Sif THAT VE QUAN HE VIET WAM—TRUNG QUOE TRONG 30 NAM QUA NHA XUAT BAN SU THATPHAN THU NHAT VIET NAM TRONG CHIEN LUGQC CUA TRUNG Quéc Nhitng hinh dong thi dich céng khai cia nhitng ngtwi lanh dao Trung Quéec déi voi Viét Nam, ma dinh cao 1a cue chién tranh x4m luge eila ho ngay 17 thang 2 nim 1979, di lam cho du luan thé giéi ngac nhién trwée su thay ddi dot ngét vé chinh sich cia Trung Quéc déi voi Viet Nam. Sw thay ddi d6 khong phai lA diéu bat ng&, ma 1a sir phat trién lo-gich cia chién luge banh trong dai dan ide vA ba quyén nirve lén cla nhitng ngirdi lanh dao Trung Quéc trong 30 ndm qua. Trén thé gidi chia cé nhitng ngwii linh dao mot mrgc ndo mang danh la «cach mang», la «xa hdi cha nghia » yA ding nhitng loi 1é «rat cach mang » dé thire hién m6t chién lige phin cach mang, cre ky phan dong nhir nhitng ngiréi lanh dao Trung Quée. Trén thé gigi chira cd nhitng ngirdi lanh dao mét muéc nao vé mit chién loc da lat nguge chinh sach lién minh, 481 ban thanh tha, ddi thi thanh bannhanh ehéng va toan dién nhir nhitng ngwéi lanh dao Trung Quéc. . Tir chd coi Lién Xo la déng minh lén nhl, ho di dén ché coi Lién Xo la ké thi nguy hiém nbat. ,eid Te ché col dt 1A KG thst ngoy bide ebkt mA bin chat rae bao git a dai, ae di dén chd col dé quéc he ding minh tin c@y, cau ké) voi dé quéc Mg vA tring try tuyén bS Trung Quéc 1a NATO" & phuong dong. ‘Trt ché coi phong trio hong dan toe & chiiu A, chit Phi va chan ae ieee lip ach mang» inye ti€p diinh vao eh nghfad® quéc va cho ring rot cuge sir nghiép eich mang cin (oan bd gini ciilp vo sin quéc 1€ s8 thy thude vio cude difu tranh cheh man! nban din & khu ve nay*, ho di dén ché cing vé quoc ch6ng Iai va pha hogi phong trio gidi phing dan toe, ing ho nhifog lic lingng phiin dong, niu lén doc tai Pi-n6-ché & Chi-lé, cic 18 chirc FNLA va UNITA do Cuc tinh bao trung wong M¥ (CIA) gift diy & Angola, yuo Palévid I-ran, nudi dadng bé 10 digt ching Pon Pot — léng Xa-ry, v.¥.. Ho ngang nbién xuyén tac nguyen ohin va tinh chit cia cic cuge diiu tranh giii phong din tOc trén thé gidi bi¢n nay, coi cde cude diiu tranh nay lA sin phim cda sy tran gisnh bi quytn gita cic aire lon, chit khéng phai li sy nghigp cich mang efia nhfp dan ede nurérc, Cang voi vite It nguge chink sich lién minh cia ho irén thé gidila ming cuge thanh trirag tin bao va dim min & trong nude, din ap nhitng ngudi chong d6i, jam dio Ign nhigu lin val tro cha nhitng nguwii trong gid cim quyén. Cé ngurdi hom nay duge coi la nha Linh dgo cich mang chin chinh, ngiy mai tré think ké tha, 1. Toe Khoi xtm Inge Bie Bai-tdyeduong. (B.T.) 2, Gan obde fai ring tai HOi nghj dai biku che ing coo, ain vA cong nian thang 11 nm 2950, Doan dgi bitu Ding « MM dong ¥ voi nbgn dink hd thong » I nbin tS quyét Ginh ay phat tridu cig ké phlin béi cia cich mang Trung Quée; €& ngriri trong véng mily nim lin lirgt bj itd’ vi duge phuc h8i dfn hai ba tin. Chi€n lirge cia ahing ngwéi link doo Trung Quée 6 nhimg thay di rift lim. Nhung cb mOt didu khong thay d3i: dé 1A mye tidy chién lege mudn nhonh chong dira Trung Quéc tro thinh mot crromg quée te nhit thé gidi vi thee hin miu dd binh trong doi din toc va bi quytn mirve lim cia ho déi voi cic nig khde. Tai HOi nghj Ban chip binh trung wong Bing cong gin Trung Quéc nim 1958, Cha tich Mao Trach Bong a8 nol: « Ching ta phat tré tinh quée gia hing dit x2 phat tritn vin hoa, khoa hoc, ki thud! va cing nghiép... Khong th? chip nhin ring sau md! vit chac nim, ching ta vdn chia iré think ciring qube 5 mpl trén thé giGil», San d6, thang 9 nim 1959, tei Hi nghj cha Quan dy trang wong, Chi lich Mao Trach Dong Iai néi: «Ching fa phdai chinh phuc trdt dat, Dé ta mge tien eda citing ta», Ngny tir khi thinh lap mréc Cong hoa nhdn din Trung Hoa thing 10 nim 1049, nhitag ngei cim quyto & Bac Kinh dai bit tay diy manh viécthychi¢n muctidu ehién lure ein ho. Mie din nin kink té cia Trung Qube con Inc hau, tir cuGi nhitng nim 1959 ho dai ra sire xdy dipng lire lag hat nluin chién lings, vi hign nay dang day manh vigc thirc hign ¢ hign dai hoa» v8 quin sit, v8 sin xuft va Uch te yi khf hat nhan. Trong linh vye kink t, didu yidng nhaw gita «dai nhay vot> nim 1953 vi ¢bdn hign doi hoa» moi néu ra vai ba nim nay lA ci hai ké hope dé déu him myc titu chién luge binh tradng va ba quyén cla nhimny ngwéi linb dgo Trung Quéc,L VI§T NAM TRONG CHIEN Luge Té COA TRUNG Quoe Trong chin lege toin clu ofa nhfing ngwoi lah doo Trung Qué, nfu hg coi Lién Xan Milk alog 464 (wong chit géu cin phdi chién thing, thi ho cof Vigt Nam la mot déi feng quan trong cin khukt phuc vi thon Unh d2 di ba dat duge igi ich chitin hee olla ho, Bure vio nhimg niim 1950, khi bit diu cong cuge dong Iai hong dura née Trung Hon nhanh See thinh cuéng quéc trén thé giéi, ohing ngubi Hinh deo Trung Qube phii d6i pho voi cude chién tranh ela MY xim loge Triéu Tién & phia bac va moi nguy co de doa an ninh cia Trung Quoc & phia nam do euge chién trank xdm luge cia thipe din Phap & Viét Nam gily ra, Bdng thoi dé quéc Mg, tén dé quéc du sd vA (én sen dim quéc tf, thi hAnh mot echinh sich tha dich d6i véi Trung Quéc vA dang ra sic tién hinh k& hogch bao viy, cd lbp Trung Quéc. Cujc khiing chifn thing Igi cia nhan din Vi¢t Nam, nhiin din Lao vi nin din Cam-pu-chia chéng thye din Phip di dura dén Hi nghj Gio-ne-vo nlm 1954 v8 Bong Daong. Phip lo sq thing Ii hodn todn cfianbdn din Vigt Nam sf din dén oy sup dd cin h¢ thing thuge ja cia chi nghfa dé quéc Phip. Trang Quécld mot mirc cung clip nhi8u wi khi nb&t cho Vit Nam vho ondi ude khang chién cia nhiin din Vigt Nam ch6ng thye din Phip. Nhiing ngurri Linh deo Trung Qube dit Igi dong tinh hinh dé dé dirag co Lam ngwér throng hrgng ché yéu voi dé quic Phip, chu két voi ching vA cing ohau théa hitp vi mt gill phip cd loi cho Trung Quéc wh Phhp, khong c6 Igi cho nldn din Vitt Nam. nbin din Lao vi nan din Cam-pu-chia. Ho dil by sink lgi teh chs nhin din ba nwée & Bong Dirong dé bho dim an ninh cho Trung Quée &phia nam, d& thechi¢a mau 48 alm Vigt Nam va Dong Duong, ding thei 42 cb vai tro la mot nirde lon trong vide gidi quy€t che vin d2 quée 2, trige b6t 1A & ehdu A. Trong Hoi nghi Gio-ne- vo nim 1954 mA phin dau danh cho vind Triéu Tién, nirve COng hoa nda din Trung Hoa lin diu tién suit hin ngang hing vei b6n cing quée dy vien throng Inge cia Hoi ding bio an Lida bgp quéc. BS 1A mgt eg hgit6t che nhitng ngwoi liinh dao Trung Quéc mé rong fink himg cia minh & kbd vige chau A va chou Phi. B8ng thoi, ho tim cach bit tay voi dé quéeM$ qua ede cade thirang lingng tryc tiép bit diu & Gig-ne-vo, v8 sau chuyén sang Vic-sa-va. Tir sau khi Hidp dink Gio-ne-ver nim 1954 dirge ky KEt, dé quéc MF ngiy cing can thig¢psdu vio Vigt Nam, nblim bién mign Nam Vist Nam thinh mot thuje dia kidu méi va mOt ain ctr quéin sy cha M? & Bong-nan chau A. Nhiing ngwéi cim quytn & BicKinh mudnduy tri lau dai tinh Vigt Nam bj chia ct. Niwng nhan din Viét Nam di anh ding dimg lén ching MP, cru nurve vA ngiy cing giinh duge nhiéu thing Iqi. Cu6i nhiny nim 1900, d& quéc Mf bj sa lay trong chifn tranh xém linge Vitt Nam, mot code chién tranb 8 Lam trim trong thém cugc khing holing v8 kinh t8, chink trj vi xii boi cin mre Mf, ddng thei lim suy yéu thém yj tri cia dé quéc MY teén thé gidi, Tinh binh 6 df tao digu ki¢n thudn Igi cho cdc nurée xi boi chi nghfa va phong rho cach mang trén thé giéi phat tridn mgnh mi vi tgo cho cic mre Tay Au, Nhat Bin ob co Ol ngoi lén thinh nhitng lie hegng cank tranh mgnb mé voi MF. Trinde tinh thé ngay cing luygt vong, Tong théng Nich-xon di d@ ra ké hooch « Vigt Nam bény chién tranh, vi theo kinh nghigm cin dé quée Phip nim 1054, dung Trung Quéc hong gidi quyél vin de 9Vigt Nam véi nhitng dita kign 06 In cho dé que MY: edt quin Mf ra khéi Vig¢t Nom mié vin gitt dirge ebd do ba nhin Nguyén Vin Thigu & mitn Nam,Vigt Nam. Bing i, chink qny@n Nich-xen choi con bai Trung Quée dd gay site ép d6i ¥éi Litn XO, ch6ng phong trio eéich mang thé gigi, - Loi dung sy auy yéu cha dé quée MP vA chilu hrdng ebinh sich cia chinh quy8n Nich-xon, nhimg Minh deo Trung Quéc ting crvng ching Lién X6-vA théa higp véi Mj, giip MP gidi quyét vin d3 Vigt Nam, a2 e6 too nén thf ba nude Ién trén thé gi¢i theo cing tute fia Kit-rinh-gio v8 «thé gli nhida cies, trong dé mot trongeba cye> lon li Trung Quéc. da bd cthé hai cre » MF va Litn X6 di hinh thanh sau ebién tranh thé giti thithai, d&ng thai dong vin d@ Viet Nam 42 ddi iy vige MP rit khéi Bai Loan, Do dé, ho lat ngw¢e chinh sich liga minh, bil div tir vige col Lin Xo Ia ké tha chi y&u, gay ra xung dot bien giéi vei Litn X6 thing 3 nim 1969, dén vigc phin hoi Viet Nam lin thét hai, buém bin voi MP d8 ngiin cin thing I¢i hoan toan cin nhan din Viet Nam. Trong nfm 1971, ho lan lngt ttn hank chinh sich engosi giao bong bin», don tip Kit-xinh-gie & Bic Kinh, Tikp dé la vige khdi phuc dja yj cha Trung Qutc & Lién hgp quéc vi nde Cong béa han din Trung Hoa tréy tinh mot trong nim ty vién thiréng tre cia Hoi d’ing bio an, Dink eno ba vite Trung Quéc tiép Tang théng Mf Nich-xon vA hal bén ra Thong cdo Thirgng Hii thing 2 ném 1972, Di vei abing ngrai cim quytn Bac Kin, sy chu kél voi dé quée MP la mot birée od} nghiaquydt dink déi voi vide tritn khai chién lege toan eau cia ho. ‘COng nin sau Hiépdinh Gio-ne-ve nim 1954 v8 Bong Dureng, nbitng ogwrini deo Trung Qude sau Higp djnh Pa-ri thing 1ndm 1973.vé Vigt Nam, muén duy trl nguyén trang & mign Nam Vigt Nom. Vi vay, thing Tol) eer SU CH- he Gan cNee he SEM eC WE BENE AME PRRERMs SERA HC EER EN SSO sel rerCdch mang Trung Quite nt Bing cing sin Trung Qube» (ich Mao Trach Dong vi8t nlm 1939, do higu skeb Tan am) tii hin thing 6 nam t%. Trong 6 cé doom ¥ Sou kh ditng chin tran didn bel Trund Qube) ede pire 46 ube 2 citep nore pha thage od mgt bd phot (ant thd eda Trang Quac: Nhit chiém Tritu Tita, Bat Lean, Law Clin qader h HG vd Le Thoda, Anh chidm Mitn Bide, Burtan, Né-pan vd Mugng lng. Phdp ehiém Annem...» Bln 4 niy di dugo in trong cu6n So lege lich sit Trung Qube tiga doi, xudt ban tei Bie Kink nim 1954- Dering vE chim 1h cbién gidi? cin Trung Qué: theo quan itm binh trong, mbOng wong dioh 46 1a abGng iumh thd mh nbA clm quyin Bic Kinh cho 1h 48 bj nwée ngoki *ehiém MAl » bao gdm: mot phin 1én dit ving Vitn Bang vi Trang Aciin Litn X6 G8 1, 17 18) At Xam (6 6) Xich Kim G5 a) Bwrtan (05 5) Min Dign (x6 7) Ne-pan (a6 3) Thii-lan (x6 10) Vigt Nam (66 11) Los Cam-pu-chim ¥.vo- 13If ola nhin dan Vigt Nam nim 1975 danh sup hoan ‘tofn chinh quy&n tay sai cia M9, giti phong mig nam ‘va thing nbft nrc nha khong chi 1A mot thi bai len tia dé quée MP mA con 1A md! th&t bal lon cia nhing gaol cimquytn & Bac Kinh trong vide thirc hién chitin Tirgctoin chu va mau 43 binb tregng, ba quytn cla ho. Te d6, ho cong khai thi binh ehinh séeh thd djch ebng Vift Nam, kd ch bing bign phap quan sy. Nhe vay, trong 30 nim qua Vigt Nam Ih mot trong zr nhin (8 quan trong nbilt trong chign luwoe todn cu cia Trung Quéc. Vi Viet Nem ¢6 yj tri rift quan trong trong chia lige cia Phip gitta nhitng nim 1950 @iing nlur trong ch’fn legecia MP dau nhitng nim 1970, ahfing ngwbi link dso Trung Quie da ding «con bai» Vigt Nam dd cau két yoi bon dé quéc, phuc vu cho + 46 chién luge banh truéng dai din toc vA ba quytn marge én cia ho. Bang thei, ho maw toan mgt mink nim cuge khang chién ching M9, cu nude cha nhin dan Vigt Nam, mot vin a8 trung thm cia dé s6ng chink tr] quOc t8 ue bily gid, dd giuang cao chiéu bal echOng thi mghfa df quéc» hong nfm quy@n «linh deo cich ming thé gigi», dim inh hung cia Lién Xo. M.-VIfT NAM TRONG CHINH SACH BONG-NAM A cta TRUNG Quéc S0ng-nam chin A la hung bAnh tréng cd truytn trong Iieb at Trung Qu6c, 14 khu vie ma tk lau nhitng ngudi link deo nuéc Cong boa nb&n din Trung Hom de mo thon tinh, Trong nim 1935, Chil tich Mao Trach Bing k® chuy¢n wi nha bio Mj Et-ga Xnau & Dién An v8 thei tré cia minh, di boc 16 ¥ nghf sau khi doc mét-cubo sichahd noi dén vige Nit chiém Tritu Tien va Bai Loan, vige mat ¢chi quyén » Trung Hoa & Bong Dong, Mién ign vA nhidu noi khde: «Doe xong, (01 ldy lam tht bong déi wet tang tal dt nude tf, vit tot bal dau nhan thire rang bdn phan ede moi ngdi la phdt déng gép cttw nudes. Tai lign eda Ding cng sin Trung Quéc do Chi tich Mao Trach Bong yiét mang t¢n Cach mgng Trung Quéc vi Dang céng sén Trung Quoc, xuit bin nim 1989, co viet: «Cao ree dé quée, caw khi dénh bel Trung Quéc, da chiém céc mde phy thude cia Trung Quéc: Nhat ehiém Trigu Tién, Dai Loan, Luu Cau, quan déo Banh Ho va La Thuan. Anh chiém Mién Bitn, Gu-tan, Huong Céng. Phap chiém An-nam... ». CuSn sich So kege lich si Trung Quoc hign dot xult bin & Bie Kinh nim 1954 cé bin dé vé ldnh thd Trung Qube bao gim ch nhiGu nirée chung quanh, kB ch & ‘Bong-nam chiu A vA ving bién Dong. ¥ d3 banh trréng cia nbimng ngwii Linh dao Trung Quée dic bist 16 FS & cfu ndi cia Chi tich Mao Trach Bong trong cude hdi dim yoi dai bidu ling lao dong Vigt Nam & V0 Han nim 1963; aTOis2 lam che ich 500 triga bln ndng doa quan xudng Déng-nam chiu / Cling trong dip nay, Chi tich Mao Trach Bong s0 sinh nirée Thai-lan vai tinh Tir Xuyén cia Trung Quée v@ din tich thi trong dwong, nhung ¥2 36 dan thi tinh Tir Xuyén déng gip doi, vi noi ring Trung Quoc cain dira ngiri xudng Thai-lan d@ G; d6i vei roc Lao AXt rong, ngurdl thea, Chik tjch Mao Trach Béng cfing cho ring Trung Quéc can dira ngwiri xuing Lao a2 &, Xba: Ngdl sao 48 frén dt Trang Hoa, Nhk xudt bin Pen-guys, Lan-don, 107%, tre 158 Bin 43 cin Trung Quée in pam 1973 trong thp * Ban dd Ging hoa nhdn din Trang Hoe d@ nay ve duimg bien giGi Trung Quée & ving bitn phia nam, chay doc bé bin Wigt Nam, wang Bde Ca-li-man-tancha Ma-lai-si-a vA Phi-lip-pin. a7Ghiitich Mao Trach Bong con khing djnh trong cue bop cia Bo chin tr] Han ebip han trang wong Bang t6ng sin Trung Quéc, thing 8 nim 1965; «Ciwng ta phdi gianh cho duge Ping-nam chau A, © bao gom ed mien Nam Vite Nam, Théi-tan, Mién Ditn, ¢ Ma-lai.xt-a vd Nin-ga-po.., Mét ving nha Bdng-nam chau A rit gids, & déy cd nhieu khodng sin... xieng dang vii aur tén kém cn thitt d2 chiém tiy... Sax khi gidinh duge Bong-nam chau A, chitng taycd the tang ardng dirge site mgnh cia ching ta ¢ ving ndy, hie dé ching ta st od aite manh dang dau vot khdt Litn X6 — Dong Au, gid Ding s# thoi bat gis Tay », So voi cde kbu wye khéc trén thé gidi, Dong-nam ehiu Ala kbu wee mi Trung Quée cé nhitu digu kitn thudn igi nbft, co nuidu phurong tiga va kha ning obit (hon 20 tri¢u Hoa kidu, cdc chink ding 1¢ thuge vio Bing cjng sin Trung QuGc, Dong-nam chau A co Grong dit lign vai Trung Quéec...) d8 thipe hi¢n chinh sich binh trirémg va ba quy@n mirée Lon cia minh. Gho nén trong 30 ndm qua, nbimg agréi linh deo nde Cong hia niin din Trung Hoa di ding nbidu thit don 8 thre hign chink sich bank triréng & khu vipe nay, tao digu kign thudn igi cho vige thye bign chitn lege foan clu phin cich mang cia ho. Ho xay dirng lire lireng hat nhin chin lirge, phat fri@n lire Jing kink té, ¥ thé nirée lén, de doa bing quan str vi hira hen vi¢n trg va kinh t¢ d8 mua chude, Ii kéo hoe giy site dp wri che nade & khu vic nay, héng lim cho cde nirbe dé phil di wio quf dao cin ho. Hg xim pham inh thd cic moc vA gay ra xung dot Bien giéi, dong lic lireng tay sai hoge trye liép dem quin xim luge, hong lam suy you dd dé b8 khut phue, thén tinh nirve nay, nue kbac trong khu ve. Ho Ab6ng tir bat ky mOt banh dong tan hyo nko, nh hoda dang tp doan Pon Pi — Leng Xe-ry thine hign ehinh sich dit ching & Cam-pu-chia. Ho dimg nbitu cong cu & cic mire Dong-nam chiu A: lyeligng Hoa ‘iu lam edgo quan thir niim », cae t chic got la ‘ceQng sin» theo minh lgnh cia Bae Kinh, cac dan toe thida s6 & che nude thuge khu vye niy e6 ft nbiéu ngudn géc din toc & Trung Quéc, d& phuc vu cho chinh sich binh tréng vi bi quyn ctia ho. Va vite sir dung lye Itong Hoa kidu, 9 d8 cia Bhe Kinh di duge th? ign rd nbit trong y kién cia BO trréng BO ngooi giao Trin Nghi: «Xin-ga-po 6 trén 90% ta ngwrti Trung Quée, trong 6 dan hon m(t friéu ngwét thi hon chin muai van Ia ngudi Trung Qaéc. Cho nin Xin-ga-po koin oan ire thdnh m@t quée gla do ngardi Trung Quoc & dé 8 chites*. Nhfing ngerti link deo Trung Qube Igi dung miu thulin gitta cdc diin tée & Déng-nam elu A, chia ré cie mwroe thuge t8 chtre ASEAN* voi ba nude trén bin dio Dong Duong, chia rf cic mrée voi nhau, nbu di chia 8 Ma-lai-xi-a voi In-dé-né-xi-a. Mign Dign voi Thal- lan, y.¥.. Buc bigt ho gi dyng tinh hinh & Bong-nam chan A la mot trong abitng khu vige suc sbi cach mang Irén thé gi#i, phony trio doc I8p din the ngay cing phat.tride vi chi nghTa thie din, d& quée ngay cing suy yéu, d& thyc hign y dd binh tredng cia ho, Khi thie din Phip thiit boi & Vigt Nam nim 1954, ho maga duy tri & mits Nam Nam, Lio va Cam-pu-chia sit co m§t cia Phap li mot tén dé quée da suy yeu, de 1. Trong ende n6l chuyga véi che gi bide nyguti How & Viet Nam dén chijo ming Dokn dai biéa Dang va Chinh phd Trang Quée do Thi trong Chu An Lai din dio tham Vier Nam, thing § wim 1900. 