Skripta rijeenih zadataka

Kolegij: Otpornost materijala 1

Pripremili:
kec Leo

Literatura:

.: Otpornost materijala I, kolska knjiga, Zagreb, 2002.

.: Otpornost materijala II, kolska knjiga, Zagreb, 2002.
,
2004.
,
Bazjanac D.:
.
Timoenko S.:
.
Timoenko S.:
.
Benham P.P., Crawford R.J.: Mechanics of Engineering Materials, Longman
Scientific and Technical, Harlow, 1988.
Beer F.P., Johnston E.R.: Mechanics of Materials, McGraw-Hill, London, 1992.
Stanek M., Turk G.: Osnove mehanike trdnih teles, Fakulteta za gradbenitvo in
geodezijo Univerze v Ljubljani, Ljubljana, 1996.
:
.
:
.

1. Zadatak
zr unati naprezanja i nacrtati dijagram naprezanja.
F1 = F2 = 2 10 4 N
F3 = 4 10 4 N
E = 2,2 10 11 Pa
A = 10 cm 2 = 10 3 m 2
a = 2m
b = 1m
1Pa = 1

N
m2

1MPa = 1

N
mm 2

Vrijednosti uzdunih sila na pojedinim segmentima :

N III = F1 = 2 10 4 N
N II = F1 + F2 = 0
N I = F3 + F2 F1 = 4 10 4 N

Vrijednosti naprezanja na pojedinim segmentima :

N III
= 20 10 6 Pa = 20 MPa
A
N
I = II = 0
A
N
I = I = 40 10 6 Pa = 40MPa
A

III =

2. Zadatak
, 40 i 80 cm od
slobodnog kraja aksijalnim silama F1= 15 kN, F2= 10 kN i F3= 5 kN.
unati naprezanja u pojedinim dijelovima stupa i pomak slobodnog kraja.
E = 2 10 5 MPa
d = 4cm

F1

L
L = 120cm;
l1 = l 2 = l3 = l = = 40cm
3
4
2
2
d 4 10
A=
=
= 12,56 10 4 m 2
4
4
Naprezanja po dijelovima:

(1)

(2)

x
l1

F2
l2

120 cm

(1)K 0 x < 40cm

N (1) = F1 = 15kN

(1) =

N (1)
A

15 10 N
= 12 10 6 Pa = 12 MPa
4
2
12,56 10 m
3

F3
(3)

l3

(2)K 40 x < 80cm

N (2 ) = F1 F2 = 25kN

(2 ) =

N (2 )
A

25 10 3 N
= 20 10 6 Pa = 20 MPa
4
2
12,56 10 m

(3)K80 x < 120cm

N (3 ) = F1 F2 F3 = 30kN

(3 ) =

N (3 )
A

30 10 3 N
= 24 10 6 Pa = 24 MPa
12,56 10 4 m 2

Pomak slobodnog kraja:

3
l
(N (1) + N (2 ) + N (3) ) = k N (i )
AE
i =1
l
0,4
m
k=
=
= 0,159 10 8
4
11
AE 12,56 10 2 10
N

l = l1 + l2 + l3 =

l1 = k N (1) = 0,159 10 8 ( 15 103 ) = 2,415 10 5 m = 0,024mm

l2 = k N ( 2 ) = 0,159 10 8 ( 25 103 ) = 4,00 10 5 m = 0,04mm

l3 = k N (3 ) = 0,159 10 8 ( 30 103 ) = 4,80 10 5 m = 0,048mm

l = l1 + l2 + l3 = 0,112mm

3. Zadatak

odrediti naprezanja u tapu pri promjeni temperature za + T .

FA

l1

l1
1 E 1 A1

l2

2 E 2 A2

1 E 1 A1

l2

2 E 2 A2

lt
FB

lB

Ukoliko nema vanjskog otpora izduenju tapa, nema niti naprezanja u tapu.
Sve dok je l t u tapu nema naprezanja.
Ukoliko je tendencija tapa da se izdui za l t >

tap
na,

odnosno s predznakom (minus).

realno izduenje
Iz uvjeta ravnotee tapa: FA FB = 0 FA = FB
lt = 1l1T + 2l2 T
lt

> 0, = 0

lt >

> 0, 0

= lt l B K (1)
lt = ( 1l1 + 2 l2 ) T K (2 )
Fl
Fl
l B = B 1 + B 2 K (3)
E1 A1 E 2 A2

(2 ); (3) (1) FB = [( 1l1 + 2l2 )T ]E1 A1

l EA
l1 1 + 2 1 1
l1 E 2 A2

x1 =

x2 =

[( l + 2l2 ) T ]E1
FB
= 11
A1

l EA
l1 1 + 2 1 1
l1 E 2 A2

[( l + 2l2 )T ]E1 A1
FB
= 11
A2

l EA
A2 l1 1 + 2 1 1
l1 E 2 A2

4. Zadatak

njihova produljenja.

dop = 140 Mpa

E = 2 10 5 Mpa
F = 100kN
a = 3m
b = 2m
c = 1m

E 1 A1

S1
1

S1
B

oo

S2
b

E 2 A2

S2

2
G

oo
H

l1 = 2 + 2 = 2 2m
2

l 2 = 2m
a

3
3
F = 100 = 75kN
4
4
5
5
M C = 0 S 2 5 S1 sin 45 3 = 0 S1 = S 2
= 75
= 176,8kN
3 sin 45
3 sin 45
M H = 0 S2 4 F 3 = 0 S2 =

Dimenzioniranje:
S
S
x = dop Apot
A
dop

A1 pot

S1
176,8 103
=
= 1,26 10 3 m 2 = 12,6cm 2
6
dop 140 10

d1
4 A1
d1 =
= 4,01cm usvojeno d1 = 42mm ( A1 = 13,85cm 2 )
4

A1 =

A2 pot

S2
75 103
=
= 0,536 10 3 m 2 = 5,36cm 2
6
dop 140 10

d2
4 A2
d2 =
= 2,61cm usvojeno d1 = 28mm ( A2 = 6,15cm 2 )
4

A2 =

Kontrola

x1 =

S1 176,8 103
=
= 127,6 MPa < dop = 140MPa
A1 13,85 10 4

x2 =

S2
75 10 3
=
= 121,9 MPa < dop = 140 MPa
A2 6,15 10 4

Produljenja

tapova

l1 =

S1l1
176,8 10 3 2 2
=
= 18,056 10 4 m = 0,18cm
4
11
E1 A1 2 10 13,85 10

l2 =

S 2l2
75 10 3 2
=
= 12,195 10 4 m = 0,12cm
4
11
E2 A2 2 10 6,15 10

5. Zadatak

AH

S1
A

S2

C
D

B
C

AV

AH , AV , S1 , S2 ).
Uz tri uvjeta ravnotee postavljamo dodatnu jednadbu na deformiranom sustavu na principu

