Buod ng Noli Me Tangere ni Jose P.

Rizal
Nag-umpisa ang nobela sa nakatakdang handaan sa tahanan ni Don Santiago Delos Santos o
mas kilala sa tawag na kapitan Tiyago bilang pagbabalik bayan ni Crisostomo Ibarra, anak ng
matalik niyang kaibigan, mula sa pitong taong pag-aaral sa Europa. Ilan sa mga panauhin ay ang
mag-asawang Dr. De Espadana at Donya Victorina, Padre Sibyla na kura ng Binundok, Padre
damaso, Tinyente Guevarra na tinyente ng mga guardia civil. Ilan sa mga napag-usapan ng mga
panauhin ay ang pagkakatanggal ni Padre Damaso bilang kura paroko ng bayan ng San Diego na
nagsilbi ng dalawangpung taon. Ayon sa pari, ang dahilan ng pagkakatanggal niya ay dahil sa
pagpapahukay niya sa labi ng isang marangal na lalaki na hindi nakapangumpisal.
Dumating na si Juan Crisostomo Ibarra Y Magsalin o Ibarra sa handaan, anak siya ni Don Rafael
Ibarra at dahil para sa kanya ang handaan, siya ang naupo sa kabisera. Binaggit din siya sa lahat
ang ideyang pagpapatayo ng paaralan para sa kapwa Pilipino. Nagpupuyos naman sa galit si
Padre Damaso dahil napunta sa kanya ang hindi magagandang parte ng Manok na Tinola.
Isang gabi, habang naglalakad si Ibarra, nakita siya ni Tinyente Guevarra at inilahad nito kung
paano nahirapan at namatay ng kanyang ama sa kasalanang hindi naman niya ginawa.
Nakarating na si Maria Clara sa bahay ni Kapitan Tiyago at tuwang-tuwa naman dito si Padre
Salvi, ang paring may pagnanasa kay Maria. Inilahad naman sa nobela ang buhay nina Kapitan
Tiyago at Pia Alba na ina ni Maria.
Kinabukasan, nagkaroon ng Suyuan sa Asotea sina Maria Clara at Ibarra. Pagkatapos, pumunta si
Maria sa kumbento para kumuha ng gamit at nakausap niya si Padre Damaso na nagsabing
dapat na niyang itigil ang pakikipagkita kay Ibarra. Sa kabilang dako, bumisita si Padre Sibyla sa
isang matandang paring may sakit.
Kinalaunan, nabunyag ang detalyadong nangyari sa bangkay ng ama ni Ibarra na si Don Rafael.
Ito ay hinukay sa kadahilanang hindi daw ito bagay sa nililibingan nito, dapat daw ay sa libingan
ito ng mga intsik nakalibing ngunit nang dinadala na ito, nagkataong umuulan at hindi kinaya ng
sepulturero at ng kanyang kasama ang bigat na dala ng kabaong at ng tubig ulan kaya ang
bangkay ay nagpatianod na lamang sa lawa. Nang marinig ito ni Ibarra, siya ay nagalit lalo pa
nang malaman niyang si Padre Damaso ang may pakana ng lahat.
Sa kabilang dako, dumalaw naman si Don Anastacio o mas kilala sa tawag na Pilosopo sa puntod
ng kanyang asawa. Siya ay kinikilala bilang matalinong tao na sa paniniwala ng iba ay nabaliw
na kaya kung anu-ano nang idealismo ang sinasabi. Pagkatapos, dumalawa siya sa mag-asawang
Don Filipo at Aling Doray.
May magkapatid na ang pangalan at Crispin at Basilio, sila ay magkapatid na anak ni Sisa,
babaeng sunud-sunuran sa lasinggero at basagulerong asawa. Pinagkamalang nagnakaw ng
dalawang onsa o 32 pesos ang nakababatang anak ni Sisa na si Crispin at hindi daw ito
makakauwi hanggat di niya nababalik ang nawalang pera. Samalantang si Basilio naman ay
pinagalitan dahil sa maling pagpapatugtog ng kampana.