2. Tae Hoi cée aoc Dongraam A, thinh Igp nam 1967. (B.T.) = ngiin can Mf, ten dé quéc din sd, tham nhop vio Bong ~ Dirong vi han ché thiing igi hoin toan cia cach meng ha nude & Dong Drong. Khi M¥ suy yéu va thiit bai & ving niy, ho muén day trl sy co mit cia Mg d2 cing voi MY thong tr] cae mre trong khu vee. Lim nh viy, ho hy vong diya vio chi nghin d& quéc ngin chin sy phat tritn cia cich mang dé timng birve lip chi goi Ja 18 bing & Bong-nam chiu A, tlén dén gat diin che dng minh dé quéc dé doc chiém khu yee nay. Ho tung ra ludn diga lira bjp 14 ngin chin dink bwéng cia Litn ‘Xo d2 che gifiu Am muru den (Wi cia ho. Viet Nam cé mot yj tri chign lege & Dong-nam chiu A, Trong lich sit, bon ban trréng phong kién Trung Quécdi niu ln x4m liege hong thon tinh Viet Nam ding Viet Nam lam ‘ban dap d2 zim lirge ede nirée hic & Béng-nam chau A. Khi chign tranh thé gidi thir ‘hai két thiic, trong cic dang ojng sao & khu vue miy chi cé Dang chng sin Viet Nam gianh dirge chinh quyén va thinh lap Nha née céng ning dau tia trong kho vic. Cich mang Vitt Nom cé anh hudng to lén do ddnh thing thy din Phaip vi dé qaée Mj xim lrge. Nhikng ngwdi Minh dao Trung Quée am mun nim Vigt Nam d8 nim to’n bd bin dio Dong Duong, mé diréng i xuéng Bdng-nam chau A, Trong cude gip gitta dai bidu bon Ding cong sin Vigt Nam; Trung Qube, In-dd- néxi-a, Lao tai Quing Dong thang 9 nim 1963, Thi tirémg Chu An Lai ndi: eNude ching 16i thi lon mhung ithdng cb dung ra, ‘cho nén rat mong Bang tao ding Viet Nam md cho mét con during moi xuing Déng-nam chiu A». BP lam suy you va nim |My Vigt Nam, bo ra site pha sy don két giira ba nuéc & bin dio Bong Duong, chia FB ba nuve voi nhau, dic bigt ii chia ré Lio va Cam- pu-chi. véi Viet Nam. Ding thi, ho c& ld) kéo ete *nirge khic & B6ng-nam ehdu A d6i lgp vot Viet Nam, yu kbng, boi xfu, héng 6 lap Vigt Nam wei ede nude trén thé git, Nhiing ngwéi clm qurén Bae Kinh réu rao eal gol la echi quy8n» cia ho déi vei cdc quiin dio Hoing Sa va Trung Sa. Dau nim 1974, voi sy dng tinh cia MY, ho danh chiém quiin dio Hoang Sa, by phdn Minh thd clia Viet Nam, d2 timg birée kiém soat bila Dong, Lhdng ché Viet Nam ya toin bd Déng-nam chau A, ddng thoi kbai thde tai nguyén phong phi & ving bitn Bong. Nhiing ngiroi link doo Trung Qudc hy vong tip hop he Irong @ Bing-nam chau A di tién dén tap hyp Ive long trén thé gigi hong thee hign chién luge toin clu cia ho. Nhitng nim 1960, ho ra sire tip hop lye lwong & cde khu vie A, Phi, MP la-tinh d2 nlm quyén elanh dao cach mang tht gidi» vi chéng Lin Xo. DE dat muc tidu dé, tir niim 1963 ho rio riét van dong bop 11 ding cong sin, trong d6 cd 8 ding & Déng-nam chin A bong lip ra mot tint « Quéc té cong sin» méi do ho khéng ché, x4y dong cai goi truc Bac Kinh — Gia- cac-ta — Phnim Pénh — Binh Nhwdng — H& Noi», thong qua In-d-né-xi-a vin dong trigu tp « Hgi nghj che lige Iueng mai tréi dy» (CONEFO) 42 thinh itp mot (Seohire quécté d6i lip vei Litn bgp quéc; ddng thei vin dong td chire HOinghj A—Phi lin thir bai (dir dink hop & An-gi¢ nim 1965), Nhung nhitg ngii link dgo Trung Quée di khong thinh céng trong cfc ké hogch den 161 nay, Dé la vi bo di ngirge Iei gi {eh eta nhin din thé giéi 14 dotn két cfc lwe lirgng ching dé quéc, di nguge Igi Igi {ch da cdch mang thé gidi lA ting crdng bg thng xf hoi cbt nghTa vk phong trio doc lap din téc, din chi, viho vap phai diréng 16i doc lip, ty chi trio sau nb mot cia Viet Nam. * “Trong 30 ndm qua, nbfing ngwil Hinh dso Trung ‘Que coi Viet Nam 14 mot trong nbing nhin t6 quan ‘i hing du d6i wii chién lige eda ho, ludn logo fimedchnim Viét Nam. Mudn nbt vay, nude Vigt Nam phailaé mot nue khong manh, bi chia cht, khong ddclip viléthude Trung Quéc, Tri lol, mot nurve Viet Nam doe Wop, théng nbil va gitu monh, 6 durimg 16i doe lap, te ‘chi va diring 16i quéc t€ ding diin 14 m)t cha tre lon cho chién luge toin cin cia nhing ngwrbi liinh deo Trung Quiic, rage hét 1A cho-chinh sich binh trréng fia ho & Bong-nam chau A. Dé li nguyéa aban vi sae trarée diy ho vira gitip, vira kitm ehé cich mang Viet ‘Nam. mdi kbi Vitt Nam dink thing dé quée thi bo lai bu6n lain, théa hiép voi dé que trén lung nhdn din Vift Nam ; vi soo tir chd mit chéng Viet Nam ho ‘@ichoyén sangcong khai tha dich yi Vigt Nami vi di toi trfing irgn ten hank chién tranh xim Inge Vigt Nam. Chinh sich cia nhimng ngwéi link deo Trung Quée mu6n thén tinh Viet Nam nim trong chinh sdch chung eha hp déi vel cic murée BOng-nam chau A cling nh A6i vei che niréc Lang gitng khac. Ho mun chiém dit ai cia An DO va thie té da chiém mot bo phn dat dai cia An Bé trong cue chign tranh nim 1962; hg mudn e6 mot mréc An DO mgnh mahg chorling ¢6 thé tranh gianh voi hg «ai tré liinh dao» cde nude ‘A= Phi. Ho vin meu toan chiém Méng C3, mic dan ho di cing nhdn nude Cong hea nhin din Mong C3 Ta mdi quée gia déc lip. Ho muda chiém mot philn aft dai cfia.Lidn X6, rit khong mudn co. bén conh Trung Quéc mot nde Lién Xb hing manh, nén ho tim moi Gich ba uy thé ela Lién Xo, diy ede nude dé quée gay chin tranh vii Lien Xo, day cac mirée A, Phi, MY la linb chng Litn X6. Ho t&p trung moi cS ging ab dily lén mot cugc cha ede lye Iugng dé quéc va phan dong ching Lién X6 didi chidubai «chéng ba quy@n», theo cong thire cia Chi tich Mao Trach Dong « Ngdi trén nui xem hd déinh nhau». Nhu nhigu nha chinh tri va bao chi Tay Au nhan djnh, Trung Quéc quyét tam «dinh Lién X6 déu ngwoi Tay Au euéi cing» cling nha Trung Quéec trirge day da quyét tam «ddnh MY dén ngwéi Viet Nam cudi cing>. Chién luge quéc té ngay nay cia nhitng ngwdi linh dao Trung Quéc, mic dau nip dirdi chiéu bai nao, da phoi triin tinh chat cwe k¥ phan cich mang cia né va nhitng ngwéi lank dao Trung Quéc da bién nguyén hinh la nhitng ngirdi theo chi nghia sé-vanh niréc Ién, nhirng ngwéi din toc chil nghia tr sin. Chinh sach ngay nay cia nhitng ngwdi linh dao Trung Quéc di voi Vigt Nam, miic diu duge nguy trang khéo ldo nh thé nao, van chi la chink sich cia nhitng hoing dé «thién tri@u» trong mily nghin nim qua, nhém thén tinh Vi¢t Nam, khudt phuc nhdn din VigtNam, bién Vigt Nam thinh mOt che hau cia Trung Quéc. cr)PHN THO HAI TRUNG QUOC VOI VIRC KET THUC cUOCc CHIEN TRANH DONG DUONG NAM 1954 L SAU DIEN BIEN PHU, NHAN DAN VIET NAM CO KHA NANG GIAI PHONG HOAN TOAN DAT NUOC Nim 1945, nhan din Viét Nam voi tinh than quat khéi, ty lye tir curéng di lam cude Cach mang thang Tam thanh céng, thanh 1p nuée Vi¢t Nam dan chi e$ng héa. May thang sau, the din Phap da chiém lai cdc tinh & Nam Bé, va tir thang 12 nim 1946 nhan dan Vigt Nam di phdi tigén hanh cugc khang chién lau dai chéng d& quéc Phap xam lwoc trén pham vi ci née a8 bio v¢ dc lap, théng mbit va toan ven lanb thd eda minh. ude khang chién ctia nhan dan Viét Nam v6 cing gian khd va hét sirc anh diing ngay cang gianh duge mhiéu thing Ii to lon, Cac chién thing cia nhan dan Viét Nam cing nhwr cdc chién thing cia nhdn dan Lao (di4i sir linh dao ciia Chinh phi khang chién Lao) va ella nhan din Cam-pu-chia (duéi sy lanh dao cla Chinh phi khang chién Cam-pu-chia), dic bi¢t la chién thing lich sit Bién Bién Pho cha quan va d&n Viét Nam, di lAm thay ddi so sanh lye long trén chién atrudmg rift 66 Iigi cho cic lye lgng khang chién Viél Nam, Lao vi Cam-pu-chis, vit djt d& qué Phip treée mt tinh thé vo cing khé khan. BQ truéng BO quéc phony Phip R. Plé.ven cing vot Chi teh Hoi dng tham mrt tring tuéng PLE, tham miu tredng lye quin trong Bling, tham mou triéng khong quén turémg Phoy, sou khi khio sat chién trugng Bong Dong thing 2 nim 194 di di tei mot nhgn xét bi quan v8 Un hinb echign tredng nbu seus Mot sy tdng ciréng, di lin din dau, cho dg quan pifn chink cing khéng thd tim thay ddi dupe tinh hink. Vai lai, sy of ging 8 qudn ar cia chink quée da dén gidf han cudt cing. Tat cd nhttng diéu md ching ta cd thd by vong Wd tao diéu kidn quan su thndn lei nhit cho mot gidi phap chink tri cho cuge xung dit >'. Ngay 18 thing 5 nim 1934, Io ngai Quan doi aban din Viet Nam cd thé ting tien cong dong bing Bae Bo, Thi tong Phip La-ni-en tréng E-li sang Bong Duong dB trayén dat chi thj cho tréng No-va, thng chi buy doi quan vido chinh Phip: lie ndy phai My mue tidu chinh, trén tit ch cdc cai khic, IA eiru di quan vién chinh. . ‘Dai sir Sé-ven, Phd tréng dodn dai bitu cia Phip tai H0i nghi Gio-ne-vo nim 1054 v8 Dong Dirong, trong mt bio cio gir Bd mgosi giao Php, di vidt: «Ching la khd git dage Ha Nol, BO chi hug cho biat giti thém huis dodn nda cing khong gid duge tial phi Bae Ky...0'. LG. La-cu-t vi PL Dowvi-la: Sp det thie eda mot onde ehffn tranh, Nbk tot bin Nol, Pa-ri, 1960, tr. 62-08. 2. P. Russ-nb: Mdngdél Phrdng-xo elim quytn, Nhk oilt bim La-phéng, Pa-ri. 1965, tr, 146. ” frie day, Chink phd Le-ni-en mun throng hong ‘th manh quin sy 48 gift nguyén dirge Léo, Cam- ¥A 05 git durge nhitng quyén loi gi 6 thé git & Vitti. Nam, col dé la gifii phip edanh dips d6i Phép. Sau thit bai & itn Bién Phi, chink phi dé mun throng Iveng, nim trirge bét ciru vin doi wiin chinh Phap @ Bong Ding khdi nguy co * ‘bj tla digt, Phong trio phin chifn cla nhan din Phip, mA nbng la Dang cong sin Phap, ching ecuge chién tran thius @ Bong Duong phat trién manh, Chinh quy&n © Phap vin di chia ré va mhidu vin 3 cing thim chia trege nhitng kh khiin nghiém trong vé kinh sé, tr] va x8 hol Thiit bai cia Phin & Dong Duong din dén sy sup dd toan bo hé thong thude dia cua 8 quéc Php, nbii 1a & Bae Phi. ‘Trong béi ciinh 46, Phip birte vio Hoi nghj Gio-ne- yonim 1951 v8 Bong Deong voi sue tham clin Lién Xé, Trung Quéc, MJ, Anh, Phap va cde bén tham ‘ehifn & Bong Duong. TL LAP TRUONG CUA TRUNG QUGC & GIO-NE.vO BuAc HAN LAp TROONG COA VIET NAM, NHUNG PHU HOP VOI LAP TRUONG CUA pup Nurée Cong ha nhan din Trung Hoa ra det nim 1949 trong tinh hinh trén thé giéi di hinh thanh hai @ thong di lap v8 chinh trj, kink (8 vA quan ay. chau Au ende chigm tranh enh nghy eng plat trian vi & chitu A cé bai cuge chign tranh nongé Tritu Tien yh Bing Dirong. Nhirng ngirii tinh dao nuréc Trung Hoa moi muSn tranh thi didu kign hoa bink dé nhanh ebéng khOi phuc va phat tri’a kinb WS, ting cong{idm bre quan si, lim cho Trang Quée sim tr thinb mot cirémg quée Lin trén thé gigi, thye hign tham yong binh triémg dal din toc va ba. quyén mire lon, chi yu hiréng v8 Dong-nam chiw AL Mje diu khoiing mét trigu quin Trung Quéc dit Bi thireng vong trong chién tranh Tridu Tién, nhing nguti link deo Trung Que, dé c6 mot kha dém &phia déng-bic, niim 1953 dit chiu nhan mot cude nging bin & Trigu Tién: duy tri nguyen trang, chia efit lau dal Tridu Tién. Viet Nam va Trung Quoc 14 hal argeling ging tripe tig, nbin dan Vigt Nam va nhia din Trung ‘Qu Indn ludn dng bo, cB vo, gip dé Hin nhau, vi mre Vigt Nam doc gp co nghia ld Trung Quée khong bj sr uy higp cia chit ngbTa dé quéc & phin nam, vk ngroe igi Trung Quée dinge gidi phéng cd nghia la Viet Nam khong bj sir uy hiép cia chit nghin dé quée & phils bic, Niim 1959, mrée Cong héa nhin dan Trung Hoa eéng nhén vi thiét 18p quan hé ngoal gino vol nde Vist Nam din chi ofng hoa, Trung Quée ls nuée vig tro: vf khi, trang bj quia sr nbigu nhét cho Vist Nam trong nhing niim cudi cade khing chiga ch6ng Phip efa nhin din Vigt Nam. Tai Hoi nghj Gio-ne-vo nim 1954, Ip trong cia vigt Nam 1A di ti mt git phip hoan chinh: dink chi chign si trén oan bin dio Bong Dirong i doi wort mgt gid php chinb tr] cho van 4 Vigt Nam, vn d& Lio yh vin d2 Cam-pe-chia trén co s& ton trong doc dp. chi quyn, thOng nht vA todn ven linh thd cia méi nude & Bong Duong. Poi voi nhitng ngwi inh dso Trung Quéc, Hoi nghj Gig-ne-vor nim 1954 v8 Tritu Tién va Bong Dwong Ia mét co hoi d2 ho cing vei che mide lon ban bac va gidi quyét cac vin d& quéc tf Ién. mic ditu Mj dang tho ” djeh véi Trong Quéc, Phip ehwra co quan hi ngoat giao ‘Wei Trung Quéc va Tudng Gidi Thoch con git vj ti cia Trung Quéc 1A mOt trong nim dy vien thuGng trye “glia Hoi dong bio an Litn hyp quéc. Whirog ngwei lanh deo Trung Quée mun chiim dit enge chién tranh Bong Duong bing mot gidi phap theo ilu Trigu Tién, nghTa 14 dink ebl chigén sy mA khong et phip chinh trj. Ngiy 24 thang 8 nilm 1953, chinh 4 tréng Chu An Lai da tuyén bé: dinh chién & Tritu “Tién cé- thé ding lam miu mye cho nhitng cuge xung dot khic. Voi mot gidi phap niw thé, nhiing ngudi ‘cm quyéa Trang Quée hy vong too dure mot khu dem Bong-nam chin A, ngin chin MP vio thay thé Phap ¢ Bong Dirong, trinh due sir dang dau trre tiép voi j, bio dim an ninh cho biéa gidi phia nam cia Trung Qudc, ding thét hon ché thing loi cia Viel Nam, chia fé nhdn din ba nude Pong Dirong, hong lam soy yeu vi thén ‘tinh ba murée do, ding lam bin dap banh nam chiu A, nghj Gic-ne-vo fing nim dot dege wy hain theo kidu Trig Tin d& ci doi inh Phap, chia cit Vist Nam, duy tri cbit ngbfa thyc din Phap & Dong Direng. RG ring lip tretmg cin Trung Quéc khac hin voi Ip trutmg cia Vigt Nam, nhurng loi rit pho bgp vot Igp trig cia Phip. I, HRP pINH GIO-NE-VO NAM 1954 WE DONG DUGNG VA sl) PHAN BOL GOA NHONG NGUOI LAN DAO TRUNG QUOC Thang 4 nim 1954, trong mi cude hop pitta eic dota dai bitu Vidt Nom, Lidn Xo, Trang Quéc, chuiin bj che Hoi nyhj Gio-nevo v8 Bong Duong, dai bidu Trung HnQoSe di noi: «Nwoe Cong héa ghin din Trung Hoa khong thd cing khai gitp Viet Nam durge trong tring bop cuje xung dot o day me ring Lyidung yj tri ld mot mrde vitn tro quan sy chi yéu vd nim con duéng van chnytn duy nhft chi vign cho Viet Nam, dng thei Igi dung vige Php khong muén ndi chnyén trén thé ya vii Vi¢t Nam, nbiing ngwrdt Minh dao Trung Quée di ty cho phép minh dim phan tripe ligp voi Phap d@ théa thudn v8 nhikng ditm co bin celia mOt giki php v8 vin d? Bong Drrong. Qua trinn dim phin v@ thyc chit tai Hot nghj Gie- ne-vo di dif ra qua bai thot Int: Thai k) thir nhal, tir ngty 8 thing 5 dén nghy 23 thing 6 nim 19h, Trung dokn doi bitu Phap, trong Kkhi trinh tip ric voi Viet Nam, da dim phan irge Hep yal Truéng doan dal bilu Trung Quic bén Hin, ai tei théa thudn v8 nhimng ndt co ban cila mét bi¢p djnh agirng bin & Dong Dirong. Ding chi ¢ 1k cude tiép mic Tin thé ba ngiy 17 thing 6 nim 1954, Tha tong Chu An Lai gip Truréng doan doi bidu Php G. Bi-dd, dira ra ning abn nhergng chinh tr] c6 Unk chit co bin, c6 hol cho abin din ba nae Viet Nam, Lao vi Cam-pu-chia: Tring Quéc 0d tht chép nhdn Vig Nam cé hai ehinh qu (Chinb phi Viel Nam dan chi cong hoa va Chinb pha bi nbin Bio Dai), cing nhin Chink phi Veong quée Lito vA Chink phi Vong quéc Cam-pu-chia, tir bo yn clu cb doi bign cha Chink phi khang chitn Lio yi Chinh phi Khang chién Cam-puechia tham gia Hoi mgh{ Gio-ne-vo, va diva ra viin d@ quan doi nurse ngoai, kB cd quin tink aguygn Vidt Nam, phii rat khdi Lao va Cam-pu-chia. Lan thir tr, ngiy 23 thing 6 nim 1954, Tha tuéme Chn An Lai gap Ming-dét Phriing-xa, Thi tuéng méi eda Phip, dua ra nhitng abugng bo mii: chia clit Vigt . hal min Vist Nam cong t8n ta hoa binh, gill viin d2 quan si trirée, Lach roi viée gilli quyét ba d& Vigt Nam, Lao, Cam-pu-chin; Trung Qube sin ‘sing olin nhén ba nirée nity trong kh6i Litn higp Phip, va mudn Lh0, Cam-pn-cbia s& 66 bo mit mei & Bong-nam chiu A nbir An Bo, In-do-né-xi-a, ngurge lai ebl yéu Ru khong cé clin cir quin ay ela MY & Bong Duong. Do dé, Trung Quéc vA Phap dat durge mOt gidi ‘phip khung cho vin dé Bong Dong. Nhiing ditm ma nnitng agwdi Minh dao Trung Quéc 48 this thufn voi Phip rit phi hyp voi gill phip 7 @iém cia Anh — MP dua ra ngiy 29 thing 6 nim 1954, ‘Hfe IA 6 ngay sau cude ti€p xie gia Chu An Lal vA ~Miing-dét Phriing-s0. Thei kj thi hai, tir nghy 28 thang 6 dfn nghy 20 thing 7 nim 1954, Doin dai bitu Phép tén hank dim Phan trye tigp voi Doin dai bidu Vigt Nam dd gidi quyét ic vin d¥ cu thé, Trung Qude gitr vai iro Unic day phia Vigt Nam niin nlurgng, Dén ngiy 10 thang 7 non 18H, phia Vid Nam yan kién tri lap tradng cha minh Wevin 3 Vigt Nam, Lio va Cam-pu-chia, vin chi frirgng doi cé dai biéu cia Chink phd khang ehién Lio ‘va Chinh pli khang chién Cam-pu-chia tham gia nb ‘cic bén dim phan, dinh gisi tuyén quin sir tam thoi & Wigt Nam la yi tuyén 13, 1 chire (Ong luyén cir ty do trong théi hen 6 thang d& théng nh&t nove nha. BOL ‘¥6i vite gidi quyét viin d3 Lao va viin d® Cam-pu-chia, Vigt Nam viin git quan ditm la & Lao co hai ving tip KEt ofa lire trgng khang chién: mot ving & phia bac @iip Trung Quéc va Vigt Nam vA mot vong & Trung va ‘Hg Lio; & Cam-pu-chia co hai ving Wp két eda lye dmgng khang chién Cam-pu-chia & phia dong va déng- ile wong Mé-cong va phia tiy-nam song Mé-cong; t& chire ting tuytn cir ty do trong théi ban 6 thing @ Lio ‘Yh Cam-pu-chia. n‘Tar thang $ nim 1¥54, oan dai bitu Trung Quée dire ra phirong ain lay yi tuyén 16 lim giét tuy6n pita hai mi8n Viét Nam, vi con mun Vigl Nam nbin nlwong nhigu hon nifa, thm chi mudn Viet Nam bo ci thi do ‘Ha Noi, thanh phé Hai Phong va dirgng 96 5 ( dong n6i 1l8n Ha Noi vei Hii Phong): « Dénh gid (phirong én vt tayén 16) khd c6 the thda thugn, néu khong diege thi st (dy Hat Phong tam eta be te do, & gan ddy cho Phdp dong mi 26 qudn abil dink, néu khéng duge nia thi dem dudng 36 5 od Hd Noi, Hai Phong lam kha eng qudn o& phi quan sy... 9%. Nhung vi sau, dic big! tir ngdy 10 thing 7 nfm 1954, 10 ngay trade khi Héi nghj Gio-ne-vo két thiic, Trung Quée ngiy cing thuc ép Vigt Nom nhin nhwgng « ¢6 nhitng dita kién cong bing va hep (y d? Chink pha Phap oth? nhgn duge, d? di déa hitp dink trong ving 10 ngdy, dé@u kifn dia ra nén gidn don, ro rang de dd di dén hitp thong, khéng nén lam phite tap (i that de frinh thio ludn mat thi gid, rivrm ra, kéo dal dam phan d? cha Mg pha boat x, Khi dé Trung Quée con lo sy Mf cd thé can thigp bing vil trang vio Bong Dirong, uy hiép an ninh cis Trung Quéc, nhung cin ndi ring Trung Quéc cing ding nhéng lui cia My de doa mé rng chién tranb a8 ép Vigt Nam. Sip that ld sau eude chién trank Trig Tiga, MP