Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

BI 1

BN CHT KINH T CA THNG MI

Hng dn hc
hc tt bi ny, sinh vin cn tham kho cc phng php hc sau:

Hc ng lch trnh ca mn hc theo tun, lm cc bi luyn tp y v tham gia

tho lun trn din n.

c ti liu:
GS.TS ng nh o, GS.TS. Hong c Thn (ng ch bin), Gio trnh
Kinh t thng mi (2012), Nh xut bn i hc Kinh t quc dn.
2. Lut Thng mi nm 2005.
1.

Sinh vin lm vic theo nhm v trao i vi ging vin trc tip ti lp hc hoc
qua email.

Tham kho cc thng tin t trang Web mn hc.

Ni dung
Mc th nht ca bi ny, phn tch v lm r i tng, ni dung nghin cu v nhim
v ca hc phn. Mc th hai cp c s ra i v c trng ca thng mi. Mc th
ba nghin cu cc chc nng v nhim v thng mi. Mc th t lm r vai tr ca
thng mi i vi doanh nghip v trong nn kinh t quc dn.
Mc tiu
Mc tiu ln nht ca bi ny l nghin cu mt cch c h thng c s hnh thnh v bn
cht kinh t ca thng mi.

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Tnh hung dn nhp

Lut thng mi
Thng 8/2014, Tng cng ty HUD rao bn cn h thuc t hp New Skyline, khu th mi Vn
Qun, H Ni. D kin qu I/2015 bn giao nh.
1. Hot ng mua bn nu trn c phi l hot ng thng mi theo Lut
Thng mi (2005) hay khng?
2. Thng mi theo quy nh ca Lut Thng mi (2005) l hiu theo ngha no?

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

1.1.

Nhp mn kinh t thng mi

1.1.1.

i tng v ni dung nghin cu ca hc phn

i tng nghin cu ca Kinh t thng mi l cc quan h kinh t trong lnh vc

kinh doanh (bun bn) trong nc v quc t. C th, n nghin cu s hnh thnh, c
ch vn ng, tnh quy lut v xu hng pht trin ca hot ng thng mi ni
chung v ch yu l ca Vit Nam. Trn c s xy dng c s khoa hc cho vic
t chc v qun l cc hot ng thng mi ca nc ta phc v cho s nghip Cng
nghip ho v Hin i ho t nc.
Kinh t thng mi phi nghin cu su sc nhng hin tng v qu trnh kinh t
din ra trong lnh vc phn phi v lu thng hng ho, qua nghin cu tnh cht
ca nhng quan h kinh t v cc qu trnh kinh t trong nn Kinh t th trng theo
nh hng x hi ch ngha, ni mt cch khc, nghin cu cc c trng ca thng
mi x hi ch ngha.
Kinh t thng mi khng th khng nghin cu
quan h sn xut ca chnh bn thn ngnh thng
mi, l mt ngnh ca nn Kinh t quc dn, thc
hin chc nng t chc lu thng hng ho, dch v
trong nc v vi nc ngoi. Thc hin chc nng
ny, ngnh thng mi phi c mt lng vn v c
s vt cht nht nh, c i ng lao ng chuyn
nghip. S vn ny c hnh thnh v s dng nh
th no, nhng ngi lao ng thng mi quan h vi nhau trong kinh doanh v
phn phi nh th no, quan h ca h vi cc yu t kinh doanh ra sao? l nhng
vn thuc phm vi quan h sn xut ca bn thn ngnh thng mi, phn nh tnh
cht ca thng mi, thuc i tng nghin cu ca Kinh t thng mi.
L mt ngnh ca nn Kinh t quc dn, Thng mi cng pht trin theo nhng quy
lut kinh t chung c tc ng trong ton b nn Kinh t quc dn. Nhng mt khc,
cng cn thy rng, Thng mi l mt ngnh Kinh t quc dn c lp c tch
khi cc ngnh sn xut nn n cng c nhng quy lut pht trin ring. ng ghen
cho rng, cng vi thng nghip, sn phm tch ri khi sn xut theo S vn
ng ring ca n, s vn ng ny xt trong ton b, th b s vn ng ca sn xut
chi phi nhng xt v tng mt ring bit ca n v trong s ph thuc chung th li
tun theo nhng quy lut ring ca n, nhng quy lut vn c trong bn cht ca cc
nhn t . Trong vn kin i hi i biu ton quc ln th X ch r: Pht trin
mnh thng mi trong nc, tng nhanh xut khu, nhp khu. y mnh t do ha
thng mi ph hp cc cam kt hi nhp kinh t quc t. To bc pht trin mi,
nhanh v ton din th trng dch v, nht l dch v cao cp, c hm lng tr tu
cao, gi tr gia tng cao. l nhng c im ca s pht trin thng mi nc ta
trong giai on hin nay m kinh t thng mi phi nghin cu.
Trong khi nghin cu cc mi quan h kinh t din ra trong lnh vc kinh doanh hng
ho, nghin cu c trng v tnh quy lut ca s vn ng v pht trin thng mi,
kinh t thng mi khng th khng nghin cu nhng chnh sch, cng c qun l
TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

