Hi k hnh qun ca chin s Lon Silbermann

Tonkin (*BcK*) (trang 129- 144)

y t i kh ng c y gii thi u h n chnh i ly cu thu c i n y; c i c n 1 quy n s ch m t i kh ng inh vi t, u

ti n v t i kh ng c chuy n m n, k n t i ch mu n k trung thc nhng g chng ki n.

N i n x B c Ky, t i bu c ph i c v i d ng chung v ng Dng thu c Ph p. Thu c i n y, t di 1 vi n t n

quy n, c chi r 5 ph n; x L , x Tnkin(B c Ky ), x AnNm (Trung Ky ), x Cchinchin (Nm Ky ) v C Mi n.
Di n tch kh ng 680 000 c y s vu ng. N r r ng ln hn Ph p. Trng c c vu ng nu i l nhng m thn, hy kh ng s n,
r t nhi u: v ng, b c, ng, ch, s t,thi c....v nhng tr m tch lu huy nh, ph n chu v mu i. Kh h u n i chung n ng m.
B c Ky, mu ng hi l nh.

H thc v t phng phu : b p, g , thu c l , m, cm, chnh, d h u, ru cu . Ng i r c n c c l i c y: tr, b ng v i, tr ,

ti u, tr u, x i, v i, chu i...
H ng v t: c p, b, vi, tr u, b , ng(l i lu n), m rng, g u, ni, h rng, kh, u l i c n tru ng, ng, r n, c s u,
ru v ch. C r t l m, l ngu n quy ch c d n.B c Ky c 2 khu vc r r t: vu ng i nu i trung du, v ph n ng b ng h
du g i l ch u th . Vu ng nu i phu y rng r m kh i. Ch u th chnh l 1 ng b ng phu s vi s ng ng i ch ng chit.

Kh h u B c Ky bi n i nhi u n mc d n An Nm qu qun n n ph n chi 1 n m r 24 mu . C c s ng chnh l s ng

(*H ng*) v s ng Thi-Binh, c c d ng s ng nh c s ng Trng(L ) v s ng n( ). s d n chu ng l t c An Nm;
c c t c kh c c v h c th phng tu c v l th i An Nm, tr vi c ngi An Nm c l y nhi u v nhi u ch ng cu ng
lu c, c n c c t c kh c th kh ng. B c s Hrmnd th m ch g p 1 c di quy n 2 ch ng.

D n An Nm nh cn, n mc x u. H c nc d trng kh ng t m u n u n m u s p ng, t c th n, d y, th , r t

d i, c 2 gii u t c n y v bu i l i. Nm gii t r u. Ch c 2 gii, trng phu c h u nh tng t (qu n d i r ng v
c nh). T t c u i ch n tr n v b m b m nhi tr u. An Nm c ni m m m ch y b ng vi c b c, c c cu c u
(*ng*) v h t xng. H n m r t cc th m ch n c qu n cu mnh, v khi thu s ch t t c , h n b n i n
xin v h r l n c p.

Ngi ch ng l ngi chu y uy quy n trng nh . Phng tu c b n i trng nhi u trng hp ch ng t quy n g n, hy
th m ch b n v. D n An Nm c l ng knh tr ng c bi t vi ngi gi . T n gi cu h n i chung l Ph t gi ; t cu ng
tn nhng kh m tn, r t g n b vi tu c th t ti n. M n qu y ngh nh t ngi t c th t ng 1 ngi An Nm, l 1 c
qun t i t ti n m h n s c t gi ky lng trng nh ti lu c ch t. R t nhi u ngi gi u chu n bi s n sinh ph n(*l
l ng*) khi c n s ng.

sng ngay gia m ngi An Nam, ti cng quan st v tm hiu v h v pht hin nhiu khuyt tt, h v o c,
thch c bc v thuc phin, t kiu v gian xo. Cui cng, v mu mo phng ng h kh am m mn ni pht v n
cp.
Trng chuy n i n Hiphng, su h nh trnh 40 ng y(*t Mdgscr*), chu ng t i c gi i b ng thuy n hi nc
t H N i. C i thuy n n y u ng l 1 c i chu ng nh t ngi, chu ng t i c nh t chung vi b n An Nm lu c n cu ng nh
nc nhi tr u kh ng ngng ngh, vi c n ng v ch , ch k u l i h ng h , h nh ly v thn. Mu i kh ng th chiu
n i v chu ng t i ph i ng i nh ng nh 1 ch su t 17 ti ng cu chuy n h nh trnh.

