Professional Documents
Culture Documents
Adimen Garatzeko Fitxak
Adimen Garatzeko Fitxak
garatzeko
fitxak
4. maila
369868 _ 0165-0206.indd 165
21/05/12 10:43
PK: 369868
Lege-gordailua:
21/05/12 10:43
Aurkezpena
Lehen Hezkuntzako bigarren zikloko haurra eragiketa konkretuen aldian dago. Aldi horretan,
haurraren logika sendotzen ari da, eta beharrezkoa da haren buru-gaitasuna garatzea, etorkizunari eroso aurre egiteko aukera emango dioten zenbait jarduera eginez. Horretarako, adimena osatzen duten trebetasunak erabili, finkatu eta perfekzionatu behar ditu. Ikasle guztiak
ondo gaituta egon daitezen esparru honetan, hainbat fitxa aurkezten dizkizuegu, trebetasun
hauek lantzeko:
Pertzepzioa-Arreta. Trebetasun honek aukera ematen du gogoa eginkizun batean jartzeko
eta arretari eusteko, bai eta kasuan kasuko informazioaz behar bezala jabetzeko ere. Haurrak trebetasun honetaz balia daitezen eta arretari behar adina denboran euts diezaioten,
beharrezkoa da lasai-lasai egotea (nekerik eta logurarik eduki gabe) eta giroa egokia izatea.
Kontzentratzeko ohitura hartzea, gainera, lagungarria da ikasketa-estrategia onak garatzeko.
Oroimena. Trebetasun honek datuak epe laburrean, ertainean eta luzean gogoratzeko
aukera ematen du. Funtsezko elementua da pertsonen adimenean, baina beharrezkoa da
buru-trebetasun guztien artean txertatzea, gainerakoen osagarria baita. Askotan, oroimena
mekanikoki erabiltzen da, ulertzen ez den informazioa buruan gordetzeko. Horrelakoetan,
ordea, tranpa bihur daiteke oroimena; izan ere, gerta daiteke erabilera horrek epe laburrean
emaitza onak ematea, baina gerora, ezingo ditu arrazoiketa eta ulermena ordezkatu.
Matematikarako trebetasuna. Trebetasun honek berekin dakar buru-eragiketak garatzea
eta barneratzea. Eragiketa horiek errazagoak dira, dena den, kalkuluak automatikoki egiteko gai izan eta pentsamendu logikoa erabiltzen bada. Beharrezkoa da trebetasuna sistematikoki lantzea, eguneroko egoerak ebazteko aukera emango baitie haurrei.
Arrazoibide logikoa.Trebetasun honi esker, lotura koherenteak ezartzen dira zenbait elementuren artean (sailkapenak, segidak eta ordenazioak egiten dira, lotura zentzugabeak
edo desegokiak bereizten dira...).
Hitzezko arrazoibidea. Trebetasun honen garapenak aukera ematen dio haurrari hitzen
esanahia ulertzeko (ulermena), haiek erabiliz hitz egiteko (jarioa) eta logikoki arrazoitzeko.
Ulermenak agerian uzten du haurrak bere egin duela hitzez transmititutako informazioa.
Adierazle guztiek baieztatzen dutenez, trebetasun hau, ondo garatzen bada, ikaslearen
ikasketa-arrakastaren iragarle bikaina da.
Espazioa ulertzea. Trebetasun honetaz baliatuta, objektuen adierazpen grafikoak interpreta
daitezke, bai eta zenbait posiziotan bereizi ere. Horrez gain, egitura bat irudikatzeko aukera
ematen du, diseinu batean oinarrituta.
3
369868 _ 0165-0206.indd 167
21/05/12 10:43
Fitxa hauek taldean edo banan-banan lant daitezke, eta komeni da jolas moduan aurkeztea,
eta ez ikasketa-jarduera moduan. Garrantzitsua da fitxak denbora-tarte laburretan egitea,
hobe baita haurrak fitxak egiten jarraitzeko gogoz gelditzea, haiek egiten nekatzea baino.