thng mi ca ng v Nh nc ta, v nhng chnh sch ny u c xy dng

da trn c s nhn thc v vn dng ng n cc quy lut kinh t khch quan.
Ngoi ra, cn nghin cu c nhng phng php k hoch ho thng mi bao gm
c chin lc, nh hng k hoch, phng php lun xy dng k hoch kinh doanh
cng nh phng php phn tch v nh gi hiu qu kinh t thng mi.
1.1.2.

Nhim v ca hc phn

L hc phn b tr ngnh, kinh t thng mi c nhim v:

Trang b h thng l lun v thc tin v kinh t, t chc v qun l kinh doanh
thng mi trong nn kinh t quc dn. l nhng kin thc c bn v pht trin
thng mi, c ch, chnh sch qun l thng mi, t chc cc mi quan h kinh t,
kinh doanh hng ha, dch v, hch ton kinh doanh v thng mi doanh nghip...
Gii thiu kinh nghim c tng kt t thc tin thng mi ca nc ta v
ca mt s nc trn th gii, to ra nng lc vn dng trong vic xc nh
phng hng ng n v cc bin php gii quyt tt cc vn thng mi
nc ta hin nay, bao gm c thng mi hng ha, thng mi dch v trong nn
kinh t quc dn.
1.2.

C s ra i v c trng ca thng mi

1.2.1.

iu kin lch s ca thng mi

Cc ngnh ra i v pht trin trong nn kinh t quc dn l do s phn cng lao ng

x hi. Chuyn mn ha sn xut lm tng thm lc lng sn xut x hi v l
mt trong nhng ng lc ch yu ca tng trng kinh t v tin b khoa hc k
thut. Chnh yu t chuyn mn ho sn xut t ra s cn thit phi trao i trong
x hi cc sn phm gia ngi sn xut v ngi tiu dng. Mi quan h trao i
hng tin chnh l lu thng hng ha.
Sn xut v lu thng hng ha l nhng phm tr
lch s, lu thng hng ha sinh ra ngay t thi k
chim hu n l thay cho ch cng sn nguyn
thy. Trong thi k ny, trong x hi c s phn
cng gia chn nui v trng trt v nhng ngi
ch n khc nhau chim hu sn phm thng d ca
nhng ngi n l lm ra bt u c nhng sn
phm tha. S trao i ny bt u vi tnh cht ngu nhin, dn dn n pht trin i
i vi s pht trin ca sn xut hng ha. Khi trao i hng ha pht trin n trnh
nht nh xut hin tin t lm chc nng phng tin lu thng th trao i
hng ha c gi l lu thng hng ha.
Qu trnh lu thng hng ha tt yu i hi mt s hao ph lao ng nht nh trong
quan h trao i hng ha trc tip gia ngi sn xut vi ngi tiu dng v c
trong vic thc hin nhng hot ng mua bn gia h vi nhau. Lao ng cn
thit v ch li cho x hi. Cng ging nh lao ng cc lnh vc khc, lao ng
trong lu thng hng ha lun i hi c chuyn mn ho cao. Nu nh mi chc
nng lu thng do chnh ngi sn xut v ngi tiu dng sn phm thc hin th
4

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

vic chuyn mn ho lao ng x hi rt b hn ch. Vic phn cng lao ng x hi

khng c th, chi tit ngay t u gia cc tp on sn xut dn ti hu qu l nng
sut lao ng s rt thp, hiu qu khng cao. S xut hin mi quan h tng hp
trong cc doanh nghip, cc h tiu dng dn ti s ra i cc ngnh lu thng hng
ha cc ngnh thng mi dch v. Cng vi s pht trin ca nn sn xut x hi
v tin b khoa hc k thut, cc ngnh thng mi dch v pht trin ht sc a
dng v phong ph.
1.2.2.

