CNG N TP MN PHP LUT I CNG

Cu 1: Quy phm php lut l g? Phn tch cu trc ca quy phm php
lut. (ly v d minh ha)
a. Quy phm php lut:
- L quy tc chung do nh nc ban hnh hoc tha nhn v m bo thc
hin, th hin ch v li ch ca nhn dn lao ng, nhm iu chnh quan h
x hi.
- Quy phm php lut x hi l mt quy phm php lut
- Quy phm php lut lun gn lin vi nh nc.
- Quy phm php lut c p dng nhiu ln trong cuc sng c tnh cht bt
buc.
b. Cu trc ca quy phm php lut:
* B phn gi nh:
- y l b phn ca quy phm quy nh a im thi gian ch th, cc hon
cnh, tnh hung c th xy ra trong thc t m nu tn ti chng th phi hnh
ng theo quy tc m quy phm t ra.
- Cc loi gi nh n gin hoc phc tp gi nh xc nh v gi nh xc
nh tng i, gi nh tru tngs d c nhiu loi gi nh nh vy v
i sng thc t rt phong ph v phc tp.
- Nhng m bo tnh xc nh cht ch ca php lut th gi nh d ph
hp loi no th cng phi c tnh xc nh ti mc c th c ph hp vi
tnh cht ca loi gi nh .
VD : Ngi no thy ngi khc trong tnh trng nguy him n tnh mng ,
tuy c iu kin m khng cu gip, dn n hu qu ngi cht ( iu
102 B lut hnh s nm 1999) l b phn gi thit ca quy phm
* Quy nh:
- L b phn trung tm ca quy phm php lut, v chnh y l quy tc x s
th hin ch nh nc m mi ngi phi thi hnh khi xut hin nhng iu
kin m phn gi nh t ra.
- Vi v d trn th b phn quy nh tuy c iu kin m khng cu gip c
hm l phi cu ngi b nn.
- C nhiu cc phn loi phn quy nh, mi cc phn loi cn da vo mt tiu
chun nht nh.
- Ph thuc vo vai tr ca chng trong iu chnh cc quan h x hi chng ta
c quy nh iu chnh bo v quy nh nh ngha, ph thuc vo mc xc

nh ca quy tc hanh vi ta c quy nh xc nh quy nh ty nghi, ty thuc

vo tnh phc tp ca n m ngi ta quy nh n gin v phc tp. ph thuc
vo phng thc th hin ni dung ra c hai h thng phn loi, .. V phn quy
nh l b phn trung tm ca quy phm php lut nn cch phn loi ny c
th p dng phn loi quy phm php lut ni chung.
* Ch ti:
- Ch ti l b phn ca quy phm php lut ch ra nhng bin php tc ng
m nh nc s p dng i vi ch th khng thc hin hoc thc hin khng
ng mnh lnh ca nh nc nu trong phn quy nh ca quy phm php
lut.
- C nhiu loi ch ti : Ty theo mc xc nh ta c ch ti xc nh ch ti
xc nh tng i, ch ti la chn, theo tnh cht cc bin php c p
dng, ta cso th c ch ti hnh pht, ch ti khi phc php lut hoc ch ti
n gin, ch ti phc tp.
V d trn b phn ny : b pht cnh co, ci to khng giam gi n hai nm
hoc pht t t ba thng n hai nm
Cu 2: Phn tch ngun gc, bn cht, vai tr ca php lut.
- Php lut l mt h thng cc quy tc x s do nh nc t ra c tnh quy
phm ph bin, tnh xc nh cht ch v mt hnh thc v tnh bt buc chung,
th hin ch ca giai cp nm quyn lc ca nh nc v c nh nc m
bo thc hin nhm iu chnh cc quan h x hi.
* Ngun gc ca php lut:
- Trong x hi cng sn nguyn thy khng c php lut nhng li tn ti
nhng quy tc ng x s chung thng nht. l nhng tp qun v cc tn
iu tn gio.
- Cc quy tc tp qun c c im:
+ Cc tp qun ny hnh thnh mt cch t pht qua qu trnh con ngi sng
chung, lao ng chung. Dn dn cc quy tc ny c x hi chp nhn v tr
thnh quy tc x s chung.
+ Cc quy tc tp qun th hin ch chung ca cc thnh vin trong x hi, do
c mi ngi t gic tun theo. Nu c ai khng tun theo th b c x hi
ln n, d lun x hi buc h phi tun theo.
-----> Chnh v th tuy cha c php lut nhng trong x hi cng sn nguyn
thy, trt t x hi vn c duy tr.
- Khi ch t hu xut hin x hi phn chia thnh giai cp quy tc tp qun

khng cn ph hp na th tp qun th hin ch chung ca mi ngi. trong

iu kin x hi c phn chia giai cp v mu thun giai cp khng th iu
ha c. Nh nc ra i. duy tr trt t th nh nc cn c php lut
duy tr trt t x hi. Php lut ra i cng vi nh nc khng tch ri nh
nc v u l sn phm ca x hi c giai cp v u tranh giai cp.
* Bn cht ca Php lut:
- Bn cht ca giai cp ca php lut : php lut l nhng quy tc th hin ch
ca giai cp thng tr. Giai cp no nm quyn lc nh nc th trc ht ch
ca giai cp c phn nh trong php lut.
- ch ca giai cp thng tr th hin trong php lut khng phi l s phn nh
mt cch ty tin. Ni dung ca ch ny phi ph hp vi quan h kinh t x
hi ca nh nc.
- Tnh giai cp ca php lut cn th hin mc ch ca n. Mc ch ca
php lut l iu chnh cc quan h x hi tun theo mt cch trt t ph
hp vi ch v li ch ca giai cp nm quyn lc ca nh nc,
* Vai tr ca php lut:
- Php lut l phng din nh nc qun l mi mt i sng x hi. Duy
tr thit lp cng c tng cng quyn lc nh nc.
- Php lut l phng tin thc hin v bo v quyn, li ch hp php ca mi
cng dn. Php lut gp phn to dng mi quan h mi tng cng mi quan
h bang giao gia cc quc gia.
- Bo v v quyn li ch hp php ca mi ngi dn trong x hi
- Php lut c xy dng da trn hon cnh lch s a l ca dn tc
- Nh nc thc hin ngha v ca mnh trong vic bo v cc quyn ca cng
dn, ngn nga nhng biu hin lng quyn, thiu trch nhim i vi cng
dn. ng thi m bo cho mi cng dn thc hin y quyn v cc ngha
v i vi nh nc v cc cng dn khc.
-----> Nh vy, bng vic quy nh trong php lut cc quyn v ngha v ca
cng dn m php lut tr thnh phng tin :
Cng dn thc hin v bo v cc quyn v li ch hp php ca mnh khi s
xm hi ca ngi khc, k c t pha nh nc v cc c nhn c thm quyn
trong b my nh nc.
Cu 3: Quan h php lut l g? Phn tch thnh phn ca quan h php
lut (Ly v d minh ha).
* Quan h php lut:
- L hnh thc php l ca cc quan h x hi. Hnh thc php l ny xut hin

trn c s iu chnh ca quy phm php lut i vi quan h x hi tng ng

v cc bn tham gia quan h php lut u mang nhng quyn v ngha v
php l c quy phm php lut ni trn quy nh.
* Thnh phn ca quan h php lut:
- Ch th ca quan h php lut
- Ni dung ca quan h php lut
- Khch th ca quan h php lut
- Ngi l c nhn c th l cng dn nc ta hoc cng c th l ngi nc
ngoi ang c tr nc ta mun tr thnh ch th ca quan h php lut.
Trong mt s quan h php lut, cn i hi mt ngi tr thnh ch th phi
l ngi c trnh vn ha, chuyn mn nht nh,
VD: Mun tr thnh ch th ca quan h lao ng trong vic sn xut, dch v
v thc phm i hi ngi khng mc bnh truyn nhim.
- i vi t chc, mun tr thnh ch th ca quan h php lut v kinh t i
hi t chc phi c thnh lp mt cch hp php v c ti sn ring
hng quyn v lm ngha v v ti sn trong quan h php lut v kinh t.
- Bao gm quyn v ngha v ca ch th :
+ Quyn ca ch th l kh nng c hnh ng trong khun kh do quy
phm php lut xc nh trc.
+ Quyn ca ch th l kh nng yu cu bn kia thc hin ngha v ca h
VD: quyn ca ch th bn kia tr tin ng ngy gi theo quy nh ca hp
ng cho vay.
+ Quyn ca ch th l kh nng yu cu c quan nh nc c thm quyn p
dng bin php cng ch i vi bn kia h thc hin ngha v trong
trng hp quyn ca mnh b ch th bn kia vi phm.
VD: nh v d trn, nu bn vay khng tr tin ng hn, ngi cho vay c th
yu cu ta n gii quyt.
- Ngha v php l l s bt buc phi c nhng x s nht nh do quy phm
php lut quy nh.
- S bt buc phi c x s bt buc nhm thc hin quyn cua ch th bn kia.
- Trong trng hp ny ch th khng thc hin ngha v php l,nh nc
m bo bng s cng ch.

