Li m u

Qu trnh hi nhp kinh t quc t tc ng mnh m

n v tr ca cng on trong i sng kinh t chnh tr x
hi Vit Nam. C ch th trng vi sc mnh ca n ang c
nhng nh hng nhiu mt n hot ng ca cng on. Do
nhiu nguyn nhn, cng on cn nhiu lng tng v m hnh
t chc v phng php hot ng. V vy, c nhiu ngi cho
rng hin nay cng on ang mt dn nh hng trong i
sng x hi, c bit l i vi ngi lao ng. Trong qu trnh
hi nhp kinh t quc t, nhiu loi hnh doanh nghip ang
xut hin v ngy cng pht trin. l mnh t cho cng
on hot ng, nhng ng thi cng i hi cng on phi
i mi ni dung, phng php hot ng cho ph hp vi xu
th mi, pht huy tch cc vai tr ca mnh trong x hi.
Nghin cu v hot ng ca cng on trong giai on
hin nay l vic lm thit thc v c nhiu ngha, c bit l
trong nm 2006 Vit Nam tr thnh thnh vin th 150 ca
t chc thng mi th gii WTO. Xut pht t l do , em
chn ti i mi hot ng ca cng on Vit Nam trong
xu th hi nhp quc t l ti cho Kho lun tt nghip ca
mnh.
Mc ch v nhim v ca ti l tp trung nghin cu
hot ng ca cng on hin nay. Trn c s tm hiu thc
trng hot ng ca t chc cng on Vit Nam, rt ra nhn xt
v a ra mt s kin ngh nhm hon thin php lut v nng
cao hiu qu hot ng ca cng on trong xu th hi nhp
quc t.

 ti c nghin cu trn c s phng php lun ca

ch ngha Mac-Lnin v cc quan im ca ng, t tng ca
H Ch Minh. Cc phng php ch yu c s dng trong
ti l phn tch, tng hp, quy np.
Ngoi phn m u v phn kt lun, Kho lun c chia
l 3 chng:
- Chng I. Mt s vn c bn v cng on Vit Nam
hin nay.
- Chng II. Thc trng hot ng ca t chc cng on
Vit Nam.
- Chng II. Hon thin php lut v nng cao hiu qu
hot ng ca t chc cng on.
Mc d c nhiu c gng nhng do kin thc v kinh
nghim cn hn ch, li l ln u lm quen vi cng tc nghin
cu khoa hc trong khi ti cp n vn rt mi v
phc tp v vy ti khng trnh khi nhng khim khuyt. Em
rt mong nhn c s ng gp kin chn thnh ca Qu
thy c v cc bn c kt qu tt hn trong nhng ln nghin
cu khoa hc sau.
Em xin chn thnh cm n!

Chng i
Mt s vn c bn v Cng on Vit Nam
1. V tr, vai tr ca cng on Vit Nam
1.1. V tr ca cng on Vit Nam
T khi ra i (28/7/1929), cng on Vit Nam gi mt
v tr quan trng trong phong tro u tranh bo v quyn li
ca giai cp cng nhn. Tin thn ca t chc cng on Vit
Nam l t chc Cng hi do Tn c Thng thnh lp u
nhng nm 1920 nhm lnh o cng nhn u tranh i
quyn li, gp phn on kt cng nhn cng vi giai cp, tng
lp khc trong c nc u tranh gii phng dn tc. Cng vi
s pht trin x hi, qu trnh lao ng cng c nhiu thay i.

Cng on Vit Nam dn chim c v tr quan trng trong h

thng cc t chc x hi v trong i sng ca ngi lao ng.
Theo iu 10 Hin php nc Cng ho x hi ch ngha
Vit Nam nm 1992: Cng on l t chc chnh tr - x hi
ca giai cp cng nhn v ngi lao ng cng vi c quan nh
nc, t chc kinh t, t chc x hi chm lo v bo v quyn
li ca cn b, cng nhn,vin chc v nhng ngi lao ng
khc; tham gia qun l nh nc v x hi, tham gia kim tra,
gim st hot ng ca c quan nh nc, t chc kinh t, gio
dc cn b, cng nhn vin chc v ngi lao ng xy dng
v bo v t quc.{8, tr7}
iu 1 Lut Cng on cng ghi nhn: Cng on l t
chc chnh tr-x hi rng ln ca giai cp cng nhn v ngi
lao ng Vit Nam, t nguyn lp ra di s lnh o ca ng
Cng sn Vit Nam, l thnh vin ca h thng chnh tr x hi
Vit Nam, l trng hc ch ngha x hi ca ngi lao ng.
{10, tr3}
Nh vy, cng on Vit Nam l thnh vin ca h thng
chnh tr, l trung tm tp hp, on kt, gio dc, rn luyn,
xy dng i ng giai cp cng nhn, lao ng. Cng on l
ch da vng chc ca ng, l si dy ni lin ng vi qun
chng.
Vi v tr l t chc chnh tr - x hi ca giai cp cng
nhn, ca ngi lao ng, cng on lun c gng tp hp ton
b qun chng, cng nhn, vin chc lao ng.
Cng on l t chc x hi c hnh thnh do nhu cu
ca ng o ngi lao ng. Cng on thu ht s tham gia
ng o ca cng nhn vin chc, ngi lao ng khng phn
bit gii tnh, dn tc, thnh phn x hi, tn ngng, tn gio.
3

Cng on l mt t chc x hi c tnh cht nghip on.

Tnh cht ny biu hin thnh phn tham gia v mc ch tn
ti ca cng on. Cc thnh vin cng on thuc v lc lng
lao ng, hoc ang lm mt cng vic nht nh. Do ,
cng on c th coi l t chc ngh nghip rng ln nht, thu
ht s tham gia ng o nht ca mi tng lp lao ng trong
x hi.
Mt khc, cng on cn l mt t chc chnh tr - x hi
c v tr quan trng trong x hi, c nh hng to ln n ng
o qun chng nhn dn lao ng. Cng on l t chc i
din cho ngi lao ng, tham gia bo v quyn li ch hp
php cho h v tham gia qun l kinh t x hi.
Cng on cn l ngi tuyn truyn chnh sch, php lut
ca ng, nh nc n vi qun chng, ngi lao ng. Cng
on c trch nhim xy dng ng, bi dng cng nhn u
t kt np ng. C th ni, cng on l cng s c lc ca
nh nc bi nhng hot ng ca cng on thc s gp
phn xy dng chnh quyn nh nc, v mc ch tn ti ca
nh nc, v li ch ca giai cp cng nhn.
S tha nhn ca x hi, ca Nh nc trn cc phng
din khc nhau khng nh v tr ca cng on, ng thi
to ra iu kin php l x hi cho hot ng cng on
cng on thc hin tt chc nng nhim v ca mnh. Khng
c mt nn mng nh cc t chc cng on th khng th thc
hin c cc chc nng cu nh nc. {1, tp 38, tr380}
1.2. Vai tr ca cng on
Nghin cu vai tr ca cng on trong iu kin hin nay
c ngha quan trng khng ch v mt l lun, thc tin, m
c mt t tng.
4

Lnin ni: Cng on c vai tr l trng hc qun

l,trng hc kinh t, trng hoc ch ngha cng sn{2, tp
42, tr250}
Ngy nay trong qu trnh hi nhp quc t vai tr ca cng
on cng c m rng v pht trin trn cc lnh vc, c th
l:
Trong lnh vc kinh t. Trong bi cnh nn kinh t th
trng hin nay, cng on cn c vai tr tch cc trong vic
xy dng v thc hin c ch mi. Vai tr ca cng on trong
nn kinh t th trng l tham gia i mi c ch qun l, cng
c nguyn tc tp trung dn ch, y mnh hot ng cng
on trong cc thnh phn kinh t song vn m bo kinh t
nh nc gi vai tr then cht, ch o. Mt mt, cng on
y mnh hot ng ti cc doanh nghip. Mt khc, cng on
h tr cc thnh phn kinh t pht trin ng hng.
Trong lnh vc chnh tr: Trong bi cnh hin nay, yu cu
t ra l xy dng v nng cao hiu qu hot ng ca h
thng chnh tr trong cng c v gi vng b my nh nc.
nng cao v th chnh tr ca mnh, cng on cn l cu ni
tng cng mi lin h mt thit gia ng v nhn dn, m
bo v pht huy quyn lm ch ca ngi lao ng, tng bc
hon thin nn dn ch, m bo thc thi php lut v nh
nc thc s l ca dn, do dn, v dn. Trc din bin phc
tp ca i sng kinh t - x hi hin nay, cng on phi gp
phn cng vi nh nc m bo s n nh v chnh tr bi c
to c n nh v chnh tr mi tin hnh i mi kinh t c
hiu qu v hon thnh tt cc mc tiu kinh t t ra trong
qu trnh hi nhp quc t.

Nh vy, cng on c trch nhim to ln cng vi cc t

chc trong h thng chnh tr ca nc CHXHCN Vit Nam hon
thnh tt nhim v chnh tr trong giai on hin nay.
Trong lnh vc x hi: Nn kinh t th trng lm thay
i b mt nc nh song cng em li khng t nhng tiu cc,
nh hng n tm l, i sng ca ngi lao ng. V vy,
cng on phi gp phn xy dng giai cp cng nhn, bo
m s thng nht ca giai cp cng nhn Vit Nam, khng
ngng nng cao trnh gic ng chnh tr, tnh t chc k lut,
trnh vn ho, khoa hc k thut giai cp cng nhn thc
s ng vai tr quan trng trong qu trnh pht trin t nc.
Cng on phi tuyn truyn gio dc ngi lao ng chng
tiu cc v t nn x hi, xy dng pht trin nn vn ho tin
tin, m bn sc dn tc, nng cao trnh vn ho,
chuyn mn, nghip v, k thut v tnh sng to cho ngi lao
ng.
Cng on gp phn cng c lin minh cng - nng v tr
thc xy dng khi on kt ton dn. y l c s x hi vng
chc, tng cng sc mnh ca nh nc.
Trong lnh vc vn ho t tng. Nn kinh t th trng c
nhiu u im, tch cc song nn kinh t ny cn l mnh t
lm ny sinh nhng tiu cc x hi. Hn lc no ht, cng on
cn pht huy vai tr ca mnh trong vic gio dc cng nhn,
vin chc, ngi lao ng nng cao lp trng giai cp, pht
huy nhng gi tr cao p, truyn thng vn ho dn tc v tip
thu nhng thnh tu tin tin ca vn minh nhn loi. l yu
t quan trng lm cho vai tr ca cng on ngy cng m rng
pht trin. Ngy nay, t chc cng on ang, v s thu ht
c ng o lc lng ngi lao ng. Cng on cn c vai
6

tr thc y ngi lao ng tch cc sng to tr thnh b

phn quan trng ca nn kinh t t nc.
2. Chc nng, nhim v ca t chc cng on
2.1. Chc nng ca t chc cng on
Chc nng ca t chc cng on c xc nh bi tnh
cht, v tr, vai tr ca t chc cng on. C th l cc chc
nng c bn sau y:
Chc nng i din v bo v cc quyn, li ch ca cng
nhn, ngi lao ng. Trong nn kinh t th trng, quan h ch
- th ngy cng phc tp, tnh trng bc lt ngi lao ng din
ra hng ngy v c xu hng pht trin. V vy, chc nng bo
v li ch ngi lao ng c ngha ht sc quan trng.
thc hin chc nng ny, cng on tham gia cng
chnh quyn tm vic lm v to iu kin lm vic tt hn cho
ngi lao ng. Bn cnh , cng on tham gia kin trong
vic xy dng thang lng, bng lng cc doanh nghip, t
vn v bo v ngi lao ng trong qu trnh k kt hp ng
lao ng, k tho c lao ng tp th, gii quyt tranh chp
lao ng v t chc nh cng... Cng on cn tham gia trong
vic qun l v s dng qu phc li tp th, bo v quyn
hng bo him x hi ca ngi lao ng. Trn c s , cng
on gp phn pht huy dn ch, cng bng x hi, c bit
l bo v quyn v li ch ca ngi lao ng.
Chc nng i din cho ngi lao ng tham gia qun l
kinh t v x hi, qun l nh nc: Trong phm vi chc nng
ca mnh, cng on thc hin quyn kim tra gim st hot
ng ca cc c quan, n v, t chc, doanh nghip theo quy
nh ca php lut. Thc hin chc nng qun l khng c
ngha l cng on lm cn tr cng vic ca nh nc. Cng
7

on thamgia qun l chnh l bo v li ch trc mt v li ch

lu di ca ngi lao ng, ca doanh nghip, ca nh nc
mt cch cn bn, hiu qu pht huy vai tr

trng hc qun

l ca cng on.
thc hin tt chc nng qun l cng on cn y
mnh ni dung hot ng c th:
T chc phong tro thi ua lao ng gii trong ngi lao
ng.
Vn ng t chc ngi lao ng tham gia xy dng v
thc hin k hoch sn xut kinh doanh, nhim v cng tc,
tham gia qun l lao ng, tm vic lm v to iu kin cho
ngi lao ng lm vic.
Cng on phi tham gia trong lnh vc tin lng, tin
thng, xy dng cc chnh sch lin quan n ngi lao ng.
Ngy nay, trong iu kin nn kinh t pht trin theo xu
th hi nhp, khi thc hin chc nng qun l, cng on cn
ch trng n vic pht trin tim nng lao ng, pht huy
sng kin, cng ch doanh nghip tm ngun vn, m rng th
trng sn xut kinh doanh, gii quyt vic lm cho ngi lao
ng. Kim tra, gim st hot ng ca nh nc chng nn
tham nhng, quan liu.
Chc nng t chc gio dc, vn ng cng nhn v ngi
lao ng: Mt trong nhng chc nng tip theo ca cng on
l tuyn truyn, gio dc ngi lao ng vng tin vo ng li,
chnh sch ca ng, vo thng li ca s nghip i mi, lun
lun tnh to, cnh gic, u tranh vi mi khuynh hng sai
lm.
Ni dung chc nng gio dc ca cng on ngy nay
cng c m rng, ton din hn, nht l gio dc php lut,
8

gio dc thm m, gio dc truyn thng o c cho ngi lao

ng.
Tm li, chc nng ca cng on l mt h thng ng b
bao gm nhiu chc nng khc nhau. Trong , chc nng i
din bo v cc quyn li ch hp php ca cng nhn v ngi
lao ng l chc nng quan trng nht, th hin mc tiu hot
ng ca t chc cng on; chc nng i din ngi lao ng
tham gia qun l kinh t x hi, qun l nh nc mang c
ngha nh l mt phng tin bin cc chc nng ca cng
on thnh hin thc; chc nng t chc gio dc, vn ng
cng nhn, ngi lao ng c vai tr h tr tch cc cng
on t c nhng mc tiu ra.
2.2. Nhim v ca cng on
Nhim v ca cng on l ton b mc tiu m cng
on cn t ti, l nhng vn t ra m cng on cn gii
quyt trong tng thi k c th. Thc hin nhim v cng on
l m bo cho vic thc hin tt chc nng ca cng on
trong mt giai on nht nh, ph hp vi tnh hnh kinh t - x
hi ca giai on . Trong giai on hin nay, nhm m bo
cho cc chc nng ca cng on c thc hin tt gp phn
xy dng mt x hi cng bng, dn ch, vn minh, cng
on c cc nhim v ch yu sau:
- i din cho ngi lao ng tham gia vi c quan nh
nc xy dng v thc hin cc chng trnh kinh t - x hi,
cc chnh sch, c ch qun l kinh t, cc ch trng chnh
sch lin quan n quyn li v trch nhim ca ngi lao
ng.