Khi nim thng mi

Thng mi, ting Anh l Trade, va c ngha l

kinh doanh, va c ngha l trao i hng ha
dch v. Ngoi ra, ting Anh cn dng mt thut
ng na l Business hoc Commerce vi ngha l
bun bn hng ha, kinh doanh hng ha hay l
mu dch. Ting Php cng c t ng tng ng
Commerce (tng ng vi t Business, Trade
ca ting Anh) l s bun bn, mu dch hng ha dch v. Ting La tinh, thng mi
l Commercium va c ngha l mua bn hng ha va c ngha l hot ng
kinh doanh. Theo t in Nga Vit xut bn nm 1977 th thng mi (TOPGOBLA)
cng c hiu l mua bn, kinh doanh hng ha. Nh vy, khi nim thng mi cn
c hiu c ngha rng v ngha hp.
Theo ngha rng

Theo ngha hp

Thng mi l ton b cc hot ng

kinh doanh trn th trng. Thng mi
ng ngha vi kinh doanh c hiu
nh l cc hot ng kinh t nhm mc
tiu sinh li ca cc ch th kinh doanh
trn th trng. Theo Lut thng mi
nm 2005, hot ng thng mi l
hot ng nhm mc ch sinh li, bao
gm mua bn hng ha, cung ng dch
v, u t, xc tin thng mi v cc
hot ng nhm mc ch sinh li khc.
Theo quy nh ca T chc thng mi
th gii th thng mi bao gm: Thng
mi hng ha; thng mi dch v; u
t; s hu tr tu.

Thng mi l qu trnh mua bn hng

ha dch v trn th trng, l lnh vc
phn phi v lu thng hng ha. Nu
hot ng mua bn hng ha, dch v c
mt bn l ngi nc ngoi th ngi
ta gi l thng mi quc t. Vi
cch tip cn ny, th cc hnh vi thng
mi bao gm: mua bn hng ha; i
din cho thng nhn; mi gii thng
mi; u thc mua bn hng ho; i l
mua bn hng ha; gia cng thng mi;
u gi hng ho; u thu hng ho;
dch v gim nh hng ho; khuyn
mi; qung co thng mi; trng by
gii thiu hng ho; hi ch trin lm
thng mi; dch v pht trin kinh doanh...

Trn thc t, thng mi c th c phn chia theo nhiu tiu thc khc nhau:
Theo phm vi hot ng, c thng mi trong nc (ni thng), thng mi quc
t (ngoi thng), thng mi khu vc, thng mi thnh ph, nng thn, thng
mi ni b ngnh

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Theo c im v tnh cht ca sn phm trong qu trnh ti sn xut x hi, c

thng mi hng ha, thng mi dch v, thng mi hng t liu sn xut,
thng mi hng tiu dng...
Theo cc khu ca qu trnh lu thng, c thng mi bn bun, thng mi bn l.
Theo mc can thip ca Nh nc vo qu trnh thng mi, c thng mi t
do hay mu dch t do v thng mi c s bo h.
Theo k thut giao dch, c thng mi truyn thng v thng mi in t.
Vic xem xt thng mi theo cc gc nh vy tuy mang tnh tng i nhng c
ngha rt ln c v mt l lun v thc tin, c bit trong vic hnh thnh cc chnh
sch v bin php nhm thc y s pht trin ton din, bn vng thng mi.
1.2.3.

