UNIVERSITETI ''ALEKSANDER MOISIU''DURRES

FAKULTETI I SHKENCAVE POLITIKE JURIDIKE

MASTER PROFESIONAL:PROFILI ''DREJTIM TURIZMI''

TEMA
VLERESIMI TURISTIK I POTENCIALIT NATYROR DHE KULTUROR

TE RAJONIT T

Universiteti "Aleksander Moisiu"

DEKANI

Prof.Dr.Elmas Leci

UDHEHEQESI

Dr.Moisi Kamberi

DIPLOMANTI

Nevila Manga

Durrs, 2013

KORCS

ABSCTRACT

Increased tourist movement and the development of new forms of tourism have made it necessary to use
tourism as an effective tool for economic growth and development of a place.Toursm is a factor of profound
changes not only in economics but also in social and cultural organizational of a region.The purpose of
this topic is to provide opportunities offered by Korca landscape, history and culture for tourism
development in region.Throughout theoretical aspects and analysis the main forms of tourist movement in
the region are indicated.In this paper will show that Korca has potential to develop tourism and even turn
into a genuiney touristic destination.This work also discusses ways that will assist in the formation of
Korca's image as a cultural touristic destination.The heritage (material and spiritual), the natural potential
and improvement of tourist infrastructure are elements that will attract the attention of foreigners but also
locals to visit Korca.White tourism, ecotourism, agritourism, cultural tourism, mountain tourism and
adventuret are forms of tourist movement in Korca.The development of the opportunities in the region will
position Korca in its rightful place in the Albanian tourism..The central and the local goverment are the
main actors of the development of the tourism in the region.

ABSTRAKT
Rritja e lvizjes turistike si dhe zhvillimi i formave t reja t turizmit kan br t domosdoshm prdorimin
e turizmit si nj mjet efektiv pr rritjen dhe zhvillimin ekonomik t nj vendi.Turizmmi sht faktor
ndryshimesh t thella jo vetn n ekonomi por edhe n organizimin social e kulturor t nj rajoni.Qllimi i
ksaj teme sht qe t jap mundsi qe ofron Rajoni i Korcs me relievin,historin dhe kulturn pr
zhvillimin e turizmit n rajon.Nprmjet aspekteve teorike dhe analizs tregohen format kryesore t lvizjes
turistike n rajon.N kt punim prshkruhen potencialet turistike qe ka ky rajon pr t zhvilluar turizmin
dhe madje t kthehet n nj destinacion t mirfillt turistik.Punimi gjithashtu shtjellon mnyra t cilat do
t ndihmonin n forcimin e imazhit t rajonit te Korces si nj destinacion turistik.Trashgimia kulturore
(materiale dhe shpirtrore) ,potenciali natyror dhe permirsimi i infrastrukturs turistike jan elementet q
do t trheqin vmendjen e t huajve por edhe vendasve pr t vizituar rajonin.Turizmi i
bardh,ekoturizmi,agroturizmi,turizmi kulturor,turizmi malor dhe ai i aventurs jan format e lvizjes
turistike me mundsi zhvillimi n rajon.N kt mnyr rajoni i Korces do t zr vendin q i takon n
turizmin shqiptar.Qeverisja qendrore dhe vendore jane aktoret kryesore te zhvillimit t turizmit.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

FJAL T KYE : potencial turistik , produkt turistik , strategji turizmi , destinacion,

MIR NJOHJE
Nj mirnjohje shkon pr UAMD-n q me krijoi mundsin pr t studiuar n kt profil.
Falenderim dhe mirnjohje pr lektort e kurseve q u zhvilluan n Masterin Profesional "Drejtim
Turizmi". Mirnjohje gjithashtu pr t gjith antart e grupit dhe nj falenderim i vecant pr pedagogun
udhheqs Dr. Moisi Kamberi , i cili m ka dhn nj ndihmes t madhe n prgatitjen e tems s
diploms.
Mirnjohje dhe falenderim per familjen time pr mbshtetjen e madhe q m ka dhn gjat studimeve t
mia.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

P RMBAJTJA

Hyrje

fq. 6

Kreu1. Turizmi n Shqipri

fq. 10-17

Kreu 2. Vlersimi i potencialeve turistike t rajonit t Korcs

fq. 18-32

Kreu 3.Turizmi aktual n Rajonin e Korcs

fq. 33-36

Kreu 4. Prmirsimi i produktit aktual turistik

fq. 36-43

Prfundime

fq. 45

Rekomandime

fq. 46

Bibliografia

fq. 46

Universiteti "Aleksander Moisiu"

SHKURTESAT E P RDORURA
TIK- Teknologjia e informacionit dhe komunkimit
MTKRS- Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve
DMO -Destination managemant organization
SNV- Organizat Hollandeze pr Zhvillim
UNDP- United Nations Development Programme

HYRJE
Turizmi esht nj prej industrive me sukses t madh kudo n bot. Ai tashm sht kthyer n formn
kryesore t zhvillimit ekonomik n shum vende anemban globit. Natyra me format e saj t larmishme dhe
trashgimia kulturore me mozaikun e saj jan gjeneratort e turizmit. Nprmjet eksperiencs dhe
knaqsis q buron prej kontaktit me natyrn, artin, kulturn dhe trashgimin kulturore (materiale dhe
shpirtrore) t vendeve pritse turizmi shndrrohet n nj mekanizm gjenerues t natyrshm t shkmbimit
t kulturave dhe t mardhnieve midis njerzve t t gjitha moshave, besimeve dhe racave. N mnyr
shum m trheqsese sa format mekanike t tregtis globale dhe ato t zhvillimit ekonomik. Tregjet
turistike po bhen ghithmon e m shum konkuruese me implementimin e llojeve dhe formave t
shumllojshme t lvizjes turistike. Tashm format tradicionale te saj po zvendsohen me forma t reja,
duke i dhn nj shtrirje mbarebotrore dhe heqjen e monopolit turistik rajoneve t ngrohta bregdetare dhe
vendeve t zhvilluara ekonomikisht.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

P RMBLEDHJE EKZEKUTIVE
Kreu 1 : Turizmi n shqipri.
N kreun 1 jepen t dhna mbi pritshmrit e lvizjes turistike n Shqipri.Kto pritshmri bazohen n
trendet e reja t lvizjes turistike n bot dhe potencialet turistike q Shqipria ofron
Kreu 2 : Vlersimi i potencialeve turistike t Rajonit t Korcs
N kreun 2 merren n analiz oferta gjeografiko-turistike, kulturore si element parsor pr zhvillimin e
turizmit.Gjithashtu bhet nj analiz e sektorit t shrbimeve si pjes e rndsishme e lvizjes turistike.
Kreu 3: Turizmi actual n Rajonin e Korcs
N kreun 3 jepet nj panoram e prgjithshme t turizmit n rajon ku evidentohet nj numr n rritje i t
huajve t interesuar t vizitojn rajonin.
Kreu 4:Prmirsimi i produktit turistik
N kreun 4 jepen disa mnyra t cilat do t krijonin standarte m t larta t imazhit turistik q rajoni i

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Korcs t prezantohet sic duhet n tregun turistik.

Q LLIMI DHE OBJEKTIVAT

Qllimi i ksaj teme sht q t jepet nj panoram e potencialeve turistike t rajonit te Korcs. Nprmjet
analizs dhe aspekteve teorike tregohet se si rajoni mund t aplikoj turizmin si nj tjetr form e
zhvillimit ekonomik t saj. Turizmi n Rajonin e Korces mund t zhvillohet me prfitime t dyanshme.
Turistt nga njra an prfitojn prvoja t kndshme n t gjitha aktivitetet e tyre, ndrsa nga ana tjetr,
turizmi n rajon sjell rritjen e t ardhurave. N kt punim do t tregojm gjendjen aktuale t zhvillimit t
sektorit t turizmit, mangsit q pengojn zhvillimin e tij dhe mundsit q mund t shfrytzohen n t
ardhmen. Gjendja e mjedisit natyror dhe pasurive kulturore t rajonit si dhe evidentimi i atyre m pak t
dukshme sht nj tjetr aspekt i trajtuar. Dhnia e disa mendimeve t cilat do t mund t prmirsonin
sektorin turistik sht nj tjetr aspekt q ka pr qllim t jap kjo tem.
Nga ky punim synohet t arrihen kto objektiva :
--Vlersimi turistik i potencialit natyror dhe kulturor t rajonit.
--Ndrgjegjsimi i organeve qndrore dhe njsive vendore mbi rndsin q ka zhvillimi i turizmit.
--Ndrgjegjsimi i komunitetit pr mbrojtjen e mjedisit si hap drejt zhvillimit turistik.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

--Krijimi dhe prmirsimi i kapaciteteve pritse turistike n rajon .

--Prfshirja e biznesit n menaxhimin dhe zhvillimin e resurseve turistike.

METODOLOGJIA
Metodologjia pr realizimin e ktij punimi sht bazuar n prdorimin e metodave si hulumtimit, metods
s vrojtimit, analizs, metodes krahasuese etj. Informacionet dhe t dhnat jan siguruar nga burime t
ndryshme informative si botime n fushn e turizmit, zyra e informacionit turistik te bashkise Korc e
Pogradec.
Si burim sekondar jan prdorur t dhna t marra nga studime t mparshme pr Rajonin e Korcs.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

TURIZMI N SHQIP RI
Shqipria ka potenciale t mdha pr zhvillimin e t gjith formave t turizmit dhe s bashku me nj
promovim m t mir, plane investimi dhe burime njerzore do ta arrijm q turistt t msojn t vrtetn
e kndshme t pathn pr vendin ton. Turizmi mund t ket peshn e duhur n ekonomi duke br nj
rritje t balancuar t t gjith sektorve t ekonomis. Numri i madh i aseteve turistike te Shqipris ofron
nj gam t prvojave t ndryshme pr vizitort duke filluar nga 470 km t bregdetit t Mesdheut me plazhe
t shklqyera pr zonat malore dhe liqenet si dhe nj trashgimi t pasur dhe t larmishme kulturore dhe t
historis s shquar. Zonat me t vizituara te vendit prfshijn kryeqytetin Tiran, m s shumti si nj port
pr Shqiprin dhe pr qllime t biznesit; brigjet me plazhet e Durrsit pran Tirans dhe Vlors n jug;
faqet arkeologjike e Butrintit dhe Apollonis dhe qytetet historike t Beratit, 'Qyteti i 1000 dritareve "; dhe
Gjirokastra, te cilat bejne pjese ne rrjetet e trashegimise se UNESCO-s.Veriu I vendit ofron peisazhe t egra
malore dhe mjedis te shklqyer per turizmin e aventurs. Rajoni i Kors ndodhet n juglindje t vendit dhe
njihet pr kulturen dhe historine, si edhe per liqenet (Ohrit dhe Presps), si dhe pr fshatrat dhe malet.
Investimet n sektorin e turizmit jan n rritje dhe po investohet nga Qeveria, donatort e huaj si dhe nga
sektori privat. Jan ndrtuar shum hotele si dhe sht br rregullimi i aeoroprtit nacional te Tirans. T
ardhurat nga turistt kan shkuar n rritje. Pritet qe turizmi t jet nj nga sektort m t zhvilluar t
ekonomis.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Megjithat, kapaciteti akomodimit, cilsia e shrbimeve dhe infrastruktura, veanrisht rrugt, energjia
elektrike dhe uji jan shqetsime t vazhdueshme q pengojn zhvillimin e ketij sektori.

