Professional Documents
Culture Documents
Giao Trinh Mang May Tinh
Giao Trinh Mang May Tinh
Ngy nay, trong xu th pht trin mnh m ca cng ngh thng tin, mng v truyn
d liu l mt lnh vc then cht, l mt phn khng th thiu trong i sng, mang li
nhng li ch to ln v kinh t x hi ln an ninh, quc phng. S ra i v pht trin
nhanh chng ca mng my tnh xa b mi ro cn v khong cch a l, cho php
chia s ti nguyn, lu tr v qun l d liu tp trung, thc hin cc tnh ton phn tn,
v.v. Mng my tnh cng l nn tng cung cp cc m hnh thng mi in t, thanh
ton in t cng nh cung cp mi trng kt ni cng ng, chia s, gii tr ton cu.
Mng my tnh v Internet cng ng vai tr quan trng trong pht trin kinh t, gio
dc, v.v.
S pht trin mnh m ca cng ngh phn cng dn n s bng n ca cc thit
b thng minh kt ni mng trong giai on hin nay cng thc y s pht trin ca
mng my tnh c v phn cng, phn mm, m hnh, giao thc, v.v. iu ny dn n
cc mng my tnh ngy cng a dng, phc tp hn nhng cng trong sut vi ngi
dng.
Mng my tnh ngy cng gia tng mnh m c v phm vi, s lng, thit b, s
lng ngi dng dn n nguy c mt an ton cng cao. Do , vn an ton, an ninh
thng tin mng cng tr ln thit yu.
lm ch, vn hnh cc h thng mng phc tp, a dng, trc ht cn nm
c cc kin thc c bn, ct li v mng my tnh. Trn c s kin thc nn tng chc
chn mi c th thc hin cc k nng qun tr, gim st nng cao cng nh thc hin cc
k thut m bo an ton trong mng my tnh. Vi mc tiu cung cp kin thc c s,
nn tng cho k s cng ngh thng tin, an ton thng tin, gio trnh ny c xy dng
theo cch tip cn t di ln theo m hnh kin trc phn tng. Hai chng u cung
cp mt khung nhn tng th v mng my tnh bao gm cc khi nim c bn, phn loi,
ng dng mng v cc m hnh, kin trc mng. Cc chng tip theo s trnh by chi
tit cc k thut, dch v, giao thc theo cc tng c th. ng thi, ph hp vi c
th hng k thut i vi k s an ton thng tin v cng ngh thng tin, gio trnh
cng xy dng h thng bi tp v bi thc hnh hng thc tin cho c gi. C th,
gio trnh c cu trc theo cc ni dung chnh sau:
Chng 1: Tng quan v mng my tnh. Trnh by cc kin thc c s, khi
qut v mng my tnh nh: khi nim, cc thnh phn, giao thc thc mng, cc c
trng, thng s k thut v cc loi mng my tnh.
i
Chng 2: Cc m hnh kin trc mng my tnh. T kin thc chung v mng
my tnh trong Chng 1, ni dung chng ny nhm cung cp mt khung nhn tng th
v m hnh kin trc mng l thuyt OSI v kin trc thc t TCP/IP cng nh quy trnh
ng gi, bc tch, kt hp cc gi tin trong qu trnh truyn thng trong mng. Phn u
chng trnh by v m hnh OSI, c xem nh l mt m hnh chun, mt chin lc
pht trin cc h thng m v mt khung khi nim v giao thc v dch v. Tip theo,
trnh by v mt s b giao thc mng mang tnh c trng v c p dng ph bin.
c bit trong chng ny tm hiu su hn b giao thc TCP/IP tr thnh chun
chung cho mng my tnh ton cu, mng Internet. Cc chng cn li s chi tit ha v
trnh by chuyn su v cc tng c th theo m hnh TCP/IP.
Chng 3: Tng truy nhp mng v mng cc b. Trnh by v phng tin
truyn dn s dng trong mng my tnh cng vi cc chun kt ni vt l, a ch vt l
v cc thit b lin kt mng v tnh nng, nguyn l hot ng v ng dng trong kt ni
mng tng ny. ng thi, ni dung ca chng cng gii thiu cc m hnh, k thut
mng cc b v quy trnh thit k mng cc b.
Chng 4: Tng lin mng v vn kt ni lin mng. Cung cp kin thc v
vn ng gi, bc tch d liu v kt ni tng lin mng bao gm: thit b nh tuyn,
giao thc nh tuyn, thut ton nh tuyn, a ch IP, giao thc IP, v.v. Chng ny
cng cung cp ni dung thc hnh v xy dng, phn chia, cu hnh, kim tra mng IP.
Chng 5: Tng giao vn. Cung cp kin thc v quy trnh, k thut ng gi, bc
tch, phn chia, kt hp cc gi tin v cc cng dch v theo giao thc TCP hoc UDP.
Chng 6: Tng ng dng. Cung cp kin thc v m hnh, nguyn l lm vic
ca cc dch v mng cng nh qu trnh trao i thng ip gia cc tin trnh trong
tng dch v da trn cc giao thc tng ng dng.
Gio trnh c bin son da trn gio trnh Mng my tnh theo cch tip cn
trn xung ca Keith V. Ross, gio trnh ca cc trng i hc cng nh ni dung
chng trnh CCNA, v la chn, ci tin cho ph hp vi c th ca Hc vin. Mc d
c gng nhng do thi gian v kinh nghim bin son, gio trnh khng trnh khi
nhng khim khuyt, rt mong nhn c cc kin ng gp ca qu c gi v cc
ng nghip. Mi gp xin gi v lethihongvan86@gmail.com.
Trn trng cm n!
H Ni, ngy 15/03/2016
Ch bin: ThS. L Th Hng Vn.
ii
MC LC
LI NI U ................................................................................................................................. i
DANH MC CC BNG &HNH V ....................................................................................... vii
DANH MC CC BNG ............................................................................................................ xii
DANH MC T VIT TT ........................................................................................................ xii
CHNG 1: TNG QUAN V MNG MY TNH .................................................................. 1
1.1. Khi nim ............................................................................................................................. 1
1.2. Mc tiu ca vic kt ni mng my tnh ............................................................................ 1
1.3. Lch s pht trin Mng my tnh ........................................................................................ 2
1.4. Cc thnh phn ca mng my tnh ..................................................................................... 2
1.4.1. Thit b u cui ............................................................................................................ 5
1.4.2. Phng tin truyn dn ................................................................................................. 6
1.4.3. Giao thc mng ............................................................................................................. 6
1.5. Cc c trng k thut ca mng my tnh .......................................................................... 8
1.5.1. ng truyn ................................................................................................................ 8
1.5.2.K thut chuyn mch .................................................................................................... 8
1.5.3. Kin trc mng .............................................................................................................. 8
1.5.4. H iu hnh mng ...................................................................................................... 10
1.6. Cc thng s k thut ca mt mng my tnh .................................................................. 10
1.7. Phn loi mng my tnh .................................................................................................... 13
1.7.1. Phn loi theo khong cch a l ............................................................................... 13
1.7.2. Phn loi theo k thut chuyn mch .......................................................................... 16
1.7.3. Phn loi theo kin trc mng ..................................................................................... 19
1.7.4. Phn loi theo mi quan h gia cc my tnh trong mng ........................................ 19
Cu hi n tp chng 1 ........................................................................................................... 21
CHNG 2: CC M HNH KIN TRC MNG MY TNH ............................................. 22
2.1. Vn chun ha mng my tnh ...................................................................................... 22
2.1.1. C s xut hin kin trc a tng ................................................................................ 22
2.1.2. Cc t chc tiu chun ha mng MT ......................................................................... 22
2.2. M hnh kin trc a tng .................................................................................................. 23
2.2.1. Cc quy tc phn tng ................................................................................................. 23
2.2.2. Lu chuyn thng tin trong kin trc phn tng ......................................................... 24
2.2.3. Nguyn tc truyn thng ng tng ............................................................................ 25
2.2.4. Giao din v dch v trong mi trng cc h thng m ............................................ 26
2.3. M hnh kt ni cc h thng m OSI ............................................................................... 26
2.3.1. Nguyn tc nh ngha cc tng h thng m ............................................................. 27
2.3.2. Cc giao thc trong m hnh OSI................................................................................ 27
2.3.3. Truyn d liu trong m hnh OSI .............................................................................. 28
iii
vi
DANH MC HNH V
xi
DANH MC CC BNG
Bng 1.1. K hiu cc thit b mng ph bin .....................................................................5
Bng 2.1. Chc nng cc tng trong m hnh OSI ............................................................ 30
Bng 3.1. Kim sot li 2 chiu: VRC - LRC ...................................................................53
Bng 3.1. Cc loi cp UTP ............................................................................................... 60
Bng 3.2. Thng s c bn ca cc loi cp mng ............................................................ 63
Bng 3.3. Cc cng ngh cp mng ...................................................................................63
Bng 3.4. c im ca sng Viba ....................................................................................68
Bng 3.5. c im tia hng ngoi ....................................................................................68
Bng 3.6. Thng s c bn ca chun 10Base-5 ............................................................... 98
Bng 3.7. Thng s c bn ca chun 10Base-2 .............................................................100
Bng 3.8. Cc chun Ethernet LAN ................................................................................102
Bng 3.9. Cc loi cp s dng trong mng IBM Token Ring .......................................108
Bng 3.10. So snh FDDI v IEEE 802.5 ........................................................................112
Bng 3.11. So snh mng khng dy vi mng c dy ...................................................120
Bng 4.1. Bng so snh u nhc im ca hai dch v phi kt ni v hng kt ni tng
lin mng ..........................................................................................................................144
Bng 4.2. Phn loi cc thng ip ca ICMP ................................................................151
Bng 4.3. Bng cc trng ca Frame mang gi tin ARP ...............................................152
Bng 5.1. Mt s cng TCP mc nh .............................................................................195
Bng 5.2. Mt s cng UDP mc nh ............................................................................198
Bng 6.1. Cc yu cu ca cc chng trnh ng dng mng .........................................204
xii
DANH MC T VIT TT
T vit tt
ATM
B-ISDN
DCE
DNA
DNS
DTE
FCS
FDDI
FR
FTP
GAN
HTTP
Frame Relay
File Transfer Protocol
Global Area Network
HyperText Transfer Protocol
IAP
ICP
EIGRP
IDS/IPS
IEEE
IETF
IPX/SPX
ISDN
IS-IS
ISP
LAN
MAN
MPLS
NIC
NSD
OSI
OSPF
ngha
Ch truyn bt ng b
Mng ISDN bng rng
Thit b u cui knh d liu
Kin trc mng s
H thng phn gii tn min
Thit b u cui d liu
Giao thc nh tuyn cng ni
ni min nng cao
Trng kim tra li ca Frame
Chun giao din d liu phn tn
quang
Mng chuyn mch khung
Giao thc truyn tp tin
Mng ton cu
Giao thc truyn siu vn bn
Nh cung cp cng truy cp
Internet
Nh cung cp thng tin ln
Internet
Instruction Detection
H thng pht hin/ngn chn
System/Instruction Prevention
xm nhp
System
Institute of Electrical and Electronics
Vin k thut in in t
Engineers
Lc lng c nhim k thut
Internet Engineering Task Force
Internet
Internetwork Packet
Exchange/Sequenced Packet
Kin trc mng IPX/SPX
Exchange
Integrated Service Digital Network
Mng tch hp dch v s
Intermediate System to Intermediate Giao thc nh tuyn gia cc h
System
thng trung gian
Internet Service Provider
Nh cung cp dch v Internet
Local Area Network
Mng cc b
Metropolitan Area Network
Mng th
Cng ngh chuyn mch a nhn
Multi Protocol Label Switching
giao thc
Network Interface adapter Card
Cc giao din mng
Ngi s dng
Open Systems Interconnection
Lin kt ni cc h thng m
Giao thc nh tuyn ng i
Open Shortest Path First
ngn nht u tin
xiii
PAN
PDA
PPP
PVC
RFC
RIP
SMDS
SMTP
SNA
SONET
SVC
TCP/IP
UDP
VLAN
VPN
WAN
WEP
WLAN
WPA
Virtual LAN
Virtual Private Network
Wide Area Network
Wired Equivalent Privacy
Wireless LAN
Wifi Protected Access
Mng c nhn
Thit b k thut s c nhn
Giao thc truyn im ti im
Mch o c nh
Kin ngh xut v cng ngh
Giao thc thng tin nh tuyn
Dch v d liu SMDS
Giao thc truyn th n gin
Kin trc mng SNA
Mng quang ng b
Mch o chuyn mch
B giao thc TCP/IP
Giao thc gi d liu ngi
dng
Mng LAN o
Mng ring o
Mng din rng
Giao thc bo mt WEP
Mng cc b khng dy
Giao thc truy cp wifi an ton
xiv
cc dch v truyn d liu cho nhng ngi xy dng mng. Ngi xy dng mng lc
ny s khng cn xy dng li ng truyn ca mnh m ch cn s dng mt phn cc
nng lc truyn thng ca cc nh cung cp.
Vo nm 1974 cng ty IBM gii thiu mt lot cc thit b u cui c ch to
cho lnh vc ngn hng v thng mi, thng qua cc dy cp mng cc thit b u cui
c th truy cp cng mt lc vo mt my tnh dng chung. Vi vic lin kt cc my
tnh nm trong mt khu vc nh nh mt ta nh hay l mt khu nh th tin chi ph cho
cc thit b v phn mm l thp. T vic nghin cu kh nng s dng chung mi
trng truyn thng v cc ti nguyn ca cc my tnh nhanh chng c u t.
Vo nm 1977, cng ty Datapoint Corporation bt u bn h iu hnh ca
mnh l Attached Resource Computer Network (hay gi tt l ARCNet) ra th trng.
Mng Arcnet cho php lin kt cc my tnh v cc trm u cui li bng dy cp mng,
qua tr thnh h iu hnh mng cc b u tin.
T n nay c rt nhiu cng ty a ra cc sn phm ca mnh, c bit khi cc
my tnh c nhn c s dng mt cch rng ri. Khi s lng my vi tnh trong mt
vn phng hay c quan c tng ln nhanh chng th vic kt ni chng tr nn v cng
cn thit v s mang li nhiu hiu qu cho ngi s dng.
Cc k hiu biu tng cho cc thit b, phng tin truyn trong mng my tnh
c s dng trong gio trnh cng nh trong cc ti liu thng dng v mt s cng c
thit k mng my tnh c m t trong Bng 1.1 di y.
4
Biu tng
Thit b
Thit b di ng
Router B nh tuyn
mng hot ng tt. Kin trc mng c m t thng qua hai yu t l cu trc hnh hc
ca mng gi tt l topo mng (Network Topology) v giao thc mng (Network
Protocol).
Giao thc mng l tp hp cc quy c truyn thng gia cc thc th, gi l giao
thc hay nghi thc ca mng. Cc b giao thc thng gp: TCP/IP, NETBIOS,
IPX/SPX, v.v.
Topo mng ch ra cch kt ni cc my tnh vi nhau v mt hnh hc. C cc topo
mng c bn sau:
Topo im ti im (Point-to-Point): L topo m c ng truyn ni tng
cp node li vi nhau theo mt hnh hc xc nh. Mt knh truyn vt l s
c thit lp gia 2 node c nhu cu trao i thng tin. Chc nng cc node
trung gian: tip nhn, lu tr tm thi v gi tip thng tin sang node tip theo
khi ng truyn ri. Topo im-im cn gi l mng lu v chuyn tip (Store
- and - Forward). u im ca topo ny l t kh nng xung t thng tin. Nhc
im ca n l hiu sut s dng ng truyn thp.
B, sau T giy host B nhn th thng lng trung bnh ca mng (k hiu l R) c
tnh theo cng thc (1.1).
R= F/T
(1.1)
(1.2)
11
b) tr
tr (Latency/End-to-End delay) l khong thi gian chuyn mt thng ip t
nt ny n nt khc trong h thng mng. Gi s gia 2 nt u cui truyn thng c N1 b nh tuyn, ti mi b nh tuyn cng nh ti nt nhn, thi gian tr c m t
nh trong Hnh 1.6 v c tnh nh cng thc (1.3).
(1.3)
Trong :
dnodall tr ti mt nt
dprocl tr x l, bao gm kim tra li bit v xc nh lin kt ra
dqueue l tr hng i, ph thuc vo lng d liu trong hng i
dtrans l tr truyn tin, c th tnh dtrans = L/R vi L l kch thc d liu, R l bng
thng (thng lng cc i)
dpropl tr lan truyn, c tnh dprop = d/s vi d l di ng truyn, s l tc
lan truyn tn hiu.
Do gia ni gi v ni nhn c N-1 b nh tuyn nn sau khi d liu c gi i t
ni gi s c x l ti N nt (bao gm c ni nhn) nn thi gian tr gia ni gi v
nhn (k hiu l dsd) c tnh theo cng thc (1.4).
dsd = N * (dproc + dqueue + dtrans + dprop)
(1.4)
13
14
15
gii, gia cc chu lc khc nhau trao i thng tin. Mng GAN hin nay m chng ta
ang s dng gi l mng Internet. Cc ch th tham gia hot ng Internet bao gm:
Bc c s: Ngi s dng dch v Internet
Bc trung chuyn: ISP Internet Service Provider: Nh cung cp dch v
Internet
Bc trn cng: IAP/IXP (Internet Access Provider): Nh cung cp cng truy cp
Internet. ICP (Internet Content Provider): Nh cung cp thng tin ln Internet.