- Tp hp, gio dc v tuyn truyn php lut ngi lao

ng hiu r quyn v ngha v ca mnh, ca cc c quan t
chc.
- Tham gia cc quan h trong nc v quc t nhm xy
dng cc mi quan h i ni, i ngoi rng ri, gp phn thc
hin ng li chnh sch ca ng v nh nc, to iu kin
tt cho mi trng lao ng.
Trong qu trnh hot ng t kt qu cao, cng on
cn c iu kin nht nh nh: quyn t do cng on; c t
cch php nhn c lp; c s bo tr ca nh nc v cc
iu kin khc... Cc iu kin trn c ngha quan trng i
vi hot ng ca cng on v n l nhng nhn t quyt nh
hiu qu thc hin cc nhim v do t chc cng on t ra
trong giai on hin nay.{14, tr81,82}
3. C cu t chc ca cng on Vit Nam
C cu t chc l vn c bn nht trong cng tc t
chc. C cu t chc phn nh s phn cng lao ng trong
mt t chc, hoc l s phn b nhim v ca b my t chc
cho cc c s t chc trc thuc. Khi nhn vo c cu b my t
chc c th thy c cc nhim v ch yu ca t chc,
trn c s m phn bit t chc ny vi t chc khc.
C cu t chc cn phn nh mi quan h cng tc gia
cc b phn cu thnh, thng qua nghin cu c s ca h
thng t chc. Bo m s nhn s cn thit trong cc n v
cu thnh. C cu t chc phi bo m, to iu kin cho vic
lun chuyn v x l thng tin gia cc n v trc thuc.
Theo quy nh ca php lut, t chc cng on Vit Nam
gm 4 cp c bn sau: i) Tng Lin on Lao ng Vit Nam
(TLLVN); ii) Lin on lao ng tnh, thnh ph trc thuc
10

trung ng(gi l lin on lao ng tnh, thnh ph) v cng

on ngnh trung ng; iii) Cng on cp trn c s; iv) Cng
on c s v nghip on{7, tr10}. Trong , mi cp cng
on c nhim v khc nhau.
i tng ch o trc tip ca TLLVN l cc lin on
lao ng tnh, thnh ph trc thuc trung ng, cng on
ngnh trung ng v c quan tng lin on lao ng, cc n
v trc thuc. TLLVN l c quan cao nht quyt nh phng
hng, ch trng, ni dung, chng trnh hot ng ca cng
on nhm thc hin ngh quyt i hi cng on ton quc
v ngh quyt ca CSVN, ch o cng tc tng kt thc hin
v nghin cu l lun cng on.
Lin on lao ng tnh, thnh ph c i tng ch o
trc tip l cc lin on lao ng qun, huyn, th x, thnh
ph thuc tnh, cc cng on c s v nghip on ng trn
a bn khng phn bit cp qun l v thnh phn kinh t. Ch
o trc tip cng on tng cng ty (thuc tnh); cng on
khu cng nghip, khu ch xut, cc cng on ngnh a
phng, cng on c s trung ng (nhng cng on c s
khng c cng on ngnh trung ng). Lin on lao ng
tnh, thnh ph quyt nh thnh lp cc cng on v nghip
on thuc a phng qun l, tho lun vi cng on ngnh
trung ng trc khi quyt nh thnh lp hoc gii th cc
cng on ngnh a phng. Ch o cc cp cng on a
phng t chc i hi, quyt nh cng nhn ban chp hnh v
u ban kim tra cng on ngnh a phng, cc cng on
trc thuc a phng qun l. Hng dn cng tc pht trin
on vin, xy dng cng on c s v nghip on vng
mnh, cng nhn v ngh TLLVN khen thng nhng cng
11

on c s v nghip on vng mnh. Ngoi ra, lin on lao

ng tnh cn qun l cc cn b cng on chuyn trch lin
on lao ng tnh, thnh ph, cng on ngnh a phng,
lin on lao ng qun, huyn, th x, thnh ph thuc tnh,
cng on c s, thc hin quy hoch k hoch o to bi
dng cn b, thc hin ch chnh vi cn b thuc din
qun l.
Cng on ngnh trung ng c i tng ch o l cng
on tng cng ty, cng on trong cc c quan b, cng on
trong cc ban ca ng, on th trung ng v cc cng on
c s trc thuc. Cng on ngnh trung ng c trch nhim
phi hp vi lin on lao ng tnh, thnh ph ch o hng
dn cng on ngnh, a phng cc ni dung thuc ngnh,
ngh. i tng ch o, nhim v ca cng on ngnh trung
ng c quy nh c th trong iu l ca cng on Vit
Nam v trong cc ngh quyt c ban hnh cc nhim k i
hi cng on Vit Nam.
Cng on cp trn c s bao gm lin on lao ng
qun, huyn, th x, thnh ph thuc tnh v cc cng on
tng cng ty, cng on ngnh a phng, cng on cng ty,
khu ch xut, khu cng nghip tp trung chu s ch o trc
tip (hoc phi hp) ca lin on lao ng tnh, thnh ph
(trung ng) v cng on ngnh trung ng. i tng ch o
trc tip ca cng on cp ny l cc cng on c s v
nghip on c phn cp qun l theo iu l cng on
Vit Nam.
Cng on c s v nghip on c i tng ch o trc
tip l cc cng on b phn; t cng on. Cng on c s
v nghip on ra quyt nh thnh lp v cng nhn ban chp
12

hnh cng on b phn v t cng on; ch o cng on b

phn v t cng on, thc hin c hiu qu cng tc chnh tr,
t tng, pht trin on vin, xy dng cng on b phn t
cng on v cng on c s vng mnh{15, tr67}.
Vi mt c cu cht ch thng nht nh vy, cng on
c iu kin thun li trong hot ng chm lo, bo v quyn,
li ch ca ngi lao ng v a chnh sch php lut vo i
sng, gip cho i b phn ngi lao ng v ngi s dng lao
ng thc hin tt chnh sch ca nh nc v s pht trin ca
doanh nghip v ca x hi.
4. Nguyn tc hot ng ca t chc cng on
Nguyn tc hot ng ca cng on l nhng chun mc
hng dn ni dung, phng php, hnh thc hot ng ca
cng on. Cc nguyn tc ny bao gm:
4.1. m bo s lnh o ca CSVN i vi hot ng
ca t chc cng on
CSVN l ht nhn lnh o h thng chnh tr x hi ca
nc CHXHCN Vit Nam. Tt c nhng thnh vin h thng
chnh tr trong c cng on u t di s lnh o ca
ng.
Hot ng ca cng on Vit Nam da trn c s ng
li, ch trng, chnh sch ca ng v gp phn thc hin
nhim v chnh do ng ra trong mi thi k. Ngay t nhng
ngy u thnh lp, Cng on Vit Nam t hot ng ca
mnh di s lnh o ca ng. iu l cng on Vit Nam
nm 2003 ghi r: Di s lnh o ca ng cng sn Vit
Nam, k t ngy thnh lp n nay, cng on Vit Nam t
chc, vn ng cng nhn, vin chc lao ng i u trong s

13

nghip u tranh v c lp, t do ca t quc, v hnh phc

ca ngi lao ng.{7, tr3}
Hot ng cng on t di s lnh o ca ng l
mt tt yu khch quan v y cng l nguyn tc hot ng
mi cp cng on. Nu ph nhn nguyn tc ny l ph nhn
cng on v bn cht cch mng. Nguyn tc ny cn ng
vai tr thc y hiu qu ca hot ng cng on v lm cho
t chc cng on ngy cng vng mnh, c v tr vng chc
trong h thng chnh tr - x hi.
m bo s lnh o ca ng trong hot ng tc l m
bo hot ng cng on lun theo ng ch trng, ng li,
chnh sch, cng tc t chc cn b ca ng. ng thi, cng
on cn vn dng ch trng, ng li, chnh sch ca ng
vo chng trnh hot ng ca mnh v thng xuyn tranh
th s lnh o ca ng thng qua vic thng bo tnh hnh v
kt qu hot ng.
Cc cp cng on cn kin ton b my t chc ca
mnh, c cu ban chp hnh cng on cn c ngi l ng
vin c uy tn, c nng lc cng tc. Cn c cn b cng on l
ng vin u t tham gia cp u. Nh vy, t chc cng on
mi nng cao hiu qu cng tc v lun i ng ng li ca
ng, thc hin tt cc chc nng ca mnh, ng thi lm tt
vai tr l si dy ni lin ng vi qun chng.
Trong iu kin hin nay, khi nn kinh t vn hnh theo
hng m rng lin kt, hp tc lin doanh vi nc ngoi, t
chc v hot ng cng on cc c s lin doanh mang
mu sc mi. Song, khng th tch ri s lnh o ca ng,
m ngc li cn tng cng hn na s lnh o cu ng i
vi t chc cng on. Tuy nhin, trong khi vn dng nguyn tc
14

ny khng nn my mc m cn c s sng to m bo s
thnh cng trong hot ng cng on.
4.2. Cng on phi gi lin h mt thit vi qun chng
Cng on l t chc qun chng rng ln ca cng nhn
vin chc v ngi lao ng, ngc li cng nhn vin chc lao
ng l c s x hi ca cng on. Sc mnh ca cng on l
mi lin h mt thit vi qun chng thu ht, tp hp, thng
nht ch hnh ng. Nu ri xa qun chng cng on s
khng c mi trng hot ng.
Vn kin i hi CSVN ln th X khng nh: Vai tr
v sc mnh ca cc on th chnh l kh nng tp hp
qun chng, hiu r tm t v nguyn vng ca qun chng,
nng cao gic ng x hi ch ngha cho qun chng, khi ng
tinh thn t gic, tch cc, ch ng, sng to ca qun
chng...{3, tr15}. V vy, cn b cng on cn nhn thc y
v vai tr quyt nh ca qun chng, tng cng mi quan
h vi qun chng, ginh c nim tin ca qun chng, hiu r
tm t nguyn vng ca h hng hot ng ca cng on
p ng c yu cu cng mi, cng cao ca nhim v cng
on trong thi k mi. Cn b cng on cn hiu qun chng
l ch th sng to nn lch s, sc sng to ca qun chng l
v tn, t t nim tin vo qun chng. Mi lin h mt thit
vi qun chng ca cng on phi c c th ho bng s
tip cn, i li thm hi trong nhng dp hiu, h, l, tt, t chc
cc hot ng qun chng, chia s lng nghe kin ca qun
chng ng nh li dy ca Lnin: Phi sng su vo i sng
cng nhn, bit xc nh mt cch chc chn, bt c vn
no, trong lc no tm trng ca qun chng, nhu cu, nguyn
vng, nhng ngh thc s ca h...Bit chim c lng tin
15

cy v b bn ca qun chng bng mt thi hu i i vi

h bng cch quan tm tho ng nhng nhu cu ca h. {2,
tp 42, tr 300}
4.3. m bo tnh t nguyn ca qun chng
Tnh t nguyn ca qun chng trong hot ng cng
on th hin ch ngi on vin t nguyn gia nhp t
chc cng on, tham gia hot ng, thc hin cc nhim v
c giao trn c s nhn thc c trch nhim v li ch cng
vic ca mnh.
m bo tnh t nguyn ca qun chng trong hot ng
cng on c ngha l khng nn g p on vin tham gia hot
ng. Vn ny tr thnh nguyn tc hot ng ca cng
on v cng on l t chc do vin chc v ngi lao ng t
nguyn tham gia v hot ng v li ch ca chnh h. Nu ph
nhn nguyn tc ny l ph nhn vn ht sc c bn thuc
v bn cht ca t chc cng on. Trong hot ng cng on,
tnh t nguyn ca qun chng l ng lc thc s khi dy
lng nhit tnh tham gia hot ng ca on vin. pht huy
c tnh t nguyn ca qun chng, ngi cn b cng on
cn c lng tin thc s mi ngi lao ng. Trc khi lm vic
g d ln hay nh, cng cn phi c s gii thch hay gio dc,
thuyt phc lm cho mi on vin hiu ngha v trch nhim
trong mi cng vic m h c ngha v hon thnh.
Trong hot ng cng on hin nay, nguyn tc ny cng
c cao. Bi l, x hi cng pht trin th trnh nhn thc
ca ngi lao ng ngy cng c nng ln. Mt khi h
nhn thc c vn th h s t nguyn, t gic tham gia
cc hot ng do cng on t chc. Mun vy, nhng hot
ng ca cng on phi c ni dung st thc vi nhng vn
16

m qun chng quan tm, hnh thc th hin phong ph v a

dng, li cun qun chng tham gia.
Tuy nhin, khi thc hin nguyn tc ny ngi cn b cng
on cn nhn thc r vic m bo tnh t nguyn ca qun
chng khng c ngha hon ton chiu theo qun chng.
mun ca qun chng ch ph hp khi da trn quyn li ca
tp th, cng ng, x hi. V th, bn cnh vic m bo
nguyn tc ny cng on cn gn vi vic nng cao trnh t
tng, vn ho, nghip v cho on vin v ngi lao ng,
ng thi cn chng t tng nng vi, mnh lnh g p qun
chng trong hot ng cng on.
4.4. Nguyn tc tp trung dn ch
Trong hot ng cng on, tp trung dn ch l mt trong
nhng nguyn tc c bn ca cng on Vit Nam m bo s
thng nht gia ch v hnh ng chng li s tp trung
quan liu v dn ch v t chc. Ph nhn nguyn tc ny
trong t chc v hot ng s ph nhn v mt bn cht cch
mng ca t chc cng on. Tp trung dn ch l xy dng
ch lm ch da trn sng kin ca qun chng, to mi
iu kin thu ht qun chng tham gia hot ng. Cng on
Vit Nam t chc v hot ng theo nguyn tc tp trung dn
ch th hin ni dung c bn sau:
- C quan lnh o ca cc cp cng on u do bu c
lp ra.
- C quan lnh o cao nht ca mi cp cng on l i
hi cng on cp . Gia hai k i hi, c quan lnh o l
ban chp hnh do i hi cp bu ra. Trng hp c bit
cng on cp trn c quyn ch nh ban chp hnh lm thi
nhim k khng qu 12 thng. Ban chp hnh cng on cc
17

cp thc hin nguyn tc tp th lnh o, c nhn ph trch,

ngh quyt thng qua a s.
- Ngh quyt ca cng on cp trn phi c thi hnh
nghim chnh. Thiu s phc tng a s, cp di phc tng
cp trn.
- Ban chp hnh cng on cc cp c trch nhim bo
co v hot ng ca mnh vi i hi cng on cng cp v
vi cng on cp trn, thng bo kt qu hot ng vi cng
on cp di. Cng on c s nh k thng bo cng vic vi
cc cng on b phn, cc t cng on trc thuc{16, tr20}.
Nh vy, tp trung dn ch trong hot ng cng on l
s kt hp ng n gia ngi cn b vi on vin cng
on, gia ch trng v hnh ng. m bo s lnh o, ch
o thng nht, ng thi pht huy tnh tch cc sng to ca
mi thnh vin trong t chc thc hin cc nhim v mc tiu
ca mnh vi mc tiu xy dng t chc cng on ngy cng
vng mnh.