10

INDUSTRIA E UDH TIMEVE DHE TURIZMIT NDIKIMI N EKONOMI

Turizmi konsiderohet si biznesi i shitjes s ndrrave, sht nj blerje jo e zakonshme. N pergjithsi
jemi msuar t blejm nj mall, per t cilin paguajm dhe n kmbim t ksaj pagese marrim me vete
produktin.
Turizmi konsiderohet si nj produkt i prbr nga shum nnprodukte t tjera si n skemn e dhn

HISTORIA

ARKEOLOGJIA

NATYRA

KULTURA

Iliret

Nacionalistet

Plazhet

Zakonet

Romaket

Diktatura

Malet

Guzhina

Bizantinet

Pas 1991

Bregdeti

Jeta rurale

Otomanet

Pyjet

Jeta bregdetare

Bujqesia

Folklori aq

Zhvillimi i Turizmit

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Ne baze te statistikave te marra nga burime te MTKRS shohim nj rritje nga viti ne vit gje te cilen e
tregojne dhe t dhnat e m posht.
Fluksi turistik per 2009 krahasuar me vitet 2005, 2006, 2007, 2008
Fluksi turistik per vitin 2009 krahasuar me vitet 2005, 2006, 2007, 2008
Fluksi turistik per 2010 krahasuar me vitet 2006, 2007, 2008, 2009
Fluksi turistik per vitin 2011 krahasuar me vitet 2007, 2008, 2009, 2010
Tendencat e turizmit dhe te turisteve qe vizitojne Shqiperin
do vit n vend zhvillohen nj sr veprimtarish kombtare dhe ndrkombtare, n t cilat ftohen per
pjesmarrje shum persona nga brenda dhe jasht vendit.
Ne Shqipri jan ndrtuar shum struktura hoteliere, t cilat aktualisht mund t ofrojn lehtsira dhe
ambiente t pershtatshme per zhvillimin e veprimtarive.
Turizmi dentar sht nj term i ri per shoqerin ton.
11

Llixhat si ne Elbasan , Permet, Peshkopi gjithashtu jane destinacione turistike.

Nj vend t konsiderueshm n spektrin turistik t Shqipris z edhe turizmi i brendshm, ose i
ashtuquajtur vendas.
Turizmi Malor
Shqipria do t krkoj t pozicionoj veten e vet si nj destinacion trheqs per turistt q mundohen
t gjejn nj eksperienc unike q karakterizohet nga destinacione me cilsi t lart t vendeve t
kulturs dhe t natyrs, t prezantuara n nj mnyr vrtet autentike.
Pika t forta e Shqiperise pr zhvillimin e turizmit n t ardhmen do t jen:
-

ofrimi i nj numri t madh produktesh

krijimi i hapsirave per kulturat e ndryshme lokale q t shprehin vetveten..,

krijimi i bazave per lidhjen gjeografike t turizmit

lejimi i zhvillimit t tregjeve komplementare t specializuara per turizmin (t tilla si lvizja

me kafsh (trekking), etj, me infrastrukturn ekzistuese dhe me produktet qndrore t
propozuara t turizmit.

Rritja e turizmit do t jet e drejtuar dhe e mbshtetur nga nj marketing i ndrgjegjshm, nga nj
plan krijues i produkteve, nga nj infrastruktur e prshtatshme, nga burime njerzore t cilsis s

Universiteti "Aleksander Moisiu"

lart dhe nga nj klim biznesi e turizmit me rregulla t qarta loj dhe me struktura t prshtatshme
pr t siguruar qndrueshmrin afatgjat t saj.
Udhtimet dhe Turizmi prfshir transportin, akomodimin, kateringun, dhe shrbime t tjera pr
vizitort jan nga industrit m t mdha n bot me nj prqindje rritje shum t madhe t
pundhnsve dhe t punsuarve.Sipas nj Raporti t Kshillit Botror t Udhtimeve dhe Turizmit t
publikuar n 2009, Industria e Udhtimeve dhe Turizmit n Shqipri prezantohet me shifrat e
mposhtme:

Shqiperia

2009
Al

2019
Lek %

bn.
Turizmi dhe Udhetimet 101.6

of Rritja

Tot.

Al.Lek

% of Tot Rritja

bn.

10.9

6.3

Individuale

12

220.3

11.2

4.9

Udhetimet e Biznesit

26.0

2.3

-1.9

54.4

2.3

4.5

Shpenzimet Qeveritare

5.3

3.8

18.3

11.2

4.0

4.6

Investimet Kapitale

29.3

7.0

-2.8

62.2

7.1

4.7

Eksportet e vizitoreve

96.1

36.4

-3.4

206.7

31.5

4.8

Eksporte te tjere

1.7

0.6

10.6

5.1

0.8

8.6

15.9

0.9

560.0

16.0

4.8

3.7

-4.5

88.0

3.8

4.7

12.5

-3.7

300.0

12.9

4.8

3.0

-5.2

43.2

3.0

1.6

Kerkesa per Udhetime 260.1

dhe Turizem
Industria e T&U dhe 41.2
PBB

Ekonomia e T&U PBB

140.2

Punesimi ne Industrine 36.7

e T&U

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Punesimi ne Ekonomine 125.8

e T&U

10.1

-4.4

148.2

10.4

1.7

Tabela 1: Turizmi dhe Udhetimet ne Shqiperi dhe ndikimet e tyre ne ekonomi

Raporti thekson faktet e mposhtme
Prodhimi i Brendshem Bruto (PBB)
Shqiperia Industria e Udhtimeve dhe Turizmit pritet t kontribuoj n mnyr direkte me
3.7% n Prodhimin e Brendshm Bruto (PBB) n 2009 (ALL41.2 mld ose US$445.1 mln),
duke u rritur n terma nominale me ALL88.0 mld ose US$748.4 mln (3.8% e totalit) n 2019.
Kontributi i ekonomik i Udhtimeve dhe Turizmit duhet t rritet nga 12.5% (ALL140.2 mld ose
US$1,514.3 mln) n 12.9% (ALL300.0 mld ose US$2,550.5 mln) n t njjtn periudh t vitit
2019.
Ne Bote - N 2009, pritet q Industria e Udhtimeve dhe Turizmit t kontribuoj US$7,339,990
mln n aktivitetin ekonomik (Krkesa Totale)dhe parashikohet t rritet n US$14,381,500 mln
deri n 2019.

13

Krkesa
Shqiperia - Ne 2009, Udhtimet dhe Turizmi pritet t kontribuoj ALL260.1 mld (US$2,808.4 mln) e
aktivitetit ekonomik (Krkesa Totale), dhe rritet n ALL560.0 mld (US$4,761.3 mln) n 2019.
Ne Bote - Ne 2009, Industria e Udhtimeve dhe Turizmit duhet t kontribuoj me 3.2% direkt n PBB. M
gjer Ekonomia e Udhtimeve dhe Turizmit duhet t kontribuoj me 9.4% n PBB botrore n 2009.

Rritja
Shqiperia Eksportet prbjn nj pjes shum t rndsishme t kontributit t Udhtimeve dhe Turizmit
n PB
Ne Bote Udhtimet dhe Turizmi jan aktivitete me rritje t lart, me nj parashikim t rritjes s aktivitetit
t prgjithshm ekonomik me 4% n rang botror, n terma reale, n dhjet vitet e ardhme.
Eksporti i Vizitorve

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Albania Ekonomia e Udhtimeve dhe Turizmit pritet t rritet me 4.8% n vit n terma reale ndrmjet
2010 dhe 2019. Nga t gjith eksportet shqiptare Udhtimet dhe Turizmi pritet t gjeneroj 46.4%
(ALL97.8 mld ose US$1,056.0 mln) ne 2009, dhe do pesoje rritje ne ALL211.8 mld ose US$1,801.1 mln
(40.4% e totalit), n 2019.
N Bot Udhtimet dhe Turizmi jan eksportuesit m t mdhenj t vizitorve duke injektuar valut
direkt n ekonomi.
Industria Shqiptare e Udhtimeve dhe Turizmit Nj vshtrim i shpejt n shifra
Sipas Agjencis Kombtare t Turizmit shifrat pr vizitort e ardhur n Shqipri gjat gjysms s par t
vitit 2009 jan si m posht:

150000
100000
50000
0

14

Figura 1. Numri I vizitorve t ardhur n Shqipri gjat periudhs Janar Qershor 2009

Numri i turistve q vijn n Shqipri rritet n mnyr t konsiderueshme cdo vit. Ka patur gjithnj nj
krkese gjithnj e m t madhe t vizitorve t huaj q dshirojn t vijn n Shqipri. Shifrat tregojn q
ka nj rritje t besimit pr Shqiprin si destinacion turistik, gj q provohet nga shifrat n rritje t flukseve
turistike.
N Qershor 2009 vendi yn prjetoi nj rritje prej 47.000 turistsh krahasuar me t njjtn periudh t vitit
2008. Nga nj imazh negativ, sot Shqiria ka shum miq t cilt promovojn vlerat unike natyrore,
kulturore dhe historike t vendit. Revista se Balkan Traveler, dhe s shpejti National Geographic do t
promovojn nprmjet artikujve apo me aspekte filmike lloje t ndryshme t Turizmit n Shqipri dhe
rendisin Shqiprin si nj nga destinacionet m autentike n gjith botn.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Figura 2. Vizitort e ardhur n Shqipri sipas muajve (Janar Qershor 2009)

15

120000
Pushime

100000
80000

Biznes dhe
Profesioniste

60000

Vizitore ditore

40000

Te tjere

20000
0

Figura 3. Struktura e Vizitorve t ardhur n Shqipri gjat periudhs Janar Qershor 2009

Ministria e Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve aktualisht sht e aft t siguroj nj struktur t sakt
t vizitorve q vijn n Shqipri (sipas vet deklarimit n kufi). Nga shifrat vrejm q meq vizitort
kan ardhur m shum gjat muajve t vers jan vizitort q vijn pr turizmin e diellit dhe ujit pr shkak
t vers s zgjatur n Shqipri dhe plazheve t mrekullueshme. Deri tani nuk mund t themi q kemi
zhvilluar nj turizm elitar por turizmi masiv sht ende atraktiv pr shum segmente turistike.
Stabiliteti ekonomik dhe politik i vendit pr momentin sht jashte cdo diskutimi. Zgjedhjet politike t vitit

Universiteti "Aleksander Moisiu"