VD : mt cng dn no n ng t gp n m vn qua ng th b cng

an pht ngha v php l trong trng hp ny l phi dng li khng sang
ngang nu vn sang ngang th s b x l hnh chnh.
- Khch th ca quan h php lut l ci m cc ch th ca quan h hng
ti tc ng.
- Cc ch th trong quan h php lut thng qua hnh vi ca mnh hng ti
cc i tng vt cht, tinh thn, hoc thc hin cc chnh tr nh ng c bu
c,
- i tng m hnh vi cc ch th trong quan h php lut thng hng ti
tc ng c th l li ch vt cht, gi tr tinh thn hoc li ch chnh tr.
Cu 4: Phn tch ngun gc, bn cht, chc nng ca Nh nc.
a. Ngun gc:
- Theo quan im thn hc: Thng l ngi sng to ra nh nc quyn lc
ca nh nc l vnh cu v bt bin.
- Thuyt gia trng: Nh nc l kt qu ca s pht trin ca gia nh, quyn
lc ca nh nc nh quyn gia trng ca gia nh.
- Thuyt bo lc: Nh nc ra i l kt qu ca vic bo lc ny vi th tc
khc
- Thuyt tm l : h da trn phng php lun ca ch ngha duy tm gii
thch ca s ra i nh nc
--------> H gii thch khng ng v s ra i ca nh nc.
* Theo hc thuyt Mc Lnin:
- Nh nc ra i khi c s phn ha v u tranh giai cp.
- Quyn lc ca nh nc khng phi l vnh cu.
- Nh nc tn ti v tiu vong khi nhng iu kin khch quan cho s pht
trin ca n khng cn na.
+ Ln 1: ngnh chn nui tch ra khi ngnh trng trt thnh mt ngnh kinh t
c lp.
+ Ln 2: cng vi s pht trin mnh m ca ngnh chn nui v trng trt th
cng nghip cng ra i v pht trin dn n ln phn cng lao ng th 2 l
th cng nghip tch ra khi nng nghip.
+ Ln 3: s ra i ca sn xut hng ha lm cho thng nghip pht trin
dn n s phn cng lao ng x hi ln th 3 y l ln phn cng lao ng
gi vai tr quan trng v c ngha quyt nh dn n s tan d ca ch ng
cng sn nguyn thy.

b. Bn cht ca nh nc: Nh nc l sn phm ca giai cp x hi

- Quyn lc v kinh t: C vai tr rt quan trng n cho php ngi nm gi
kinh t thuc mnh phi chu s chi phi ca h v mi mt.
- Quyn lc v chnh tr: L bo lc ca cc t chc ny i vi giai cp khc.
- Quyn lc v t tng: Giai cp thng tr trong x hi ly t tng ca
mnh thnh h t tng trong x hi .
* Bn cht ca x hi :
- Nh nc cn bo v li ch ca ngi dn trong x hi.
- Nh nc l mt t chc duy nht c quyn lc chnh tr mt b my chuyn
lm cng ch v chc nng qun l c bit duy tr trt t x hi.
- Thc hin nhim v bo v li ch ca giai cp thng tr trong x hi.
c. Chc nng ca nh nc:
- L cc phng din v nhng mt hot ng ca nh nc thc hin
nhng nhim v ca nh nc.
- Chc nng i ni: L nhng mt hot ng ch yu ca nh nc din ra
trong nc .
- Chc nng i ngoi: L nhng mt hot ng ch yu th hin vi cc nh
nc v dn tc khc .
--------> Hai chc nng ca nh nc l i ni v i ngoi c quan h mt
thit vi nhau. Vic xc nh t tnh hnh thc hin cc chc nng i ngoi
phi xut pht t tnh hnh thc hin cc chc nng i ni v phi phc v cho
vic thc hin cc chc nng i ni. ng thi vic thc hin cc chc nng
i ni li c tc dng tr li vi vic thc hin cc chc nng i ngoi. So
vi cc chc nng i ngoi th cc chc nng i ni gi vai tr quyt nh.
Bi v vic thc hin cc chc nng i ni l vic gii quyt mi quan h bn
trong. Thc hin cc chc nng i ngoi l vic gii quyt mi quan h bn
ngoi. Gii quyt mi quan h bn trong bao gi cng gi vai tr quan trng
quyt nh i vi vic gii quyt cc mi quan h bn ngoi.
Cu 5: Vn bn quy phm php lut l g? Trnh by h thng cc vn bn
quy phm php lut nc ta hin nay.
1. Vn bn quy phm php lut:
- L mt loi vn bn php lut.
- Vn bn php lut c hiu l mt loi vn bn php lut.
- Vn bn php lut c hiu l quyt nh do c quan nh nc hoc ngi
c thm quyn ban hnh c th hin di hnh thc vn bn nhm thay i
c ch iu chnh php lut v c hiu lc bt buc.

2. H thng cc quy phm php lut nc ta hin nay:

* Hin php:
- L mt vn bn quy phm php lut cao nht ca nh nc.
- Hin php quy nh nhng vn c bn nht trong h thng cc vn bn quy
phm php lut.
- Hin php quy nh nhng vn c bn ca t nc nh ch chnh tr,
kinh t, vn ha, x hi, quyn v ngha v c bn ca cng dn, t chc v
hot ng ca b my nh nc.
- Hin php do Quc hi ban hnh hoc sa i vi t nht hai phn ba tng s
i biu tn thnh.
* Cc o lut:
- L cc vn bn quy phm php lut do Quc hi ban hnh c th ha Hin
php.
- o lut v b lut u l nhng vn bn c gi tr php l cao, ch ng sau
Hin php
* Ngh quyt: Ngh quyt l quyt nh lm mt vic g ca mt hi ngh.
- Ngh quyt ca Quc hi thng c ban hnh gii quyt cc vn quan
trng thuc thm quyn ca Quc hi nhng thng mang tnh cht c th.
- Php lnh, ngh quyt ca y ban Thng v Quc hi c gi tr php l thp
hn cc vn bn quy phm php lut do Quc hi ban hnh.
- Lnh, Quyt nh ca Ch tch nc : Theo hin php nm 1992, Ch tch
nc ban hnh Lnh cng b Hin php, lut, php lnh ban hnh quyt
nh gii quyt cc cng vic thuc thm quyn ca mnh nh cho nhp
quc tch Vit Nam,
- Ngh quyt, Ngh nh ca Chnh ph, Quyt nh ch th ca Th tng
Chnh Ph: Ngh quyt, Ngh nh ca Chnh ph do tp th Chnh Ph ban
hnh theo a s mt na thc hin chc nng nhim v ca Chnh ph nhm c
th ha Hin php, Lut, - Ngh quyt ca Quc hi, Php lnh, Ngh quyt ca
y ban thng v Quc hi.
- Ngh quyt ca Hi ng thm phn Ta n nhn dn ti cao, quyt nh, ch
th, thng t ca Vin trng Vin kim sot nhn dn ti cao.
- Ngh quyt, Thng t lin tch gia cc c quan Nh nc c thm quyn,
gia c quan Nh nc c thm quyn vi t chc chnh tr x hi.
- Ngh quyt ca Hi ng nhn dn cc cp: Hi ng nhn dn l c quan
quyn lc Nh nc a phng c quyn ra cc nghi quyt iu chnh cc
cc quan h x hi cc lnh vc thm quyn.
- Ngh quyt ca Hi ng nhn dn phi ph hp v khng c tri hoc mu