18

Chng ii
Thc trng hot ng ca t chc Cng on Vit Nam
1. Nhng kt qu t c
Ho chung vi xu th hi nhp ca t nc, trong nhng
nm qua Cng on Vit Nam c nhiu i mi r rt v t
chc, ni dung, phng hng hot ng. Di s ch o ca
TLLVN, nhiu phong tro thi ua mang li hiu qu thit
thc gp phn quan trng vo s pht trin kinh t x hi ca
t nc. Cng tc tuyn truyn, gio dc c y mnh tt
c cc cp ca t chc cng on. Cc hot ng x hi din ra

19

si ni, rng khp vi nhiu hnh thc phong ph, a dng thu
ht c s ch ca ngi lao ng.
Trong cng tc nghin cu tham gia gp , xy dng cc
vn bn lut v di lut. Trong nhng nm qua, TLLVN trn
c s kin ca on vin cc cp cng on, nghin cu
v tham gia gp xy dng hng lot cc d n lut c lin
quan n lnh vc lao ng-x hi. Gn y nht, trong nm
2006, cng on tham gia nhiu kin trong d tho Lut
sa i, b sung mt s iu ca B lut lao ng, trong qu
trnh xy dng v ban hnh Lut bo him x hi, Lut dy
ngh, Lut a ngi lao ng i lm vic nc ngoi theo
hp ng, Lut bnh ng gii, Php lnh dn ch c s... ng
thi, cng on cng ly kin sa i Lut cng on cho ph
hp vi s pht trin ca t nc.
Cng tc t vn php lut v tr gip php l ca 10 trung
tm, 31 vn phng v 87 t t vn php lut ca cng on cc
cp gp phn a chnh sch php lut ca nh nc vo i
sng ngi lao ng, nng cao s hiu bit v thc hin tt vic
bo v quyn li ch hp php cho ngi lao ng.
Di s ch o ca cng on, vic thc hin php lut
khu vc doanh nghip nh nc c nhiu chuyn bin tch
cc. Nm 2006 c 93% doanh nghip nh nc m hi ngh
cng nhn vin chc v 97% c quan m hi ngh cn b, cng
chc, t l doanh nghip c tha c lao ng tp th doanh
nghip nh nc l 96%, doanh nghip ngoi quc doanh l
26%, doanh nghip c vn u t nc ngoi l 46%. T l ngi
lao ng c hp ng lao ng doanh nghip nh nc l 96%
(64% hp ng lao ng khng xc nh thi hn), doanh
nghip ngoi quc doanh l 84% (21% l hp ng khng xc
20

nh thi hn), doanh nghip c vn u t nc ngoi l 85%

(15% l hp ng khng xc nh thi hn).{6, tr20,21}
Cng on cn ngh vi Quc Hi gim tui ngh hu
cho nhng ngi lao ng (phn ln l lao ng n) trong cc
ngnh cao su, dt may, ch bin thu sn v phi lm vic trong
iu kin nng nhc, c hi, b mc bnh do tc ng ca
ngh nghip.
Trong lnh vc gii quyt vic lm v hc ngh, thng qua
hot ng ca 10 trng dy ngh v trung tm gii thiu vic
lm ca t chc cng on, trong thi gian qua cng on t
vn vic lm cho hn 51.000 ngi, gii thiu vic lm cho
10.000 ngi, dy ngh ngn hn v di hn cho gn 30.000
ngi.
Cng on kin ngh v c Chnh ph chp nhn gii
quyt vn tin lng ti thiu trong khu vc c vn u t
nc ngoi (FDI), gia hn thm thi gian thc hin Ngh nh
41/N-CP ban hnh ngy 11/4/2002 v chnh sch i vi lao
ng di d trong c phn ho doanh nghip nh nc.
TLLVN kim tra hng dn st sao cng tc an ton
v sinh lao ng cc c s sn xut kinh doanh. Vi s phi
hp ca 38 Lin on lao ng a phng, 13 cng on ngnh
trung ng v 15.156 cng on cp c s, cc nhm cng
tc kim tra c 11.157 c s v a ra nhng kin ngh
nhm bo v tnh mng, sc kho ca ngi lao ng nhng
c s ny.{6, tr23}
Trong nm 2006, chng trnh pht trin 1 triu on
vin theo tinh thn Ngh quyt i hi IX Cng on Vit Nam
c ch o rng khp mi cp cng on, cng on
pht trin vi 465.331 on vin, thnh lp mi 5.366 cng
21

on c s, nng tng s on vin ln 57.681.333 ngi v

87.613 cng on c s.
Cng tc o to bi dng trnh , nng lc ca cn b
cng on cc cp cng c ch trng v nng ln r rt. Nm
2006, c gn 70 vn lt cn b cng on c s, c tp
hun, nng cao trnh , trn 1 nghn lt cn b cng on
c hc tp chnh tr, ngoi ng, tin hc. TLLVN phi hp
cc vi t chc, lin on lao ng quc t tp hun cho 50
ging vin kim chc v 100 cn b cng on khu vc doanh
nghip c vn u t nc ngoi.{6, tr25}
Cng tc tuyn truyn gio dc cho ngi lao ng c
y mnh cc cp cng on vi nhiu ni dung, hnh thc
khc nhau nhm nng cao nhn thc ca ngi lao ng v cc
vn x hi nh php lut v phng chng ma tu, tham
nhng. ng thi, t chc v hot ng cng on trong cc
doanh nghip c phn ho, hot ng v mi trng, an
ton v sinh lao ng, tng kt 10 nm phong tro xanh, sch,
p v thi ua lao ng sng to trong giai cp cng nhn
lao ng.
Nm 2006, cng on tranh th trao i kinh nghim
vi cng on cc nc v nhn c s gip v ti chnh, k
thut ca cng on cc nc trong T chc Lao ng quc t
(ILO), ca cc t chc phi chnh ph (NGO). Hng trm lt cn
b tham gia tp hun v cc ch nh lao ng, cng on,
c ch ba bn.
ng thi, TLLVN v Lin hip quc t cc cng on t
do (ICFTU) phi hp t chc thnh cng hi ngh mng li lao
ng khu vc chu Thi Bnh Dng ln th 12 trc thm hi
ngh thng nh APEC. Hi ngh thu ht c 40 i biu t
22

cc nc APEC i din cho trung tm cng on ton quc cc

nn kinh t APEC nhm hng ti mt cng on APEC pht
trin bn vng v m bo cc quyn ca ngi lao ng,
khuyn khch cc nh lnh o APEC thng qua cc bin php
c th thc y s tham gia ca cng on trong APEC v
thnh lp din n APEC.
Nhng kt qu trn chng t s i mi ca t chc
cng on cng nh vai tr ca cng on trong cc lnh vc
i sng x hi. Cng on gp phn tch cc vo s pht
trin kinh t x hi ca t nc, nng cao v th trong xu th
hi nhp, bo v c quyn, li ch hp php ca ngi lao
ng.

2. Nhng hn ch trong hot ng cng on th hin

trong mt s lnh vc c bn
Bn cnh nhng kt qu ng ghi nhn trn, hot ng
ca cng on vn cn nhiu tn ti, yu km th hin trong
cc lnh vc c th sau:
2.1. Hn ch ca cng on trong lnh vc hc ngh v
vic lm
c hc ngh v c vic lm l quyn ca mi ngi
c Nh nc quy nh trong Lut Hin php v c c th
ho ti iu 5 B lut lao ng Mi ngi u c quyn lm
vic, t do chn vic lm v ngh nghip, hc ngh v nng
cao trnh ngh nghip, khng b phn bit v gii tnh, dn
tc, thnh phn x hi, tn ngng tn gio.{9, tr5}

23

Nn kinh t cng pht trin cng i hi cao v trnh

hc vn. Cng vi , tnh trng tht nghip gia tng cng t
ra yu cu v gii quyt vic lm. y l mt trong nhng vn
bc xc ca ton x hi cn c cc ngnh, cc cp cng
on quan tm. Theo quy nh ca iu 7 Lut Cng on
Cng on tham gia vi cc c quan, n v tri thc hu quan
gii quyt vic lm, nng cao trnh ngh nghip, vn ho,
khoa hc k thut cho ngi lao ng{10, tr4}. Theo , cng
on c quyn tham gia kin vi t chc c lin quan hoc c
th t mnh t chc tm vic lm, dy ngh nng cao trnh
ngh nghip cho ngi lao ng theo quy nh chung ca Nh
nc.
Trong nhng nm qua, c cu lao ng c nhiu bin i
v c xu hng mt cn bng v c cu trnh . T l ngi lao
ng c trnh i hc l 0,9; Cao ng l 1 v Trung cp l
2,8 trong khi t l hp l l i hc 1; Cao ng 4; Trung cp
12.{19}
Xu hng hc ngh theo kiu tha thy, thiu th lm
cho th trng lao ng mt cn i, tnh trng thiu th tay
ngh cao xy ra ngy mt nhiu. Chng trnh h tr o to
ngh ca TLLVN phi hp vi cc b ngnh c lin quan
o to dy ngh cho 177 nghn ngi vi s vn 500 t ng
ang c trin khai nhng nhn chung cn chm chp. S
lng o to cn t, lc hu cha theo kp vi s pht trin kinh
t x hi. Nm 2006, c nc o to ngh cho 5000 sinh vin
h cao ng, 255000 sinh vin h trung cp cho cc ngnh
cng nghip trong khi nhu cu s dng lao ng h c trnh
, tay ngh nc ta ln ti 1,3 triu ngi. [20]

24

Mt khc, trnh tay ngh ca ngi lao ng vn cn

nhiu bt cp. a s cng nhn nc ta trnh , tay ngh, k
thut cn thp. Trong tng s hn 7 triu ngi ng my,
nhm lao ng k thut mi trnh ch chim khong 12,6%.
Nu tnh c s cng nhn k thut c truyn ngh thc t
(khng bng cp) th lao ng k thut nc ta ch t t l xp
x 25% (khong 2 triu nhiu) s cn li ln ti 12% cha c tay
ngh. [21]
Chnh vic o to lch lc nh trn khin cho vn
gii quyt vic lm cho ngi lao ng tr thnh mt gnh
nng cho s pht trin k thut ca t nc. Theo s liu ca
B lao ng thng binh x hi, hin nay c khong 6,08% lao
ng khng c b tr vic lm, khong 100.000 lao ng cn
trong danh sch ca doanh nghip nhng ang ngh ch vic
hoc t tm vic lm mi (ch yu l lao ng trn cc cng
trnh xy dng). Kh nng thu ht v to vic lm ca Vit Nam
hin nay ch t khong 6,3 triu ngi trong s ngi cn
vic lm ln ti 18 triu ngi. S lao ng di d ngy cng
tng nm 2000 l 100.000 ngi, nm 2003 l 150.000 ngi
trong cc doanh nghip Nh nc. [22]
S d c tnh trng mt cn i gia vic lm v hc ngh
xut pht t nhng quy nh ca Nh nc. Cc quy nh ca
php lut ch quy nh chung chung nhim v, quyn hn ca
cng on trong lnh vic lm, hc ngh m khng c mt vn
bn c th, mt chng trnh cho cng on trong tng cp
hc, tng ngnh ngh. Ngh nh 39/2003/N-CP ban hnh ngy
18/04/2003 quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu
ca B lut lao ng v vic lm ch yu giao cho B lao ng
thng binh x hi. Trong khi , cng on vi vai tr l t
25

chc i din cho ngi lao ng th ch c quyn tham gia

gii quyt vic lm ti cc doanh nghip, n v hu quan m
khng c vai tr trong vic tham gia hoch nh chnh sch vic
lm nh B lao ng thng binh x hi.
Mt khc, hot ng ca cng on trong cc doanh
nghip cn hn ch. Cng on c s khng c iu kin, cng
nh khng c kh nng o to ngh v gii quyt vic lm
cho ngi lao ng. Cng on c s cng khng c kinh ph
t chc dy ngh cho ngi lao ng, on ph cng on qu t
i, n v s dng lao ng khng mun t chc cho ngi lao
ng hc ngh v s tn km thi gian, tin bc, nh hng n
nng sut lao ng, ch s dng lao ng s khi ngi lao ng
c nng cao tay ngh s chuyn sang n v khc. Cn b
cng on khng bit cch thuyt phc ngi s dng lao ng
t chc cho ngi lao ng c nng cao trnh , tay ngh.
Mi quyt nh v vic lm, hc ngh cho ngi lao ng u
do ch s dng ln phng n, quy nh chi tit . kin ca cng
on cng ch mang tnh hnh thc. nhiu doanh nghip, cn
b cng on cn khng dm xut kin gii quyt vic
lm, b tr vic lm cho ngi lao ng v s ch doanh nghip
bng cch ny hay cch khc pht, cp lng ca chnh mnh
hoc nhng ngi lao ng khc.
2.2. Hn ch