n Hni, ch n cu chu ng t i t n mc m y ty h sy qun c c r n v dnh tr i h i b ng gi ng gi u ct

c ph i chu ng t i v c c p c p u i b ng c su t Ph p kh ng. Trng chu ng t i, c 1 c u du ng c m, t n Cuvrvill,
m vi phng c ch gi n di, lich thi p, v vui tnh, g y ch t i nhi u thi n c m. B t h nh thy, c u n y r i bi b nh
ly v i th ng su khi n B c Ky. N i l u ti n cu t i B c Ky l h c ti ng An Nm. T i h c ch 1 ngi Ph p d y m i
bu i t i. Cu ng vi t i b t u gi thi p vi c c gi nh An Nm c d n d t bi nhng Nh Truy n Gi . T i c
mi ti chi nhi u gi nh An Nm c ch qu d d ng g y r chu t ng c nhi n lu c u, nhng c s ng m t v vi c t
bi n minh ch h .

Ngi t nhnh ch ng du d t i c c ng i m thu c phi n n. H b gi ch c 2 xu 1 i u thu c phi n. T i h

u i u ch h vui, nhng th n tr ng tr nh x ng nh thng m i n y. Bi t n i g v th nh ph Hni y? Ngi t
chi r t khu ng, h ng tri u, ch n chu t thnh lich. Trng t t c m i x nhi t i m t i i qu, thu c Ph p hy
kh ng, v ngy c t i Ph p, t i thng ngh c th n v h th ng thu c i ki u Anh; thc t th t t c c c thi thu c i
m t i c dip gh th m u tng t nhu; tc ngh l , ni ni, ngi t ch n nhng i i m ti m n ng nh t, h d n
d p ch , h x y v i c ng trnh r t p th ki u T y phng r i g i n l khu ph T y

Ph n c n l i cu th nh thi, tc l ph n ln, c b ch th d n t ci s c, v h ch m nm t t n mc dich T v dich

H ch thng n l p i b n dnh.

M y th ng su, t i c ch inh i th 1 n v b n m n Lng- Sn b ng ngng qu Phu-Lng-Tung(*Phu L ng

Thng*), 1 tr n nh y h ng phu c n Tr n, nh v y n n dich t n m n cu ng gh qu. T , ng s t b n t i
n Lng-Sn, su 1 h nh trnh 100 km trng 6 gi. Tuy n ng s t u ti n cu B c Ky, m vi c x y dng g p mu n v
kh kh n kh ng tng tng n i, l ki t t c c 1 kh ng 2 cu binh sy di ch huy cu i t Gllini, su n y l nh d p
l n v T n quy n Mdgscr. D u n cu M i t Gllini v n s ng ng, s u m trng tnh vu ng c B c Ky n y,
m lu c u M l y t ty qu n ph v su m r ch thng m i v di d n(*thc d n*). Bnh inh v t chc, l
phng ph p v l m m cu vi ch huy v i cu qu n i thu c i chu ng t. l tr ch nhi m m M g nh v c
kh p ni ni, t B c Ky n Mdgscr.

Em cu ng ph i kh ng inh B c Ky t t c u b t u cu ng tng t nh vi m i thu c i kh c cu t. n c, b i

m nhng cn ng u ti n v dng c c thi t l , trng nhng x s d b n v nguy hi m nh t, tr gi lu n lu n b ng
sc kh v th m ch tnh m ng mnh; ph d n s ch n su khi ch ng c n g ph i s h i, i th bi gi nh n, b n
b i, ging tu v 1 l n h ng nh t. V , t thi kh c , nhng tuy n ng v ng s t kh ng c n li n qun g
n b i.