Iz uvjeta ravnotee sila :

M A = 0 Fl S 2 a2 S1a1 sin = 0 K (1)
X = 0 AH S1 cos = 0 AH = S1 cos K (2 )
Y = 0 S 2 F + S1 sin + RV = 0 K (3)
Iz plana pomaka :

C l2 ;

B =

l1
sin

... (4 )

C B
=
K (5)
a2
a1
Iz Hookovog zakona :
Sl
S l
l1 = 1 1 ; l 2 = 2 2 ... (6 )
E1 A1
E 2 A2
(4) (5)

l2
l1
=
a2
a1 sin

... (7 )

(6) (7)
S 2l2
S1l1
=
E2 A2 a2 E1 A1a1 sin
S1 = S 2

E1 A1 l2 a1
sin
E2 A2 l1 a2

S1 (1) S 2 =

Fl
2

E1 A1 l2 a1
a2 1 +
sin 2
2
E2 A2 l1 a2

Naprezanja u tapovima:

1 =

S1
A1

2 =

S2
A2

Vertikalni pomak to

( C l2 ):

C D
Sll
l
=
D = l2
= 22
a2
l
a2 E2 A2 a2

6. Zadatak

u sile F iz uvjeta da naprezanja u tapovima BE i CE ne

dop = 140 MPa.

A1,E

tg =

3
= 2 ,0 = 63,43
1,5

E=

200 cm

S1

A2 ,E

l1 = l2 = 32 + 1,52 = 3,354 m

300 cm

E = 2,0 105 N/mm2

A1 = 4,0 cm2
A2 = 1,5 A1= 6,0 cm2

S2

150 cm

150 cm

100 cm

=0

S1 sin 2 + S 2 sin 5 F 6 = 0 K (1)

200 cm

150 cm

150 cm

100 cm

E=

B
C

B'

l 2

l
1

C'

D'

Iz plana pomaka

B C
=
2
5

2
B = C
5

K(2)

l1
l
B = 1 K(3)
B
sin
l
l
sin = 2 C = 2 K(4)
C
sin
sin =

Uvrtavanjem jednadbi (3) i (4) (2) uz l1 =

S1l1
Sl
S 2l2
2 S 2l2
i l2 = 2 2 =
slijedi:
=
EA2 E 3 A 3 EA1
EA1
1
2

2 l2
l1
/ sin
=
sin 5 sin
2
l1 = l2
5
S1l1 2 2 S 2l2
/ EA1
=
EA1 5 3 EA1
S1l1 =

4
S 2l2
15

(l1 = l2 ) S1 =

4
S 2 K( 5 )
15

(5) (1)
4
2 sin S 2 + 5 sin S 2 = 6 F
15
8
6F
90
S 2 ( sin + 5 sin ) = 6 F S 2 =
F = 1,2124 F
=
83
15
83
sin

sin
15
Uvrstimo li dobivenu vrijednost sile u tapu 2 S2 u (5) dobivamo S1 u ovisnosti o sili F:
S1 =

4 90
F = 0 ,3233F .
15 83 sin

vrijednosti naprezanja:

1 =

S1
dop
A1

0,3233F
dop
A1

2 =

N
2
dop A1 140 mm 2 400mm
Fdop
=
0,3233
0,3233
Fdop 173214 N = 173,214 kN

S2
dop
A2

1,2124 F
dop
A2

Mjerodavno je

N
2
dop A2 140 mm 2 600mm
Fdop
=
1,2124
1,2124
Fdop 69284 N = 69,284 kN

Fdop 69284 N = 69,284 kN .

10

7. Zadatak
1) i drveni kosnik pravokutnog
=
10A
ako
je
F=155
kN a doputena naprezanja
2
1

12 107 N/m2 i drvo 6106 N/m2.

N
m2
N
2 dop = 6 10 6 2
m
N
E1 = 2 1011 2
m
N
E 2 = 1 1010 2
m
E1 = 20 E 2

1dop = 12 10 7

A2 = 10 A1
h = 2b

l 2 4l 2
l 2l
l1 = + =
+
=
4
9
2 3

2l
4
cos = 3 =
5l 5
6

l
3
sin = 2 =
5l 5
6

25l 2 5
= l
36
6

2
l
l2 = 2 =
l
3
3

sin = cos =

2
2

Plan pomaka :

S2

oL
C

l2

S1

l1

D
B

C'
D'

B'
11

Sile u tapovima :
2
1
M A = 0 Fl S1 sin l S 2 sin l = 0K(1)
3
3
c D
=
D = 2 C K(2 )
1
2
l
l
3
3

C =

S 2l2
S1l1
l 2
l1
; D =
=
=
sin E 2 A2 sin
sin E1 A1 sin

(2)
S1 = 2

S1l1
S 2l2
=2
E1 A1 sin
E 2 A2 sin
20 E 2 A1 5l 3 3 2
E 2 10 A1 6 2l 5 2

S2 =

F
1
sin + 4 sin
3

S1 = 2

E1 A1l 2 sin
S2
E 2 A2 l1 sin

S 2 S1 = 6 S 2 (1)

F
= 0,38F S 2 = 58,9kN ; S1 = 353,4kN
12 1

2
+
5 6

Dimenzioniranje :

1 =

S1
S
4 S1
d 2
1dop A1 =
1 d
=
A1
4
1dop
1dop

4 353,4 10 3
12 10 7

d 0,06m = 6cm d = 7cm

A2 = 10 A1 = 10 38,48 = 384,8cm 2
A2 = b h = 2b 2 = 384,8cm 2 b =

A2
384,8
=
= 13,87cm
2
2

b = 13,87cm
h = 27,74cm

Kontrola naprezanja :
S1 353,4 10 3
1 =
=
= 91,84 MPa 1dop = 120 MPa
A1 7 2 10 4
4
S
58,9 10 3
2 = 2 =
= 1,53MPa 2 dop = 6 MPa
A2 2 13,87 2 10 4

12

8. Zadatak
Odrediti naprezanja u tapovima ukoliko se temperatura tapa 2

E 1 A1

l2

F2

E 1 A1

E 2 A2

T:

F1

F1

l1

l1

D
l2

D''
D'

lF2

lt 1. T
2. F2

izduiti,
tap 2 se izdui za

t
2

B
tapovi s brojem 1.

uje

Iz uvjeta ravnotee sila :

Y = 0 2 F1 cos F2 = 0 2 F1 cos = F2 K (1)
Iz plana pomaka :
l l
cos = 2 = 1 l1 = l2 cos K(2)
l1 l2
Iz Hookovog zakona :
l1 =

F1l1
K (3)
E1 A1

l2 = lt l F 2 = 2 T l2

F2l2
K (4 )
E2 A2

Ukupno izduenje l2 = utjecaj temp.