ca cng on trong vic k kt v thc

hin tho c lao ng tp th

Theo iu 44 B lut lao ng: Tho c lao ng tp th
l vn bn tho thun gia tp th ngi lao ng v ngi s
dng lao ng v cc iu kin lao ng v s dng lao ng,
quyn li v ngha v ca hai bn trong quan h lao ng{9,
26

tr55}. Trong k kt tho c lao ng tp th cng on c vai

tr quan trng i din cho tp th ngi lao ng k kt tho
c lao ng tp th vi gim c x nghip thuc cc thnh
phn k thut, gim st vic thc hin tho c . Vic k kt
tho c lao ng tp th ch c tin hnh khi c 50% s
ngi ca tp th lao ng trong doanh nghip tn thnh ni
dung tho c thng lng.
Trong nhng nm qua, cng on tham gia tch cc vi
vai tr i din cho tp th ngi lao ng k kt tho c lao
ng. Nhng trong thc t, t l tho c tp th c k kt
cn thp. Nm 2003, s lng doanh nghip nh nc k tho
c lao ng t 84%, doanh nghip c vn u t nc ngoi
t 26%, doanh nghip ngoi quc doanh khong 10%{4,
tr25}. Nm 2004, t l trung bnh ca tho c lao ng tp th
vo khong 64% gia cc doanh nghip{5, tr22}. Nm 2006,
vic k kt tho c lao ng tp th tng song khng ng
k: doanh nghip Nh nc l 96%, doanh nghip c vn u t
nc ngoi l 46%, doanh nghip ngoi quc doanh l 26%. [6,
tr18]
Vai tr ca cng on c s trong qu trnh thng lng,
k kt tho c lao ng c th hin trong tt c cc giai
on bao gm:
Chun b ni dung v d tho tho c tp th; thu thp
thng tin, tham kho kin ca cc c quan, t chc v cc
chuyn gia; c i din c nng lc, trnh , uy tn v c k
nng tham gia thng lng tho c tp th; chun b ni
dung, hnh thc v phng php ly kin tp th lao ng mt
cch hiu qu, thit thc, ph hp; c i din k kt tho c

27

tp th; thng xuyn theo di, gim st vic thc hin tho
c tp th; kp thi xut sa i, b sung tho c tp th.
Tuy nhin trn thc t, trong qu trnh m phn, k kt
tho c tp th, k nng ca cn b cng on cn hn ch.
Cn b cng on c s cha hiu bit chnh sch php lut
nht l lut lao ng. K nng m phn, thng lng ca cn
b cng on cn km, cha p ng c nhu cu t ra.
Trong qu trnh chun b cho mt cuc thng lng, phn ng
cn b cng on c s cha bit cch thu thp v x l thng
tin, xc nh mc tiu, ni dung cn tho thun trong tho c,
lng tng trong vic ly kin tp th lao ng v thnh lp
ban i din lao ng. Nhiu cn b cng on khng bit cch
t chc ly kin, thuyt phc tp th ngi lao ng nht l
nhng ngi cn phn vn, cha c chnh kin. Cn b cng
on ti cc doanh nghip va thiu, va yu nn sc thuyt
phc ca h vi ch s dng lao ng cn hn ch. Trc khi
thng lng rt t trng hp cn b cng on tm hiu c
im tm l, t tng, quan im ca i tc (ngi s dng lao
ng) v cc trng hp xy ra trong qu trnh m phn. V
vy, khi m phn cn b cng on thng lng tng trong
vic a ra nhng yu cu c li cho ngi lao ng v x l
cc b tc v ni dung thng lng. Do vy, phn ln tho c
lao ng tp th c k kt ch yu rp khun theo B lut lao
ng, khng em li kt qu c li hn cho ngi lao ng. Vic
k kt tho c ch tng v s lng m cht lng khng cao.
Nhiu doanh nghip k kt tho c ch nhm mc ch trnh
s rc ri ca c quan cp trn trong qu trnh kim tra ch
khng xut pht t vic bo m quyn li cho ngi lao ng.
2.3. Hn ch ca cng on trong lnh vc tin lng
28

Tin lng l vn c lin quan trc tip n quyn li

ca ngi lao ng. y l ngun sng chnh ca h v gia nh
h. Cn c vo nhu cu tiu dng ti thiu ca ngi lao ng,
ch s sinh hot, cung cu lao ng, Chnh ph quy nh mc
lng ti thiu v iu chnh theo tng thi k sau khi ly kin
ca TLLVN v B, ngnh c lin quan. Hin nay, mc lng
ti thiu ca cng nhn vin chc Nh nc l 450.000/thng.
i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi (FDI) t ngy
01/01/2007 lng cho ngi lao ng c nng ln gm ba
mc 710.000 ng, 790.000 ng, 870.000 ng [28]
Ngoi lng c bn, theo quy nh ca php lut lao ng,
ngi lao ng cn c th c hng cc ch ph cp nh:
Ph cp thm nin vt khung; ph cp chc v lnh o;
ph cp kim nhim chc v lnh o; ph cp khu vc; ph
cp c bit; ph cp thu ht; ph cp lu ng; ph cp c
th theo ngh hoc cng vic.
Trn thc t, vic chi tr tin lng cho ngi lao ng cn
nhiu bt cp. Thu nhp t tin lng hng thng ca cn b,
cng nhn, vin chc trong c quan Nh nc n nh tng
thm 28,6% do Nh nc iu chnh mc lng ti thiu, tuy
nhin vn cha p ng c i sng ca h trong khi mc
lm pht tng cao. Tin lng doanh nghip ngoi quc doanh
nhn chung thp, t 700.000 n 1.200.000/ngi/thng. C
nhiu ni ch t 300.000/ngi/thng. Vn ng quan tm
hin nay l hu ht cc doanh nghip ngoi quc doanh, doanh
nghip c vn u t nc ngoi khng xy dng thang lng,
bng lng theo quy nh. Nhiu doanh nghip cc cng trnh
xy dng c bn, thanh ton tin lng cho ngi lao ng
chm, c ni chm 3-4 thng. ng ch thi gian gn y
29

xut hin tnh trng, mt s doanh nghip c vn u t nc

ngoi (ch yu l doanh nghip Hn Quc) n lng cng nhn
2-3 thng sau ch doanh nghip b trn hoc tu tn ti sn
gy ln tnh trng bt n nh ti doanh nghip[6, tr30]. Mt s
doanh nghip xy dng nh mc lao ng qu cao so vi kh
nng ca ngi lao ng ti doanh nghip. Do , ngi lao
ng rt kh hon thnh theo thi gian quy nh. hon
thnh c th ngi lao ng phi lm vic vi cng cao,
thi gian lao ng ko di.
Trong khi , cng on c s cha c nhiu bin php bo
v quyn, li ch hp php ca ngi lao ng. Ni dung hot
ng ca cng on trong lnh vc tin lng th nhiu, song
vic thc hin cn nhiu thiu st, hoc khng thc hin. Php
lut quy nh, ngi s dng lao ng phi tho lun vi Ban
chp hnh cng on c s khi khu tr tin lng ca ngi
lao ng vic khu tr khng qu 30% tin lng hng thng.
Nhng thc t, vic khu tr tin lng ca ngi lao ng do
ch s dng lao ng quyt nh. Cn b cng on khng c
tham gia trong vic xy dng mc lng ti thiu ti doanh
nghip cng nh xy dng quy ch phn phi tin lng v thu
nhp trong doanh nghip. Cn b cng on nhiu n v
khng c kh nng kim tra, gim st s lng, n gi tin
lng ca cc phng, ban, i sn xut, khng thc hin
xut tng lng, nng lng vi ngi s dng lao ng. Nhiu
trng hp hi ng xt nng lng ca doanh nghip hng
nm khng c mt ca i din Ban chp hnh cng on.
S d hot ng ca cng on trong lnh vc tin lng
cn nhiu yu km bi cn b cng on c s cng l ngi
lm cng n lng nn h khng dm ng ln bo v li ch
30

ca ngi lao ng v s nh hng n bn thn mnh. Mt

khc, hot ng cng on trong cc doanh nghip cha thc
s mnh, khng c phng php thuyt phc ngi s dng lao
ng i tng lng cho cng nhn. Khi c vi phm ca
ngi s dng lao ng trong lnh vc tin lng, cn b cng
on cng khng bo co ln cng on, cp trn. Do kin thc
php lut cn hn ch, k nng hot ng cn yu km nn
cng on khng thc s ng vai tr ngi bo v gii th
trong lnh vc tin lng.
2.4. Hn ch ca cng on trong vic ng v tr bo
him x hi cho ngi lao ng
Mc ch ca chnh sch bo him x hi l tng bc m
rng v nng cao vic m bo vt cht, gp phn n nh i
sng cho ngi lao ng v gia nh h trong cc trng hp
ngi lao ng b m au, thai sn, tai nn lao ng, bnh ngh
nghip, b mt vic lm, cht, gp ri ro hoc kh khn khc.
Cng vi B lao ng thng binh v x hi, TLLVN thc hin
chc nng tham gia qun l, xy dng chnh sch, qun l qu
bo him x hi, kim tra, gim st qu .
Hot ng ca cng on c s trong lnh vc bo him x
hi ht sc phong ph v a dng. Cn b cng on phi t
chc, tuyn truyn, gii thch cho ngi lao ng hiu c li
ch ca vic tham gia bo him x hi, nm vng tm t, nguyn
vng ca ngi lao ng, phn nh nhng bt cp trong chnh
sch bo him x hi c s tham gia v kin ngh vi cng
on cp trn v cc c quan lin quan xem xt, b sung ch
chnh sch bo him x hi. Cng on cn gip ngi lao ng
k hp ng lao ng v a ni dung bo him x hi vo trong
hp ng lao ng. Ban chp hnh cng on thc hin quyn
31

gim st ngi s dng lao ng trong vic thc hin ch

bo him x hi, nhc nh ngi s dng lao ng ng 15%
qu lng, ngi lao ng ng 5% tin lng vo qu bo him
x hi ca doanh nghip, xut kp thi gii quyt ch
m au, thai sn, tai nn lao ng cho ngi lao ng. ng
thi, cng on c th thay mt ngi lao ng yu cu c quan
bo him x hi gii quyt khiu ni, t co ca ngi lao ng
v thc hin ch bo him x hi. Khi c tranh chp v bo
him x hi Ban chp hnh cng on c c i din ca mnh
vo hi ng ho gii c s gii quyt tranh chp .
Trn thc t, tnh trng doanh nghip n ng, ng thiu
hoc khng ng bo him x hi xy ra hu ht cc ngnh,
a phng. in hnh nm 2006, H Giang n 6 t; H Tnh 6
t; Sc Trng 1,6 t; Bc Giang 1,7 t. Trong c nhiu doanh
nghip ch ng bo him tng trng Thnh ph H Ch Minh
cng ty KWANG NAM 100% vn Hn Quc pht hin sut 10
nm ch ng bo him x hi cho 400/1350 cng nhn, n ti
5 t; cng ty Giy Hip Hng n 9 t{6, tr20}. Nhiu doanh
nghip khng ng bo him hoc ng bo him vi mc
lng ti thiu thu li v nu b pht hin cng ch pht ti a
20.000.000 ng so vi s tin bo him doanh nghip phi
ng ln ti tin t l qu t.
Nguyn nhn ch yu ca tnh trng trn l do ngi s
dng lao ng trn trnh ngha v u t vo sn xut,
nhm thu li nhiu nht.Trong s cc nguyn nhn cng c
mt phn khng nh trch nhim thuc v cng on c s.
Cng on khng n c, nhc nh, kim tra gim st vic
ng bo him ca ngi s dng lao ng. Khi bit ch doanh
nghip c tnh khng ng bo him, cng on cng khng
32

bo co ln cng on cp trn. Nhiu trng hp xy ra tranh

chp v bo him x hi, cn b cng on khng bit hoc c
bit nhng khng hng dn cho ngi lao ng cc bc gii
quyt, c quan c thm quyn gii quyt ngi lao ng
c hng ng ch . Bn cnh , kin thc v php lut
bo him x hi ca cn b cng on cn hn ch nn khi
ngi lao ng c vng mc v bo him cn b cng on
cn lng tng, khng bit x l ra sao, khng dm kin ngh
xut vi ngi s dng lao ng. V vy, nhiu trng hp ngi
lao ng b mt vic lm, tai nn lao ng, bnh ngh nghip,
b cht, bn thn h cng nh gia nh h khng c hng
cc chnh sch bo him dn n tnh trng kin co ko di
hng nm tri.
2.5. Hn ch ca cng on trong lnh vc an ton, v
sinh lao ng
Thi gi lm vic c quy nh: mi ngy lm khng qu
8 ting, tun khng qu 48 gi (i vi cc c s kinh doanh),
tun khng qu 40 gi (i vi cc n v hnh chnh s
nghip). Vic lm thm gi i vi ngi lao ng c thc
hin khng qu 200h/nm. i vi trng hp c bit do Nh
nc quy nh sau khi tham kho kin ca TLLVN, nhng
khng qu 300h/nm.
m bo an ton v sinh lao ng, doanh nghip m
bo nhng vn sau: ch trang cp phng tin bo h lao
ng cho ngi lao ng; ch bi dng cho ngi lao ng
lm cc cng vic nng nhc, c hi; khm sc khe nh k
cho ngi lao ng. ng thi, doanh nghip phi p dng cc
tiu chun an ton v sinh i vi my mc, thit b, thc hin