khong cé khi ning con thigp quan sr tree tp vio Bong Duong. Thai do ctrng rin cia MY & Hoi nghi Gio-ne-vo 1. Bign van cdo Chu An Lai, ngdy 20 thing 5 okm 1994 géi Han chip hinh trang wong Bing cong sin Trung Quéty sno gid Ban chip hank trung wong Bing lao dong Vidt Nu 2 Dién van cia Chu An Lals nghy 10 thing 7 nim 1954 gil Ban chap binh trung wong Ding lao dong Vitt Nam- i db top. Uo Ding. sam Hos hath 1g Vitnenadmend cing ha [) Wing rieatrnenniecds nim 190 nta do MY sq Phap vi bj thua & chién tr keho khiin vé chinh trj, kinh t€, tat chink, 66 hin mot gidi phip khéng ca Igi cho vige yao Bong Duong sau niy. Khi Phip di cing @ Qube théa thudn dirge mt hip khung g Deng vi MJ di dua dirge tén tay sai Ngo Ginv@ lim thi tng chink phit bi nbin Sai y 13 thing 6 nim 1954), thi My thity oé tht mét higp dinh theo hweéng Trung Quéc vi Hi thén thuéin gidi quyét ch ba vin d2 Vigt Nam, { Cam-pu-chia, Toy vay, MY khong tham gia vho nbd cudi cing ciia Hoi nghj 1a vi MY muda Tinh tay sau ndy dé vi pham Higp dink Gio-nevo: qua chinh quyéa Ngo Dinh Difm, bade Phap ii d@ Mf thay thé Phan & Dong Duong. Pith Bidn Phd, rd rhng la vol sir ghip d& cia he SA hoi cha aghTa, nuit 14 cha Trung Qubc, quiin Vidi Nam cé kha ndng gidi phong cA neve, nggit phap mit Podn dai hi du Trung Quéec di this vii Doan dai bidu Phap & Gio-ne-vo khong phin sinh lire legng trén chién trizimg, cing khong i Qu cia chink tr} cha giil phap phat ti trayin thing yéu chudng hoa binh, xu thé chung glial quyét cte vin d® tranh chip Mkurong lirgng va trong tinh thé bj Trung Que ép Vitt Nam diickSp nhan giti phap: cic nude ton cé¢ quytn dan thc co bin cia nhdndin Vig Nom, ae TAo, nan din Cam-pu-chia, ngirng bin ding MHEG Vigi Nam vi trenton chi trang Bong Duong, ral quan, vi tuyén 17 [4 gidi tavén quan sy tom fehia Vigt Nam lim hai midn, tién tét co t8ng tuytn do trong ci murde sau 2 nim dd thong nhiit ia he@ Lao co mot khu tAp két cho ca¢ hire brea) chién Lao gém hai tinh Sim Nua va Phon3- Cam-pu-chia lire lirgag khing chién khong co k két nio va phuc vien tai cho. = Chién thing Dién Bién Phi va Higp dinh Gio-ne-vo nim 1954 dinh diu. mot bade thing Igi cha cae lye lugng cach mang & Bong Diong, déng thoi la mot déng gép quan trong mé dau sir tan rai hodn toan cilia hé théng thude dja cla dé qnéc Phap va bao higu qua trinh sup d3 khong thé dio nguge duoc cla chit nghia thire dan cil, cilia chi nghia dé quéc thé gidi. Nhung giai phap Gio-ne-vo di ngan cin nhdn dan ba nude Viet Nam, Lio va Cam-pu-chia dat dug thing Ioi hojn toan trong cue khing chién chéng Phip, mot kha ning r6 rang 1A hién thire nr so sanh lige lgng trén chién truong bay gid di chi rd. Bo la digu-maé nhitng nguéi Minh dao Trung Quéc hiéu hon ai hét, Day la sir phan b6t thie nhét cha nhitng ngréi tanh dao Trung Quéc déi vei cude dan tranh céch mang cia nhén dan Viet Nam cing nr cianhin dén Lao va nhdn dan Cam-pu-chia. khéng 1x. OF tapPHAN THO BA UNG QUOC VOI CUOC DAU TRANH CUA N DAN VIET NAM DE GIAI PHONG MIEN NAM, THONG NHAT NUOC NHA - (1954 — 1975) " Bat chip Hiép dinh Gio-nc-vo nim 1954 vé Viet Nam, d@ quéc MF nhay vao miém Nam Vi¢t Nam, nhiim tiéu digt phong trio yéu nude cia nln din Viet Nam, thon tinh mién nam, chia eft lau dai nuée Viét Nam, bién mién Nam Viel Nam thanh thude dja kiéu mdi va cin cir quan sir cia MY, lip phong tuyén ngiin chin chit nghia xi hoi lan xuéng Dong-nam chau A, ding thai lay mién nam lim cin cir dé ign céng mién bic, 1i@n dn cha hé thong xa hoi chi nghia & Béng-nam chau A, dé bep va diy chi nghia xf hoi & khu vire nay, hong bao vay, uy hiép cdc nwéc xa hoi chi nghia Khac. That bai trong viéc dang chinh quyén tay sai Ngo Dinh Di¢m va tién hanh «chién tranh dic bidts& mién Nam Viét Nam, dé quoc Mf da lao vio cude phiéu Tru quan sir chéng nhan dan Vigt Nam, tién hanh mt euge chién tranh xim hroc quy mé lén nbat, dai ngay nhit, dc liét va di man nhiit tir sau chién tranh thé gidi thir hai. Heong irng Léi kéu goi bil hi ela Chit tich HS-Chi- Minh: « Khéng cé gi quy hen déc lap, tr do», nhin din Viét Nam da nhit té ding lén ching Mj, givong 37cao ngon ef déc lip din téc va cho nghTa x8 hod, két hop site manb cha din toc yéi sire manh cia thot dal, stke manh trong nue wii mire manh quéc té, tao thinh mOt sic mank t8ng hyp to ln dé dink va thing bon iim Ings My. Trong chin tranh, hia din Viet Nam lu6n Iudn thye hinh chién liege tién céng, diy manh dau tranh trén ch ba mit tein qoin sty, chinh tri yi ngoai giao, ding thoi biét kéo dich xuéng thang, gidnh thiing Ii tirng birée, tin Ltn gitah thing loi hoan toin. Qué trink hon 20 nim nahin din Vigt Nam ‘chéng ehinh sich can thi¢p vA xim lirge cia dé quée MF cing ta qué trinh din tranh 2 bi, hét sito phire lap ching phitngémmeu va hanh ding khi kinda, hic tring tron _ cha nbitng ngirisi clin quy8a Trung Quéc théa higp va chu KEL voi dé quéc My nhiim kiém ché va lam suy yéu Sach mong Vit Nam, hong khudt phuc Viel Num, ting. bute banh trremg & Dong Duong vi Bong-nam chau A. L. THOT RY 104 — 1964: NHONG NGUOT CAM QUYEN TRUNG QU6c NGAN CAN NUAN DAN VIET NAM DAU TRANH DE TUVC WIEN THONG NUAT NUGC NHA Sau khi cing véi dé quée thén hi¢p trong giai phap Glo-ne-yo niin 104, tao dege khu dém an loan & phia nam, nhitng ngiri link dao Trung Qu6c yén tam thic diy vige hoin think ké bosch § nim fin thi nit (1953 — 1957), va tr niin 1958 dé ra ké hogch « dai nli&y vols vii tham vong dudi kip va virgl mot sd cwrong quée v8 kinh 18 trong mot thoi gianngfin vir mre xiiy ding lye irong hot man, jngogi. bo di vio con dirong hda hofin rel We tifa hinh ning cose néi chuyén vol Mp & @ tik thing 8 nim 155; d%n: ihe, tim cach ng Anh hwing & chau A, nfl 4 & Boog-nam vi Nam A. it phat tir dutmg 161 d0i ngi, dot ngoo! ds, nhiing scm quy#n Bac Kinh da hanh déng ngwoe loi lgi ‘Dhin din Vi¢t Nam, phi hyp vai lpi ich ode Mf & Vigt Nam noi ritng vi & Dong Duong nng: ‘ zy ate ép dB Viet Nam chip adn chi trong #y mai plue » MY va tay sai tring trom: pha hoai wie 18 tuy8n ef dd thang nhilt nice Viet Nam trong Qaim nh Hidp dinh Gieene-ve nam 1954 da dng thoi din ap circ ky tan bao phong trio mién Vigt Nan pgwol clim quyén Bie Kink Inon non ¢ thuyét Nam ting cong cude théng nhitt 14 « mét tanh trémg kj» vA khong thd thye hiéa de lirgng vil tran, I niim 1950, Cha nguéi link deo rang mue Viet Nam bf chia edt khong the quyét dioe trong mét thi gicn ngdn ind ein phat ig Ky... néu 10 ndm chira due thi phdi 100 nam», Bién thye té cia cupe kiving chign chéing Mp, G¢ cia nhidn dan Vi¢t Nam di chirng (6 cuge in. dé 66 ldu dai, nturng khong phi lau dai 9 nh Chi tiech Moo Trach Dony noi. Fnlim 1955, Tong bi the Ding ohn sin Tran, Dang Tidn Binh doa: jo Trach Béng ndi jam z+«Dang tee tirgng of trang a? thdng mbit runte nha we | 6 hai kin nding: m¢t [dé thdng vd mot khd nding nita ta mal cd mitn tic 2. ‘Thang 7 nim 1957, Chit Gch Mao Trach Dang lai néi: «Vén dé ld phai git bia gist hin cd. Phai gitt ot tayén 17... That gian cd 18 dai day, Tt mong thot gian dai thi sé (5t». Bo 1a mol die teh hin véi Hi¢p dinh Gio-ne-vo vi theo Hiép niy, vf luyén 17 khing phai Mi bién gidi gitta hai quée gia m4 chi la gidi tuyéa quéin se fam thet gitta hai mign Vi¢t Nom. Nhitng link dao Bic Kin nbjéw lin nhiia manh ring & mién Nam Vi¢t Nam echi c) th? dung piurang cham thich hep le trinéeng kp mat phic, tich (rit lire terri, fren hg quan anna, che én trung wrong com ‘Bing cong sin Trung Quéc, Thir iriag BO ngowi gino Trong Vain Thién cho rin danh du kich. Ning sau dé dai sir Trung Quée tai Ha Noi, theo chi thj cia Bae Kink, di thing bao yi phia ‘Vigt Nam ring dé khong phii la ¥ kign cha Trung wong Bling o$ng san Trang Que ma chi la y kiga ef nhén. Nhe viy clrwéng ki mai phe» ed nghTa la nhan dim Viet Nam thi tiéu diu tranh cich mang, dé mie cho Mf — Diem thé sire din 4p hin din miin Nom Viet Nam. Git vi tuyén 17 ye lirgngs, ech’ doi digu quanh co nhim che gifiu duy Ul nguyén trang chinh t Chinh phi Viet Nam din c Sdi Gon song song {dn tal. q khi am com voi Ngo Dinki Luygn, em rot eda Ngo Dink trirong kf mai phuc », ¢ tich trit i dé ching qua li Ioan 3 cia Bac Kinh mudn & Viet Nam cong hoa ¥ ) im tai Gio-ne-vo, ‘Thi rong Cho An Lai d& gi y gt mol cong sit quin cia Ski Gon & Bic Kinh, /Ngd Dinh Dig¢m di Inc bd god ¢ dé, nhurng day La ‘Bang chitng rd ring Li chi 24 gir sau khi Hi¢p dinb ae-vor dure ky REL, nlifag ngirdi link dao Bac Kink 1rd ¥ io main chia cdf lau dai meric Viet Nam. théi gian tir nfim 1954 dén nim 1959. vii chink dan dp phat-xit, Mf? — Di¢m da giét hai hing van Viét Nam yéu née, lia hang van nbin din vao trol tip trung tra hinh, gay cho nhin din Vidi Nam (On that lin nhit so voi bit ky thoi gian nado trong cude chién tranh ciru mre cia minh, Néu d8 ching (i€p tuc giét hai ning ngwoi Vist Nam é0 nue thi Lam sao «lich trit» duege lire lurgng, con hin din dau di «lién hé quin chins» va chi di dén C cos nao? Theo cii da dé thi nirgc Vigt Nam sf fdgc lap va vinh vidn bi chia efit. oe M2 c6 ¥ nghfa-chién luge déi vii e4ch mang nam 1a ti€p tuc diiu tranh chink tri hay két hop tranh chinh trj va dilu tranh vi (rang? S din Viét Nam kién quy@t di theo dirirag 161 die . tip chit cia mink. Cudi nim 1959 dau nim 1950, in din trong nhitng ving rong lin thuje ding bing | BS vi mitn Nam Trang BO di obit t8 «dong q %, két hop dito tranh chink tr] voi diiu tranh quin oe rung chuy8a tin géc ché dd tay sai Ngo inh Digm, 2ONgincdn nin dan Vigt Nam dy mank £4u trank va Wang & min nan Cae cuge eddng Khoi », thie chit Ih nbitng eude khoi ghia titng phiin, di nhac chong phat tridn thinh mgt cugc chién tranh cach meng, vira difu tranh quin “8% yim difu tranh chinh tri, ching lei ecbiéa tranh aoy dic bigt» cia d& quée Mf. Nhung nhimg nguoi cim quy@n Trung Quée di khéng dng tnh voi chi treong dé cia Viet Nam. Thang 5 nim 1969, hoi dam voi phia Vier Nam, bo adi v8 mito Nam Viet Nom nhw sau: eKhdng nén ndt dd tranh chink tri hay dda tranh quan se la chink... Diu tranh chink tri hay déa (rank quida sy khing pirdt td cup chink quytr ngay, md cude dda tranh via ta tredng kj... Di Digm od a3 cing khang thd théng nhal ngay duge, vi dé gate Mg khong chin d2 nfur ody dau... v Mi21 bde cd Hid ing kd v® chinh tr} cho mtn nam, giip mién nam d# ra ede chink séch nhwrng chi ybu td bit ding tinh thiin ke lye cdnh sinh cho anh em mitn nan... Khi dn chil min be cd thd gittp quan se cho mién nam, nghta té thi hoin todn chic chan khong xdy ra chuyén gi, ed IA® cuny cp mot sd uit trang ma khdng eho al biél. Nhung nét chung ld khéng gitp ». Nhu viy, khi khong cdi dee nbn dan mién Nam Vigt Nam «dng khéi» thi ho mudn nhin din mign bic tir bd nghfa yu cla minh déi voi dng bio midn nam, mie che mhén dan mign nam ml minh chién diffu, Ho di khute tir gidp 46 nhtin din Vigt Nam xy dung quin doi chink quy vi chi nhgn cung effp cho phia Vigt Nam mot s6 v0 khi nhe va trang bj hau can. Khi khong cin diege nhin din migm Nam Vist Nam edOng khGi» thi ho cho ring bink thire chigén diu & mitn nam IA dink du kich, dinh nbd, ting don wf trung doi, dai di, Lam chi van ménh ela minh, nhan din Vidl Nom da dura cuge chién tranh c&ch mang & mign nam ifn lén virng mank, Cui nim 1963, ché dé doc tai phal-xit Ngo Dinh Didm syp dd, echién tranh dgje bigts che Mf pha sin hoan toAn, Ct |B. hed ho Viet Num chang Litn Xo Dio nhing nim 1960, trong khf ngiin chin nhiu din Vigt Nam diy monh chin du chéng MF. nhitng ngwti Minh deo Bie Kinh gio cao cing mot hie bai chidu bai ching dé qude MP vi chéng Lign Xo, nhung tréa thie tho tiép tuc hoa hofin voi dé quée ME & chau A, dank Tge birding cuge dfiu tranh ching Mf cia nhdn dan thé “gigi d? thie bién mou dd chong Lien é _ théng xf hoi chi nghfa, nfm quyén « “Meng thé gist», chudn bj tich eye cho vite hoa hoin vA chu ket voi dé quée Mg. Trong nhitng ene hoi dam voi phia Vigt Nam nim 1963, ho Um cach thuyét phuc Viel Nam chip nhdn quan difm cia ho la phi mhan bé thong hoi cha fighTa va ni cho ho «mot con dong» suiog Bong- im ehiu A. Cons trong ném 1063, nhGng ngrii link dao Trung Quée dira ra cai goi la Cuong [inh 25 dim dirény 16i chung cia phong trio cong sin quéc 8 Ad nghi trigu tap cai gol IA boi nghj 11 ding cong “sin, thye té 14 d8 nfm vai trd clAnh dao edch mang “thE gidi » va lap mot « Quoe Wf cong sin» mdi do Bae ‘Rinh khong ché. Ho thiéi tha yéu cau Vigt Nom ding Minh 1a cét toi dung uy in va vai tro cin Viel Nom “trong phong rho cong sin va phong tro gidl phéng diin te trén thé gigi, Nbdm muc dich niy, ho con hiea hen vitn tre 3 at dd 161 kéo Viet Nam. TSng bi thr Bing cong sin Trung Quée Han; Tide Binh thong bio Yi linh deo Vi¢t Nam y kign ciia link dgo Truny Quée 48 vito tro cho Viet Nam 1 1¥ nhan dan té n&u Viet Nam khede tir moi vidn trg eda Lien Xd. Phia Vigt Nom da khang djnh thdi do kién quyét bito » Fee thing x4 hoi cha nghTa, kho ng lin thanh vite hop BOE nghj 11 ding vA khong d3 ping ngwei link deo Bie Kink dong dat made Vigt Nam lim bin cho “muu a3 binh trong cha ko, Do thii do kién quyét cia phin Vigt Nam, Cirong Ifnh 25 didm khong gay dhree ting -vang, fia miru lap «Qube té cong sin mii efing khong thank. ve Trong thoi kp niy, déi vii catch mang T4o, nhing nynéi cim quyan Trung Quée cing thi inh mot chink sacl gidng nhur d6i vai Vigt Nam. Ho cling gly sire ép 8 Tre lirgng cach mang Lio «irring ky mai phuc ». Kht Mg va fay sei Wt dd Chink phi Wen higp, fife hank ‘cchién tranh diic bigta, ho ngin cin etch mong Lato Gu tranh vi trang két hop voi diu tranh chink tr} va miu foan ép Pang niin din chch mang Lao «som lip Ini Chin pi lidn higp », sor rdng edém ia » Stim Nera, Phong-se-li) of the fan ra cd Vigt Nam va mitt Nam Trung Quie. Trong mt euge boi dim voi phrta Viel Nam thing 8 nim 1961, khi d8 edp dén vin d2 Lio, pia Trung Qube noi: Can hétaketrank vigelrge tp tham gia chién tanh, Néu Mi tree (ip vdeo Lio thi mtn Bae Viet Nam, Van Nam, Qudng Tay #8 dy ra pan dé yi? Cin link dén mot euge phitu tru cia MQ x. Pdi vei vide iki quyEl vin dz Lio tol Glo-ne-va nim 1961 — 1962, ho con chil trong chia mrve Tio theo ehiu ngang thinh bai ving: vang gil phong & phia bc, ving do nyguy quy8n Vieng Chin kidm soft & phin nam. BS la mot dm mua tham doe nhim bude lee lirgng cich mang Lio phii lg thuge-vio Trung Quisc va 06 lip cach 1g mita Nam Vigt Nam. Nhung nhimng nba liph doo cich mong Lio Kitn quyft gid viing dirong 161 riéng cha wink, lige lrgng “a g chién LAo mgiy e4ng glinh nbigu thin, f dS qude My va ta sui phai ky Higp dink pase (Sara phan cn trung 1p cha Lio vA nhén tha MEL tran Lao yeu cl higp thir has & Lao, tae eee I. THOL KY 1965 — 1989 KHANG CHIEN LAM YEU VA KEO DAL JA NHAN DAN VIET NAM Erong thiri ky nity. & Trung Quéc dién ra cai dal cich mang viin héas, thie chat 14 ete u tranh agi bd dién cuding va dim miu lam dito ton in b} x hOi Trung Quéc, nhim xoa bd chi nghTa 6 — Lé-nin, pha vo Bing cing sin Trung Quoc vi eft Nha nue, ki phuc vj tri dc quytn link dso Chi tich Mao Trach Dong va durong 16i Mao Trach @ trong nic, chong Lien Xo, pha honi eich ~ g thé gic, cin kel wri dé quéc My & ngoai nude, anh vige there hign chinh sich binh trong dei He va bi quyén mnie len. thitng nywvi liinh dao Trang Qube, vi gi ich chign ho trong thii kj nay, da diin sau vas @ phiin boi nhitn din Vigt Nam. Sy cee STB pl ilen xanh cho MY tric tifp xAm terge Vit Nam cue chién tranh & Trita Tidn, d@ quée MY di Altra bit hoc 14 khong nén tiém hin mot cude chién ton irén luc dja chin A, nhfit 1a & nhieng mrée lang cia Trung Quéc, dd trinh dang dé tripe tiép: ve In sir voi Trung Que. Nhung hon 10 nim sau, dé sr Mf tai 8a Moh tién hanh mo§t cupe phidu leo a ay & Vidt Nom, sau khi giy ra cdi gol la «sy . :kign vjnh Bic BO» thing 8 nlm 1964, MOt trong nhitng nguyén nhin chink 14 dé quée MY di dirge yén tim vi phia nhimng ngroi cim quy@n Trung Quée, « Th4ng 1 nim 1985, qua ohh bio Mf Et-ga Xniu, Chi fich Mao Trach Béng nhiin Oa-sinh-ton: «Quin déi Trung Qude s8 khing weg! bien gidt etta mink d? dank nhax. 29 tt didu hotn todn 3 rang. Chi hi ndo Mg tan céng, ngwzoi Trang Quée méi chién dau. Phdi chang nhw ody li khong r& dng? Ngwéi Trung Qube rit ben v® cing vite ni bd cia mink, Ddnh nhau ngodi bien gidl nme mink la pham tdi de. Toi sao ngurdi Trung Quée phdi tam alu ogy? Nguoi Nam Vigt Nam e6 th? dirong da di tinh kink». San d6, bling nhidu cich, kd ch bing etch trye fp adi trong cude dam phin Trung — MF cip dai str tai Vae-sa-va, phia Trung Quéc lam cho My hidu r6 cdu néi cia Chi tich Mao Trach Bong va yén tim ring wngwi khing dung dén ta thi ta khing dung dén ngurdt ». Do dd, tir thing 2 niim 1985, chinh quy8n Gién-xon Ga sit dung bd my chén tranh khdng 13 cia MP yao chign trrgng Viel Nam; dwa quin M3 vio mito nam ifm hinh cujechi€n tranh cyc 16, ddmy thii lam chién tranh phé hoai bing khéng quan chéng auée Viet Nam din chi cong héa, gay nén biét bao lang toc va thn pha déi vai nhin dan ch nrée Vigt Nam, Niw vay, nhitng ngiéi cim quy8n Trung Quée di boc I$ nhirng tink toin Mt léo, nhitng ¥ dd tham de eha ho. Ho diy Mj sa lily trong chién tranh xAm Inge Vidt Nam, d8 cho bo yén tim lim cuge eckch mang Cuge cdeh mang tu dai, Nhe cudt bin Hot- wn-ron, Landen, 1673, tr 216 a6 Pi in bows. Kit My tuo yao cuge plidu luu quan sy & Nam ho muSn lam you ci M¥ va Vigt Nam. Ci néi cia Thi tens Chu An Lai voi Tong thing ‘Ai-cép A. Nat-xe ngay 23 thang 6 nim 1963, do éng Mo- ha-mét xe-nen Haéy-ean, ngudi ban thin thict va eO sfin riéng cia Tang thong A. Nat-xe, ké