thun vi vn bn quy phm php lut ca cc c quan nh nc trung ng,

ngh quyt ca hi ng nhn dn cp trn.
- Ch th, Quyt nh ca Th tng Chnh ph l nhng vn bn do Th tng
ban hnh iu hnh cng vic ca Chnh ph thuc thm quyn ca Chnh
ph.
- Quyt nh, ch th, thng t ca B trng, Th trng cc c quan ngang
B c gi tr php l thp hn cc bn bn ca Chnh ph v Th tng Chnh
ph
- Quyt nh, Ch th ca y ban nhn dn v Ch tch y ban nhn dn cc
cp: Trong phm vi thm quyn do lut quy nh, Ch tch y ban nhn dn
cc cp ban hnh quyt nh v ch th vn bn ca cc c quan nh nc cp
trn.
Cu 6: Vi phm php lut l g? Phn tch cu thnh ca vi phm php
lut (Ly v d minh ha).
* Vi phm php lut:
- L hnh vi tri php lut xm hi cc quan h x hi c php lut bo v d
cc ch th c nng lc hnh vi thc hin mt cch c hoc v gy hu qu
thit hi cho x hi.
VD : Mt em b 6 tui hoc mt ngi in t chy nh ngi khc th l
hnh vi tri php lut, nhng khng phi l vi phm php lut v thiu yu t
nng lc trch nhim php l.
* Cu thnh ca vi phm php lut:
- Yu t th nht: l mt khch quan ca vi phm php lut. Yu t ny bao
gm cc du hiu : hnh vi tri php lut hu qu, quan h nhn qu, thi gian,
a im, phng tin vi phm.
- Yu t th 2 : l khch th ca vi phm php lut. Khch th ca vi phm l
quan h x hi b xm hi, tnh cht ca khch th l mt tiu ch quan trng
xc nh mc nguy him ca hnh vi. VD hnh vi xm phm an ninh quc
gia hoc tnh mng con ngi nguy him nhiu hn hnh vi gy ri trt t cng
cng.
- Yu t th 3 l mt ch quan ca vi phm php lut. Mt ch quan gm cc
du hiu th hin trng thi tm l ca ch th, kha cnh bn trong ca vi

phm l cc du hiu li ca vi phm th hin di hnh thc c hoc v

, ng c, mc ch vi phm c ngha v cng quan trng nh ti danh
trong lut hnh s nhng i vi nhiu loi hnh vi hnh chnh th n khng
quan trng lm.
- Yu t th 4 l ch th ca vi phm php lut. Ch th ca vi phm php lut
phi c nng lc hnh vi. c th l c quan, t chc hoc c nhn. l c
quan t chc th lun c nng lc hnh vi nhng ch th c nhn th iu quan
trng l phi xc nh h c nng lc hnh vi hay khng. Nu l tr em di 14
tui th khng c coi l ch th vi phm hnh chnh v ti phm. Di 16
tui ni chng khng c coi l ch th vi phm k lut lao ng bi v h
c php lut coi l cha c nng lc hnh vi trong lnh vc php lut tng
ng ngi in , tm thn, Cng c coi l khng c nng lc hnh vi.
Cu 7: Trnh by khi nim, c im v cc loi trch nhim php l.
* Khi nim:
- Trch nhim php l l mt loi quan h php lut c bit gia nh nc
(thng qua cc c quan c thm quyn) vi ch th vi phm php lut, trong
bn vi phm php lut phi gnh chu nhng hu qu bt li, nhng bin php
cng ch nh nc c quy nh ch ti cc quy nh php lut.
* c im:
- C s thc t ca trch nhim php l v vi phm php lut. Ch khi c vi
phm php lut mi p dng trch nhim php l.
- C s php l ca vic truy cu trch nhim php l l quyt nh do c quan
nh nc hoc ngi c thm quyn ban hnh trn c s xem xt, gii quyt v
vic vi phm c hiu lc php lut.
- Cc bin php trch nhim php l l mt loi bin php cng ch nh nc
c th : mang tnh cht trng pht hoc khi phc li nhng quyn v li ch
b xm hi v ng thi c p dng ch trn c s nhng quyt nh ca c
quan hoc ngi c thm quyn.
* Phn loi: C 4 loi trch nhim php l:
- Trch nhim php l hnh s l loi trch nhim php l nghim khc nht do
Ta n nhn danh Nh nc p dng i vi nhng ngi c hnh vi phm ti
c quy nh trong B lut hnh s.
- Trch nhim php l hnh chnh l loi trch nhim php l do c quan qun
l nh nc p dng i vi mi ch th khi h vi phm php lut hnh chnh.
- Trch nhim php l dn s l loi trch nhim php l do Ta n p dng i

vi mi ch th khi h vi phm php lut dn s.

- Trch nhim php l k lut l loi trch nhim php l do th trng cc c
quan, x nghip, p dng i vi cn b, cng nhn vin ca c quan x
nghip mnh khi h vi phm ni quy, quy ch ca ni b c quan.
Cu 8: Php ch x hi ch ngha l g? Trnh by nhng yu cu c bn
v vn tng cng php ch x hi ch ngha.
* Php ch x hi ch ngha:
- Php ch x hi ch ngha l mt trong nhng ni dung quan trng ca hc
thuyt Mc Lenin v nh nc v php lut. V vy, nghin cu cc vn v
nh nc v php lut x hi ch ngha khng th tch ri vn php ch x
hi ch ngha.
- Php ch x hi ch ngha l nguyn tc t chc v hot ng ca b my nh
nc x hi ch ngha .
- Php ch x hi ch ngha l nguyn tc hot ng ca cc t chc chnh tr x hi v cc on th qun chng.
- Nguyn tc x s ca cng dn.
- Php ch x hi ch ngha c quan h mt thit vi ch dn ch x hi ch
ngha.
------> Php ch x hi ch ngha l mt ch c bit ca cuc sng chnh tr
x hi, t chc x hi, v mi cng dn phi tn trng v thc hin php lut
mt cch nghim chnh, trit v chnh xc.
* Nhng yu cu c bn php ch x hi ch ngha:
- Tn trng ti cao ca Hin php v lut: l yu cu c ngha c bit
quan trng nhm bo m tnh thng nht ca h thng php lut x hi ch
ngha, to iu kin cho h thng pht trin ngy cng hon thin, lm c s
thit lp trt php lut cng c v tng cng php ch x hi ch ngha.
- Bo m tnh thng nht ca php ch trn quy m ton quc: Thc hin tt
yu cu ny l iu kin quan trng thit lp mt trt t k cng trong
c quan cp di phi phc tng c quan cp trn.
- Cc c quan xy dng php lut, c quan t chc thc hin v bo v php
lut phi hot ng mt cc tch cc, ch ng v c hiu qu: mt trong nhng
yu cu ca php ch x hi ch ngha l phi c nhng bin php nhanh chng
v hu hiu x l nghim minh v kp thi cc hnh vi vi phm php lut.
nht l ti phm.
- Khng tch ri cng tc php ch vi vn ha : trnh vn ha ni chung v
trnh php l ni ring ca vin chc nh nc, nhn vin cc t chc x hi
v cng dn c nh hng rt ln ti qu trnh cng c php ch x hi ch

ngha. Trnh vn ha ca cng chungs cng cao th php ch cng c cng

c vng mnh. V vy, phi gn cng tc php ch vi vic nng cao trnh
vn ha ni chung v vn ha php l ni ring ca cc vin chc nh nc,
nhn vin cc t chc x hi v cng dn.
* Tng cng php ch x hi ch ngha:
- cng c v tng cng php ch x hi ch ngha phi p dng nhiu bin
php ng b trong cc bin php c bn nh tng cng s lnh o ca
ng i vi cng tc php ch, y mnh cng tc xy dng v hon thin h
thng php lut x hi ch ngha tng cng cng tc t chc thc hin v p
dng php lut, tng cng kim cng tc kim tra gim st, x l nghim
minh nhng hnh vi vi phm php lut.
- Tng cng s lnh o ca ng i vi cng tc php ch
+ L bin php c bn bao trm xuyn sut trong qu trnh cng c tng cng
php ch x hi ch ngha, s lnh o ca ng th hin trc ht vic
ng ra chin lc pht trin kinh t - x hi.
+ y mnh cng tc xy dng v hon thin h thng php lut x hi ch
ngha.
- Php lut x hi ch ngha l tin ca php ch x hi ch ngha. Mun
tng cng php ch x hi ch ngha v qun l x hi bng php lut th phi
c mt h thng kp thi th ch ha cc ch trng, chnh sch ng li ca
ng.
- Thng xuyn tin hnh r sot, h thng ha php lut pht hin v loi
b nhng quy nh php lut trng lp
- Kp thi th ch ha ng li, chnh sch ca ng thnh php lut.
- C k hoch xy dng php lut ph hp vi mi giai on c th
- Tng cng cng tc t chc thc hin php lut trong i sng
- y l bin php gm nhiu mt:
+ y mnh cng tc nghin cu khoa hc php l .
+ y mnh cng tc thng tin, tuyn truyn v gio dc php lut.
- Ch trng cng tc o to i ng cn b php l c trnh phm cht
chnh tr v kh nng cng tc sp xp vo cc c quan lm cng tc php
lut.
- Tng cng kim tra, gim st x l nghim minh nhng hnh vi vi phm
php lut l bin php nhm m bo cho php lut c thc hin nghim
chnh, mi ngi u bnh ng trc php lut.