c trng c bn ca thng mi trong nn kinh t th trng nc ta

hin nay

Nn kinh t c coi nh mt h thng cc quan h

kinh t. Khi cc quan h kinh t gia cc ch th u
biu hin qua mua bn hng ha, dch v trn th
trng th nn kinh t l nn kinh t th trng.
Kinh t th trng l cch t chc nn kinh t x hi,
trong , cc quan h kinh t ca c nhn, cc doanh
nghip u biu hin qua mua bn hng ha, dch v
trn th trng v thi c x ca mi thnh vin, ch th kinh t l hng vo vic
tm kim li ch ca chnh mnh theo s dn dt ca gi c th trng.
Kinh t th trng l kinh t hng ha pht trin trnh cao, khi tt c cc quan h
kinh t trong qu trnh ti sn xut x hi u c tin t ho; cc yu t ca sn xut
nh t ai v ti nguyn,vn bng tin v vn vt cht, sc lao ng, cng ngh v
qun l; cc sn phm v dch v to ra; cht xm u l i tng mua bn, l hng
ha. Kinh t th trng c nhng c trng sau: C mt khi lng hng ha, dch v
di do phong ph m nn kinh t t nhin, kinh t ch huy cha bao gi t c;
Mi hot ng mua bn u theo gi c th trng; Tin t ha cc mi quan h kinh
t; Sn xut v bn hng ha theo nhu cu th trng; Kinh t th trng l nn kinh t
m; Cnh tranh l mi trng kinh t th trng; Quyn t ch, t do ca doanh
nghip cao.
Kinh t th trng l mt h thng t iu chnh nn kinh t, bo m c nng sut,
cht lng v hiu qu cao; d tha v phong ph hng ha; dch v c m rng v
coi nh hng ha th trng; nng ng, lun lun i mi mt hng, cng ngh v th
trng. Song kinh t th trng vn c nhng khuyt tt nht nh. Do tnh t pht
vn c, kinh t th trng c th dn n khng ch tin b, m c suy thoi, khng
hong, xung t x hi, nn cn c s can thip ca Nh nc.
S can thip ca Nh nc bo m cho s vn ng ca th trng c n nh,
nhm ti a ho hiu qu kinh t, bo m nh hng chnh tr ca s pht trin kinh
t, sa cha, khc phc nhng khuyt tt vn c ca kinh t th trng, to ra nhng
cng c quan trng iu tit th trng tm v m, trong khi khng vi phm bn cht
v cc c ch t iu chnh tm vi m. Bng cch , Nh nc kim ch sc mnh
nguy him ca tnh t pht cha ng trong lng th trng, ng thi, kinh t th
6

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

trng vn l kinh t th trng vi tt c tim nng kch thch ca n i vi sn

xut, thng qua trao i hng ha tin t c thc
hin mt cch t do. Vi ngha , chng ta ni kinh t
th trng c s iu tit, hay kinh t th trng c s
qun l ca Nh nc.
Kinh t th trng c s qun l ca Nh nc l nn
kinh t hn hp va c c ch t iu chnh ca th
trng v va c c ch qun l, iu tit Nh nc.
Trong iu kin nh vy, thng mi nc ta c
nhng c trng c bn sau:
Thng mi hng ha, dch v pht trin da trn c s nn kinh t nhiu thnh
phn (thng mi nhiu thnh phn). C s khch quan ca s tn ti nhiu thnh
phn l do cn nhiu hnh thc s hu khc nhau v t liu sn xut. Ngh
quyt i h i biu ng cng sn Vit Nam ln th XI khng nh tip tc
thc hin nht qun chnh sch kinh t nhiu thnh phn theo nh hng x hi
ch ngha, to mi iu kin thun li doanh nghip v cng dn u t v pht
trin sn xut kinh doanh; tp trung sa i, b sung c ch, chnh sch, php lut,
i mi cng tc ch o thc hin bo m cc thnh phn kinh t u c
khuyn khch pht trin lu di, hp tc cnh tranh lnh mnh... l kinh t Nh
nc, kinh t tp th, kinh t c th v tiu ch, kinh t t bn t nhn, kinh t t
bn Nh nc, kinh t c vn u t nc ngoi. Nn kinh t nhiu thnh phn
trong s vn ng ca c ch th trng nc ta l ngun lc tng hp to ln
pht trin nn kinh t a thng mi pht trin trong iu kin hi nhp.
Thng mi pht trin theo nh hng x hi ch ngha di s qun l ca Nh
nc. S vn ng ca nn kinh t, thng mi theo c ch th trng khng th
no gii quyt ht c nhng vn do chnh c ch v bn thn hot ng
thng mi dch v t ra. l cc vn v quan h li ch, thng mi vi
mi trng, nhu cu kinh doanh vi cc nhu cu x hi, bun lu, gian ln thng
mi... Nhng vn trc tip hay gin tip u c tc ng ngc tr li v c
nh hng n s pht trin thng mi, dch v. V vy, s tc ng ca Nh
nc vo cc hot ng thng mi trong nc v vi nc ngoi l mt tt yu
ca s pht trin. S qun l ca Nh nc i vi thng mi nc ta c
thc hin bng lut php v cc chnh sch, chin lc, quy hoch v k hoch
pht trin thng mi. Nh nc s dng nhng cng c qun l cc hot
ng thng mi lm cho thng mi pht trin trong trt t k cng, kinh doanh
theo ng quy tc ca th trng.
Thng mi t do hay t do lu thng hng ha dch v theo quy lut kinh t th
trng v theo php lut. Sn xut hng ha trc ht l sn xut nhng gi tr s
dng nhng nhng gi tr s dng ny phi qua trao i mi l hng ha c. Bi
vy, thng mi lm cho sn xut ph hp vi nhng bin i khng ngng ca
th trng trong nc v th gii, vi tin b k thut thay i nhanh chng, ng
thi thng qua vic phc v tiu dng (sn xut v c nhn) lm ny sinh nhng
nhu cu mi m kch thch sn xut. T do thng mi lm cho lu thng hng
ha nhanh chng, thng sut l iu kin nht thit phi c pht trin thng
TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