2009 nuk patn asnj lloj ndikimi negativ n numrin e turistve q vijn n Shqipri.
Sipas Agjencis Kombtare t Turizmit gjat periudhs Janar Qershor 2009, krahasuar me t njjtn
periudh t vitit t kaluar kishte nj rritje prej 10 pr qind n numrin e prgjithshm t vizitorve.
Gati 71 % e numrit t prgjithshm kan ardhur n Shqipri nprmjet toks, 19 % nprmjet ajrit dhe 10
% nga detet.
Pothuajse 81 % e turistve ka ardhur pr pushime, 5 % pr biznes, 3 % jan vizitor ditor ndersa 10 %
jan pr qellime t tjera.
Numri m i madh i vizitorve sht nga Europa (92%), Amerika (5%), vizitor nga Azia (2%) dhe nga
vende t tjera vetm 1%
T ardhurat nga Turizmi jan:
N 2007

1.002 milion Euro

Ne 2008

1.170 milion Euro

Tremujori i par i 2009

212 milion Euro

16

Turizmi i Kongreseve sht rritur n gjysmn e par t vitit 2009 duke arritur shifrn prej 26.261 persona.
Edhe turistt e biznesit po e vizitojn destinacionet turistike t Shqipris gjat pushimeve dhe
fundjavave.Kjo t shtyn t mendosh q interesi i vizitorve t huaj sht duke u rritur n mnyr t
konsiderueshme. Gjithashtu po rritet n mnyr t ndjeshme interesi i investitorve pr investime masive n
turizm.
Meqnse turizmi po njeh rritje n shum zona t shqipris mendoj se rajoni i Korcs paraqet nj ofert t
pasur natyrore pr zhvillimin e disa formave t turizmit duke iu shtuar paketave t ndryshme turisike.
Kshtu turizmi mund t ndihmoj n uljen e papunsis dhe rritjen e t ardhurave pr familjet dibrane.
Industria turistike n Shqipri aktualisht sht fokusuar n zonat bregdetare ,por tendecat e reja turistike
drejt turizmit rural,ekoturizmit,turizmit t aventurs dhe atij kulturor bjn t mundur prfshirjen e ktij
rajoni n infrastrukturn turistike.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

17

VLERESIMI I POTENCIALEVE TURISTIKE

KORCA :POZITA GJEOGRAFIKE
Turizmi ne Rajonin e Korcs
Meqnse Korca ka nj histori shum t gjat, tradita t dallueshme dhe nj natyr spektakolare turizmi, n
shumicn e rajonit po rritet si pjes e ekonomis s tij. Shifrat pr arritjet e turistve nuk jan t
dokumentuara sakt apo t prpunuara por duke u mbshtetur n t dhnat e siguruara nga institucionet dhe
bizneset vendase t lidhura me turizmin ka nj rritje domethnse t vizitorve n vitet e fundit.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Rajoni ka nj przierje t shklqyer n larmin e aseteve kulturore, ashtu edhe t atyre natyrore . Kto asete
prshkruhen n detaje m t rndsishme n pjesn n vazhdim meqnse shumica prej tyre tashm njihen
si destinacione n tregun turistik t Rajonit t Korcs.

N paragraft n vazhdim do t bjm bjn nj prmbledhje t pasurive natyrore dhe kulturore n rajonin e
Korcs, por nuk prpiqen t prezantojn totalisht produktin turistik ekzistues.
18

Produkti turistik ne Rajonin e Korces

Rajoni ka nje shumellojshmeri produktesh bazuar ne historine e tij, kulturen dhe traditat, fshatrat, liqenet
dhe malet e tij.
Fshatrat e rajonit te Korces
Fshatrat perbejne pjesen me te madhe te aseteve turistike te rajonit. Ata jane te shperndara ne te gjithe
rajonin. Shumica e fshatrave jane te pozicionuar prane qytetit te Korces, si: Boboshtica, Voskopoja,
Dardha, Vithkuq etj.
Voskopoja sht nj fshat i mirnjohur n kt Rajon. Voskopoja prfshihet n shumicn e tureve t cilat
kalojn nprmjet rajonit juglindor t Shqipris. U themelua n shek e 16-te dhe n shek e 18-t ajo
shndrrohet n nj vendbanim urban t rndsishm. Jeta kulturore dhe arsimore prfaqsohej nga
akademia e cila ishte nj qendr kushtuar zhvillimit t kulturs dhe edukimit. Voskopoja njihet edhe pr
numrin e madh t kishave dhe manastireve t ndrtuara gjat periudhs Bizantine t cila dshmojn pr
rndsin e saj n kt periudh t historis. N ditt e sotme pes kisha Bizantine dhe nj manastir kan
arritur te mbijetojn nga 22 t tilla, t ndrtuara n ate periudh. Kisha e Shn Nikolasit sht m e
mirruajtura dhe prmban vepra arti t pacmuara. Gjithashtu prane fshatit ndodhet nje pyll i cili sht mjaft
i vizituar nga vendasit. N Voskopoj ndodhen disa hotele t vegjl, si dhe guesthouses te cilat
mundsojn akomodimin e turistve t mundshm n fshat. Gjithashtu n qendr te fshatit sht ndrtuar

Universiteti "Aleksander Moisiu"

nj hotel i ri relativisht i madh , i cili do t shrbej gjithashtu pr pritjen e turistve.

Pr akomodimin e turistve shrben edhe Hotel Akademia me 50 dhoma dhe 11 vila. Ai frekuentohet
kryesisht nga grupe studentsh por edhe pr konferenca dhe takime biznesi si dhe, pr akomodimin e
turistve t cilt trhiqen prej ajrit t pastr e t freskt dhe natyrs q e rrethon. Ky hotel sht i
prshtatshm pr tu br nj qendr pr zhvillimin e konferencave. Aty mund te organizohen edhe
aktivitete t tjera pr vizitort ku prfshihen edhe shtitjet me kal.
Fshati shte shum trheqs dhe e meriton reputacionin qe gzon n kt zon. Hoteli i cili ndodhet n
qendr t fshatit ofron nj eksperienc kulinare t paharrueshme t lidhur me ushqimet tradicionale t
prgatitura me prbrs t rritur n zon. Megjithat n fshat ka nevoj pr organizimin e m shum
aktiviteteve lidhur me trheqjen e turistve dhe vizitorve si: ture me ecje, ciklizm, shtitje me kal, si dhe
aktiviteteve kulturore.
Boboshtica eshte nje fshat historik i pozicionuar ne fushn afr qytetit te Korcs. Shum shtpi t vjetra dhe
kisha akoma ekzistojn n fshat. Fshati sht i njohur tashm pr manat. Manat prdoren nga vendasit pr
t prodhuar raki, e cila ka nj shije karakteristike dhe preferohet nga vizitort. Restorantet e fshatit jan t
njohura vecanrisht pr korcart por gjithashtu edhe pr vizitort t cilt kan shijuar gatimet e
shklqyera. Kto restorante jan destinacion primar i cdo turi t organizuar n rajonin e Korcs.
19

Dardha
Rajoni i Korcs njihet pr potencialet e tij turistike, por Dardha mbetet ndr m t preferuarat dhe me joshset
pr pushuesit, pr vet bukurit dhe prehjen q ofron natyra.
Tashm ardhja e vizitorve n Korc nuk ka dhe aq kuptim nse nuk viziton kt pike turistike.

T panumrta jan burimet me uj t akullt q konsiderohen si kurative, shtpit q jan ndrtuar m gur
karakteristik t zons, cka i shton bukurit natyrs trheqse. Vlen t
prmendet dhe gatimi i byrekut me pet, ose ndryshe i njohur me emrin
Lakrori, q sht dhe nj ndr specialitetet karakteristike q ofron
Dardha. Turistt e par, disa prej tyre dhe t huaj shprehen se jan duke
shijuar bukurit, klimn malore dhe gatimet tradicionale t saj.
Zona e Dardhs sht nj prej zonave m t vshtira n stinn e dimrit
pr shkak t reshjeve t dendura t bors, por gjithashtu magjepse sa
edhe n ver. Njihet gjithashtu dhe si zonat ku ku mikpritja njihet sapo shkel pragun e nj porte.
Bukurit e Dardhs vizitohen cdo vit nga mijra vizitor. Dikush e do Dardhn sidomos n dimr, t
apasionuarit e skive dhe dbores, q akoma nuk sht shkrir n malin Gramoz.
Me hotelin e ri pr turistet, dardhart thon se jan rreth 40 shtpi t reja apo t rindrtuara q synojn
turizmin familjar.
Dardha ndodhet 20 km n jug-lindje t Kors, n nj lartsi prej 1334 metrash mbi nivelin e detit.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Prej kohsh fshati i Dardhs ben pjese n listn e gjat t destinacioneve turistike t Shqiprise.
Emri Dardh (nga fruti dardh) vjen nga nje legjend, sipas t cils thuhet se t ikurit qndronin n nj fush
rreth nj peme dardhe dhe e quanin si fusha posht dardhs.

Vithkuqi shtrihet n nj kodr me pamje shum t bukur, 26 km nga Korca. Ka nj flor dhe faun t pasur,
vecanrisht me lloje t ndryshme bimsh mjeksore si: caji I malit, trndafili I egr, bli e shum t tjera.
Fshati perbehet nga tre pjes dhe ka nj numr t madh monumentesh culture. Kisha e par sht ndrtuar
n shekullin e 12-te dhe n shekullin e 16 fshati kishte 343 familje. Deri n shekullin e 19-te fshati sht
shkatrua tre her. Nj e katrta e banorve te fshatit kan emigruar gjat viteve. Ka kisha t tjara
tradicionale, tet nga t cilat jan rikonstruktuar ose rindrtuar. Kishat kan pasuri t veprave t hershme
fetare si afreske , disa prej tyre gjenden ne kishn e Manastirit t Shn Pjetrit.
Fshati ka tradita, zakone, folklor dallues nga fshatrat e tjer. Nga ky fshat kan dal figura t njohura, si
piktori i madh Vangjush Mio, i cili njihet si piktori i njerzve i frymzuar nga peisazhet e Korcs.

Akomodimi n fshat ofrohet nga guesthouse me pak dhoma shtepite e banorve t zons. Pr tu marketuar
m shum n sektorin e turizmit, duhet nj prkushtim m i madh, kyesisht pr n pastrimin e ambjentit pr
20

ta paraqitur at m mir.

Fshatrat prreth Liqenit t Presps u ofrojn vizitorve eksperienca t ndryshme turistike t rajonit t
Korcs. Komuna e Presps e prbr nga nnt fshatra gjithsej, shtat nga t cilat pran brigjeve t liqeneve
dhe dy n zonat malore. Fshatrat jan kryesisht t populluara nga minoritetet maqedonase e cila prbn
nj vler t shtuar pr t trhequr , e cila ka nj trashgimi kulturore t nj komuniteti ndryshe nga ai qe
popullon pjesn tjetr t rajonit t Kors.
Turizmi po fillon t zhvillohet vitet e fundit dhe po ndrtohen disa hotle t vegjl dhe guesthouse pr
akomodimin e vizitorve. Ka pasur edhe emisione televizive n t cilat sht folur pr kt zon dhe kan
ndikuar n rritjen e numrit t turistve.

