Kurikulum Standard Sekolah

MODUL
Standard
kandungan:
Standard
pembelajaran:

3.1 Pembangunan Algoritma

3.1.1
Menulis pseudokod dan melukis
carta alir pelbagai pilihan dalam
penyelesaian masalah.
3.1.2 Menulis pseudokod dan melukis carta
alir yang melibatkan ulangan.
3.1.3 Mengesan ralat daripada pseudokod
dan carta alir dalam penyelesaian
masalah.
3.1.4 Menghasilkan pseudokod dan carta
alir yang melibatkan gabungan
pelbagai pilihan dan ulangan.

Masa:

60 minit

NOTA RUJUKAN
Struktur Kawalan Pilihan
Adalah arahan yang menentukan pergerakan arahan atur cara
berdasarkan kepada syarat yang diberikan. Arahan ini tidak mengulang
pelaksanaan atur cara kerana ia bukan arahan ulangan. Terdapat tiga
jenis struktur pilihan, iaitu pilihan tunggal, pilihan berganda, dan
pilihan pelbagai.
Struktur Kawalan Pilihan tunggal
Struktur satu pilihan bermaksud jika syarat yang diberikan betul,
laksanakan arahan pilihan. Jika syarat palsu, pilihan yang disedia akan
diabaikan. Pilihan akan dilaksanakan berdasarkan syarat yang telah
dipenuhi. Penggunaannya adalah seperti berikut:
if (syarat)
bahagian benar;

Struktur Kawalan Pilihan Berganda

if (syarat)
bahagian benar;
else
bahagian palsu
Struktur Kawalan Pilihan Pelbagai
3

if (syarat1)
bahagian benar1;
else if (syarat2)
bahagian benar2;
else if (syarat3)
bahagian enar3; :
else bahagian palsu
Struktur Kawalan Ulangan
Struktur ulangan juga dikenali sebagai struktur gelung. Gelung
merupakan satu set arahan yang dilaksanakan secara berulangan
sehingga syarat yang ditetapkan ditemui. Apabila syarat dipenuhi atur
cara akan melangkah ke arahan seterusnya selepas gelung. Terdapat
tiga jenis gelung iaitu:
1. While
2. Do-while

1. While
Struktur ini mempunyai syarat kawalan di bahagian atas struktur.
Jika syarat itu benar, maka ulangan akan dibuat sehinggalah syarat
4

tersebut menjadi tidak benar atau palsu. Penggunaannya adalah

seperti berikut :
WHILE

( syarat )

Kenyataan;

Blok kenyataan akan dilaksanakan berulangulang selagi syarat adalah BENAR.

2. Do-while
Digunakan untuk mengulang arahan yang sama untuk beberapa
kali. Nilai akan sentiasa berubah setiap kali arahan berulang.
Arahan akan diulang sehingga syarat tersebut menjadi benar.
Penggunaannya adalah seperti berikut :
DO
Kenyataan
WHILE (syarat)

Contoh 1: Pseudokod dan carta alir bagi struktur kawalan

pilihan pelbagai
Situasi: Ruby baru sahaja selesai menduduki ujian bulanan. Beliau
telah mendapat markah bagi setiap mata pelajaran. Ibu bapa beliau
ingin mengetahui gred bagi mata pelajaran yang telah diperoleh oleh

Ruby.
Penyelesaian Masalah:
Penyataan Masalah: Mengetahui gred mata pelajaran berdasarkan
markah.
Input

Proses

Output
Gred

Markah

Penetapan gred
berdasarkan
markah.

Algoritma:
1. Memasukkan markah
2. Jika markah >= 80 maka papar gred A
3. Selain itu Jika markah >= 70 maka papar gred B
4. Selain itu Jika markah >= 60 maka papar gred C
5. Selain itu Jika markah >= 50 maka papar gred D
6. Selain itu papar gred E
Kod Pseudo:
7. Mula
8. Memasukkan markah
9. Jika markah >= 80 maka papar gred A
10. Selain itu Jika markah >= 70 maka papar gred B
11.
Selain itu Jika markah >= 60 maka papar gred C
12.
Selain itu Jika markah >= 50 maka papar gred D
13. Selain itu papar gred E
14. Tamat

Carta Alir

Mula
6

Memasukkan
Markah >= 80

Ya
Papar Gred A

Tida
Markah >= 70

Papar Gred B

Tida
Markah >= 60

Papar Gred C

Tida
Markah >= 50

Papar Gred D

Tida
Markah <= 39

Papar Gred E

Tamat

Contoh 2: Pseudokod dan carta alir bagi struktur kawalan

pilihan pelbagai

Ya
Ya
Ya
Ya

Situasi: Daniel dan rakan sekelasnya ingin menonton wayang. Beliau

membeli tiket wayang secara atas talian. Mereka tidak pasti kategori
wayang yang sesuai untuk peringkat umur mereka. Oleh itu mereka
perlu menyatakan umur untuk membeli tiket wayang tersebut.
Penyelesaian Masalah:
Penyataan Masalah: Mengetahui kategori wayang yang sesuai
dengan peringkat umur.
Input

Proses

Output

Umur

Penetapan kategori Kategori wayang

wayang berdasrkan mengikut umur
umur.