(3 ), ( 4 ) ( 2 )
(1) (5 )

+ utjecaj

ne sile

: predznak )

F1l1
Fl
= ( 2 T l 2 2 2 ) cos ...( 5 )
E1 A1
E 2 A2

F1l1
2 F l cos
= 2 T l2 1 2
E1 A1 cos
E 2 A2

13

l2 = l1 cos

2 TE1 A1 cos 2
F1 =
EA
1 + 2 1 1 cos 3
E2 A2

(1) F2 = 2 F1 cos

F2 =

Naprezanja u tapovima: 1 =

2 2 TE1 A1 cos 3
EA
1 + 2 1 1 cos 3
E 2 A2
F1
F
; 2 = 2
A1
A2

pretposta
produiti).
Iz uvjeta ravnotee sila :
Y = 0 2 F1 cos + F2 = 0 2 F1 cos = F2 K (1)
Iz plana pomaka :
l l
cos = 2 = 1 l1 = l2 cos K(2)
l1 l2

F2
F1

F1

l1

D
l2

Iz Hookovog zakona :
l1 =

F1l1
K (3)
E1 A1

(3 ), ( 4 ) ( 2 )
(1) (5 )

l2 = l1 cos

F2l2
+ 2 T l2 K (4 )
E2 A2
Ukupno izduenje l2

l2 =

D'

F1l1
Fl
= ( 2 2 + 2 T l 2 ) cos ...( 5 )
E1 A1
E 2 A2

F1l1
2 F l cos
= 12
+ 2 T l2
E1 A1 cos
E 2 A2

F1 =

(1) F2 = 2 F1 cos

2 TE1 A1 cos 2
EA
1 + 2 1 1 cos 3
E2 A2
F2 =

Naprezanja u tapovima: 1 =

2 2 TE1 A1 cos 3
EA
1 + 2 1 1 cos 3
E 2 A2

F1
F
; 2 = 2
A1
A2
14

9. Zadatak
Odrediti naprezanja u tapovima ako je srednji tap izveden

E 2 A2

E 1 A1

E 1 A1

l2

l1

l2

D''

F2
F1

F1
D''

l1

D'

strelice - smjer deformiranja

Iz uvjeta ravnotee sila :

Y = 0 F2 2F1 cos = 0 F2 = 2F1 cos K (1)
Iz plana pomaka :
cos =

l2
l1
=
l1 l 2

= l 2 +

F (l ) F1l1 1
l1
= 2 2
+
K (2 )
cos
E 2 A2
E1 A1 cos

(1) (2)

F1 =

=2

l1 =

F1l1
E1 A1

l 2 =

F2 (l 2 )
E 2 A2

l
F1 (l 2 )
Fl
l
1
1

cos + 1 1
cos + 1
= F1 2 2
E 2 A2
E1 A1 cos
E1 A1 cos
E 2 A2

E1 A1 E 2 A2 cos
E1 A1 E 2 A2 cos 2

2 E1 A1 (l 2 ) cos 2 + E 2 A2 l1
2 E1 A1 (l 2 ) cos 3 + E 2 A2 l 2

(1) F2 =

2 E1 A1 E 2 A2 cos 2
2 E1 A1 E 2 A2 cos 3

2 E1 A1 (l 2 ) cos 2 + E 2 A2 l1
2 E1 A1 (l 2 ) cos 3 + E 2 A2 l 2

Naprezamja u tapovima

1 =

F1
A1

2 =

F2
A2

15

10. Zadatak
2

. Duina

mm. Odrediti sile u tapovima i izduenje srednjeg tapa ako je izvrena prinudna montaa sustava.
E1 A1 = E2 A2 = E3 A3 = EA
l1 = l2 = l3 = h

S3

S2
S1

A
B

E
a

l1 =

oo
a

AH

l1

l2

l3
B

AV

S h
S1 h
S (h )
; l 2 = 2
; l3 = 3
EA
EA
EA

Sh
l3 l1
Sh
=
l3 = 3l1 3 = 3 1 S 3 = 3S1 K (1)
3a
a
EA
EA
S (h )
Sh
l1 l2
EA
h
S1 K (2 )
=
2l1 = l2 2
= 2 1 S2 =
2
a
2a
EA
EA
h
h
M A = 0 S1a S 2 2a + S 3 3a = 0 S1 = 2 S 2 3S 3 K (3)

(1), (2) (3) S1 = 2( EA

h
S1 (1) S 3 = 3S1 = 54kN
S1 (2 ) S 2 =

2h
2 EA
S1 ) 9 S1 S1 =
= 18kN
h
14h 10

EA
2h
S1 = 90,05kN

h
h

S1 = 18kN
S 2 = 90,05kN
S 3 = 54kN

l2 =

S 2 (h ) 90 10 3 (1 0,6 10 3 )
=
= 4,29 10 4 m = 0,429 mm
3
11
EA
2,1 10 1 10

16

11. Zadatak
Greda ABC,
promjera d
njegovoj montai morala upotrijebiti sila.
Potrebno je odrediti:
a) naprezanja u tapovima AE i CD ako se temperatura
b)

od potrebne duljine, te se pri

T = 25 K,

D
A,E

A,E

100 cm

= 1mm
E = 2,1 105 MPa
T = 1,0 10 5 K-1
d = 2 cm

2
+T

l1 = 1000mm 1mm = 999 mm

l2 = 1,0 m
A=

100 cm

S2

=0

S1 0,5 S 2 1,0 = 0
S1 = 2 S 2

1
A'

50 cm

S1

B
E=

d 2 22
=
= 3,14 cm 2
4
4

K (1)