lof, ln mot bing chitag bing hin: «49 cdng dia nhi?u quan vdo Vist Nam thi ching tol cding oui tong, vi ching 161 biét rdng ching (ot ndm chiing trong tay, citing (df ed th? kiy mau ching. Neu Ngai muda giip do ngudi Vict Nem til can khuyén Khich Mg ném cing nhiéu fink Mg vdo Viel Nam cing tat s'. ‘Bbi vi nbin dan Viet Nam, nhitng ngwai chm quyén Trung Qube chi mot mye nhiin manh Li phai dinh lau dai, dnb du kich, khong dinh lon. Lo gitp aban dan Viet Nom chi yéu 1a gitp vd khi ale, dan duge, trang ‘bj bia cn. Ho khong mudn cngc chién trant Vite Nani sim két thic vi khong nhitng ho muén lire long eich mang Vigt Nom suy yéu ma cén muén Igi dung Gling lau cing Wt edi tiéng cvidn tro Vidt Nam> de Cao ngon co «cach mang trigt dé», tip hep lye dngng & chau A, chau Phi, chau Mj la-tinh, diy manh ehién dich ching Lien Xo. Ehong cd gi dang ngac nhién 1A ho di khirée ti thi hanh mot higp quan sir bi mat gia Viet Nam va Quée. Theo higp dink nay, vé nguyén the dén thang 6 nim 1965 phia Trang Quée phii giri phi cing Sing giip Viet Nam. Nhung ngiy 16 thing 7 nim 1965 BO t8ng tham miru Quin gidi phong Trung Quéc da ‘cho Bd tdng tham men Quan déi nhan din Viet 1. Meharmét Hat-xe aNam la phia Trung Quée khong thé gGi phi eoug sang Viet Nam duge vi afheiee chia thich hep» xi «lam uhtr voy kliéng ngdn cdn due dich day mgul oank faca. Trong mot cage hoi dam veri phia Vigt Nam thang 8 inlim 1968, ho cling mdi: «Trung Quéc khéng dit kha nding vé khdng quin giip bdo of Hd Node. 2. Pha hoai moi hank dong thing hit sing he Viet Nam ching MF xdm tuge Ba Viet Num bude phii 16 thuge vao Trung Quéc, nhitng ngroi cim quyin Bic Kinh ra sire ngia cin mol hanh dong théng abit cia ede lwe lrgng cich mang vi tin bd trén thé gioi ing ho Vigt Nam chong Mf. Ngty 28 thang 2 nim 1065, ho bac bé diy thio do phia Viti Nam dé nghj ngay 22 thang 2 nim 1965 14 ede nirge xi hi chi nghTa ra tnyén bG chung Ién an MY fing ciréng chién tranh xim luge & mitn Nam Vi¢t Nam vi gdy chiéa tran ch6ng nuve Viet Nam dan chi eong hia, Thang 3 nim 1965, ho bac bé dé nghj cia Lien XO ve vige hop ba ding Litn Xo, Vigt Nam va Trung Quéc bin viin 48 phoi hep hanh dong ding ho nhan dan Vigt Nam chong M¥ xim lige. Thang 4 nim 1965, hg lai hai lan bac bd 42 ngh Lién Xo yé viin dé thong nhat hanh dong d@ bio an ninh cia Nam dan chil cong hoa. Chinh yl the ho di bac bé dé nghj cha Lien X6 Ip ciitw-hang khong qua Trung Qube, lap cae sho bay trén dit Trung Quéc d2? bio vé Vigt Nam din chi cong hoa, Thang 2 nim 1966, Chi tich Mao Trach Dong bac bd Fie thinh Lip M§l (rn quée té thong nhiit ing ho Vigt Nam di duge o¢u tong cude hoi dim c&p cao Vigt — Trung. “s og Snam iis. cling Cink tick Mao Trach Dong vige tivinh Lip Mit trin quéc té thing nhit ding t Nam chong My do Bing egog sin Nhat Ban trong euge hoi dim clip cao yoi Ding edny sin Quéc. Sau dé bon tay sai ciia Bic Kinh dit trling Eee doi dign Dang eoug sin Nut Bin tai g nbitng ngrdi cim quytn Trang Quée Ini thanh lap mot cdi goi té Mit trina nhin dan thé do ho khing ché: in phat thank kip Mat tran thong mbit thé gird rém hil ching dé quéc Mg vd tay sa’... Tat mhiee Mat tron ts hOng th? bao gdm hp (Lien Xd) curye a, _ Biddi voi vide pha moi hinh dong théng abit ting Nam, ho gdy khé khiin nit lon cho viee vin hang vicn tro cia Lién Xo vi cdc mrée xf hoi nghta khie qui cinh dit Trung Que va tim cdch Pchink sir vign tro dé d@ han ché kha ning di ‘Dhiin din Vitt Nam, dic bigt troag ede n eng cude diu tranh ching ké thi chung la chi nghTa thire din vi chi nghia dé quéc, nhin din Viet jnhin din Lao, nhdin dan Cam-pu-chin di doin it ché voi nhau va dé 1a tray€n thong, 1A mon 46 thang loi cia nhin din ba nirse. Sau khi My Hingvewong chién tranh ehéng nha dan Vist Nam va AY hiEp doe Lap, hoa binh, trang ip ela Lao va Cam- thing 3 niim 1963 Hoi nghi nhin dan cac mde Dong di hop & Phnom Penh, Mot trina dodn ehéng MY cia han din cic nude Bong Drong inh think. Nhitng ngwdiciim quyén Trung Quéc BE goat bude phai hoan nghénh két qui ein hoi nghi. ——— 2 Nghi quyét toi ngh{ lin thé 11 khoa 8 Ban chip hank MUN Gong Ding cong sin Trung Quée, thing § nim 1966, 4sT anhung bén trong mun tinh pha bogi Mt tréu doan ket nhan din ba née Bong Dang. Theo chinh sich cd truySn «chia d8 tej» cia tit cl bon dé quée vi phin dong, ho chia r8 ba nude Dong Dirong, jam suy yéu vi cb lip Vidl Nam, hong dinh tia tig auve. Rim 1906, & Lao, trong cfc ving giki phéng do Mit tran Lio yén nde quin ly, theo ké hogch cia Bic inh, nguéi Hoa tim edch chia r8 ngurit Lio voi ngwai Vig Nam, tuyén tray@n xnyén tac va xii give mot 86 phiin tie chOng lei Ding nhin din cach mang Lao. MBL khde, Bic Kinh tranh thi ehinh quy8n Vuong quée Lao, dly manh vige gitip Lio lim hé thing duing & 5 tinh Bic Lao nfi liga voi cao nguyén Van Nam cia Trung Que va cé nhitng nan di ve hirong Vigt Nam, Thai-lon, nhim tao dia kign can thigp vio céng vite ndi bo cia Lio va chulln bj cho nhimng ké honch binh trréng sau nity. & Cam-pp-chia, tir trie nim 1965, nhitng ngeoi chm quy8n Trang Quée di tring tren vu cio Viét Nam hy sink igi ich cia chch mang Cam-pu-chia toi Hot nghj Gio-ne-vo nim 1954 v8 Dang Dong, mie din sir thot rO ring id chinh ho dai bin ré nhitng Igi ich dé, Tir nim 1965 ho nim Pon P6l, thic diy y cing ding bon én hanh d&u traah vi trang chéng chink quyéa X nie dang lién minh vol cdc lc Imgng khang chién Viet Nam vi Lao. Nira cudi nim 1969, sau khi Lon Non Ién lam thi turin nhitag ngwti ciim quyta Trung Quéc ting bp quan diém cia Lon Non la Quin gidi phong mign Nam Viét Nam phii rit khdi che clin cit & Cam- puehia va khéng dirs dang cing Xi-ha-niic-vin yo Vide van chuySn hay on. Chinh trong thoi gian may be 18 Pon Pot—Léng Xa-ry cling doi Quén gill phong mitn Nam Vist Nam rit kbdi cfc ciin ctr & Cam-pu-chia. Teal voi sy mongirie cia Bac Kink, Mgt (rin abho dan thé gidl ang ho Vigt Nam van blah thinb brén thy: h doan két yifta nhan din cac nuge & Dong ng nghy cing cing cB, vi nhin din Viet Nam cing hcling manh, cing glioh thém nhidu thing lol. Ngtn cin cude thuong Iugng cia Vitt Nam odi MY |My xudng thang tir du cuge kiing chién ching MP xm Inge, trong cla Vidt Nam la tién hank diu trank tréo mét trén quan sir, chinh tr] vA ngoai giao. im 1968, khi cude chién (ranh cia My dén dinb je mbit, hin dan Vigt Nam di tién bank thing Ii ting tin cong vA ndi day 1 mau than, gidng cho h mot din quyét lig!, lam dio lon thé schién luge sa ching, bude chinh quyin Mf phii xudng thang chin tranh vi ngdi vio dim phn voi Vigt Nam din chil cOng héa tai Po-ri. ng cude hoi dim véi phia Vi¢t Nam thing 4 nim phia Trung Quoc thia nhdn ring Tuyén bd nghy 1 nim 1967 cha Chinh phi mrdc Viet Nam cng hon vé viéc dim phin voi MS di gay inh 18t; « Ngay d3ng mink cia Mg, ed Oe Gdn cling im dit néin bom khong diéu kifn>, Noung ho rling : ndy Vidi Nam chip nhjn dam phan ehira phai [A that co pd trén tu thé coo, ta dd nhdn nlurgng mgt Tir ngly 13 thing 5 nim ngay khai mac Hoi nghj Pa-ri, dém trang tuan thang 10 nfim 1938, b> may tuyén truy@n cia Bic Kink khony dua mot tin nao ¥B stide dim phan yiifa Vigl Nam va My, nhurng Ii nhiin Mmgnh ring nhan din Viel Nam can giki quyét a6 PhOn cugc dau tranh cia minh «khdng phii tren ban NiGi nght md trén chién trong», thim chi edn de doa nring anéu mtn Nam Viet Nam khdng duge bio ddim thi enGi eding 38 dia dén chs mit toan oe Yuet Nain» Xu hung MF bude phi chim dirt ném bom mitn Bae Viet Nam cing l rd thi phin ing cba Bie Kinh cdng manh. Neay 9 thang 10 niim 1968. mét nha liinh deo Trang Qudc di gp Thir tring BO ngoai throng Viet Nam tai Bic Kinh va yéu cau bio cdo voi liinh dao Viet Nam ring ho coi vie MY chim dirt ném bom mitn Bac Viet Nam la «sy théa hitp cia Viet Nam vel Mg», la amet thit bai ldn, fn that on dé edi nhon dan Viet Nam gidng nie cade dim phin kg Hitp dink Gio-ne-vo nom 7954 1a mot sat timo: ho dé nghi vei phia Viet Nam enén d@ cho Mg bin pha ire lai khdp mitn bie, lam nko vty la d? Mg phon tén muc liéu oanh tac, dang thei efing chia st bét khd kheén cho mién nam». Ngiin cin nin din Viél Nam thong f vii MD, Ahuyén khich MF ting ey ném oer mign Bie wie Nam, diy chinh li cai mA trong MY M. Tay-lo goi La quyét tim cia nhiing nguéilinh deo Trung Quéc «ddnk Mg dén ngudi Vilt Nam endi cing», nidim lam suy yeu Vi¢t Nam, cé Igi cho chink sich hinh trréng cite ho. Trong cude giip Thir traémg Bd ngooi throng Vidt Nam noi tren, phia Trung Quéc con tring trgn vo khGng Vi¢t Nam dim phan yoi My la do enghe Wi cia Lién X6 » vi yeu clu phia Vi¢t Nam Iya chon: «Hote la muéndénh thing Mg thi phai cdt quan be vad Litn XO, hoge la mudn ihda hi¢p vot MQ, ding tro cha Trung Quoc dinh Mg d® dal mong phén vei Mg thi xz vin tre eta Trang Quée i nghta cia ne». Ngiy 17 thing 10 nim 1968, BO trang ‘Trio Nghj gip dei dig Vigt Nam via nhitny ngroi linh dao Trung Quée vé cuje dim phan gifta Viet Nam va MSs «Lin iy née cde ding cht chip whoa bén bén dam “phin tite la gidp cho Gidn-ron va Ham-pho-rdy doat duge Hing (oi frong hau cit, d2 cho nhan dén mign Nam Viel Nam vdn & didi oy do hp cla dé qude My wd bo nhin, khong duge gidt pling. lam cho nhén din min Nam Vitt Nam con ed khi nang bi tn thét lon hon... Niur v@y git hai Pang va had nude ehding ta eon can ndi chugén gl ntta? De doa cit quan bé gifra hai Ding {a mot thi doan triing trgn, mot sire ép ln nhit cin nhitng ngrai Tinh dgo Trung Quée di voi Viet Nam. Bi doi veri vide de doa bang lui 12 thd bao li vige de doa bling hinh dong thdt sip. Ndm 14068, hi bin vin 8 vien Wo cho Vidi Nam trong niim 1969, nhitng ngrdi cim quyén Bic Kink di giim kim ngoch vi¢n tro hon 20%, di kim ngach yidn trg ném 1968. Hon. thé nira, thang 8 nim 1469, ho tring tren noi : «The Viet Nam ddnh hay hea d® Trung Quéc tink vite vién Iror? a. The té ho di glim kim ngach vidn ire nim 1970 hon 50% so vii mim 1068. Sir tht la khong phi dém nim 1968 nhitng ngwoi liinh doo Bac Kinh moi dong vin dé vign tng dé ép Vigt Nam, Thang 4 nim 1965, Tong bi the Ding cing sin Trung Quéc Ding Titu Binh di nOi vei mot nha linh deo Viet Nam rin, viim 164 «ddng chi Mao Trach Dong cé phé bin ching (61 ld qué mhigt tam doi pei van d® Vidl Nam. Hay gid chring téi mdi thy ro dng chi Mao niin xa.2. Phin Viet Nam di tri loi: «Sy nhiet tink cha mgt mde. ai hoi chi nghta ddt vol mot nirée xd Add cha nghta Khae la rudl phat tir 53Ninh thin quée l& od sdin. Ching tet khing bao gid nght abil tam la e6 ha’. Néu cde ding chi nhitt tim gitp WO thi ching toi co ihe de Ay sink 2, 3 trigu ngwol.. o Min nam ching (ot 3? chéng Mg dén cing vd ching (Ol vain gid vany tinh thin quic 12 6 sin». BO ting sire ép Adi voi Vigt Nam, nhitng ngréi link dao Trung Que conchi thi cho sir quan chaho & Ha NOL xiii give, (8 chike nguéi Hoa & Viet Nam gity roi, chéng lei Chinh phi nudge Viet Nam din chi cong hoa. Cang véi hang van ngwéi thuge «bd doi hju cin» Trung Qué sang lim dutmg giip Viet Nam & nhitng Unb phi bic tir nim 1965 dén néim 1968, bon phin dong nguéi Hoa tuyén iruyén cho « tir tudng Mao Trach Déngs v4 «eich mang vin héas, xuyén toe deny 151 che Vigt Nam, t8 chire cic mang ledi gidm digp, Nhing aguéi chm quyn Bic Kinh con cho nliitng ngubi gol la lj nan cich mang vin hoa» thim nhjp cae tinh bién gigi phin Bde Viet Nam di lam tinh bio ya (8 chic cde ', Nhirng nhin din Vigt Nam quy€t tam git ving duong 161 doc lip, tr chil khong gi lay chuy&n dig ela mink. Tit ci nhing thi don thd byo giy ste ép, Wit cA nhirng thi dogn chinh tri cia Bite Kin dau da tht bai: MY di bude phai chim dirt khéng di&u kign vite ném bom mian Bic Vigt Nam tir diiu thing 11nim 1068 va ngdi vao cude 119i nghj bin bén & Pa-ri, oo Mat trin din tc gidi phony migo Nam Vit Nam tham gla, tir diy nim 1969. “1. Trong ende h6i dim efp ese ¥V Trang thing 8 nim W970, Ghi ijch Mao Trach Ding ira nhon teach ahi ge os ‘Trung Quée déi ¥éi cic hogt dong khdng bie nghj dd, ing Th kin 1977, Cho tich Hos Qude Phoog lyi mot Ln now, thos she nb thé, = Sparc we tm. THO! KY 1969 — 1973: BAM PHAN vin Uf TREN LUNG NHAN DAN VIET NAM Nam 1969, cnge «doi céch mang viin héas & Treng “Quis v8 co bin boiin think, Nhing ngroi cim quyta Bic Kinh bin trong thi ra sire efing ¢6 quytn Minh dao “fia Chi tich Mao Trach Bong, dn dinh tinh hink, diy “manh sin xuft, bén ngoti thi thi hank moi bign phap- d@ diy nhanh qué trinh nich lai gin ¢8 quée M3 nhim “ngoi len dia vi mot ciréng quic lun, bink thiring hoa quan hé Trung — MY va gidi quyét vin dé Bai Loan. Ho muru toan dang con bai Vigt Nam dd dgt myc Ldn Gi ngoai dé, Nim 1969 14 nim dau cia Nich-xon vio Nha tring. Ong ta diza ra cdi gol LA «hoc thuyét Nich-xon» phim “atu vin vi khoi phuc dia yi cia dé quéc MY trén the “ gioi da bj suy yu nghiém trong do bu qua cia cude chifn tranh Viét Nam va bat diu thee hign chign lige eVi¢t Nam héas chién tran nim nit dige quin MY ra khdi mién Nom Vigl Nam mA vila git dige chink: quyén toy soi Nguyén Van Thigu. Thei kp 1960 — 1973 14 théri kf nban din Viet Nam “diy monk tifm cong trén chign trong cling nhw tai AQi nghj bon bén & Pa-ri, ngay cing giimh thém nbigu thing Igi. Day offng 1a thé kj} Bic Kinh vA Oa-sinh-ton Ming cirémg tiép xtc, bilt tay cong khal vei nhau, bin bac khong nbitng cic vin dd tay doi ma ch che vin 8 thuge chi quy@n cia nhin din Vi¢t Nam vi cha obin din cdc nude & Bong Dirong. 1. Cong khal phén boi nhan dan Viet Nam Tir thang 11 nlim 1968, B ngosi giao Trung Qu6c 48 ‘ro tuyén bé td % mudn n6i lei cde cuge dim phan Trung — Mg & Véo-sa-va vi cing voi Mj ky mot théathudn cing tGn tai hoa bink. Tiép dé phia Trung Quoc di tich cys dip tg nhimng tin higa cia phia M9. Sau khi ln lim tng thong, Nich-xon béo cho phia Trung Que 14 cde cude thio Lludin giita MF va Trung Quée cd thd 8a hanh & Trung Quéc. Phin ‘Trang Qude da tra loi lh chin thin Nich-concé th din Bée Kinh hode et moet phad vin dén d2 thdo lugn v8 van dé Bad Loan wt, Thang 6 nim 1970, Trung Quoc va M¥ théa thudn la dai st Trung Quée Hoang Chiin vi Kit-xinh-gic sé tién hanh nhitng cudc dim phan bi mat méi lin Kit-xinh- gio dén Pa-ri dim phin voi phia Viet Nam, Ngay 10 thing 12 niim 1970, qua ngwdi ban than tin Et-ga Xndu, Chit tich Mao Trach Bong dua ra loi moi Téng thing Nich-xon sang tham Trung Quée: «Ong ta chide clién s? duee hoon nghénh ot hien nay nhing vin dé gita Trung Quéc va MQ phil dee gid quyét vit Nich-con »*, Day la luge ngost cin Bile Kinh chy aghta quyét djnh trong quan hé Trung — Ms, dding thei 1a budge ngodl cong khai phin bdicach mong Viél Nam va cich mang Bong Dirong, phin boi cich mang thé gidi. Bic Kinh ling ering cae cude Lip xitc céng khai voi MF: Thing 3 nim 1971, Trung Quée méi mét doin béng ban Mf song thim Trung Quée, mo dau cai ma dr Iudn thé gidi gol 14 engoai giao hong han», Thang 7 nim 1971 vi thing 10 nim 1971, Kit-xinh-zio, die phii vin ciia Nieh-xon, sang Bae Kinh, Et-ga Xnia: Cude eich mang tdu da’. Nhe xuit b’n Hot sin-ton, Lindon, 1973, tr. Ul. 2. WA, Oan-ta: Nhitag clingén céng der titm ling. Nba xuit bin Pap-bonedé, Niu Ode. 1978, tr SP—SI1. ga Xniu; Gude edch mang.ldu dat, Nha xuft bin Hoe xoo, Landon, 1873, tr. 172. 3. 