mi v kinh t hng ha. Sn xut c ci m, nhng vic mua bn nhng sn

phm sn xut b g b, hn ch th rt cuc sn xut cng b km hm.
Thng mi theo gi c th trng. Gi c th trng c hnh thnh trn c s
gi tr th trng, n l gi tr trung bnh v l gi tr c bit ca nhng hng ha
chim phn ln trn th trng. Mua bn theo gi c th trng to ra ng lc
thc y sn xut kinh doanh pht trin, to c hi cc doanh nghip vn ln
(lm giu).
Cc th nhn v php nhn hot ng trong lnh vc thng mi cnh tranh bnh
ng vi nhau. Nh nc va xy dng lut chng c quyn, va to lp mi
trng cnh tranh bnh ng. Cc doanh nghip, doanh nhn va hp tc vi nhau
va cnh tranh vi nhau. Cnh tranh thc hin cc chc nng ca n trong kinh t
th trng nc ta. Vn quan trng l phi thch nghi vi mi trng cnh
tranh c trong nc v trn th trng th gii.
1.3.

Chc nng v nhim v ca thng mi

1.3.1.

Chc nng ca thng mi

Chc nng ca mt ngnh kinh t l mt phm tr khch quan, c hnh thnh trn
c s pht trin lc lng sn xut v trnh phn cng lao ng x hi. Cn c s
phn bit chc nng vi nhim v. Nu nh chc nng ca thng mi mang tnh
khch quan, th nhim v ca n li c xc nh trn c s chc nng v ph thuc
vo iu kin kinh t x hi ca tng giai on. Nhim v l s quy nh c th cng
vic phi lm trong tng thi k nht nh. N thay i tu thuc vo s thay i
nhng iu kin thc hin chc nng. nc ta, thng mi c t chc thnh mt
ngnh kinh t quc dn c lp v c nhng chc nng c bn sau y:
Th nht: T chc qu trnh lu chuyn hng ha, dch v trong nc v vi
nc ngoi. y l chc nng x hi ca thng mi, vi chc nng ny, ngnh
thng mi phi nghin cu v nm vng nhu cu th trng hng ha, dch v;
huy ng v s dng hp l cc ngun hng nhm tho mn tt mi nhu cu ca
x hi; thit lp hp l cc mi quan h kinh t trong nn kinh t quc dn v thc
hin c hiu qu cc hot ng dch v trong qu trnh kinh doanh. thc hin
chc nng ny, ngnh thng mi c i ng lao ng chuyn nghip, c mt h
thng qun l kinh doanh v c ti sn c nh v ti sn lu ng ring.
Th hai: Thng qua qu trnh lu thng hng ha,
thng mi thc hin chc nng tip tc qu trnh
sn xut trong khu lu thng. Thc hin chc
nng ny, thng mi phi t chc cng tc vn
chuyn hng ha, tip nhn, bo qun, phn loi v
ghp ng b hng ha...
Th ba: Thng qua hot ng trao i, mua bn hng ha trong v ngoi nc
cng nh thc hin cc dch v, thng mi lm chc nng gn sn xut vi th
trng v gn nn kinh t nc ta vi nn kinh t th gii, thc hin chnh sch
m, hi nhp quc t. Thng mi gp phn gn phn cng lao ng trong nc
vi phn cng lao ng quc t, tham gia vo chui gi tr ton cu v h thng
phn phi hng ha, dch v quc t.
8

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Th t: Chc nng p ng tt mi nhu cu ca

sn xut, i sng, nng cao mc hng th ca
ngi tiu dng v t chc li nn sn xut x hi.
Chuyn ho hnh thi gi tr ca hng ha l chc
nng quan trng ca thng mi. Thc hin chc
nng ny, thng mi tch cc phc v v thc y
sn xut pht trin, bo m lu thng thng sut,
l thc hin mc tiu ca qu trnh kinh doanh
thng mi dch v. Thng mi thng qua hot ng ca mnh p ng yu cu
ca s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc. Thng mi gp phn ti
cu trc li nn kinh t quc dn theo hng cht lng, hiu qu.
Nhng chc nng trn ca thng mi c thc hin thng qua hot ng ca cc
doanh nghip thng mi, thng qua hot ng ca i ng doanh nhn.
1.3.2.