33

cc bin php bo m, an ton v sinh lao ng khc cho

ngi lao ng.
Trong lnh vc ny cng on c vai tr rt quan trng gm
cc nhim v c th sau:
- Xy dng v k tho c tp th c ni dung an ton v
sinh lao ng.
- Tuyn truyn gio dc, ph bin chnh sch, hun luyn
an ton v sinh lao ng cho ngi lao ng.
- Cng on c s phi hp vi ngi s dng lao ng
t chc hun luyn cc bin php phng nga tai nn lao ng.
- Tham gia xy dng k hoch an ton lao ng phi m
bo cc ni dung sau: C cc bin php v k thut an ton
phng chng chy n; v sinh lao ng, ci thin vic lm;
trang b phng tin bo v c nhn; chm sc sc kho, phng
nga bnh ngh nghip,
- Cng on c s cn ch ng kim tra gim st cng
tc an ton v sinh lao ng ti c s theo nh k 03 thng/ln
cp doanh nghip v 01 thng/ln cp phn xng.
- Tham gia iu tra x l cc v tai nn lao ng, khi c tai
nn lao ng xy ra doanh nghip cng on c s phi th
hin c vai tr l ch da cho ngi lao ng.
- T chc phong tro qun chng lm cng tc an ton, v
sinh lao ng
Trn thc t, vai tr ca cng on trong lnh vc an ton
v sinh lao ng cha c thc hin ng b, trit . Theo s
liu thng k ca Vin cng nhn v cng on c 22% cng
nhn lm thm 1-2h; 19,92% cng nhn lm thm 3-4h v 3,4%
cng nhn lm thm 5-7h/tun. Ti cc doanh nghip lin
doanh, thng lm vic t 500-600h/nm{23}. iu kh khn
34

l cc doanh nghip thng a ra nh mc rt cao buc ngi

lao ng phi tng cng mc cng vic v t nguyn lm
thm gi.
V iu kin lm vic: ti a s cc doanh nghip ngi
lao ng phi lm vic trong iu kin cha m bo an ton
v sinh, thiu nh sng v ting n ln. Thng qua mt s cuc
kho st cho thy 78% cc doanh nghip c mi trng
nhim trong 28% nhim bi; 24% nhim hi, kh; 18%
nhim ting n. Nhiu ni nh min Trung v Ty nguyn mc
nhim vt mc cho php 3,2 ln. Chnh iu kin lm vic
khng m bo dn ti ngi lao ng mc bnh ngh
nghip tng i cao. Khi t chc khm sc kho cho cng nhn
thnh ph H Ch Minh vi s lng 1.400 ngi th c 1.199
ngi mc bnh ngh nghip; 40% c sc kho di mc trung
bnh{24}. Tai nn lao ng trong cng nhn ngy cng c chiu
hng gia tng, mi nm c khong 500 ngi cht. Tnh t
nm 1995-2004 c 24.217 v tai nn lao ng. Nm 2006 tnh
n ngy 10/11 theo thng k cha y xy ra 412 v tai
nn lao ng cht ngi lm cht 467 ngi, tng 35,52 s v
v 38,57% s ngi cht so vi cng k nm 2005.{6, tr32}
Mt trong nhng nguyn nhn ca tnh trng thiu an ton
v sinh lao ng l do hot ng cng on trong lnh vc ny
cn nhiu yu km, cha c quan tm mt cch thch ng.
Cn b cng on khng c kh nng thuyt phc ngi s
dng lao ng p dng cc bin php m bo an ton, v sinh
lao ng. Trong khi , kinh ph m bo an ton v sinh lao
ng c hch ton vo gi thnh sn phm hoc ph lu
thng cho nn doanh nghip khng mun mt thm mt khon
tin m khng thu li li ch g. Cng on phn ln doanh
35

nghip c vn u t nc ngoi, doanh nghip lin doanh

khng t chc c cc t hun luyn v an ton lao ng do
khng c kinh ph v khng hiu tm quan trng ca cng vic
ny. Mt khc, theo quy nh ca php lut hin hnh cng
on khng c php tham gia thanh tra trong lnh vc an
ton v sinh lao ng v vy hot ng kim tra ca cng on
ti cc c s ch mang tnh cht hnh thc, khng c thc
hin thng xuyn. Nh nc cha c quy nh v vic thng
cho cc n v hoc c nhn cn b cng on hot ng tt
trong lnh vc m bo an ton v sinh lao ng nn cha
khuyn khch c cng on thc hin tt cng vic ny.
2.6. Hn ch ca cng on trong vic tham gia gii
quyt tranh chp lao ng v nh cng
Vai tr ca cng on trong vic gii quyt tranh chp lao
ng v nh cng c ghi nhn ti Chng XIV B lut lao
ng c sa i, b sung nm 2006. Vic lnh o nh cng
s do Ban chp hnh cng on c s thc hin; hoc i din
c tp th lao ng c ra i vi doanh nghip cha c Ban
chp hnh c s (vic ny phi c thng bo vi cng on
cp qun, huyn). Ban chp hnh cng on c s c vai tr
quan trng trong vic t chc nh cng:
i) Ban chp hnh cng on c s tin hnh ly kin
ngi lao ng di nhiu hnh thc khc nhau. Thi gian, hnh
thc ly kin do Ban chp hnh cng on quyt nh v phi
thng bo cho ngi s dng lao ng bit trc t nht 01
ngy; i) Ban chp hnh cng on c s ra quyt nh nh
cng bng vn bn v lp vn bn yu cu khi c kin ca
50% tng s ngi lao ng i vi doanh nghip. B phn
doanh nghip c di 300 lao ng v 75% tng s ngi lao
36

ng i vi nhng n v c t 300 lao ng tr ln; iii) Ban

chp hnh cng on c s phi c i din trao quyt nh
nh cng v bn yu cu cho ngi s dng lao ng, c quan
lao ng cp tnh v lin on lao ng cp tnh; iv) n thi
im bt u nh cng c bo trc nu ngi s dng
lao ng khng chp nhn gii quyt yu cu th Ban chp hnh
cng on c s t chc v lnh o nh cng.
Khi tham gia nh cng hp php, cn b cng on c
m bo quyn li ca mnh. Ngoi thi gian c s dng theo
quy nh lm cng tc cng on, cn b cng on cn
c ngh t nht 03 ngy hng nguyn lng tham gia gii
quyt tranh chp lao ng tp th ti doanh nghip.
Tuy nhin, trn thc t hot ng cng on trong lnh vc
ny cn yu km. Theo thng k chung mi nm nc ta trung
bnh xy ra 500 cuc nh cng, 100% cc cuc nh cng bt
hp php {6, tr27}. M mt trong nhng nguyn nhn l do
khng c cng on tham gia. Theo quy nh ca php lut lao
ng mt cuc nh cng hp php phi do cng on lnh
o. Nhng cho n nay, hu ht cc cuc nh cng u khng
do cng on lnh o.
Nguyn nhn ca tnh trng ny l hot ng ca cng
on c s cn km, cng on ti cc doanh nghip cha kp
thi phn nh tm t, nguyn vng, kin ngh ca ngi lao
ng n ngi s dng lao ng v cc cp, ngnh c lin
quan. Ti nhiu doanh nghip, cng on khng nm bt kp
thi tnh hnh n v mnh, khi xy ra nh cng cng on
mi bit. Mt khc, do thiu bn lnh, khng c trang b y
kin thc php lut nn cn b cng on khng dm u
tranh bo v quyn, li ch hp php ca ngi lao ng. Mt s
37

cng on, b ch s dng li ko ng v pha h lm mt

on kt trong doanh nghip, gy nn phn ng tp th ca
ngi lao ng. Trong qu trnh hot ng, cng on khng
tuyn truyn ph bin kin thc php lut cho ngi lao ng
nn nhn thc v php lut ca ngi lao ng cn hn ch
lm t l nh cng gia tng v gy thit hi khng nh cho
doanh nghip, cng nh kinh t x hi.

38

3. Mt s nguyn nhn c bn dn n hn ch trong hot

ng cng on
Thi gian qua, trong qu trnh hot ng v thc hin
nhim v, quyn hn cng on bc l nhng hn ch nu
trn, lm gim st lng tin ca ngi lao ng vo t chc cng
on Vit Nam. V vy, i mi hot ng cho ph hp vi yu
cu ca thi i l vn cp bch t ra i vi mi cp cng
on. i mi hot ng cng on, chng ta cn c ci
nhn khch quan ng n v nhng nguyn nhn dn n yu
km trong hot ng cng on. Mt s nguyn nhn c bn l:
3.1. Do hn ch ca php lut lao ng khi quy nh v
vai tr ca cng on trong mt s lnh vc c th
Nhn chung, h thng cc quy nh v quyn kim tra,
gim st, quyn bo v ngi lao ng, quyn x l cc vi
phm ca cng on tng i nhiu. Nhng mt s vn bn
c phn lc hu, khng ph hp vi nhu cu v xu th pht
trin ca thi i c th l:
i) Mt s quy nh khng cn ph hp vi cc quan h kinh
t x hi trong iu kin nn kinh t th trng. Th hin r nht
l nhng quy nh v hnh thc kim tra, gim st, v vic thc
hin php lut lao ng ca cng on khu vc c vn u t
nc ngoi v khu vc ngoi quc doanh. V d, khon 1, 2 iu
6 Lut Cng on quy nh Cng on phi hp vi c quan
Nh nc nghin cu ng dng khoa hc k thut bo h lao
ng, xy dng cc tiu chun quy phm an ton lao ng v
v sinh cng nghip. Cng on c trch nhim gio dc, vn
ng ngi lao ng chp hnh nghim chnh cc quy nh v
bo h lao ng v bo v mi trng.{10, tr4}

39

ii) Mt s vn bn gy kh khn cho cng tc cng on

ti cc doanh nghip. V d, Lut cng on ch quy nh v
hot ng cng on cc quan h lao ng pht sinh cc
n v Nh nc, n v hnh chnh s nghip m khng c
nhng quy nh v vai tr ca cng on trong cc quan h lao
ng din ra cc doanh nghip. Mt s vn bn di lut nh
Ngh nh 06/N-CP ban hnh 20/01/1995 quy nh chi tit v
an ton v sinh lao ng quy nh cng on khng c quyn
thanh tra v x pht cc vi phm an ton lao ng nn khng
c c s php l buc ch s dng thc hin ng iu kin an
ton v sinh lao ng.
iii) Mc d c nhng quy nh v vai tr hot ng ca
cng on, song nhiu quy nh ch mang tnh hnh thc. V d,
nh quyn tham gia xy dng ni quy lao ng, quyn tham gia
phin hp x l k lut i vi ngi lao ng.
iv) Vn bn quy nh v thm quyn ca cng on th
nhiu nhng thiu tnh h thng, nm ri rc cc vn bn
khc nhau, nhiu quy nh cn chung chung khng xc nh r
nhim v, quyn hn ca cng on trong tng lnh vc c th.
v) Mt s quy nh v quyn ca cng on ch c tnh
cht l mt quyn chnh tr hn l mt quyn php l. C th,
trong quyn kim tra gim st ca cng on ch quy nh v
quyn t chc kim tra, gim st m cha quy nh v trnh t,
th tc thc hin quyn cng nh quy ch php l to iu
kin cho cng on c kh nng thc hin quyn . Trn thc
t, quyn kim tra gim st ca cng on l mt quyn quan
trng nhng n nay cha c vn bn no quy nh c th v
quyn ny.

40

Nhng hn ch ca php lut lao ng l nguyn nhn

quan trng nht dn n hn ch trong hot ng cng on
bi d cng on c c gng n u nhng nu khng c mt
quy ch php l r rng vng th cng on Vit Nam khng th
hot ng tt c. Hon thin h thng php lut lao ng khi
quy nh v thm quyn ca cng on chnh l tin php l
quan trng cho cng on hon thnh nhim v ca mnh trong
giai on hi nhp hin nay.
3.2. Nhng hn ch v cng tc cn b ca t chc cng
on
Nng lc hot ng ca t chc cng on chnh l nng
lc hot ng ca cc cn b cng on. Khi chuyn sang nn
kinh t th trng, i ng ngi lao ng c s thay i nhanh
chng, a dng v c cu, iu kin sng, lm vic cn gp
nhiu kh khn, nhn thc x hi, trnh tip thu vn ho x
hi cha cao. Trong khi , cn b cng on va thiu, va
yu, cha p ng c yu cu v s chuyn bin nhanh
chng, a dng ca tnh hnh mi. Nhiu cn b cng on cn
yu v nghip v, trnh nhn thc km, khng t gic hc
hi, nng cao trnh , kin thc php lut. Cn b cng on
mt s ni cn xem nh vic bo v quyn, li ch hp php ca
ngi lao ng. Nhiu cn b cng on cp trn hot ng
thun tu nh cn b cng chc, khng coi trng cng tc bi
dng, pht huy nng lc ca on vin cng on. Hot ng
ca ngi cn b c ni, c lc cn biu hin quan liu, chm
i mi v phng php . Ni dung hot ng ca cn b cng
on cha p ng kp thi vi i hi ca phong tro cng
nhn trong nn kinh t th trng.