6 ‘Thang 2 nim 1972, Nich-xon sang thiim Trung Quéc, Thong bio cho phia Viel Nam bict cuge di thiim Bic Kinh lin thir nbfit cia Kit-xinh-gio, mgiy 13 thing 7 nim 1971 Doan dai bidu ep cao cia Trung Quée di ndi: «Van dé Déng Dwang ld quan trong nat trong euge gip go giita ching loi 04 Kit-xink-gic. Kit-rinh-gio nét ring Mp gdn vite gidi quyt via dé Borg Drong vdi vite gigi quyét vin dé Ndi Loan. MQ néi c6 rat duge quan M9 6 Bong Duong thi moi rit quén Mg & Dal Loan. Béi vidi Trung Quéc, vin dé rit quin Mg ltd mién Nam Vigt Nam id edn d? 56 1. Con vin dé Trung Qud: vio Litn hop quic ta vin dé 56 2». Khi Nich-xon két thie cude di thim Trang Quéc, hai bin di ky Thong cdo Thirgng Hai ghi nhin ket qua hoi dium gitta hai bén, trong dé co mot doan niu sau: «Mg khving dinh moe tiéu eudi cing Wi rit het cde lee lwong va co sé quan sy cia Mg ra khoi Bat Loan, Trong hi cha dgi, tay theo tink hink cing thing trong khu owe ndy gidm di, Mg 8 dda din giim le lugag vd co 36 quan se cia MQ & Dai Loa Diu thing 3 nim 1972, khi thong bio eho phia Vigt Nam vé cuge hoi dim voi Nich-xon, dai dién nhitng ngwéi linh dao Trung Quée da gidl thich vé doan thong cho trén nhar sau: « MuGn binh thiréng hda quan hé Trung — Mg, muon fam diu tink kink 6 Vién Dang thi irae het phi gidt quyél von dé Viet Nam va Dong Dweong, Ching téi khong doi gidi quyét vin d® Bai Loan (rede. Van dé Dat Loan ta bude sau». Tham tim eda Bée Kinh la lyi dung vin d2 Viet Nom 42 giii quyét tree vin dé Dai Loan. Niwag Viet Nam kien quyét gift ving divng 16i doc lap, tir chi cha minh, De do, ahirng nguti Minh dao Trung Quée ya aTéng th6ng Nich-xon méi thSa thud: «Prong khi cho Agi, thy thee Nah hink eaag thing trong Kha owe ndy gidm din, Dida 44 ¢6 nthfa ti nfu Ble Kinh muGn thie diy vite rit he lirgog vi che co sé quan ay cha Mp ro khGI Dai Loan, thi ho clin ép Ha Noi ditvao mot gidi Phap théa higp vei MP. Phila Trung Quéc ding ch eeterSt» vin try: abo nim 1968 vi phin @éi Vigt Nam dim phaa voi My, ho Gi gidm kim nggch vign tro cho Vigt Nam thi nim 1971 va niim 1972, dé loi kéo Vigt Nam di vio chia huéng cba Bac Kinh théa higp voi Mf, ho di dinh cho Vial ‘Nam vign trg cag nhit cis ho so vii nhitng nim trrge 40. Day cfing ta thi dogn nhim che diy sy phin bol cia hg, xon din sir cOng phiin cia nhin din Vigt Nom. Bi doi vil ting thém vig¢n tro 1A sy the ép lién tue a2 Vigt Nam chip nin gli phap cia M9. Ngiy 18 thang 7 nim 1971, phia Trung Quéc thong bio cho phia Vigt Nam phwong dn 4 didm cia Mf: rot quan va tha ti binh MY trong 12 thing &Q tit nghy 1 thang 8 nim 1971, ngirag bin toin Bong Duong vi giki phip theo kidu Gio-ne-vo nim 1954, V8 rit quin, «ol th? ditna, M mugn d2 lai mot sd 06 vin ky thudt; v8 chink tr}, MO khong muin bd Ngayén Van Thife cing nler khong muénbé Xi-rich Ma-tde», Trong cudc hoi dam vii phia Vigt Num thing 11 nim 1971, ho ndi: «Vt Nam nén trank thet thot og gldi quyft tribe olin dé rit quan Mj od quan (Am gidi quyét odn 2 to binh MQ; vite dank dd nguy quyén Sat Gon td’ tae da », ‘Cilng trong dip ny, sau khi nbfc Iai ¢ cia phia My la < MQ cd nhiéu ban cf, My phai gitt », Chi tich Mag Trach Dong noi: » nhidu vao hoi mghj dé. Ho mudn chirng 6 cho Mf hidu rang ho c6 thd giip Mf tim mot gidi phip cho cf viin d3 Dong Duong vi chinh ho Id nguéi —tthay mit» cho Vigt Nam vi cde muée khac & Dong Duong dé dim phan voi Mg. Trong béi cinh mhan din Vigt Nam, nhin din Lao Wh nbin dia Cam-pu-chia litn tiép giing nhitng dén mynh mé vio cic ké hosch phide lu quin sy cia Nich-xon, ong Xi-ha-nic d8 nghj trigu tip Hoi nghj cip “e8o lan thir hai cia nhin din cic nude Dong Duong Tao cudi nim 1971, nhdm phat huy thing lei, dy manh ) tbc chién diiu ching MY cia nhan dén che muoe & Bong Duwony. BE ngoai nhiny ngwvi inh dao Trung QhGe tan thank d3 nghi do, nbwrag bén trong ho gidt / diy bon Pon Pét — léng Xa-ry phin doi. Mit khdc, nhan huyén di thim Viet Nam thang S*n4n 1971, ho goi $ ‘tritu tap ho) 5S omge 6 bén (hai mign Nam, Bae gt Nam, Lao, Cam-pu-chia, Trung Qube va Cong hoa ‘dan chit phan dan Trigu Tien) trén dit Trang Quée shim muc titu chéng Nhdt, Y dd cia ho la phi hosi EhGi doan két, lai chéch muc tida difu tranh ofa alvin din cic mute & Ding Duong, ding thei tdp bop lyre gng diréi sir chi dao cia Bie Kinh d2 ho cé thém thé véo dam phan voi Mj. Paia Vigt Nam iting ho d& hj clia ong Xi-ha-nic, khéng lin think hop bi nghj mrée 6 bén nh Trang Quoe goi y. cng khong tin hinh quan diém cho rdng nguy cor bly gif la Nit vi tha chink cia nhin din ba nugc & Dong Duong vin 63la dé quéc MY xim luge, Do do, ké hogen hoi aghy o sirée 6 bén cia Bac Kinh di boin toAn that bat. Trong Iie tim e4ch nim tron vin d& Cam-pu-chia, nhitng ngwéri tanh dao Trung Que con miru toan nim con ding van echuydn quan sir qua ba nwde & Bong Dueng. Trong miy nim litn chodén nim 1972, ho dé nghj gitp lam dong va vén chuyén hang phyc vo chién triring tir min Bie din mign Nam Vigt Nam, Lao vi Cam.pi-chia trén con duréng mon H3-Chi-Minb, va hira cung ep cho Vigt Nam di xo, ngwii bai vi khoing 2 van quia nhdn Trung Quée dé bio dim eéng vi¢e miy. ¥ dd ciia ho Li qua dé nim toan bd vin 48 Bong Duong dé budn bin voi Mp va chuiin bj ban ap di xuéng Dong-nam chau A, Tat nhién phia Vigt Nam khong chip nhan dé nghj do, ‘Néu true day nhitng nguoi Minh deo Trang Quée ngim ngiim lam yéu cugc khithg chiéa hin din Vigt Nam thi trong thei ky 1969 — 1973, nhl 1a tir nim 1971, ho cong khai cau két voi dé quée MP xim lirge, etru nguy cho chin@ trve cuge tién cong chién lege moi cia nlidn dan Viet Nam, ly con bai Vigt Nain ae buén bin voi Mj. Néu trirdc day bo ngiim ngdm chia r@ nbn din ba nuve Viti Nam, Lio va Cam-pu-chia nhiim c6 lip Vigt Nam thi trong thei kf ny ho bit dw ding bé li Pon P6t—léng Xa-ry d® phi honi eich mang ba neve Pong Duong, teh cure chun bj bin Cam-pu-chin thinh ban dap dé tign cong Vi¢t Nom, khong ché ban dao Bong Duong, t® dé binh teeong suéng Déng-nam chéu A sau ny. Ho df phoi iris bj milghé tom ciia ké phiin boi: phin boi nban dian Viel Nam clog nhu phin bi nbiin dan Lio va ohin din Cam-pu-chia. os . THOI KY 1973 — 1975: CAN TRO NHAN DAN VIET NAM GIAI PHONG HOAN TOAN MIEN NAM Theo Hiép dinh Pa-ri vé Vidi Nam, MY phi rit het doi qin vién chinh cla Mj ra kbdi mia Nam VigtNam, " fan két ton trong cae quy€n din toc co bin cilia nhin | din Vigt Nom, thita nhin & miga Nam Viet Nam cé / Bai ving, hai chinh quy@n, hai quan doi vA ba lire Twong chinh tri, va cae bén Vigt Nam cing thinh I§p ‘mt Chink phi lidn hi¢p ba thank phan & mign Nam Vigt Nam, Dé 14 thing Ioi cia dudng Ii dge lip, bir chi va cude chién difu ngoan cuéng cilia nhin dan Vide jam, 14 thang lol cha phong trio nhan din thé gigidoan ‘KEL vGi nhin din Viét Nam. Do 14 thiit bai cia sir mua “bin bin thiv trén tteng hin din Vigt Nam giita chink quytn Nich-xon va nhitng ngwoi linh dao Trung Quéc th hign trong Thong cdo Thing Hai. Chinh phi Vigt Nam dan cha cong héa va Chinh phi eich mang lim théri Cong ha min Nam Vi¢t Nam Ion )) lun chi trong thi hinh nghiém chinh Hi¢p dinh Pa- "ri vi doi MF —‘Thigu cling phii cé thai do nbu vay. Nhing Mf —Thigu mum toan phi honi vite thi hinh Hi¢p dink d6, chi muGn thi hinh nhing dig kboin | <6 Ioi cho MP. Déi vai cac ditu khoin khic, ho vi pham “gay tir phitdiu, Lite Hi¢p dink Pa-ri blit du cd hi¢u ‘Tire cfing 1A lic Mf — Thigu dura hang van quin 6 miy ‘bay, trong phio, xe ting ym tro dd bo lén Cira Vi¢t, hong chiém liy ving gidi phong phia blic tinh Quiing Tri. Sau d6 quin nguy lién tiép tin cong trén khip "mit Nam Vigt Nam, lin chiém nhi8u ving giii phong ido Chink phi cach mang lim thii Cong hoa mitn Sam Viet Nam quan ty. Am mum cia MP —nguy 1a x60 bd tinh hinh thire té ¢6 hai vang, hai chink quyén, 441 SST 5slai toin b6 mitn Nam Vigt Nam dwéi ach thing try thye din kiéu mdi, kéo dai chia c&t mre Vi¢t Nam. Nhitng ngiti Hin dao, Trung Quée t8 vé hoan nghénh Higp dinh Pa-ri v® Viel Nam. Trén thie t&, dé thie hign sy théa thndn voi MP va ling eirémg edu ket voi M9, d3ng thii ti¢p tue Iam sny yéu hong khuil phuc Vigt Nam, ho tim moi cich cin tre cude diu tranh cha nhdn din Vict Nam nhim dinh bei im meu cia MY —Thién pha hooi Hi¢p dinh Po-ri, gidi phong boan foin mitn nam vA théng abit node nha, 1, Kitm ché cute chin ddu cia nhdn dan Viet Nam ching M9=Thitu pha host Hipp dink Paori Trong cude hi dim tsi Bic Kink thing 6 nim 1973, Chi tich Mao Trach Béng ndi véi Tang bi th Lé Duan vi Tha twréng Pham Van Bong: «@ mitn Nam Viet Nam cn ngitng (ehién dau) niko hom, met nam, mol nam ret, hai nom edng tt», Cheh mang mifn nam nén «chia lam hai bude. Gap tae tam mot, ngwei Mi khong chiu dau, Van d@ bt trong tay chink quyén Nguyén Van Thigu cén cé may efuec van quan ». Va Ong ta lai nhfic dén lugn ditm «cdi chdvs dit ndi hia Viet Nam trirde dfy, tuéng Chu An Lai thi noi: «Trong mt thei gian chua (hb ditt khodt ta § ndim hay 10.nam, Viel Nam va Dong Deon aghi ngoi dicge thi cdng t6t; tranh thi tho’ gian dé ina nhén dan mien Nam Vi¢t Nam, Ldo, Cam-pu-chia thre hitn héa Binh, trung lip mot thsi gian 8 6 thign chi yéi nhiin din Viet Nam, nhitng dgirdi inh doo Trang Qube hira Hon sé tiép tuc vin tro trong 5 nim voi mnie kim ngach nhu nim 1973. Sur that 1a 66 146 ho 4k ning hoin toAn vitn try vB quan sy, con vi vign tre kinh té ho nhan chi yéu phuc hoi che co sé de Trung Quéc giip trave day vada bj Mf dank ‘pha, nlurng ho kéo dai vide thye bign, co noi khong ure hign, — Nhéng nguroi cm quytn Trung Quée thire chit muén it Nam khong lim gi ca, k® cl khi chinh quyén Sai Gon dira quan iin chiém ring gidi phéng, Bing true nbieng hinh dong ein quin nguy Sai Gon ‘Min chiém ving gidi phong ngay cangting ciréng, thang 10 nim 1973, Hi ehi hay ede Tie ltrong vil trang mién ‘Nam Vit Nom buge phai ra lgnh kiém quyét danh tri. Gin mot thing sau do, trong chuyén Kil-xinh thiim Bic Kinh, bai bén ra thong cdo théa thudn li irong tink hin dae bidt nghiém trong hign nay», hni én ciin tié hinh lién hé thuong xuyén & cde clip co “thiim quyén dé trao ddi ¢ kiém vé nhimg vin d8 cang quan tim. Thie té dé la syphdi bgp gita nhitng ngrdi clim quyén Trung Quée va My nhdim ngiin chn cude difu tranh cfia cde lire lurgng vi trang mia Nam Viét Nam. Nhitng ngwréi cim: quyén Rie Kink com khuyén My Trong cude hoi dam voi nhitng ngwii link dao Viet 975, Phé thi tuéng Dan, iéu Binh da hai béa déu néi cde quiin dio. Hong Sa li cia minh, cho nén cin gip gi d& quyét, Digu dé cing chirng t@ hanh dong | cia plia Trung Quéc xim chiém quiin dio Hoang Sa bill chip ludt phap quéc té, gay ra la ngang ny di roi. 3, Bite Camn-pu-chia thank ban dap chudn bj tién cong Vier nam Sau Hiép dinh Pa-ri v8 Vigt Nam, theo Iénh cia Bie “Kinh, bé li Pon Pot —Téng Na-ry thi hanh mot chinh Bich hai mit déi yoi Vigk Nam: via dia vio Vigt Nam vira ching Viet Nam. 4. Ve vin dé Ba vk cude dha vong Iye ofa Vigt Nam ngiy in midi, che quin dio Holng Sa e& Tredng phin wa vinh Bic Ih) vi bién giéi, xin pgapi gino nine Gong héa xi S thing 3 alm 197%, cde Tuyén ogi giao nude Ging hoa af hoi chi nghia Viet hing 8 nim 1970 eh nghy 37 thing @ nim 17 : cia BQ ngoai giao mude Cong hoa xh boi chi Saghia Vigt Nam cong bé nghy 28 thing © mam 170. 60 | }Chung tea « hiku nghi » va «doaokét » vel Vigt Nam Ja trant thi sy inp dé cia Vigt Nam, die bidt, ta ki ehudin bj tifa cong thi dd Pindém Pénh. Trong khudn kbd up thda higp Trung — Mg, nhirng nguoi cimquyén Trang QuGc thye hi¢n sy thon thudn khong vién tro quan sy cho cach mang ba nate & bing Duong. Hoda {ir chdi d@ nghj cha bé 10 Pon P6t— Leng Xa-ry va ting vign vi khi tiém cong, bling e4ch nb Vigt Nam cho Pon Pt —Iéng Na-ry vay, rdi Trang Que s8 thanhtoan sau. Day li mot thi doan ea Ide Kink vira ly long bon tay sai & Cam-pu-chia, tranh va cham voi MS, vira gay thém kho khdn cho V im trong Iie Viet Nam dong Uéo hanh cuge ng tién cing va ndi diy moa sxiin ném 1975, Mit khdc, bé 1 Pon PGt — feng Xa-ry tim mol cach chOng Vitt Nam. Chang vu cio Viet Nam ky két Hi djnh Pa-ri la ¢ phin boi Cam-pu-chia mot Hin nike» kich dong hén tho dan toc, gay tam ly chong Vit Nem va kiém c¢ thanh trim nbihng ngwoi Cam-pu-chia khong tan thanh dorémg 165i cha ching. Nhiéu fin ching td chire obing vu danh pha, ewip boc kho tang, vi kbi, tin cing Dinh vign vA noi tra quin cha Quin gidi phong mite Nam Viet Nam dit trén dit Gam-pu-thia. He 11 Pon Pbt — long Xa-ry. bling nhiGng thd doon Hit thim doe, kB ed vige thd ti¢a bt mat nhieng cin bo cach mang chan ehinh, ra mirc cing oO yj tri trong Bing, nim toan bo quyta lire d8 biéa Dang obng sin ‘Cam-pu- chia thanh mot ding phu thude [ac Kinh. AB rang obitng ogi inh deo Trung Qube dit tién thém mot bude trong ai mut nfm tron Cam-pu-ehia dhréi ché dd cia bon Pon Pot — Téng Xo chulin bj Gn cong Vit Nam (ir phia tdy-nam say khi Vidt Nam bodn loan gil phong. ‘s obitag ngevi Link deo Trung Qué< ra sire tin din Vigt Nam gidi phong hodn toan Vi¢l ‘Nam, nhdn din Viet Nam vin kids quyét fu teanh “Irén ba mit tran quan sy, chin trj va mgosi giao chbng MS — Thigu pha bosi Higp djnh Pari, tién len gianh foan thing. Voi cuge ting tién cong va ndi dby mia “guin nim 1975, nhin din Vidt Nam di danb sup hodn foin chink quyén Nguyéa Vin Thiga, gidi phéng bodn ftoin min Nam Vit Nam va thGng abit nude nha. Trong cue khing chign ching thye dan Phip xdm luge oe ay aha ngwi clim quytn Bie Kinh chi “can thiép vio giai dogn chét nhim ap dit gifii phip ‘cha ho d6i véi nbjn din Viét Nam efing nbwr nhin din Lio va nbin din Cam-pu-chia, Trong cue king chién chOng Mf, cru nude lin niy ¢ia nhiin din Viél Nam, ho can thitp ngay tir diu, tao digu kién cho dé quéc Mi ting cxdng chign tranh tréa cf mirc Viét Nam, ném bom cie ki man ry mién bic, lay vin dé Vigt Nam d@ buon ban voi Mf, nhirng ludn Tudn lam ra vé «triét d8 cach mang», ctich cye> ting ho Viet Nam. Bay li er phin bi thir hai cia mhitng ngwot lank dgo Trung Quée dot vei akin din Viet Nam.PHAN THO TU TRUNG QUOC VOI NUOC VIET NAM HOAN TOAN GIAI PHONG VA THONG NHAT (tit thing 5 nam 1975 dén nay) 1. TRUNG QUOC SAU THAT Bal CUA MY VIET NAM Du lugn chung trén thé gigi d@u thay réing thit bai ¢ila MF & Vidt Nam di cd tic dong rd rft dén tinh bink quae té. Néu thing Igi cia Cach mang thang Tam vi khang chién chéag Phip cia nhiin din Vit Nam mé dau sip sup dd cia chitnghta thire din cil, thi thing Igiciia cude khang chién chong Mf, ciru nuréc cia nhin dén Viet Nam chitng minh trie toin thé gigi sir pha sin hoin toiin cia chi nghia thy dia mii JA khong tranh khdi. Ngity nay, cde lire lrgng cach mang di lon manh vi cd Igi thé hon bao gir hét. DE quic MY khong thé dong vai sen dim quéc té b&t cir & dau ma khong bi trimg phat, khong thd sam chitm mot tie d&t cin bat ky miréc xi hoi chit nghia nao, "khéng thé diy Idi phong trio gilt phéng din t6c ya ngiin chin con dudng phat trifn cia cic niroe [én chi nghfa xf boi. Chi nghfa de quéc ngiy, cing lin stu vio cuje khiing hoing toin ditn khong phirong ciru chita. Ching dang dimg trade cr ng kh khiin chong chit vé nhitu mit, dang phii ng du vei cudc tién cong rong lon va manh mé cilia jong thie cach mang trén thé gidi, & ngay ci nhitng nh ldy turéng chirng nh rit kién cS cia ching & chin ehiu Phi va ehdiu My In-tinh. “ain a8 tung vio Vidt Nam mbt déi quin vida inh gom 60 yan tén lam nong e6t cho hon mot triéu fin ngoy, di ném-xu6ng Viet Nam 7 tri¢u 85 van tio vit chi tidy 852 t¥ d6-Ia, dé quéc MY xim luge vin tng khuit phuc duoc nhfin din Viet Nam. Bay la bai lon nbit trong lich sir nuee Mf, anh hirong n sic vé nhi@u mil dén tinh hinh nirde M¥. Vi thé, u that bai & Viét Nam, dé quéc Mg phai digu chink in lire trén thé gid, & chau A nbat la & Dong-nam A, cho phi hgp véi tinh hinh mdi. Ching diy h cin ket voi cfc th® live phiin dong, dic bitt li ‘ede thé Ive phiin boi trong phong trio céng sin vi nhan quée té, chi yéu la vai tip doin phiin dong ic Kinh, hong chia r@, pha hoai h¢ théng xf hoi chi Ta vi phong trao caeh mang thé gid. ) Vi phiin nhing ngwréri clim quyén Trung Quéc, xulit phil tit Igi ich din te, ho cé giup Viet Nam khi nhan Vigt Nam chién ditu cosa nn g cling xufit phat Igi ich din toc, ho khéng mudn Vit Nam thing MF tré nén manh, ma chi muén Viét Nam yéu, Id thude ung Quéc. Ho mun Vigt Nam bj chia-cit lau dai, nung nhin in Viet Nam da diinh cho «Mf cut, nguy nhio», giti ng hoin toan min nam va théng mbit nirve nha. "Ho lpi dung xtrong miu cia nhan din Vitt Nam dé bin voi Mf, nheng str cd ket cin ho vei MF ng ngiin cin dirge nhdn din Vi¢t Nam gilinh thing oan tofin vA dung lén nrée Cong hda xa hoi cho ghia Vi¢t Nam. aHo mu6n chia ré Viet Nam voi Litn XO va che nue xi hoi chit nghia khéc, mlirng nhdn din Vi¢t Nam di git virng durong 161 doe lap, tr chit minh, ting cuting doan két voi Lién Xé va che nude xk hdl chil aghfa anh em khic. Kbong nhiing cde tha thudn gitra ho vai chinh qnytn Nich-xon, nhitng meu 48 chién lige cia ho da bj that bai, mi mOt nue Viel Nam dée lip, thing nbill vA xi hoi chi nghia, co dung 18i cach mong Mic — Lé-nin ehdin chinh, d6c lip, tu chi vd cé uy tin chinh tri trén thé gigi s@ lM cin tro nghiém trong cho mura dd binh triréng vi bd quyén cin ho & Bong Duong va Dong- nam chiu A, Thing loi nhan din Viel Nam Khéng chi la thit bai lon cia dé quie MP xim linge, mi cfing 14 (hilt bai lén cin bon binh trirany Bie Kinh. Vio nhitng nim cuéi doi va sau cli chél cfa Ghi ich Mao Trach Déng, cuge khiing hofing ngi bo ee Trung Quée tiép tuc dién ra ga voi nhi¢ng cude thanh tring tan bao d2 tranh ginh quyén binh. Tron; im lin, ab t@ va tinh hinh chink tr), xi hoi Trung Quéc da bj thut lai va hn loam vi cude «dai nhiy vols va cude «dai cach mang vin hoa, doi boi phiti duge clip bach dn dinh va cfi thiga, Mgt khic, sur yéu kém ya kinh (8 vi quan sir eda Trung Quic khong cho phép nhéing ngrvi cim quyén & Bie Kinh thire hign miru dO nh ho mong mudn. Cho nén, vé d6i no fy tr trang dai din te d8 tip hop ce phe phai va dng vién nhén din Trung Quéc nbiim thirc hign ke hogch « bin hign dai hoa». VE ddi ngoal, ho din vio con dirong phiin dong, lei dumg fue chil nghTa dé quée bj khing hoing va kinh {® ya chinh tri nghiém trong vA lie MY phi didu chink chin Inge toan eu, d2 chu két voi chi nghia dé quéc, ching Lién X6, chéng phong trio cich mang thé gigi, kigm nhitu 7 ¢ + i i Hee He gE 62d-U-1010 igi tink Quing Dong Trung Quée Tén Thanh th ecSng an cia Trung Qué ing K-khu Toyén Vo. ehyy sang Vigt Nam lam 0-3-1971 bj bal G x8 New Thiy, huyén Quang Ninh, tinh Qadng Binh. ‘Trong vin kidn fed mt dean alur saw? fc, Nude ta ek ahdoe ddr Vist Nam 6 mi Inder thir edn te din may. ling ta khéog dive col ho td dong chi chin chink eda fem tat ed wr Weng cfm fa’ trao eho ho. Nowoe tot ching Hab trang &hdng manh, Bhdng yéu mai co (he bade hp & trong tinh trang hién amp. + VE BE npodl ebilng ta doi ib aight hp mbes dng cht cf minh. nhirng dren tint thin i phiit chatiee Bi ho ted tinh ké Unt cite ehiing ta... mig Khai. inh quan ta Bie Kinh. Thing 3 * vOn va k? thudt ede phirong tay cho k® hoach « bin bign dai hoas. Khlu higu echéng bi quytn» cia ho chi la chiéu bai d& che déy chitin Inge phiia cach mang ya chinb sach banh trréng dei din toc va bi quyn nuréc léit ciia ho, Ho han hoe nbin thing toi cha nhan din Viel Nam, ho nén, tir khi nhén din Vigt Nam gianh dirge toin thiing, ho ngy cing cong khai va dién cudng thire hinh mOt chinh séch thit dich oan dién va cé bt théing chdng née Cong hoa xa boi chi nghTa Vigt Nam. I, BIEN CUONG CHONG VitT NAM NHUNG CON CO GIAU MAT 1. Thong qua be ta Pon Por — teng Xa-ry titn hank euge chin tranh bitn gidi chang Viet Nam & phia tay- nam Vigt Nam Ngay tir gitta nbirng nim 1960, nhizng ngwei Minh dao Trung Quée da mrt tink nim tron vin d8 Cam- pu-chia, tree mit nhidm phi hogi M§t tran doin ket ~nhan dan cic mrge & Bong Dirong, lim yéu cuge khang ehi€n