Nagkaroon ng pagkakataong naghanda si Sisa ng mga paboritong pagkain ng kanyang dalawang

anak pero sa kasamaang palad, mas naunang umuwi ng bahay ang walang kwenta niyang asawa
at inubos ang lahat.
Pagkatapos, nakauwi na sa wakas si Basilio na nadaplisan ng bala sa ulo. Ikinuwento niya ang
nangyari kay Crispin, kung paano sumigaw at humingi ng tulong ang batang kapatid at wala
siyang magawa para ito ay tulungan.
Tungkol sa pagpapatayong paaralan ni Ibarra, siya, kasama ang guro na tutulong sa kanya ay
inanyayahang maging bisita sa tribunal, ito ay isang bulwagan para sa pagpupulong ng mga
makapangyarihan at mayayaman. May dalawang pulong, ang mga Conserbador na binubuo ng
pangkat ng mga matatanda na pinamumunuan ng kabesa at pangalawa, ang Liberal na binubuo
ng mga kabataan sa pangunguna ni Don Filipo. Ilan sa mga napag-usapan ay ang paaralan at
ang nalalapit na piyesta. Sa huli, napagdesisyunan na sa piyesta, magkakaroon ng anim na
pruisyon, tatlong sermon, tatlong misa mayor at isang komedya.
Ang kawawang Sisa ay patuloy padin sa paghahanap sa kanyang mga anak at nang pauwi na ito,
nakita niyang galing lang sa bahay nila ang ilang guardia civil. Pilit pinaamin si Sisa at nang
walang mahita sa kanya, kinaladkad nila ito at ipinasok sa kwartel. Pinauwi din siya kinagabihan
at nakita sa kanilang bahay ang punit na damit ni Basilio na may dugo. Siya ay nababaliw na.
Dumating naman si Maria Clara at Tiya Isabel sa San Diego para sa nalalapit na piyesta. Nagyaya
ng piknik si Ibarra.
Ito ang araw ng piknik, kasama ang mga kaibigan ni Maria Clara na sina Iday, Victorina, Neneng
na nakahiwalay ang Bangka sa mga lalaki. Sa kasamaang palad, nabutas ang sinasakyang
Bangka ng mga lalaki kaya tumabi sila sa mga babae. Walang mahuling isda ang mga nasa
piknik dahil sa buwaya na nasa lawa kaya lumundag si Elias, ang nagsasagwan, at tinulungan
naman siya ni Ibarra sa pamamagitan ng paglundag din at nagapi nila nila ang buwaya.
Pagkatapos, nag-usap si Ibarra at Pilosopo Tasyo tungkol sa paaralang ipapatayo. Sa panahon
ding ito, bisperas na ng Pista at tinatapos na ang paaralang pinapagawa sa tulong ni Nol Juan.
Nagkaroon ng pagkakataong may nakita si Maria na ketongin at sa sobrang awa nito, ibinigay
niya ang regaling bigay sa kanya ng Ama.
Tanging mga kastila lamang ang naisisyahan sa komedya dahil wikang kastila ang salita nila. May
pananaw naman si Pilosopo Tasyo na ang paghahanda dito ay pagsasayang lamang ng oras at
pera. May ibang bagay pa daw na mas mahalaga at dapat paghandaan kaysa sa pagpapagarbo
ng Piyesta.
Sa panahong ito, ginaganap ang misa na bawat isa ay kailangang magbigay ng 250 para
sigurado daw na ang kanilang kaluluwa ay mapupunta sa langit. Sa sermon, inaalipusta ni Padre
Damaso si Ibarra pero hinayaan lamang niya ito. Habang nagmimisa, nakausap niya si Elias nang
walang nakakaalam. Binalaan siya nito sa mangyayari kinabukasan.