Algoritma:
1. Memasukkan umur untuk membeli tiket wayang
2. Jika umur >= 18 maka papar Kategori 18
3. Selain itu jika umur >= 13 maka papar Ketegori P13
Selain itu papar Kategori U
Kod Pseudo:
4. Mula
5. Memasukkan umur untuk membeli tiket wayang
6. Jika umur >= 18 maka papar Kategori 18
7. Selain itu jika umur >= 13 maka papar Ketegori P13
8. Selain itu papar Kategori U
9. Tamat

Carta Alir

Mula

Memasukkan
umur

Ya
Kategori 18
Umur >= 18

Ya
Umur >=
13
Kategori
P13
Tida
k
Kategori Umum

Tamat

Contoh 3: Pseudokod dan carta alir bagi struktur kawalan

ulangan While dan Do.While
Situasi: Cikgu Aini telah memberi satu tugasan berkumpulan
kepada murid-murid kelas 1 Amanah. Ketua kumpulan telah
ditentukan dan mereka perlu membentuk satu kumpulan yang
mengandungi lima orang ahli.

Penyelesaian Masalah:
Penyataan Masalah: Mencari ahli kumpulan seramai 5 orang.
Input

Proses

Output

Ahli kumpulan

Mencari ahli
kumpulan

Kumpulan terdiri
daripada 5 orang
ahli

Algoritma:
1. Ketua kumpulan mencari ahli ke 2 kumpulan
2. Mencari ahli 3 kumpulan
3. Mencari ahli 4 kumpulan
4. Mencari ahli 5 kumpulan
5. Satu kumpulan yang mengandungi 5 ahli telah terbentuk

1. while : perulangan while digunakan pada ketika kita tidak

10

mengetahui jumlah perulangan yang akan dilakukan tetapi

mengetahui syarat dilakukan perulangan.

Psedukod
MULA
while (selagi ahli tidak cukup 5 orang
cari ahli
ulang sehingga ahli cukup 5 orang
TAMAT
Carta alir

Adakah ahli < 6 orang

Tidak

Ya
Papar jumlah ahli

Ahli = ahli + 1

Nota: Selagi ahli tidak cukup 5 orang, cari

ahli.

11

2. do-while : perulangan yang hampir sama dengan while

namun, pernyataan akan dilakukan terlebih dahulu kemudian
dilakukan penyemakan.
Contoh :
Psedukod
MULA
Do (cari ahli sehingga cukup 5 orang)
while
ulang cari ahli selagi ahli kurang 6 orang
TAMAT
Carta Alir

Ahli = ahli + 1

Papar jumlah ahli

Ya
Adakah ahli < 6 orang
Tidak

Nota: Cari ahli sehingga cukup 5. Perhatikan!

penggunaan while diletakkan diakhir itu
ertinya penyemakan syarat dilakukan pada
akhir.

12

MENGESAN RALAT DALAM PSEUDOKOD

SITUASI : Diana ingin membeli sehelai baju berharga RM50.00
tetapi dia hanya mempunyai duit RM20 sahaja. Dia perlu menabung
sehingga cukup RM50 supaya dapat membeli baju tersebut.
Psedukod
MULA
Duit sedia ada RM20
Simpan duit
Jika duit cukup RM50 maka simpan lagi
Selain itu beli baju
TAMAT

Ralat

MENGESAN RALAT DALAM CARTA ALIR

SITUASI : Adam dan keluarganya ingin melawat Zoo Negara.
13

Masukkan umur

Gambar di bawah menunjukkan bayaran masuk ke Zoo Negara.

Mereka telah sampai di Zoo Negara dan ingin membeli tiket masuk.
Mereka sekeluarga telah membawa MyKid dan MyKad masingmasing.

Tidake

Yae

Ralat
Terdapat 3 kemungkinan ralat yang boleh dierikan.
14

1. Syarat
2. Pilihan Ya dan Tidak
3. Output

15

16