Kjo zon krenohet me 10 km brigje, pjesrisht shkmbore dhe pjesrisht ranore t cilat akoma nuk jan
zbuluar dhe prbjn nj pasuri t madhe turistike.Projekti Italian ka ndikuar n prshtatjen e brigjeve pr
turizm. Zona sht shpallur park kombtar qe n 1994 dhe nuk kan lejuar t ndrtohen ndrtesa t reja n
gjatsin prej 200 m nga bregu I liqenit. Interes pr t ngritur bizneset e tyre ka pasur edhe nga investitor
t Shteteve te Bashkuara te Ameriks.
Fshatrat ofrojn kultur t vecant, peisazh t mrekullueshm, mundsi pr tiu gzuar natyrs prreth dhe
nj tradit t mrekullueshme n gatim, t gjitha kto shum trheqse pr turistt.Trashgimia kulturore e
zons prfshin tet kisha t ndrtuara n brendsi t shpellave, ndr m t rendsishmet mund t

Universiteti "Aleksander Moisiu"

prmendim Kishn Shn Maris, e vendosur n ishullin e malit Grad,e cila i prket shekullit t XIV. Pasuri
t tjera me origjin fetare mund t prmenden kishat Bizantine, rrugt romake, dhe urat. Me mbshtetjen e
UNDP-se u planifikua t ndrtohet nj museum pr periudhn para-historike q nga vitet 7000 BC.
Vizitort mund t marin varka me qera pr t br shtitje, pr t peshkuar n liqe por sht e nevojshme t
ndihmohen nga ndonj qe e njeh zonn. Vshtir t gjenden pajisje peshkimi, kshtu q ky aspect i turizmit
nuk sht i zhvilluar. Zona lidhet lehtsisht me Maqedonin nga rruga e ndrtuar s fundmi mes dy
vendeve. Ekziston nj marveshje me autoritetet Greke dhe Maqedonase pr hapjen e kufijve pr t lvizur
lehtsisht Brenda Parkut t Presps. Komiteti i angazhuar pr kt gj mblidhet cdo muaj, pr t analizuar
cshtje t ndryshme q lidhen me prmirsimin e kushteve n kt park.

Lini sht nj fshat tjetr pran brigjeve t liqenit t Ohrit. Shtpit e ktij fshati jan karakteristike. Gjetjet
arkeologjike si mozaikt , dshmojn t jen krijuar q nga shekulli 6-te 7 te gjat sundimit t
perandorit bizantin Justinianit. Pr ti mbrojtuar ata, mbahen t mbuluara. Problem mbetet furnizimi me uj
t pijshm , gj e cila ndikon n vizitimin e fshatit nga turistt.
Lini dhe Tushemishti lidhen nga 25 km breg liqenor pasi l pas Pogradecin.
Vetm 5 km nga kufiri Maqedonas ndodhet fshati Tushemisht, i prbr nga 300 shtpi dhe nj kish e
shekullit t 19-t. Jan ndrtuar disa hotele dhe guesthouse pran liqenit. Pran Tushemishtit ndodhet
21

Driloni i njohur deri n 1990, si vendi ku kalonte pushimet Enver Hoxha . Ndrtesa e prdorur pr kt
qllim tani sht kthyer n hotel. Zona nj natyr shum t bukur me bimsi dhe burime.

Fshatrat e Kolonjs prfshijn Rehovn pran Erseks dhe Boros. Rehova sht nj nga fshatrat
tradicional t Kolonjs prane Malit t Gramozit me shtpi dhe rrug t ndrtuara me gur si dhe nj kishe,
q i prket shekullit t 17. Fshati prbhet nga 120 shtpi dhe 300 banor. Fhsati dallohet pr traditat n
muzik dhe zejtari. Krkohet shum pun pr t ngritur dhe prmirsuar shrbimet, q n kt fshat t
zhvillohet turizmi vlersim ky i br edhe nga ekspertt.
Borova sht fshat trheqs 10 min n jug t Erseks. Ndodhet nj lapidar pr t prkujtuar veterant e
lufts s dyt botrore. Nj ur guri e ndrtuar n fillim t shekullit t 19-te n nj kanion sht akoma e
ruajtur mir.

Oferta Kulturore dhe Historike

Rajoni I Korcs njihet n gjith vendin prtrashgimin kulturore dhe historike.

Kishat dhe xhamit

Ka disa kasha dhe xhami n kt rajon. Ketu jan t listuara disa prej ktyre ndrtesave t cilat mund t
vizitohen nga turistt.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Katedralja e qytetit te Korcs, kasha Ortodokse m e madhe ne Shqipri.

Kishat e Voskopojs n( Shn Maria shekulli 18, Shn Nikollit shekulli 18, Manastiri I Shn Johanit shekulli
17)
Manastiret e Vithkuqit dhe Voskopojs
Kisha e Shn Mrise n ishullin e malit t Grandit, Liqeni I Presps
Xhamia n qytetin e Korcs ndrtesa m e vjetr n qytetin e Korcs
Kisha e Shn Petrit dhe kasha e Shn Thanasit n Dardh

Poett, shkrimtart dhe piktort

Trashgimia artistike, letrare dhe intelektuale e rajonit t Korcs sht e mirnjohur edhe jasht kufijve.
Shkrimtart dhe poett m t njohur jan:
Theofan Noli (Fan), me origjin nga Erseka,nj nga poett Shqiptar m t njohur , ka shrbyer si
kryeministr i Shqipris dhe si regjent n 1920. Ishte nj ndr themeluesit e kishs Ortodokse.
Qendra kulturore Fan Stilian Noli e qytetit t Korcs paraqet programe artistike dhe kulturore, ajo ka nj
kapacitet prej 400 vendesh.
Sterio Spase ishte nj poet nga Prespa, shkrimtar me origjin maqedonase.Ilindeni , I biri sht gjithashtu
22

nj shkrimtar I njohur n Shqipri dhe Maqedoni.

Pogradeci ka shkrimtar t njohurdhe njihet si Qyteti I Poetve
Ktu prfshihen poeti Lasgush Poradeci dhe shkrimtari Mitrush Kuteli
Piktori I njohur per peisazhet e bukura te Pogradecit Vangjush Mio ka lindur n Vithkuq m 1891. Ai
njihet edhe si Artist I Popullit

Muzeumet
Korca ka pes muzeume: Muzeu I mesjetar I Artit me 7000 ikona, muzeu m I madh I ikonave n Ballkan,
muzeu arkeologjik (jeta parahistorike e rajonit); Muzeu I Arsimit I vendosur n katin e dyt t shkolls s
par Shqipe; Shtpia e piktorit natyralist Vangjush Mio dhe muzeu I Artit Oriental Bratko. Muzeu
etnografik I Erseks, paraqet historin e zons. Pran Kamenics, ndhodhet nj muze interesant ku
paraqiten gjetje t ndryshme t periudhs Ilire.

Qendrat arkeologjike dhe kshtjellat

Zona ka disa vende arkeologjikesi:
Varrezat e Kamenics, me zbulime t bra s fundmi ku paraqiten strukturat e varrimit t ilirve. Ritual dhe
jeta e nj komuniteti q ka jetuar mes shekullit 13 dhe 6 BC.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Vendbanimet Neolitike q I prkasin shekullit (6 BC)
Varrezat e Selcs shekulli I 4C
Ruga romake 'Egnatia'
Ura e Golikut - Apostulli Paul paraqitet duke ecur mbi nj ur n rrugn pr
Konstandinopoj
Grmimet arkeologjike t zbuluara n qytetin e Pogradecit I prkasin shekullit t 5 C dshmojn pr nj
vendbanim t hershm ilir
Mozaiku n Lin, shekulli 5 t - 6 te para krishtit
Mbetet e nj kshtjell e ndrtuar mure e paraq nga shekulli i 5-t dhe shekullit 11-t,
e vendosur n kodrn sipr Pogradecit.

Festivalet dhe aktivitetet kulturore

Rajoni njihet pr zhvillimin e festivaleve dhe aktiviteteve kulturore- vecanrisht qyteti I Korcs q ndryshe
e quajn si Qyteti I Festave. N pjesn tjetr t rajonit zhvillohen panaire dhe aktivitete t tjera.

23

Festat Popullore

Voskopoja (24 Qershor Shn Prodhom)

Dita e fests n Kishn e Mborjes (40 dit pas Pashkve)
Vithkuq Shn Peter. Panair (29 Qershor)
Dardha Shn Maria (16 Gusht)
Prespa (Krishtlindje, Janar 7-9) Viti I Ri (14 Janar)
Prespa Festivali Folklorik (11 Tetor)
Prespa, Java kulturore e vers (2-10 Gusht)
Prespa, Dita e vers, Dhjetor
Pogradec European Festival of Marionettes Xinxifilo (17-25 Janar)
Pogradec, Dita e Liqenit t Ohrit (21 Qershor)
Pogradec, Nata Poetike (21 Qershor)
Pogradec, Nata Poetike e Vjeshts:Tetor
Pogradec, Festivali I Vers(Dhjetor 11 12)
Pogradec, Njerzit m t suksesshm t vitit (Dhjetor 29)
Pogradec, Hapja e sezonit turistik (Qershor 20)
Kolonja, Festivali I Shn Nikolls dhe fshatit Vodica. 6 Dhjetor 20 Maj

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Kolonja Festivali I Shn Pjetritn fshatin Rehov. 29 Qershor

Dita e Kolonjs s nderimit t dshmorve t Borovs. 6 Korrik

Diplomimi n shkolln e lart t Kolonjs. Korrik, ndryshon data

Disa aktivitete t qytetit t Korcs

Maj
17 Maj

Zra Serenatash"- Koncert me kngtar profesionist Qendra Kulturore

Vangjush Mio

20 Maj

"Pranvera" - ekspozit pikture - Qendra Kulturore Vangjush Mio

30 Maj

"Protagonistt 2008", - Teatri A. Z. ajupi

Qershor
1 Qershor

T festojm s bashku; Parku Rinia

7, 8, 9 Qershor

Panairi i librit, Korca 2009 Biblioteka Thimi Mitko

21 Qershor

Karnavalet e Korcs, ne qendr t qytetit

25 Qershor 6 Korrik

Simpoziumi Skulptura e parkut, Parku Rinia

Qershor-Korrik

Fundjava e muziks, cdo fundjav Qershor-Korrik

24

Korrik
21-25 Korrik

Java e kinemas

Gusht
Gusht

Festivali I Birrs

Gusht

Festivali Rokut

Shtator
7 Shtator

Festa e byrekut, Kodrat e qytetit

22- 29 Shtator

Java kulturore

23 Shtator

Ekspozita e pikturs, Qendra kulturore Vangjush Mio

29 Shtator

Dita e trashgimis kulturore- Hyrje e lir pr vizitort n muze dhe

galerin e arteve

Tetor
25-28 Tetor

Grupi ndrkombtar i artistve figurative, Qendra kulturore Vangjush Mio

Nntor
28 Nntor

Dita e pavarsis

29 Nntor

Dita e Clirimit

Dhjetor
1 Dhjetor

Fundi i vitit/ Festat e Krishtlindjeve

20 Dhjetor

Konkursi kombtar i artistve figurative, qendra kulturore Vangjush Mio

30 Dhjetor

Universiteti
"Aleksander
Moisiu"
Ekspozita e piktorit t vogl,
qendra kulturore Vangjush
Mio

Kuzhina
Gatimet Korcare njihen pr cilsin e lart. Fshatrat prgjat bregut t liqenit ofrojn gatimet e peshkut si:
trofta Koran, Belushkn e argjendt, Krap dhe Maren, t cilat gjenden vetm n liqenin e Presps.
Gatimet e tjera bazohen n prodhimet bujqesore dhe blegtorale t vendit.
Disa nga gatimet kryesore: Byrek i pjekur n zjarr, Lakrori (byrek me miell misri),
Byrek; makarona dimri; Dromka (makakrona t prgatitura n shtpi), Petka, pastrma, krmij t skuqur,
krpurdha, trhana, fruta t thata, mjalt, recelra, kulec etj.
Rajoni njihet pr prodhimin e vers dhe rakis, vecanrisht vreshtaria e Leskovikut.