2
l 1

A -l1

l2 l1
=
1,0
0 ,5
l2 = 2( l1 ) ...(2 )

l 2

C'
Produljenja tapova 1 i 2 definiramo kao:
l1 =

S1l1
EA

i l2 =

S 2l2
+ T T l2
EA
17

Uvrtavanjem produljenja l1 i l2 u (2) dobivamo:

S 2 l2
Sl

+ T T l2 = 2 1 1 K(3)
EA
EA

Uvrtavanjem (1) (3) slijedi

S 2 l2
2S l
+ T T l2 = 2 2 2 1
EA
EA
l
l
S 2 2 + 4 1 = 2 T T l2
EA
EA
N
2,1 105
314mm 2
2
EA
mm
(2 T T l2 ) =
(
S2 =
2 1mm 1 10 5 K 1 25 K 1000mm )
l2 + 4l1
1000mm + 4 999mm
S 2 = 23097,5 N = 23,098 kN
S1 = 2S 2 = 46195 N = 46,196 kN
Naprezanja u tapovima iznose:

1 =

S1 46196 N
=
= 147,12 MPa
A1 314mm 2

2 =

S 2 23098 N
=
= 73,56 MPa
A2 314mm 2

S 2l2
23098 N 1000mm
+ T T l2 =
+ 1 10 5 K 1 25 K 1000 mm
N
EA
2,1 10 5
314mm 2
2
mm
l2 = 0,35 mm + 0,25 mm = 0,6 mm
l2 =

18

12. Zadatak
Za zadani pop
a) Odrediti momente povrine drugog reda (momente tromosti) I z , I y i I zy s obzirom na teite
b) Odrediti glavne momente povr

y1

z1

A = 24 16 8 8 4 2 = 269,73 cm 2 .

zT =

(24 16) 12 (8 8) 20 4 2 8
= 10,85 cm
269,73

yT =

(24 16) 8 (8 8) 4 4 2 8
= 8,95 cm
269,73

7,05
8,95

0,95

y1

2,85 5,15
10,85
8

z1

13,15
8

19

Momenti povrine drugog reda I z , I y i I zy

8 83

24 16 3
84
+ (24 16) 0,95 2
+ (8 8) 4,95 2 +
+ (4 2 ) 0,95 2 = 6382,6 cm 4
12
64
12

3
3
4
8 8

16 24
8
Iy =
+ (24 16) 1,15 2
+ (8 8) 9,15 2 +
+ (4 2 ) 2,85 2 = 12630,9 cm 4
12
64
12

Iz =

I zy = 0 + (24 16) 1,15 (0,95) 0 + (8 8) 9,15 (4,95) + 0 + (4 2 ) (2,85) (0,95)

I zy = 2343,1 cm 4
I zy 0
Glavni mo
I z+ I y

1
2
( I z I y ) 2 + 4 I zy
2
2
6382,6 + 12630,9 1
(6382,6 12630,9) 2 + 4 2343,12
=

2
2
= 9506,75 3905,18

I1, 2 =
I1, 2
I1, 2

I1 = 13411,93 cm 4

I 2 = 5601,57 cm 4

I z < I y vrijedi:
I v = I max = I1 = 13411,93 cm 4
I u = I min = I 2 = 5601,57 cm 4
g presjeka:
tg 2 =

I zy
Iz Iy

2 = 36,87o

2 2343,1
= 0,75
6382,6 12630,9

= 18,43o

y1

u
18,43

z1

20

13. Zadatak
Za nosa sa slike potrebno je odrediti dimenzije poprenog presjeka ako je on:
a) krunog oblika,
b) pravokutnog oblika,
c) oblika I-profila,
iz uvjeta doputenih naprezanja s dop = 100 MPa .
F=100 kN M =50 kNm q=50 kn/m'
x
x
y

Reakcije oslonaca :

M A = 0 FB 4 - F 1 - q 4 2 + M = 0
FB = 112,5kN
M B = 0 FAy 4 + F 5 - q 4 2 - M = 0
FAy = -12,5kN
Fy = 0 FAy + FB + F - q 4 = 0
- 12,5 + 112,5 + 100 - 50 4 = 0
0=0

Momenti savijanja :

MA

lijevo

= F 1 = 100kNm

MA

desno

= 100kNm - M = 100kNm - 50kNm = 50kNm

21

Maksimalni moment savijanja na udaljenosti x od oslonca B :

1
M y (x ) = FB x - qx 2
2
dM y
F
= FB - qx = 0 x = B = 2,25m
dx
q
2,25
M max = 112,5 2,25 - 50 2,25
= 126,56kNm
2
Za dimenzioniranje se koristi maksimalni moment savijanja :

M max = 126,56kNm .
Uvjet vrstoe:

s=

M max
s dop
Wy

Wy

M max

s dop

a) kruni popreni presjek

D 3p M max
32M max 3 32 126,56 10 6
Wy =

D3
=
32
s dop
p s dop
p 100
D 234,47 mm
USVOJENO D = 235mm
b) pravokutni popreni presjek

Wy =

12 M max 3 12 126,56 10 6
h 2 b h 3 M max
=

h3
=
6
12 s dop
s dop
100

h 247,6mm
USVOJENO h = 248mm, b = 124mm
c) popreni presjek oblika I-profila

10 t (27t ) 9 t (25t )
Iy =
= 4683,8 t 4
12
12
I
M
M max
4683,8 t 4
126,56 10 6
Wy = y =
= 346,9t 3 max t 3
=3
z max
13,5 t
s dop
346,9 s dop
346,9 100
3

t 15,39mm
USVOJENO t = 16mm, h = 25t = 400mm, b = 160mm

22

14. Zadatak

23

24

15. Zadatak
Za zadani nosa i optereenje potrebno je odrediti maksimalna normalna naprezanja.
Odrediti i normalno naprezanje u toki 3 u presjeku nad osloncem B.