N u c n, th c c b c l m l kh nh th nh chu ng, c c b c c di n v n kh ng 1 t nh c n nhng ngi v v x y

dng v h t tuy n b t t c c ng l ch mnh.Em t ch ph p mnh ch trch, v trng su t thi gin t i ngu m
th y v ngh qu nhi u l n nhng qun chc c c thu c i i x vi b i vi s b t c ng v 1 th i g y g r r ng.
C ch t nhi n th t c th p l i vi s im l ng khinh thng, v thu c i, chu ng t i n m n qu r hn h .

Du i c ng c n l u n m, c c b c ch gi ti p vi th d n qu th ng ng n; c n b n m, ngi b i, b n m c th t tin
n i r ng mnh chng ki n thu c i c mng n ng u, b n m ti p xu c vi c d n u ti n m kh ng t ch n n n
v th i t t cu b n n v b n m mng n li ch t t p nh t ch nc Ph p. L m vi c , m l i kh ng l m h i i
c . Nhng b n b c cu c c b c l nh v d n b n i c th minh chng i u n y; ng i r c n nhng hnh ph t
kh n ng n vi c c b i t ch mnh quy n ph m lu t cu ng l b ng chng.

V v y m trng 7 thu c i m nh ch u vinh h nh phu c vu , th d n b i hn qun chc nhi u; nh t l trng

d n A r p Alg ri. T ci d n hy d v ng l k thu tr n chn trng nhng su khi thu ich k t thu c, b i ci h
v i x vi h nh b n, v g y ni h s t n tr ng v tnh y u vi nc Ph p.
T m l i, nhng b i thu c i, m c n b d n s b y t th i y h ch dich, l nhng nh ti n phng ch thc cu
v n minh v nhng i di n ch n chnh cu nc Ph p. C c di d n, t kh ng n n l m l n h vi qun chc, hi u i u n y
r t r v ch ng ng i th nh n nh v y. Cu i cu ng, ngi chi n sy thu c i kh ng th m bi m c m nh ch n b n gi y;
xng vi c h l i v h ng ngu v tr l i v dnh vi t t c m i ngi.

Khi v l i Hni, t i c i u n n Phu-Dn(*Phu n Hu ng*). n n y, du n m tr n i m c kh ng ch 2 gi ng

s ng, th t s l 1 i m ch t ngi vi sc kh binh s. Ch trng v ng 1 th ng, v vi qu n s t i, b n t i c 20 ngi
c v ch b nh v 9 b m ng t i y v s t c tnh hy b nh ly. Trng s c nh b n du ng c m v t i
nghi p Cuvrvill.

Ch c ph n n kh c cu x B c Ky, m ch nh n th y trng s d n b n i l i c nhi u ngi mu , qu v gu nh

ni n y. Nh ch u kh ng th nhin ci trc c nh chu ng k nhu xu ng Ch.

T Phu-Dn, t c i u xu ng gi m s t vi c l m cn ng Tuyn-Qung v H-Ging, 1 trng nhng i m b n nh t

x B c Ky. u ti n t i mn th hng Tuyn-Qung, ni c kh qu n s cu qu n L Dng. Th nh n y l trung t m
thng m i v gi th ng cu t n vu ng nu i v trung du gii h n n bi n gii Trung H. Bu n l u thu c phi n du bi
gi m s t g t g, t ng m nh. Mu k chuy n l u thu c phi n bi c c nh m bu n l u b n i r t di u v kh ng
tng c; b n bu n l u ch u A u m m s th ch l h c tr h ng x ng. Ng i r th t t c th d n r ng i su khi
m t tri l n u c c m th n l ng nh ch s ng.

T i cu ng c g p Thi u t Btby cu qu n L dng; b c y b r ng h m n , Alg ri y, ngi t n i t t v

mnh v b c y r t vui c b t ty mnh. Thi u t Btby l s qun m th d n v s h i v l nh t trng vu ng.
Kh ng qu li khi n i dnh ti ng cu Ngi nh si ch xuy n su t ch y t u n y n u ki cu x B c Ky, qu n
hy d n u bi t. B c B c Ky t u chi n cu c v kh ng i h i g kh c hn c l i.