Nagkatotoo nga ang babala ni Elias at nagkaroon ng aksidente na siyang kinamatay ng taong
dilaw, isa sa mga responsible sa pagpapagawa ng paaralan. Sa totoo pala, ang nagplano ng
aksidente ay ang taong dilaw mismo.
Darating at tutuloy sa bahay ni Kapitan Tiyago ang Heneral kaya nagkaroon ditto ng kainan.
Nasa magkabilang dulo si Ibarra at ang alkalde. Huling dumating si Padre Damaso at
pagkadating pala nito ay pinagdiskitahan na kaagad niya si Ibarra sa pamamagitan ng
pagsasalita ng masasamang bagay. Nabuklat ang nangyari sa ama ni Ibarra na kanyang
ikinagalit na muntik pa niyang masaksak si Padre Damaso. Mabuti na lamang at nandoon si
Maria Clara at napigilan niya ito. Sa huli, umalis na lamang si Ibarra.
Kumalat sa buong San Diego ang nagging aksyon ni Ibarra at halos lahat ng tao ay panig kay
Padre Damaso. Tanging si Kapitan Martin at Kapitana Maria lamang ang nagtatanggol kay Ibarra.
Dahil dito ay itinanghal bilang pilibustero si Ibarra. Samantala, nag-aalala naman ang mga
magsasaka nab aka hindi na matuloy ang pagpapagawa ng Paaralan at manatiling mang-mang
ang kanilang mga anak.
Kinabukasan, umiiyak si Maria at inalo siya ni Padre Damaso sa pagsasabing sa ibang lalaki na
lang siya ilalaan at hindi na kay Ibarra. Dumating na din ang Heneral sa bahay ni Kapitan Tiyago.
Sa pagkakadating ng Kapitan, isa-isa niyang kinausap ang mga taong kilala sa bayan at ang
pinakanagustuhan niya ay si Ibarra na sinabi pang gagawan niya ng paraan ang pagiging
excomulgado ni Ibarra, nagprisinta din itong maging ninong sa kanilang kasal ni Maria.
Pagkatapos, nagsimula na ang prusisyon at napilitang pumunta ni Ibarra dahil sa Kapitan. Sa
harap ng bahay nila kapitan Tiyago gaganapin ang nasabing Gawain at napansin ng ilan ang
pagkawala ng magkapatid na Crispin at Basilio.
Sa sumunod na kabanata ay inilahad ang buhay ni Donya Consolacion na asawa ng Alperes. Siya
ang babaeng maraming kolorete sa mukha na palaging naiinis sa mga bagay-bagay. Naiirita siya
sa prusisyon at ibinaling na lamang ang galit kay sisa na naririnig niyang kumakanta.
Pinahirapan niya sa sisa hanggang sa dumating ang Alperes at pinatigil ang ginagawa niya dahil
na din sa ihahatid niya it okay Ibarra kinabukasan.
Pagkatapos, nag-umpisa na ang dula na pinagunahan ni Chananay at Marianita, dumating si
Ibarra ngunit umalis din kaagad. Sa kanyang pag-alis, nagkaroon ng kaguluhan dahil gusting
patigilin ni Donya Consolascion ang dula. Nahimatay si Maria na sinuportahan naman ni Padre
Salvi.
Sa panahong ito, hindi makatulog si Ibarra kaya nagpunta ito sa kanyang laboratory, dumating si
Elias para sabihing may sakit si Maria at siya di ang tumigil sa naganap na kaguluhan. Papunta
siya sa bahay ni Kapitan Tiyago nang Makita niya sa daan si Lucas, kapatid ng taong dilaw na
namatay at humihingi ito ng malaking pera para sa namatay niyang kapatid pero hindi ito
pinagbigyan ni Ibarra dahil siya ay nagmamadali. Dito nalaman na ang ama ni Lucas at Taong
Dilaw ay pinahirapan ng lolo ni Ibarra, si Saturnino.
Tuluyan na ngang nagkasakit si Maria Clara at dahil dito, sinamo ni Kapitan Tiyago si Don Tiburcio
de Espadana at Donya Victorina kasama si Linares na galing espanya, nag-aaral ng abogasya.