1.7.2. Phn loi theo k thut chuyn mch
a) Mng chuyn mch knh
Chuyn mch knh hay cn gi l chuyn mch mch in c cng cu trc nh cc
mng in thoi cng cng. Mi ln yu cu truyn d liu c pht ra, mt knh truyn
thng vt l c thit lp v vic truyn d liu c tin hnh. V pha gi v pha
nhn c kt ni vt l nn phng php ny p dng c cho vic truyn d liu
tng i ln, nhng b hn ch bi nhn t tc truyn v tc truyn phi nh nhau
theo c hai chiu.
Trong k thut chuyn mch knh cn thit lp knh c nh v duy tr cho n khi
mt trong hai bn ngt lin lc. Qu trnh thit lp cuc gi gm 3 giai on:
Giai on thit lp kt ni: Lin kt cc tuyn gia cc trm trn mng thnh
mt knh duy nht dnh ring cho cuc gi
Giai on truyn tin: D liu (tn hiu tng t/s) c truyn trn knh
c thit lp
Giai on gii phng (Hy b) kt ni: Sau khong thi gian truyn d liu, lin
kt c hy b bi 1 trong 2 trm
Nhc im: Tiu tn thi gian thit lp knh truyn, do thit lp knh chm v
xc sut kt ni khng thnh cng cao. Hiu sut s dng ng truyn khng cao, v khi
16
c hai khng cn thng tin truyn m cha ngt kt ni th knh b b khng trong khi
cc thc th khc khng th chim dng knh truyn.
b) Mng chuyn mch thng bo
Chuyn mch thng bo l k thut trong tt c cc d liu nh tp v nh, v.v.
c truyn nh mt thng bo. S khc bit v chiu di d liu trong mi thng bo
gy ra vn cho tnh hiu qu v thi gian truyn, v ngy nay k thut ny t c s
dng.Thng bo l n v d liu c khun dng qui nh trc, bao gm 2 phn:
Thng tin iu khin: a ch ch ca thng bo, s hiu ca thng bo, v.v.
Thng tin (d liu) ca my ngun cn gi
K thut chuyn mch thng bo c cc c im sau:
Da vo a ch ca my ch trong phn thng tin iu khin, cc nt c th
chuyn tip thng bo ti nt tip theo trn ng dn ti ch hoc gi li
thng bo
Mi nt cn phi lu tr tm thi c thng tin iu khin trn thng bo ri
chuyn tip
Cc thng bo c th c gi i theo nhiu ng khc nhau
Trc khi trao i thng tin, hai thc th tham gia truyn thng m phn vi nhau
v cc tham s truyn thng nh kch thc ti a ca gi tin, cc ca s, ng truyn,
v.v. Mt knh o c hnh thnh thng qua lin mng v tn ti cho n khi cc thc
th ngng trao i vi nhau. Ti mt thi im, c th c nhiu knh o i v n t
nhiu hng khc nhau. Cc gi tin vn c m ti mi node v c xp hng u ra
trn mt ng truyn, cc gi tin ca cc thng ip khc trn knh o khc c th chia
s s dng ng truyn ny.
u, nhc im ca chuyn mch gi o:
Mng c th cung cp cc dch v knh o, bao gm vic iu khin li v th t
cc gi tin. Tt c cc gi tin i trn cng mt tuyn s n theo th t ban u. iu
khin li m bo khng ch cc gi n ch theo ng th t m cho tt c cc gi
khng b li. Mt u im khc l cc gi tin lu chuyn trn mng s nhanh hn v
khng cn phi nh tuyn ti cc node. Tuy nhin s kh khn hn vic thch ng vi
nghn. Nu c node b hng th tt c cc knh o qua node s b mt, vic phn pht
datagram cng kh khn hn, tin cy khng cao.
1.7.3. Phn loi theo kin trc mng
Cn c vo topo mng, c th phn chia thnh cc loi sau:
MMT: Kiu mng Point-to-Point, kiu mng Point-to-Multipoint
Trong LAN: Mng hnh ng trc (Bus), mng hnh sao (Star), mng hnh
vng (Ring)
Cn c vo phng thc truy cp v cng ngh mng:
LAN: Mng Ethernet, Token Ring, FDDI
WAN: Mng ISDN, Frame-Relay, ATM, MPLS, v.v.
1.7.4. Phn loi theo mi quan h gia cc my tnh trong mng
Ty theo vai tr v chc nng, cc my tnh trong h thng mng c c phn
loi theo my ch hoc my khch:
My ch (Server): Cha d liu v ti nguyn, dch v cho cc my tnh
khc c th khai thc v truy cp (My phc v). Mt my ch c th dng cho 1
hay nhiu mc ch, tn my ch thng gn vi mc ch s dng: File Server,
Mail Server, Web Server, v.v.
My khch (Client): L my tnh dng kt ni n my ch, v khai thc ti
nguyn trn my ch. Vic kt ni ca client vi server v khai thc dch v trn
server to nn m hnh Client/Server. Trong mt mng my tnh, mt my tnh
va c th l server, va l client.
19
20
Cu hi n tp chng 1
1. Trnh by mc tiu v li ch ca vic kt ni cc my tnh thnh mng.
2. Trnh by khi nim mng my tnh, cc thnh phn c bn ca mt mng my
tnh ni chung.
3. Trnh by khi qut v cc c trng c bn ca mng my tnh.
4. Trnh by cc hnh trng (Network Topology) c bn ca mng my tnh ni
chung.
5. Th no l giao thc mng? Vai tr v chc nng ca giao thc mng trong
truyn thng l g?
6. Hy m t ngn gn v cc dch v c bn trn mng my tnh m bn bit.
7. Lit k cc dch v c bn trn Internet m bn bit. Hy m t ngn gn v tng
dch v .
8. Xt theo quan h gia cc my tnh trong mng, c nhng m hnh mng my
tnh no? Hy nu c im ca tng loi .
9. Nu phn loi theo khong cch a l th c nhng loi mng my tnh no? Nu
c im c bn ca tng loi.
10. Trnh by cc c im c bn ca cc k thut chuyn mch trong mng my
tnh. Hy phn tch u v nhc im ca tng k thut chuyn mch.
21
22
24
Hnh 2.2. V d v lu chuyn thng tin trong kin trc N=5 tng
Hai tng trao i thng tin vi nhau phi c nhng tha thun v thit lp cc quy
tc giao din. Thc th tng N+1 chuyn mt PDU ti thc th tng N qua SAP. PDU =
PCI + SDU. SDU l thng tin gi qua mng ti thc th ng tng v sau a ln tng
N+1. Nu di ca SDU ln hn di quy nh, cc thc th tng N chia SDU thnh
nhiu gi nh c di quy nh v thm PCI vo mi gi tin. Header ca PDU c cc
thc th ng tng nhn dng PDU no cha d liu, v PDU no cha thng tin iu
khin, v.v.
26
27
Hnh 2.5. Thm phn header v trailer vo thng ip & tn d liu s dng mi tng
thng c th khc nhau. Tng trnh by phi chu trch nhim chuyn i d liu gi i
trn mng t mt loi biu din ny sang mt loi khc. t c iu n cung cp
mt dng biu din truyn thng chung cho php chuyn i t dng biu din cc b
sang biu din chung v ngc li.
Tng phin (Session Layer): Cho php ngi s dng trn cc my khc nhau thit
lp, duy tr, hu b v ng b phin truyn thng gia h vi nhau. Ni cch khc tng
phin thit lp "cc giao dch" gia cc thc th u cui.
Tng vn chuyn (Transport Layer): L tng cao nht c lin quan n cc giao
thc trao i d liu gia cc h thng m, kim sot vic truyn d liu t mt ti mt
(End- to -End). Tng giao vn c cc chc nng sau:
Thc hin vic chia cc gi tin ln thnh cc gi tin nh hn trc khi gi i v
nh s cc gi tin v m bo chng chuyn theo ng th t.
Vn chuyn gia cc host
Vn chuyn tin cy
Thit lp, duy tr, kt ni cc mch o
Pht hin li, phc hi thng tin v iu khin lung
Tng mng (Network Layer): Thc hin cc chc nng chn ng i cho cc gi
tin t ngun ti ch c th trong cng mt mng hoc khc mng nhau v chc nng
iu khin tc nghn (Congestion Control)
Tng lin kt d liu (Data link Layer): c cc chc nng:
Chc nng ch yu l thc hin thit lp cc lin kt, duy tr v hu b cc lin
kt d liu.
Kim sot li v kim sot lu lng
Chia thng tin thnh cc khung thng tin (Frame), truyn cc khung tun t v
x l cc thng ip xc nhn (Acknowledgement Frame) t bn my thu gi v
Tho g cc khung thnh chui bt khng cu trc chuyn xung tng vt l.
Tng 2 bn thu, ti to chui bt thnh cc khung thng tin.
Tng Vt l (Physical layer): L tng thp nht trong m hnh 7 lp OSI.
Xc nh cc chc nng, th tc v in, c, quang kch hot, duy tr v gii
phng cc kt ni vt l gia cc h thng mng.
Cung cp cc c ch v in, c hm, th tc, v.v. nhm thc hin vic kt ni
cc phn t ca mng thnh mt h thng bng cc phng php vt l.
29
M hnh phn tng v chc nng cc tng c tm lc nh trong Bng 2.1 sau:
Bng 2.1. Chc nng cc tng trong m hnh OSI
Tng
Giao thc
7-Application
6-Presentation
5-Session
ng dng
Bin i m
4-Transport
3-Network
chuyn
mng
2-Data Link
1-Physical
30
Hnh 2.6 th hin s tng quan gia cc tng trong m hnh OSI v m hnh
TCP/IP. Qua ta thy, tng ng dng ca m hnh TCP/IP m nhn chc nng ca c
3 tng (ng dng, trnh by, phin) trong m hnh OSI, tng truy nhp mng ca m hnh
TCP/IP l s kt hp chc nng, nhim v ca 2 tng di cng ca m hnh OSI. C hai
m hnh u c tng vn chuyn (hay tng giao vn) v tng mng vi vai tr v chc
nng tng ng nhau.
M hnh TCP/IP cn c gi l m hnh DoD (Department of Defense), m hnh
ca B quc phng M, tin thn ca m hnh TCP/IP ngy nay.
2.4.2. Vai tr v chc nng cc tng trong m hnh TCP/IP
dng m hnh TCP/IP. Cc giao thc ng dng gm TELNET(truy nhp t xa), FTP
(truyn File), SMTP (th in t), v.v.
Kim sot cc giao thc lp cao, cc ch v trnh by, biu din thng tin, m
ha v iu khin hi thoi
c t cho cc ng dng ph bin.
Tng vn chuyn (Transport/Host to Host Layer): Thc hin nhng kt ni gia
hai my ch trn mng bng 2 giao thc: giao thc iu khin trao i d liu TCP
(Transmission Control Protocol) v giao thc d liu ngi s dng UDP (User
Datagram Protocol).
Cung ng dch v vn chuyn t host ngun n host ch
Thit lp mt cu ni logic gia cc u cui ca mng, gia host truyn v host
nhn.
Tng lin mng (Internet Layer):
Cung cp mt a ch logic cho giao din vt l mng
Cho php kt ni mt cch mm do v linh hot cc loi mng "vt l" khc
nhau nh: Ethernet, Token Ring, X.25, v.v.
H tr cc nh x gia a ch vt l (MAC) do tng Network Access Layer
cung cp vi a ch logic bng cc giao thc phn gii a ch ARP (Address
Resolution Protocol) v phn gii a ch o RARP (Reverse Address
Resolution Protocol).
Tng truy nhp mng (Network Access Layer):
Cung cp cc phng tin kt ni vt l cp, b chuyn i (Transceiver), Card
mng, giao thc kt ni, giao thc truy nhp ng truyn nh CSMA/CD,
Token Ring, Token Bus, v.v.).
Cung cp cc dch v cho tng Internet phn on d liu thnh cc khung.
2.4.3. Qu trnh ng gi v phn mnh d liu
a) Qu trnh ng gi d liu
Khi d liu c truyn t tng ng dng n tng truy nhp mng, qua mi tng
u c thm phn thng tin iu khin (Header) t trc phn d liu c truyn,
m bo cho vic truyn d liu chnh xc.
Vic thm Header vo u cc gi tin khi i qua mi tng trong qu trnh truyn d
liu c gi l ng gi (Encapsulation).
Qu trnh nhn d liu ti bn thu s din ra theo chiu ngc li, khi qua mi tng,
cc gi tin s c tch thng tin iu khin thuc tng trc khi chuyn d liu ln
tng trn x l, qu trnh ny gi l qu trnh bc tch hay gii ng gi (De32
Hnh 2.8. Quy trnh ng gi v bc tch d liu truyn thng trong mng
34
H thng nhn phi gi xc nhn cho h thng pht bit rng n nhn gi d
liu
Cc IP Datagram c th n ch khng ng theo th t, TCP nhn sp xp li
H thng ch pht li gi tin b li, khng loi b ton b dng d liu.
n v d liu s dng trong TCP c gi l Segment.
c) Giao thc lin mng IP
IP (Internet Protocol) l giao thc khng kt ni (Connectionless). Chc nng ch
yu l cung cp cc dch v Datagram v cc kh nng kt ni cc mng con thnh lin
mng truyn d liu vi phng thc chuyn mch gi IP Datagram, thc hin tin
trnh nh a ch v chn ng.
IP Header c thm vo u cc gi tin v c giao thc tng thp truyn theo
khun dng khung d liu (Frame).
IP nh tuyn cc gi tin thng qua lin mng bng cch s dng cc bng nh
tuyn ng tham chiu ti mi hop (Bc nhy), hay Router.
Thc hin phn mnh v khi phc gi tin theo yu cu kch thc c nh
ngha cho tng Network Access thc hin.
Kim tra li thng tin iu khin, IP Header bng gi tr tng CheckSum.
a ch IP: Mi mt trm (Host) hay mt Interface c gn mt a ch duy
nht ti tng Internet, gi l a ch IP. Cc loi a ch IP s c trnh by c
th phn sau y.
d) Giao thc thng bo iu khin mng ICMP (Internet Control Message
Protocol)
ICMP l giao thc iu khin ca tng Internet, s dng trao i cc thng tin
iu khin dng d liu, thng bo li v cc thng tin trng thi khc ca b giao thc
TCP/IP.
Lu : Giao thc IP khng c c ch kim sot li v kim sot lung d liu. Cc
nt mng mun bit tnh trng cc nt khc, cc gi d liu pht i c ti ch hay
khng, v.v. th cn s h tr ca giao thc ICMP.
e) Giao thc phn gii a ch ARP
B giao thc TCP/IP s dng ARP (Address Resolution Protocol) tm a ch vt
l ca trm ch. V d: Khi cn gi mt IP Datagram cho mt h thng khc trn cng
mt mng vt l Ethernet, h thng gi cn bit a ch Ethernet ca h thng ch
tng lin kt d liu xy dng Frame. Thng thng, mi h thng lu tr v cp nht
bng tng ng a ch IP-MAC ti ch (cn gi l bng ARP Cache). Bng ny c
cp nht bi ngi qun tr h thng hoc t ng bi giao thc ARP sau mi ln nh x
c a ch tng ng mi.
35
36
37
Cu trc mi lp c xc nh c th nh sau:
Lp A:
V d: 50.14.32.8.
Lp C:
Lu :
Cc a ch IP c bit khng c s dng cho cc host trn mng Internet, m ch
s dng trong ni b mng LAN, gi l a ch dnh ring (Private Address).
Lu :
S bit dng trong subnet_id tu thuc vo chin lc chia mng con. Tuy nhin
s bit ti a c th mn phi tun theo cng thc: Subnet_ID<= Host_IDban u 2
S bit trong phn subnet_id xc nh s lng mng con. Vi s bit l x th 2x l
s lng mng con c c.
Ngc li t s lng mng con cn thit theo nhu cu, tnh c phn
subnet_id cn bao nhiu bit. Nu mun chia 6 mng con th cn 3 bit (23=8), chia
12 mng con th cn 4 bit (24>=12).
V d:
hiu chi tit phng php ny chng ta cng nhau kho st chi tit mt v d v
vic phn chia mng con ca mt mng lp C, c th nh sau:
Cho a ch mng lp C: 205.131.175.0 / 255.255.255.0
Cn chia thnh 7 mng con. Xc nh Subnet Mask v a ch ca cc mng
con?
Gii:
Bc 1: Xc nh s bt mn
Gi s cn mn n bt c trng s ln nht ca phn Host_ID nh danh Subnet
n
=> 2 >= 7
=> n = 3 (bt)
41
Gi tr cc
a ch mng con
bt mn
#0
000
#1
001
#2
010
#3
011
#4
100
#5
101
#6
110
#7
111
Nhn xt:
Cc mng con chia c bng k thut Subnetting c cng Subnet Mask, tc l c
khng gian a ch nh nhau (s bt phn Host_ID nh nhau).
2. K thut VLSM (Variable Length Subnet Mask)
K thut VLSM p dng trong trng hp cn chia thnh cc mng con, tuy nhin,
cc mng con khng c cng Subnet Mask.
Thc cht, VLSM k tha Subnetting tng bc chia mng ca n.
Cc bc thc hin:
B1: Xc nh mng con Net_k c s host ln nht trong s cc mng con cn chia
B2: p dng k thut Subnetting chia a ch mng cho thnh cc mng con
c cng Subnet Mask vi Net_k
B3: Chn 1 mng con thu c dng cho mng Net_k, cc mng con cn li dng
chia tip
B4: Quay li B1 vi s mng con cn li
B5: Dng li khi chia xong cho cc mng con cn chia, lit k a ch mng con
tng ng v cc a ch d tha.