Muzika, Vallet dhe Folklori

25

Rajoni i Korcs, qyteti i Korcs n vecanti, lidhet me Serenatat e famshme q njerzit shkojn edhe nga
vendet e tjera pr ti dgjuar- vecanrisht t luajtura n skenn e klubit t parkut. Muzakantt me mandolin
jan nj tjetr arsye q e vecon kt rajon nga t tjert. Ata mund ti gjesh duke u rn mandolinave ditt e
festave n sheshet e qytetit. do zon ka muzikn dhe folklorin e vet, valle me kostume dalluese. Ka zejtar
t shklqyer dhe specialitete vendore si qilima t punuar me dor dhe batanije, thurje dhe qndisjet q vihen
re n kostumet popullore t Pogradecit dhe kostumet popullore t Dardhs, pelhura pr mbulesat e
tavolinave, ent prej argjile.
Turizmi i bazuar n aktivitete ( festa lokale dhe aktivitete )
1.Festa e vers. Qyteti i Pogradecit historikisht ka pasur nj jet aktive dhe dinamike pr pasoj sht
edhe qyteti q ka dhe mbart tradita t shumta me vete. N shekullin e XIX qyteti i
Pogradecit quhej, Qyteti i 11 Mullinjve sepse prgjat Lumit t madh t qytetit, si e quante
Lasgush Poradeci, dhe deri n luginn e Katielit, shtriheshin 11 mullinj. Qyteti sht shquar pr
teknikn e lart t punimit t varkave, n peshkim, n gdhendjen e gurit
dhe n ndrtimtari, n pemtari (ku nj pjesn t madhe e ka zn kultivimi i gshtenjave ).
Pogradeci historikisht sht marr me kultivimin e vreshtave dhe varietete t ndryshme t rrushit
dhe kan prodhuar me nj teknologji t lart rakin dhe vern. Qytetart e tij kan prodhuar me
mjeshtri t rrall dhe n mnyr artizanale shumllojshmri verrash n bodrumet e shtpive t

Universiteti "Aleksander Moisiu"

tyre, duke i kthyer n kantina. Butet e vers n kantinat e tyre arrinin deri n 50kv dhe me
lartsin e tyre arrinin deri n tavanin e kantins. Ato ishin prej druri dhe punoheshin me dru
Robulli ose Dushku. Familjet q jan marr me prodhimin e verrave jan t shumta. Kto
familje kan prodhuar edhe shumllojshmri pijesh t tjera, ku dallon pija e rakis, e cila
prodhohej nga rrushi, mani, kumbulla etj.

Qyteti sot ka si prioritet zhvillimin e turizmit dhe njohjen e vlerave turistike t qytetit edhe n
sezonin dimror, peisazhet e mrekullueshme me dbor, liqenin e egrsuar nga dallgt dhe
njohjen e vlerave tradicionale pogradecare. Bashkia e qytetit Pogradec, n vazhdimsi t tradits
pogradecare t prodhimit t verrave, organizon atmosfern festive n qytet pr konkursin dhe
promovimin e vers m t mir pogradecare n Festn e Verrave . Prodhimi i vers s bashku
me vreshtarin jan disa nga traditat dhe zakonet e shumta t jets s prditshme t qytetit t
Pogradecit, nga koht m t hershme (dika q tregohet edhe n mozaikun e Linit) dhe deri n
ditt e sotme.
Bashkia e qytetit Pogradec n kuadr t ruajtjes dhe zhvillimit t vlerave kulturore,
traditave dhe zakoneve pogradecare dshiron q festa e vers pogradecare t ket nj shtrirje m
tepr se lokale duke u prpjekur q prve tradits s prodhimit t verrave t bj t njohur edhe
ngrohtsin e mikpritjes, dashamirsin dhe pjesazhet e bukura natyrore t Pogradecit n stinn e
26

dimrit. Kjo fest n kt qytete bn t mundur:

1. Promovimin dhe zhvillimin e turizmit n t katr stint e vitit nprmjet promovimit t vlerave qytetare.
2. Ruajtja dhe forcimi i tradits prmes organizimit t fests s verrave si nj fest tradicionale e
qytetit.
Prfituesit e ktij evenimenti jan:
1.Banort e qytetit t Pogradecit, t rajonit dhe mbar vendit.
2.Institucione dhe biznese t ndryshme lokale, rajonale dhe kombtare.
Kjo fest ka pr qllim: Promovimin dhe zhvillimni i turizmit n t katr stint e vitit nprmjet
promovimit t vlerave qytetare. Zhvillimi i bisnesit vendas dhe rajonal. Inkurajimi pr ruajtjen e traditave
dhe vlerave t qytetit t Pogradecit edhe nga brezat pasardhs e pritshme jan :

Promovimi m i gjer i

turizmit t Pogradecit edhe n stinn e dimrit.Njohja e traditave nga brezat pasardhes. Rritja e t ardhurave
pr prodhuesit e vegjl artizanal t verrave prmes promovimit t produkteve t tyre dhe gastronomise
vendase t tradits.M shum vizitor n qytet. Por e gjitha kjo fest tradicionale tashm krkon edhe nj
buxhet t posacm nga ana e pushteti lokal

Bukurit natyrore

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Rajoni i Korcs ka nj pasuri t madhe me bukuri natyrore, ku prfshihen liqenet e famshme dhe malet e
larta.
Liqenet
Liqeni I Ohrit nj nga m t vjetrit n Europ sbashku me at Baikalit n Siberi, ka ekosistem t vecant,
n t rriten rreth 200 specie endemike.sht liqeni m I thell n Europ me 288 m thellsi. Ka hyr n
hartn e trashgimis natyrore botrore t UNESCO q n 1979. Siprfaqja e saj sht358 km, dhe me nj
bregliqenor prej 87,53 km, nga t cilat 31,54 km jan n Shqipri dhe pjesa tjetr I prket Maqedonis.
Pogradeci dhe rrethinat e tij sht nj ndr destinacionet kryesore turistike pr rajonin e Korcs, I cili ka
trhequr q m hert vizitort e kohs s lir. Fatkeqsisht koht e fundit kjo zon ka psuar dmtime, pr
t cilat duhet n ndrhyhet.
Liqeni I Presps ka nj siprfaqe prej 285 km nga 49,5 km n Shqipri. Faktikish jan dy liqene n zonn
e Presps (Prespa e vogl dhe Prespa e madhe) t cilat ndahen me Greqin dhe Maqedonin. sht liqeni
m I madh n Ballkan, n lartsin 853 m. Ai ka disa ishuj, duke prfishr edhe malin e Gradit, I cili
ndodhet prball fshatit Liqenas. Jan rreth 39 specie endemike q lidhen me liqenin e Presps. Liqeni I
Presps s vogl n veanti ka qen m I favorshm prmbarshtimin e ekosistemeve ligatinore dhe t
27

rezarvave ushqimore pr llojet e rralla t shpendve t ujit. Flora n rajon sht e bollshme me m shum se
1500 specie bimore.
Egzistojn dmtime dhe reziqe t ndryshme nga derdhja dhe grumbullimi i mbeturinave pran brigjeve t
liqenit nga dy fshatra, t cilat vn n rrezik mbijetesn e ksaj flore dhe faune kaq t pasur. Po punohet pr
t prmirsuar gjendjen, si dhe pr t prshtatur ambjentet pr pushuesit. Ka mundsi pr peshkim,
megjithse sht e vshtir t gjenden mjete peshkimi. Vshtirsi pr t peshkuar ka jasht sezonit MajKorrik.
Parqet Kombtare
Parku kombtar i Grmenjit dhe pasurit natyrore me siprfaqen prej 7 300 ha kan faun t pasur me arinj,
ujqr dhe drer. Ky park ndodhet n rrethin e Kolonjs, n jug t rajonit t Korcs. N planin e menaxhimit
t turizmit t hartuar m par pr kt park, sht propozuar organizimi I pikniqeve dhe ecjeve n natyr
pr turistt.
Parku Kombtar i Presps i krijuar n 1999 pr rehabilitimin, mbrojtjen dhe t qndrueshmrin e
ekosistemeve ujore dhe toksore t Liqeneve t Presps. Ajo ka nj siprfaqe
prej 27.750 ha dhe sht parku m i madh n vend.Fshati i Gorics sht qendra ku jetojn edhe punonjsit
e parkut.N kt park gjenden disa ekosisteme. Parku ndodhet n nj
zon malore me shpella dhe pyje ku mund t zbulohet nj flor shum e pasur me 1.500 lloje bimsh t

Universiteti "Aleksander Moisiu"

cilat shfrytzohen pr nj shumllojshmri prdorimi (mjeksi, aromatik, si pr ngjyrosje plhurash ...).

Pelikani dalmat sht nj nga speciet e rralla q jeton n kt park. Megjithat, nga pakujdesia, disa lloje
kafshsh jan zhdukur - arinjt, ujqrit (nga gjuetia), dhe derrat e egr. Ka disa shpella interesante pr t
eksploruar,si shpella Zavr e cila prshkohet nga nj rrjet ujrash nntoksore dhe shpella t Trenit e cila ka
qen e banuar n koht neolitike.
Parku Kombtar i Drenovs ka faun t pasur me: arinj fazane etj. Njihet edhe pr lajthit, pemt e selvive,
ahut dhe pishave t egra.
Malet, lumenjt, shtitjet dhe pikniqet
Mali I Gramozit pr nga lartsia n vendin ton e prfshin rrethi I Kolonjs n jug t Rajonit t Korcs. Pasi
nj udhtimi prej katr orsh nga Erseka deri n maje t malit mund t shijohen pamje t mrekullueshme t
dy liqeneve akullnajor dhe rrugs mund t vizitohet edhe nj ujvar spektakolare.Lumi I Osumit ofron
aktivitete si: not, peshkim, shijimin e ushqimeve dhe gatimeve tradicionale t shrbyera n restorantet e
zons.
Pran qytetit t Korcs ndodhet mali i Moravs ku mund t bhet ski. Zona e skiimit ndodhet pran hotel
academia t Voskopojs, nj hoteli n Dardh dhe hotelit Kristal n Korc.
28

Disa ofrues shrbimesh organizojn aktivitete n natyr pr klientt e tyre. Hotel Akademia ofron pr
grupet e studenteve aktivitete si kalrim dhe ski.
Ndrkoh kampet dhe qendrat e konferencave ofrojn kampingje verore pr t rinjt. Aktivitete t tjera q
mund t zhvillohen: ngjitje n shkmbinj, kanoe, gjuajtje me hark, prodhime artizanale. Taverna e peshkut
e cila ndodhet n mes t Erseks dhe Leskovikut ofron shtitje e udhetim me kuaj pr t eksploruar natyrn
e Parkut kombtar t Grmenjit t ndihmuar nga nj udhrfyes (shoqrues).