ciia nin dan Vigt Nam, co thé dim phin voi Mp “Yh Iu di nhim bit Cam-pu-chia 1g thude vi tri think “mot bin dap efa Trung Quée 48 bink tredng xuing Bong Duong va Déng-nom chau A, Sau ngiy 17 thang 4 hiim 1975, nréc Cam pu-chia hon toin tholt khaiieh “thing tri cha bé 1 Lon Non, tay sai cla My, ho ding “bon tay sai Pon PSt—Iéag Xa-ry chiém quyen link dao Pang cong sin Cam-pu-chia, gat Quée trmng Xi-ha- nile vi nbitng agedi thin cin cia ong ta, dé ing lén mot ché do phit-xit digt ching c6 mt klong hai ntrong lich sir lodi mgwiri va thong qua ché do dé hoan toin kim sodl nude Cam-pu-chia, bién Cam-pu-chia thinh mot nude chir bau kidu méi va cin ctr quin sy eda ho dé tin danh Vigt Nanv tir phia thy-nam. Ho da ddtitn, vi khi vi dung cu chién tranh cte Joni vii dira hing van cS vin Trung Quée vao Cam-pu- chia d? thinh Mp hing chue sir doin méi gom di bo bink, thigt gidp, phto binh, xiy dung thém hoje ma rong nhidu cin ctr quiin, khong quén, hé thing klio hau clin. 5 St yho lién bang Béng Doong do Vict Nam kh6ng che », rio riét hd hao chign tranh chéng Vigt Nam. Chai pha hogi cue dim phan giita hai mre nhdm gidi quy vin d@ bién gi iS) ce dey, tri tit tink hinh ng chia. Ngay tir tblng’d nim 075, ching aa a Min chiém, bain pha nhidu didm trén link thd Vier Na va tir do ngay cing gay thém nhiéu vu xung dé gidi, dot kich mbi@u dOn bién phong, ling x6m Vi Nam, lim cho tinh hinh & ying bién gigi khong dn dinb, ngin cin nhén dan Viet Nam khéi phue vi xity ding kinb ts. Ta nhifng cude khiéu khich vi trang, ching tién din gay ra mot cude chifn tranh hién gici ching nirge Vitt Nam tir thing 4 nim 1977 subi doc hon 1.000 ki-lé-mét voi nbirng cude cong quy mo. buy déng hing ven bd binh 06 xe ting, trong phio yam trg, co khi vaovsdu Minh thd Vigt Nam hon 30 ki-lé-m gigt hai da man din theémg?tin pba nha cia, hoa mau, pily nén biét boo toi de khong thé dung thir dirge, 78 kA EA RYT “| we 4% Bae Sore py oo we s x ae jaar eHhRe “Sms ep pee! TERR EAB eps BNE AE 2S 8 nmChl thi eda Kien dy (rung wong Trung QuSe vt cdng tde 45) edi ngwol Hoa & Viel Nam nim 1986. Co doan vit: a+ Phii My (i Uirdng Mao Trach Bang gido duc Hox kite & viet Nam. _ Bao Tan Vidt Hoa phil tro than tran dia toyén trayan te iting Mao Trach Dong. Hoa kif nit dink phii cd ‘chi nghTa murée lon ®. Che ding chi phdi chit dong quan hd chit-ch® voi doi si quan d& agi si quan gitp dG dwoe 16t hon co) 2, Done odin de nguoi Hoa d ehéng Vier Nam th trong GO Vist Nam, cd kho&ng 1 (ri¢u 20 van nguwiri Hoa sinh sGng; gin 1 triga ngiriri 6 mién nam, trén 20 van Dgroi & mitn bic, Nim 1955, Bing lao dong Vigt Nam Bing cong sin Trung Quéc da théa thudn IA nguréi ‘Hoa & mién Hic Viet Nam do Ding lao dong Viet Nom h dao vi din dn chuyén thinh cong din Vigt Nem. Trong hon 20 niim qua, ngwéi Hoa & mign bic ‘@uree hiréng quyén loi vi lim nghTa vu nhir cong din Vidi Nam. Con ngiroi Hoa & mitn nam, tir nim 1956 “dui chink quy8n Ngé Dinh Diém, da vao qu6c tich Vigt Nam 42 dugc hiréng nbigu digu kien dé ding trong vige lim An sinh song. Sau khi gifi phéng hoan to&n miga nam, Chink phi vi nhiin din Viet Nam tiép tue nghiém chinh thie hién x thda thutin nfim 1955 gifta hai Ding vé ngwoi Hon & 180 bic, ding thé ton trong thirs té lich st v8 ngirvi Vigt gic Hoa G mitn nam, coi ngrvi Hoa & ch hai mitn la mot ho phan trong céng ding dan toc Viet Nam. Si it ngudi mang edn cre Dai Loan, Hong kong hole quée tich mire khae va 8} Hoa kitu bi bon Pon Poi — léng Xa-ry xua dudi va ty nan sang mién Nam Vi¢t Nam thi dirgs coi 1a ngoai kidu. Nguge lai, nhing ngrdi cim quy8n Trung Qube cxuyén (ge sir théa thudn nim 1955 gitra hai Ding, phi obén thire t@ lich si v8 nhitng ngudi Viet gée Hoa mikn Nam Viét Nam, soi itch nguiiHoa & hai mi&n JA kitu “dain Trung QuGc dB di quy8n inh dao nhitng ngivi . Tren thife 8, tho ‘Ap ede t8 chike phiin dong va ng lirdi gidn @i¢p ngodi Hoa trén dilt Vigt Nam, Cac t8 chire goi la « Hoa kida boa binh lién hi¢p hoi», «Hoa kidu tiGm bO », « Hoa kitu ciru vong hdia, « Doan 6st sthank niéo eli nghia Mac — Lé-nins, «Tél hoe sink Hoa ki@u yeu mre >, «Mgt trin théng obit Hoa kigus, v.v.. do Bic Kinh thanh lap va chi huy, di ho» dong chdng lai cde chinh sich cia chinh quyén, cho lenh ding ky nyhia vy quan sy-chong videdi way diy ving kinh t¢ mai, kich dong tam ly huyét thing b nguti Viel gOe Hoa, khoi lén phong trao doi tro quéctich Trung Quéc. Ho in tién gid, diu co tich tri, ning git hang nbiim phi ké hogeh Sn dinh vi phat tridn kinh (é ea ede co quan Nha nude & mi&n Nam Vigt Nam. Véi nhitng thi doan dé, ning ngwti cm quyén Bac Kinh di gay thém khé khan cho nhin din mién Nam Vi¢t Nam vén di gp biét hao kho khan do 30 ntim chién tranh cia dé quéc dé Iai, khién cho nhidu agai v8 sau bd nine ra di tim mét noi mA ho cho la dé lam iin hon, Bile Kinh di dang ngwei Hon lam céng ey gay réi loan yé chinh tri, kinh té, xi hoi & Viet Nam nhir ho di lim & mot s6 nude Péng-nam chau A va Nam 3. Dinrg odin dé vign tre d? tang them sire ep Nam 1973, ohing ngevi linh duo Trung Quée di tong trong hia sé vidn tro cho Viel Nam it nhiitrong 5 nim liga @ mire kim nggeh nim 1973, Nim 1975, khi chio mimng nhan din Viet Nam gifi phong hoan toin min Nam Vidt Nam, nhitng ng linh dao Trung Quée cling néi «sé {ip tue faim tron Aghia ou quée té cia minh, kién quyét ting hd se nghidp chink aglia nkim cing 66 thank qua thang (gi, thing hil vd ray ding TO quéc, cia niin dan Viel Nam». ‘Thal ra day chi 1a mot lit tuyén bS gid dBid’ che gifiu sip hin hoc ctin ho doi wri thing gi lich str cla nhin din Vi¢t Nam dang lim mike long (it ci nhitn lwgng cach mang va ign bp trén ton thé ig Lire che 82 ju nhiing ké hoach den (61 cin ho nhim eh6ng lai ge Cong hoa xf hol cha nghfa Vigt Nam. “Trem thye 16 ho khong ding ho nban die Vigt Nam iy ding Iai ditt nirérc trong giai doan mdi. Néu ning aim 1969 — 1970, nhiing ngwéi Mink doo rung Quéc gidm vien trddi voi Viet Nam vi hg khong fin think Vigt Nam throng long voi My d kéo MY ing thang chién tranh, va néu mhitng nim 1971 — ‘ho ting vign tro déi voi Vigt Nam cao nhiit so vol nim trede, vi ho mudn tei dyng vin d8 Vigt Nam #8 throng leong voi My, thi d&n nim 1975, vi bi thiit bat & mién Nam Viti Nam, ho lai ding vign trodé gay cdp ddi voi Vidt Nam. Ho khirée Ur nhimng yeu ctu n ire méi cia Vidt Nam. V@ phiin vién tre cil di ja thin tir trong chign tranh vA chira giao hét, ho yin ct niy co khiec dé day dira, trong d6eé nhitngeong dé, cO nhitng cong trinh rit quan trong © hoa binh xdy ding d&t nude Viet Nam. Rd ring vida tre cfia ohi¢ng ngwét Linh dan Trang Quéc khong lacvd tire ohw ho thong Ikhoe khoang, ma chi la cong cu eta chi ng ah eng dai din te va ba quyén oréelon, Vien try cha fc Kinh vin chi la «cdi gay va cit ca-rdte. | Nhitng tha doan adi trén cia Bae Kink nhim ching Vig DN nhitng dén thim dc, quyét ligt, nhirng fu di thit bei: bo mat phat-xit digt ching cia bon Pon Pot — féng Xa-ry bj nhdn din Cam-pu-chia va ci agit titn bd [én an; ké hoach ding nguti Hoa r bén trong bj pha sin; miu dd giy tre vi ede thi doan kh&c khong lay 3 ing 1éi dc lp, tr chd cin Vigt Nam, es khuilt phue diege nhin dan Vigt Nam, ariu. BIEN CUONG CHONG VIET NAM MOT CACH CONG KHAT Gitta mit ng Viet Nam khong dgt ket qui mong muén, nhitng ngui cam quy8n Trung Qube quay ra cong khai chéng Vigt Nam bling moi thi dogn, ké ch bing de doa vi lize wa ding vi lire. 1. Cdi gotta oda dt enan kitus Diu nim 1078, nhiing ngudi elm quy8n Trung Qube digng Ién edi goi Ia vin d® cngn kiu > d8 md ddu mos chi€n djch quy mé céng khat ching nue Cong how xf héi cha ngbfa Viet Nam. Su that la chink c&c t8 chire bi m§t ngwoi Hoa, mang Iréi gidn ditp cila str quan Trung Quéc & Ha Noi. duge sir chi dao hang ngay, hing gié cla bo may tuyén trny8n cin Bde Kinh, bing mbirng sy bja d&t tring trom, nhikng Indn digu vu cio Vigt Nam cxua dudi, bai xich, khiing b8 ngwéi Hoa», bing nhimg thi dosn lire gat, mua chude, du dé, doa nat, di gdy nén trong quiin ehting ngwoi Hoa dang lim iin yén dn & Vigt Nam mo! tam trang hoang mang, lo s¢ chin tranh sfp nd ra, moi tim lf nghi ng’, thdm chi tho ghétngwéi Viet Nam, khito bo 3 at kéo di Trung Quéc. Bon tay chén cla Trung ‘Quictd chirecho nhitng ngroi dé virgt bién gidi trai phép ri lai chin ho Ini, gly ra tn the & hian gidi Vidi — Trung a2 d& be kich dong ho ching lei va hinh bung nhffng nha elie tréch Vidt Nam & dja phwong. Lic dong ngiréi Hoa an tn kéo di Trung Quéc, Bae Kink Tei tring tron diva hai tau sang Vidt Nam don «nan kidue, mie diu ho khong b® néu trirée vin d? dé wo! Chink phi Vigt Nam. Chi trong ving mily thing dtu. 17 ven ngedi Hon da révi Vit Nam di Trung Quée. Ca goi la vin d¥ enan kitu» chi la mdt sy otng bie a4 Tt os: er SRSEVEWT MRR IT Lae EBB eae oR RET ae gee Sox e ey Seine Rex PRS SS leach) | 4" aeHing Phd Quang bj bit thing 7 ni Dong chO div & oe bin phli 8 "Thu edn se quan ® Trieh mgt x doan: 1. Totn tht Ho» kitu ty) miéa Trung. Nam, fhe Viel Nam pai don két, obit tri d® €6i pho voi hobn cinh ae lid 2. Phi chi § th quis M01 chi thi qu DAC phat that ep TO kite ve mie thi phhi dol ehi ih). che whan vite chi thj ri ring d& fo Weui Sau dé tun ty Hw vB nari 4. Khong nghe chink quyga dia phicong lira got ghi 1k ogo Wigt ye Tow In canb $8 Trung Qu why thi eB bj 10 ela tu mbia* Phil che edeh ditn vio don (hal ben chinh phi di bam) a@ thi on ebnig te khOi bj tn thé i. BP ph dong § chi « 86 nguti Hoa & Viel Nam & at di ew di Trang Quée mit {hi pham chinh 14 tap doam phin dong trong gidd sim quytn Bie Kinh, mot sir lira gat va mot sip phan boi cia ho nhfim gay xdo tron véchinh tri, xf hoi, kinh tf & Viet hong khuiit phuc nhin din Viét Nam. ding théri kich dong dir Iuin Trung Qu6c, chun bi sin sing eden quin thir nm cho vige titn hin xim lige Viet Nam trong bree sau, Von la nhimng ngwroi lim dn sink s6ng lau doi & Vigt Nom, thong theo dia bin, phong tuc, tip quan, ¢6 nhida cor a’ quen thuge ef, @ khi ning nam dirge nhita tin tirc, tinh hinh, nbitng ngwoi Hoa & Viet Nam di Trang: Qudc di duge bon binh trudmg Bic Kinh chon bra dé dua vio nbitng «sir doin son erdes chuyén dink Firng ani, thoe s4u yao hau phirong, hoje nhieng don ‘yj di tre mér duréng, hoje nhitng don vy} tham bao, diin durong, bill céc, Am sal, pha hoai ciiu cing, kho "tang cia Vigt Nam, Nhi@u tén trong bon chilng d& bj " bilt trong cude ehién tranh xim lirgc Vitt Nam lirngiy 17 thang 2 nim 1979. Trude quyét tim cia nhdn dim Vigt Nam gid ving chit quytn cia minh, nhitng ngwéi cm quytn Bac Kinh bude phii rit hai chiée tu didén cnan kien» vé nude, “ngdi vio dam phan voi phia Viet Nam vé vige gidi quyét van dé ngroi Hoa. Niwng trong dam phan, ho vin gift thai do mrée ton, ngang nguge dp dit quan “did vo ly cha ho, bat chip chi quyén cha mréc Cong hoa x8 hoi chi nghia Vist Nam va Indt phip quéc tc. “Chink ho di c6 tinh pha hosi cude dim phan dé dé liép tue ding viin dé ngwdi Hoa chéng Viet Nam. 2. Cat pitn tre, rat ehuyén gia ‘ong lie bon banh trudmg Bac Kinh rao riét du dé, ‘ng Sp nguoi Hoa & Viel Nam di Trung Quéc, ho cai gay» vidn tro d@ dng thoi dinh Vigl Nam < 87vé kinh t&, Chi trong hon mét thing, bat chip luge phap vi tip quin®quéc té, ho dom phuvng tuyén bo chiim ditt ton bé vidn trer kinh 1 va KY thudl che Vide Nam, goi v8 nude tit cl chuyén gia va cam bé k? thudt Trang Quée dang cong tac & Vitt Nam. Bay la mot don cire ky thitm dc, dia ra dung lic nban din Vigt Nam dang phi ban gin nbéing vét throng chifntranh, ding thoi vira phdi d6i pho voi cude chién tranh bién gléi & pbia t4y-nam, khde phue nohimng khé khin kinh do vige gin 20 van nguoi Hoa dot nhién bd rung dong, nba may di Trung Quéc, vita phii déi pho voi niieng thigt hai nghi¢m trong do nhirng train bio, Lut ning né nhit Viet Nam trong hang triim nim qua gay ra. Di del vai vige cit vign tre, rdt chuyén gia, tip don phan dong trong giéi cm quy8n Trung Quée « nhitn vdn dong cac nude, ede (8 obire qué vign iy cho cong cude xiy durng Ini Viet N da ho xifu xa, thm doe dén thé 1A cing! Ho diy manh vige vu cio Viet Nam dd vira 3 d6 banh tring cia bo & Bong-nam ino quan h¢ bink thiréng gira Nam vA cde niege thude (8 chire ASEAN, kéu goi cae muee do ldp «mat tron chung voi Trung Quéc » chong Vit Nam. Voi cude vin dong dé, ho hy yong trén thie ( s@ thie hign dure chinh sich bao vay v8 kinh (¢, cd lip v8 chink tri, tiém cong v8 quan sy, oh bon dé quéc va thie din vin lam bily Idu nay déi voi mot s6 nude, Day |i mot hinh dong tho bao khong nhitng xm phom dde Wp, chi quy8n cia Vigt Nam, ma con can thiép ao cong vige clin cde nirée khite vi cde 1 chire quéc ts, 3. Duy tri tink kink cang thing é bien gioi Viet Nam Song song vai cic hoat dong pha hosi vé kinh té, ehinb trj, abffng ngwéi cm quyén Trung Quéc rio rigt ting cwong sike ép quin sir déi vet niroe Cong hoa xf boi eli nghta Viet Nam ti moi pia. 4 O phia bdc, bo dua thém quan ra vang bien giai Vigt — Trung ting ewéng nhitng vu khidu khich va trang In chiém Jinh thd Vidl Nom, xim*pham chi quytn va toin ven linh thd eda Viet Nam, tao nén tinh hinh thirong xuyén cing thiing & ving bidn gigi. Neu 36 vu khiew khich lfm chiém linh thé Vigt Nam cia bo niin 1975 14 234 vu, giip rudi nim 1974, thi ndm 1978 ting vot lén 2.175 vy, gip gin muri ln, ( phia tay-nam, theo ménh lénh cia Bac Kinb, bé 10 digt ching Pon Pét — léng Xa-ry khuee tix che 43 nghi eta Vigl Nam vé vi¢e hai bén thinh Lip mgt khu phi quan sir & ving bién gidi, eich ly quan doi cia minh va ky mOtbiép wée hiru nghi khéng xiim lrgc lin nhau, khong can thi¢p vio cong vite ndi bd cia nhau, 42 kigm c& duy iri cude chiém tranh bitn gi¢i chong Vigt Nam, dang thai chulin bi nbizng eude phidu hry quan su quy mélén sau nay. @ phia tay, nhitng ngwoi cim quy8n Trung Quée bat chip ludt phip quée t8, ngay cing ling caéng gay sire ép dO) voi nirde Cong hoa din chd nhin dan Lao, mot mréc nhé bon Trung Quéc judn jun theo dudi chink sich béa binh, hitu ngh| voi cae nurde ling gi@ng. Ho nudi diréng bon tin quin cha lire lrgng dic biet ngudi Meo do CIA t8 chire va chi huy trrgc day. thong qua doo quin lam dwrong cia ho dé tim ciich can thi¢p sdu vio cic tinh & Bae Lao, vu cao Viet Nam cthon tinh » Lio, chia ré Lio vai Viet Nam, dia nhiéu su doan quin 4p sit bién giéi Lao — Trung. Myc tiéu cla ho la dé ting thém sw vy higp Viet Nam vé quan a tir phia tay, dong thoi lim suy yéu vi khéng ché ting biréc Lao A Tan cong Viet Narn ter hat dong Nhitng meu dd tren diy rfit thm doc va co gay kho khin echo nban dan Vidt Nam, ahirng d@y d3 thit bal,cho nén cudi nim 1978 ya diy nim 1970, nhitng ngirot ciim quyén Trung Quéc di phii tink dén vige fan cong quan ee mre Cong hda xd hoi chi nghia Viet Nam tir hai hiring. phia tay-nam, theo ké hoach ¢iia Bie Kinh, sau khi tap trong 19 sr doan bo binh (trong thng 56 24 su doin b6 binh) dén’ st bien gi¢i Viet Nam, ngay 22 thing 12 nim 1978 bé 10 Pon Pot — Iéng Xa-ry da str dung ohing su doin tinh nhug mbit cin ching, cd xe liing vd phéo binh yém ire, dinh vio khu vire Bén Sdi thude tink Tay Ninh (cich Sai Gon hon 100 ki vol # d0-dinh chiém chérp nhodng thi xa T me dhirong siu vio mitn Nam Vidt S lam y&u Vig Nam d&quin Trung Quoc dé Vigt Nam tir phia bie. ‘Thye hin quy8n ty vé chink ding eda mi dao Viet Nam dé lim tht bai ha: nk hooch quan sy do, Dong thiri, quan va din Cam-pu-chia durci sir Minh dgo cia Mgt trin doin ket din te cum miro Cam-pu-chia, duge sir gidp d& va Ging ho cia nhin din Vidt Nam, dia viren lén. dap tan ché 4 digt ching tan boo Pon Pbt—Jény Na-ry va edi goila ¢ Chink phi Gam- pu-chia dan ebiis, va mygky 10 thang 1 nim 1979 lop nén ché d6 Cong hoa nhin din Cam-pu-chia that se dai dign cho nhén din Cam-pu-ehia. jim quytn Trung Quoc di 6 phia bie, nhting nguty sr doin doe lip, nhign don jin 800 xo ling vi xe boc th Dinh chiing kf thudt voi hing ngin khia phio, hac =khu cia Trung Quéc, didn ending phat dong chién teanh xii terre Viet Nam nepty 17 thing 2 dina 1979 trén toon fin giti dat hon 1.000-Ki-l0-met. Quin. cig, bon theréng, k2 c& phu nf, tré sor sinh, mgirdd gia, pha bay: trigt dd cde bin lang, cha chitin, mh tha, tnrimg hoe, wim tré, béah vién, ndng tratag, lam trirony, v.v.. Ching d& hanh dong wi sie man rg cia mot doo quin fin cedp thei tranged két hop vai nhing thi doan tinh juan cdin linge cha dé quoe nghy nay. lira gol dir ludin Trung Qube via der lujn thé gid, nhitng nguii edm quy8n B&c Kinh da tuyén bd ring diy chi la mot aije aphin kich d@ te vé» bing nidng don vj bién phong. Sir thil diy 1a mgt cuge chiin frank sam lroe toan dign bing lire lrgng chink quy cin han hétecae quan khu etn Trung Qube, 6 kY cainy v8 che mbt, tir vite xy dirag nhirng h quin si, ding sé, him hao, sin bay doe A Viel — Trung dén vite vn edo Vi¢t Nam, phat boul Unh hitu nghj Viet = Trung, kich dong tir trémg din te trong nhin din Trung Quéc hong bign li vi che gidu hinh dong xim krye cla ho. VE L déi ngeai, bo cling chuin bj cha dio, dtc bit I he dif phat dong cude chign trank xim lire sau khi Le bj PHO th ting Bgng Tite Binh di thim MP vA Nhat Ban ve, thie U2 1 sau khi tranh thi duge siy dong unk cia MS vi Nh@t. Mye tiga diy tham vong eta ho lie 2i6u diet mot bo phéin hire leng vii trang cia Viet Nam, pha boai tidm lire quéc phong vi kink té, chigm dit a m, kich dong boo.los nivanh xam lirge Vist Nam mA nhfing etn Vidt 3 ng Wi dc ehGag doc lap, a ven dink thd cua nh dan Viet Nam tir yéu, thin tink va khoSt phuc moi link todn cha Bie Kinh, cade xdun huge cto ho di