V d:
Cng ty X nhn c a ch IP lp C nh sau: 200.38.4.0/255.255.255.0.
42
Cn chia cho cc mng con c s host tng ng l: Net1: 60 hosts; Net2: 30 hosts;
Net3: 10 hosts.
Gii:
- Net1: 60 host l mng c s host ln nht => S dng k thut Subnetting chia a
ch 200.38.4.0/255.255.255.0 thnh cc mng con vi s host l 60
=> Gi s s bt phn Host_ID ca mng Net1 l m => 2m 2 >= 60 => m = 6
=> Cn mn: 32 24 6 = 2 bt phn Host_ID ca mng ban u nh danh
mng con.
=> Chia c 4 mng con nh sau:
#0: 200.38.4.0/26
#1: 200.38.4.64/26
#2: 200.38.4.128/26
#3: 200.38.4.192/26
Chn a ch 200.38.4.0/26 (mng #0) dnh cho mng Net1
Cn li 2 mng: Net2 (30 hosts) v Net3 (10 hosts). Ta s dng a ch
200.38.4.64/26 (mng #1) chia tip:
Net2 c s host ln nht trong 2 mng => Chia cho Net2 trc.
T a ch 200.38.4.64/26 chia thnh cc mng con c s host l 30. y l bi ton
vi k thut Subnetting nh cp bc trn.
=> Chia c 2 mng con:
#10: 200.38.4.64/27
#11: 200.38.4.96/27
Chn mng #10 cho Net2. Mng #11 dng chia tip cho Net3.
T a ch 200.38.4.96/27 chia thnh cc mng con c s host l 10. Lm tng t
nh trn, ta chia c 2 mng con:
#110: 200.38.4.96/28
#111: 200.38.4.112/28
Chn mng #110 cho Net3.
Kt qu:
Mng con
a ch mng
Net1
200.38.4.0/26
Net2
200.38.4.64/27
Net3
200.38.4.96/28
Cc a ch cn d d phng
#2
200.38.4.128/26
#3
200.38.4.192/26
43
#111
200.38.4.112/28
45
Cu hi n tp chng 2
1. Trnh by khi nim kin trc a tng. Phn tch cc quy tc phn tng trong kin
trc a tng.
2. Trnh by khi nim dch v hng kt ni, v dch v khng kt ni.
3. Trnh by ngn gn vai tr v chc nng ca tng tng trong m hnh OSI.
4. Trnh by ngn gn vai tr v chc nng ca tng tng trong m hnh TCP/IP.
5. Nu cc giao thc c bn trong m hnh TCP/IP. Trnh by ngn gn chc nng,
hot ng ca mi giao thc .
6. Trnh by qu trnh ng gi v phn mnh gi tin trong m hnh TCP/IP.
7. Trnh by ngn gn v mt s m hnh kin trc mng m bn bit.
8. Th no l giao thc hng kt ni, giao thc khng kt ni?
9. Trnh by ngn gn nhng hiu bit ca bn v cc cng ngh chuyn i gia
IPv4 v IPv6 ang c s dng hin nay, v thc trng pht trin ca chng.
10. Nu c im ca cc lp a ch IPv4.
Bi tp: (Nhn bit a ch IP, chia mng con s dng k thut Subnetting/VLSM)
Bi tp dng 1: Nhn bit a ch IP
1. Cho cc a ch IPv4 sau:
100.10.0.0
223.0.32.255
170.26.0.0
20.125.37.0
198.25.100.19
150.0.255.255
223.0.32.63/26
162.16.0.64/27
5.108.17.0/17
150.2.100.0/19
200.20.128.0/24
46
Bi tp dng 2: Subnetting
1. Cho a ch IP 192.8.160.0/20. S dng k thut Subnetting chia thnh cc mng
con, mi mng con ti a 750 host. Hy cho bit:
- Subnet Mask ca cc mng con?
- Lit k danh sch cc mng con, a ch broadcast v di a ch IP hu dng cho
host ca mi mng con ?
2. Cho a ch IP 179.15.160.0/19. Cn 7 mng con. Gi s dng k thut
Subnetting chia mng con. Hy cho bit:
- Subnet Mask ca cc mng con?
- Lit k danh sch cc mng con v ch ra a ch broadcast ca mi mng con ?
3. Cho a ch IP 100.98.128.0/17. Cn 5 mng con, bit mi mng con khng qu
2000 host. Gi s dng k thut Subnetting chia mng con. Hy cho bit:
- Subnet Mask ca cc mng con?
- Lit k danh sch cc mng con, ch ra a ch broadcast ca mi mng con ?
Bi tp dng 3: VLSM
Mt cng ty X c cp pht a ch IP sau: 210.200.3.0. Ngi qun tr mng
mun chia thnh 4 mng con phn phi cho 4 chi nhnh ca cng ty vi s host tng
ng nh sau:
Chi nhnh 1 (Net1): 120 host
Chi nhnh 3 (Net3): 60 host
Chi nhnh 2 (Net2): 30 host
Chi nhnh 4 (Net4): 5 host
Hy ch ra a ch ca cc mng con Net1, Net2, Net3, Net4 v cc a ch mng cn
d?
47
51
Khi k t truyn i
11111
00000
01000
00011
00000
01100
11111
VRC
00111
ASCII
LRC
t 1 ang b li. Khi bn nhn tnh ton c bit VRC cho k t 1, n s kim tra vi bit
VRC nhn, v s khng pht hin c li. Tuy nhin, khi n tnh ton c k t
LRC, bit 1 v 3 ca k t ny s khc vi nhng bit trong k t LRC nhn c, v s
pht hin c li.
Tuy nhin, ngay phng php ny cng khng phi l tht s tt. By gi, nu gi
s bit 1 v 3 ca k t 5 cng b li, phng php ny s khng pht hin c im sai.
Kim tra phn d tun hon hay kim tra vng (Cyclic Redundancy Check)
ci tin hn na cc nh thit k dng k thut mi d dng v hiu qu c
gi l kim tra phn d tun hon, trong c th s dng mt s phng php ci t
khc nhau nh: modulo 2, a thc, thanh ghi dch v cc cng Exclusive-or.
Cc th tc vi modulo 2 din ra nh sau:
Vi mt thng ip M c k bit cn gi i, bn gi s thm vo cui thng ip mt
chui F c r bit, c gi l Chui kim tra khung (FCS: Frame Check Sequence).
Chui kim tra khung s tnh ton sao cho khung kt qu T c hnh thnh t vic
ni M vi F (gm k + r bit) c th chia ht bi s G no c nh trc. Bn gi s
gi T i. Khi bn nhn nhn c T, n s thc hin php chia modulo T cho G. Nu
php chia khng ht, tc c s d, bn nhn xc nh rng khung T b li, ngc li l
khng c li. Nu khung khng c li, bn nhn s tch thng ip M t T, l k bits trng
s cao ca T.
Phng php ny dng php chia modulo 2 trong vic chia T cho G, php ton
modulo 2 dng mt php cng nh phn khng nh v cng chnh l php ton
Exclusive-or.
Phng php ny c ci tn nh vy do cc bit trong mt thng bo c dch
chuyn quay vng qua mt thanh ghi. N cng c gi l phng php m a thc
(polynomial code) v c s dng khi nim a thc i s quen thuc.
Mt thng ip M c k bit c xem nh mt tp cc h s (0 v 1) ca mt a thc
i s c bc k-1, gm k s hng t x0 n xk-1
V d:
110001 <=> x5 + x4 + x0 = x5 + x4 + 1
tm chui kim tra khung F, t tng ca phng php CRC l:
Chn trc mt a thc (gi l a thc sinh Generator polynomial) G(x)
vi h s cao nht v thp nht u bng 1 (ngha l chui bit tng ng vi
G(x) c bit cao nht v bit thp nht u bng 1)
F c tm tha mn iu kin: a thc tng ng vi chui ghp T (gm M
ni vi F) phi chia ht cho G(x) theo modulo 2.
Khi nhn tin, kim sot li, ly a thc tng ng vi chui bit nhn c
chia (modulo 2) cho G(x). Nu khng chia ht (phn d khc 0) th c ngha
l c li, trng hp ngc li th cha th khng nh l khng c li.
54
56
57
58
59
60
62
Cp xon i
Chi tit
Bng ng, c 4
cp dy (Cat 3,
Cp ng trc
Thinnet
Thicknet
Cp quang
lng nhau,
Li thy tinh,
4, 5, 6)
ng knh
5mm
ng knh
10mm
2 si
100m
185m
500m
1000m
30
100
Chy 10Mbps
Chy 100Mbps
Khng
Khng
Chng nhiu
Tt
Rt tt
Hon ton
Lp t
D dng
Trung bnh
Kh
Kh
Khc phc li
Tt
Km
Km
Tt
Qun l
D dng
Kh
Kh
Trung bnh
Rt thp
Thp
Trung bnh
Cao
Chiu di ti a
on cp
S u ni ti a
trn 1 on cp
4. Cc cng ngh cp
Bng 3.3. Cc cng ngh cp mng
Cng ngh cp
Tn gi
Chun
Tc
M
hnh kt
ni
Khong
cch ti
a
Thick Ethernet
10Base-5
802.3
10Mbps
Bus
500m
Thin
Ethernet/Thinnet
10Base-2
802.3a
10Mbps
Bus
185m
Broadband
Ethernet
10Broad36
802.3b
10Mbps
Bus
1800m
10-Mbps
Repeaters
Repeaters
802.3c
10Mbps
Bus
1800m
Fiber-Optic
Inter-Repeater
Link
FOIRL
802.3d
10Mbps
Star
1000m
Cc c tnh
ca cp
50-Ohm
coaxial
(Thick)
50-Ohm
coaxial
(Thin)
75-Ohm
coaxial
50-Ohm
coaxial
(Thick/Thin)
Optical Fiber
63
StarLAN
1Base-5
802.3e
1Mbps
Star
250m
StarLAN
multipoint
1Base-5
802.3f
1Mbps
Star
250m
802.3h
10Mbps
Star
250m
10Base-T
802.3i
10Mbps
Star
100m
10Base-F
802.3j
10Mbps
Star/Bus
<2000m
802.3k
10Mbps
Star
Layer
Management
Twisted-Pair
Ethernet
Fiber Ethernet
Layer
Management for
10-Mbps
Repeater
10Base-T
Protocol
Implementation
Conformace
Statement
(PICS)
Second
Maintenance
Ballot
Third
Maintenance
Ballot
Layer
Management for
MAUs
Guidelines for
Development of
Managed
Objects
10Base-5 PICS
10Base-T
10Base-5
PICS
Fourth
Mantaince Ballot
120-Ohm Cables
for 10Base-T
802.3l
10Mbps
802.3m
10Mbps
802.3n
10Mbps
802.3p
10Mbps
802.3q
10Mbps
802.3r
10Mbps
802.3s
10Mbps
802.3t
10Mbps
Star
<2000m
100m
Fast Ethernet
100BaseTX
802.3u
100Mbps
Star
100m
Fast Ethernet
Over Cat5
100BaseT4
802.3u
100Mbps
Star
100m
Fast Ethernet
100Base-
802.3u
100Mbps
Star
<2000m
100-Ohm
two-pair
Cat3-UTP
100-Ohm
two-pair
Cat3-UTP
100-Ohm
two-pair
100-Ohm
two-pair
Optical Fiber
Multimode
or singlemode fiber
120-Ohm
two-pair
Cat3-UTP
100-Ohm
two-pair
Cat5-UTP
100-Ohm
four-pair
Optical Fiber
64
Over Fiber
150-Ohm Cables
for 10Base-T
Enhanced MAC
or Binary
Logarithmic
Arbitration
Method
FullDuplex/Flow
Control
Fast Ethernet
Over Two-pair
Cat3
Gigabit Ethernet
Short Haul
Gigabit Ethernet
Long Haul
Gigabit Ethernet
Fifth Maintance
Ballot
Gigabit Ethernet
for Cat5
VLAN Frame
Extension
10 Gigabit
Ethernet
VLAN tagging
FX
802.3v
10Mbps
100m
802.3w
Cat3-UTP
FDX
802.3x
10Mbps
100BaseT2
802.3y
100Mbps
Star
802.3z
1000Mbps
Star
300m
802.3z
1000Mbps
Star
550
802.3z
1000Mbps
Star
3000m
802.aa
100Mbps
1000Base802.3ab
T
1000Mbps
Star
100m
1000BaseSX
1000BaseLX
1000BaseCX
100Base-T
VLAN
10000Base
VLAN
tagging
Secure
VLANs
100-Ohm
two-pair
802.3ac
802.ae
150-Ohm
two-pair
Multimode
Fiber
Multimode
Fiber
Single-mode
Fiber
150-Ohm
copper
Cat5-UTP
Cat5e
10000Mbps
Star
100300m
2-40km
Multimode
Single-mode
802.1Q
Secure Data
802.1O
Exchange SDE
Traffic
Priority
802.1P
Expecditing
MAC Bridges,
MAC
802.1D
Spanning Tree
Bridges
Lu : Chun 802.3ae l chun cha hon thin v cn nhiu ci tin na.
5. Cc chun giao din kt ni mng
Ngoi cc giao din kt ni trong LAN: RJ45 (vi cp UTP/STP), BNC (vi
Thinnet), AUI (vi Thicknet), ST, SC (vi cp si quang) trnh by cc mc trn, v
cc giao din ni tip kt ni WAN: EIA/TIA-232, V.35, SSIC, v.v. c trnh by trong
Chng 4, ni dung ny ca gio trnh tp trung trnh by chun mi M12.
65
67
4. Sng nh sng
truyn tin bng sng nh sng, cn mt ngun pht sng (Laser hoc LED) ti
thit b pht. Ti thit b thu cn c u pht hin sng nh sng, l Photodetector.
68
69
a) B khuch i Repeater
Tn hiu truyn i trn khong cch ln c th b suy hao. Do , mun phc hi tn
hiu c th truyn tip i trn ng truyn n cc trm xa, cn s dng thit b
Repeater.
Ch c dng ni hai mng c cng giao thc mng (cc mng ging nhau v
kiu frame d liu nhng c th khc nhau v topo mng, kiu kt ni cp
mng).
71
72
73
Quy tc 5-4-3
m bo qu trnh truyn nhn d liu c n nh trong mng, cc kt ni
mng phi tun theo quy tc 5-4-3:
5 cable segments in series
4 Repeaters, or Hubs (4 repeater hops)
3 populated segments
Hnh 3.20 minh ha mt v d v thit k mng LAN theo quy tc 5-4-3.
75
C ch t hc:
Switch t nhn bit a ch MAC ca cc my kt ni vi n, thng qua vic lc cc
frame i qua n. Lu vo bng chuyn tip cc thng tin v a ch MAC ca my ,
cng s hiu interface ca switch m my kt ni n.
C ch chuyn tip:
Khi switch nhn c mt frame, n s thc hin nh sau:
1. Tm a ch cng vo ca frame
2. Tm a ch cng ra, bng cch dng bng chuyn tip (bng CAM)
3. IF tm thy cng ra
THEN {
IF cng ra == cng vo THEN hy b Frame
76
f) Thit b cu ni Bridge
Bridge dng ni 2 phn on mng s dng giao thc ging hoc khc nhau, v
d: kt ni 2 phn on mng hnh sao (Ethernet), hoc kt ni 2 phn on mng Token
Bus vi nhau, hay gia phn on mng Ethernet vi Token Bus, v.v. Bridge thng
c s dng chia mng thnh nhiu phn on (segment) nh nhm gim lu lng
trn mng. Cng ging nh Repeater, Bridge cho php m rng phm vi mng, cho php
ko di khong cch gia cc segment cng nh phm vi ton mng. Tuy nhin, khc vi
79
80
81
C ch hot ng ca Router:
Lm vic trong tng 3 (Network) ca m hnh OSI
Cn c vo a ch logic (a ch IP mng) qun l traffic truyn gia cc
mng
Tnh ton, lu tr, duy tr v cp nht thng tin v cc ng i tt nht n cc
mng ch m n nhn bit c
Cc chc nng khc ca Router:
Kim sot tc nghn trn mng (congestion control)
Kim sot cht lng dch v trn mng (QoS), bao gm : tin cy, tr,
jitter v bng thng
Gi cc thng bo li trn mng
Tch v ghp d liu khi truyn qua cc mng c MTU khc nhau
(fragmentation)
Qun l lin mng (internetworking)
Qun l a ch mng (NAT, DHCP, ACL, cm broadcast, tch hp chc nng
Firewall, v.v.)
Qun tr, gim st, thng k trng thi hot ng cc mng v ng truyn kt
ni vo Router.
h) Thit b cng ni Gateway
Gateway l thit b mng cho php kt ni v chuyn i d liu gia cc mng
khc nhau v: Kin trc mng, giao thc mng, tiu chun mng, loi hnh mng. Cc v
82
d in hnh nh: E-Mail gateway, Voice/ data gateway, LAN/ Internet gateway, PC/
Mainframe gateway, v.v.