Jarduera hauek egiteko, urrats hauei jarraitzea komeni da:
1. Beharrezko azalpenak ematea, haurrek zehazki jakin dezaten zer egin behar duten.
Funtsezkoa da haurrek proposatzen zaiena egiteko gai direla sentitzea; horregatik, garrantzitsua da ongi egin ditzaketen jarduerak proposatzea lehendabizi, eta gerorako uztea zailtasun handiagokoak.
2. Jardueretako bakoitza nola egin behar duten azaltzea, eta horretarako behar duten material guztia ematea (koloreak, borragoma eta abar). Problema bat ebaztea bezain garrantzi
tsua da horretarako estrategiak zein diren jakitea. Horregatik, ona da proposamen berriak
jada gaindituta dituzten beste batzuekin erlazionatzea, erabilitako prozeduren arteko loturak ezartzea, eta une bakoitzean zein erabiltzea komeni zaien erabakitzen ikastea.
3. Ikasgai berriak aurrez landutako beste jarduera batzuekin erlazionatzea eta elementu komunak ikusaraztea. Beste egoera batzuetan egindakoa aztertzeak lagundu egiten dio haurrari egoera bakoitzerako estrategia espezifikoak zehazten, bai eta problemak ebazteko
trebetasuna garatzen ere.
4. Haurrak bultzatzea egindakoa hitzez adieraztera. Proposatzen diren jardueretako askok
ikusizko edukia badute ere, komeni da haurrek beren hitzez azaltzea nola ebatzi dituzten
jarduerak, dela irudiei buruzko xehetasunak emanez, dela emaitza bat, eta ez beste bat,
zergatik aukeratu duten arrazoituz.
5. Haurrekin batera erantzun bakoitza aztertzea eta lortutako datuak proposatutako problemaren emaitza direla egiaztatzea.
Egilea
4
369868 _ 0165-0206.indd 168
21/05/12 10:43
4. mailako aurkibidea
Adimenaren garapena
Pertzepzioa eta arreta
Hitzezko arrazoibidea
1. fitxa
2. fitxa
3. fitxa
4. fitxa
5. fitxa
Animalia-nahaskia ................................. 10
6. fitxa
Elefante-ikusmena.................................... 11
7. fitxa
Oroimena
Espazioa ulertzea
8. fitxa
9. fitxa
Matematikarako trebetasuna
10. fitxa Nork du pisu handiena? . ....................... 15
11. fitxa Marrazki misteriotsua . ........................... 16
12. fitxa Jolasak zenbakiekin................................. 17
Arrazoibide logikoa
16. fitxa Lagunen etxeak . ..................................... 21
17. fitxa Poltsadun neskak . ................................. 22
18. fitxa Kode sekretua ........................................ 23
19. fitxa Nork hautsi du beira? ............................ 24
20. fitxa Lehoia eta errinozeroa .......................... 25
21. fitxa Lau marinelak . ....................................... 26
5
21/05/12 10:43
FITXA
Olagarroak korapilatuta
Izena
Data
6
369868 _ 0165-0206.indd 170
21/05/12 10:43
FITXA
Desberdintasun bakarra
Izena
Data
A
1
N
A
N
E
Abiatu 1 txakurtxotik eta aurkitu hartatik xehetasun bakar batean (orbanak edo posizioa)
desberdintzen den beste txakurtxoa, eta jarri 2 zenbakia azken horri. Gero, bilatu txakur
horretatik zein desberdintzen den xehetasun bakar batean, eta jarri 3 zenbakia. Eta jarraitu
horrela guztiak amaitu arte.
Errazagoa izan dadin, lehen hirurak eman ditugu.
Gero, jarri zenbakiei dagozkien letrak beheko laukietan eta asmatu esaldi ezkutua.
1
B
2
A
3
T
9 10
11 12 13 14 15 16
17 18 19 20
7
21/05/12 10:43
FITXA
Armaduren museoa
Izena
Data
6
4
3
2
1
Museoko zuzendariak sei armadura berdin egiteko eskatu zion errementari bati. Amaituta
ikusi zituenean, ordea, desberdintasunen bat edo beste atzeman zuen haien artean.