thit bei thim hal da Vieud ehién bi w‘bi todn thé gigi lén an vA mot bo phin nbin din Trung Quéc phin 4éi, Ngay 5 thing 3 nim, 1979 ho 4% bude phai tuyén bd rit quan, vi sau do di pbii nh§n agdi vio dim phin véi phia Vit Nam. 5. Tidp tac chong Viet Nam bang moi thi doan Nhétng gti ciim quy@n Trung Quoc di tayén bé rat quan v8 bén kia durong bien gidi, mlung thie tf cho dfn nay quan cia ho tiép tuc chiém dong hon mdi itm trén linh thd Vigt Nom, xiy ding thém céng ay & cde noid, vi pham tring tron duémg bin git do lich st 2 loi ma cf hai bén da théa thudn tén trong. Subt doc bién gigi Vigt — Trung, ho tiép tac bo tri ahi@u quitn doin co phdo binh vi Miét gidp y&m tro, ting cwémng cac phirong tién chién tranh, ra sire xhy dirng eke cong trinh quin sur, thing xuyén didn tip quin sy, tung cae doi thim bao, bigt kich xim nhip nhitu khw wire cilia Viet Nam. Khong ngiy niio ho khong gy nithng vy khidu khich vii trang, od sting, giimin, blinglét nbain din dja phwong. Cé nai, ho cho bin sing c6i beng ning subt ngay, co noi ho cho mot titudo’n quan chink quy tin situ yao Hanh thd Vigt Nam hon 4 ki-lo-mét, bin gift din thirdng, dét pha nba cita vA pha hogi hoa miu, CO ngi ting tp my bay Trung Quécbay siu vio ving tréi Vigt Nam tir 8 dén 10 ki-ld-mél. Ho bi mat diy teé lai Viet Nam Ahitng ngeéi Hon di bj ho ewtng bire di ctr di Trung Quéc. Nig hinh dgng cd tinh tean dé cing vei cic thi doon khae cfin ho nhém duy tri tinh hinh cling thing & ying bién gici, xim phom doe lap, chti quy@n va tofn’ven linh thd, tifp tue ay hiép an ninh cia mre Vit Nam. Nhing ngwdi cim quy2n Trung Quée con nbidu lin de doa weho igh Nam mt bat hoc thir Aalto, thim chi «nhieu bai hoe nia » Trén danh ngbTa nie, va dipa yao Iudt phip nic” mA nhimng ng cim quy8n Bio Kinh eé quytn cho Vigt Nam va day Vidt Nam bai hoc? Vigt Nom va Trang Quéc déu la nhimg mtrbe déc lip, cd chi quyan. Hign chuong Lién hop quéc, cong phip quéc té cfing nhe tap quan qudc té tuyét déi khong cho phép Trung Quéc lam bit cir didu gi phong hai dén doc lap, chi quyén, tohn ven link thd cia Viet Nam efing nh cia bit kt nirdc nio khac. Phii ching vi Trung Quéc nwéc rong, nguti déng mi ben banh trrgng Trung Quée tr cho phép lim ra int, de doa, kbufit phuc che niréc nbd hm naire hon? Nbikng ngwéi ciim quy&m Trung Quéc di nhan ngdi vao dim phan vai phia Viét Nam d@ bin nhtng bi¢n phip cip bach bio dim hoa binh va an nigh & song bién gigi vi cac vin d@ thudc quan hé gifta hai nwrée Nhung @ vong mot tién hanb tai Ha Noi, cling nbw & vong bai tin han tai Bie Kinh, phia Trung Quéc vin Win trénh nhimg 48 nghi hyp ly hyp tinh cia phio Vit Nam, tir ch6i bin dé nghj cia phia Vigt Nam ve oh@ng bi¢n phidp ciip bach nhfim chim dirt cac hog! dng khiéu khich vi trang va bao dim hoa binh, dn djob & ving bién giéi bai mde, titn d8 efip thiét cho vite lifp tuc gidi quy@t ede vin d8 khdc thuge quan h¢ ite hai née. Mit khic, ho dit di8u kién tien quyét la ‘View phi tir bé dung I6idgc lp, te chi cha minh, tir bd chi quy8n cia minh d6i vsi cic quin dio Hoing Sa vA Tring Saj thi ho méi di vio bin bac cic vin dé kbc. Day IA thai dg bé quy8a nudge lon: ho dn dam phin khong phai d® ban bec mot cach bink dflog yA xay dirng nhiém gidi quyét cic vin d2 tranh eb&p, mh chi d2 bude d&i phuong phai chp nhin lip truréng cia minh, Vige nhitng nguti clim quy&n Trung Quée doi Vidt Nam mit quan khéi Cam-po-chia va Lao, thim chi néu, ra «nguyén the chSng ba quyén » ching qua la dd che gifu vite ho dura qudn xim lide Viel oYNam, uy hip awe Cong hoa din chi nhan din Lio vit can thigp vio cong vide ndi bd cin mirc Cong hoa nisin din Cam-pu-chiay che giflu bo mit ba quyén bi dicta ho nhiim théntinh ba née Bong Dwong, dung Bong Duong lim bin dap bank trodng xuGng Dong~ nam chia A, Gin day. nhitng nguviciim quytn Tring Qube gitrong cao chi¢u baie nhdn quyéas cia Tong thong MF Ca-to, Igi dung vin d@ ngirti Viet Nam di ra nurse ngoai lim mot vi khi méi a8 chdng Vigt Nam, Nhitng ngwéi Viet Nam di ra miie ngoti phiin Ién la nbirng nha buon gitu cd vA nhitng sf quan trve day sing nha My va eh dé bi nbin Sii Gon, nhirng ngiréi Hoa do Bac Kinh du d65, ewong ép radi; mot s6 li nbitng ngidi trde day sing trong xf hoi tidu thu ki@u My wa nay khong chiu ndi nhiteg kho khiin do cuge chign tranh xim lege efa cli nghta dé quée MP va sy pha bosi cia bon binh treéng Bae Kinh gy ra. Chink phi Vigt Nam vin cé chinh sich nhin doo, ton trong nhdn quyéa, khéng nhitng dGi sir nhin dao viri nhitng ngwoi Viet Nam di hep ttc voi ké thi: (rong thei gian chién tranh, mi con khoan hing ci d6i voi ning bink sf eda c&e doi quan xim lige bi h trong hon 30 nim qua, Chioh phi Viet Nam hibu ro nguyén nhin vi héu qui cin vin d@ nhieng ngrci Viet Nom di ra nirde ngodi, ding thoi rit thong e@e khé khan ein ede marie Tdng gigng trove doe qgiyi di cr dé. Chinh vi thé, tr thing 1 nim Chink phi Viet bb cho ph¢p nhirng ngrsi cd nguyen yong ra nirve ngoai dé sum hop gia dinh hoje lam din sinh séhg Wurge xodt cinh mdt cach hop php sau khi di y di caic thi Lue clim thitt. Mit khite, clic cong rich nhi¢m cia Viet Nam dit eingco quan Cho dy Litn hip quéc v8 vin dé ng ty non théa than mot ehuong trinh 7 didm durge cing a ‘BS ngay 30 thing 3 nim 1979, nhdm tao didn kin de ding cho nhitng ngwai ndi tren ra di mot cach co trat ty vA an toan, ddng théi lim gifim bot kho & eho cic murge & Bong-nam chau A, Song, ci Bic Kinh va On-sinb-lon déu huy dong bo miy tuyén trayén khdng 16 va moi phirony ti¢n chint tr], kinh t, tai chink cia ho, lgi dung khia canh nivin doo cia yin dé, sit dung moi thi doan gian dé, xuyén tac, kich déng d® bép méo sy that vé van dé nbitog ngwroi Viet Nam di ra nirgc ngoai, phal dong mot ehién dich quy md vA cye kf ghé tom ching Vig Nam. Bet) thd pham dich thye cia dong ngwéi «di tin # ai? Nguoi ta chira quén ring Mf da tién bioh mot enge chién tranh xilm lirge cd inh chit hily digt ch Viet Nam va khi phai rat doi quin viin chinh cia bi ho dé Iai & mi&n Nam Viet Nam mot dit née thn ph mot nén kinh t@ t@ list, voi trén 3 trigu nguei that aghiép, trén 1 triéu nguéi bj tam pho, 80 van iré em mod col, trén 60 van gai diém, trén 1trigu thank nién nghi¢n ma tiy, ¥¥s Cén nbirng ngwéi cim quytn Bie Kinh thi sao? Chinh hg di tring tron gay ra cal gol nan. kida a, exong ép, du dé ngrti Hoa bo nha bé cira, ruong dng, ohi may d® di Trang Quéc, dung nhitng (8 circ cia Cue tink bao Hoa Nam d® quiy ri y@ chink trp dau co, lich trit, nang gid hing, in boe git, nbiim pha hogi nén kinh t€ cin Vigt Nam, chong ch&t théin kho kivin cho nguéi din mita Nam Viet » Trong lie gic co quan cé tnich nl cin Vidl Nam ding cing co quan Cao ily Lién bgp quéo ¥8 vin dé nguét 410 chite vite ra di cé trit tr va an toin, nbitng ini elim quyén dc Kinh cho tay sai t8 chiro vige ra di hit hop phip, dé keu 1h ring Viet Nam exual c: nandana, mie diu chink ho cho hing mghin ngwoi Trung Quéc hang ngay sang HOng-kong dé tr dé di cdc mroe Bong-nam~chiu A, vi hoan toan khong dém xia dén 55 phin 26.000 Hoa kigu bi bon Pon Pot — léng Xa-ry truc xuit khéi Gam-pu-chia. Rét ti¢e rfing oo nhiing chink phil, nhitng (3 ebtre vi khong hie si that & Viet Nam, hoje vi muén liiy long nhieng nguéi cam quy8n Trung Que d2 buon ban lam an, di phu hoa voi chitin dich kich dong vA vu cao cla Bile Kinh! Chinh nbing ké crop Iai dang In lang, nbfing ke cha dap lén nhan quyén va luit phdip quic t€ lai dang aBitong cao chiéu bai «enhain daos dé thye hién moc dich chinh tri den tdi-ciia ho. Muc dich eia fic Kinb la tom nhoa nhimng (Oi ac tay tri cha ho & Cani-pu- chia va trong cudc chién Iranh xam luge Vi¢l Nam, che diy vige ho kich dong ngwti Hoa & Viet Nam ra di vi «xuiit cing» hang chuc van ngwéi Trung Quéc re mide ngodi, gily khé khiin cho cic nude ASEAN, chia ré che née ASEAN vai Viét Nam, dainh lac huong vé nguy eo cia chi nghfa bink tring Trung Quéc va vai i «dao quin thi nim» nguéi Hoa & Béng-nam Nhung d6i voi nhitng ngerdi 6 lirong tri, su that vin 1 sur thOt, Hign nay, ngdy cing co nligu ngudi thay duoc thi dean ban thiu cia gidi ciim quyén phan ding Bic Kinh, té ra thong chm voi nbing khé khan va hoan nghénh Jap trirémg diimg dfn cia nude Cong hoa xi hoi chi nghia Vigt Nam, Gie thé Ipc dé quéc va phn dong, chi yéu 1A Oa- sinh-ton yi Bc Kinh, di thiit bai trong am mug hién HOi nghi quée té & Gio-ne-ve thing 7 via qua v8 "vin 8 ngiréi Bong Dirong di re nwée ngoai thiuh mot dién din dé va%bao ching Vigt Nam. Nhiing d? nghj cia Boan dai bila Chinh phd Cong hoa xf hoi cht nghTs ‘Vigt Nam té rd thai do xay ding va hop tae trong vige gidi quyét vin d& nhiing ngwoi di cr, di duroe sr ding tinh réng rai cia dai bigu nhitu nude ton trong si that va céng ly, va da gop phiin quan trong vio think céng cia Hol nghi la dit dirge nén ting cia mot gidi phip cho vin dé nhu ong Tong thu ky Lién hep quée K. Van-hem di ket Lujn. Nhung thie (€ con nhiéu khé khiin vi phirc tap do nhizng host déng pha hogi cha c&e thé Ire dé quéc va phin dong, tréc hét la cha | Oa-sinh-ton vi Bie Kink, Hign nay, trong lite Bac Rink Jén tigng de doa chign tranh, tring tron doi «chit quy8n » d6i voi hai quan dio Truong Sa va Hoang Sa, dé quoc MF dia ham déi 7 vao hoat dong ngoai khoi Vi¢t Nam khong nhitng 4? khuyén khich nhitng nguéi radi bét hop phap, mi con d@ phéi hop voi Bac Kink trong nhirng am mur den 16i cia ho & khu vie bitn Déng vi Dong-nam ehau A, Trong 5 nim qua, bing moi thi doan quén sy, chinh tri, kink t, ngogi giao, tripe tiép vA gidm tip, tinh vi va tring trym, gitiu mit va céng khai, nbimg ngrii cim quytn Trang Quée di khong nging phd hogi céng cude xy dyng cia nréc Cong hoa xi hoi ehd nghin Viet Nam. Ho cing thilt bai thi cing dién cudmg chong Viet Nam hong khudt phuc nhin dan Vigt Nam, Day ta sr plein boi thir ba céa nhtkng ngwei Kink deo Trung Qude d6i vai mhin dan Vide Nam, 73 nnPHAN THO NAM CHINE SACH BANH TRUONG CUABAC KINH MOL DE DOA DOI VO! DOC LAP DAN TOC HOA BINH VA ON DINH & DONG - NAM CHAU A Vigt Nam vi Trung Quéc 1a hai nude lang gitng gin g0i, nhin din hai muréc luin ludn gin bd, gidp dé, ob vii lia nhan trong eugc dau trank chéng chi nghia d& quéc, vilgi ich cich mong cia nhéin din méi nerde, Nhiin din Vigt Nam da ting ho nhfin din Trung Quéc v8 chinh trj va tinh thin, c6 hic di ph6i hop chién diiu cing véi nbén din Trang Quée trong sir nghi¢p giai phéng din t6c, Nhin din Trung Qudc, mife dau en cb nbidu khé khiin, nhit la trong nhimng nim din cia ntrée Cong hoa nbn din Trung Hoa, di dinh sy gidp 4@ to ln cho nhin dia Vigt Nam trong hai cudc khang chién ch6ng bon dé quéc xim kre. Nhin dan Viet Nam rit qu} trong va ludn lun gir gin, vun dip cho méi tinh hitu nghj gifta nbéin dan Viel Nam vA niin din Trung Quée di dei ben vitng. Nhan dan Vigt Nam khéng h? xam pham doc lip, ch quy8n, link thé cia nhin din Trang Qaée, khong bi can thiép ‘wio cing vige moi bO cia Trung Quéc. Déi véri nhimng vin dd bitddng v2 quan didm howe nhirng hanh dong wai tehido ahitng nguwi Wah deo Trung Quéc hy ro r 460i voi Vidt Nam, phia Vigt Nam di cd ging va b8a bi lim och gifi quyét bing con dutng thio Iugn noi bo giffa hai ban, Mic dau nhitng ngwréi inh dao Trung Quée dang tam phi hoai tinh biru nghj trayéa thong giira nhan dan hai angie, nan din Viet Nam khong bao gi quén sr giip dé to lon mA nhdin din Trung Quéec dil dinh eho nhin dim Vi¢t Nam vi rit mong muén tinh biru nghj anh em gids nhin din‘hai neve sim duge khol phuc. Trong cic cude dim phin dé gihi quyét nhikng vin d3 trong quan hé gitra hai nude, phia Vigt Nam Judn luén xufit phat tr long mong mudn tha thiét do cia nhin dain Viel Nam. Lp truéng triréc sau nh mot cla Chinh phi nuge Cong hoa xa hoi chi nghia Vi Nam [a sém khoi phue quan bé binh thuing gitta mrde Cong héa xf hoi chi nghTa Vi¢t Nam va née Cong héa nbAn din Trung Hoa trén nbitng nguyén tile ton trong doc lip, chi quyén, toin ven link thd cia nheu, khong con thiép yao céng vie noi b) eta nhau, binh ding, ton trong Hin nhau vi loi ich ea mdi nude vi vb Igi Ich cba héa bink, dn dink & Dong-nam chau A va trén thé gigi. Tom Iai, trong39 nim qua, nhitng ngudi cim quyBn Trung Quée di ba fin phin bginhén dan Viet Nam: 1. Tei Hoi nghi Gio-ne-vor nam 1954, he da ban ré igi Ich din te cia nbn din Vigt Nam, khong nhing 42 bio dim cho nuée ho mét vinb dai an ninh & phia nam, mi cén d? chulin bj dja ban cho viée thye hi¢n miu dd bin tregng & Bong Dwong va Béng-nam chau A. Ho mudn duy tri tinh trang Vigt Nam bi chia cA Liu dai, bong lam cho Vigl Nam suy yéu vi phii phu tbudc vio Trung Quie.2. Trong cude khing chién chéing M9, ciru nu6e cia ane dan Vi¢t Nam, khi ché d Ngo Dinh Diém bi sup 48 tbl bo bét dén xanh cho M¥ ném bom mi?n Bac Vigt Nam, dong thii dra quan M¥ trie tiép xam lege mién Nam Viét Nam. Khi Vi¢t Nam mudn ngdi vio throng lugng vai My d2 phoi hop ba mit én quin air, chinh tr), ngoai giao thi ho ngiin ein. Kbi nan dan Vigt Nam dang trén da di téi thang Iqi hodn toin thi hg bat tay voi chinh quy@n Nich-xon, ding xwong min eda nbn din Vigt Nam dé dua mréc Cong hoa nhin dan Trung Hoa lén dia vj «siéu cong tht bas va ddi cha ly vige gidi quyét vin d8 Bai Loan. 3. Sau khi nin din Vi¢t Nam giii phéng hoan to’n mién nam khdi ach théng tri thye din moi cin 48 quée Mf va thong nhit nirée nha, ho di ding moi thi dean ehinb tri, quin sir, kinh té, ngoai giao dé lim suy yéu nirve Cong héa xii hoi chi: nghTa Viet Nam, hong khuat phye nhiin dan Viét Nam, tien dén dang liye trong quin st cia bé 1f tay sai Pon Pt — Iéng Xa-ry xAm hoe Viet Nam & phia tay-nam va bere long quiin sy cia Trung Quéc true tip xam lige Viel Nam & phia bile, giét hai nhin dan Vigt Nam, pha hogi nghiém trong cde co sé kinh 18, vin héa cia Vidi Nam & céc ving cé chién sip. Ba lin ho phin boi Vigt Nam, lin sau doe dc, blin thie hon lin trirée! Di yi nhiin din Lio va nhan din Cam-po-chia, nhitng nguéi cm quyén Trung Quéc cling di phin t déc dic v4 bin thiu. Ho di hy sinh Igi ich din téc « nhan din Lio vi nhin diw Cam-pu-chia tai H6i nls Gio-ne-yo nim 1954. Treng thai kj sau Gio-ne-vo, ho ngiin cin nhdn din Lao yi nhan din tranh cho d§c lip diin t¢;hdéa binh, ig lip. Khi nhan dén Cam-pu-chia hoin ton giti phéng dit mroe 100 . aah 17 thing 4 nim 1975, he di déng bon lay sai Pon — lng Xa-ry dé thye hign chinh sAch di¢t ching, ie Cam-pu-chia thanh mgt née ch hiia kidu moi, mot clin cor quin sir d@ tir dé tig cong mrée Cong hoa xf hdi chinghia Viel Nam & phia tiy-nam> Doi voi nirée Cong hoa din cha nhdm din Lao, ho pha bogi eOng cude xdy ding hoa binh cia nhin dan Lao, trang bj va gitp dé cde lire Iugng phin dong & Lio gay roi loan, dira nhitu sur doin Ap sit bien git Lio — Trung, hong ¢p nhin din Lio di vio quy dao cia Bic Kinh. Ho chia r& nhéin din ba mrge Viet Nam, Lao, Cam- pu-chia, hong lam suy y&u vi thon tinh tirng nurée. DE che gitu bo mat phin bdi cia ho, nhitng ngwoi cin quyén Bac Kinh thong hay nie dén vide Trung ‘Quéc vidn try cho nude Viel Nam, thim chi khoe ring quan d6i cia ho di «chién ddué Ditn Kién PAI »,v.v.. Nhin din Trung Quée di danh mot phiin thanh qua lao déng cha minh dé gidp dé nhin dan Viét Nam khang chién chéng Phip, chéng Mi, xay dung dit niéec, dé ld digu ma nhdn dan Vi¢t Nam, trong bit cr tinh hudng ndo, mai mai khong bao git quén. DGi vei nh&n din Viét Nam, d6 1a bidu hi¢n cao dep cia moi tinh doin két chin dilu cin nhitng ngréi cing chung cinh ngd, nhung déi voi tip doin phin dong trong gidi clim quyén Bac Kinh dé li mot cong cu chinh tr) dé thee bi¢n chinh sich banh inning cia ho & Viet Nam cing nhw trén toin bin dio Dong Duong, Thiye 18 dil chi rd ho di sit dung vign try dé khi thi nhe mét «ci ch-rot», khi thi nie mdt ¢ cit gay», ly theo yeu clu chinh trj tirng Ihe cha he. Va Ini khong chi cé vin d® Trung Quée giip a Viet Nam. Nhirng ngwoi link dae Trung Quéc di nhidu ln néi rling adi dén cam on thi nhdn din Trung Quéc phai cim on nhin din Vigt Nam. Nhan din Viet Nam di 101by sink nhidu, cing hién nhidu d6i voi nhindin Trung Quéc. Nhin din Trung Quéc phii cam on yA co nghia yu gidp dé, ting hd niin din Viet Nam. Nhin din hai aude gitip dé bin nhau. ‘Vi vide Ting thing Nich-xon di thiim Trung Quée nim 1972, Chii tich Mao Trach Dong di néi voi nhitng nguéi linh dgo Vigt Nam thing 6 néim 1973 nhuw sau: «Thank thwe ma ndi, nidx dan Trung Quéc, Dang céng sdn Trung Quéc 0 niin dan thé gidi phd edm gn nhén don Viel Nam da ddah thing Mg. Cac ding chi chién thing méi buge Nich-ron plidi di Bde Kink». Va viée nuge Cong hoa nhan din Trung Hoa vio Lién hop quée niim 1971, Thi twong Chu An Lai di ni trong cude hoi dam vél cic mht inh deo Vigt Nam thang 11 nim 1971: «Cong hién cia Viet Nam rat tén. Chiing ta gn bo vi nha». Lich sir— yA trie hét 1a 461 quiin vin chin Phép — di tra Wi rd rang chu hdl: ai di chifn difu vA chiéo thing & Bign Bién Phi nim 196? Bigu clin mdi thém la trong thei ky khang chién chdng thie din Phip xam Inee, Chink phii Trung Quéccé phii mot s6 c6 vin sang Vigt Nam, va trong nhimng nim 1960 Bie Kink co dia sang Viét Nam mot lire lngng goi 1A «bd agi hou cling d2 gidp Vit Nam sita nhitng doan durong sft vA dirong bo gidp Trang Qube bj bom Mj phi héng vi Iam mot s6 duémg moi & ving bién gidi bai nude. Nhirng mit chit yéu ho lam [a dig tra tinh binh cite mil, thim nhdp ohirag ving cé cde din toc thiku 36 vi tuyén truy8n «eich meng vin héas, Phin én nhing gin digp va ¢bo doi son cde» ma phia Vigt Nam di bilt dure trong this thing'S vira qua chinh 1A nhéng tén