Gateway hot ng lp Application trong m hnh OSI, tuy nhin thc t th
Gateway c th hot ng bt k tng no ca m hnh ny. Gateway c th l thit b
phn cng hoc phn mm ci t trong my tnh. Gateway thng l mt Server c 2
card mng kt ni vi 2 mng khc nhau.
i) Thit b Patch Panel
L mt thit b gm nhiu u zc (snap in) gn u RJ45 (thng c 24 hoc 48
ports). C hai loi: C sn cc port hoc empty (rng), i vi loi empty th cn phi
gn thm snap-in (c khi ngi ta gi l u ci ca RJ45).
k) Tng la (Firewall)
Tng la l 1 gateway c chc nng gim st v lc thng tin trao i gia lin
mng nhm bo v v ngn chn cc truy cp tri php gia cc mng (packet filter). Cc
gi tin khi qua Firewall s c i chiu cc thng tin (nh a ch, giao thc, s hiu
cng, v.v.) vi cc Rule (lut) qui nh trc quyt nh cho php truyn d liu qua
hay khng.
Firewall hot ng trong cc tng 2, 3, 4, 5 v 7 ca m hnh OSI.
Cc chc nng khc ca Firewall: NAT/PAT, DHCP, VPN, URL filter (phi kt
hp vi phn mm lc URL), Routing, Xc thc bng RADIUS hay TACACS+,
Application Proxy.
Nhc im:
Ch ngn chn c theo a ch lp 2 (a ch MAC), a ch lp 3 (a ch IP)
v a ch lp 4 (cng dch v - Port number). Khng c kh nng chng virus
v xm nhp mng bt hp php
Ch lc c thng tin t ngun khng mong mun, khng th c v phn tch
thng tin tt xu
Khng th chng li nhng tn cng khng i qua n
Khng th chng li nhng tn cng bng d liu (v d: m c hi nh km
mail, v.v.)
Cc Firewall thng dng:
Phn mm: Microsoft ISA, Iptable trn Linux, Checkpoint FW-1
Phn cng : Cisco PIX, 3COM SonicWall, CyberGuard, Netscreen, v.v.
Mc tiu ca vic s dng tng la l to ra nhng kt ni an ton t vng mng
bn trong ra bn ngoi h thng, cng nh m bo khng c nhng truy cp tri php t
bn ngoi vo nhng my ch v thit b bn trong h thng mng
Phn loi:
C nhiu cch phn loi tng la, ty theo cch chn la tiu ch nh gi m
chng ta ccc loi tng la sau:
Tng la c nhn/Tng la h thng
Tng la da trn phn mm hay phn cng
Tng la lc trn tng mng (Packet-filtering firewalls), lc trn tng ng dng
(Application-level gateway firewall) hay lc trn tng phin
Tng la s dng cng ngh lc gi hay d trng thi.
l) H thng pht hin/ngn chn xm nhp
H thng pht hin xm nhp (IDS - Intrusion Detection Systems) v h thng ngn
chn xm nhp (IPS- Intrusion Prevention Systems) l cc h thng (phn cng hoc
phn mm) gim st mng pht hin hoc ngn chn cc truy cp tri php t bn
ngoi vo mt mng my tnh hoc mt host.
IDS/IPS lm vic n tng 7 trong m hnh OSI, thng h tr cho h thng
Firewall bo v mng trnh cc tn cng t bn ngoi.
Ni dung trong cc gi tin khi truyn qua mng s c so snh vi cc mu nhn
din bit trc hoc t suy on quyt nh d liu ny l hp l hay khng.
Nhc im: Phi cp nht thng xuyn cc rule. Vic suy on d b nhm ln.
u im: C kh nng pht hin v phng chng truy cp tri php cp ng dng
nh: E-mail, Web, FTP, v.v. C kh nng chng virus v cc hnh thc tn cng mng
khc.
85
Hnh 3.30. So snh phm vi hot ng ca cc thit b mng trong m hnh OSI
3.3. Mng cc b
3.3.1. Khi nim v c im c bn
Mng cc b (LAN) l mt h thng mng gm mt nhm cc my tnh v thit b
truyn thng mng c kt ni vi nhau trong mt khu vc nh bn knh di vi km,
nh ta nh cao c, trng i hc, khu gii tr, phng th nghim, v.v. c s hu bi
mt c nhn hay t chc no .
Khi nim LAN thc cht ch mang tnh cht tng i v mt khong cch a l,
tuy nhin, mi LAN c nhng c im ring v kin trc v nhng cng ngh dnh
ring cho LAN. Mt mng LAN c trin khai vi cu trc phn cp gm ba tng nh
m t trong Hnh 3.31.
Lp li (Core Layer): y l trc xng sng ca mng (Backbone) thng dng
cc b chuyn mch c tc cao (high-speed switching), thng c cc c tnh nh
tin cy cao, c cng sut d tha, c kh nng t khc phc li, c kh nng thch nghi
cao, p ng nhanh, d qun l, c kh nng lc gi, hay lc cc tin trnh ang truyn
trong mng.
Lp phn tn (Distribution Layer): L ranh gii ca lp li v lp truy nhp ca
mng. Lp phn tn thc hin cc chc nng nh: m bo gi d liu n tng phn
on mng (Segment), m bo an ninh an ton, phn on mng theo nhm cng tc,
chia min broadcast/multicast, nh tuyn gia cc VLAN (LAN o), chuyn mi trng
truyn dn, nh tuyn gia cc min, to bin gii gia cc min trong nh tuyn tnh
v ng, thc hin cc b lc gi (theo a ch, theo s hiu cng, theo dch v, v.v.),
thc hin cc c ch m bo cht lng dch v QoS (Quality of Service).
86
Lp truy nhp (Access Layer): L lp cung cp kh nng truy nhp cho ngi dng
cc b hay t xa truy nhp vo mng. Thng c thc hin bi cc b chuyn mch
(Switch) trong mi trng Campus, hay cc cng ngh WAN.
M hnh trin khai mng cc b c cu trc phn cp ny c nh gi l d ci
t, d m rng, gi thnh thp v d c lp li.
3.3.2. Kin trc mng cc b
a) Cc hnh trng mng
V nguyn tc mi topology ca mng my tnh ni chung u c th dng cho
mng cc b. Song do c th ca mng cc b nn ch c 3 topology thng c s
dng: topo hnh sao (star topology), topo vng (ring topology) v topo tuyn tnh (bus
topology).
1. Topo tuyn tnh(BUS)
Tt c cc trm u dng chung mt ng truyn chnh (Bus) c gii hn bi
hai u ni (terminator).
Mi trm c ni vo Bus qua mt u ni ch T (T-connector) (Hnh 3.32a)
hoc Transceiver (Hnh 3.32b)
Khi mt trm truyn d liu th tn hiu c qung b trn 2 chiu ca Bus (tt
c cc trm khc u c th nhn tn hiu)
Terminator c tc dng thu tn hiu, trnh di li trn Bus.
87
u im:
D dng thit k, ci t v m rng
Chi ph thp
Hn ch
Kh qun tr v tm nguyn nhn li
Gii hn chiu di cp v s lng my tnh
Hiu nng gim khi c my tnh c thm vo
Tnh n nh km, ch mt my hng l ton b mng ngng hot ng.
Mt on cp backbone b t s nh hng n ton mng.
2. Topo vng (Ring)
Tn hiu c lu chuyn theo mt chiu duy nht
Mi trm lm vic c ni vi vng qua mt b chuyn tip (repeater), c
nhim v nhn tn hiu ri chuyn n trm k tip trn vng.
tng tin cy ca mng, phi lp vng d phng, khi ng truyn trn vng
chnh b s c th vng ph c s dng vi chiu i ca tn hiu ngc vi chiu i
ca mng chnh.
88
My 2
My 1
My 3
My 4
My 5
My 6
Tn hiu lu chuyn trn vng theo mt chui lin tip cc lin kt im-im gia
cc repeater, do cn c giao thc iu khin vic cp pht quyn c truyn d liu
trn vng cho nhng trm c nhu cu.
u im:
S pht trin ca h thng khng tc ng ng k n hiu nng
Tt c cc my tnh c quyn truy cp nh nhau.
Hn ch:
Chi ph thc hin cao hn hnh trng bus v thm ch c hnh trng star
i hi giao thc truy nhp mng phc tp hn mng hnh sao
Khi mt my c s c th c th nh hng n cc my tnh khc.
3. Topo hnh sao (STAR)
Tt c cc trm c ni vo mt thit b trung tm c nhim v nhn tn hiu
t cc trm v chuyn n trm ch ca tn hiu.
Thit b trung tm c th l: B tp trung (Hub), b chuyn mch (Switch), b
dn ng (Router).
Vai tr ca thit b trung tm l thc hin vic bt tay gia cc trm cn trao i
thng tin vi nhau, thit lp cc lin kt im - im gia chng.
89
My 1
My 2
My 3
My 4
My 5
My 6
cc trm ch nghe trc khi ni m khng nghe trong khi ni do vy trong thc t c
xy ra xung t m khng bit, vn c tip tc truyn d liu i gy ra chim dng ng
truyn mt cch v ch.
v tr theo mt chui th t m trm cui cng ca chui s tip lin sau bi trm u
tin. Mi trm c bit a ch ca cc trm k trc v sau n. Th t ca cc trm trn
vng logic c th c lp vi th t vt l. Cc trm khng hoc cha c nhu cu truyn
d liu th khng c a vo vng logic v chng ch c th tip nhn d liu.
Trong hnh 3.37, cc trm A, E nm ngoi vng logic, ch c th tip nhn d liu
dnh cho chng.Vn quan trng l phi duy tr c vng logic tu theo trng thi
thc t ca mng ti thi im no . C th cn phi thc hin cc chc nng sau:
B sung mt trm vo vng logic: cc trm nm ngoi vng logic cn c xem
xt nh k nu c nhu cu truyn d liu th b sung vo vng logic.
Loi b mt trm khi vng logic: Khi mt trm khng cn nhu cu truyn d
liu cn loi n ra khi vng logic ti u ho vic iu khin truy nhp bng
th bi
Qun l li: mt s li c th xy ra, chng hn trng a ch (hai trm u ngh
rng n lt mnh) hoc t vng (khng trm no ngh n lt mnh)
Khi to vng logic: Khi ci t mng hoc sau khi t vng, cn phi khi
to li vng.
Cc gii thut cho cc chc nng trn c th lm nh sau:
B sung mt trm vo vng logic, mi trm trong vng c trch nhim nh k
to c hi cho cc trm mi nhp vo vng. Khi chuyn th bi i, trm s gi
thng bo tm trm ng sau mi cc trm (c a ch gia n v trm k
tip nu c) gi yu cu nhp vng. Nu sau mt thi gian xc nh trc m
khng c yu cu no th trm s chuyn th bi ti trm k sau n nh thng
l. Nu c yu cu th trm gi th bi s ghi nhn trm yu cu tr thnh trm
ng k sau n v chuyn th bi ti trm mi ny. Nu c hn mt trm yu
cu nhp vng th trm gi th bi s phi la chn theo gii thut no .
93
Loi mt trm khi vng logic: Mt trm mun ra khi vng logic s i n
khi nhn c th bi s gi thng bo ni trm ng sau ti trm k trc n
yu cu trm ny ni trc tip vi trm k sau n
Qun l li: gii quyt cc tnh hung bt ng. Chng hn, trm nhn
c tn hiu cho thy c cc trm khc c th bi. Lp tc n phi chuyn
sang trng thi nghe (b ng, ch d liu hoc th bi). Hoc sau khi kt thc
truyn d liu, trm phi chuyn th bi ti trm k sau n v tip tc nghe xem
trm k sau c hot ng hay b h hng. Nu trm k sau b hng th phi
tm cch gi cc thng bo vt qua trm hng , tm trm hot ng gi
th bi.
Khi to vng logic: Khi mt trm hay nhiu trm pht hin thy ng truyn
khng hot ng trong mt khong thi gian vt qu mt gi tr ngng (time
out) cho trc - th bi b mt (c th do mng b mt ngun hoc trm gi th
bi b hng). Lc trm pht hin s gi i thng bo yu cu th bi ti mt
trm c ch nh trc c trch nhim sinh th bi mi v chuyn i theo
vng logic.
3. Phng thc Token Ring
Phng php ny da trn nguyn l dng th bi cp pht quyn truy nhp
ng truyn. Th bi lu chuyn theo vng vt l ch khng cn thit lp vng logic
nh phng php trn
khc nhau khi nhn c th bi, hoc bng cch lp ch u tin cp pht th bi cho
cc trm cho trc. c bit phng php dng th bi c hiu qu cao hn CSMA/CD
trong trng hp ti nng.
Quy tc 5- 4-3:
Repeater: Nh trnh by trn, trong mi on mng dng cp ng trc bo
khng c c qu 100 AUI, di ti a ca mt segment khng c vt qu 500m.
Trong trng hp mun m rng mng vi nhau bng mt thit b chuyn tip tn hiu
gi l Repeater. Repeater c hai cng, tn hiu c nhn vo cng ny th s c
pht tip ra cng kia sau khi c khuych i. Tuy nhin c nhng hn ch bt
buc v s lng cc on mng v nt mng c th c trn mt Ethernet LAN.
10Mbps
500 m
100
>=2.5m (Bi s ca 2.5m, nhm
gim thiu hin tng giao thoa do
sng ng trn cc on)
50 m
1000 m
Khng qu 1024
3*500 + 1000 = 2500 m
Quy tc 5 - 4 -3:
Quy tc 5-4-3 c p dng cho chun 10BASE-2 dng repeater cng tng t nh
i vi trng hp cho chun 10BASE-5
C th tm tt cc thng s c bn ca chun 10Base-2 nh bng sau:
99
10Mbps
185 m
30
>=0.5 m
0m
3
1000 m
Khng qu 1024
3*185 + 1000 = 1555 m
3. 10BASE-T
M hnh phn cng ca mng:
Dng cp xon i UTP, RJ 45 connector, v mt thit b ghp ni trung tm gi
l HUB.
Mi HUB c th ni t 4 ti 24 cng RJ45, cc trm lm vic c kt ni t
NIC ti cng HUB bng cp UTP vi hai us ni RJ45. Khong cch ti a t
HUB n NIC l 100m.
V mt vt l (hnh thc) topo ca mng c dng hnh sao. Tuy nhin v bn
cht HUB l mt loi Repeater nhiu cng v vy v mt logic, mng theo chun
10BASE-T vn l mng dng BUS.
Ch T trong tn gi 10BASE-T bt ngun t ch Twisted pair cable (cp i
dy xon).
100
Hnh 3.45. M rng mng 10Base-T bng cch ni Hub ni tip hoc song song
101
b) FastEthernet
L chun c nh ngha trong chun mng 802.3u. Tc truyn ti d liu l
100 Mbps. H tr 3 chun vt l l 100Base-TX, 100Base-T4 v 100Base-FX
Cc loi cp s dng:
100BASE-T4 s dng bn i dy cn bng cp UTP Cat-3 hoc Cat-5.
100BASE-TX s dng hai i UTP Cat-5 hoc i dy STP.
100BASE-FX s dng i dy cp quang a mode.
M ha:
100Base-TX v 100Base-FX s dng k thut m ha 4B/5B.
100Base-T4 s dng k thut m ha 8B/6T.
Phng thc iu khin truy nhp CSMA/CD:
100Base-T4 s dng phng thc hot ng bn song cng.
100Base-TX s dng phng thc hot ng song cng.
100Base-FX s dng c phng thc hot ng song cng v bn song cng.
102
100VG-AnyLAN cng l cng ngh Ethernet 100Mbps, l cng ngh cnh tranh
vi Fast Ethernet, tuy nhin t c s dng.
c) Gigabit Ethernet
S ra i ca Gigabit Ethernet m ra mt k nguyn mi Ethernet tc cao.
Gigabit Ethernet c thit lp da trn cc nguyn l c bn ca 10BASE-T, Fast
Ethernet v chuyn mch Ethernet. C 3 chun Gigabit Ethernet:
Chun mng 802.3z:
C tn l mng Gigabit Ethernet
Tc truyn ti d liu l 1 Gbps
H tr 3 chun vt l l 1000Base-LX, 1000Base-SX, 1000Base-CX. Trong :
1000Base-LX, 1000Base-SX s dng cp quang; 1000Base-CX s dng dy cp
ng bc kim.
Chun 802.3ae:
C tn l mng Gigabit Ethernet qua cp si quang
Tc truyn ti d liu ln n 10 Gbps.
Chun 802.3ab:
Gigabit Ehernet trn cp ng (Gigabit Ethernet over UTP )
c trng bi chun 1000Base-T
Tc truyn ti d liu 1 Gbps
IEEE 802.3z: Mng Gigabit Ethernet trn cp quang chun ha nm 1998. Phng
tin truyn dn c bn l si quang n mode (SMF) vi ng knh li l 10 m, hay
si quang a mode vi ng knh li l 50 m hoc 62.5 m. Tn hiu c truyn dn
ch yu trn hai bc sng l 850nm (bc sng ngn) v 1310 nm (bc sng di). Nu
s dng cp ng th l loi cp bn i Cat-5 UTP, vi khong cch c th ln ti
100m.
Ti tng vt l:
1000Base-SX : chun cho cp quang bc sng ngn.
Vi cp quang a mode 62.5 m, khong cch ti a 220-275 m
Vi cp quang a mode 50 m, khong cch ti a 500-550 m
1000Base-LX : chun cho cp quang bc sng di
Vi cp quang a mode 62.5/50 m, khong cch ti a 550 m
Vi cp quang n mode 9 m, khong cch ti a 5000 m
1000Base-CX : chun cho cp ng tuyn ngn. Vi cp ng trc, khong cch ti
a l 25 m
Ti tng lin kt d liu:
Hot ng ch song cng v chuyn mch.