Reakcije i unutarnje sile :

b
=0
2
b2
32
3Fa - q
3 100 2 - 40
2 =
2 F = 70kN
FA =
A
3a
3 2
b
M A = 0 FB 3a - F a - F 2 a - qb (3a + ) = 0
2
b
3
3Fa + qb (3a + ) 3 100 2 + 40 3 (3 2 + )
2 =
2
FB =
3a
3 2
Fy = 0
FA + FB - 2 F - q b = 0
M B = 0 FA 3a - F 2a - F a + q b

FB = 250kN

70 + 250 - 2 100 - 40 3 = 0
0=0

Momenti savijanja po presjecima:

M 1 = FA a = 70 2 = 140kNm
M 2 = FA 2a - F a = 70 4 - 100 2 = 80kNm
M B = -q b

b
3
= -40 3 = -180kNm
2
2

25

Poloaj teita poprenog presjeka nosaa :

zT ' =

Ai zi '
Ai

u odnosu na donji rub presjeka :

10 60
20 60 70 + 2
40 + 10 60 30
2

zT ' =
10 60
20 60 + 2
+ 10 60
2
126000
zT ' =
= 52,5cm
2400

Moment povrine drugog reda :

I y = I y1 + A1 z1 + 2 I y 2 + A2 z2 + I y 3 + A3 z3
2

z
2

2
10 603 10 60 2
60 203
2

+ 60 20 (70 - 52,5) + 2
+
60 - 52,5 +
36
12
2
3

10 60 3
2
+
+ 10 60 (30 - 52,5)
12
I y = 110,5 10 4 cm 4 = 110,5 108 mm 4

Iy =

26

Maksimalna normalna naprezanja :

Presjek nad osloncem B: M B = M max = 180 kNm

s xg =

M max
180 106
zg =
(80 - 52,5) 10 = 4,48 N 2
8
Iy
110,5 10
mm

s xd =

M max
180 10 6
zd = (52,5) 10 = -8,55 N 2
8
Iy
110,5 10
mm

4,48 MPa

M=180 kNm

-8,55 MPa

U sluaju da je presjek izraen od materijala kod kojeg su doputena naprezanja u vlaku i

tlaku razliita, potrebno je provjeriti postoji li jo koji kritian presjek budui presjek nije
simetrian s obzirom na horizontalnu os.
Presjek s momentom savijanja M = 140 kNm :

sx

M
140 106
=
zg = (80 - 52,5) 10 = -3,48 N 2
8
Iy
110,5 10
mm

s xd =

M
140 106
zd =
(52,5) 10 = 6,65 N 2
8
Iy
110,5 10
mm

-3,48 MPa

M=140 kNm

6,65 MPa

Mjerodavno naprezanje za vlak s x = 6,65 MPa , a za tlak s x = -8,55 MPa .

Naprezanje u toki 3 u presjeku nad osloncem B iznosi:

s x3 =

M max
180 106
N
z3 =
7,5 10 = 1,22
.
8
Iy
110,5 10
mm 2
27

16. Zadatak
Za zadani nosa i optereenje prema slici potrebno je odrediti potrebnu irinu presjeka b ako
je zadano s dop = 160 MPa.
F= 70 kN

q = 25 kN/m'

a = 100 cm

= 30
b/5

F
a

140 mm
D

Gx

Gy
E

10 mm

3a

Gx

RA

2a

a F

10 mm

RCx

RB

RCy

N
-60,62
49,17

17,5
T

25,83

17,5
35
M
13,34

17,5

F = 0
M = 0
x

Gx = 70 cos 30 = 60,62 kN

Mjerodavan presjek za
dimenzioniranje bit e
presjek B:
M = 35 kNm
N = 60,62 kN (tlak)

R A = G y = 17,5 kN

= 0 RCx = Gx = 60,62 kN

32
- 17,5 2 = RCy 3 RCy = 25,83 kN
B
2
32
M
=
0

25

+ 17,5 5 = RB 3 RB = 66,67 kN
C
2

= 0 25

28

Geometrijske karakteristike poprenog presjeka:

b
A = 140b - (b - ) (140 - 20) = 44b
5
b
(b - ) 1203
b 1403
1
4
5
Iy =
= (1403 - 1203 )b = 1,134667 105 b
12
12
12
5
Potrebnu irinu presjeka dobivamo iz uvjeta maksimalnih normalnih naprezanja:

s =sN +sM =

N M h
+
s dop
A Iy 2

N
M
+
70 s dop
44b 1,134667 10 5 b
N 1,134667 10 5 + 44M 70 s dop 44 1,134667 105 b
N 1,134667 10 5 + 44M 70
s dop 44 1,134667 105
b 143,56 mm.
b

Usvajamo b=150 mm.

29

17. Zadatak
Za zadani nosa i optereenje potrebno je odrediti maksimalna normalna naprezanja u
tokama 1 i 2 presjeka I-I.

P = 30kN

H = 25kN

q = 15kN / m
40

2
T

20

100

1
10

30

10

30

70 mm
z

SFx = 0

R Ax - H = 0 R Ax = H = 25kN

1
1,5 2
SM A = 0 - q 1 + q
+ P 1,5 - RB 3 = 0
2
2
RB = 18,125kN
SM B = 0 q 2,5 2,75 + P 1,5 - R Ay 3 = 0
RAy = 49,375kN
SFy = 0

RAy + RB - q 2,5 - P = 0
49,375 + 18,125 - 15 2,5 - 30 = 0
0=0

Geometrijske karakteristike poprenog presjeka

Teite poprenog presjeka ( u odnosu na donji rub):

zT ' =

10 70 5 + 10 100 60 + 20 40 120 159500

=
= 63,8mm
10 70 + 10 100 + 20 40
2500

Povrina poprenog presjeka:

A = 2500mm 2
Moment povrine drugog reda oko horizontalne osi:
70 103
10 1003
40 203
2
2
2
Iy =
+ 70 10 (63,8 - 5) +
+ 10 100 (63,8 - 60) +
+ 40 20 (66, 2 - 10)
12
12
12
I y = 5,83 106 mm 4

30

130

P
q
z

1,0 m

B
1,5 m

1,5 m
4,0 m

-25

34,375

D(N)

11,875

-18,125

D(T)

-15

-7,5

D(M)
+

+
27,1875

Presjek I I :

N = -25kN
M = 27,1875kNm

W y2 = W y max =

Iy
z max

5,83 10 6
W y max = 88,1 103 mm 3
66,2

(gornji rub)

Toka 1 :

s x1 =

N - 25 103
N
1
=
= -10
s x = -10 MPa
2
A
2500
mm

Toka 2 :

sx

M N - 27,1875 106 - 25 103

N
= 2+ =
+
= -308,6 - 10 = -318,6
3
Wy
A
88,1 10
2500
mm 2

s x = -318,6MPa
2

31

18. Zadatak

32

33

34

19. Zadatak
Za zadani nosa i optereenje analitikom metodom odrediti progib u toki D i kut zaokreta
presjeka B.
P
q

E = 2,1 10 5 N/mm 2
I = 8 10 7 mm 4

a1=2m

P = 30 kN

a2 =3m

q = 20 kN / m

l=6m

RA

RB

Reakcije nosaa pronalazimo iz uvjeta ravnotee:

F = 0
M = 0
M = 0
F =0
x

RA = 0
x

30 2 + 20 3 4,5 = RB 6 R B = 55 kN

30 4 + 20 3 1,5 = RA 6 R A = 35 kN = RA
y

35 + 55 - 30 - 20 3 = 0

0=0

Izraz za moment savijanja du osi nosaa:

M ( x) = RA x - P( x - 2) - q

( x - 3) 2
2

( x - ai ) > 0

Diferencijalna jednadba elastine linije nosaa:

d 2w
= - M ( x)
dx 2
d 2w
( x - 3) 2
EI 2 = - R A x + P( x - 2) + q
dx
2
EI

( x - ai ) > 0

Dvostrukim integriranjem dobivamo:

dw
x2
( x - 2) 2
( x - 3) 3
= - RA
+P
+q
+C
( x - ai ) > 0
dx
2
2
6
x3
( x - 2) 3
( x - 3) 4
EIw = - R A + P
+q
+ Cx + D
( x - ai ) > 0
6
6
24
EI

35

Iz rubnih uvjeta pronalazimo nepoznate koeficijente C i D:

w( 0 ) = 0 D = 0 kNm 2

63
(6 - 2) 3
(6 - 3) 4
w(l) = 0 0 = - R A + P
+q
+ 6C
6
6
24
43
34
- 35 36 + 30 + 20
= -6C
6
24
- 6C = -872,5
C = 145,42 kNm 2
Jednadba elastine linije nosaa sada postaje:

x3
( x - 2) 3
( x - 3) 4
R
+
P
+
q
+ 145,42 x
( x - ai ) > 0
A 6
6
24

dw 1
x2
( x - 2) 2
( x - 3) 3
j ( x) =
=
- RA
+P
+q
+ 145,42
( x - ai ) > 0

dx EI
2
2
6

w( x) =

1
EI

Progib u toki D (x=3,0 m) iznosi:

1
N
2,1 1011 2 8 10-5 m 4
m
w(3,0 m) = 0,01689m = 1,689cm
w(3,0 m) =

33
(3 - 2) 3
35
+
30
+ 145,42 3 103 Nm 3

6
6

Kut zaokreta presjeka B (x=6,0 m) iznosi:

1
j (6,0 m) =
N
2,1 1011 2 8 10 -5 m 4
m
j (6,0 m) = -0,00920 rad

62
(6 - 2) 2
(6 - 3)3
+ 20
+ 145,42 103 Nm 2
- 35 2 + 30 2
6

36

20. Zadatak
Za zadani nosa i optereenje prema slici potrebno je analitikim postupkom odrediti
vertikalni pomak toke C i kut zaokreta toke A.
E =2,05 105 MPa

I = 2,0 107 mm4

q=20 kN/m

F=30 kN
A

300

400

300

RA

RB

Reakcije nosaa pronalazimo iz uvjeta ravnotee:

M = 0
M = 0
F =0
y

30 3 + 20 3 8,5 = RB 7 R B = 85,71 kN

30 4 - 20 3 1,5 = RA 7 R A = 4,29 kN
- 30 - 20 3 + 85,71 + 4,29 = 0 0 = 0

Izraz za moment savijanja du osi nosaa:

M ( x) = R A x - F ( x - 3) + RB ( x - 7) - q

( x - 7) 2
2

( x - ai ) > 0

Diferencijalna jednadba elastine linije nosaa:

d 2w
EI 2 = - M ( x)
dx
d 2w
( x - 7) 2
EI 2 = - R A x + F ( x - 3) - RB ( x - 7) + q
dx
2

( x - ai ) > 0

Dvostrukim integriranjem dobivamo:

dw
x2
( x - 3) 2
( x - 7) 2
( x - 7) 3
= - RA + F
- RB
+q
+C
( x - ai ) > 0
dx
2
2
2
6
x3
( x - 3)3
( x - 7) 3
( x - 7) 4
EIw = - RA + F
- RB
+q
+ Cx + D
( x - ai ) > 0
6
6
6
24
EI

Iz rubnih uvjeta pronalazimo nepoznate koeficijente C i D:

w( 0 ) = 0 D = 0 kNm 2

37

73
(7 - 3) 3
+F
+ 7C
6
6
73
43
- 4,29 + 30 = -7C
6
6
2
C = -10,68 kNm

w( 7,0 m) = 0 0 = - R A

Uvrstimo li dobivene koeficijente u jednadbu elastine linije nosaa dobivamo:

x3
( x - 3) 3
( x - 7 )3
( x - 7) 4
R
+
F
R
+
q
- 10,68 x
( x - ai ) > 0
B
A 6
6
6
24

dw 1
x2
( x - 3) 2
( x - 7) 2
( x - 7) 3
j ( x) =
=
- RA
+F
- RB
+q
- 10,68
( x - ai ) > 0

dx EI
2
2
2
6

w( x) =

1
EI

Vertikalni pomak toke C (x=10,0 m) iznosi:

1
kN
2,05 108 2 2 10 -5 m 4
m
w(10,0 m) = 0,1402m = 14,02cm
w(10,0 m) =

103
73
33
34
4
,
29
+
30
85
,
71

+
20

- 10,68 10 kNm3

6
6
6
24

Kut zaokreta toke A (x=0 m) iznosi:

j ( 0 m) =

1
(- 10,68) kNm 2 = -0,0026 rad
kN
2,05 108 2 2 10 -5 m 4
m

38

21. Zadatak

39

40

22. Zadatak
Za zadani nosa i optereenje prema slici potrebno je grafoanalitikom metodom odrediti:
a) kut zaokreta toke B.
b) vertikalni pomak toke A.
q
B

3I

q = 10 kN/m'
E = 30 500 MPa
I = 4,5 10-4 m4
a = 200 cm
b = 300 cm

RC

RB

MD

20

RD

=0

a2
- RC a = 0
2
RC = 10 kN = RD

M D = RC b = 10 3 = 30 kNm

20/EI
1

30/3EI=10/EI

RB

RA

j B = TB = - R B = -

F2 =

1
20 20
2
=
2
EI
EI

F3 =

1
10 15
3
=
2
EI
EI

1
20
40
2
=
3
EI 3 EI

30

MA

F1 =

RC

=0

2
2
F 2 2 + F 3 3 - RB 2 = 0
3
3
20 4 15
+
2 = RB 2
EI 3 EI
85
RB =
3 EI

85
85
== - 0 , 00206 rad
3 EI
3 30500 10 3 4 ,5 10 - 4

3
85
40 3
230
M A - RB 2 - F1 2 = 0
MA =
2 +
2 =
4
3 EI
3 EI 4
3 EI
230
230
wA = M A =
=
= 0,00559 m
3 EI 3 30500 103 4,5 10-4