8
369868 _ 0165-0206.indd 172
21/05/12 10:43
FITXA
Izena
Ezkurrak urtxintxentzat
Data
Bi urtxintxa hauetako zein iritsiko da lehenik artearen erdira eta jango ditu han dauden
ezkurrak? Inguratu.
Ondoren, behatu bi urtxintxei eta adierazi haien arteko bost desberdintasunak. Azkenik,
aurkitu bost animalia artearen hostoen artean eta margotu.
9
21/05/12 10:43
fitxa
Animalia-nahaskia
Izena
Data
10
369868 _ 0165-0206.indd 174
21/05/12 10:43
FITXA
Elefante-ikusmena
Izena
Data
Aurkitu laukizuzen bakoitza marrazki handian, eta idatzi azpian zer zenbaki eta letra
dagozkion bakoitzari.
Laguntza: sei laukizuzenetatik lau soilik ageri dira marrazkian.
11
21/05/12 10:43
FITXA
Marrazki ezkutuak
Izena
1
Data
2
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
Lotu adierazitako puntuak lerroak erabiliz eta asmatu zer dagoen ezkutuan.
Urdinez:
J7 F7 G6 E4 E3 D2 B4 B5 A6 A8 B9 B11 C12 D12 E11
E9 F8 J8 J7
Berdez:
S3 R2 P1 M1 L2 L4 K6 K8 L10 N11 P11 11 P10 S10 S9 R9 P8
P7 O6 S6 S5 R5 P4 4 O3 P3 O2 Q2 R3 S3
Gorriz:
S11 R12 12 M13 L14 K13 J13 K14 H14 I13 K12 M12 L11 K11 I12
H12 F13 D15 C14 C13 B14 B15 A15 A16 B16 B17 C18 C17 D16 F18
G18 J19 K19 M18 J18 H17 J16 K16 J17 K17 L16 M17 18 R18 S19
S17 Q17 16 M15 14 Q13 S13 S11
12
369868 _ 0165-0206.indd 176
21/05/12 10:43
FITXA
Izena
Data
Estali beheko irudia, orri bat erabiliz. Ondoren, bi minutuz, erreparatu goiko irudiko
marrazkiei arreta handiz.
Hori egin ondoren, estali goiko irudia eta utzi agerian behekoa. Zer objektu falta dira?
Idatzi haien izenak.
Beheko irudiko zer objektu ez dira ageri goikoan? Inguratu.
13
21/05/12 10:43
FITXA
Orkestra berezia
Izena
Data
O
rkestrako emakume bakarra
T inbalak jotzen ari den musikaria nola dago, serio ala alai?
.
O
musikari daude.
rkestrako zuzendariaren ezkerraldean,
Z
eskuan du batuta.
uzendariak bere
B
iolontxeloa jotzen ari den musikaria zer da, ezkerra ala eskuina?
14
369868 _ 0165-0206.indd 178
musikari eserita.
jotzen ari da.
21/05/12 10:43
FITXA
10
Izena
Data
Neska-mutilak kulunkan dabiltza. Lurra ukitzen dutenek pisu handiagoa dute airean
daudenek baino.
Ordenatu neska-mutilak pisuaren arabera, pisu handiena duenetik hasita.
15
21/05/12 10:43
fitxa
11
Izena
Marrazki misteriotsua
Data
Zer dago ezkutuan orrialde honetan? Jarraitu argibideei eta jakingo duzu.
11 zenbakitik hasita, lotu aurreko zenbakiari 1 batuta lortzen diren puntu guztiak, harik eta
20ra iritsi arte.
20 zenbakitik hasita, lotu aurrekoari 2 batuta lortzen direnak, harik eta 40ra iritsi arte.
4 0 zenbakitik hasita, lotu aurrekoari 3 batuta lortzen direnak, harik eta 70era iritsi arte.
7 0 zenbakitik hasita, lotu aurrekoari 4 batuta lortzen direnak, harik eta 110era iritsi arte.
110 zenbakitik hasita, lotu aurrekoari 5 batuta lortzen direnak, harik eta 160ra iritsi arte.