Cu 9: Ti phm l g? Phn tch cc yu t cu thnh ti phm (Ly v d

minh ha).
* Ti phm:
- iu 8 b lut hnh s nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1999
c hiu lc thi hnh t ngy 01/-7/2000 nh ngha ti phm nh sau:
+ Ti phm l hnh vi nguy him cho x hi, c quy nh trong b lut hnh
s do ngi c trch nhim, nng lc hnh s thc hin mt cch c hoc v
, xm hi n ch chnh tr ch kinh t nn vn ha quc phng, an ninh
trt t an ton x hi quyn li ch hp php ca T quc xm hi tnh mng,
sc khi danh d, nhn phm, t do, ti sn, cc quyn li ch hp php ca
cng dn, xm hi nhng lnh vc khc ca trt t php lut x hi ch ngha.
* Cc yu t cu thnh ti phm: gm mt khch quan, ch quan, ch th,
khch th:
- Mt khch quan ca ti phm l nhng biu hin ca ti phm din ra hoc
tn ti bn ngoi th gii khch quan. Nhng du hiu thuc v khch quan ca
ti phm gm nhng hnh vi nguy him cho x hi : tnh tri php lut ca
hnh vi, hu qu nguy him cho x hi, mi quan h ca ti phm cn c cc
du hiu khc nhau nh: phng tin, cng c ti phm, phng php th
on, thi gian, a im, thc hin phm ti.
- Mt ch quan ca ti phm l nhng din bin tm l bn trong ca ti phm
bao gm : li, mc ch, va ng c phm ti. Bt c ti phm c th no cng
phi l hnh vi c thc hin mt cch c li. Li c hai loi li : li c
hoc li v .
- C phm ti l phm ti trong nhng trng hp sau:
+ Ngi phm ti nhn thc c hnh vi ca mnh l nguy hi cho x hi,
thy c hu qu ca hnh vi v mong mun cho hnh vi xy ra.
+ Ngi phm ti nhn thc c hnh vi ca mnh l nguy him cho x hi,
thy trc hu qu ca hnh vi , tuy khng mong mun nhng vn c thc
mc n xy ra.
- V phm ti l phm ti trong nhng trng hp sau:
+ Ngi phm ti tuy thy trc c hnh vi ca mnh c th gy nguy hi
cho x hi nhng cho rng hu qu s khng xy ra hoc c th ngn nga
c.
+ Ngi phm ti khng thy c hnh vi ca mnh c th gy ra nguy hi
cho x hi, mc d c th thy trc v c th thy hu qu .
- Khch th ca ti phm l quan h x hi c lut hnh s bo v v b ti

phm gy thit hi hoc e da gy thit hi mc ng k.

- Ch th ca ti phm l con ngi c th thc hin hnh vi nguy him cho
x hi c lut hnh s quy nh l ti phm, c nng lc trch nhim hnh s
v t tui theo quy nh ca lut hnh s
- Nng lc chu trch nhim l kh nng nhn thc v iu khin hnh vi ca
ngi phm ti. tui chu trch nhim hnh s : Ngi t 14 tui n 16 tui th
phi chu trch nhim hnh s vi nhng ti rt nghim trng do c hoc ti
c bit nghim trng ngi t 16 tui tr ln chu trch nhim hnh s vi mi
loi ti phm
-----> Vy: Mt hnh vi c coi l phm ti phi c y 4 yu t trn. Khi
c coi l ti phm th phi chu trch nhim hnh s quy nh.
Cu 10: Hnh pht l g? Trnh by h thng cc loi hnh pht c quy
nh trong ti B lut hnh s.
* Hnh pht:
- L bin php cng ch nh nc nghim khc nht c quy nh trong lut
hnh s do ta n nhn danh nh nc p dng i vi ngi thc hin ti
phm theo mt trnh t ring bit, nhm trng tr ci to gio dc ngi phm
ti v ngn nga ti phm.
* Cc loi hnh pht:
- H thng hnh pht l tng th cc hnh pht do nh nc quy nh trong lut
hnh s v c sp xp theo mt trnh t nht nh ty thuc v mc
nghim khc ca mi hnh pht.
iu 21 B lut hnh s phn chia h thng hnh pht thnh hai nhm: Hnh
pht chnh v Hnh pht b sung.
- Cc hnh pht chnh: L hnh pht c bn c p dng cho mt loi ti phm
v c tuyn c lp vi mi ti phm ta n ch c th tuyn n c lp mt
hnh pht chnh:
+ Cnh co.
+ Pht tin.
+ Ci to khng giam gi
+ Trc xut
+ T c thi hn.
+ T chung thn.
+ T hnh.

- Cc hnh pht b sung : l hnh pht khng c tuyn c lp m ch c th

tuyn km theo hnh pht chnh. i vi mi loi ti phm ta n c th tuyn
mt hoc nhiu hnh pht b sung nu iu lut v ti phm c quy nh cc
hnh pht ny.
+ Cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh .
+ Cm c tr.
+ Qun ch.
+ Tc mt s quyn cng dn.
+ Tch thu ti sn.
+ Pht tin, khi khng p dng l hnh pht chnh.
+ Trc xut, khi khng p dng l hnh pht chnh.
- Vic x l ngi cha thnh nin phm ti ch yu l gio dc gip ngi
sa cha sai lm trin lnh mnh v tr thnh cng dn c ch cho x hi. V
vy, khi ngi cha thnh nin phm ti th ch yu p dng nhng bin php
gio dc phng nga, gia nh nh trng v x hi c trch nhim tch cc
tham gia vo vic thc hin nhng bin php ny.
- Khng x pht t chung thn hoc t hnh ngi cha thnh nin phm ti.
Nu pht t c thi hn th mc n nh hn mc an p dng vi ngi thnh
nin.
Cu 11: Trnh by khi nim, i tng, phng php iu chnh ca lut
t tng hnh s ? phn tch cc giai on t tng hnh s.
* Khi nim tng tng hnh s:
- L ton b hot ng ca cc c quan tin hnh t tng, ngi tin hnh t
tng v ngi tham gia t tng cc c nhn, c quan nh nc v t chc x
hi, gp phn vo gii quyt v n hnh s theo quy nh ca b lut hnh s.
- Lut t tng hnh s l tng th cc quy phm php lut iu chnh cc quan
h x hi pht inh trong qu trnh khi t, iu tra, xt x v thi hnh n hnh
s.
* i tng:
- i tng chnh ca lut t tng hnh s l cc quan h x hi pht sinh t
vic khi t truy t, xt s v thi hnh n hnh s:
Phng php iu chnh :
- Thc hin quyn ca nh nc i vi nhng ngi tham gia t tng cc c
quan nh nc cc t chc x hi c lin quan n vic u tranh chng ti
phm v thi hnh n.

- Thc hin s phi hp v ch c gia cc c quan tin hnh t tng. Mi c

quan thc hin tt chc nng ca mnh, c quan ny c quyn pht hin, sa
cha, yu cu sa cha nhng vi phm php lut ca nhng c quan khc.
* Cc giai on t tng hnh s:
- Khi t v n hnh s l giai on u ca hot ng t tng hnh s, cc c
quan c thm quyn xc nh s vic xy ra c hay khng c du hiu ca ti
phm ra quyt nh khi t hay khng khi t v n hnh s. c du hiu ca
ti phm hoc da vo s t gic ca qun chng nhn dn ra quyt nh
khi t.
- C th bt xong mi khi t i vi nhng ti nghim trng.
- C quan iu tra trong qun i khi t v n hnh s vi ti phm thuc
quyn xt x ca ta n qun s.
- iu tra: L giai on th 2 ca t tng hnh s, c quan iu tra c s
dng mi bin php m lut t tng hnh s quy nh thu thp thng cc
chng c nhm xc nh s vic phm ti v con ngi phm ti lm c s cho
vic truy t v x l ti phm.Ke bin thu gi ti sn v to iu kin cn thit
khc theo php lut m bo vic bi thng thit hi sau khi bn n c hiu
lc php lut.
+ Trong iu kin c bit c th bt ngi : bt b can, b co tm giam, bt
ngi trong trng hp khn cp, bt ngi phm ti qu tang hoc ang b
truy n
Thi gian iu tra ti a vi cp huyn l 8 thng, cp tnh l 12 thng, ta n
nhn dn cp cao l 16 thng.
- Xt x s thm: Giai on ny bt u t ngy ta n nhn c h s do
vin kim st chuyn sang. Sau khi nhn h s v n, thm phn c phn
cng ch ta phin ta phi nghin cu h s, gii quyt cc khiu ni, yu cu
ca nhng ngi tham gia t tng, tin hnh cc cng vic khc cn thit cho
vic m phin ta v phi a ra mt trong cc quyt nh sau :
+ a v n ra xt x.
+ Tr li h s iu tra b sung.
+ Tm nh ch hoc nh ch v n.
Phin ta s thm c tin hnh qua cc bc : khai mc phin ta, xt hi,
tranh lun, ngh n v tuyn n.
* Giai on xt x phc thm :
- Phc thm: L vic ta n cp trn trc tip xt li nhng bn n hoc quyt
nh s thm cha c hiu lc php lut b khng co hoc khng ngh. Giai