=0

41

23. Zadatak

42

43

24. Zadatak

44

45

46

47

25. Zadatak

48

2
200 50 4 50 FM
2
P 2 250
FM
0,884 P
2 4 50
P

PRITISAK PO OMOTAU RUPE:

POSMIK:

49

26. Zadatak
Odrediti potreban broj zakovica promjera 20 mm, ako je

d
F/2

F/2
F
F/2

F/2

t1
t
t2

F 300kN
t1 8mm
t 12mm

n broj zakovica
m reznost zakovica

dop 100 MPa

dop 280 MPa
F
F
300 10 3
dop n

3 2
d 2
d 2

nm
m
dop 2 20 10
100 10 6
4
4
4
n 5 n 6 2n 12 2 reda

F
F

As nmA1

F
F
300 10 3

208MPa dop 280 MPa

A p ndt 6 20 10 3 12 10 3

50

27. Zadatak
Na vijak promjera d djeluje tlana sila F koja izaziva
naprezanje u vijku i povrinski pritisak p izmeu prstena
promjera D i lima. Odrediti promjer D, te posmino naprezanje u
prstenu ako je prsten debljine

d 10cm
100MPa
p 40MPa
t 5cm

F
4F
4F
2
D d2
2
Ap
p
D d

F
d 2
F A
A
4
4d 2

100
D d
d 1 10 1
18,7cm
4p
p
40
2

F d 2 d 100 10 6 0,1

5 10 7 50 MPa
As
4dt
4t
4 0,05

51

28. Zadatak
Metalna vilica i ploica 1 i 2 spojene su vijkom i optereene
prema slici. Odrediti promjer vijka d, ako je

F 150 kN

sdop 70 MPa
p dop 150 MPa
a 15 mm
b 35 mm

F
F

As
mA

F
p dop
Ap

p1

F
F

A p1 2 ad

p2

F
F

A p 2 bd

p1 p 2 d

F
sdop d
d 2
m
4

4F

m sdop

4 150 10 3
0 ,0369 m
2 70 10 6

F
150 10 3

0 ,033 m
2 ap dop
2 0 ,015 150 10 6

0,0369 m 0, 033 m d 37 mm

52

ZAVARENI SPOJEVI

Lom zavarenih spojeva optereenih na smicanje nastaje po

najslabijem (sminom) presjeku A-B, tj. po presjeku za koji je
smina povrima najmanja.
Naprezanja u zavaru iznose :
F
- normalno naprezanje
al
F
- posmino naprezanje
al
F
F
F
F
ili openito

gdje je A, A
A a l
A a l
veliina povrine zavara koja se odnosi na normalno, odnosno
posmino naprezanje.
Za spoj na slici posmino naprezanje je

F
F
F

A a l a2l1 l

Normalno naprezanje jednako je posminom.

Kod zavarenih spojeva uobiajeno se provjeravaju
normalna naprezanja ako sila djeluje okomito na povrinu
zavarenog spoja, odnosno na posmina naprezanja dok sila
djeluje u samoj povrini zavarenog spoja.

53

29. Zadatak
Odrediti potrebnu duljinu zavara prema slici.

F 50kN

dop 135

N
mm 2

t1 1,2t 2
a1 0,7t
a 2 0,84t
B 40 40 5
Iz prirunika za profile :
b 40mm
e2 11,6mm

A 379mm 2
Fz 0 F1 F2 F 1
M B 0 F1b Fe 2 2

F
F
50 10 3
dop A

370mm 2
A
dop
135

Fe 2
Ae
370 11,6
A1 2
107 mm 2
b
b
40
2
A2 A A1 263mm

2 F1

a1 0,7t 0,7 5 3,5mm

a 2 0,84t 0,84 5 4,2mm
usvojeno a1 3mm, a 2 4mm
l1

A1
A
30,56mm, l 2 2 62,62mm
a1
a2

usvojeno l1 40mm, l 2 70mm

54

30. Zadatak

55

56

31. Zadatak
Odrediti veliinu momenta torzije Mt koji djeluje na sastavljenu elinu osovinu, ako
je zadano naprezanje u toki C. Odrediti kut zaokreta presjeka eline osovine na
mjestu djelovanja momenta torzije Mt.

D 120 mm
d 100 mm
d 0 0,8d

A-A

B-B

G 0,8 10 5 N / mm 2

d0 d

C 80 N / mm 2
Polarni momenti tromosti:

D 4 1204 mm 4

20,3575 106 mm 4
32
32
4
d 4 d 0 100 4 804

5,796 106 mm 4
32
32
32
32

Pr esjek

A A I p1

Pr esjek

B B I p2

Posmino naprezanje u toki C uslijed djelovanja momenta torzije Mt izraunava se

po sljedeoj formuli:

MB
M d
B 0
I p2
I p2 2

M B 80

M B C I p2

2
d0

N
2
5,796 106 mm 4
11,592 106 Nmm 11,592 kNm
2
mm
80mm

Iz uvjeta ravnotee dobivamo:

0 M A M B Mt

Zadatak je statiki neodreen te se ne moe rijeiti samo pomou jednadbi

ravnotee, ve je potrebno postaviti dopunske jednadbe kompatibilnosti
deformacija.

57

Osnovni sistem prikazan je na donjoj slici ( uklonili smo leaj B i njegovo djelovanje
zamijenili momentom MB, ali imamo dodatni uvjet deformacija kut zaokreta
presjeka B jednak je nuli B 0 ).