You might also like

• 1975 - Đổi Mới - Tư Liệu Báo Chí

  

  Document308 pages

  1975 - Đổi Mới - Tư Liệu Báo Chí

  nvh92

  No ratings yet
• DangPhong HaiSachKinhTe

  

  Document17 pages

  DangPhong HaiSachKinhTe

  hpngon

  No ratings yet
• Đ NG Chí Võ Chí Công Và Khoán 100 - Phan Văn Trình

  

  Document3 pages

  Đ NG Chí Võ Chí Công Và Khoán 100 - Phan Văn Trình

  nvh92

  No ratings yet
• • Magazines
  • Podcasts
  • Sheet music
• Bài Phát Biểu Của Đồng Chí Lê Duẩn Năm 1979 Về Bọn Bành Trướng Bắc Kinh

  

  Document12 pages

  Bài Phát Biểu Của Đồng Chí Lê Duẩn Năm 1979 Về Bọn Bành Trướng Bắc Kinh

  nvh92

  No ratings yet
• Những Chặng Đường Gian Khổ - Kim Hà

  

  Document396 pages

  Những Chặng Đường Gian Khổ - Kim Hà

  nvh92

  No ratings yet
• Phá rào trong kinh tế vào đêm trước Đổi mới

  

  Document457 pages

  Phá rào trong kinh tế vào đêm trước Đổi mới

  nvh92

  No ratings yet
• Đ I M I Giai Đo N 1979-1986

  

  Document33 pages

  Đ I M I Giai Đo N 1979-1986

  Trung Trần

  No ratings yet
• Câu Chuyện Z30 25 Năm Trước

  

  Document14 pages

  Câu Chuyện Z30 25 Năm Trước

  nvh92

  No ratings yet
• Qua Cơn Bão D - Kim Hà

  

  Document393 pages

  Qua Cơn Bão D - Kim Hà

  nvh92

  No ratings yet
• Chù Mìn Phủ Và Tôi - Vũ Ngọc Tiến

  

  Document17 pages

  Chù Mìn Phủ Và Tôi - Vũ Ngọc Tiến

  nvh92

  No ratings yet
• Thời Khắc Hiểm Nguy - Jean Claude Pomonti

  

  Document3 pages

  Thời Khắc Hiểm Nguy - Jean Claude Pomonti

  nvh92

  No ratings yet
• Trai Tap Trung

  

  Document241 pages

  Trai Tap Trung

  Tuan Do

  No ratings yet
• Những Tin Tình Báo Quyết Định Thắng Lợi - Jean Claude Pomonti

  

  Document8 pages

  Những Tin Tình Báo Quyết Định Thắng Lợi - Jean Claude Pomonti

  nvh92

  No ratings yet
• Chiến tranh Biên Giới 1979 - Tư liệu báo chí

  

  Document233 pages

  Chiến tranh Biên Giới 1979 - Tư liệu báo chí

  nvh92

  No ratings yet
• Vượt Biên Ký Sự - Trần Cẩm Tường

  

  Document7 pages

  Vượt Biên Ký Sự - Trần Cẩm Tường

  nvh92

  No ratings yet
• (1984) Một Bước Thất Bại Của Bọn Bành Trướng Bắc Kinh - NXB Quân Đội Nhân Dân

  

  Document40 pages

  (1984) Một Bước Thất Bại Của Bọn Bành Trướng Bắc Kinh - NXB Quân Đội Nhân Dân

  nvh92

  No ratings yet
• Tuần Tra,Kiểm Soát Vùng Biển Thời Nguyễn Sơ 1802-1858 - Lê Tiến Công

  

  Document16 pages

  Tuần Tra,Kiểm Soát Vùng Biển Thời Nguyễn Sơ 1802-1858 - Lê Tiến Công

  nvh92

  No ratings yet
• Về Sự Suy Giảm Sức Mạnh Thủy Quân Triều Nguyễn Và Hệ Quả Của Nó Trong Cuộc Đối Đầu Với Phương Tây - Bùi Gia Khánh

  

  Document6 pages

  Về Sự Suy Giảm Sức Mạnh Thủy Quân Triều Nguyễn Và Hệ Quả Của Nó Trong Cuộc Đối Đầu Với Phương Tây - Bùi Gia Khánh

  nvh92

  No ratings yet
• Nhà Tù - Duyên Anh

  

  Document189 pages

  Nhà Tù - Duyên Anh

  nvh92

  100% (1)
• Triều Nguyễn Thực Thi Chủ Quyền ở Hoàng Sa - Trần Đức Anh Sơn

  

  Document9 pages

  Triều Nguyễn Thực Thi Chủ Quyền ở Hoàng Sa - Trần Đức Anh Sơn

  nvh92

  No ratings yet
• Hồi Ký Lê Phú Khải (Nhà Báo Việt Nam)

  

  Document250 pages

  Hồi Ký Lê Phú Khải (Nhà Báo Việt Nam)

  nvh92

  No ratings yet
• Hoàng Sa Trên Những Tấm Bản Đồ Cổ Của Phương Tây - Trần Đức Anh Sơn

  

  Document4 pages

  Hoàng Sa Trên Những Tấm Bản Đồ Cổ Của Phương Tây - Trần Đức Anh Sơn

  nvh92

  No ratings yet
• Lập Trường Của Mỹ Trước Việc Pháp Tái Chiếm Đông Dương (1945 - 1946) - Nguyễn Thị Mai Hoa

  

  Document11 pages

  Lập Trường Của Mỹ Trước Việc Pháp Tái Chiếm Đông Dương (1945 - 1946) - Nguyễn Thị Mai Hoa

  nvh92

  No ratings yet