on ny c nhim v kim tra li tnh hp php, tnh c cn c ca bn n s

thm, sa cha nhng sai lm m c th ta n s thm mc phi. Giai on
ny l giai on c lp trong t tng hnh s. Ta n phc thm c quyn
quyt nh:
+ Gi nguyn bn n s thm
+ Sa bn n s thm
+ Hy bn n s thm v nh ch v n
+ Thi hn khng co ca b co v ng s l 15 ngy k t ngy tuyn n v
thi hn khng ngh ca vin kim st cung cp 15 ngy, vin kim st cp trn
l 30 ngy. Sau bn n c hiu lc.
- Thi hnh n hnh s l giai on cui cng ca t tng hnh s nhm thi hnh
cc bn n, v quyt nh c hiu lc php lut ca ta n.
+ Cng an huyn , chnh quyn, phng, th trn hoc c quan t chc ni
ngi b kt n c tr hoc lm vic c nhim v thi hnh n hoc quyt nh
ca ta n, bo co cho chnh n ta n ra quyt nh thi hnh n
- Gim c thm : xem xt li bn n hoc quyt nh c hiu lc php lut
trong vic xt x v n.
+ Cn c khng ngh l : vic iu tra xt hi phin ta b phin din, khng
y , kt lun ca bn n hoc quyt nh khng ph hp vi tnh tit khch
quan ca v n.
+ C s vi phm nghim trng trong th tc t tng trong iu tra truy t, xt
x hoc c sai phm nghim trng trong vic p dng b lut hnh s.
- Ti thm l th tc c bit p dng i vi bn n hoc quyt nh ca ta n
c hiu lc php lut nhng b khng ngh, khi pht hin nhng tnh tit mi
c th thay i c bn ni dung bn n hoc quyt nh ca ta n khng bit
khi ra quyt nh
- Vin trng vin kim st nhn dn ti cao, chnh n ta n nhn dn ti cao
c quyn khng ngh tt c cc bn n.
Cu 12: Quan h php lut dn s l g? Phn tch c cu ca quan h
php lut dn s (ly v d minh ha).
* Quan h php lut dn s: L quan h x hi c cc quy phm dn s iu
chnh trong cc bn tham gia c lp v t chc v ti sn, bnh ng v a
v php l quyn v ngha v cc bn c nh nc bo m thng qua cc
bin php cng ch.

* C cu ca quan h php lut dn s: Quan h php lut dn s c ba b

phn cu thnh l ch th, khch th v ni dung.
- Ch th ca quan h php lut dn s l nhng ngi tham gia vo quan h
php lut dn s mang quyn v ngha v trong quan h . Ngi ni y
bao gm c nhn php nhn, h gia nh v t hp tc trong h gia nh v
t hp tc l ch th c bit ca quan h php lut dn s.
- Tuy nhin d tnh cht c im v ni dung ca cc loi qaun h x hi mi
ch th ni trn ch c th tham gia vo nhng quan h php lut dn s nht
nh c mt s quan h php lut dn s ch th ch c c nhn hoc l php
nhn hoc h gia nh hoc t hp tc.
- C nhn: L ch th ph bin ca quan h php lut dn s bao gm: cng
dn Vit Nam, ngi nc ngoi , ngi khng c quc tch sng Vit Nam.
Nhng tr thnh ch th quan h php lut dn s c nhn phi c nng lc
php lut ngha v dn s - kh nng tr thnh ngi tham gia vo cc quan h
php lut dn s. Kh nng ca c nhn bng hnh vi cu mnh xc lp quyn
v ngha v dn s theo php lut l nng lc hnh vi dn s c nhn.
- Php nhn: L khi nim ch c nhng t chc nh doanh nghip, cng ty,
nng lm trng, hp tc x, c t chc x hi tham gia vo quan h php
lut dn s vi t cch l nhng ch th c lp, ring bit.
- Mt t chc c cng nhn l php nhn phi c y iu kin sau:
+ c c quan nh nc c thm quyn cho php thnh lp, ng k hoc
cng nhn.
+ C c cu t chc cht ch.
+ C ti sn c lp vi c nhn, t chc khc v chu trch nhim bng ti sn
.
+ Nhn danh mnh tham gia cc quan h php lut mt cch c lp.
- H gia nh v t chc hp tc x l hai ch th hn ch ch th c bit trong
quan h php lut dn s. S tn ti khch quan ca kinh t h gia nh t hp
tc quy nh s tn ti ca hai ch th ny trong quan h dn s. Nhng chng
khng tham gia mt cch rng ri vo cc quan h dn s nn c gi l
nhng ch th hn ch, ch th c bit.
- Khch th ca quan h php lut dn s l hnh vi ch th thc hin cc
quyn v ngha v dn s.
- Ni dung ca quan h php lut dn s:
+ Mi quan h php lut u l mi quan h php l gia cc ch th tham gia
vo cc quan h ch th ca quyn v ch th ngha v.

+ Quyn dn s l cch x s c php ca ngi c quyn nng.

+ Trong nhng quan h php lut dn s khc nhau quyn dn s ca cc ch
th c ni dung khc nhau.
- Ch th c quyn trong cc quan h php lut dn s c th c quyn nng
c th:
+ C quyn chim hu s dng, nh ot nhng vt thuc s hu ca mnh
trong khun kh m php lut quy nh tha mn nhu cu sn xut v tiu
dng.
+ C quyn yu cu ngi khc thc hin hoc khng thc hin nhng hnh vi
nht nh.
- Khi cc quyn dn s b vi phm ch th c quyn s dng cc bin php bo
v m php lut nh t bo v, p dng cc bin php tc ng khc.
+ Ngha v dn s l cch x s bt buc ca ngi c ngha v. Cc cch x
s cng rt khc nhau ty theo tng quan h php lut dn s c th.
VD : c quy nh rng hp ng dn s c k kt theo nguyn tc t nguyn,
khng tri php lut, v o c x hi, y l ngha v do lut php quy nh
cho tt c cc ch th khi giao kt hp ng dn s, ngha v ca h i vi
nh nc i vi x hi ni chung.
Cu 13: Quyn s hu l g? Trnh by ni dung quyn s hu v cc hnh
thc s hu c quy nh ti B lut hnh s ( ly v d minh ha).
* Quyn s hu:
- Quyn s hu l mt phm tr gm tng hp cc quy phm php lut iu
chnh nhng quan h v s hu i vi cc quan h vt cht trong x hi
- Quan h s hu l mi quan h gia ngi vi ngi v mt ti sn no .
- Khch quan: Quan h s hu l h thng cc quy phm php lut do nh nc
t ra nhm iu chnh cc quan h x hi trong lnh vc chim hu, s dng
v nh ot ti sn trong phm vi lut nh.
- Nh vy quyn s hu bao gm quyn chim hu, quyn s dng, quyn nh
ot ti sn ca ch s hu theo quy nh ca php lut. Ch s hu c th l
ngi, phn nhn v ch th khc c 3 quyn trn.
- Quyn s hu l tng th mt h thng quy phm php lut do nh nc ban
hnh iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong vic chim hu, s dng
v nh ot cc t liu sn xut v t liu tiu dng.
* Ni dung quyn s hu: Chim hu hp php v chim hu khng hp php:

- Chim hu hp php c c s php lut:

+ Lm ch s hu: ti sn mang tn ngi , c hp ng mua bn trao tng.
+ Tha k l quyn dch chuyn quyn s hu ti sn ca ngi cht cho
ngi cn sng.
+ Thng qua 1 quyt nh, mnh lnh ca c quan Nh nc c thm quyn.
- Da vo cc cn c, c s khc ca php lut:
+ Chim hu bt hp php khng c nhng iu kin trn
+ Chim hu khng hp php l chim hu khng c c s php lut chim
hu hp php
- Bao gm quyn chim hu, quyn nh ot ti sn ca ch s hu theo quy
nh ca php lut.
- Quyn chim hu: L quyn kim sot hoc lm ch 1 vt no ca ch s
hu, biu hin ch : trong thc t vt ang nm trong s chim gi ca ai
hoc h ng kim sot lm ch v chi phi vt theo mnh VD: chim hu
ca ngi c ch s hu y quyn qun l ti sn, c giao ti sn thng
quan giao dch dn s, ti sn b nh ri, b b qun,
- Quyn s dng: L quyn ch s hu khai thi cng dng, hoa li tc t ti
sn. Ngi khng phi l ch s hu cng c quyn s dng ti sn trong cc
trng hp c ch s hu chuyn quyn hoc cho ngi khc hoc t b
quyn s hu .
Quyn nh ot: l quyn ca ch s hu chuyn quyn s hu ti sn ca
mnh cho ngi khc hoc cho ngi khc hoc t b quyn s hu .
- Ch s hu c quyn t mnh bn, trao i, tng, cho, cho, cho vay, t b
hoc thc hin cc hnh thc nh ot khc.
* Cc hnh thc s hu c quy nh trong B lut hnh s :
- S hu ton dn : l s hu i vi nhng ti sn m Nh nc l i din
ch s hu. Chnh ph thng nht qun l v bo m s dng ng mc ch,
hiu qu v tit kim cc ti sn thuc s hu ton dn.
- S hu ca t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi : l s hu ca c t
chc nhm thc hin mc ch chung quy nh trong iu l. Theo quy nh
ti iu 215 B lut dn s th ti sn thuc s hu ca t chc chnh tr, t
chc chnh tr - x hi l ti sn c hnh thnh t ngun ng gp ca cc
thnh vin, ti sn c tng cho chung v t cc ngun khc ph hp vi quy
nh php lut.

