TWA
FO che van-hoc, khi ava chi ding a
Goi vic bic winehtccng Iic-hoc tie 1d mot
phiin trong « Khing mén ti Khoa». V@ sau
nngwai ta ding d? chi nghia khac han. Van
hoc la qim cd thi ca, titu thayét, kick hat
ov nghta 1 tit ob ce ote tho thuge vB
ficdag tier, tinh-cdm, nghé- thudt. Theo
inobta rong. hon thi van = hge gdm tat
Md nhing vin tho do tesuedng bidu-hién
fe. Tém lai, hai chit wain-hoc Dao.quit j-
nghia rat rong. Van la thay nhoi noi, ghé
thép het thiy seat, ghia, hoc ta gdm
cd cde tr-tréng, hoc-thudt, tinh-thin, kht-
hich cia mgt dén-tie, mt vdn-héa.
1KMot dan-tge nao hic vanchda thi phi
6 wiin-hge, Nieto VigtNom ta, thee c4 ede
sdeh ngoal quéc, li mét mede van-niéa
Bong-phueong da tie lau doi. Tir Binh,
14,Trin, Lé cho dén Ritn-triéu, néa vine
hoe ViélNam vin liy chit Han lam giv.
Nhitny ang van-chwong Han hoc eta ta oF
hai Ly, Trin, theo nlvr sitsach, tay 66
phan aan lan, nhwng thee ra chia thiy
€6 sich gi chuyén nit vB loai Ay ; hoge €b
ma that [ge da léu cheug ? Mai dn dui
Lé ta méi thdy c6 sich riéng o® van-hoo.
Gée stich ay cé hai Logi: mot ta kinh sich
chi; hai la cée tuy’n, tp. V2 loai thar nbit
thi trieée tién cé cde xich ctla cx Bing
nhin LE-QULBON, la thién Ngh@ von
trong Lé tribu théng si. Thir chi dén th
Kinh ich chi cia cw PHAN- HUY - CHU
trong 9 Lich triéu hign chyong Ieei chi.
Ve logi thie hai thi co som hon. Phin
nhitu la bigt tap ciia ede van-gia, hE ra
nhiéu qua, Bér nh cae ting tap thi dtu li
Id di thay c6 méy 6 cb gid-tri. Trurbe hit
ta hiiy K8 b6 Vigt Am thi tgp cia cu PHAN-
PHU-TIEN vi LY-TU-TAN, 69 Tinh twyén
thi tap eiia cy DUONG.BUC-NHAN, b4 Trich
diém thi tp cia cy HOANG-BUC-LUONG,
6 Toan viét thi lye cita cy LE-QUL-DON,
x
now eb 68 cig, bo no Hd Khayét BS kia, Sang
dén vin tricn, ¢6 an hank bh Hoang viet
thi tuyn od Hodng wiét var tuy8a cia ext
BUI-HUY-BICH sean, rfieng cy BUL eit
soun dén eae thi wir cia ee ex dit 12 thi
Gin day gia-nyhiém e6 soan ty Qude tidy
thi tye, thaw thii the cita cic ew oP bin.
trita, bit di tie cy Lip-trai PHLYM- QUE
THICH dén hid thir, Nhitoy sch ay toan
a sich vit hing hie Han theo etn chiecng
Thu ed, mung cfiny eo the got ta quic
hoe Vig ph Vigh Nam ta dén hi
dé chuyé r hoe ve chie Han.
Nin 1918, dng G. CORDIER nytedid Phap
viét—yayin— Litéretwre —Annamite, den
nbitog bai Han vita da dich ra Viet dm rii,
tron lin vi Viet olin, mibn Ia cia c= eu Vigt-
Nam thi théi, xép aking sich ede eu
ta vitt bieng Hin van vio thot ky thie hat
trong Vigt-Nam vain hoc si (Histoire de
la littérature annamite).
Noi theo sich Ong G, CORDIER ohi@u nbd
tim sich Von hge si Vigt-Nam ciing then
eae think kién sai tim dy, cing chon
ete the bing ehie Hea cite edie eu ta dem
dich ra Vist dim ri goi may la ther van
dei Lijy thor wan dint Trin, dit vdo deed
ahan.d® [a Vigt-Nam van hoe st. Ci le vin-
Nam sero,
xchuong Ta gic & van-ehtrong Tau eiing ntue
van-héa Ta mign é vin-hia Taw, nén cae
hoc.gitt khong a? jy dén, cho thé cling le
tam bn ching? Nay ta thie xél, ngoy nhur
tiéng Phap ciing gée & chi La-tinh, Vi phéng
bay gtr co mot ngtrli Phap vige mat quyén
sich toan bing chit La-tinh, thi quyén sack
‘iy 06 th yoi la sich Phap-nén dae khing?
Hay noi ri na, mgt ngedi Tau viet mot
quytr tho Ang-lé thi queen tho by 03 te
aot la the Tau dirge khéng ? There la khong
phi,
C4 12 vi ede I do dy mia nay dng NGUYEN
DONG-CHI Lim sich VighNam cd van hge si.
Sach nay chép riéaq v8 lich sie van ~
cturong 3 dai VietNam, tie der thuge Hén
din cusi di Nhuin His, Cai tin sac Vist.
Nom ed van hee si dit 12 cho moi ngveai
biét- dng NGLYEN-BONG-CHI la mgd dat
bien, tring 10 hon mbiveg ngwei trie
fny. Sich nay tay chia dim doan-dinu ta
oan bich, Khing phat khéng thé ug mao ei
{ij diege: nhurng lam theo phirong pkip mi,
rat c6ny phu, tra eteu kD cang, su tip cin
than, Méi ditm.c6 68 gid thich phar-mink s
méi bai the e6 chua ri xual ate va ach ra
Viet van. Khéng nhitng thé, doyn nao hd
nghi, ch nao mép-mar cing dtu not
xu
13, Tom Iai, sdch lam khéng sihivag la c6 the
tai, c6 phan.dodn, ¢6 phuong - phip, Khién
ngitoi vem c6 thé thdu-tndé durge tur.tedug,
hoccthugt cia ed-nhan md tai quip teh cho
ngieoi hit tam dén win-toe Viel-Nam, nh
dé ma tra céru duroe réng thém ra.
Tai durge quen bvél ing NGUVEN-BONG-CHL
tit khi éng citing 6ng NGUYEN-KINI-CHI audit
bin quyin Moi Kontum vio hii nam 1937.
Ve quyén Moi Kontum nay wit da 6
bink phiim trong Khai tri tién de tp san
56 mgt, ngoi kien: «.. edi c6rg phu cha tée
gid, cot iain cia quykm sac: that ta
init tai Liu rit qui eho sie-hoe Vid Nam toon.
Naay Khi dy t6i moi gép dng LONG-CH
ind hin nite quen bist da tau ngdy phat
chauy ding thax teang iron, dey khi trang
cits, Tie hoi di, khong Tin mio ong qua
Ha-noi tt khong tai vign Bae-Ci dé cong ban
WB viée Khidacitu; khong sack c3 gi dng tim
urge Li khéng giti cho mivon di sao chép
lai cho thie vitn RéeGi cho mot nauedi
cling xem, eiing ding
Giieh had ba nim nay, Ong €6 cho ti bil ng
dang tra ein sar fim ede tai-lién a® lam
6 VigNam cd van hoc si. Moi nohe
noi, (i da sét sing v6i virg ngei ken
chi heritng cha Ong va thie give ng nén cé
xm