41

i b phn cn b cng on c s (c bit khu vc

kinh t c vn u t nc ngoi) l kim nhim, phi trc tip
lao ng, sn xut, phi trc tip lao ng, sn xut ph thuc
vo doanh nghip, khng c iu kin hot ng, t c thi gian
nghin cu cc vn bn - ch trng, chnh sch ca ng,
php lut ca Nh nc, Ngh quyt ca cng on cp trn.
Thm ch v ming cm, manh o s mt vic lm m h thiu
bn lnh trong u tranh, bo v on vin cng on, ngi lao
ng ti doanh nghip. Mt khc, nhim k ca cng on c s
ngn, cn b cng on thng xuyn bin ng nn nhiu
ngi c tm l e ngi khng mun lm cng tc cng on.
S phi hp ca cng on cc cp vi c quan qun l v
lao ng, vi nhng hip hi, t chc i din ngi lao ng,
vi c quan bo ch v t chc hu quan trong qu trnh gii
quyt nhng bc xc ca ngi lao ng cha nhiu.Trong vic
gii quyt tranh chp lao ng, hot ng ca cn b cng
on cn yu km, lng lo. Nhiu cuc nh cng xy ra ri
cn b cng on c s mi bit. Trong vic thng lng vi
ch doanh nghip xy dng tho c lao ng, nng lc ca
cn b cng on cn km, hot ng cn m nht, khng tht
s p ng c tm t, nguyn vng ca ngi lao ng.
3.3. Nhng hn ch v phng thc hot ng ca t
chc cng on
Hot ng ca t chc cng on hin nay nng v vn
ng, gio dc v thuyt phc m khng c cc bin php u
tranh trc tip. Chc nng chnh ca cng on l bo v li ch
hp php ca ngi lao ng. Tuy nhin, vi phng thc hot
ng nh hin nay, cng on kh c th m nhim c vai
tr ca mnh, nht l trong bi cnh mi quan h ch - th ngy
42

mt phc tp v gay gt. Vic bo v quyn li ca ngi lao

ng khng ch bng li ni m phi bng cc bin php c th,
u tranh trc tip bng cc cng c php lut, bng to n.
Hot ng cng on cn mang nng t duy, li mn thi
bao cp. B my t chc cha hon thin, ni dung hot ng
cn dn tri, phng php hot ng cn quan liu, hnh chnh,
my mc rp khun. mt s doanh nghip c t chc cng
on, nhng ni dung, phng php hot ng cha c r
rng. Hin nay, c khong 40% doanh nghip dn doanh cha c
hot ng cng on, trong s n v c hot ng cng on
ch c 30% hot ng hiu qu. [29]
Mt khc, hot ng cng on cha tht s dn ch. S
ch o ca cp trn vi cp di c thc hin nh mt mnh
lnh hnh chnh, th ng, my mc, khng c iu kin trao
i, tho lun. V hnh thc hot ng thiu s gn kt, vn bn
nhiu nhng cht lng vn bn khng cao. Hi ngh tng kt 5
nm, 10 nm him khi ra phng php hot ng mi. Cng
tc t chc ch o ca cc cp cng on ch yu trn giy t
khng c nhiu hot ng xung c s nm bt tnh hnh, iu
kin lm vic ca ngi lao ng.
3.4. Nhng hn ch v yu t m bo cho hot ng
ca cng on
Yu t m bo hot ng cc n v nht l cc doanh
nghip c vn u t nc ngoi, doanh nghip t nhn cn
km cha c quan tm thch ng. Theo iu 18 Ngh nh
133/HBT-1991 quy nh: Ch tch cng on c dnh mi
thng t 3-6 ngy hot ng cng on tu theo s lng lao
ng v c hng nguyn lng. Thi gian hot ng ca cn
b cng on khng chuyn trch, th trng c quan, n v, t
43

chc v Ban chp hnh cng on quy nh {11}. Trn thc t,

vic thc hin cc quy nh ny cn gp nhiu kh khn. Cn b
cng on c s thng l cn b kim nhim, ngi s dng lao
ng s cn b cng on ngh vic s nh hng n nng sut
lao ng nn khng to iu kin cho cn b cng on hot
ng cng on, nu c th thi gian hot ng rt t hoc cn
b cng on phi lm thm gi b vo thi gian ngh.
Hin nay, vn khng c mt c ch m bo quyn li cho
cn b cng on khi tham gia cng tc bo v quyn, li ch
hp php ca ngi lao ng. Khi tham gia hot ng cng
on cn b cng on khng chuyn trch ngoi lng do
doanh nghip tr, h khng c hng thm mt chnh sch
no. Bn cnh , chnh sch ng vin, khuyn khch ngi lao
ng tham gia cng on cha cao, cha hp dn. Cc doanh
nghip c vn u t nc ngoi, doanh nghip ngoi quc
doanh, ch doanh nghip khng to iu kin cho thnh lp
cng on. Mt s ch tch cng on tn ti trn danh ngha,
mi hot ng phi thng qua ban gim c iu hnh. V d,
cng ty Hoa Hng, cng ty Handicraft Khnh Ho nhiu ln
giy mi hp ca cng on cp trn gi xung u b ch
doanh nghip xem trc ri quyt nh cng on c c c
ngi i hp hay khng.{17}
Mt khc, kh nng ti chnh ca t chc cng on cha
vng chc. Hin nay, ngun thu chnh ca cng on gm kinh
ph cng on, on ph cng on v cc khon thu khc.
Ngun thu ch yu l on ph thu bng 1% mc lng ngi
lao ng v kinh ph cng on thu bng 2% qu lng do ch
doanh nghip ng (trong trch 1% kinh ph cng on np
ln cng on cp trn).V vy, kh nng ti chnh ca cng
44

on rt yu, nht l nhng c s c t on vin. Qu cng

on eo hp nn hot ng cng on cha si ni, cha thu
ht c s tham gia ca on vin. Nhiu ni on vin sau
khi gia nhp t chc cng on khng ng on ph hoc ng
khng y lm cho qu cng on eo hp li cng tr nn
eo hp hn. T , to tm l cho ngi lao ng khng tin
tng vo hot ng cng on bi hot ng cng on ngho
nn v hnh thc ln ni dung.
Mun hot ng cng on thu ht c ng o ngi lao
ng, bn cnh vic tuyn truyn, vn ng ngi lao ng phi
m bo kinh ph cho hot ng. y cng l iu kin ct li
cng on c s thc hin tt nhim v c giao.

Chng iii
Hon thin php lut v nng cao hiu qu hot ng
ca cng on Vit Nam trong bi cnh hi nhp
quc t hin nay
1. S cn thit phi i mi hot ng ca t chc cng
on trong bi cnh hi nhp quc t hin nay
Trong nhng nm qua, d c nhiu tin b song hot
ng ca cng on vn cn nhiu hn ch, thiu st. Cng
on cha thc s bo v quyn, li ch hp php ca ngi lao
45

ng v cha thc s c bc chuyn mnh cho ph hp vi bi

cnh trong nc v quc t. V vy, i mi hot ng cng
on l vn cp bch hin nay.
1.1. S cn thit phi i mi hot ng ca cng on
xut pht t nhng i hi ca nn kinh t th trng
hin nay
Nn kinh t th trng to ra hng lot s thay i ln
cho t nc. Bn cnh nhng thi c thun li, c ch kinh t
cng em li khng t kh khn, th thch. Cng vi s gia
tng lc lng lao ng, on vin cng on trong cc thnh
phn kinh t l s dch chuyn lao ng gia cc khu vc, cc
vng min c bit l s gia tng nhanh chng s lng lao
ng trong cc doanh nghip t nhn, doanh nghip c vn u
t nc ngoi. Quan h lao ng ngy cng tr nn phc tp.
Bi cnh kinh t th trng cnh tranh gay gt, mu thun chth, nh cng gia tng. Tnh trng ch s dng lao ng tn
dng ti a sc lao ng ca ngi lm thu nng cao nng
sut lao ng gy nn tnh trng bc lt ngy cng gia tng
c v s lng ln quy m, tnh cht dn n phn ng tp th
v nh cng. Trong giao kt thc hin hp ng, nhiu ch
doanh nghip c ko di thi gian th vic, khng k hp
ng lao ng trn trnh mt s ngha v theo quy nh ca
php lut (c bit l ngha v ng bo him x hi cho ngi
lao ng) nhm em li li nhun cao nht.
Trong khi , hot ng cng on cc cp cn c nhiu
hn ch. Nu cng on khng thc hin y vai tr ca
mnh s lm gim st lng tin ca ngi lao ng, hu qu xu
c th xy ra l cng on khng c ch ng trong tp th
ngi lao ng.
46

1.2. Bi cnh hi nhp kinh t vi ln sng u t nc

ngoi, s nh hng cc tro lu quc t cng lm ny
sinh yu cu phi i mi hot ng ca cng on
trong bi cnh hin nay
Xu th ton cu ho v hi nhp kinh t quc t, khu vc
din ra nhanh chng va thc y s hp tc va tng sc p
cnh tranh. S gia tng t ca cc nh u t nc ngoi
to ra s pht trin rt nhanh ca khoa hc cng ngh. ng
thi, hi nhp kinh t cng to ra qu trnh i mi doanh
nghip nh nc nh c phn ho, vic thnh lp cc cng ty
m - con. iu t ra yu cu phi i mi m hnh t chc,
phng thc hot ng, y mnh s pht trin cng on tt
c cc thnh phn kinh t.
Mt khc, qu trnh hi nhp lm cho s phn ho giu
ngho gia tng, tc ng mnh m n tm l, t tng ngi
lao ng. Khi b ch doanh nghip bc lt nng n, ch chnh
sch tin lng khng tho ng, ngi lao ng mun da vo
mt t chc no c kh nng bo v quyn ca h.Trong khi
, ti cc doanh nghip (nht l doanh nghip c vn u t
nc ngoi) cha thnh lp c t chc cng on c s hoc
thnh lp ri nhng hot ng km hiu qu. l c hi
cc t chc khc tp hp ngi lao ng cnh tranh vi
TLLVN. Hin nay xu hng lp hi din ra ph bin cc
nc pht trin. Trong nhng nm ti, c kh nng Quc Hi s
ban hnh lut cho php thnh lp cc t chc mi cnh tranh
vi cng on{27}. y chnh l l do phi i mi hot ng
ca cng on cho ph hp vi xu hng pht trin chung ca
t nc.

47

Trong iu kin hi nhp, ngi lao ng nc ta c

nhiu c hi tip xc, giao lu vi cc nn kinh t, vn ho.
ng thi, cng rt d chu nh hng ca cc lung thng tin,
t tng lch lc nh a nguyn cng on, u tranh kinh t
n thun. Vic qun l lng lo cng d dn n tnh trng cc
t chc phn ng a ngi vo t chc cng on chng
ph cng on cng nh nh nc Vit Nam.
Hi nhp quc t cng to iu kin cho cng on Vit
Nam m rng quan h hp tc vi cc nc, cc t chc quc
t, cng on nc ngoi chia s hc hi kinh nghim. T ,
to thun li cho cn b cng on nc ta nng cao trnh
chuyn mn nghip v, k nng tuyn truyn vn ng, thng
lng, t chc qun chng, k nng gii quyt tranh chp lao
ng v nng cao bn lnh bo v ngi lao ng tt hn.
1.3. i mi phng thc hot ng nhm bt kp cc
nc tin tin trn th gii
Trong iu kin ton cu ho hin nay, s giao lu hi
nhp trong phm vi ton cu khng ch dng lnh vc kinh t
m cn tc ng c v mt x hi, trong c hot ng cng
on. V vy, i mi bt kp cc nc l yu cu c bn t
ra. S d nh vy v, hin nay hot ng cng on cp khu vc
v quc t c nhiu din bin phc tp. Mt s t chc cng
on c xu th thoi tro. Mt s t chc cng on b chi phi
bi nhiu yu t phi lao ng khc. Nhiu t chc cng on
quc t v cng on mt s quc gia mc d c cng mc
tiu bo v ngi lao ng, song cn nhiu mu thun trong t
chc v hot ng cng on{18, tr35}.
Hin nay, c mt s t chc thnh lp bt hp php
trong nc v nc ngoi, mo danh bo v ngi lao ng,
48

tin hnh hot ng tri php lut, lm nh hng uy tn ca

cng on Vit Nam. Cc t chc ny i thc hin a nguyn
cng on, mun thnh lp t chc cng on c lp, tm cch
h thp uy tn ca TLLVN nh trng hp ca L Vn i v
L Th Cng Nhn. V mt bn cht, chnh l m mu s
dng chiu bi din bin ho bnh trong lnh vc lao ng x
hi. Chng tm cch kch ng ngi lao ng, to d lun
ng h a nguyn cng on. ng thi, tm mi cch tham gia
cc hi ngh, din n ca cc t chc cng on quc t
qung co cho hot ng ca chng. Tht ra, cc t chc ny
ch la bp ngi lao ng, thnh lp ra khng v mc tiu bo
v quyn li ca ngi lao ng m nhm ph hoi t chc
cng on Vit Nam.
V vy, cng on Vit Nam phi nhanh chng i mi
pht trin ph hp vi cc nc trn th gii ng thi m rng
giao lu hp tc, trao i kinh nghim vi cng on cc nc
nhm tng cng mi quan h, thc y v s pht trin chung
ca cng on th gii.
1.4. S ln mnh ca t chc i din ngi s dng lao
ng cng l mt nhn t cho thy s cn thit phi i
mi hot ng ca cng on
Khi tham gia hi nhp quc t, ln sng u t s pht
trin mnh m ko theo vic hnh thnh cc cng ty a quc
gia, cng nh cc tp on, cc cng ty c vn u t nc
ngoi. Theo , s lin kt ca ngi s dng lao ng nhm
tng nng sut lao ng, tm kim li nhun cao nht s gia
tng. H qu ca vic khng ch li nhun m cn l s ln
mnh ca t chc i din ngi s dng lao ng. l mt
thch thc khng nh i vi hot ng cng on. T chc ca
49

ngi s dng lao ng cng ln mnh th yu cu ca gii ch

i vi ngi lao ng cng kht khe, ting ni ca gii ch
trong x hi cng c trng lng hn.
Trn th gii, nh hng ca cc cng ty a quc gia
khng ch chi phi cc nc ang pht trin m c cc nc
pht trin. iu tra nghin cu nm 1996 ca U ban t vn
cng on (TUAC) phi hp vi t chc Hp tc pht trin kinh
t (OECD) cho thy cc cng ty a quc gia khng ngng e
do sp xp li cc c s sn xut kinh doanh ca h hoc e
do rt vn p cc cng on tho hip. iu lm nh
hng n kt qu m phn v thng lng tp th. Mt s
cng on cng bo co v nhng n lc ca cc cng ty a
quc gia nhm mc ch ngm ph hoi qu trnh m phn
bng cch km gi thng tin v trong trng hp qu khch l
xo b cng on{18, tr50}.
S ln mnh ca t chc i din ngi s dng lao ng
cn th hin trong vic u tranh vi nh nc i quyn li
cho mnh. n c nh B lut lao ng c quy nh nhng
cng vic c th thi gian lao ng trong mt nm khng qu
200 gi. Tuy nhin, trong qu trnh tho lun B lut lao ng
mi, do gii ch kin ngh gy sc p, TLLVN phi vn ng
thuyt phc v cui cng Quc Hi quy nh l 300
gi/nm{25}.
Nh vy, i mi hot ng ca t chc cng on l mt
vn cp bch v cn thit ph hp vi thi i cng nh nh
mnh ca t nc.
2. Nhng yu cu t ra vi cng on Vit Nam trong
bi cnh hi nhp quc t