- S hu tp th : l s hu ca hp tc x hoc cc hnh thc kinh t tp th n

nh khc do c nhn, h gia nh cng gp vn, gp sc hp tc sn xut, kinh
doanh nhm thc hin mc ch chung c quy nh trong iu l.
- S hu t nhn : l s hu ca c nhn i vi ti sn hp php ca mnh. S
hu t nhn bao gm s hu c th, s hu tiu ch, s hu t bn t nhn,
theo quy nh ti cc iu 220, 221 B lut dn s. Ti sn hp php thuc s
hu t nhn khng b hn ch v s lng, gi tr.
- S hu ca t chc x hi, t chc x hi ngh nghip : l s hu ca c t
chc nhm thc hin mc ch chung ca cc thnh vin c quy nh
trong iu l. Ti sn thuc s hu ca t chc x hi, t chc x hi ngh
nghip c quy nh ti iu 224 B lut dn s.
- S hu hn hp : l s hu i vi ti sn do cc ch s hu thuc cc thnh
phn kinh t khc nhau gp vn sn xut, kinh doanh thu li nhun. Theo
iu 227 B lut dn s, ti sn c hnh thnh t ngun vn gp ca cc ch
s hu li nhun thu c t hot ng sn xut.
- S hu chung : l s hu ca nhiu ch s hu i vi ti sn. S hu chung
bao gm s hu chung theo phn v s hu chung hp nht. Ti sn thuc s
hu chung l ti sn chung.
Cu 14: Tha k l g? Phn tch nhng ni dung chnh ca tha k theo
di chc c quy nh ti B lut dn s (ly v d minh ha).
* Tha k :
- Theo quy nh ti b lut dan s, tha k l vic chuyn dch ti sn ca
ngi cht cho ngi cn sng, ti sn li c gi l di sn.
- Tha k theo di chc l vic chuyn dch ti sn tha k ca ngi cht
cho ngi cn sng theo s nh ot ca ngi khu cn sng.
* Nhng ni dung chnh ca tha k theo di chc c quy nh ti B
lut dn s :
- Di chc l s th hin ch ca c nhan nhm chuyn ti sn ca mnh cho
ngi khc sau khi cht.
- Di chc c hiu lc php lut t thi im m tha k. Di chc mun c
coi l hp php phi c cc iu kin sau y:
+ Ngi lp di chc phi c nng lc hnh vi
+ Ngi lp di chc phi th hin c ch t nguyn

+ Ni dung di chc phi hp php

* Hnh thc di chc phi tun theo php lut:
- Di chc bng vn bn phi c chng thc xc nhn.
- Di chc bng ming: Ch c lp khi ngi lp di chc ang trong tnh trng
nguy kch, nguy him n tnh mng v phi c hai ngi lm chng thc. Sau
ba thng nu ngi khng cht th bn di chc khng c hiu lc.
- Ngi lp di chc l ngi m thng qua vic lp di chc nh ot khi
ti sn ca mnh cho nhng ngi khc sau khi mnh cht vi ch hon ton
t nguyn. Ngi lp di chc phi t nhng tui v kh nng lm hnh vi
th di chc mi c hiu lc php lut. Ngi lp di chc ch c th l cng dn
v phi c ti sn thuc quyn s hu hoc quyn s hu hp php ca mnh.
* Ngi lp di chc c nhng quyn sau:
- Ch nh ngi tha k ( iu 651- ca b lut dn s ) v c quyn trut
quyn hng di sn ca ngi c tha k.
- C quyn phn nh khi ti sn cho tng ngi.
- C quyn dnh mt khi ti sn th cng.
- Giao ngha v tha k trong phm vi ti sn.
- C quyn ch nh ngi gi di chc, ngi qun l di sn v ngi phn chia
ti sn.
- C quyn sa cha, thay i, b sung, thay i di chc.
- Ngi c hng tha k theo di chc: Nu l c nhn th phi tn ti vo
thi im tha k, cht trc v cht cng khng c hng. Nu l t chc
th cng phi tn ti trong thi im m tha k v phn chia ti sn.
- Nhng ngi c hng tha k khng ph thuc vo ni dung di chc
gm: m, v, chng, con cha thnh nin hoc thnh nin nhng khng c
khi nim hnh vi v lao ng, nhng ngi y c hng 2/3 mt sut c
chia theo php lut.

Cu 15: Hp ng dn s l g? Phn tch ch , hnh thc, ni dung k

kt hp ng dn s.
* Hp ng dn s:
- L s tha thun gia cc bn v vic xc lp, thay i chm dt quyn v
ngha v dn s mua, bn, thu, mn, tng, cho, lm mt vic hoc khng lm
mt vic, hay cc tha thun khc nhau m trong c mt hoc cc bn nhm
p ng nhu cu sinh hot, tiu dng.

* Ch th ca hp ng dn s:
Theo php lut dn s th ch th ca hp ng dn s c th l c nhn hoc
php nhn.
- C nhn:
+ C nhn t 18 tui tr ln, c y nng lc hnh vi c php tham gia tt
c cc hp ng dn s v t mnh chu trch nhim v vic thc hin hp
ng .
+ C nhn t 15 tui n 18 tui, c k kt cc hp ng nu t mnh c
ti sn thc hin hp ng .
+ C nhn di 16 tui tham gia cc hp ng c gi tr nh phc v nhu cu
ti thiu ca mnh.
- Cc php nhn l ch th ca hp ng dn s.
+ Mt t chc c t cch php l phi c cc iu kin sau y. C ti sn
ring, t chu trch nhim bng ti sn ca mnh, tham gia vo cc quan h
php lut mt cch c lp
+ Khi tham gia k kt hp ng dn s, cc bn phi tun th nguyn tc hon
ton t nguyn. Khng bn no p buc bn no trong vic k kt v trong qu
trnh thc hin hp ng.
- Hnh thc k kt hp ng dn s:
+ Hnh thc ming : Cc iu khon ca hp ng c tha thun bng
ming. Sau khi cc bn thng nht vi nhau v ni dung ca hp ng bng
ming, cc bn s bt u thc hin hp ng.
+ Hnh thc vit: Khi k hp ng, cc bn tha thun v thng nht v ni
dung chi tit ca hp ng, sau lp vn bn vit tay hoc ng my. Cc bn
cn phi k tn mnh hoc i din hp php k tn vo vn bn lp
+ Hnh thc vn bn c chng nhn: i vi nhng hp ng m php lut quy
nh phi c chng nhn ca c quan cng chng Nh nc nh hp ng mua
bn nh , buc cc bn phi n c quan cng chng chng thc.
+ Cc bn ca hp ng c th t mnh trc tip k kt v thc hin hp ng
hoc y quyn cho ngi khc thay mt mnh k kt v thc hin hp ng.
- Ni dung k kt hp ng dn s:
+ iu khon c bn : gm cc tha thun cn thit phi c trong hp ng m
nu thiu n th hp ng khng c k kt VD : i tng, gi tr ca hp
ng,..
+ iu khon thng thng : loi iu khon ny c quy nh trong cc
vn bn php lut. Cc bn c th tha thun hoc khng tha thun, nhng bt
buc phi thc hin. VD : nhng ngha v c th ca bn thu nh.

+ iu khon ty nghi : i vi mt ngha v cc bn c th tha thun hai hay

nhiu cch thc thc hin. Bn c ngha v c th la chn cc d dng, ph
hp vi mnh thc hin hp ng. Ngoi ra, Lut quy nh v mt ngha
v no nhng cc bn c th tha thun khc vi quy nh , tuy nhin
khng c nh hng n li ch chung ca x hi.
- Khi k kt hp ng, cc bn cn phi tha thun tng iu khon ca hp
ng cng nhau thng nht v ni dung ca hp ng. Cc bn khng c
dng quyn lc, a v x hi, p bn kia k kt hp ng. Cc iu
khon m cc bn tha thun phi ph hp vi phong tc tp qun, php lut,
m bo li ch ring v li ch chung ca x hi.