Nhng h nh ng nh hu ng v xu t th n trng h nh binh trng c c tnh m ph n m tru m, khi n b c c t nicknm

qun-m n ( ng Nhnh)(*qun m n*). Bi t hi u n y cu ng c ngi AnNm g i Cu tng d N grir.
Vi 1 c i qu n du ng, 1 c i n i v 1 bnh Ky ninh m thi u t Btby t ng t i ngi lnh cu cu qu n L dng, t i
ri Tuyn-Qung i Hin-Xi(*????*), ni r t thng c vi v h . Kh ng 4h chi u, 2 phu khu n v c du ng r t m t,
thnh lnh ch y nh bi m u i. T i h i h s l i t ng t c. H p n u kh ng v ch trc khi tri t i, chu ng t i ci nh
thu, v m i ng y gi n y th ng c p g y ki m r ki m c n; thit ngi l m n x x ph m ch ng, ng s kh ng ng i
xu ng ty, nh m, xu ng m ng, vi m i i tng c n l ng v ng. T i th l i bi t r ng T y i vi th d n c c h i chu n
th t, v ng c p c bi t thch thit An Nm. Ai cu ng c s thch ri ng.

T t c nh c t i g p tr n ng u b kn bi tr tru c v c c gi ng c y d i b t kh x m ph m. Du v y Ngi thnh

th ng v n vt qu c b chng ng i v nhng vu Ngi v v n kh thng. Cu i cu ng, vi cu c ch y kh ng ngh,
chu ng t i cu ng n Hin-Xi trc bu i chi u t i v cu ng v v n trc khi m i nh u ng c.

n ti p th, Bc-Muc ni t i n lu c 5h chi u, ch huy b t, 1 vi n i(*trung sy *) T y n i r ng t i qu b t c n khi

lng thng v gi n y tr n ng. l gi m h n n i l ng ch C p b t u i tu n. H m su, t i bu c ph i dng l i
trng 1 ng i l ng v ngu l i nh th d n, v m xu ng. T i s i si ng v phu khu n v c th b h s kh ng
nh i b t c g i rng khi m xu ng. D vu ngu nh nh nh n d n n y, b n chu d n h i n ng(*k r n@ N *)
gh th m r t ng.

C ng y h m su l 1 chuy n i b h u nh ng p trng nc, t n su i v ch l y l i, t i thng bi ng p ti th t lng.

Chi u t i n Vinh-Thuy, b t ng bi lnh t p B c Ky (*kh *) v m nh dnh "M T y" v sn lm chng kh cc . 1
i i T y trc y ng b t, ph i b vi tr v h u nh bi x s . Ngh trng li t sy l minh chng bu n. Cu i cu ng,
ng y ti p th, su khi l i i di nc, t i cu ng n ni. Ch mi n y n m ngy gi nwhr. Chu ng t i ng trng
x ngi Th (*t n mi l T y*), ngi M n v ngi Mng.

D n M n v Mng, m d n An Nm g i l "M n Mng", nhng t i th y ng tr ng hn s vi d n An Nm, s ng tr n

nu i i. D n n y, trc khi b n t i n, ch r t hi m khi mi g p ngi A u, t th i g n nh c m gh t. R t nhi u l n t i
c gi i mu nhu y u ph m ch n(chu ng t i c 4 ngi A u trng 1 l s qun, v kh ng v i tr m nh n c ng
An Nm). Thc ph m l cm v thit h. Su th tuy n th m c nh n c ng ngi T u v Th , nhng d n M n v
Mng th tr n chu ng t i nh dich h ch. T t c h ng s m c trc mu i t i; t i nh ph i r H-Ging, 2 ng y i b ,
 mu .