Turizmi Qytetar
Qyteti I Korcs
Ndrtuar mbi renoja Ilire,qyteti I Korcs ndodhet n ultsirn e maleve t Moravs n lartsin 896 m. Ka
nj popullsi prej.. (60 000) banore. Qyteti shtrihet n nj fush pjllore, e cila luan rol t
rndsishm ne ekonomin e zons, njihet si zon me rendiment t lart n prodhimin e grurit.
Prvec ksaj sht e specializuar n prpunimin e tekstileve, prodhimin e birs me t famshmen bira Korca
si dhe perpunimin e sheqerit. Malet prreth kan pasuri minerale t konsiderueshme.
Pushtimet e hershme kan ln gjurmt e tyre n qytet. Arkitektura e qytetit reflekton periudha t ndryshme

Universiteti "Aleksander Moisiu"

t s shkuars. Periusha e pushtimit Osman deri n shekullin e 19-t karakterizohen tek arkitekturat me
ballkon t qytetit, qyteti ishte qendr e rndsishme tregtie me system urban t zhvilluar si dhe me Pazar t
ndrtuar.
Periudha e mvonshme solln dyqane, ndrtesa administrative, oborre dhe parqe, kangjella hekuri
dhe ndrtime me pjes mermeri n qytet. N fillim t shekullit t 20-qyteti ishte pushtuar
nga grekt, si dhe franceztt.Pushtimi katr vjeare t qytetit nga Franca n mes t 1916 dhe 1920 gjat
Lufts s Par Botrore ndikoi n arkitekturn e ndrtesave. N ditt e sotme nj shkoll Franceze po
operon n qytet realizohen shkmbime kulturore me institucionet Franceze. N fakt qyteti njihet si 'Parisi I
vogl'. Kora Qyteti sht i lidhur me historin, sofistikimit dhe kultura t cilat jan t prfaqsuara mir
nga muzet e saj pes, duke prfshir kishat katedrale e madhe n Shqipri dhe ndrtesa m e vjetr
kulturore n qytet, Mirahori Qyteti I Korcs lidhet me historin dhe kulturn t cilat vihen re t mir
prezantuara nga pes muzeumet e tij, ku prfshihen kishat, katedralen m t madhe n Shqipri , ndrtesa
kulturore m e vjetr n qytet por edhe xhamia e Mahorit. Qyteti t fal nj ndjesi t vecant, e cila lidhet me
bulevardet kozmopolitane n qendr e vecanrisht Bulevardi Republika me rrugica me kalldrm me gur.
Kora njihet si qyteti i cili ka mbrojtur karakteristikat e tij pavarsisht nga dmet e shkaktuara
29

gjat periudhs komuniste dhe ndrtimitet e kohve t fundit, t cilat nuk prshtaten pjesn arkitetkturn e
mparshme.
Megjithse qyteti ka potencial t madh pr turizm, nuk ofron rehati t mjaftueshme pr turistt. Mungon
promocioni I produkteve turistike, ambjentet e vizitueshme jan t vizitueshme vetm gjat orarit zyrtar,
restorante nuk gjenden lehtsisht dhe menut nuk ofrohen n nj gjuh tjetr prve shqipes.
Pogradeci
Qyteti I Pogradecit sht i dyt m i madh n rajon, pran brigjeve t liqenit t Ohrit. Pr shkak t mjedis
t bukur, do vit ajo merr numrin m t madh t turistve n rajon. sht qytet I vjetr historia shkon pas
n vitet 6000 para Krishtit, I banuar nga fise t ndryshme t cilat kan gjurmt e tyre. N qytet gjendet nj
kshtjell e shekullit t pest. Qyteti njihet pr traditat kulturore dhe artin e vecant ndryshe njihet si
'Qyteti i Poetve'.
Nj rrug kmbsorsh i sht shtruar qytetit , ndrtuar pran brigjeve t liqenit , brigjet e liqenit po
pastrohen nga mbeturinat pr t ofruar ambjente shplodhse prgjat plazhit me rr.Qyteti ka numrin m t
madh t hoteleve pr kt rajon ku turistt mund t`iu gzohen restoranteve dhe bare. Kuzhina e zon sht
veanrisht mire njohur, sidomos trafta e Koranit.
Tabela T dhna statistikore pr numrin e turistve n Pogradec

Viti

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Nr I turistve gjat gjith vitit

2007

50.200

2008

60.130

2009

70.200

2010

100.000

2011

102.000

2012

150.000

Pr fat tkeq kto t gdhna nuk jan t sakta pasi metoda e mbledhjes s tyre le pr t dshiruar.
Dy jan metodat kryesore pr mbledhjen e ktyre tdhnave : 1.Numurimi i hyrjeve n dogann
kufitare t ktij vndi ( dogana e fshatit Tushemisht)

2.Numurimi i br mbi

baz t qndrimeve n hotele.

T dyja kto metoda kan mjaft an ngativ duke filluar me metodn e pare, llogaritjet e bra
me kt metod nuk jan domosdoshrisht t sakta sepse kalimi ne nj kufi doganor nuk do t
thot se t gjithe kt kalimtar jan t destinuar pr t br pushime n qytetin e Pogradecit, ata
30

mund t shprndahen n qytete t ndryshme n Shqipri, dhe ana tjetr negative sht s nj
individ mund t kaloj disa her n muaj n kt pik kufitare dhe kjo numurohet srisht. Metoda
e dyte gjithashtu ka mjaft an ngative sepse: 1. Jo t gjith turistt mund t qndrojn n
Pogradect ata mundt t jn thjesht ekskursjonist dhe matja e ktyre t fundit nuk mund t bhet
me netqndrimi 2.Jo t gjitha hotelet dhe njsit e tjera akomoduese mbajn nj rregjistr t t net
qndrimeve t klientve. 3Turistt t cilt akomodohen n shtpi t cilat lshohen
me qera nuk figurojn t rregjistruar.Pr t ndryshuar kt situat duhet q nj grup i posacm dhe i
specjalizuar n kt fush t kryej nj studim t mirfillt. Kjo do t silltjo vetm shifra t sakta pr
turistt t cilt frekuentojn kt destinacjon pr pushimet e tyre por gjithashtu do t ndihmonte mjaft n
hartimin e politikave t posacme pr kt zon.

Erseka
Erseka qyteti i tret i rajonit t Korcs, si dhe qyteti i rrethit t kolonjs. Ndodhet pran malit t Gramozit
n lartsin mbi 1000 m gj e cila e bn qytetin me lartsin m t madhe mbi nivelin e detit ne vend.
Zhvillimi ekonomik bazohet kryesisht tek agrokultura dhe njihet vecanrisht pr mollt dhe mjaltin. Erseka
ka nj histori me t ciln ajo krenohet, shum patriot dhe intelektual e kan origjinn nga ky qytet. Mes t
tjerve shquhen Fan Noli dhe Jani Vreto. Qyteti ka muzik, valle dhe veshje karakteristike t cilat dallohen
lehtsisht nga pjesa tjetr. Qendra kulturore Fan Noli shfaq aktivitete artistike dhe kulturore prgjat vitit.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

sht nj qytet i qet me njerz miqsor dhe shrben pr t vizituar rrethin e bukur t Kolonjs.
Mundesit akomoduese turistike q ofron Rajoni i Korcs
Deri m sot turizmi sht industria e dyt n kt rajon, prvec pogradecit. Nuk ka ndonj studim t
mirefillt pr kt sektor. Megjithat n zon gjenden kto mundsi pr tu shfrytzuar nga turistt:
Qyteti i Korcs

9 hotele, 600 shtretr

Pogradeci

27 hotele, 900 shtretr, 10 guesthouse dhe apartamente me qera

Erseka

3 hotele, 57 shtretr, 7 guesthouse

Zona e Presps

2 hotele, 25-30 shtretr, 30 guesthouse

Voskopoja

2 hotele, 300 shtretr, 15 guesthouse

Dardha

2 hotel, 100 shtretr, 10 guesthouse

Vithkuq

5 guesthouse

31

Rajoni ka restorante t shklqyer dhe disa fshatra t ofroj kuzhin unike. Ka pak agjent udhtimi n
qytetin e Kors dhe Pogradecit. Agjensi udhtimi ka n qytetin e Korcs dhe t Pogradecit.

TURIZMI AKTUAL N RAJONIN E KORCS

Tregu turistik actual n rajonin e Korcs
Pak t dhna ka mbi t dhnat e tregut turistik q vizitojn rajonin e Korcs. Disa t dhna jan siguruar
nga strategjit e mbshtetura nga GTZ-ja por megjithat edhe kto t dhna nuk reflektojn realitetin.
Gjithsesi madhsia e tregut turistik q viziton rajoni e Korcs mund t v;lersohet duke trhequr
informacion nga operatort turistik, hoteliert dhe agjentt turistik, t cilt mund t japin edhe pikpamjet e
tyre pr t arritur nj segmentim real. Esht e nevojshme q n rajon t funksionoj nj system statistikor
solid pr t kuptuar ku shkojn dhe nga vijn turistt , profilin dhe sjelljen e tyre.
Tregu I brendshm(q prfshin Kosovn, Maqedonin dhe shqiptart q jetojn n Greqi)
Ky sht sigurisht segmenti m I madh turistik I rajonit t Korcs, I cili trhiqet nga motive t ndryshme.
Turizmi I kohs s lir I fokusuar rreth liqenit t Ohrit dhe Pogradecit sht nj destinacion sidomos gjat
stins s vers. N rritje ky treg po vjen edhe pr shkak t zbulimit t potecialeve turistike q kan fshatrat
rreth liqenit t Presps, gjithashtu edhe shijimit dhe knaqsis q t ofron kulinaria vendase, klima e mir