103
IEEE 802.14: Chun cui cng hin nay l 802.14. Chun ny dng cho truyn
d liu qua ng cp TV, nhm nng cao tc truy nhp Internet ti gia nh.
105
107
Connectors
Mng Token Ring h tr nhiu loi connector. Loi connector phi tng ng vi
loi cp. Nu s dng cp UTP th c cp v connector phi cng loi (Category rating)
Cc Token Ring Connector bao gm:
DB-9 Connector: Dng cho cp STP. Thng dng cho kt ni cc thit b
hoc kt ni Trunk. Hu ht cc NIC trong mng Token Ring s dng. DB-9
i hi phi c mt Media Filter km theo nu s dng cp UTP.
STP Type 1 v UTP Cat5 thng c s dng cho kt ni cc thit b trn
vng.
RJ-45: Loi jack thoi chun 8 chn s dng kt ni cp UTP hoc STP
RJ-11: Loi Connector jack thoi loi 4 chn s dng cho cc kt ni cp
Type 3.
ST (Straight Tip): Dng vi cp si quang. i hi 2 Connector/1 port: 1
truyn v 1 nhn.
109
Hnh 3.52 minh ho 4 trm hot ng: Gi s A truyn d liu n D. Trm A nhn
Token, kim tra bit T. Nu gi tr bng 0, Token bn, ngha l c trm trn mng ang
trong ch truyn. Nu gi tr bit T bng 1, ng truyn ri, trm chuyn gi tr 1 bng
0 sang trng thi bn v A bc vo ch truyn (Transmit Mode). V A truyn n D,
nn a ch ch s l D, a ch ngun l A. V a ch ch khng phi l ca B, n bc
vo ch lng nghe (Listen Mode). Trm C v khng cung cp in (gi s b mt in
chng hn), do n ch b qua (Delay bypassesMode). Trm ch D pht hin ra
rng a ch ch chnh l ca n, n bc vo ch nhn (Receive Mode). Khung d
liu c sao chp vo b nh ca trm.
IEE 802.5
- Dng cp quang
- Dng cp xon i
- Tc 100 Mbps
- Tc 1 4 16 Mbps
- ng b phn tn
- ng b tp trung
- Cc a ch 16 v hoc 48 bt
- Cc a ch 16 hoc 48 bt
112
tng ln, khi nhu cu s dng bng thng cng tng, do kh nng thc thi
ca mng s gim.
Vn cn bng ti (Load Blancing): Trong mt mng phng, ta khng th thc
hin nh tuyn trn nhiu ng i, v lc mng d b lp vng, to nn cn
bo qung b (broadcast storm) nh hng n bng thng ca ng truyn.
Do , khng th chia ti, hay cn gi l cn bng ti.
gii quyt cc vn trn, ta c th s dng gii php VLAN. VLAN l vit tt
ca Virtual Local Area Network hay cn gi l mng LAN o. Mt VLAN c nh
ngha l mt nhm logic cc thit b mng, c thit lp da trn cc yu t nh cng
chc nng, b phn, ng dng, v.v. ca cng ty nhm tch bit vi phn cn li ca
mng, nhm thit b ny hot ng nh trong cng mt mng cho d c t v tr a
l khc nhau, thm ch cch xa nhau. VLAN l mt min qung b c to bi Switch,
mi VLAN l mt mng v mt logic (tc l s dng 1 a ch subnet).
Hin nay, VLAN ng mt vai tr rt quan trng trong cng ngh mng LAN.
thy r c li ch ca VLAN, chng ta hy xt trng hp sau:
Gi s mt cng ty c 3 b phn l: IT, HR, Sales, mi b phn trn li tri ra trn 3
tng. kt ni cc my tnh trong mt b phn vi nhau th ta c th lp cho mi tng
mt switch. iu c ngha l mi tng phi dng 3 switch cho 3 b phn, nn kt
ni 3 tng trong cng ty cn phi dng ti 9 switch. R rng cch lm trn l rt tn km
m li khng th tn dng c ht s cng (port) vn c ca mt switch. Chnh v l ,
gii php VLAN ra i nhm gii quyt vn trn mt cch n gin m vn tit kim
c ti nguyn.
Thit b hay s dng nht l Router. Router phi c kt ni cng vt l hoc logic
n mi VLAN vn chuyn d liu gia cc VLAN. Qu trnh ny gi l nh tuyn
gia cc VLAN (InterVLAN Routing).
InterVLAN routing c th c thc hin trn Router bng cch kt ni mi cng
vt l ca n vi mt VLAN (Hnh 3.55a). Tuy nhin, cch ny t c s dng v tn
nhiu cng vt l trn Router.
Ngoi ra, c cch khc cho php kt hp gia chc nng nh tuyn (Routing) v
chuyn mch (Switching) trong mt thit b: l b chuyn mch a tng (Multilayer
Switch). Khi nh tuyn gia cc VLAN khng cn dng n b nh tuyn. (Hnh
3.55c)
a) Phn loi:
Nu da trn vng ph sng th c th phn loi mng khng dy thnh 5 nhm sau:
WPAN (Wireless Personal Area Network), WLAN (Wireless Local Area Network),
WMAN (Wireless Metropolitan Area Network), WWAN (Wireless Wide Area Network),
WRAN (Wireless Regional Areas Network).
WPAN Mng khng dy c nhn: L mng c to bi s kt ni v tuyens
trong tm ngn (khong vi mt) gia cc thit b ngoi vi nh tai nghe, ng h, my in,
bn phm, chut, USB, v.v. vi my tnh c nhn, in thoi di ng, v.v. Vi tc trn
1Mbps, tm ph sng ngn. ng dng trong Peer-to-Peer, Device-to-Device. S kt ni
v tuyn trong mng WPAN c th dng cng ngh Bluetooth, Wibree, UWB, Zigbee.
WLAN Mng cc b khng dy: Ni bt l cng ngh Wifi vi nhiu chun m
rng khc nhau thuc tiu ban 802.11 (a,b,g,n,h,i,ac,ad, v.v.). Vi tc truyn 2-7000
Mbps, tm ph sng trung bnh. ng dng trong cc mng doanh nghip (Enterprise
Networks) vi phm vi hp, v d trong phm vi bn knh 500m, thng c s dng
trong ni b mt cng ty, doanh nghip, trng hc, mt phng th nghim, v.v. Cc h
thng mng cc b khng dy c bng thng ln, tc truyn d liu nhanh v chi ph
trin khai thp.
117
118
b) So snh vi mng c dy
Mng khng dy khng dng cp cho cc kt ni, thay vo , chng s dng sng
Radio, cng tng t nh in thoi khng dy. u th ca mng khng dy l kh nng
di ng v s t do, ngi dng khng b hn ch v khng gian v v tr kt ni. Nhng
u im ca mng khng dy bao gm :
Kh nng di ng v s t do cho php kt ni t bt k u trong phm vi
ph sng.
Khng b hn ch v khng gian v v tr kt ni.
D lp t v trin khai.
Khng cn mua cp.
Tit kim thi gian lp t cp.
D dng m rng
Bng 3.11 th hin nhng u v nhc im ni bt ca mng khng dy so vi
mng c dy.
119
Mng Khng dy
Mng C dy
Tc
11/54/108Mbps
10/100/1000Mbps
Bo mt
Bo mt khng m bo Bo mt m bo ch b l
bng c dy do pht sng thng tin nu can thip thng
thng tin ra mi pha
vo v tr dy dn
Thi cng v trin Thi cng trin khai nhanh v Phc tp do phi thit k i dy
khai
d dng
cho ton b h thng
Kh nng
rng
Tnh mm do
c) M hnh kt ni
Mt h thng mng khng dy n gin bao gm hai hoc nhiu hn cc my tnh
uc kt ni vi nhau nhm mch ch trao i d liu v cc ti nguyn khc. M hnh
cng tng t nh mt h thng in thoi khng dy bao gm mt trm chnh cng
vi nhiu cc in thoi nhnh. Kt ni mng khng dy hin ang c coi l mt gii
php rt kinh t do chng ta s khng gp nhiu tr ngi trong trin khai nh khi dng
cp v s khng mt nhiu thi gian khi c nhu cu m rng.
Cc m hnh kt ni mng khng dy c bn:
Kiu Ad-hoc: Mi my tnh trong mng giao tip trc tip vi nhau thng qua cc
thit b Card mng khng dy m khng dng n cc thit b nh tuyn (Wireless
Router) hay thu pht khng dy (Wireless Access Point).
Kiu c s h tng (Infrastructure): Cc my tnh trong h thng mng s dng
mt hoc nhiu cc thit b nh tuyn hay thit b thu pht thc hin cc hot ng
trao i d liu vi nhau v cc hot ng khc.
120
Vn v tc :
Vi mt h thng mng khng dy, d liu c gi qua sng Radio nn tc c
th b nh hng bi cc tc nhn gy nhiu hoc cc vt th ln. Thit b nh tuyn
khng dy s t ng cm nhn cng tn hiu, nu thy tn hiu yu th n s t ng
iu chnh xung cc mc tc truyn thp hn (V d nh t 11 Mbps s gim xung
cn 5.5 Mbps v 2Mbps hoc thm ch l 1 Mbps).
Cc thit b cn thit khi trin khai h thng mng khng dy:
Kt ni Internet tc cao.
Modem.
Wireless Router hoc Access Point
Wireless Network Adapter
Thit b thu pht khng dy (Wireless Access Point) dng kt ni vi Switch
hoc thit b nh tuyn khng dy khc cho cc truy cp khng dy, cn thit b nh
tuyn khng dy (Wireless Access Point) va bao gm c tnh nng ca mt Access
Point bn trong, mt khc n cn c kh nng nh tuyn cho php chia s cc kt ni
bng thng rng.
121
dng v pht trin mt phn mm. N cng gm cc giai on nh: Thu thp yu cu ca
khch hng (cng ty, x nghip c yu cu xy dng mng), phn tch yu cu, thit k
gii php mng, ci t mng, kim th v cui cng l bo tr mng.
Phn ny s gii thiu s lc v nhim v ca tng giai on ta c th hnh
dung c tt c cc vn c lin quan trong tin trnh xy dng mng.
Vi mng LAN, cc yu cu thit k v mt cu trc cng tng t nh thit k
WAN, y ch nu mc bao gm cc yu cu:
Yu cu k thut.
Yu cu v hiu nng.
Yu cu v ng dng.
Yu cu v qun l mng.
Yu cu v an ninh-an ton mng.
Yu cu rng buc v ti chnh, thi gian thc hin, yu cu v chnh tr ca d
n, xc nh ngun nhn lc, xc nh cc ti nguyn sn c v c th ti s
dng.
3.6.1. Quy trnh thit k
a) Kho st v thit k h thng
Giai on ny bao gm 2 bc: Thu thp yu cu ca khch hng v phn tch yu
cu.
Bc 1: Thu thp yu cu ca khch hng
Mc ch ca giai on ny l nhm xc nh mong mun ca khch hng trn
mng m chng ta sp xy dng.
Nhng cu hi cn c tr li trong bc ny l:
Thit lp mng lm g? S dng n cho mc ch g?
Cc my tnh no s c ni mng?
Nhng ngi no s c s dng mng, mc khai thc s dng mng ca
tng ngi/nhm ngi ra sao?
Trong vng 3-5 nm ti c ni thm my tnh vo mng khng, nu c u,
s lng bao nhiu?
Lu :
Khi hi khch hng, thng thng cc i tng m chng ta phng vn khng c
chuyn mn su hoc khng c chuyn mn v mng. V vy nn trnh s dng nhng
thut ng chuyn mn trao i vi h. Chng hn nn hi khch hng bn c mun
ngi trong c quan bn gi mail c cho nhau khng? thay v hi bn c mun ci
t mail server cho mng khng?.
125
V d:
Mt h thng mng ch cn c dch v chia s my in v th mc gia nhng
ngi dng trong mng cc b v khng t nng vn an ton mng th ta
c th chn M hnh Workgroup.
Mt h thng mng ch cn c dch v chia s my in v th mc gia nhng
ngi dng trong mng cc b nhng c yu cu qun l ngi dng trn
mng th phi chn M hnh Domain.
Nu hai mng trn cn c dch v mail hoc kch thc mng c m rng,
s lng my tnh trong mng ln th cn lu thm v giao thc s dng cho
mng phi l TCP/IP.
Mi m hnh mng c yu cu thit t cu hnh ring. Nhng vn chung nht
khi thit t cu hnh cho m hnh mng l:
nh v cc thnh phn nhn dng mng, bao gm vic t tn cho Domain,
Workgroup, my tnh, nh a ch IP cho cc my, nh cng cho tng dch
v.
Phn chia mng con, thc hin vch ng i cho thng tin trn mng.
Xy dng chin lc khai thc v qun l ti nguyn mng:
Chin lc ny nhm xc nh ai c quyn lm g trn h thng mng. Thng
thng, ngi dng trong mng c nhm li thnh tng nhm v vic phn quyn
c thc hin trn cc nhm ngi dng.
Thit k s mng vt l
Cn c vo s thit k mng mc lun l, kt hp vi kt qu kho st thc a
bc k tip ta tin hnh thit k mng mc vt l. S mng mc vt l m t chi
tit v v tr i dy mng thc a, v tr ca cc thit b ni kt mng nh Hub, Switch,
Router, v tr cc my ch v cc my trm. T a ra c mt bng d tr cc thit
b mng cn mua. Trong mi thit b cn nu r: Tn thit b, thng s k thut, n v
tnh, n gi, v.v.
Chn h iu hnh mng v cc phn mm ng dng:
Mt m hnh mng c th c ci t di nhiu h iu hnh khc nhau. Chng
hn vi m hnh Domain, ta c nhiu la chn nh: Windows Server 2008, Windows
Server 20012, Netware, Unix, Linux, v.v. Tng t, cc giao thc thng dng nh
TCP/IP, NETBEUI, IPX/SPX cng c h tr trong hu ht cc h iu hnh. Chnh v
th ta c mt phm vi chn la rt ln. Quyt nh chn la h iu hnh mng thng
thng da vo cc yu t nh:
Gi thnh phn mm ca gii php.
127
129
130
131
132
133
Cu hi n tp chng 3:
1. Trnh by ngn gn v cc hnh trng mng s dng trong mng LAN.
2. Trnh by c im ca phng thc truy nhp ng truyn CSMA/CD
3. Trnh by hot ng ca phng thc Token Passing trong mng hnh bus.
4. Nu c im ca mng s dng cng ngh Ethernet?
5. Nu cc chun Ethernet v ch r tng loi cp tng ng.
6. Hy m t v mng Token Ring: c im, hot ng.
7. Trnh by c im ca mng s dng k thut FDDI. Hy so snh vi mng s
dng chun IEEE 802.5
8. M t ngn gn v cc chun trong h IEEE 802
9. VLAN l g? Phn tch cc li ch khi trin khai mng s dng VLAN?
10. C cc gii php no c dng nh tuyn gia cc VLAN? Hy m t ngn
gn v tng gii php .
11. Nu nguyn l chung ca c ch kim sot li
12. Ti sao nn dng hn hp c 2 phng php VRC v LRC? Cho v d minh
ha.
13. Phn tch cch la chn a thc sinh G(x) trong phng php CRC.
Bi tp thc hnh
V s mng LAN, thc hnh to VLAN v nh tuyn gia cc VLAN
Bi tp dng 1: V s mng LAN
1. S dng phn mm Visio, v m hnh mng c bn sau:
134
b) Hnh 2:
135
b) Hnh 2: S vt l 1 phng c th no
136
137
Yu cu:
- Hy to cc VLAN v gn cc interface ca switch vo VLAN tng ng
- t a ch IP cho cc PC nh trong m hnh.
- Kim tra kt ni: S dng tnh nng Auto Capture ca Packet Tracer quan st qu
trnh gi nhn gi tin khi:
+ Gi gi tin ICMP t PC1 n PC2
+ Gi gi tin ICMP t PC1 n PC4
2. Hy to cc VLAN v cu hnh nh tuyn gia cc VLAN s dng Router nh
m hnh mng sau:
138
139
Vn pht sinh l c nhiu ngi, nhiu t chc mun xy dng h thng mng
ring ca h theo nhiu k thut khc nhau nhng li mun giao tip vi nhau m khng
quan tm rng h ang hot ng trn cc h thng khng ng nht. Chng ny s
trnh by v cch thc kt ni nhng mng khng ng nht li vi nhau.
4.1.2. Khi nim lin mng
Lin mng (internetworking) l mt tp cc mng ring l c ni vi nhau bi
cc thit b mng trung gian, c chc nng nh l mt mng n. Trong , cc mng
thnh phn to nn lin mng c gi l mng con (Subnetworks), cc thit b c ni
n cc mng con c gi l h thng u cui (End nodes) v nhng thit b ni cc
mng con li vi nhau c gi l cc thit b lin kt lin mng (Intermediate nodes)
Thut ng internetworking thng c s dng di dng rt gn l internet.
Mt cch chung nht, internet l mt tp hp cc mng c ni vi nhau. Khi s dng
I hoa trc, th thut ng Internet l cp n mng internetwork ton cu, bao
gm hng triu mng trn th gii lin kt vi nhau v hot ng theo chun TCP/IP.
Lin mng c th c lin kt bi LAN to LAN, LAN to WAN hay WAN to
WAN. C ba phng php lin kt lin mng ph bin tng ng vi 3 tng cui ca m
hnh OSI:
Phng php lin kt ti tng vt l, c cng cu trc v phng thc trao i
thng tin. B lp Repeater hot ng ti tng vt l, l thit b c s dng
m rng chiu di ca mt mng LAN.