Vi c u ti n l x y ch i , nhng nhng l n tr n y, ph i l m xng trng v ng 1 ng y, l ch tru r t t m b. Bn ng y,

m t tri l qu m i l r m r p; bn m, m nguy hi m kh ng k m nh n nhi m vu gi kh ng ch b n m ngu . Cu i
cu ng th c m! V m tr n i nu i B c Ky nh tru t nc th y m gh t. B n trng ch i c nh tng th t c 1 kh ng 2!
1 c i ln h p ng y d u c b c c m nh dnh " ng n" chiu thng chiu kh m nh s ng n vu ng c
ch lu chu ng m; y m chiu kh l v nhi u khi m d t t m i l m ng t t ngu m. B c bi m, kh ng t i n th p l i c.
V ng tu c, c u g t, nhng B c i r i!

Ging ngu cu chu ng t i g m 1 ng ging(*ch ng?*) tr, kh ng n m ch ng rm; du th i qun ngu di t b t c

u, ng v n l m m kh ngu su ng y d i l ng h ng sy ch snh l y. B n cu li l m ng s l ngi h u bi
chu u i i v b t lng. H n t vu ng ch u th v kh ng c kinh nghi m v vi c l m ng n y. Chu ng t i, ngi T y
chu ng t i, ph i xu ng ty l m nhng ph n vi c kh nh c b c nh t.

K t qu l thng xuy n c thy i trng lc lng c n b ngi Ph p, v, ngy c vi y ch th p, cu ng kh m cng l i

s l lc ni x s m t v sinh n y, ni s t r t v b nh t h nh h nh. R t nhi u ng i cu t i, t i nh c l i b n t i
kh ng ng, n m xu ng ni y; ngy c chnh thu trng cu t i, qun 2(*trung u y*) Dubis d Sligny, cu ng bu c
ph i ri x nh m, c ti n bi tr n b nh tr ng s t v ng d i r m u.

Thc ph m chu lc cu nh m b g m t n ru rng v thit ln m chu ng t i bi t l k m v sinh v ch thnh th ng

mi c n. n H-Ging u ng l c tr ch nhi m cung c p nhu y u ph m m i 5 ng y, nhng kh ng c ch x n mc
thit khi n ch chu ng t i th i h n t n v b nh m, kh cng, h n t n kh ng nh c, ch ng vt i. Trng s u
th ng tr i qu tr n c ng trng l m ng, t i ch c n 6 l n b nh m v thit ti s ch, ngh l m i l n t i r H-Ging.

M i khi xng kh ng 4 5 km ng chu ng t i l i chuy n tr i. M i l n l i ph i x y n n mi m h u nh ch ch c t

m n ng n . M thng xuy n, nhng v n kh ng ng n vi c ph i l m ng i tri, ph i nh v y ng mu xng.
Nhng bu n nh t l m; m lu c y mi ti h . Trc h t l kh ng c n, v kh ng nh m c l. K n l ngu
tr n ch ng p t m tru m v cpt; nhng nc d t kh ng ngng, chu ng t i tnh d y r t sm, t n th n run l p c p.
Ch tri s ng th b ng c ch i d qu r i l i v trng l n, vi cpt v t m tru m m t tr n ngi. Trii s ng, n i
hi qu th chu ng t i th y ti mi v ph i l m vi c lu n. Kh ng 1 l n, trng su t 6 th ng, t i ci qu n khi i ngu .
Chu ng t i nh ngi Arb d n n n c trng s m c.

M t th ng 1 l n, chu ng t i th y n nh y u ph m i H-Ging h t ng bi lnh A u. H nh n t 1 th gii kh c.

Chu ng t i qu n vi c nhn th y m t i kh c ng i d n d v ng. Cu ng ch ng th y 1 thng d n n , tr 1 t n t xng
dnh nh n ng H-Ging, c i ki u ngi hy th c c cu c vi n chinh thu c i ki m ch c. H n t b n h ng cu
mnh vi gi th ch n mc, du r t c n th g , b i kh ng mu. Kh i ph i n i ru d m l m t h ng chi n lc cu
y. V g n y, n t u ch ng bi t, n i chuy n l l u n mc m y l n suy t x y r chuy n.

