma Yaşamı Ve Mesleklerin İtibarı" Araştırması Tamamlandı
Aratrmas Tamamland
stanbul niversitesi Sosyoloji Blm retim yesi Yrd. Do. Dr. Ltfi
Sunarn yrtclnde gerekletirilen Trkiyede alma Yaam ve
Mesleklerin tibar konulu aratrma neticelendi.
TBTAKn destei ile gerekletirilen aratrmada Do. Dr. Yunus Kaya, Yrd. Do. Dr.
Mustafa Otrar, Ar. Gr. Serdar Nerse, Ar. Gr. Seran Demiral ve Burcu Kalpaklolu
aratrmac olarak grev ald. Aratrma projesinin ilk safhasnda gelitirilen Mesleki tibar
Skalas ile mesleklerin toplumdaki itibar sraland. Trkiyede 32 ilde 2500 kii ile yaplan
anketlere dayanarak gerekletirilen aratrmadan elde edilen neticeler erevesinde
mesleklerin itibar sralamas elde edildi. 12 Mays 2015 Sal gn stanbul niversitesi
Edebiyat Fakltesinde dzenlenen bir toplantda paylalan veriler arasnda toplumda ie,
almaya ve mesleklere dair ilgin detaylara yer verildi.
ARATIRMA HAKKINDA
Aratrma kapsamnda ayrca Sizce iyi bir ite olmas gereken zellikler nelerdir?; Sizce
almann insan iin anlam nedir? sorular erevesinde i ve almaya dair tutumlar
len iki lek de uygulanmtr.
Hem mesleki itibar skorlar hem de i ve almaya dair tutumlar ya, cinsiyet, gelir, alma
durumu, iteki konum ve iyerinin stats gibi deikenlerle apraz analizlere tabi tutularak
mesleki itibarn, i ve almaya dair tutumlarn belirleyicileri veya etkileyicileri ile ilgili
analizler yaplmtr.
NE IKAN VERLER
yi Bir te Aranan zellikler
Aratrmaya katlanlara iyi bir ite olmas gerektii dnlebilecek 16 zellik okunmu
ve kendilerinden 1-5 arasnda bir puanlamaya tekabl edecek ekilde kesinlikle katlmyorum
(1); katlmyorum (2); ne katlyorum ne de katlmyorum (3); katlyorum (4); kesinlikle
katlyorum (5) cevaplarn vermilerdir. Verilen bu cevaplara gre toplumda ie dair bak
alar analiz edilmitir.
Aratrmaya katlan deneklerin iyi bir ite en fazla aradklar ilk zellik srasyla iyi bir
zellikler
Benzer ekilde en az nem verilen zellikler iin ilginliidir. Bir iin sorumluluk
gerektirmesi o iin tercihini olumsuz ynde etkilemektedir. Ayn ekilde bedensel alma
gerektiren ilere ynelik de olumsuz bir tutum sz konusudur.
in saygnl, baar hissi oluturmas, karar alma konumunda olmas, yeni beceri
apraz analizler yapldnda iyi bir ite aranan zellikler sralamasnda nemli deiimler sz
konusu olmasa da bu analizlerde baz detaylar gze arpmaktadr:
-
Genler iyi bir in kaza ve lm riski iermemesini daha fazla istiyor. Yallar ise
ite sorumluluk gerektiren ileri istemiyor.
Eitim dzeyi arttka sralama deimese de iyi bir ite aranan zelliklere verilen
puanlamada dalgalanmalar gereklemektedir. Dolaysyla eitimlilerin iten
beklentilerinin daha fazla farknda olduu sylenebilir.
Bir ite alma durumu iyi bir ite aranan zellikler konusunda nemli etki sahibi
bir deiken olarak ne kmaktadr. Grlen kiiler arasnda bir ite alanlarn iyi
bir ite aradklar en nemli zellik i garantisi iken, almayanlar iyi bir cret
almann Anlam
Aratrmaya katlanlara almann kendilerini iin anlamn ifade eden 6 ifade okunmu
ve 1-5 arasnda bir puanlamaya tekabl edecek ekilde kesinlikle katlmyorum (1);
katlmyorum (2); ne katlyorum ne de katlmyorum (3); katlyorum (4); kesinlikle
katlyorum (5) cevaplarn vermilerdir. Verilen bu cevaplara gre toplumda almann anlam
ve yerine dair bak alar analiz edilmitir.