Phng php lin kt ti tng lin kt d liu (Datalink), c cu trc khc nhau
v phng thc trao i thng tin khc nhau. Cu ni (Bridge) v cc b chuyn
mch (Switch) tng 2 hot ng ti tng lin kt d liu. Nhng thit b ny h
tr cho cc giao thc tng vt l khc nhau v c th lin kt gia cc mng
LAN c cu trc khc nhau.
Phng php lin kt s dng tng mng (Network Layer) hay tng Internet
(Internet Layer) cho cc mng khc nhau v phn cng, khc nhau v phn
mm, khc nhau v giao thc v thng cung cp nhng chc nng v ng dng
khc nhau. Thit b lin kt lin mng tr gip cho cc giao thc mng nh IP,
IPX, Apple Talk. Vic ni kt c thc hin bi vic nh dng gi tin t mt
mng n mt mng khc bi thng tin iu khin tng mng nh a ch ngun,
a ch ch. Thc hin chuyn i giao thc mng (Network Protocol
Translation). Mt thit b cung cp cc lin kt ti tng mng c gi l mt b
nh tuyn (Router). Chc nng ch yu ca mt Router l lin kt cc mng
khc nhau v vt l v chuyn i cc gi tin t mt mng ny sang mt mng
khc, quyt nh ng i ca cc gi tin n node ch.
141
trn ng truyn hay khi pht hin c qu nhiu thng tin cn truyn gia hai im nt
no . Trn WAN thng tin c th c cc con ng i khc nhau, iu cho php c
th s dng ti a cc nng lc ca ng truyn v nng cao iu kin an ton trong
truyn d liu.
Phn ln cc WAN hin nay c pht trin cho vic truyn ng thi trn ng
truyn nhiu dng thng tin khc nhau nh: video, ting ni, d liu, v.v. nhm lm gim
chi ph dch v.
4.1.3. Cc yu cu khi kt ni mng tng lin mng
C hai vn cn quan tm khi kt ni cc mng li vi nhau, l tnh khng
ng nht (heterogeneity) v phm vi (scale) khc nhau ca chng.
Gii thch mt cch n gin, tnh khng ng nht l khi ngi dng trn hai mng
khc kiu nhau mun giao tip vi nhau. Phc tp hn l vic kt ni cc host trn cc
mng khc nhau c th s i hi vic duyt qua nhiu mng trung gian, m cc mng
trung gian ny li c th c kiu khc nhau. Chng c th l mng Ethernet, Token Ring
hay mng dng im ni im, hoc nhiu kiu mng chuyn mch khc nhau, v chng
li s dng cc phng thc nh a ch ring, cc phng php truy cp ng truyn
ring, v c m hnh dch v ring na. Thch thc i vi vn khng ng nht l
lm sao cung cp cho ngi dng mt dch v kt ni host-host d hiu xuyn qua hn
n cc mng khng ng nht.
hiu v vn phm vi mng, ta ly mt v d c gi tr l s pht trin ca
mng Internet, mng c tc pht trin gn gp i sau mi nm trong sut hn 20 nm
qua. Kiu pht trin chng mt ny buc chng ta phi i mt vi nhiu thch thc. Mt
trong s l vic chn ng: Lm sao tm ra mt ng i hu hiu xuyn qua mt
mng gm c triu nt mng? Thm mt vn c lin quan n chn ng l phng
php nh a ch, l cch gn cho mi nt trn mng mt nh danh duy nht.
Tng lin mng c nhim v vn chuyn cc gi tin t my gi qua cc chng
ng n c my ch. n c ch, gi tin c th phi i tng chng qua
nhiu router trung gian. iu ny khc bit hon ton vi tng truy nhp mng, vn ch
chu trch nhim truyn ti cc khung d liu i t u ny n u kia ca mt knh
truyn vt l.
thc hin c nhim v ny, tng lin mng phi bit c hnh trng ca cc
mng con (subnet) v chn ng thch hp cho gi tin i n ch. N phi ch n
vic chn ng sao cho trnh c tnh trng tc nghn trn mt s ng truyn v
router trong khi s khc th ang rnh ri.
143
Datagram subnet
(Mng chuyn mch gi)
Thit lp kt ni
Khng cn
Cn thit
nh a ch
iu khin tc Kh iu khin
nghn
v trng thi lin kt. Cc router s dng bn tin trng thi nhn c t cc router khc
xy dng s mng. Khi mt router chuyn tip d liu, n s chn ng i n
ch tt nht da trn nhng iu kin hin ti.
Giao thc trng thi lin kt i hi nhiu thi gian x l trn mi router nhng
gim c s tiu th bng thng v mi router khng cn gi ton b bng nh tuyn
ca mnh. Hn na, router d dng theo di li trn mng v bn tin trng thi t mt
router khng thay i khi lan truyn trn mng (ngc li vi giao thc vect khong
cch, gi tr metric, hay hop count tng ln mi khi thng tin cp nht i qua mt router
khc).
nh tuyn trng thi lin kt lm vic trn quan im rng mt router c th thng
bo vi mi router khc trong mng v trng thi ca cc tuyn c kt ni vi n,
metric ca cc tuyn v xc nh bt k router k cn no c ni vi cc tuyn ny.
Cc thng tin trng thi (Link State Packet - LSP) c cc router truyn trn khp mng.
Cc LSP thu c s c router s dng to nn mt c s d liu cu hnh ca ton
b mng (topology database). Bng nh tuyn sau c tnh ton da trn ni dung
ca c s d liu ny. Tt c cc router trn mng u cha mt s ca cu hnh mng
v t tnh ton ng i ngn nht (Least-cost path) t ngun bt k n ch bt k. Mi
router trong mng tnh ton mt cy (tree) vi gc l chnh n, phn nhnh n tt c cc
router khc da trn tiu ch ng i ngn nht hay c chi ph thp nht.
4.2.5. Cc giao thc nh tuyn
a) RIP (Routing Information Protocol)
Cc c im chnh ca giao thc RIP:
L giao thc nh tuyn theo vect khong cch
Thng s chn ng i (metric) c tnh l s lng router trung gian (hop
count)
Nu hop count ln hn 15 th tuyn ng l khng kh dng, cc gi tin s
b hy b.
Router gi nh k ton b bng nh tuyn ca mnh cho cc router k cn, v
cp nht nh k mc nh l mi 30 giy.
b) IGRP (Interior Gateway Routing Protocol)
IGRP l giao thc c pht trin c quyn ca Cisco vi cc c im sau:
L giao thc nh tuyn theo vect khong cch
S dng bng thng (bandwidth), ti trng (load), tr (delay) v tin cy
(reliability) ca ng truyn lm thng s la chn ng i.
Cp nht nh k mc nh l mi 90 giy.
147
148
149
150
Kiu - Type
8/0
13/14
Nhm
Thng ip truy vn
(ICMP Queries)
17/18
10/9
Thng ip bo li
(ICMP Error reports)
quench)
nh hng li (Redirection)
11
Cc trng
Ethernet
Destination
Kch
thc
(Byte)
6
Address
Ethernet
Header
Cc gi tr
a ch MAC my nhn, trong trng hp
l gi tin request th y l a ch qung
b
Ethernet
Source
Address
a ch MAC my gi thng ip
Frame Type
Operation code
Hardware
Type
Gi tr l 0x0800 cho a ch IP
Chiu di ca a ch vt l, c gi tr l 6
Chiu di ca a ch IP, gi tr l 4
ARP
Protocol Type
request/Reply
Hardware
Address length
Protocol
Address length
152
154
OSI Layer
WAN Layer
Physical
Layer
X 25 bis
SDLC
PPP
SMDS
MAC
Sublayer
HDLC
LAP B
Data Link
Layer
Frame Replay
X 25 PLP
Network
Layer
EIA/TIA-232
EIA/IA-449
V.24 V.35
HSSI G.703
EIA-530
Hnh 4.6. Cc chun v giao thc WAN trong m hnh OSI 7 tng
Hnh 4.7. Cc giao thc tng lin kt d liu s dng trong kt ni WAN
Hnh 4.7 lit k cc giao thc truyn thng ca WAN, cc giao thc ny hot ng
tng lin kt d liu trong m hnh OSI.
155
156
Protocol
8021
IP
8029
AT
8025
XNS, Vines
8027
DECnet
8031
Bridge
8023
OSI
159
L mt mng a dch v, thay th nhiu mng vin thng khc nhau ang cng tn
ti bng mt mng duy nht c kh nng cung cp tt c cc dch v hin ti v cc
dch v tng lai vi mt giao tip thu bao duy nht.
Kin trc ISDN tng thch vi m hnh OSI. Cc giao thc c pht trin c
lin quan ti cc ng dng ca m hnh OSI c th s dng c trong ISDN. Cc
giao thc c th pht trin s dng mt cch c lp cho cc tng khc nhau, cho
cc chc nng ring ca tng tng m khng nh hng n cc tng k nhau.
Mc tiu chnh ca mng l chun ho tt c cc thit b u cui, cho php cc
phng tin nh m thanh, hnh nh, vn bn, v.v. c tch hp chung vo mt mng
duy nht nhm s dng c hiu qu cc ti nguyn ca mng.
Nguyn l chung ca ISDN l lin kt cc thit b u cui khc nhau ln cng mt
ng dy thu bao v c th ng thi truyn thng s gia thu bao v mng. Cc ph
c tnh theo dung lng thng tin truyn i, khng tnh ring cho mi loi dch v s
dng. Cc dch v khc nhau c h tr bi h thng bo hiu s 7 gia mng v bo
hiu DSS1 thu bao.
Cc phn t c bn
TE1 (Termination Equipment 1) l cc thit b u cui c cc thuc tnh ISDN
nh: in thoi s ISDN, cc u cui thoi, s liu, digital fax, v.v.
TE2 (Termination Equipment 2) l cc thit b u cui khng c tnh nng ISDN,
c th lin kt vi ISDN phi c thm cc b phi ghp u cui TA (Terminal
Adapter).
160
NT1 (Network Termination 1): Thc hin cc chc nng thuc tng vt l ca m
hnh OSI, tc l cc tnh nng v in, v giao tip gia ISDN v ngi s dng,
cc chc nng kim sot cht lng ng truyn, u vng, v.v.
chc nng n tng mng ca m hnh OSI. NT2 c th l tng i ring PBAX,
b iu khin u cui hoc l mng cc b LAN.
R, S, T, U : Cc im chun phn cch (R: rate, S: system, T: terminal, U: user)
Address: a ch ISDN.
- SAPI (Service Access Point Identifier): im truy nhp dch v cho tng 3 (6
bit).
- C/R (Command/ Response): Khung ny l mt lnh hay mt p ng (1 bit).
-
Tng 3 trong ISDN: Chc nng ca tng ny l thit lp, duy tr v gii phng cc
lin kt. Cc thc th tng 3 s cung cp cc thng ip (Message) truyn trong cc
trng tng 2. Cc thng ip thng c di 8 bit v c nhiu loi thng ip s dng
trong cc trng hp khc nhau. V d nh thng ip SETUP (00000101) thit lp cuc
gi.
Mng tch hp a dch v s ISDN khi c trin khai thc s l mt cuc cch
mng trong cng ngh thng tin. T mt mng duy nht n c th cung cp cc dch v
khc nhau m hin nay ang c cung cp bi cc mng vin thng khc nhau. Vic
162
trin khai ISDN khng ch dng li vic nng cp cc h thng vin thng hin c
c kh nng truyn ti c nhng dng d liu ln vi tc nhanh m cn phi tin
hnh ng b v pha ngi dng v v pha cc nh cung cp dch v.
b) Mng bng thng rng B_ISDN
Gia thp k 80, CCITT trin khai nghin cu m hnh mng vin thng mi gi
l ISDN bng rng (Broadband- ISDN). B-ISDN l mng thng tin s a dch v, tr
gip tt c cc ng dng a dch v trn cng mt h thng mng. Ngha l mng phi c
kh nng cung cp cc dch v truyn thng vi tc thay i t mt vi Kbps n hng
trm Gbps cho cc loi knh Analog v knh Digital bao gm nhng dch v ang c v
nhng dch v s c trong tng lai. Cng ngh truyn dn khng ng b ATM da trn
nguyn l truyn dn v chuyn mch gi c CCITT chn lm gii php cho B-ISDN.
u nhng nm 90 cc khuyn ngh cho B-ISDN da trn cng ngh ATM c ban
hnh.
Giao tip B-ISDN ban u cung cp tc truyn 51 Mbps, 155 Mbps hoc 622
Mbps trn ng cp quang. Tng vt l h tr B-ISDN c cung cp bi SONET
(Synchronous Optical Network) v ATM (Asynchronous Transfer Mode). Tng Client c
th h tr Frame Relay, SMDS hoc IEEE 802.2
B-ISDN c th c xem nh mt mng thng tin c pht trin t mng ISDN
bng hp hin ang c s dng.
c im
Mc tiu ca B-ISDN l kt hp tt c cc dch v hin c vo mt mng truyn
thng duy nht. V c bn n cung cp cc dch v bng hp. Ngoi ra, n c kh nng
cung cp nhiu dch v bng rng nh in thoi thy hnh, hi ngh t xa, truyn s liu
tc cao, v.v.
B-ISDN c kh nng cung cp dch v bng rng tc n Mbit/s, cn cc tn s
m n s dng v phn b thi gian s dng th c phm vi rt rng.
c tnh phn b khc ca tn hiu dch v B-ISDN l cc tn hiu lin tc. Cc tn
hiu ting ni v hnh nh c th cng "sng chung" vi cc tn hiu nhm nh s liu
163
164
165
Tng lin kt d liu: X.25.2 cung cp cc lin kt gia hai thit b u cui ca
mt tuyn thng tin c tin cy cao, kim sot lung v kim sot li. LAP-B (Link
Access Procedure Balanced) l giao thc LLC tng con ca Lin kt d liu, chun
hng bit, hot ng theo ch song cng v ng b.
Tng mng: X.25.3 l giao thc gia mt DTE v mt DCE. DTE c th l mt
PAD cn DCE c th l mt thit b X.25. Giao thc X.25 cung cp cc kh nng chn
mch o thng trc hay theo nhu cu. X.25 yu cu cung cp dch v tin cy v tnh
nng iu khin lung d liu End to End. Do cc thit b trn mng c th hot ng
theo nhiu mch o, nn X25 phi cung cp tnh nng iu khin lung cho mi mch
Hot ng ca giao thc X.25
X25 hot ng da trn c s knh c nh PVC (Permanent Virtual Chanel) v
knh o chuyn mch SCV (Switch Virtual Chanel). PCV thay th chc nng cho knh
lin kt im-im c nh gia cc thit b u cui. S dng loi knh ny, giao din c
hiu qu hn nh s lin kt c m bo v khng b tr cuc gi. SVC s dng ti a
s mm do linh hot ca chuyn mch gi trong thc t.
Hot ng ca X25 theo cc giai on: giai on thit lp knh o, giai on trao
i thng tin v giai on gii phng knh o. Ngay sau khi thit lp knh o, mt thng
bo tm tt ca cu trc gi tin s c node ngun gi i n node ch. Nu chp nhn,
node ch s hin th v thng bo li cho node ngun. ng truyn song hng c
thit lp. Giai on trao i d liu: Node ngun gi khung thng tin, node ch s tin
hnh kim tra tnh hp l ca khung thng qua cc bit FCS. Nu khng hp l th loi b
khung v gi thng bo li cho node ngun bit, yu cu truyn li. Nu khung l hp l
th node ny tip tc cc th tc truyn gi khung ti node tip theo trong mng, ng
thi thng bo li cho node ngun bit l nhn c thng tin. Node ngun sau khi
nhn c thng bo m t node ch, tip tc gi gi tin tip theo. Sau khi kt thc,
knh o s c gii phng.
166
Nh vy hot ng ca X25 cho php s dng mt cch c hiu qu knh thng tin
lin kt gia ngi s dng v cc node mng. Cc th tc ca tng mng m bo trao
i thng tin c t l li bit thp, vi xc sut ln cc gi tin c gi ti ch khng c
li, ng th t, iu ny rt cn thit i vi cc ng truyn c tin cy khng cao.
b) Mng chuyn mch khung Frame Relay
Nhng nm cui ca th k XX cc h thng vin thng s dng cng ngh cp
quang c tin cy cao, m bo tc v cht lng truyn dn, gim thiu tnh trng
nghn mch v t l li d liu. Cc giao thc trc y cho mng chuyn mch gi c
t cc th tc qun l lu lng, qun l tc nghn v x l li, m bo tnh thng nht,
ton vn thng tin trn ng truyn tr nn phc tp, cng knh, lm gim thng
lng.
Frame Relay ra i nh mt cng ngh k tha nhng c im u vit ca mng
chuyn mch gi nh tnh tin cy, mm do, kh nng chia s ti nguyn. ng thi hn
ch ti a th tc kim sot, hi p, v.v. khng cn thit gy ra tr ln. N cho php
tn dng cc u th v tc truyn ti v tnh n nh ca cng ngh truyn dn, tha
mn nhu cu dch v tc cao, s dng nhiu thng lng mng din rng WAN trn
truyn ti mt lng ln d liu vi nhiu nh dng khc nhau.