B 0
2 1 0
M Bb M B a M t a

0 / :G
GI p 2 GI p1 GI p1
M Bb M B a M t a

I p2
I p1
I p1

M t 44,164 kNm

M A M t M B 32,572 kNm

Kut zaokreta na mjestu djelovanja momenta torzije Mt:

M Bb
11,592 106 Nmm 800mm

0 ,02 rad
GI p 2 0,8 105 N 5,796 106 mm 4
mm 2
180
max 0 ,02
1,1459 18' 45' '

max

Mt

MA

Mt
MB

max

58

32. Zadatak
Za spoj dva vratila odrediti potreban broj vijaka krute
spojke. Zanemariti utjecaj spojke na uvijanje.
dV 12mm

dop 50 MPa
M t1 10kNm
M t 2 15kNm
D1 100mm
D2 140mm
2 R 0, 2 m

D1 0,14
I pI I pII

0,9817 10 5 m 4
32
32
4
D 0,14 4
I pIII I pIV 2
3,771 10 5 m 4
32
32

Uvjet ravnotee :
M z 0 M A M B M t1 M t 2 0 1

Uvjet deformacije :
i 4

AB i 0 I II III IV 0 2
i 1

59

2
M
M M t1 M A M t1 M A M t1 M t 2
A A

a 0
GI

GI
GI
GI
pII
pIII
pIV
pI

I pI I pII , I pIII I pIV

MA

MA

M t 2 I pI M t1 2 I pI I pIII
2 I pI I pIII
15 0,9817 10 2 0,9817 3,771
4,483 kNm
20,9817 3,771

Torzijski moment u presjeku C :

M C M A M t1 4,483 10 5,517 kNm

Zbog djelovanja momenta MC vijci spojke su optereeni na

smicanje :
MC nF R
n broj vijaka
F posmina sila koja djeluje na jedan vijak
R krak djelovanja sile F

Potreban broj vijaka u spoju :

2

d
F
4F
s
2 sdop F v sdop
Av d v
4
n

4M C
2

d v sdop R

4 5517
9,76 n 10vijaka
0,012 50 10 6 0,1
2

60

33. Zadatak
Odrediti potrebne dimenzije pojedinih odsjeaka te kut uvijanja
slobodnog kraja.
a 400mm
G 80GPa
M t1 4kNm
M t 2 7 kNm
M t 3 3kNm

dop 60MPa
Uvjet ravnotee :
M z 0 M t1 M t 2 M t 3 M A 0 1

1 M A M t 3 M t 2 M t1 3 7 4 6kNm
M A 6kNm

Vrijednost momenata torzije na pojedinim odsjecima :

M I M t1 4kNm
M II M t1 M t 2 4 7 3kNm
M III M t1 M t 2 M t 3 4 7 3 6kNm
Kriterij stabilnosti :

M i 16 M i
16M i
3 dop , i I , II , III , IV Di 3
W pi
dop
di

Dimenzioniranje :

DI 3

16M I 3 16 4 10 3

0,0698m DI 70mm
dop
60 10 6

D II 3

16 M II 3 16 3 10 3

0,0634m D II 64mm
dop
60 10 6

D III 3

16M III 3 16 6 10 3

0,0798m DIII 80mm

dop
60 10 6

61

Kutevi uvijanja :

I CD

M I 2a 64M I a
64 4 10 3 0,4

16,99 10 3 rad
4
9
4
G I pI
G DI 80 10 0,07

II BC

M II a 32M II a 32 3 10 3 0,4

9,07 10 3 rad
G I p II G D II 4 80 10 9 0,064 4

III AB

M III a 32 M III a 32 6 10 3 0, 4

7, 46 10 3 rad
4
9
4
G I p III G DIII 80 10 0,08

Kut uvijanja slobodnog kraja nosaa :

uk AD I II III 16,99 9,07 7,46 10 3 0,46 10 3 rad

62

34. Zadatak
Potrebno je dimenzionirati tap BC sustava optereenog prema slici. tap je
pravokutnog poprenog presjeka (odnos stranica je b/h = 0,8).

E 2,1 10 5 MPa
P 210 MPa

3m

1m

k i 3,0
F 10kN

3m

Duljina tapa BC:

l 32 2 3 2

3
3
sin( )
l 3 2

45

Iz uvjeta ravnotee dobivamo silu u tapu BC:

F
A

S BC sin 3 F 4

Av

S BC

S BC

4F
4 10

18,86 kN ( tlak )
3 sin 3 sin 45

Dimenzioniranje prema kriteriju stabilnosti:

2 E S BC

ki / A
2
A
2E 2
i A S BC ki
2
li min

BC ,kr

2E
I min S BC ki
2
li
2

I min

I min

S kl
BC2 i i
E

S BC kili
18,86 103 N 3 3 2m

491,38 10 9 m 4
2
N
E
2 2 ,1 1011 2
m

63

hb3 h 0,8h
I

I min 491,38 10 9 m 4
12
12
3

h 4 491,38 10 9

h 4 I min

12
0,83

12
0 ,512

h 0 ,058m
Usvajamo :

h 6 ,0cm
b 0 ,8h 4,8cm

Provjera da li se nalazimo u elastinom podruju:

li
imin

p
p

l
3

hb
12 A

h (0,8h)
12 h 0,8h

0,512h
9,6

3 2 1000mm
0,512 60 2 mm 2
9,6

306,18

E
2,1 105

99,35
p
210

Vrijedi Euler.

Dimenzioniranje prema kriteriju vrstoe:

S BC S BC
S

BC 2 p
A
bh 0 ,8h

h2

S BC
0 ,8 p

S BC
18,86 103 N

0,0106m 1,06cm
0,8 p
6 N
0 ,8 210 10 2
m
Nije mjerodavno za dimenzioniranje.
h

Usvajamo prvobitno izraunane dimenzije prema kriteriju stabilnosti:

h 6 ,0cm
b 0 ,8h 4,8cm .

64

35. Zadatak

65

66

67

36. Zadatak

Iy Iz 1,0665 10 6 mm 4 - zbog simetrije

Izy 0 90 8 45 25,45 25,45 4 0 82 8 25, 45 4 49 25,45 0,6333 10 6 mm 4
Iz Iy 1
I 1, 2

I z I y 2 4 I zy 2 1,0665 0,6333 10 6 mm 4
2
2
6
I 1 1,6998 10 mm 4

I 2 0,4332 10 6 mm 4 I min

68

tan 2 2

I zy
Iz I y

2 90 45

I z I y I1 I 2
2,1330 10 6 mm 4 2,1330 10 6 mm 4

A 90 2 82 2 1376mm 2
I min
17,74mm
A
l
3000mm
i
169,11
imin 17,74mm

imin

2 E
96,95
P
P - koriste se Eulerovi izrazi za kritinu silu
P

2 E I min
31,76 kN
2
li k i
Fdop ,i

Fdop ,i
R BC

3,375 q 31,76
q 9,384 kN / m'

69