H n t kh khng c i dnh gi d i cu ngi thc d n (gi d i v thc d n ch n chnh h t sc ng tr n tr ng v ph i

c ng vi n khch l ) hu d binh s. B t h nh thy chuy n n y cu ng thng. Nhng thc d n bu n l u, thy v
khi hng, th ch ng l m g kh c ng i vi c b n vi gi c t c nhng th ru c n c h i v nhng h p m n i
dung thng kh ng n c. V bi v chu ng l m gi u nhnh nh tr bu n b n b n thu n y, chu ng nhn b i nu i
s ng chu ng vi th i khinh khi v n i chuy n c ch 1 vu d n ch nh m n l .

T i ph i nh c l i r ng thc d n ch n chnh, m t i lu n vinh h nh c g p, tr n y c m xu c t t p vi b i. H r t

kh n ngn xm b i nh nhng ngi b n, m trng lu c hi m nguy, s kh ng ng i bi nh m nh n kh ng r b
v gi nh v t i s n cu h . V ni y, t i th y, v du nh nh m nh Duchmin Phu-Dn, gi chu ng t i thu
s n c c i thi n v lu n vui v p l i li ch h i.

Trong khi lm ng, m ti giao tip vi dn bn x c ngy v ti quen vic quan st nhng g xy ra xung quanh, ti
hon ton nh mt cht thin cm cn gi li vi tc AnNam. Ti sng vi 1 tc khc, tc Arab, m hi ging chng
1 s khuyt tt. Nhng v khon v o c, ni di v n cp, dn An Nam thng tuyt i. Khi lao ng, dn An Nam v
Arab ging nhau; ni g vi An Nam cng c, tr vic lao ng. Nhng cnh ng km chm bn ca bn, bn trong nh
v nhng a tr con bn thu t co s li bing r mn mt.
Ngc l i, g thch ch c ph ngi kh c. c gi v khu t phu c khi s, ngc l i h n l kh ng ng khi c m th y n
t n. n trng ph t duy nh t h n s, v duy nh t c t c du ng, l nh b ng g y.

T y ch tc dng g vi y; i vi hn vic t ch c g ng nhc; ngc li, i vi ng bo hn mu mo thng c

Ty l iu ng l. V mt ny, mt ng Tu gi sng H Ni trc c khi chng ta n, ngy n ni ti rng ngi
Php sai lm to khi m xa b hnh pht nc ra nh(p bng gy.

i vi An Nm, l n i, ch c m n mi hu hi u, v b ng chng, l t i ph m v tr m c p t ng l n ng k su khi

hnh ph t tr n bi c m. Tr n cn ng chu ng t i l m, m culi An Nm gi u m nh kh nh b i s gi m s t cu
b n t i. Ngi T y bu c ph i i gi m s t nhi u n kh c nhu trng cu ng ng y, th chu ng c ngi cnh g c b
ng s hi n di n cu h .

Nh v y, h h u nh ch l m g, lu c th g i g i m t t b ng x ng, lu c th cu c 1 nh t ch ch c g c n l m. N u c vi c g
kh hn, v du nh c y, chu ng d u b ng nhng khu c h t v h d r t nhip nh ng, h t nh nhng l ng t t cu b t
c x n ; nhng ch c b gi c i c y chiu xu ng m kh ng c culi T u hy Th giu p v . Ngi Th gh t AnNm.
tr nh xung t m i khi r t t , ph i prthid 2 chu ng r kh i nhu, v c ng tr nh vi c ch h l m chung tr n 1
n c ng t t; nhng cu ng c lu c, v vi c c p b ch, chu ng t i bu c ph i hp ngi An Nm v Th l i; v khi chu ng
trc b t u i u c ng khi vi chu ng su, nhng chu ng ch t n t r k t qu nh ng ru mu n u cu ng ng
linh dng.

Ngay khi chng va chm c vo tin cng 15 ngy(*24 'thng'*), hm sau 1 s ng k khng thy lm vic. Chng ni
b bnh; s tht, chng i trn trong rng rm chi tr baquan, tr ging nh xp nga vi ng tin b trong 1 ci
bt.
Trng thi gin , t i c i i khu kh c. C ng trng l m cn ng Tuyn-Qung i H-Ging n y nh m k t n i
b ng ng b gi thu phu x B c Ky v bi n gii Trung H m n H-Ging, c chi nhi u khu kh c nhu m m i
khu c m t s qun, 1 h s qun, v 3 hy 4 b i c ch n.