Cng ngh Frame Relay tch hp tnh nng dn knh tnh v chia s cng ngh
X.25. D liu c t chc thnh cc khung c di khng c nh c nh a ch
tng t nh X.25. Tuy nhin, khc vi X.25, Frame Relay loi b hon ton cc th tc
tng 3 trong m hnh OSI. Ch mt s chc nng chnh tng 2 c thc hin. V vy
tc truyn trong mng Frame Relay cao hn nhiu so vi X.25 v mng Frame Relay
c gi l mng chuyn mch gi tc cao.
167
c cc site cn li v cho php tnh nng d phng. Khi mt link down, router c th nh
tuyn li lung d liu thng qua mt site khc (Hnh 4.21b). Khi s nt trn topo tng
ln th mng tr nn t hn, v phc tp hn. Gi s c n nt mng, th tng s link
trn topo ny l n*(n-1)/2. V d, c 10 site (10 nt mng) mun kt ni topo Full-mesh
th cn 10*(10-1)/2 = 45 links.
Partial-mesh topology: Trong topo ny, khng phi tt c cc site u c truy cp
trc tip n tt c cc site cn li. Ty thuc vo m hnh truyn d liu trong mng m
chng ta c th phi c thm cc PVC kt ni n cc site xa c nhu cu truyn d liu
ln. (Hnh 4.21a)
Hnh 4.22a,b sau y khi qut v cch thc Inverse ARP v tn hiu LMI lm vic
vi mt kt ni FR.
170
5. Khi router nhn c gi tin Inverse ARP t Router xa, n to mt map entry
trong bng map FR ca n bao gm local DLCI, v a ch logic ca remote Router.
6. Mi 10s, router s trao i thng tin LMI vi Switch FR (Keepalives)
7. Router thay i trng thi ca mi DLCI thnh active, inactive, hoc Deleted,
da trn phn hi LMI t Switch FR.
So snh vi X25
S khc bit gia cn bn gia cng ngh Frame Relay v X.25 l Frame Relay
khng k tha cng ngh X.25 m l mt giao thc tin tin c nhiu im tng ng
vi X.25. X.25 l mt giao thc ca cng ngh chuyn mch gi, c t giao tip gia
DTE v DCE.
D liu trong tng 3 ca X.25 s c chia thnh cc gi (Packet), trong mi gi
c b sung phn Network Header. Cc gi ny s c chuyn xung tng 2, cc hm
chc nng ca LAP-B s b sung Layer 2 Header v cc Flag vo mi gi to thnh cc
khung LAP-B. Cc khung s c chuyn xung tng vt l v truyn n ch.
Hot ng ca cc thc th cht ch, cc node mng X25 phi lun bit trng thi
ca mng trong mi lin kt logic. Cc gi tin iu khin v bo nhn, bo mt
(ACK/NACK) thng xuyn c truyn trn cng lin kt ca gi tin d liu khng ch
ti cc giao tip DTE-DCE m cn ti tt c cc node mng. Ti cc node mng phi duy
tr bng trng thi cho mi lin kt logic qun l lin kt v iu khin li v lu
lng, m bo gi tin n ng a ch ch c lu trong Network Header v s lng
gi tin gi vo mng khng c vt qu kh nng x l ca mng. Nh vy cc giao
171
thc ti tng mng l tuyt i cn thit nht l khi trin khai h thng mng X.25 trn
cc ng truyn c tin cy thp, d b nhiu lon, suy gim tn hiu.
Frame Relay c thit k loi b nhng hn ch trong cc mng X.25 khi trin
khai trn tuyn truyn dn tc cao bng cch:
Cc gi tin iu khin v d liu c truyn trn cc lin kt logic ring bit.
V vy, ti cc node khng cn duy tr bng trng thi, khng x l cc gi tin
iu khin.
Dn knh, chuyn mch cc lin kt logic c thc hin tng lin kt. Loi
b cc qu trnh trnh x l tng mng.
Khng iu khin lu lng v iu khin li theo tng on mng (Hop-byHop Control). Trong trng hp cn thit s cc tng cao hn m trch.
Frame Relay ch s dng mt phn cc chc nng tng 2 nn khung thng tin ca
Frame Relay s c cu trc n gin hn so vi khung thng tin ca X.25 nhng vnduy
tr c im ca mt khung thng tin quy nh bi giao thc iu khin.
Khung Frame Relay khng c Header ca tng mng. V Frame Relay khng s
dng cc th tc iu khin lu lng, iu khin li ca tng mng. Mt khc, giao thc
c s dng ti tng lin kt ch l phn li ca giao thc iu khin (LAP-F Core) nn
vic x l ti cc node mng s t hn nhiu so vi X.25. Kch thc phn d liu (User
Data) trong khung Frame Relay c th ti a 2048 byte trong khi phn d liu trong
khung X.25 ch c th t ti a 128 byte.
DCE thc hin ba chc nng chnh:
Kim tra cc khung, loi b cc khung c li.
Cn c vo a ch trong khung chn ng.
Kim tra c b nghn hay khng. Nu c th lp bit bo nghn hoc loi b
khung ty trng hp c th.
Cc dch v Frame Relay
Hin nay, phn ln cc dch v mng FR c cung cp di 2 dng:
Mng dch v cng cng (Public Carrier-Provided Networks): FR v FRAD,
FRND ca nh cung cp, khch hng c tnh cc trn c s thng s mng
thu, vic bo tr v qun tr do nh cung cp thc hin.
Mng ring doanh nghip: Cc doanh nghip c quy m ton cu trin khai cc
mng FR ring. Ton b thit b mng l ti sn ca doanh nghip. Cng tc
qun tr, vn hnh v bo dng do chnh doanh nghip thc hin.
Hin ti, Vit Nam ph bin hnh thc mng dch v cng cng do gi thnh s
dng r hn, khng i hi doanh nghip duy tr i ng nhn vin k thut chuyn
172
trch. Ngn hng Chu (ACB) l mt trong s cc n v ang khai thc hiu qu dch
v ny.
FR l cng ngh c u tin la chn bi ngy cng c nhiu ngi dng ang tm
kim cc gii php mng din rng trn nn tng h tng vin thng hin i. Mc d
c nhiu cng ngh mi ra i c tnh nng hin i hn nhng vi xu th khch hng
ang a chung mng trn nn IP, FR tip tc th hin tnh u vit qua kh nng kt hp
mng IP vi cc u im nh qun l dch v d dng, truyn d liu tc cao an ton,
chi ph lin kt thp. C th khng nh, cng ngh FR vn c th tip tc c s dng
hiu qu trong thi gian di.
c) Mng ATM
Cng ngh truyn dn khng ng b ATM ra i nh l mt nn tng cho mng
t hp a dch v s bng rng B-ISDN. ATM cho php truyn thng a phng tin,
p ng y cc loi hnh dch v v c kh nng cung cp cht lng dch v theo
yu cu. ATM c mt s c trng khc vi cc cng ngh chuyn mch khc. n v d
liu dng trong ATM gi l t bol (Cell), c di 53 byte (5 byte Header v 48 byte d
liu). Trong cc cng ngh khc di ca khung d liu thay i (t 64 n 1500 Byte).
Nhng Cell ny l n v c s cho truyn d liu. Lu lng d liu t nhiu knh c
ghp vi nhau ti mc Cell. Kch thc Cell c nh, nn cc c ch chuyn mch hot
ng truyn thng ca mng ATM hiu qu cao, tc cao. Mt s mng ATM c th
hot ng ti tc 622 Mbps, tc chung 155 Mbps.
Cng ngh ATM xut hin vi mng din rng, a dch v bng rng. Phng thc
truyn ti nh l mt Mng trong mng, khng ng b, tch hp chuyn mch gi v
chuyn mch knh. Thng tin c t trong cc gi c di c nh. ATM s dng
knh o v nhm knh o to thnh mt ng dn o, thch hp vi dch v yu cu
truyn thi gian thc, a phng tin.
4.5.4. Kt ni WAN qua Internet: VPN
V c bn, VPN (Virtual Private Network) l mt mng ring s dng h thng
mng cng cng (thng l Internet) kt ni cc a im hoc ngi s dng t xa
vi mt mng LAN tr s trung tm. Thay v dng kt ni tht kh phc tp nh ng
dy thu bao s ring, VPN to ra cc lin kt o (ng hm - Tunneling) c truyn
qua Internet gia mng ring ca mt t chc vi a im hoc ngi s dng xa.
ng hm c to nn nh cc giao thc ng hm v cc phng thc xc thc 2
bn lin lc.
C hai loi ph bin hin nay l VPN truy cp t xa (Remote-Access ) v VPN
im-ni-im (site-to-site).
176
177
thng tin quc gia) vo nm 1993. K hoch ny tp trung vo vic nghin cu v pht
trin mt mng siu nhanh (cp Gbps) v vic ton cu ho n lm ny c vic xy
dng c s h tng truyn thng tin.
Cc my tnh ngy cng mnh
Trc y phn ln cc my tnh kt ni vo mng Internet u l trm UNIX s
dng giao thc TCP/IP lm chun. iu l do thot u mng Internet c pht trin
cho mc ch nghin cu v hc thut nn cc vin u c chiu hng s dng cc trm
l cc my tnh kt ni vi Internet bi v chng c kh nng hot ng v nng lc cao
hn so vi cc my tnh c nhn.
Tuy nhin, nhiu nm gn y, cc my tnh c nhn cng c h tr giao thc
TCP/IP, c nng lc x l cao hn v t t hn, dn ti thc trng l ngi dng c
th d dng kt ni Internet bng cch s dng my tnh c nhn bnh thng. iu ny
khin cho vic s dng Internet tr nn rt ph bin trong cuc sng.
Vi kh nng kt ni m nh vy, Internet tr thnh mt mng ln nht trn th
gii, mng ca cc mng, xut hin trong mi lnh vc thng mi, chnh tr, qun s,
nghin cu, gio dc, vn ho, x hi Cng t , cc dch v trn Internet khng
ngng pht trin to ra cho nhn loi mt thi k mi: k nguyn thng mi in t trn
Internet.
Nhng du mc quan trng trong qu trnh pht trin ca Internet:
1991 Web Father, Tim Berners-Lee pht minh World Wide Web (www).
1995 Amazon c thnh lp bi Jeff Bezos. Cho n nay, Amazon vn c nh
gi l mt trong nhng cng ty thng mi in t thnh cng v c quy m ln.
Trong thi gian ny, nhiu cng ty bt u nghin cu cng ngh tm km c
thnh lp nh Alta Vista, Infoseek, Excite .
1996 Yahoo! c a ln sn chng khon. Yahoo ni ting vi dch v tm kim,
danh b, ni dung s, dch v email v tin nhn nhanh (Instant Messenger)
1997 MP3.com c thnh lp. Chun MP3 lm cho cc tp tin m nhc v m
thanh d dng c truyn i trong mi trng internet.M ng cho cng ngh gii tr
trn internet.
Trong thi gian ny, thut ng search engine optimization(Ti u ha cho cng
c tm kim) c s dng u tin trn mt din n
1998 Google c thnh lp bi Larry Page v Sergey Brin. Mc d cng ngh tm
kim trn internet c nhiu cng ty nghin cu pht trin trc , nhng sn phm
tm kim ca Google mi chnh l iu m ngi dng internet thc s mong i. Cho
n ngy nay, cng c tm kim ca Google vn l cng c tm kim c nhiu ngi
s dng nht. S ra i ca Google gip cho ngi dng internet khai thc thng tin
179
180
Nh Hnh 4.27 cho thy, mng Internet s dng chuyn tip khung d liu ging
nh vic chuyn d liu c gi i t mt thit b cui kt ni vi mng Internet ti
thit b cui ch thng qua rt nhiu b nh tuyn (thit b chuyn tip).
181
Tuy nhin, ngy nay, cc nh cung cp truyn thng my tnh c nhn cng cung
cp dch v kt ni Internet khin cho cc mng truyn thng my tnh c nhn v mng
Internet c th trao i email v s dng cc dch v khc trn Internet.
c) Nh cung cp Internet (ISP Internet Service Provider)
ISP l t chc chuyn cung cp cc gii php kt ni mng ton cu (Internet) cho
cc n v t chc hay cc c nhn ngi dng. Cc ISP phi thu ng v cng ca
mt IAP. Cc ISP c quyn kinh doanh thng qua cc hp ng cung cp dch v
Internet cho cc t chc v cc c nhn. Ngi dng ch cn tho thun vi mt ISP no
v cc dch v c s dng v th tc thanh ton c gi l thu bao Internet.
Mt s ISP Vit Nam l FPT, Viettel, VDC, Netnam, CMC,
183
Cu hi n tp chng 4:
1. Mng tch hp a dch v s ISDN (Integrated Service Digital Network): Khi
nim, nguyn l chung ca ISDN.
2. Cc phn t c bn ca mng ISDN
3. Trnh by c im v nn tng k thut ca B-ISDN
4. So snh ISDN v B-ISDN
5. Trnh by c im ca mng chuyn mch gi X.25.
6. Hot ng ca giao thc X.25.
7. Cu hnh tng qut ca mng Frame Relay
8. So snh Frame Relay vi X.25
9. Ti sao ni: Frame Relay c thit k loi b nhng hn ch trong mng X.25?
10. Mi quan h Frame Relay v m hnh OSI
11. SMDS so vi cc cng ngh Frame Relay v ATM?
12. Trnh by cc ni dung c bn ca phng thc truyn dn khng ng b
ATM?
13. So snh ATM vi cc dch v v k thut khc (Frame Relay, SONET, Ethernet
Gigabit)
14. Nu khi nim nh tuyn? C my loi nh tuyn? Nu c im ca tng
loi?
15. Phn loi cc thut ton nh tuyn. Trnh by c im ca tng loi. So snh
u v nhc im ca chng.
16. Trnh by cu trc gi tin IP datagram.
17. Trnh by chc nng ca giao thc ICMP
18. Trnh by cu trc gi tin ARP v RARP
Bi tp thc hnh:
1. Cho s kt ni Serial gia 2 Router chi nhnh ti H Ni v TP.H Ch
Minh nh sau:
184
Yu cu:
a) Cu hnh a ch IP, chc nng DCE-DTE cho cc interface tng ng ca mi
Router
b) Cu hnh giao thc ng gi d liu l PPP trn kt ni trn
c) Cu hnh xc thc PAP 1 chiu, bit:
- Router HANOI l Router xc thc
- Router HOCHIMINH l Router c xc thc
- Password dng xc thc l: ATTT11
d) S dng cu lnh Debug PPP authentication xem thng tin trao i trong
qu trnh xc thc gia 2 Router.
e) Cu hnh xc thc PAP 2 chiu.
2. Cho s kt ni Serial gia 2 Router nh sau:
185
186
187
Vic chuyn d liu trong cc segment ti tin trnh trong ng dng tng ng c
gi l qu trnh phn knh. Vic thu thp d liu phi my ngun t cc tin trnh ng
dng khc nhau, ng gi d liu vi cc thng tin thm vo to ra cc segment v
chuyn cc segment xung tng lin mng c gi l qu trnh ghp knh (hay dn
knh). Ghp knh v phn knh c m t trong hnh 5.2.
UDP v TCP thc hin phn knh v ghp knh bng c hai trng thng tin trong
header ca segment: S hiu cng ngun v s hiu cng ch. Cc trng ny xc nh
duy nht mt tin trnh ng dng chy trn my ch.
TCP v UDP cng thc hin vic kim tra, pht hin li m bo tnh chnh xc.
Trong thc t UDP cng nh giao thc IP cung cp cc dch v khng tin cy (Unreliable
service), tc l khng m bo d liu gi t mt tin trnh n c chnh xc mt tin
trnh ch. TCP th ngc li, cung cp thm nhiu dch v cho tng ng dng. Trc ht
l dch v truyn d liu tin cy, s dng vic iu khin lung, nh s th t, thng
bo phn hi (Ack) v s dng b nh thi. TCP m bo rng d liu c chuyn t
tin trnh truyn n tin trnh nhn mt cch chnh xc v ng th t.
Nh vy, TCP bin dch v IP khng tin cy gia cc h thng u cui thnh
dch v truyn d liu tin cy gia cc tin trnh ca tng ng dng.
TCP cn s dng iu khin tc nghn, n ngn chn bt k mt kt ni TCP no
m lm cho ng truyn tr nn qu ti v thc hin chuyn cc qu trnh truyn thng
gia hai h thng bng cch kim tra lu lng kt ni. Trong thc t, TCP cho php cc
kt ni cng c chia s bng thng trn cng ng truyn. iu ny c thc hin
189
bng cch quy nh tc v lu lng truyn bn gi. Ngc li, lu lng ca UDP
khng c kim sot, do cc ng dng s dng UDP c th truyn d liu ti bt k
tc no m ng truyn cho php.
SYN: ng b li s th t
FIN: Khng gi thm s liu, kt thc kt ni.
192
193
Truyn d liu
Mt s c im c bn ca TCP phn bit vi UDP trong vic truyn d liu l:
Truyn d liu khng li (do c c ch sa li/truyn li)
Truyn cc gi d liu theo ng th t
Truyn li cc gi d liu b mt mt trn ng truyn
Loi b cc gi d liu trng lp.
b) iu khin li
Chc nng iu khin li gm cc c ch pht hin phn on (segment) b hng, b
mt, sai th t hoc nhn i. N cng gm c ch sa li sau khi chng c pht hin.
Pht hin li trong TCP c thc hin thng qua vic s dng 3 cng c n gin:
tng kim tra, xc nhn, v thi gian ch (time-out). Mi segment c cha mt trng
tng kim tra (Checksum) kim tra phn on li. Nu phn on li, n s b my thu
b i.