50

Cng on Vit Nam l t chc chnh tr - x hi ca giai

cp cng nhn, vin chc lao ng. V vy, khi gia nhp WTO
thi c v th thch ang t ra nhiu vn i vi cng
on. Trong c nhng yu cu c bn sau:
2.1. Cng on phi thc s thc hin tt chc nng
bo v ngi lao ng
Hin nay, quan h lao ng b chi phi v iu tit ch yu
bi quy lut ca nn kinh t th trng nh quy lut gi tr, quy
lut gi c v quy lut cung cu. Ch th trong quan h ny l
ngi c nhu cu s dng sc lao ng v ngi c nhu cu bn
sc lao ng. Qu trnh mua bn hng ho sc lao ng hnh
thnh nn mi quan h phc tp l gia quan h ch v th.
Nn kinh t cng pht trin th mu thun li ch gia ch
v th cng gay gt. Lm sao dung ho c mi quan h
ch-th l yu cu t ra i vi mi cp, mi cn b cng
on. ng thi, cng phi m bo cc quy lut khch quan
ca nn kinh t th trng, gip cho cc doanh nghip pht
trin ng hng, t hiu qu sn xut kinh doanh. Trong giai
on hin nay, cng on phi tp trung vo chc nng chnh l
bo v quyn, li ch hp php ca ngi lao ng. Nu lm tt
chc nng, nhim v ny s thay i thi ca ngi lao ng
vi t chc cng on. Cng on vi t cch l trng ti, l
ngi trc tip gim st, thng qua cc hot ng, gp phn
to dng mi quan h lao ng tr nn hi ho, ng lut.
Cng on phi ly vic bo v li ch ca ngi lao ng
l xut pht im v trng tm ca vic i mi hot ng cng
on. Bo v quyn li cho ngi lao ng l bo v quyn c
bn nht ca ngi lao ng, l c s thc hin mi quyn
li x hi khc. Vic bo v ca cng on ch yu bng php
51

lut nhm mc tiu a ng li, chnh sch ca ng, B lut

lao ng, Lut cng on n mi doanh nghip, mi thnh
phn kinh t.
2.2. Cng on phi lm tt vai tr bo v ngi lao
ng nhng khng cn tr doanh nghip trong bi cnh
Vit Nam tr thnh thnh vin ca WTO
i vi Vit Nam, s kin gia nhp t chc thng mi
quc t WTO l qu trnh phn u bn b. Vit Nam tr
thnh thnh vin ca WTO, Vit Nam phi chp nhn cc quy
nh chung ca quc t, trong c vic to mi trng u t
lnh mnh. Cc nh u t khi n Vit Nam lp nghip u
nhm mc tiu li nhun. Ni no, lnh vc no c li nhun cao
th ni , lnh vc s thu ht c nhiu ngun vn u t.
Nu v bo v li ch cho ngi lao ng m lm thit hi cho
nh u t s tc ng xu lm gim cnh tranh thu ht vn
u t nc ngoi. Do , trong vic bo v li ch ca ngi lao
ng, cng on phi cn i vi li ch ca nh u t.
Cng on cn lu mi quan h gia li ch ca ngi lao
ng v li ch ca ngi s dng lao ng trong doanh nghip.
Vic bo v li ch cu ngi lao ng phi i i vi vic bo
m li ch cho ngi s dng lao ng. Trn c s, cng on
a ra nhng nh gi khch quan, cng bng v nhng yu
sch hp l, ph hp vi thc t, bo m li ch ca cc bn
trong quan h lao ng.
2.3. Cng on phi mnh tham gia quan h vi
cng on quc t
Mc tiu chung ca cng on th gii ni chung v cng
on Vit Nam ni ring khi tham gia cng on th gii l
nhm mc tiu chung ca nhn loi, v ho bnh c lp dn
52

tc, v mc tiu sng lnh mnh, pht trin v tin b x hi.

Khi tham gia vo phong tro cng on th gii, cng on Vit
Nam tranh th hc hi c kinh nghim l lun cng nh thc
tin ca cc cng on th gii, hp tc hu ngh gia lao ng
v cng on cc nc. xy dng c mi quan h vi
cng on cng on quc t, cng on Vit Nam cn m rng
quyn ch ng ca cng on cc cp trong hot ng i
ngoi, tng cng s thng nht cng tc i ngoi trong ton
h thng cng on.
Cng on phi ch trng o to, bi dng nng cao
trnh v mi mt nht l trnh ngoi ng, kin thc ngoi
giao cho i ng cng on lm cng tc i ngoi. Bn cnh
, cng on phi quan tm u t kinh ph, nng cao hiu
qu s dng kinh ph cho cng tc i ngoi ca cng on
theo phng chm tit kim thit thc v hiu qu. Hon thin
v thng nht p dng cc quy ch qun l hot ng i ngoi
trong h thng cng on nhm to iu kin thun li cho
cng on c s v cn b cng on tham gia hot ng i
ngoi trn c s m bo s lnh o ca CSVN, s ch o
ng hng ca TLLVN.
Cng on cn nghin cu xy dng chin lc i ngoi
ca cng on ph hp vi nn kinh t th trng v hi nhp
quc t gp phn tranh th s h tr v chuyn mn k thut,
ti chnh trong vic trao i kinh nghim hot ng, o to
nng cao trnh cn b cng on nht l v phng thc
hot ng, kinh nghim gii quyt xung t lao ng trong nn
kinh t th trng.
Trong nhng nm qua, cng on Vit Nam khng
ngng m rng quan h quc t, tng cng tnh on kt vi
53

phong tro cng nhn v cng on th gii. n nay, cng

on Vit Nam c quan h vi 30 t chc lao ng v cng
on quc t, c bit l t chc lao ng quc t(ILO), hn 100
t chc cng on ca cc quc gia trn th gii. Cc hnh thc
hp tc quc t ca cng on Vit Nam ngy cng phong ph,
a dng t trao i on nghin cu, hc tp n phi hp t
chc hi ngh, hi tho quc t, lp v trin khai cc d n, tp
hun cn b cng on{26}.
Trong giai on mi cng on Vit Nam phi m rng hn
na hot ng quc t gp phn thc hin ng li i
ngoi ca t nc.
2.4. Tng cng hot ng ca cng on khu vc c
vn u t nc ngoi
Qu trnh hi nhp s to iu kin thun li cho cc nh
u t u t vo Vit Nam tm kim li nhun, to cng n
vic lm cho ngi lao ng Vit Nam. Chnh v vy, tng cng
hot ng ca cng on khu vc c vn u t nc ngoi
cng l mt yu cu cp thit t ra trong bi cnh hin nay. i
vi khu vc kinh t c vn u t nc ngoi, cng on phi
y mnh cng tc tuyn truyn v vn ng thnh lp t chc
cng on c s, pht trin on vin, gp phn lm chuyn
bin nhn thc ca ngi lao ng cng nh ngi s dng lao
ng, thc y d lun x hi c v ng h vic thnh lp t
chc cng on. Tuyn truyn ngi lao ng hiu c
nhng li ch thit thn khi h tham gia t chc cng on, gip
h hiu r c cng on l i din duy nht hp php cho
quyn v li ch ca h. Gia nhp t chc cng on tham gia
hot ng cng on s em li li ch cho chnh bn thn h,
cho gia nh, cho doanh nghip v cho ton x hi. Hot ng
54

cng on s m bo li ch c nhn vi li ch tp th, li ch

x hi, gia li ch trc mt v li ch lu di.
i vi ngi s dng lao ng, cng on phi tuyn
truyn cho h thy c quyn, li ch c bn lu di ca doanh
nghip khi thnh lp t chc cng on. ng thi, gip cho
ngi s dng lao ng c kh nng thc hin trch nhim
ca mnh i vi ngi lao ng. Cng on phi lm sao hai
ch th ny tm thy c ting ni chung.
Nh vy, nhng yu cu trn i vi cng on l c s
cng on c nhng bin php thch hp nhm thc hin tt
chc nng nhim v ca mnh v s pht trin chung ca cng
on ca t nc v mc tiu chung dn giu, nc mnh, x
hi cng bng, dn ch, vn minh.
3. Hon thin php lut v nng cao hiu qu hot ng
ca cng on
Hi nhp kinh t th gii to ra nhng thay i nht
nh v iu kin v mi trng hot ng cng on, v s
bin ng ca i ng cng nhn lao ng v cn b on vin
cng on, v cc chnh sch php lut lin quan n t chc
v hot ng cng on. khai thc ti a nhng thun li v
gim thiu n mc thp nht nhng tc ng ca qu trnh hi
nhp vi cng on Vit Nam, ti xin a ra mt s kin ngh
nh sau:
3.1. Ban hnh lut Cng on mi cho ph hp vi iu
kin kinh t x hi
Ban hnh lut cng on mi cho ph hp vi iu kin
kinh t x hi trong tnh hnh hin nay bi Lut Cng on nm
1990 ra i khi cc thnh phn kinh t cha a dng, mi quan
h ch th khng phc tp nh giai on hin nay.V vy, khi
55

xy dng Lut Cng on mi cn ch trng vai tr ca cng

on trong cc thnh phn kinh t nht l cc doanh nghip c
vn u t nc ngoi. ng thi, xy dng tt c ch ba bn
gia nh nc - cng on - ch s dng lao ng. Ban hnh
cc ch ti i vi hnh vi cn tr thnh lp cng on v hnh
vi cm ngi lao ng tham gia thnh lp cng on.
3.2. M rng quyn v trch nhim
M rng quyn v trch nhim ca cng on trong lnh
vc vic lm v hc ngh, phi quy nh r trch nhim ca cng
on trong cc cp hc, ngnh ngh. Cn ban hnh mt chng
trnh hot ng c th cho cc cp cng on trong vic o to,
nng cao tay ngh ca ngi lao ng. C chnh sch h tr kinh
ph cho cng on cng on hot ng hoc thnh lp qu
hc ngh, vic lm t cng on cp huyn tr ln. i vi lnh
vc bo h lao ng, thnh lp thanh tra cng on ngnh,
thanh tra cng on cp tnh. Cho php cng on cp huyn
c thc hin cng tc thanh tra ti cc doanh nghip thuc s
ch o ca mnh. M rng quyn kim tra, gim st ca cng
on c s.
3.3. i vi tho c lao ng tp th
Cng on cn tp trung k kt tho c trong tng loi
hnh doanh nghip, trng hp doanh nghip khng xy dng
tho c s b p dng cc bin php x pht tu theo mc
vi phm. Sau khi thc hin tt cng vic trn, cng on s tin
hnh k kt tho c theo ngnh c bit vi cc ngnh dt
may, da giy, xy dng, ch bin thu sn trong phi hi
ho c li ch ca ngi lao ng vi li ch ca doanh
nghip. Trong vic k kt tho c lao ng tp th ngnh, cng
on cc cp phi phi hp cht ch vi nhau, ln k hoch
56

phng n c th. Xy dng tho c tp th ngnh l mt

cng vic kh i hi trnh , s c gng ca mi cc b cng
on, mi cp cng on. V vy, trc khi tin hnh k kt cn
la chn nhng cn b cng on c trnh php lut, c k
nng thng lng. Sau , thng nht kin gia cn b cng
on ngnh c nhng yu cu c li nht cho ngi lao
ng. Xy dng tt tho c ngnh s m bo thc hin y
nhng quy nh ca php lut, hn ch mc thp nht tranh
chp lao ng, nh cng.
3.4. Vn bo h lao ng
Nn ban hnh Lut bo h lao ng trong quy nh r
rng, chi tit cc vn an ton v sinh lao ng, thi gi lm
vic, thi gi ngh ngi, iu kin lm vic... Lut bo h lao
ng phi quy nh r quyn kim tra, gim st ca cng on,
hnh thc kim tra, bin php x pht m cng on c
quyn p dng khi doanh nghip vi phm cng tc an ton v
sinh, lao ng. Mt khc, cho php cng on thnh lp hi
ng bo h lao ng cc tnh, thnh ph vi nhim v kim
tra, gim st cng tc bo h lao ng cc doanh nghip v
h tr cho thanh tra cng on.
3.5. Ban hnh vn bn hng dn thi hnh Lut s i b
sung mt s iu ca B lut lao ng v tranh chp lao
ng v nh cng nm 2006
Hin nay chng XIV B lut lao ng c sa i nm
2006 v c hiu lc thi hnh ngy 1/7/2007 cha c vn bn
hng dn. V vy, Chnh ph v cc B, ban, ngnh c lin
quan cn sm ban hnh vn bn quy nh chi tit a php
lut tc ng ti quan h lao ng c hiu qu nht.

57

Vn bn hng dn nn quy nh r trch nhim ca cng

on trong vic gii quyt cc tranh chp. Quy inh c th, chi
tit trnh t ca cng tc ly kin ngi lao ng, ra quyt
nh nh cng, cng on c lm nhng g v nhng tranh
chp no cng on c quyn ng ra t chc. Bin php x
l i vi cc cng on lm dng quyn hn, chc v ca mnh
tin hnh nh cng gy kh, d cho ngi lao ng. Quy nh
cc bin php x pht i vi nhng ngi c hnh vi cn tr
cng on t chc nh cng.
3.6. Sa i cc quy nh ca php lut nhm nng cao
hiu qu hot ng ca cng on c s
Kt qu hot ng ca cng on c s c ngha ht sc
quan trng i vi t chc cng on. Hiu qu hot ng ca
cng on c s tt s nng cao uy tn ca cng on cp trn.
Ngc li, hot ng ca cng on cp trn tt s to iu
kin, h tr, gip cho cng on c s hot ng hiu qu
hn.V vy, nng cao hiu qu hot ng ca cng on c s
lun l mi quan tm hng u trong giai on hin nay. C th
ho cc quy nh ca php lut nhm tng thm nhim v cho
cng on c s, cng nh cng on cp trn trong vic tin
hnh xy dng tho c lao ng tp th cc tng cng ty,
cp ngnh. Tng cng s gip , to iu kin ca cng on
cp trn vi cng on c s v thc hin kim tra, gim st
cc ch chnh sch i vi ngi lao ng.
3.7. i mi phng thc hot ng ca cng on
i mi phng thc hot ng cu cng on l mt vn
quan trng. C i mi th mi thu ht c ng o ngi lao
ng tham gia vo t chc cng on. V vy, ni dung v phng
php hot ng ca cng on phi phong ph, a dng ph hp
58

vi tng loi hnh kinh t, khng rp khun my mc, cng nhc

m phi tht linh hot, mm do, a dng ho thc hin ng
chc nng ch yu ca cng on l bo v quyn li ch hp
php ca ngi lao ng.
Bng phng php hot ng ch yu l tuyn truyn, vn
ng, thuyt phc cng on phi tuyn truyn cho mi i
tng v thi c v thch thc khi nc ta gia nhp WTO, gio
dc nhn thc v WTO ng thi phi gn lin vi vic bi
dng, rn luyn o c li sng cho ngi lao ng trong mi
trng lao ng v tp th.
i mi ni dung phng php hot ng khng ch dng
l thuyt m phi bng ngh thut tuyn truyn c ng vi
nhiu hnh thc phong ph, hp dn, sinh ng v biu cm.
Phi a dng ho, linh hot mm do khi p dng cc hnh
thc, phng php gio dc tuyn truyn. Cn b cng on
cn phi tm ti, la chn nhng hnh thc tuyn truyn ph
bin cho ph hp vi tng i tng trong thc tin nh: t
chc cc t hc tp, nghin cu v thi c v thch thc khi
nc ta hi nhp quc t, t chc ta m, trao i hi tho
khoa hc, t chc tip xc i thoi vi ngi lao ng, giao lu
vi ngi lao ng ti cc doanh nghip, c quan, on th. c
bit, cn b cng on cn son tho v pht hnh s lng ln
cc t ri vi ni dung tht thit thc v chuyn n ngi lao
ng h hiu c vai tr ca t chc cng on, s cn
thit khi gia nhp t chc cng on. i mi phng thc hot
ng l phi bn b thng xuyn tng cp, tng ngnh, tng
cng on c s.
Mt khc, i mi phng thc hot ng ca cng on
l phi pht huy dn ch trong hot ng cng on. Xy dng
59