Nhim v ca thng mi

Nhng nhim v ch yu ca thng mi:

Nng cao hiu qu ca hot ng kinh doanh thng mi dch v, thc y qu
trnh cng nghip ho, hin i ho t nc.
Pht trin thng mi dch v, bo m lu thng hng ha thng sut, d dng
trong c nc, p ng tt nht mi nhu cu ca i sng.
Gp phn gii quyt nhng vn kinh t x hi quan trng ca t nc: vn,
vic lm, cng ngh, s dng c hiu qu cc ngun lc trong nn kinh t quc
dn ni chung v lnh vc thng mi dch v ni ring.
Chng trn thu, lu thu, lu thng hng gi, hng km phm cht, thc hin y
cc ngha v i vi Nh nc, x hi v ngi lao ng.
m bo s thng nht gia kinh t v chnh tr trong hot ng thng mi dch
v, c bit l trong lnh vc thng mi quc t.
Ngoi ra, trong h thng th trng, i vi cc doanh nghip thng mi thng t
ra 4 nhim v c bn:
Huy ng v s dng c hiu qu cc ngun lc u t vo lnh vc thng mi,
dch v;
Doanh nghip thng mi phi xc nh c phng php sn xut kinh doanh
c hiu qu nht, iu ny i hi cc doanh nghip phi tr li cho c cc vn
c bn ca kinh doanh l kinh doanh ci g? kinh doanh bng cch no v bn
cho ai?
Doanh nghip phi gii quyt tt vn phn phi trong ni b doanh nghip, bi
v trn th trng hng ho, dch v ch c phn phi (bn) cho nhng ngi c
tin v chp nhn gi!
Doanh nghip thng mi phi khng ngng hon thin b my qun l v mng
li kinh doanh trn c s cc nguyn tc c bn ca kinh t th trng l nguyn
tc nhu cu v hiu qu.

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

1.4.

Vai tr ca thng mi

1.4.1.

Vai tr ca thng mi i vi doanh nghip

1.4.1.1.

Vai tr ca thng mi u vo

L hot ng u tin trong qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip, thng
mi u vo c vai tr quyt nh ti kt qu sn xut kinh doanh, l iu kin thc
hin thng mi u ra ca doanh nghip.
Thng qua thng mi u vo m bo nhng yu t u vo cn thit cho sn
xut kinh doanh. C nh vy doanh nghip mi c iu kin t chc hot
ng sn xut kinh doanh.
S lng v cht lng yu t u vo quyt nh ti quy m v cht lng ca
sn phm u ra. Do kt qu m bo thng qua thng mi u vo nh hng
trc tip ti thc hin thng mi u ra ca doanh nghip.
Chi ph mua trong u vo l b phn chi ph ch yu cu thnh nn gi thnh ca
sn phm, hng ha. Vi mc tiu c bn l ti a ha li nhun i hi phi ti
thiu ha chi ph.
1.4.1.2.

Vai tr ca thng mi u ra

L hot ng cui cng trong qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip, thng
mi u ra c vai tr quyt nh i vi s tn ti v pht trin ca doanh nghip, nh
hng trc tip ti hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Khi thng mi u ra c thc hin th doanh
nghip mi bn c sn phm, hng ha v nh
vy mi c doanh thu ngun b p cc chi
ph sn xut kinh doanh.
Khi thng mi u ra c thc hin th doanh
nghip mi thu c li nhun ngun thc
hin ti sn xut kinh doanh m rng.
Khi thng mi u ra c thc hin th doanh
nghip mi p ng c nhu cu th trng, c
iu kin gia tng th phn, nng cao sc cnh
tranh v v th ca doanh nghip trn th trng.
1.4.2.