T i c gi i c ch x hn qu ng 30 km. Ngi Th , qu n tri t vi c ng ng khi h n th nh s c ni nn ch

h v th y chu ng t i i x vi h c ng b ng v khn dung(*nh s s nh vi ng chu An Nm?*), b t u chu ng ti p
xu c nhi u hn vi chu ng t i. D b n t i tuy n c, t ch h , nhng n ng n ng ng kh c h n m AnNm
ni bi ng ki. Sng sng vi vi c tuy n th m ngi Th , chu ng t i th i d n b n AnNm; m thu th t t i cu ng ch th y
ti c, v cu ng b t u ng n tr h l ng cu b n, g y t n h i n ng n s ch thu c i v k d i ng y th ng cu chu ng
t i trng x s s t nh n n y.

Vi d n Th , c ng vi c ti n nhnh th y g , n n tng ch huy v t n quy n, Ng i Dumr, n thi s t c ng trng l m

ng, chu c mng nhi t li t v tuy n b chu ng t i c ch n g n hu n chng Cn G ng An Nm.

T i ph i n i r ng su th ch th y i nh c g l i v nghi n y m t i th cu ng ch ng kh chiu g. V m i n y, c
bn r nh n dnh 1 ng g i l vu, tr n thc t ch l 1 t n r h trng th nh cn r i, t i h t sc th v th m ch n u
c mng c n th y hi kh chiu. T i bi t c nhi u qu n nh n nh n n v , cu ng ngh nh t i, kh ng b gi th m l y n
kh i y ng n k .

D u T n quy n, Z Dumr, h li gi by vi m, m cu ng ch bu ng nh b c y, l i th t n ng b c lu n mu n i u
t t ch nh m b i. Du ki u cu Z hi kh kh n, Z gi u di di 1 qu t m hi bi t t. Z qun t m n b n m v
i u ki n sinh h t, nh t l nhng vu ng k m v sinh. Z nhi u l n n mng th li th m h i ng vi n; v , b c qun
chc l nh tu y r t c y u quy bi b i.
N i kh ng ng thu c i tr n n thinh vng, l nh s qun t m th r i s t s cu Z. Du c k ch trch, l minh
chng th m 1 l n n r ng lu n c s ghn gh t, nh t l vi nhng nh n v t ni x x i ng x y dng dnh ti ng v
ph t tri n cu t nc.

Ng i vi c gi m s t c ng trnh l m ng, t i c n c t n phng tr ng tr ch t i c l m chu c c tng l h nh tr ng,

chu n bi m ph n v ti n sng th gii b n ki nhng culy T u v AnNm qu i ph n l m ng cu chu ng t i. H u
nh hi m tu n n m t i l i kh ng c thc hi n c c tr ng tr ch n y v i l n, nh t l i vi ngi AnNm m b nh
s t kh ng n m t, du h ngy trng chnh x mnh.

i u t ng c s t vng cu h , l khi bi s t h b t u n m ngh trng l n cu mnh, ch b n kinh di v t ch i u ng

thu c t y, nh k ninh hy ntipyrin m b n t i . ng nh m vi h ch h u ng thu c l t c c l i l h i trng bu i
r m v c chu ch h ; tr n thc t li u ph p n y ch ng c k t qu n kh c ng i c i ch t. T i chiu tr ch nhi m ch n
c t h 1 ni c gi l ng ch inh v t i ghi ch p l i nhng s.....thuy n chuy n su t t Tuyn-Qung.