chng trnh hp tc p ng nhu cu bc thit ca on vin

ca ngi lao ng trnh duy ch, p t ch ca cp trn
cho cp di. Cng on phi lng nghe v tn trng kin
chn thnh ca ngi lao ng. Trong t chc v hot ng
cng on cn khc phc bnh quan liu, hnh chnh. Tng
cng cn b cng on xung c s nm bt tm t
nguyn vng ca ngi lao ng, kim tra gim st i thoi vi
ngi lao ng. ng thi, tng cng trao i, giao lu kinh
nghim, thng tin kp thi, cp nht kin thc ph bin kinh
nghim gia cc cp cng on, cc cng on ngnh vi nhau
nhm nng cao hiu qu hot ng. Ngoi ra, cn i mi trong
chnh c quan ca cc cp cng on, r sot li cc ban
chuyn v chc nng, nhim v, v cn b, v phng php
cng tc, trnh hin tng qu nhiu ban, cn b ng nhng
khng mnh, hot ng khng c hiu qu. Phi m bo cng
on cp trn c tm ch o, hng dn cng cng tc cho
cng on cp di. Cn c nhng quy nh gim bt gnh
nng v ni dung cho cng on c s t nng cao hiu qu
hot ng ca cng on vi ngi lao ng cng nh ngi s
dng lao ng trong vic thc hin tt php lut.
Bn cnh , phi nng cao tnh c lp tng i v mt
t chc trong hot ng cng on vi ng. Cn khc phc
tnh trng hot ng cng on khng r nt, thiu ch ng,
li vo s lnh o ca ng.
iu quan trng trong i mi phng thc hot ng ca
cng on l phi tng kt v xy dng m hnh t chc ca
cng on cc cp. H thng t chc cng on hin nay ang
vn ng theo s bin i v c cu ca nn kinh t, m hnh t

60

chc c c nhiu bt cp cn c hon thin. Cn phi xy

dng m hnh mi nng ng, a dng, phong ph hn.
3.8. Cng tc cn b
Hot ng cng on mun pht huy c hiu qu th
xy dng i ng cn b l vn ct li bi chnh h l nhng
ngi nm bt c tm t nguyn vng ca ngi lao ng
c nhng kin ngh cho ph hp vi nhu cu ca ngi lao ng
cng nh x hi. V vy, cng tc cn b cn phi hon thin
nhng im sau:
- Cn r sot li i ng cn b cng on. Tch cc o
to, bi dng, nng cao cht lng i ng cn b. y l
nhim v mang tnh cp bch, chin lc ca t chc cng
on, b tr cn b cng on v tng n v. o to, bi
dng nhng kin thc v l lun v nghip v cho i ng cn
b ng thi trang b c kin thc php lut, tm l cho h.
- u t kinh ph tho ng cho vic o to bi dng cn
b cng on. R sot li mc tiu, ni dung, chng trnh,
phng php o to, k nng cho cn b cng on. Hn ch
thp nht v i n chm dt tnh trng cn b lnh o
chuyn mn kim ch tch cng on.
- Mt khc, bn thn cn b cng on cn rn luyn,
nng cao bn lnh v phi nhn thc ng, lm ng, ni ng,
dm u tranh bo v quyn li ch hp php ca ngi lao
ng. Mi cn b cng on phi t o to, t bi dng nng
cao trnh v mi mt. Cn b cng on cn kp thi nm bt
nhng thnh tu mi trong khoa hc cng ngh, hiu c tc
ng ca n i vi i sng kinh t - x hi, chng li nhng
tiu cc do s lm dng tin b khoa hc v li ch ring.

61

- Tp trung hng dn cn b cng on c s mi tham

gia ln u nm c cc hot ng, tin ti o to chuyn
mn nghip v cng tc cng on cho h.
- Cn b cng on cp trn ch trng, gip cn b
cng on cp di, cng c li cc cng on yu km.
- Cn b cng on phi ly ngi lao ng v on vin
cng on l mc tiu, l ng lc ch khng phi phng tin
hot ng. V vy, cng on cc cp phi chm lo v quan tm
n tm t, nguyn vng, n vic lm, i sng v phi bo v
quyn li cho ngi lao ng ngay t khi h mi i lm. C nh
th, cn b cng on mi l ngi bn, l ch da vng chc
cho ngi lao ng.

62

kt lun
Ch ng hi nhp kinh t quc t l ch trng ln ca
nc ta, l bc i quan trng trong qu trnh pht trin kinh t
t nc nhm mc tiu: dn giu, nc mnh, x hi cng
bng, dn ch, vn minh.
Vi v tr, vai tr, chc nng ca mnh trong giai on hin
nay cng on Vit Nam cn c nhng gii php gp phn cng
nh nc, doanh nghip v ton x hi thc hin thng li mc
tiu pht trin kinh t ca t nc: nng cao hiu qu sn xut
kinh doanh, tng sc cnh tranh ca cc doanh nghip trong
nc. c bit, trc nhng tc ng ti con ngi trong iu
kin Vit Nam l thnh vin ca WTO, cng on Vit Nam cn
c nhng gii php gp phn nng cao trnh v mi mt,
chm lo, ci thin i sng, bo m vic lm, bo v quyn li
ch hp php, chnh ng ca ngi lao ng trong iu kin v
tnh hnh mi. Mun vy, cng on cn y mnh hn na
cng tc tuyn truyn, gio dc ngi lao ng, trong ch
trng cc ni dung nhm gp phn nng cao nhn thc v c
hi v nhng thch thc, kh khn i vi ngi lao ng khi
Vit Nam hi nhp quc t.
Cng on phi ch ng v phi hp cng Chnh ph, cc
ngnh a phng, ngi s dng lao ng v cc doanh nghip
trong gii quyt cc vn lao ng, tip tc i mi ni dung,
phng php hot ng theo hng ngi lao ng, on vin
cng on l trung tm hot ng cng on. Mt khc, m
rng v tng cng hot ng i ngoi ca t chc cng on
theo s ch o ca nh nc y mnh hn na hot ng
kinh t i ngoi, hi nhp su hn v y hn vi cc th
63

ch kinh t ton cu, khu vc v song phng,ly phc v li

ch nh nc lm mc tiu cao nht.

64

Danh mc ti liu tham kho

1.

Lnin, L nin ton tp, tp 38, NxbTin B, nm 1987.

2.

Lnin, L nin ton tp, tp 42, Nxb Tin B, nm

1987.

3.

Vn kin i hi ng ton quc ln th X, Nxb Chnh tr

quc gia nm 2002.

4.

Vn kin i hi cng on ln th IX, Nxb Chnh tr

quc gia nm 2003.

5.

Vn kin hi ngh ln th 4 ban chp hnh Tng lin

on lao ng Vit Nam ln th IX, Nxb Lao ng,
nm 2004.

6.

Vn kin hi ngh ln th 8 ban chp hnh Tng lin

on lao ng Vit Nam ln th IX, Nxb Lao ng,
nm 2006.

7.

TLLVN, iu l cng on, Nxb Lao ng, nm

2003.

8.

Hin php nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam

nm 1992- Nxb Chnh tr quc gia nm 2002.

9.

B lut lao ng nm 1995- Nxb Lao ng nm 2004.

10. Lut cng on nm 1990- Nxb Lao ng nm 1995

11. Ngh nh 133/N-HBT/ ban hnh 20-4-1991 hng
dn chi tit Lut cng on.
12. Ngh nh 06/N-CP ban hnh ngy 20/1/1995 quy
nh chi tit an ton v sinh lao ng.
13. Ngh nh 39/N-CP ban hnh ngy 18/4/2003 hng
dn thi hnh mt s iu ca B lut lao ng.

14. Trng i hc Lut H Ni, Gio trnh lut lao ng

Nxb Cng an nhn dn nm 2005.
15. Trng i hc Cng on, Gio trnh l lun v
nghip v cng on-Nxb Lao ng nm 1999.
16. TLLVN, Ti liu bi dng cn b cng on c s
Nxb Lao ng nm 2005.
17. Phm Quang ng. Lun vn: Cng on t chc i
din tp th ngi lao ng l lun v thc tin, nm
2004.
18. Ban i ngoi TLLVN, Ton cu ha v phong tro
cng on th gii, Nxb Lao ng nm 2000.
19. Bo lao ng s 39+40 ngy 15/2/2007.
20. Tp ch lao ng v cng on s 354 nm 2006.
21. Tp ch lao ng v cng on s 360 nm 2006.
22. Tp ch lao ng v cng on s 368 nm 2006.
23. Tp ch lao ng v cng on s 369 nm 2006.
24. Tp ch lao ng v cng on s 370 nm 2007.
25. Tp ch lao ng v cng on s 371 nm 2007.
26. Tp ch lao ng v cng on s 372 nm 2007.
27. Tp ch lao ng v cng on s 373 nm 2007.
28. Trang Web Lao ng cng on.com.vn.
29. Trang Web VnExpress.com.vn.

Danh Mc T vit tt
1. Cng ha x hi ch ngha

: CHXHCN

2. ng Cng sn Vit Nam

: CSVN

3. Tng Lin on Lao ng Vit Nam : TLLVN

Mc lc
Chng i................................................................................... 2
Mt s vn c bn v Cng on Vit Nam...................2
1. V tr, vai tr ca cng on Vit Nam.........................2
1.1. V tr ca cng on Vit Nam................................2
1.2. Vai tr ca cng on..............................................3
2. Chc nng, nhim v ca t chc cng on.............5
2.1. Chc nng ca t chc cng on.........................5
2.2. Nhim v ca cng on.........................................7
3. C cu t chc ca cng on Vit Nam.....................8
4. Nguyn tc hot ng ca t chc cng on.........10
4.1. m bo s lnh o ca CSVN i vi hot
ng ca t chc cng on.........................................10
4.2. Cng on phi gi lin h mt thit vi qun
chng...............................................................................11
4.3. m bo tnh t nguyn ca qun chng...........12
4.4. Nguyn tc tp trung dn ch..............................13
Chng ii................................................................................ 15

Thc trng hot ng ca t chc Cng on Vit Nam 15

1. Nhng kt qu t c..............................................15
2. Nhng hn ch trong hot ng cng on th hin
trong mt s lnh vc c bn...........................................18
2.1. Hn ch ca cng on trong lnh vc hc ngh
v vic lm......................................................................18
2.2. Hn ch ca cng on trong vic k kt v thc
hin tho c lao ng tp th....................................20
2.3. Hn ch ca cng on trong lnh vc tin lng
.......................................................................................... 22
2.4. Hn ch ca cng on trong vic ng v tr
bo him x hi cho ngi lao ng............................23
2.5. Hn ch ca cng on trong lnh vc an ton,
v sinh lao ng.............................................................25
2.6. Hn ch ca cng on trong vic tham gia gii
quyt tranh chp lao ng v nh cng....................27
3. Mt s nguyn nhn c bn dn n hn ch trong
hot ng cng on.........................................................29
3.1. Do hn ch ca php lut lao ng khi quy nh
v vai tr ca cng on trong mt s lnh vc c th
.......................................................................................... 29
3.2. Nhng hn ch v cng tc cn b ca t chc
cng on........................................................................ 30
3.3. Nhng hn ch v phng thc hot ng ca t
chc cng on...............................................................31
3.4. Nhng hn ch v yu t m bo cho hot ng
ca cng on.................................................................32
Chng iii............................................................................... 34

Hon thin php lut v nng cao hiu qu hot ng

ca cng on Vit Nam trong bi cnh hi nhp...........34
quc t hin nay...................................................................34
1. S cn thit phi i mi hot ng ca t chc
cng on trong bi cnh hi nhp quc t hin nay..34
1.1. S cn thit phi i mi hot ng ca cng
on xut pht t nhng i hi ca nn kinh t th
trng hin nay..............................................................34
1.2. Bi cnh hi nhp kinh t vi ln sng u t
nc ngoi, s nh hng cc tro lu quc t cng
lm ny sinh yu cu phi i mi hot ng ca
cng on trong bi cnh hin nay.............................35
1.3. i mi phng thc hot ng nhm bt kp cc
nc tin tin trn th gii...........................................36
1.4. S ln mnh ca t chc i din ngi s dng
lao ng cng l mt nhn t cho thy s cn thit
phi i mi hot ng ca cng on.......................37
2. Nhng yu cu t ra vi cng on Vit Nam trong
bi cnh hi nhp quc t................................................38
2.1. Cng on phi thc s thc hin tt chc nng
bo v ngi lao ng..................................................38
2.2. Cng on phi lm tt vai tr bo v ngi lao
ng nhng khng cn tr doanh nghip trong bi
cnh Vit Nam tr thnh thnh vin ca WTO.....38
2.3. Cng on phi mnh tham gia quan h vi
cng on quc t..........................................................39
2.4. Tng cng hot ng ca cng on khu vc
c vn u t nc ngoi..............................................40

3. Hon thin php lut v nng cao hiu qu hot

ng ca cng on..........................................................41
3.1. Ban hnh lut Cng on mi cho ph hp vi
iu kin kinh t x hi.................................................41
3.2. M rng quyn v trch nhim.............................41
3.3. i vi tho c lao ng tp th........................42
3.4. Vn bo h lao ng.........................................42
3.5. Ban hnh vn bn hng dn thi hnh Lut s
i b sung mt s iu ca B lut lao ng v
tranh chp lao ng v nh cng nm 2006.............43
3.6. Sa i cc quy nh ca php lut nhm nng
cao hiu qu hot ng ca cng on c s............43
3.7. i mi phng thc hot ng ca cng on 43
3.8. Cng tc cn b......................................................45
kt lun.................................................................................. 47
Danh mc ti liu tham kho................................................0
Danh Mc T vit tt............................................................1