Sizce almann insan iin anlam nedir?
Ortalama Skor
(1-5 Aras)
nsann yeteneklerini tam olarak gelitirebilmesi iin, bir ite almas gerekir
4,15
4,01
3,88
3,66
3,32
2,38
isizlikten de korkulmaktadr.
katlanlar isiz kalmaktansa sevmedikleri bir ite almaya razdrlar. Benzer ekilde iten nce
kendisine zaman ayrmak konusunda kabul dzeyi yksek olsa da ifadenin katlmas kolay olan
aklna gre verilen cevabn dk olduu grlmektedir.
Aratrmaya katlanlar yksek dzeyde bir ite almann yeteneklerini tam olarak
gelitirebilmesi iin gerekli olduunu kabul etmektedirler. Benzer ekilde bir ite bir ite
almayanlarn tembelleecei dnlmektedir.
almann topluma kar bir grev olduu dncesi de genel bir kabule sahiptir.
Mesleklerin toplum nezdindeki itibar toplumsal yap iinde bireyin yerini belirlemesinin
seilen 126 tekil meslein denekler tarafndan 1-100 aras olacak ekilde puanlanmas
istenmitir. Akabinde meslekler bu puanlara gre sralanarak mesleki itibar skalas
oluturulmutur.
EN STTEK 20 MESLEK
SIRA MESLEK
SKOR
Tp Doktoru
88,3
1
niversite Profesr 83,32
2
Hakim
82,17
3
retmen
80,98
4
Di Hekimi
79,5
5
General
78,31
6
Vali
78,15
7
Yzba
77,9
8
Bykeli
76,68
9
Mimar
76,23
10
Eczac
75,79
11
Psikolog
75,55
12
Makine Mhendisi
75,26
13
Genel Mdr (Kamu) 73,42
14
Elektrik Mhendisi 73,1
15
Avukat
72,87
16
Aratrma Grevlisi 72,84
17
Belediye Bakan
72,78
18
naat
Mhendisi
72,69
19
Astsubay
70,73
20
EN ALTTAK 20 MESLEK
SIRA MESLEK
SKOR
Pazarc
48,95
107
Svac
48,91
108
Balk (Balk avlayan kii) 48,87
109
Daktilograf
48,82
110
Boyac
48,67
111
Demirci
48,66
112
Tabelac
48,34
113
Bahvan
48,08
114
Bro Eleman / Ofisboy
47,87
115
Kasiyer
47,8
116
Evlerde alan Temizliki 47,54
117
Bulak
46,73
118
Bina-Bro Temizlikisi
45,87
119
Ayakkab Boyacs
45,63
120
amarc
44,65
121
Hamal
44,17
122
Otopark Grevlisi
44,11
123
Sokak Satcs / Seyyar Satc 41,45
124
Astrolog/Falc
27,41
125
Dansz
26,82
126
Mesleklerin itibarlar ile kazanlar arasnda yakndan bir iliki gzlemlenmitir. Nitekim
aratrmada elde edilen veriye gre bir ite aranan zelliklerin banda iyi bir cret
gelmektedir. Dolaysyla yksek kazanc olan mesleklerin sralamada daha yukarda olduu
grlmektedir.
Yksek kazanc tamamlar bir biimde meslei elde etmek iin nitelikli ve uzun bir eitimin
gerekmesi, iin kol gcne dayanmyor oluu, topluma faydas ve gndelik hayatta
karlalmas da mesleki itibar olumlu etkileyen etkenler arasnda yer almaktadr.
Bedensel alma gerektiren iler genellikle masa ba iler olarak tabir edilen zihinsel
Aratrma kapsamnda toplumda ideal bir iin dzenli ve alma ortam rahat olan i olarak
grld anlalmaktadr.
niformal meslekler olarak tabir edilen meslekler (General, Hekim, Hemire, Polis vb.)
mesleklerin itibarnn puanlamas yerleim yeri, ya, cinsiyet, gelir ve eitim gibi deikenlere
gre topluca anlaml bir deiim gstermemektedir. Bunlar arasndan sadece eitimin dk bir
anlamllk dzeyinde mesleki itibar skorlar zerinde etkili olduu grlmektedir.
Benzer ekilde mesleklerin itibar puanlamalar ile ilgili standart sapmalar dktr. Bu da
deiik toplum kesimlerinin mesleklerle ilgili grnn birbirinden ok fazla uzak olmadn,
mesleklerin sosyal itibarlar ile ilgili toplumda genel bir uyumun olduu grlmektedir.