Inilahad din ang buhay ng mag-asawa at nalamang hindi pala totoong doctor si Tiburcio. Si
Linares naman na nabighani din sa kagandahan ni Maria ay may dalang sulat at nakasaan doon
na nangangailangan siya ng mapapangasawa at trabaho.
Dumating naman si Lucas kay Padre Salvi para kunin ang pera para sa namatay niyang kapatid,
naliitan siya sa pera at nainis kaya ito ay umalis na lang.
Patuloy naman sa pagtaas ang lagnat ni Maria pero kinalaunan ay gumaling na din siya, ibinalita
naman ni Padre Damaso na siya ay lilipat sa Tayabas. Hindi naman makasulat si Ibarra kay Maria
dahil abala ito sa pag-aayos ng kanyang excomulgado. Para daw tuluyan nang gumaling si Maria,
kailangan daw niyang mangumpisal at si Padre Salvi ang paring mangungumpisal sa kanya. Hindi
maituon ng pari ang kanyang sarili sa sinasabi ni Maria dahil iniisip niya ang mukha at katawan
ng babae.
Sa kabilang dako, nakipagkita si Elias kay Kapitan Pablo na may masalimuot na nakaraan sa
kamay ng mga kastila. Nagbabalak sila ng himagsikan at binaggit ni Elias ang pagkakakilala niya
kay Ibarra na maaring tumulong sa kanilang nais. Ang plano, pakiusapan si Ibarra na
makipagusap sa heneral tungkol sa hinaing ng mga sawimpalad at kung hindi ito mangyayari,
itutuloy nila ang himagsikan.
Samantala, dumako ang kwento sa isang pamilyar na lugar sa mga panahong ito, sa Sabong na
may tatlong parte, una, ang bungad kung saan nakaabang ang maniningil para sa lahat ng
papasok, pangalawa, ang ulutan, dito nakahanay ang mga nagtitinda ng samut sari at
nagpupustahan, nagtatayaan at nagbabayaran, huli, ang Ruweda na pinagdarausan ng sultada.
Nakatakdang magsabong ni Kapitan Tiyago na may malaki at putting lasak at si Kapitan Basilio
na may hawak na bulik. Sila ay nagpustahan ng 3,000. Narito din ang magkapatid na Bruno at
Tarsilo na sa huli ay natukso ni Lucas na pahiramin ng pera kapalit ng pagsama nito sa
magaganap na himagsikan.
Sa ibang kwento, Nagkaroon ng konting kaguluhan sa pagitan ng mag-asawang Donya Victorina
at Don Tiburcio at ng Alperes at Donya Consolacion. Sinabi ni Donya Victorina sa asawa na
hamunin sa barilan ang alperes ngunit natakot ito kaya pagdating sa bahay ni Kapitan Tiyago,
napagdiskitahan niya si Linares at inutusang hamunin sa barilan ang Alperes kung hindi ay
isisiwalat ng babae ang tunay na buhay ni Linares. Sa pagtatapos ng gabi, dumating na si
Kapitan Tiyago at ibinigay na ang ilang libong piso na bayad sa panggagamot kay Maria.
Masayang ibinalita ni Ibarra sa guro sa ginagawang paaralan na tinanggal na ang pagigin
excomulgado niya. Nakita niya si Elias at nag-ayang mamangka.
Sa Bangka, ipinahayag ni Elias ang saloobin ng mga sawimpalad, ito ay ang (1) pagbabago sa
pagtrato sa kanina ng sandatahan at mga prayle (2) pagkakaloob ng karangalan sa karapatang
pagtao. Ikinuwento ni Elias ang nakaraan ng kanyang pamilya, kung paanong masalimuot na
pinatay ang kanyang lolo, lola, at kapatid. Sa huli, hindi padin pumayag sa gusto nila si Ibarra
dahil ang katwiran niya, hindi maitatama ng isang mali ang isang pagkakamali.