TCP s dng phng php xc nhn thng bo vic nhn cc gi ti ch m
khng hng. Khng c xc nhn ph nh (xc nhn gi hng) trong TCP. Nu mt phn
on khng c xc nhn trc khi ht hn (thi gian time-out) th n c xem nh b
hng hoc b mt trn ng truyn.
C ch sa li trong TCP cng rt n gin. TCP ngun t mt b nh thi cho
mi phn on c gi i. B nh thi c kim tra nh k. Khi n tt, phn on
tng ng c xem nh b hng hoc b mt v n s c truyn li.
c) iu khin lung
iu khin lung nh ngha lng d liu m ngun c th gi trc khi nhn mt
xc nhn Ack t ch. Trong trng hp c bit, giao thc tng giao vn c th gi mt
194
byte d liu v i xc nhn trc khi gi byte tip theo. Nhng nu lm nh vy, qu
trnh gi s din ra rt chm. Nu d liu phi i qua on ng di th ngun s trng
thi ri trong khi i xc nhn.
Trong trng hp c bit khc, giao thc tng giao vn c th gi tt c d liu n
c m khng quan tm ti xc nhn. Lm nh vy s tng tc truyn, nhng c th
lm trn ngp trm ch (trm ch khng x l kp). Bn cnh , nu mt phn d liu
b mt, b nhn i, sai th t hoc b hng th trm ngun s khng bit.
TCP s dng mt gii php cho c hai trng hp c bit ny. N nh ngha mt
ca s trt (Sliding window), t ca s ny ln b m gi v ch gi lng d liu
bng kch thc ca s.
5.2.4. Mt s a ch cng TCP mc nh
S hiu cng (Port number) l mt s 16 bit c gi tr trong khong t 0 n 65.535.
Cc s hiu cng t 0 n 1023 c gi l cc cng thng dng well-known v l cc
cng dnh ring, c ngha l chng c s dng cho cc giao thc tng ng dng thng
dng nh HTTP (80), FTP (20,21), DNS (53), v.v. Danh sch s hiu cng thng dng
c m t trong RFC 1700.
Bng 5.1. Mt s cng TCP mc nh
Port Number
Port Number
20
FTP (Data)
88
Kerberos
21
FTP (Control)
110
POP 3
23
Telnet
137
25
SMTP
143
IMAP
53
DNS
161
SNMP
66
Oracle SQL*NET
179
BGP
70
Gopher
213
IPX
80
HTTP
49
195
196
n. Trng checksum (tng kim tra) c bn thu s dng kim tra xem gi tin nhn
c c li hay khng.
Port Number
20/UDP
FTP (Data)
88/UDP
Kerberos
21/UDP
FTP (Control)
110/UDP
POP 3
23/UDP
Telnet
137/UDP
25/UDP
SMTP
143/UDP
IMAP
53/UDP
DNS
161/UDP
SNMP
66/UDP
Oracle SQL*NET
179/UDP
BGP
70/UDP
Gopher
213/UDP
IPX
80/UDP
HTTP
49/UDP
198
Cu hi n tp chng 5:
1. Nu c im ca cc giao thc hng kt ni
2. Trnh by qu trnh thit lp kt ni TCP
3. Nu chc nng chnh ca giao thc hng kt ni TCP
4. Hy so snh hai giao thc giao vn TCP v UDP
5. Trnh by c ch iu khin nghn c p dng trong kt ni TCP
6. Nu cu trc ca gi tin TCP segment
7. Nu cu trc ca gi tin UDP segment.
8. C ch iu khin lung v iu khin li trong TCP c th hin cc trng
no trong TCP header?
9. S hiu cng l g? Nu mt s s hiu cng thng dng s dng giao thc giao
vn TCP v UDP m bn bit?
199
201
mng cn t pha giao thc giao vn c th phn loi mt cch khi qut theo yu cu
dch v m ng dng cn thnh 3 loi sau:
- Suy hao (mt) d liu (Data loss): Mt vi ng dng nh email, truyn file, truy
cp my ch t xa, truyn d liu trn Web v cc ng dng v ti chnh yu cu d liu
truyn hon ton tin cy, khng mt d liu v vic mt d liu s lm hng kt qu. Cc
ng dng khc c th chp nhn s mt d liu, c bit l cc ng dng a phng tin
nh cc dch v v audio/video thi gian thc. nh hng ca vic suy hao d liu n
cht lng ca ng dng v s lng gi gi tin thc t chp nhn c ph thuc vo
ng dng v cch m ha c s dng.
- Bng thng (Bandwidth): Mt vi ng dng i hi d liu phi c truyn
mt tc bit nht nh m bo t c cc hiu ng nht nh. Nu bng thng
khng t c, th chng trnh phi m ha tc khc, hoc khng lm vic c.
Tuy nhin, cng c nhiu chng trnh ng dng k thut iu bin m ha m ha
tc ph hp vi bng thng hin c. Email, truyn file u l cc chng trnh s
dng bng thng mt cch mm do. Tt nhin, nu c nhiu bng thng th cng tt.
- Thi gian truyn (Timing): Dch v yu cu cui cng l s tnh ton thi gian.
Cc ng dng tng tc thi gian thc nh in thoi Internet, hi ngh t xa, chi game
trc tuyn, nhiu ngi dng, yu cu rt cao v khong thi gian phn pht d liu
t c hiu ng cn thit. Cc ng dng trn i hi thi gian tr u cui nh
hn vi trm s. Thi gian tr qu di lm cho xut hin hin tng tn hiu b ngng,
hoc c th lm cho chng trnh chy khng ging thc t.
Internet cung cp 2 giao thc giao vn cho cc ng dng l UDP v TCP. Khi mt
nh pht trin to ra mt ng dng mi trn mng Internet, u tin phi la chn s
dng giao thc UDP hay TCP. Mi mt giao thc cung cp mt m hnh dch v khc
nhau lm vic vi cc ng dng.
203
Yu cu v thi
gian
Bng thng
File transfer
Khng yu cu thi
gian tr
Khng yu cu thi
gian tr
Web documents
Khng yu cu thi
suy hao
gian tr
Real-time
Audio/Video
Audio: Vi Kbps
Video:
10
C yu cu thi gian
5Mbps
Stored audio/video
Vi Kbps-1Mbps
C yu cu thi gian
tr: vi giy
Games tng tc
Vi Kbps-10Mbps
C yu cu thi gian
tr: 100s
C/khng yu cu
thi gian tr
Mng ngang hng (P2P) l mng m trong hai hay nhiu my tnh chia s tp tin
v truy cp cc thit b nh my in m khng cn n my ch hay phn mm my ch.
dng n gin nht, mng P2P c to ra bi hai hay nhiu my tnh c kt ni vi
nhau v chia s ti nguyn m khng phi thng qua mt my ch dnh ring. Mng P2P
c th l kt ni ti ch hai my tnh ni vi nhau qua cng USB truyn tp tin. P2P
cng c th l c s h tng thng trc kt ni 5-6 my tnh vi nhau trong mt vn
phng nh bng cp ng. Hay n cng c th l mt mng c quy m ln hn nhiu,
205
dng cc giao thc v ng dng c bit thit lp nhng mi quan h trc tip gia
ngi dng trn Internet.
ng dng ban u ca mng P2P l s tip ni ca vic trin khai cc my tnh c
nhn c lp vo u nhng nm 1980. Khc vi my tnh ln (c mini) ngy y c vai
tr my tnh x l v lu tr trung tm phc v cc tc v x l vn bn v nhng ng
dng khc cho cc thit b u cui, PC i mi lc c ring a cng v CPU. N
cn c sn cc ng dng, ngha l n c th trin khai trn bn lm vic v thc s hu
dng m khng cn phi ni n my tnh ln.
Ngi dng cm thy c gii phng khi c my tnh dng ring trn bn lm vic
ca mnh. Nhng sau , h thy cn phi c phng thc chia s tp tin v my in.
Phng php d dng nht l lu tp tin trn a mm v mang n n cho ngi nhn
hay gi i bng ng th ni b.
Mng th cng (sneaker net)
Thc t dn n thut ng mng th cng. im cui thng gp nht ca
mng th cng tiu biu l nhn vin c my in ni vo my tnh ca h. Tuy sneaker net
l s pha trn k l ca cng ngh mi v dng vn chuyn c l s nht nhng m hnh
ny li l nn tng thc s cho nhng nhm lm vic nh P2P ngy nay.
Trong khi m hnh tnh ton tp trung ho ban u v h thng client/server hin
nay nhn chung c coi nh mi trng b iu khin, trong mi c nhn dng my
tnh theo cch thc do cp cao hn quyt nh, mng lm vic nhm P2P c in li hon
ton m v chia s tp tin v thit b.
Ni chung mng P2P vn phng v gia nh dng chun Ethernet (10Mb/s) hay Fast
Ethernet (100Mb/s) v kt ni theo m hnh hub-and-spoke. Cp ng category 5 (xon
i) ni gia cc PC v Ethernet hub hay switch, cho php ngi dng PC ni mng ny
truy cp chia s a cng, my in hay ngay c kt ni internet.
C khch ln ch
Mi PC c kt ni ng thi va lm my ch va lm my khch. Khng c h
iu hnh mng chuyn dng chy trn my tnh mnh h tr cc ng dng c bit
ca pha my ch nh dch v th mc (c s d liu chuyn dng kim sot ngi no
truy cp vo ci g).
Trong mi trng P2P, quyn truy cp c iu khin bng cch thit lp cc
thng s v quyn chia s trn tng my tnh. V d, nu PC ca ngi dng A kt ni
vi mt my in m ngi dng B mun truy cp n, ngi dng A phi ci t my ca
mnh cho php (chia s) truy cp n my in. Tng t nu ngi dng B mun truy
cp n th mc, tp tin hay thm ch ton b a cng trn PC ca ngi dng A. A phi
cho php vic chia s tp tin trn PC ca mnh. Vic truy cp my in hay th mc trn
206
mng P2P vn phng c th c kim sot cht ch hn bng cch dng mt khu cho
cc ngun ti nguyn ny.
c) M hnh lai
L m hnh kt hp c im ca c m hnh khch ch v m hnh ngang hng,
trong mt my ch trung tm qun l NSD, cc thng tin tm kim, v.v. Cc my
khch s giao tip trc tip vi nhau sau khi ng nhp.
V d, ng dng Skype c my ch Skype qun l cc phin ng nhp, mt khu,
v.v. Sau khi kt ni, cc my s gi VoIP trc tip cho nhau m khng thng qua my
ch.
Giao thc HTTP l giao thc hot ng theo m hnh Client/Server (Hnh 6.8).
Client yu cu truy nhp ti cc trang web (cc i tng web) v hin th chng trn
trnh duyt. Web server nhn yu cu v tr li cho client v cc i tng web .
Server m mt TCP Socket ch ti cng 80 (default)
Client khi to mt lin kt TCP ti Server
Server chp nhn yu cu to lin kt
Client v Server trao i thng ip HTTP (giao thc ng dng): HTTP
Request, HTTP Response
Kt thc kt ni: ng lin kt TCP.
Khun dng HTTP Request v HTTP Response nh hnh sau:
Cc lin kt HTTP:
HTTP khng duy tr: Ch mt i tng Web c gi qua lin kt TCP,
c s dng mc nh trong HTTP 1.0 (RFC 1945).
210
S dng b m Web-Proxy:
Trong trng hp mt t chc ch c mt ng kt ni ti Internet v tt c lu
lng truy cp web u i qua lin kt ny. p ng nhiu NSD web c th cng truy
nhp ti mt ni dung no , t chc s a ra gii php ci tin tc truy cp web
bng cch s dng mt my web-proxy trong mng ca mnh.
212
214
IP
trn
mi
dng.
Trn
Windows
lu
trong
216
Mi nt hoc l trn cy c gi l resource record (RR) - bn ghi ti nguyn chng gi cc thng tin ca tn min. dng RR ph bin nht l a ch host A v AAA
(A l RR c dng trn IPv4 v AAA c dng trn IPv6), trong lit k tn my v
a ch IP.
Mt tn min bao gm mt hoc nhiu nhn. Mi nhn c th cha 63 k t, mt
tn min y c di khng qu 253 k t.
Top-level domain l nhn ngoi cng bn phi. V d nh google.com cha hai
nhn. Trong com l top-level domain. H thng phn cp c tnh t phi qua tri.
Nhn pha tri l subdomain (tn min con) ca nhn bn phi. Vy google l subdomain
ca com.Top-level domain bao gm cc top-level quc gia v quc t. Top-level domain
theo nguyn bn: .com (Kinh doanh), .net (mng), .edu (gio dc), .gov (chnh ph), .org
(cho cc n v, t chc). Theo quc gia .uk (Anh), .jp (Nht Bn), .vn (Vit Nam), v.v.
Trong nhng nm gn y xut hin nhiu top-level domain khc nh biz, coop,
info, int, jobs, name v pro. Gn y, cc t chc c th mua c top-level domain ca
chnh h.
Second-level domain c ng k bi cc c nhn hoc t chc. Cc second-level
DNS doamain c th cha nhiu subdomain, v mi subdomain c th cha nhiu host.
V d server1.hongvan.vn, trong server1 l tn my tnh, hongvan l subdomain
(second-level), vn l top-level domain.
b) C ch phn gii tn min
Mi khi ngi dng truy cp ti nguyn mng bng tn min hoc host name (tn
my), v ci tn truy cp s c phn gii thnh a ch IP, tn v a ch IP ny c
cache li nn my tnh ngi dng khng cn thit phi lin h vi my DNS server lin
tc phn gii tn. Nu tn ny cha c trong cache (b nh m), client s lin h vi
DNS server c cu hnh phn khai bo IP ca h thng. Nu server ny trng
thi sn sng v n khng th xc nh c a ch, client s khng hi thm mt server
no khc. Tuy nhin, bi v DNS l h thng phn phi phn cp, DNS server cc b s
cn lin h vi nhng DNS server khc c th phn gii IP m client yu cu.
217
Khi DNS server nhn c yu cu, trc tin n s kim tra c cache ca mnh.
Sau n kim tra xem n c thm quyn hay khng i vi yu cu domain. Nu c
bit cu tr li, n s hi p vi cu tr li.
Nu DNS server khng bit cu tr li (lc ny n s ng vai tr l client DNS
server, thay client thc hin truy vn) v n khng c cu hnh chuyn tip yu cu
n mt DNS server khc, client DNS server s s dng c ch phn cp ca DNS tm
cu tr li chnh xc. Thay v thc hin truy vn quy, client DNS server s thc hin
truy vn lp i lp li (iterative query) hay cn gi l truy vn tun t, vi truy vn ny
s tr li mt cu tr li tt nht hin nay nu client DNS server khng bit cu tr li tt
nht. V d nh, khi user g www.contoso.com vo trnh duyt, client DNS server
khng c cu tr li, client DNS server s lin h vi mt root DNS server bit c
a ch ca my ch tn min com. Client DNS server sau lin h vi my ch tn
min com ly my ch tn ca contoso.com. Client DNS server tip tc lin h vi
my ch tn min ca contoso.com ly a ch IP ca www.contoso.com. Client DNS
218
219
Vi ng dng ny, vic chia s file l phn tn song thng tin v ni dung l tp
trung ti my ch cha th mc tp trung.
Gnutella
Mt h thng chia s tp tin P2P khc bng Internet l Gnutella, y l mt giao
thc vn do hng Nullsoft pht trin nhng sau c ph bin trn nhng website
cng cng khi Nullsoft b America Online mua vo nm 1999. ng dng ca ngi dng
cui tng thch Gnutella to ra ci gi l tc nhn (servent) Gnutella khi ci t trn PC
ca ngi dng cui. Khi ng nhp vo Internet, servent t cng b chng cho nhng
servent khc v cng nhn bn cc yu cu tm kim tp tin c lu trn a cng ca
ngi dng. Kt qu truy tm c a cho ngi dng thng qua ng dng servent,
ngi dng chn tp tin h cn v sau ti xung trc tip t PC lu gi tp tin ny qua
internet. H thng ny hon ton phn tn, khng c my ch tp trung nh Napster.
220
my chia s cng mt nhm file. File c chia thnh cc chunks kch thc 256KB. Khi
mt my tham gia vo torrent nu khng c chunks th s tch ly dn theo thi gian, v
my s ng k vi tracker ly danh sch cc my v kt ni n cc my bn
cnh. Khi my download s ng thi upload n cc my khc. Khi my ly file xong,
n c th ri khi mng hoc tip tc tham gia chia s file.
Ly chunks: Ti mi thi i, cc my khc nhau s c cc on file khc
nhau, chng thng xuyn hi cc my bn cnh tm cc on cn thiu
Gi chunks: My A no gi cc on file ti top 4 my cho A vi tc
cao nht. C 10 giy, A li nh gi li top 4 my ny. V c khong 30
giy, A s chn ngu nhin mt my khc v gi on file, cc my mi ny
cng c cho php tham gia vo top 4.
Skype
Skype l ng dng P2P vi cc hnh thc: PC-to-PC, PC-to-Phone, Phone-to-Phone
v s dng dch v thoi qua mng IP (Voice-Over IP: VoIP). Skype s dng giao thc
ng dng ring v trin khai theo m hnh phn cp.
Cu hi n tp chng 6
223
[2]
[3]
[4]
TS.Phm Ngc Thng, Nguyn Tin Dng - Gio trnh my tnh v mng my
tnh, Nh xut bn gio dc, 2013.
Ngc Vn An, ng Hng, Nguyn ng Lm, Trung Kin - Mng my tnh,
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
224