Vai tr ca thng mi trong nn kinh t quc dn

L mt ngnh ca nn kinh t quc dn, thng mi c vai tr quan trng trong nn

kinh t th trng nc ta. Xc nh r vai tr ca thng mi cho php tc ng
ng hng v to c nhng iu kin cho thng mi pht trin. Vai tr ca
thng mi mt mt c th hin trong qu trnh thc hin cc chc nng v nhim
v ca n nh trnh by trn, mt khc, cn c th hin cc kha cnh sau:
Th nht, thng mi l iu kin thc y sn xut hng ha pht trin.
Thng qua hot ng thng mi trn th trng, cc ch th kinh doanh mua bn
c cc hng ha, dch v. iu bo m cho qu trnh ti sn xut c tin
hnh bnh thng, lu thng hng ha dch v thng sut. V vy, khng c hot
ng thng mi pht trin th sn xut hng ha khng th pht trin c.
10

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Th hai: Thng qua vic mua bn hng ha dch v trn th trng, thng mi
c vai tr quan trng trong vic m rng kh nng tiu dng, nng cao mc hng
th ca cc c nhn v doanh nghip, gp phn thc y sn xut v m rng phn
cng lao ng x hi, thc hin cch mng khoa hc cng ngh trong cc ngnh
ca nn kinh t quc dn.
Th ba: Trong xu th quc t ha i sng kinh t din ra mnh m, th trng
trong nc c mi lin h cht ch vi th trng ngoi nc thng qua hot ng
ngoi thng. S pht trin mnh m ca ngoi thng s bo m m rng th
trng cc yu t u vo, u ra ca th trng trong nc v bo m s cn
bng gia hai th trng . V vy, thng mi c vai tr l cu ni gn kt nn
kinh t trong nc vi nn kinh t th gii, thc hin chnh sch m ca.
Th t: Ni n thng mi l ni n s cnh tranh gia cc ch th kinh doanh
trn th trng trong mua bn hng ha, dch v. Quan h gia cc ch th kinh
doanh l quan h bnh ng, thun mua va bn,
ni cch khc l cc quan h c tin t ho.
V vy, trong hot ng thng mi i hi cc
doanh nghip tnh nng ng sng to trong sn
xut, kinh doanh, thc y ci tin, pht huy sng
kin nng cao kh nng cnh tranh ca hng
ha, dch v trn th trng. iu gp phn thc
y lc lng sn xut pht trin nhanh chng,
gip cc doanh nghip tn ti v pht trin trong
mi trng cnh tranh gay gt hin nay.
Vi ngha v vai tr nh vy ca thng mi, pht trin thng mi nc ta,
cn ch trng v y mnh pht trin c ni thng v ngoi thng, bo m hng
ha lu thng thng sut, nng cao nng lc v cht lng hot ng thng mi
m rng th trng trong nc v hi nhp quc t c hiu qu.

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

11

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Tm lc cui bi
Cc ngnh ra i v pht trin trong nn kinh t quc dn l do s phn cng lao ng x hi.
Chnh yu t chuyn mn ha sn xut t ra s cn thit phi trao i trong x hi cc
sn phm gia ngi sn xut v ngi tiu dng. Mi quan h trao i hng tin chnh l
lu thng hng ha.
Thng mi c hiu theo c ngha rng v ngha hp.
Trong nn kinh t th trng nc ta hin nay, thng mi c 5 c trng c bn.
Thng mi c 4 chc nng c bn.
Trong iu kin hin nay nc ta, thng mi c 5 nhim v ch yu.
Vai tr ca thng mi th hin c tm vi m (i vi doanh nghip) v v m (i vi nn
kinh t).

12

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Cu hi n tp
1. Hy trnh by i tng nghin cu ca hc phn Kinh t thng mi.
2. Nhim v v ni dung hc phn Kinh t thng mi.
3. Thng mi l g? Phn tch c s hnh thnh v cc c trng c bn ca thng mi.
4. Lm r chc nng ca thng mi.
5. Trnh by vai tr ca thng mi trong doanh nghip v trong nn kinh t nc ta.

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226

13

Bi 1: Bn cht kinh t ca thng mi

Cu hi t lun
Cu hi:
Trao i hng ha hin vt n thun c phi l thng mi khng? V sao?
Gi tr li:
Trao i hng ha hin vt n thun khng phi l thng mi. V ch c trao i hng ha
c thc hin thng qua ng tin th mi l thng mi.

14

TXTMKT03_Bai1_v1.0014109226