16
369868 _ 0165-0206.indd 180
21/05/12 10:43
FITXA
12
Jolasak zenbakiekin
Izena
Data
Osatu laukiak, falta diren zenbakiak idatziz. Kontuan hartu zenbaki bakoitza bi
eragiketa egiteko erabili behar dela.
17
21/05/12 10:43
FITXA
13
Balantza erraldoiak
Izena
Data
Zer pisu dute Maddik, Manexek eta haien txakur Kitzek? Behatu marrazkiei eta
kalkulatu bakoitzaren pisua.
kg
kg
kg
21/05/12 10:43
FITXA
14
Izena
Zenbakiekin jolasean
Data
19
21/05/12 10:43
FITXA
15
Maskoten jolasa
Izena
Data
14
14
21
23
25
21
12
20
369868 _ 0165-0206.indd 184
21/05/12 10:43
FITXA
16
Izena
Lagunen etxeak
Data
Non bizi dira? Idatzi neska-mutil bakoitzaren izena dagokion etxearen azpian.
21
21/05/12 10:43
FITXA
17
Izena
Poltsadun neskak
Data
21/05/12 10:43
FITXA
18
Kode sekretua
Izena
Data
Gako-hitzak
bihotz =
geldi =
kendu =
asto =
jatordu =
Zer esaten ari zaio Ekaitz bere lagunari? Behatu gako-hitzei eta ordezkatu ikur bakoitza
dagokion letraz. Kode sekretu horren bidez, Ekaitz lagunari zer esaten ari zaion jakingo
duzu.
23
21/05/12 10:43
FITXA
19
Izena
Iraiak, Asierrek eta Lukenek zuzendariaren bulegoko beiretako bat hautsi dute.
Hiruretako nork hautsi duen jakiteko, galdera bera egin die zuzendariak hirurei.
Hona hemen erantzunak:
Asier: Lukenek hautsi du beira.
Luken: Ez da Asier izan.
Iraia: Nik hautsi dut!
Gezurra badirudi ere, zuzendariak asmatu du erruduna nor izan den. Izan ere, jakin
badaki Lukenek egia esaten duela beti horrelako egoeretan, Iraiak gezurra esaten duela
beti, eta Asierrek batzuetan egia eta beste batzuetan gezurra esaten duela.
Ba al dakizu nork hautsi duen beira? Idatzi haren izena eta arrazoitu erantzuna.
24
369868 _ 0165-0206.indd 188
21/05/12 10:43
FITXA
20
Izena
Data
25
21/05/12 10:43
FITXA
21
Lau marinelak
Izena
Data
Osatu segidak. Gogoratu dominoko fitxek 0tik 6ra arteko puntuak izaten dituztela.
26
369868 _ 0165-0206.indd 190
21/05/12 10:43
FITXA
22
Oporrak gogoan
Izena
Data
Nongoak dira mutil hauek? Irakurri datuak eta idatzi zer herrialdetakoa den mutil bakoitza,
dagokion hutsunean.
2.
3.
4.
5.
27
21/05/12 10:43
FITXA
23
Familia-erretratuak
Izena
Data
Nor dira? Idatzi Galardi familiako kide bakoitzaren izena, dagokion erretratuaren azpian.
28
369868 _ 0165-0206.indd 192
21/05/12 10:43
Fitxa
24
Bi familiatako neba-arrebak
Izena
Data
Nor dira neba-arrebak? Irakurri datuak eta margotu gorriz Larrarte familiako neskamutilen zenbakiak; eta berdez, Etxegoien familiako neska-mutilenak.
arrazkiaren goiko aldean, Larrarte familiako kide gehiago daude beheko aldean baino.
M
E skuineko aldean, Etxegoien familiako kide gehiago daude ezkerreko aldean baino.
L arrarte familiako kideen artean, neska gehiago daude mutil baino.
E txegoien familiako kideen artean, mutil gehiago daude neska baino.
L arrarte ahizpek kolore bereko elastikoa daramate jantzita.
29
21/05/12 10:43
FITXA
25
Lan-mahaiak
Izena
Data
Juneri ez zaizkio
piruletak gustatzen.
Hortzetarako
kaltegarriak direla
esaten du.