Cu 16: Trnh by khi nim, i tng, phng php iu chnh ca lut

t tng dn s v trnh t th tc gii quyt v n dn s.
* Khi nim:
- L ngnh lut trong php lut trong h thng php lut ca nc cng ha x
hi ch ngha vit nam, bao gm h thng quy phm php lut iu chnh cc
quan h gia ta n, vin kim st vi nhng ngi tham gia t tng pht sinh
trong qu trnh ta n gii quyt v n dn s.
* i tng:
- L nhng quan h x hi gia ta n, vin kim st vi nhng ngi tham gia
t tng pht sinh trong qu trnh ta n gii quyt v n dn s. cc quan h
pht sinh ph bin nht tt c cc v n dn s l quan h gia ta n v dn
s. Quan h gia vin kim sot vi nhng ngi tham gia t tng ch pht sinh
nhng v n vin kim st tham gia iu tra v n.
* Phng php iu chnh:
- Quyn uy v cng ch, quyn uy v ha gii .
* Th tc gii quyt v n dn s :
* Khi kin v khi t v n dn s:
- Khi kin, khi t v n l giai on u ca t tng dn s thng qua vic
khi kin khi t pht sinh v n dn s ti ta n.
- Quyn khi kin v n dn s thuc v c nhn php nhan hoc ch th khc
c quyn li b xm phm
- Quyn khi t v n dn s thuc v vin kim st

- Lp h s v n: Lp h s thuc trch nhim ca thm phn c phn cng

gii quyt v n. lp h s v n thm phn c th tin hnh cc bin php
iu tra sau:
+ Lp li khai ca ng s, ngi lm chng v nhng vn cn thit.
+ Yu cu c quan nh nc t chc x hi hu quan hoc cng dn cung cp
bng chng c ngha cho vic gii quyt v n
+ Xem xt ti ch .
+ Trng cu gim nh.
+ Yu cu c quan chuyn mn nh gi hoc lp hi ng nh gi ti sn c
tranh chp.
- Ha gii v n: L mt th tc t tng dn s. Trong qu trnh gii quyt v
n ta n tin hnh ha gii gip ng s tha thun vi nhau v vic gii
quyt v n tr nhng vic sau:
+ Hy vic kt hn tri php lut.
+ i bi thng thit hi ti sn ca nh nc.
+ Nhng vic pht sinh t giao dch tri php lut.
+ Nhng vic xc nh cng dn mt tch hoc cht.
+ Nhng vic khiu ni v danh sch c tri.
- Phin ta s thm:
+ Th tc bt u phin ta.
+ Th tc xt hi ti phin ta.
+ Tranh lun ti phin ta.
+ Ngh n v tuyn n.
- Th tc phc thm: L th tc t tng dn s trong c ta n cp trn xt
li v n m bn n hoc quyt nh cha c hiu lc php lut ca ta n cp
di b khng co khng ngh:
+ Khi gii quyt li v n theo th tc phc thm ta n phc thm c quyn.
+ Gi nguyn bn n, quyt nh.
+ Sa bn n, quyt nh.
+ Hy bn n quyt nh xt x li.
+ Tm nh ch hoc nh ch vic gii quyt v n.
+ Bn n, quyt nh phc thm l chung thm c hiu lc thi hnh ngay.
- Th tc ti thm: L th tc c bit ca t tng dn s trong ta n c
thm quyn xt li v n m bn n hoc quyt nh c hiu lc php lut b
khng ngh v pht hin c vi phm php lut trong qu trnh gii quyt v n.
Cc bn n quyt nh ca ta n c hiu lc b khng ngh khi c mt trong

nhng cn c sau:
+ Vic iu tra khng y .
+ Kt lun trong bn n quyt nh khng ph hp vi nhng tnh tit khch
quan ca v n.
+ C vi phm nghim trng th tc t tng.
+ C sai lm nghim trng vic p dng php lut.
- Chnh n ta n nhn dn ti cao, Vin trng vin kim st nhn dn ti cao
c quyn khng ngh i vi bn n quyt nh ca ta n cc cp. Ph chnh
n ta n nhn dn ti cao, Phin ta gim c thm khng c m cng khai.
Ti phin ta mt thnh vin ca Hi ng xt x trnh by ni dung c n ni
dung khng ngh kim st vin trnh by kin khng ngh. Hi ng xt x
tho lun v ra quyt nh.
- Hi ng xt x gim c thm c quyn :
+ Gi nguyn bn n, quyt nh c hiu lc php lut
+ Gi nguyn bn n quyt nh ng php lut ca ta n cp di b hy
b hoc b sa
+ Sa bn n, quyt nh c hiu lc php lut
+ Hy bn n, quyt nh c hiu lc php lut xt x s thm hoc phc
thm
+ Hy bn n, quyt nh c hiu lc php lut v nh ch vic gii quyt
v n
- Thi hnh n dn s: L th tc ca t tng dn s, trong ta n c thm
quyn xt li v n m bn n hoc quyt nh c hiu lc php lut b
khng ngh v mi pht hin c nhng tnh tit quan trng lm thay i ni
dung v n cc bn n, quyt nh c hiu lc php lut b khng ngh khi c
mt trong nhng cn c sau:
+ Mi pht hin c tnh tit quan trng ca v n m ng s khng th
bit xc nh c li khai ca ngi lm chng kt lun gim nh hoc li
dch ca ngi phin dch r rang khng ng s tht hoc c s gi mo
bng chng
thm phn hi thm nhn dn kim st vin c tnh lm sai lch h s v n
hoc tnh tit kt lun.

Cu 17: Tha k l g? Phn tch nhng ni dung chnh ca tha k theo

php lut c quy nh ti B lut dn s (ly v d minh ha).

* Tha k :
- Theo quy nh ti b lut dn s, tha k l vic chuyn dch ti sn ca
ngi cht cho ngi cn sng, ti sn li c gi l di sn.
- Tha k theo di chc l vic chuyn dch ti sn tha k ca ngi cht
cho ngi cn sng theo s nh ot ca ngi khu cn sng.
* Nhng ni dung chnh ca tha k theo php lut c quy nh ti B
lut dn s:
- L vic li ti sn ca ngi cht cho nhng ngi tha k khng phi theo
di chc, m theo quy nh ca php lut v tha k.
- Theo quy nh iu 678 B lut dn s th vic tha k theo lut p dng
trong cc trng hp sau:
+ Khng c di chc.
+ Di chc khng hp php.
- Nhng ngi tha k theo di chc u cht trc hoc cht cng thi im
vi ngi lp di chc, khng cn ai vo thi im m tha k.
- Nhng ngi c ch nh l ngi tha k theo di chc m h khng c
quyn hng di sn hoc t h t chi quyn hng di sn.
- Phn di sn khng c nh ot trong di chc phn i sn lin quan n
phn ca di chc khng c hiu lc php lut.
- Php lut tha k nc ta chia nhng ngi thuc din tha k theo lut lm 3
hng sau:
+ Hng th nht: V, chng, b, m( nui), con(, nui)
+ Hng th 2: ng, b( ni, ngoi), anh ch em rut ca ngi cht.
+ Hng th 3: Cc anh ch em rut ca b, m ngi cht, cc con ca anh ch
em rut ca ngi cht.
- Tha k th v : Theo nguyn tc th ngi tha k phi l ngi cn sng vo
thi im m tha k, nhng php lut v tha k ca nc ta cn quy nh
trng hp.
- Khi con ca ngi li di sn cht trc ngi li di sn th chu ca
ngi c hng phn di sn m cha hoc m ca chu c hng (nu
cn sng) nu chu cng b cht trc ngi li di sn, th cht c hng
phn di sn m ngi cha hoc m ca cht c hng nu cn sng .
- Theo hng dn ca hi ng thm phn ta n nhn dn ti cao th chu,
cht tr thnh ngi tha k th v ca ng, b, c phi cn sng vo thi im
ng, b, c ca h cht.
- Trng hp chu cht sinh ra khi ng b c cht nhng thnh thai trc
khi ng, b, c cht th cng c coi l tha k th v ca ng, b, c ca h.