Universiteti "Aleksander Moisiu"

dhe ajri I pastr si dhe zhvillimit t aktiviteteve n natyr. Gjithajshtu arsye pr trheqjen e turistve dhe
vizitorve vendas jan edhe festivalet dhe panairet t zhvilluara vecanrisht n qytetin e Korcs dhe
Pogradecit kto vitet e fundit.
Kto festival dhe panaire po fitojn nj reputacion t madh n t gjith vendin, vlen t prmendim: festn e
birrs Korca e cila kt vit trhoqi nj numr t madh vizitorsh .
Nje numer I konsiderueshm vizitorsh prbjn t rinjt, grupet e nxnsve, mosha e mesme dhe
pensionistt, t cilt vijne pr t takuar t afermit ose shokt, biznesment nga vende t tjera si Tiaran,
gjithashtu kalojn fundjavat n eksursione duke shijuar natyrn e bukur t rajonit t Korcs. Pra sic shiheht
jan disa lloj tregjesh t cilt shijojn kombinime t ndryshme t aseteve turistike te ktij rajoni.
N t njjtn koh jan disa tregje , t cilt nuk bejn pjes tek tregu I brendshm por q prdorin t njjtat
mundsi. Ktu prfshihen shqiptart e Kosovs dhe Maqedonis si dhe shqiptart q jetojn n Greqi ku
kan lvizur pr t punuar dhe disa prej tyre kan bler nj shtpi tjetr n Shqipri. Sipas t dhnave jan
rreth 600 000 Shqiptar t emigruar n Greqi. T dhnat tregojne se Maqedonia sht gjeneruese e nj
tregu t madh turistt e cila pasohet nga Kosova. Pas lufts s Kosovs shum prej tyre I mbajn lidhjet me
mikpritsit, ku ata u strehuan gjat lufts. Mundsit q ofron Rajoni I Korcsa dhe cmimet e favorshme e

32

kan rritur numrin e turistve t ktyre tregjeve. Ka turist t komuniteteve Shqiptare qe jetojn n viset e
Ballkanit, nga 7 milion Shqiptar q jetojn n Ballkan vetm gjysma e tyre jetojn n shqipri.
Disa nga arsyet q emigrantt kthehen n Shqipri, sipas intervistave t bra, jan:
Vizita tek miqt dhe t afrmit,
Motive personale- pr t mbajtur lidhjet, ndjehen pjes e nj komuniteti
Vetvlersim- pr tverifikuarr pozitn shoqrore t cils I prkasin
Arsye shndetsor- prkujdesje shndetsore m pak t kushtueshme
Kombinimi I pushimeve me vizitn e miqve dhe t afrmve.
Ka rendsi fakti se kto jan verifikuar tashm si tregje potencial t ditve t sotme por edhe pr t
ardhmen.
Shqiptart q jetojn n vende t tjera
Ktu prfshihen shoqrit shqiptare t SHBA-s, Kanadas, Gjermanis, Anglis, Italis, Australis dhe
Lindjes s Mesme. Mendohet q rreth 1,8 milion shqiptar jetojn jasht. Ky komunitet i prket
emigrantve t periudhs s viteve 1930 dhe 1940 t cilt e kan t trashguar informacionin pr Shqiprin

Universiteti "Aleksander Moisiu"

brez pas brezi. Ky grup nuk flet shqip ose flsin shum pak dhe e njohin Shqiprin vetm nga kujtimet e t
afrmve. Grupi tjetr jan emigrantve e viteve 1990 e deri sot. Nj pjs e tyre i kan akoma t afrmit dhe
miqt n Shqipri, motiv i cili i shtyn ata kryesisht pr tu kthyer n atdhe. Pikrisht, kjo pjes gjen
mundsin pr t bler nj shtpi t dyt n Shqipri, kryesisht n zonn nga kan origjinn. Emigruar pr
arsye ekonomike, ata vijn nga fusha t ndryshme t jets ku paguhen pak dhe nuk punojn n fushn pr t
ciln jan kualifikuar dhe aftsuar por prpiqen t mundsojn nj jetes m t mir pr vete dhe familjet e
tyre.
Shqiptart e Ameriks dhe Kanadas
Ky sht edhe tregu m i madh, i cili vjen nprmjet:
lidhjeve me shoqatat dhe organizatat( kshilli Amerikano- Shqiptar, organizatave (dmth. Kshilli
Kombtar Shqiptaro Amerikan,Lidhja Qytetare Shqiptaro-Amerikane, Rrjeti i Informacionit shqiptar
Frosina, Organizata e Grave Amerikane,Shoqria Shqiptare- Amerikane n Massachusetts ...
Nj list e organizatave shqiptare amerikane mund t gjenden n eb n vijim
http://.naac.org/partner.php faqe),
media ndrkombtare n gjuhn shqipe (dmth. TV - TV Shqiptare Kultura -, gazetat,
33

radio - Radio Shqip - dhe Internet),

Shkollat n gjuhn shqipe si ajo e Bostonit dhe specialistt e operatorve turistik.
Madhsia e tregut sht e vshtir t vlersohet pasi ka pak informacion n lidhje me kt.
Prqendrimi m i madh i amerikanve shqiptar sht n zonat e Ne York dhe Boston n
SHBA. sht vlersuar se ka 200,000 amerikan shqiptar n zonn e Nju Jorkut 12
dhe shqiptare Massachusetts Shoqria Amerikane shpjegon se momentalisht jan prafrsisht 30 000
Shqiptar t vendosur n Masacuset. Pjesa m e madhe shqiptarve n Kanada gjenden n Toronto ose
Montreal.
Shqiptart e SHBA-s dhe Kanadas jan pozicionuar mir n shoqri. Amerikano Shqiptart e famshm
duke prfshir vllezrit Belushi, Xhimi dhe Xhoni , me origjin shqiptare , pikrisht nga rajoni i Korcs
(Xhim Belushi po investon n rajon); Joseph Dio Guardi- ish kongresmen amerikan etj.
Nj list me shqiptar0 Amerikan t famshm, mund t gjenden n kt adres eb:

Shqiptart e vendosur n shtete t tjera t bots

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Gjat valve t emigrimit para dhe pas rregjimit komunist shqiptart jan shprndar npr bots. N
prgjithsi ata I mbajn lidhjet me njri tjetrin, por n t njjtn koh ato bashkpunojn me shoqatat dhe
oragnizatat e shum vendeve ku ka komunitete shqiptare.
Mendohet se jan 1 milion shqiptar q jetojn n vende t ndryshme t Europs si: Anglia, Zvicr, Suedi,
Itali, Austri dhe Franc. Ashtu si shqiptart e Greqis e dhe kto kthehen n shtpi pr t vizituar miqt
dhe ty afrmit pr pushime.
Lindja e Mesme ka nj numr t konsiderueshm shqiptarsh q kan lvizur pr t jetuar atje dhe mbajn
lidhje me shoqatn shqiptare t vendosur n Dubaj.
Ky treg sht nj burim i rndsishm pr vizitort e ardhshm t rajonit t Korcs.
Tregu u drupeve turistike t huaj
Sipas informacioneve t marra nga studimet dhe intervistat, jane prafrsisht 50 000 turist t huaj q
vizitojn shqiprin duke shfrytzuar agjencite turistike , nga t cilt 5%- 10% prfshijn Korcn n
udhtimin e tyre. Numri m i mad i turistve vijn nga Europa Lindore, n vecanti nga Polonia, Republika
Ceke dhe Hungaria, Europa perendimore, Germania, Skandinavia dhe Izraeli Mesdhetar.

34

Udhtimet prfshijn Shqiprin e madhe t cilat ofrojn n itineraret e tyre qytetet kryesore t vendit ku
fatkeqsisht nuk prfshihet Korca.
Shqipria sht e prfshir gjithashtu n paketat turistike ku jan edhe shum vende t tjera q shtrihen
prgjat bregdetit Adriatik si: Kroacia, Slovenia, Bosnje Hercegovina, Mali i Zi. Ato zakonnisht vizitojn
Tirann dhe disa vende t tjer historike t vendit ton.
Ky sht nj nga tregje t cilin duhet t arrihet nga operatort turistik. Ndrkoh, operatort turistik duhet
t nxiten q t prfshijnrajonin e Korcs n itinerarin e tyre. Kjo do t thot q produktet turistike duhet t
njihen nga operatort turistik pr t prgatitur paketat me aktivitetet q mund t`iu ofrohen turistve. Pr t
trhequr interesin pr kt zon mund t prgatiten materiale nga mediat dhe gazetart ne t cilat tregohet
pr potencialet turistike t saj.
Tregu i udhtarve t pavarur
Ato vijn n Korc pr arsye t ndryshme, pr t vizituar miqt dhe t afrmit, pr biznes ose pr pun ose
vetm pr pushime. Nuk ka t dhna t sakta pr numrin e tyre por jan nj potencial i cili viziton vende
turistike t ktij rajoni gjat kohs s qndrimit. Mund t ndikohet m shum n rritjen e interesit t tyre
nse u ofrohet m tepr informacion, udhzime t sakta, harta, nprmjet nj guide ose n faqet e internetit.
Tregu ndrkufitar

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Meqense rajoni I Korcs kufizohet me Maqedonin dhe Greqin, pashmangshmrisht t lidhura me lt

jan edhe lvizjet ndrkufitare pr biznes, shoping apo kalimin e kohs s lir. Me liberalizimin e vizave
ky lloj tregu sht zghjeruar mjaft. Tur operatort tashm organizojn ekskursione n kto vende fqinje
edhe Korca sht pjes e ktyre ekskursioneve ku turistt shijojn ushqimet e ofruara n lokalet dhe
restorantet e qytetit dhe bjn vizita n muze. Me interes do t ishte krijimi I itinerareve ndrmjet tre
vendeve t cilat do t ofronin nj rritje m t madhe t tregut.
Tregu I Biznesit
Ky treg zhvillohet n tre qytetet kryesore t qytetit. Konferenca dhe seminare t ndryshme mbahen n
ambjente t shumta t siguruara n kto qytete.
P RMIR SIMI I PRODUKTEVE TURISTIKE
Tregjet pr t cilat folm m lartdo t merrnin m t mirn nga asetet q ofron rajoni mi Korcs n qoftse
produkti turistik do t prmirsohej, zgjerohej ose do t zhvillohej nse nuk sht zbuluar akoma. Cdo
mundsi duhet t shfrytzohet me kapacitet t plot n mnyr q turizmit jet pjes e rndsishme e
ekonomis s rajonit. M posht po listojm disa prej ndrhyrjeve t cilat mund t sjellin prmirsimin apo
zhvillimin e ktij produkti:
35