Trng tr i, chu ng t i c b v bi 1 ci(*h -sy *) v 9 lnh kh (*lnh t p B c Ky *); ng i r, m i lnh T y(*4-5

ng*) ph i i tu n v i lt bn m. Kh ng c m n m t kh ng ph t hi n vi c b vi tr, hy lnh cnh ngu trng
phi n g c. 1 m n , trng lt cu t i, t i l y su ng cu 1 lnh cnh bi t i ph t hi n ng n m ngu di t; r i t i r
kh i tr i v m 1 ph t l n tri, su khi n i trc vi ng b n. m lnh cnh m trung u y ch ph i lu n vu
trng v s n n ci n u b v dnh tr i ngy khi c bi n, ch r m t 10 phu t su ph t su ng, vi nhi u g ch ng c vu
kh. Trung u y(*qun 2*) i thy ci v m t s lnh t p; nhng k thy th h cu ng ch kh kh m g hn. Chu ng t i nh
ph i t ph th c n ninh ch chnh mnh.

C n l i tr lnh t p Alg ri v S n gl l nhng chi n binh u ng ngh nh t cu t n y, t i ch m y tr ng mng v

nhng binh s c c thu c i. T i cu ng n u nhng g mnh ngh v tnh c ch d n t c Annm; tc l , nhn v m t qu n
s, tnh c ch d n t c l m t y u t kh ng xm nh c.
Cu i cu ng t i cu ng c k kh i vi c l ng n ng nh c d b n , v c i u i Hni ngng qu Tuyn-Qung,
nhng l n n y, kh ng bi b b m trng bu n snh v su i l ch; t i c i h n tr n 1 cn ng. Tuyn-Qung, t i h n
tr ch Cu thi u t (*qun 4*) Btby c i n i v c i Cu cu , nhng chu ng trng tnh tr ng t h i n y? V v t i xin
l i v vi c v c m n l n n nhng c ng c Cu bn ch, Cu c m ty ty t i v ch vi ch t gi ng tr m hu ng m
m qun thu c:- Chu kh ng c n c m n B c !

l nhng vi c nh nh t nh t m chu ng t i l m h tr nhu gi b i nhng ngi tr i qu c n i trng

rng. tr m x Tuyn-Qung, ni t i n th m h i ng vi n c c ng i m t i bi t ng b nh n ng, t i th t u
n ng khi hy tin nhi u ngi trng s h qu i; 1 ngi kh c, c trng du ng nh t i tr n m y n ng v l
1 ng i th n tnh, ng h p h i. T i c chng ki n c nh tng n n n y. 1 sur khi ti n n ging c n
ch m b n, bi c 1 ph t. K x u s ng cn i n m s ng; ph i 2 ngi n ng mi gi c.

Vi s cn m kh ng n 1 li. T i kh ng th ng n mnh t b y l ng ngng m vi phu ng vu th nh thi n cu Ngi.

" tr t i nghi p!" x p, ch v y th i. C n t i th nh t ch nh n r t i n. T i l i t ti n ch sur mu v ng
h, v sur n i s ng ny b c sy tuy n n xng k b t h nh ki. V nh th l ng n ng tru t i tr v Hni.

V v n trung n, t i hy tin ng chu n bi 1 bi t i kh ng i ti p qu n 1 thu c i mi mi n Nm Trung

H t n l Qung-Tch u-Wn(*Qu ng Ch u Ln*). T i h i qun 3(* i u y) xin c thm gi. B c y p r ng th l t i
c v m t v gi t i i kh m xt kh . ng Lng k ch t i ngh ngi 4 ng y, v hn n n u nh c i u ki n. T i quy
l i g p qun 3 nh ng v l n l nhi u th t nhi u c i m b c y p nh su: -Anh kh ng mu n h n l i c i s
sung sng n y cu chu . Anh mu n tr nh ch chu nhng s l lc ch ti khi chu ti nh mi. Nhng c m chu
i, th i i. C i u g p ti n n g, th ng c k u nh; t chu chu c l y y nh - T nhi n t i qu n s ch t t c kh
i khi l m ng; t i c th m n c m; v khi chu ng t i khi h nh, trng ti ng nh c u ng ng Mrsillis, t i
h t l n: " i t v n tu ! i u y v n tu !" Hiphng, chu ng t i c l n 1 chi c t u chi n, chi c d'Entrcstux,
v 1 l n n t i l i l nh nh tr n bi n hng ti 1 x ch bi t, m khi t i vi t, v n ch c qu n tri t, bi c ng
chu ng.