- Trc khi chia phn di sn tha k nhng ngi c tha k phi thanh ton
nhng khon theo th t sau:
+ Tin chi ph mai tng cho ngi cht, tin cp dng cn thiu, tin tr cp
cho ngi sng nng nh, tin cng lao ng, tin bi thng thit hi, tin
thu, tin pht, cc mn n Nh nc, cc mn n ca cng dn, php nhn,
chi ph cho vic bo qun di sn.
Cu 18: Doanh nghip v kinh doanh l g ? Trnh by khi nim, c
im ca doanh nghip nh nc v doanh nghip t nhn.
* Doanh nghip: L mt t chc kinh t c tn gi ring ti sn ring, c tr s
giao dch n nh c ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm
mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh.
* Kinh doanh: L vic thc hin s 1 cc cng on ca qu trnh u t sn
xut n ni tiu th sn phm hoc cung ng dch v trn th trng nhm
mc ch sinh li.
* Khi nim ca doanh nghip nh nc:
- Doanh nghip nh nc l t chc kinh t do nh nc u t vn, do nh
nc thnh lp v qun l v nhm mc ch hot ng kinh doanh hoc hot
ng cng ch thc hin mc tiu kinh t x hi nh nc giao.
* c im ca doanh nghip nh nc:
- Quyn ca cc doanh nghip nh nc s dng v qun l ti sn c nh
nc cp pht l mt vn l lun v thc tin ht sc phc tp, lin quan n
cc quyn nng xut pht t s hu nh nc trong ch x hi ch ngha.
- C kh nng hng cc quyn v chu cc ngha v dn s, t chu trch
nhim v ton b cc hot ng kinh doanh ca mnh gii hn vi ti sn do
doanh nghip qun l.
- Doanh nghip nh nc c quyn nng nht nh i vi ti sn thuc thm
quyn qun l ca mnh.
- Doanh nghip c ngha v s dng c hiu qu bo ton v pht trin vn d
nh nc giao.
* Khi nim ca doanh nghip t nhn:
Doanh nghip t nhn l n v kinh doanh c s vn ln hn hoc bng vn
php nh do mt c nhn lm ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn
ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip.

* c im ca doanh nghip t nhn:

- Mi cng dn Vit Nam 18 tui u c quyn thnh lp doanh nghip t
nhn nu c cc iu kin lut nh .
- Qu trnh thnh lp ng k kinh doanh gii th thay th ph sn doanh
nghip t nhn tin hnh theo mt trnh t nht nh theo lut nh.
- Trong cc hot ng kinh doanh, ch doanh nghip t nhn hnh ng nhn
danh doanh nghip.
- Nhng, khc vi cc loi hnh doanh nghip khc doanh nghip t nhn
khng c ti sn ring tch ra khi ti sn ca ch doanh nghip. Ch doanh
nghip l nguyn n, b n trc ta n v chu trch nhim v hn bng
ton b ti sn ca mnh cho nhng n nn ca doanh nghip.
- Doanh nghip t nhn khng phi l php nhn Vit Nam
Cu 19 : Doanh nghip v kinh doanh l g ? Trnh by khi nim, c
im ca hp tc x v cng ty.
* Doanh nghip:
- L mt t chc kinh t c tn gi ring ti sn ring, c tr s giao dch n
nh c ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm mc ch thc
hin cc hot ng kinh doanh.
- Kinh doanh l vic thc hin s 1 cc cng on ca qu trnh u t sn xut
n ni tiu th sn phm hoc cung ng dch v trn th trng nhm mc
ch sinh li.
* Khi nim hp tc x:
- Hp tc x l t chc kinh t do nhng ngi lao ng c li ch kinh t
chung t nguyn cng gp vn gp sc lp ra theo quy nh ca php lut
pht huy sc mnh ca tp th v tng x vin nhm gip nhau thc hin c
hiu qu hn cc hot ng sn xut kinh doanh, dch v v ci thin i sng
gp phn pht trin kinh t x hi ca t nc.
* c im hp tc x:
- T nguyn gia nhp v ra khi hp tc x : mi cng dn Vit Nam iu
kin theo quy nh ca lut ny, tn thnh iu l hp tc x u c th tr
thnh x vin hp tc x, x vin c quyn ra khi hp tc x theo quy nh ca
iu l hp tc x.
- Qun l dn ch v bnh ng x vin hp tc x c quyn tham gia, qun l,
kim tra, gim st hp tc x v c quyn ngang nhau trong biu quyt.
- T chu trch nhim v cng c li: t chu trch nhim v kt qu kinh doanh
dch v t quyt nh v phn phi thu nhp.

- Chia li m bo kt hp li ch x hi v s pht trin ca hp tc x sau khi

lm song ngha v np thu.
- Hp tc x v pht trin cng ng: X vin pht huy tinh thn tp th, nng
cao thc trong vic pht trin hp tc x v trong cng ng x hi hp tc
gia cc hp tc x vi nhau trong nc v nc ngoi theo quy nh ca
php lut.
* Khi nim cng ty:
- Khc vi doanh nghip t nhn khi m hai hoc nhiu nh kinh doanh hp
vn vi nhau cng kinh doanh vi mt mc ch chung, cng ty l mt hnh
thc t chc kinh t do hai hoc nhiu c th thnh lp vi nguyn tc cng gp
vn, cng hng li v phn chia ri ro.
*c im cng ty:
- Trong lch s pht trin ca nn kinh t hng ha, xut hin nhiu hnh thc
cng ty vi hnh thc khc nhau.
- C hai hnh thc cng ty l cng ty i nhn v cng ty i vn:
+ Trong cng ty i nhn, yu t hp sc ca cc thnh vin l quan trng.
+ Cc thnh vin do c s quen bit tn nhim nn lin kt kinh doanh vi nhau
lin i chu trch nhim v hn v cc hot ng kinh doanh ca cng ty.
+ S tn ti ca cng ty v th ph thuc vo nhan thn cc thnh vin, do
cng ty i nhn thng khng c t cch php nhn.
+ Cc cng ty i nhn thng gp l cc cng ty c lp theo dn lut, cng
ty hp danh v cng ty hp vn n gin.
- Lut Vit nam hin hnh ghi nhn s tn ti ca cng ty i nhn di hai
dng: nhm kinh doanh v t hp tc.
- Khc vi cng ty i nhn, cng ty i vn l loi hnh m s quen bit tn
nhim gia cc thnh vin khng l yu t quyt nh m phn vn gp v s
phn chia li li tng ng vi vn gp tr thnh mt c im c trng.
- S tn ti ca cng ty khng ph thuc vo s thay i nhn thn ca cc
thnh vin. Mt s t chc kinh t mi c hnh thnh c lp vi cc thnh
vin sng lp ra n.
- Cng ty i vn c ti sn ring c c quan i din ring trong quan h vi
nhng bn th 3 chu trch nhim bng ti sn ring ca mnh Cc thnh
vin ch chu trch nhim trong phm vi vn gp vo thnh lp cng ty.
Cu 20: Trnh by khi nim, i tng, phng php iu chnh ca lut
hn nhn v gia nh. Phn tch nhng iu kin kt hn c quy nh

ti lut hn nhn v gia nh.

* Khi nim:
- Lut hn nhn v gia nh l ngnh lut trong h thng php lut tng hp cc
quy phm php lut nhm iu chnh cc quan h hn nhn v gia nh v nhn
than v ti sn
* i tng: Quan h hn nhn v gia nh, quan h nhn thn v ti sn.
* Phng php iu chnh:
- L nhng cch thc, bin php m cc quy phm php lut hn nhn gia nh
tc ng ln cc quan h x hi thuc i tng iu chnh ca n, ph hp
ch ca nh nc
- Tha thun, cng ch gio dc.
* Nhng iu kin kt hn c theo quy nh ca Lut hn nhn v gia nh:
- Kt hn l vic nam v n ly nhau thnh v chng theo quy nh ca php
lut.
- Quan h v chng c xc lp da trn s t nguyn ca nam n c php
lut tha nhn.
- Cc iu kin ca nam v n : tui ca nam t 20 tr ln, tui ca n t 18
tui tr ln c s t nguyn ca hai bn khi kt hn, tun th nguyn tc mt
v mt chng. Khng mc mt s bnh theo lut nh nh tm thn hoa liu,
sida (iu 7 Lut hn nhn v gia nh v Php lnh v quan h hn nhn gia
nh ca cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi), khng c quan h nhn
thn thuc m lut cm(nhng ngi cng dng mu v trc h, nhng ngi
khc c h trn phm vi ba i, cha m nui v con nui).
- Vic kt hn phi c y ban nhn dn c s ni thng tr ca mt trong
hai ngi kt hn cng nhn.
- Vic kt hn gia cng dn Vit Nam vi nhau nc ngoi do c quan i
din ngoi giao ca nc ta nc ngoi cng nhn.
- Vic kt hn gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi c quy nh
ring.
- Hy hn tri php lut. Nu hn nhn c thc hin vi phm cc quy nh
ca php lut th theo ng trnh t lut hn nhn s khng c nh nc tha
nhn, ta n s gii quyt cc vn php l khc pht inh nh vn phn
chia ti sn, cp dng v con ci. Nu vic kt hn tri php lut c cc du
hiu cu thnh ti phm th cn b truy cu trch nhim hnh s.