30
369868 _ 0165-0206.indd 194
21/05/12 10:43
FITXA
26
Animalien hizkuntza
Izena
Data
K
O
R
R
O
K
A
L
L
U
A
O
C
I
N
M
A
G
I
U
G
H
R
R
Z
O
P
R
K
L
A
A
L
F
R
R
T
C
Z
Q
A
T
M
I
F
R
O
I
N
A
A
O
R
N
A
M
A
L
A
G
I
Z
D
R
A
K
C
R
D
R
H
U
R
T
R
L
N
I
T
A
B
I
A
R
R
N
C
I
H
A
X
U
E
G
I
A
R
L
R
I
E
E
U
N
N
D
R
O
Y
G
L
O
L
A
R
U
L
U
R
A
O
R
C
A
G
A
G
A
K
A
A
M
A
R
R
U
U
B
E
Z
Letra-zopan, inguratu nola egiten duen marrazkiko animalia bakoitzak; hau da, zer
hots dagokion bakoitzari. Izenak edozein noranzkotan idatzita ager daitezke: eskuinetik
ezkerrera, diagonalean, goitik behera
Ondoren, idatzi azpian nola egiten duen animalia bakoitzak.
31
21/05/12 10:43
fitxa
27
Hitz zatituak
Izena
Data
kro
le
la
sa
te
lo
la
no
ka
tze
bu
ri
te
gaz
ju
za
au
la
fo
da
fut me
ba
le
el
ko
bis
he
to
gi
na
mar
bo
ki
lo
er
le
di
ta
Marrazkietako pertsonen, animalien eta gauzen izenak silabatan daude banatuta. Lehen
zutabean, marrazki bakoitzaren lehen silaba ageri da; bigarrenean, berriz, bigarren
silaba; eta horrela, ondoz ondo.
Margotu kolore beraz marrazki bakoitza eta haren izena osatzen duten silabak.
32
369868 _ 0165-0206.indd 196
21/05/12 10:43
fitxa
28
Izena
Data
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
33
21/05/12 10:44
FITXA
29
Izena
Jaieguna
Data
34
369868 _ 0165-0206.indd 198
21/05/12 10:44
FITXA
30
Jolasen gela
Izena
Data
Gela honetan jolas ugari daude. Nahi baduzu, bi hauetan har dezakezu parte.
B eheko aldean dagoen puzzleari fitxa bat falta zaio. Inguruan dituen piezetatik zein
35
21/05/12 10:44
fitxa
31
Izena
Data
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Kopiatu goiko laukiko marrazkiak behekoan. Marraztu goian dauden leku berean.
36
369868 _ 0165-0206.indd 200
21/05/12 10:44
FITXA
32
Izar hautsiak
Izena
Data
3
7
10
11
14
12
15
13
16
Goiko laukian zortzi izar daude, bakoitza bi zatitan banatuta. Aurkitu izar bakoitzaren bi
zatiak eta margotu kolore beraz.
37
21/05/12 10:44
fitxa
33
Izena
Ereduari jarraitzen
Data
Hona hemen lau zerrenda apaingarri. Erreparatu lerro bakoitzaren noranzkoari eta
luzerari, eta osatu.
38
369868 _ 0165-0206.indd 202
21/05/12 10:44
FITXA
34
Irudiak batzea
Izena
Data
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Ilara bakoitzeko lehen irudia osatzeko, eskuinaldeko laukietako hiru erabili dira.
Erreparatu lehen bi adibideei eta margotu kasu bakoitzean behar diren piezak.
39
21/05/12 10:44
FITXA
35
Garaiera-kontua
Izena
Data
Aiora naiz.
Loreren etxea Ekainena
baino altuagoa eta
Enaitzena baino
baxuagoa da.
Irakurri zer dioen haur bakoitzak eta idatzi bakoitzaren izena dagokion etxearen azpian.
Erreparatu etxeei. Oso desberdinak badirudite ere itxura batera, bada laurek duten
xehetasun bat. Zein da? Inguratu.
40
369868 _ 0165-0206.indd 204
21/05/12 10:44
PK: 369868
Lege-gordailua:
21/05/12 10:44