Sralamada en yukarda mesleklerle ilgili daha fazla konsenss varken aaya doru
maden iilerine kar duygusal bir yaknlamaya neden olmutur. Bu sebeple maden iisinin
zellikle baz kadn denekler tarafndan benzer ii grubundan daha yksek puanlandn
grmek mmkndr. Bu da maden iisinin sralamadaki yerini yukarya tamtr. Dzeltilmi
mesleki itibar skalasnda bu etkilerin ortadan kalkaca dnlmektedir.
Kr
305
14%
Erkek;
1126;
51%
Kent
1914
86%
Kadn;
1093;
49%
rneklemin Ya Dalm
384
%17,31
18-25
574
% 25,86
26-35
486
%21,92
266
%11,98
rneklemin
Dalm 56-65
36-45 Eitim
46-55
66+
321
%14,6
287
%13,1
168
%7.7
140
%6,31
712
%32,5
680
%31
Okur-yazar
deil/ bir okul
bitirmemi
347
%15,63
24
%1,1
Ilkokul (5 yil)
Ilkogretim ve
Ortaokul (8 yil)
Lise
Universite
Lisansst
ORT.
SKOR
88,3
83,32
82,17
80,98
79,5
78,31
78,15
77,9
76,68
76,23
75,79
75,55
75,26
73,42
73,1
72,87
72,84
72,78
72,69
70,73
70,57
69,72
69,66
68,83
68,64
68,2
67,66
67,61
66,66
66,11
65,24
64,94
64,41
64,23
64,05
63,88
63,86
62,63
62,16
61,8
61,56
61,28
60,82
60,77
60,7
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
Laborant
Vergi Memuru
statistiki
Sosyal Hizmet Uzman
Teknisyen
Maden isi
Vin vb. Operatr
ifti
Spor Antrenr
St rnleri malats
Makine Operatr
Futbol Hakemi
Aktr
Dekoratr
A
Mekanik ve Elektronik Makine Montajcs
Ktphaneci
Lokomotif Srcs
Postac
Reklam ve Pazarlama Uzman
Spiker
Muhtar
Kameraman
Otobs ofr
Frnc
naat Ustas
antiye efi
Ahap Mobilya malats
Seyahat Rehberi
Broker (Menkul Kymetler ve Finans Alm
Satmclar ve Araclar)
Marangoz
Veznedar
Tesisat (Elektrik, Su, Bina)
Gvenlik Grevlisi
Ynetici Sekreteri
Hastabakc
Kasap
Basmc (Matbaac)
Ormanc
Terzi
Gardiyan
Gemi Tayfas
naat isi
Anketr
Besici
Sigorta Sat Temsilcisi
Oto Tamircisi
60,59
59,95
59,21
59,1
58,94
58,83
58,62
58,41
57,74
57,47
57,43
57,08
57,07
56,86
56,47
56,47
56,44
56,32
56,22
56
55,75
55,72
55,54
55,39
55,24
54,8
54,74
54,6
54,46
54,32
54,25
54,05
53,95
53,85
53,72
53,66
53,48
53,4
53,37
53,37
53,1
52,94
52,69
52,47
52,45
52,03
51,91
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
Kaynak
ocuk Bakcs
Arc
Emlak
Taksi ofr
Kuafr
Maaza Sat Eleman
Stdyo Fotorafs
Resepsiyonist
p
Ayakkab Yapmcs / Tamircisi
Tarm isi / Irgat
Sekreter
Garson
Pazarc
Svac
Balk (Balk avlayan kii)
Daktilograf
Boyac
Demirci
Tabelac
Bahvan
Bro Eleman / Ofisboy
Kasiyer
Evlerde alan Temizliki
Bulak
Bina-Bro Temizlikisi
Ayakkab Boyacs
amarc
Hamal
Otopark Grevlisi
Sokak Satcs / Seyyar Satc
Astrolog/Falc
Dansz
51,61
51,59
51,31
51,11
51,07
51,01
50,71
50,51
50,37
50,09
50,07
50,07
49,61
49,54
48,95
48,91
48,87
48,82
48,67
48,66
48,34
48,08
47,87
47,8
47,54
46,73
45,87
45,63
44,65
44,17
44,11
41,45
27,41
26,82