1-

Turizmi rural

Sic e theksuam m lart fshatrat jan nj pasuri e madhe n rajonin e Korcs dhe nj factor trheqs n
rajon. Megjithat sht e rndsishme prmirsimi, zgjerimi dhe zhvillimi I ktij produkti potencial.
Veprimet e mposhtme duhet t ndrmeren pr zhvllimin e ktij produkti:
Identifikimi I atraksioneve kryesore pr cdo fshat, psh: kishat e Voskopojs, restorantet dhe rakia e
manave n Boboshtic, pamja spektakolare dhe mundsit pr ski t Dardhs etj.
Inkurajimi I fshatarave pr t zhvilluar dhe ofruar produkte e vecanta t secilit fshgatduke u siguruar atyre
nj identitet m t qart dhe pr t ofruarnj product turistik rural m t zgjeruar dhe m t pasur.
Krijimi I lidhjeve ndrmjet fshatrave dhe vendosja e tyre n listn e fshatrave turistike t rajonit t Korcs
t lidhura me nj DMO rajonale.
Krijimi I nj web site pr tt gjith kto fshatra t cilat t jen t lidhura me portalin e rajonit t Korcs.
Identifikimi I segmenteve t ndryshme t tregutpsh, I atyre q duan vetm ta vizitojn fshatin, t atyre q
duan t drekojn apo darkojn n fshat e t atyr q duan t kalojn dhe natn. Si dhe ofrimi I paketave t
ndryshme n eb site dhe n shqip, anglisht por gjithashtu edhe n Maqedonisht dhe Greqisht.
Vendosja e pikave t informacionit n secilin fshat.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Listimi I akomodimit t mundsham restoranteve dhe specialiteteve t tyre si dhe aktiviteteve t mundshme
n guidat turistike.
Vendosja e nj sinjilastike t qart dhee nj harte e atraksioneve locale n qendr t fshatit.
Krijimi I itenerareve rrethore dhe ofrimi I gatshm I tyre tek tur operatort q t prfshinhen n paketat e
tyre.
Ftimi I tur operatorve dhe gazetarve pr t par produktin turistik rural.
Organizimi I trajnimeve me pronar dhe punonjs t guesthouse dhe restorantve t cilat duhet t njihen me
krkesat e shrbimit ndaj turistit.
Inkurajimi I restoranteve pr t prkthyer menut t paktn n anglisht por edhe n gjuh t tjra t
mundshme.
Inkurajimi I restoranteve pr t ofruar dhe promovuar guzhinn locale t cdo fshati duke u siguruar q ajo
t jet specifike pr zonn duke krijuar nj dallim ndrmjet fshatrave.
Pr tu siguruar q turistt do t shijojn vizitn e tyre n kto fshatra t qndrojn m gjat si dhe t
shpqnzojn para duhet q t zhvillohen aktivitete t ndryshme, si psh;
36

Inkurajimi I vendasve pr t zhvilluar kalrimin, shtitjet me bicikleta, peshkimin, skit, dhnien me qera t
pajisjeve t ndryshme etj.
Organizimi dhe promovimi I nj shumllojshmrie aktivitetesh q mund ty ndiqen n fshat, si psh; vizita
n ferma, mbrmje folklorike e tj.
T sigurohet respekti I orareve t hapjes s atraksioneve, n mnyr q turistt t ken mundsi ti vizitojn
ato pa pasur nevojn e dikujt pr ti hapur ato.
Inkurajimi dhe organizimi I shitjeve t prodhimeve artizanale t produkteve artizanale.

2- Turizmi Urban
Tre qytetet e rajonit jan pjesa qndrore ku bhet prqndrimi m i madh i turistve gjat qndrimit t tyre
ku njkohsisht ato edhe shpenzojn shumicn e kohs.Prmirsimi,zgjerimi dhe zhvillimi i ktij produkti
do t konsistonte n:
N identifikimin e segmenteve t tregut q duhet t trhiqen pr t vizituar qytetet e rajonit.
Zbulimi i kerkesave t tregut pr t prshtatur zhvillimin e produktik turistik.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Promovimi i qyteteteve duke I prfshir materialet informuese si: fletpalosje; reklamat nga palt e
interesuara lokale; prditsimin e tyre rregullisht.

Rritja e kapaciteteve t strukturave prgjegjse n fushn e turizmit.

Inkurajomi, prmirsimi dhe krijimi i kategorive t ndryshme t cilsis s akomodimit duke rishikuar
buxhetet.
Sigurimi I shenjave t qarta, n mnyr q turistt mund t gjejn strehim dhe informacion pr
shrbimet q jan n dispozicion.
Organizimi i trajnimeve me pronart dhe menaxhert e njsive akomodimoduese dhe t restoranteve,
veanrisht n nivelin e krkuar t shrbimit pr turistt.
T organizohen trajnime pr personelin e shrbimit me trajner nga punonjsit e institucioneve prkates.
Zhvillimi i kurseve "Trajnimeve pr trajner pr t siguruar rritje kapacitetesh t vazhdueshme.
Lobimi pr planifikimin e kontrollit nga njsit e qeverisjes vendore pr t siguruar q baret dhe

37

restorantet t ofrojn shrbim me cilsi t prshtatshme pr turistt dhe t jen n dispozicion n zonat ku
mblidhen turistt.
Inkurajoni i krijimit t zonave ndalohet duhani n bare dhe restorante dhe nxitja e tyre pr zbatimin e
rregullores.
Prfshirja n guidn turistik pr kt rajon e lists pr shrbimet qe disponon si dhe e tregues pr cmimet.
Inkurajomi i restoranteve pr t prdorur menu t paktn n dy gjuhe shqip dhe anglisht.
Inkurajimi i restoranteve pr t prkthyer menut n gjuhn angleze dhe ti shfaqin kto dukshm n mnyr
q turistt mund t shohin se far ofrojn ato, si dhe mimin e tyre para se t hyjn.
Krijimin ose prmirsimin e sinjalistiks s vendeve turistike.
Krijimi i nj harte t qytetit dhe t atraksioneve turistike dhe shprndarja e saj gjersisht prmes TIK, n
hotele dhe agjensit e udhtimit.
Inkurajoni siprmarrsit lokal pr t ofruar shrbime turistike dhe aktivitete t tilla si udhzues tereni,
aktivitete argtuese, aktivitete folklorike, shfaqje, ofrimin e makinave me qira, muzeume private etj ...
T hapen ambjente t shitjes s mallrave me pakic nga zejtart ku t ofrojn specialitete vendore dhe
suvenire q turistt mund ti marrin me vete.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

T sigurohen oraret e hapjes e ambjenteve pr t cilat turistt kan interes, n mnyr q turistt t jen n
gjendje ti vizitojn ato n cdo koh.
Zhvillimi dhe / ose zbatimi i Planeve t Veprimit pr Mjedisin.
Ndrgjegjsimi pr sistemimin dhe menaxhimin e mbetjeve t hoteleve, guesthouseve dhe restoranteve.
3- Turizmi historik dhe kulturor
Rajoni i Korcs njihet si pr kulturn dhe historin si dhe pr natyrn e shklqyer dhe klimn e
prshtatshme. Asetet kulturore dhe historike kan ngjallur interesin e turistve q vizitojn kt rajon. Pr
prmirsimin, zgjerimin dhe zhvillimin e turizmit historik dhe kulturor duhet t merren parasysh
rekomandimet e mposhtme:
Promovimi i librave udhzues turistik t historis dhe kulturs s rajonit t korcs, vnia n dispozicion e
informacionit n faqet e internetit pr turistt, hapja e librarive dhe agjencive t udhtimit.
Sigurimi i guidave turistike dhe sinjaleve turistike t cilat, t paktn t jenn t prkthyera n anglisht por
edhe n gjuh t tjera.

38

Promovimi aktiviteteve kulturore si udhtime n itinerare turistike, shfaqje folklorike, muzik dhe vallesh
tradicionale, si dhe fletpalosje dhe internet.
Organizimi i aktiviteteve kulturore, historike dhe festivale n intervale t rregullta, sidomos t fokusuara n
personalitete t shquara t rajonit.
Promovimi i shrbimit t shoqruesve t tureve turistik.
Organizimi i kurseve dhe trajnimeve pr rritjen e kapaciteteve t shoqruesve t turistve , mundsisht
certifikimi i tyre.
Targetimi i tregjeve speciale nprmjet shoqatave - kulturore, historike, zanateve dhe
artizanateve, folklorit, valleve, muziks etj ... - dhe faqet speciale t internetit.
Pas prmirsimit t produkteve turistike t ftohen operatort turistik dhe gazetart pr t par mundsit q
disponon rajoni.
Lidhja e operatorve lokale dhe kombtare me operatort turistik kulturore t turizmit pr rezervimin e
vendeve.
Organizimi i panaireve tregtare t specializuara duke u fokusuar n turizmin kulturor dhe historik.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Zhvillimi i nj hart t turizmit kulturor pr rajonin, por edhe pr do qytet dhe fshat
ku ka monumente historike dhe kulturore.
4-Turizmi i plazhit
Liqenet e Rajonit t Korcs njihen n vend dhe jasht tij pr bukurin e tyre dhe pr ekosistenmin unik. Ka
disa dmtime mjedisore q krkohet t ndrhyhet. Ka pasur projekte dhe ndrhyrje pr t pastruar liqenet si
dhe plane mjedisore t hartuara. Pr t prmirsuar, zgjeruar dhe zhvilluar turizmin e plazhit dhe t
liqeneve rekomandohet q:
Promovimi i kativiteteve q mund pran liqeneve dhe zonave prreth nprmjet broshurave dhe internetit.
Inkurajimi i ofruesvet shrbimeve pr t promovuar aktivitetet t cilat mundsohen dhe produktet q ato
ofrojn (shoqrimi, marrja me qera e pajisjeve si varka, pajisje peshkimi etj ), si mundsi kto pr t
eksploruar zonn.
Inkurajimi i vizitave t specialistve t tregjeve pr t njohur speciet e ndryshme t zogjve, asetet historike
dhe kulturore t zons (mozaiku i Linit, arti dhe folklori i komunitetit Maqedonas t Presps), pr ti
prfshir kto aktivitete n revistat t ndryshme.

39

Promovimi i aktiviteteve si garat sportive (ski n uj, noti, gara me varka etj) pr ti trhequr vizitort n
zonat pran liqeneve.
Pas zhvillimit t produkteve turistike dhe rikuperimit t dmeve n mjedisin rreth liqeneve , t ftohen
operatotr turistik t shohin mundsit q ofron zona nprmjet turizmit liqenor.
Organizimi i panaireve t vecant, duke u prqndruar n turizmin e kohs s lir, aventust, mjedisit, dhe
sportetve.
Inkurajoni guesthouses pr t reklamuar shrbimet e tyre n mnyr q turistt mund t shohin se far ato
ofrojn, sidomos nga kuzhina karakteristike e zons.
Inkurajimi i akomodimoduesve rreth liqeneve pr t promovuar mundsit e ofruara pr t shijuar nga
aktivitetet e asaj zone.
Inkurajoni i ofrimit t shrbime udhzuese (udhzime peshkimi, shoqrues pr t vizituar atraksionet e
zons dhe udhzime pr gjetjen e pajisjeve me qera ( p.sh. biikleta, varka, peshkim etj ...).
Zbatimi i rregullores pr ndalimin e pirjes se duhanit n restorante dhe hotele.
Organizimi ngritjen e kapaciteteve t guidave turistike dhe udhzime peshkimi.
Inkurajimi i siprmarrsve vendas dhe operatorve pr t organizuar ekskursione n zonat turistike(dmth n

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Kishn e Shn Maris n ishullin e Malit t Gradit ose pr ngjitje n Parkun Kombtar t Presps).
Sigurimi i zhvillimit t vecorive karakteristike pozitive t cilat prfaqsojn Shqiprin, si dhe ekspozimi i
dallimeve t zonav t liqenit n Maqedoni dhe n Greqi n mnyr q produkti turistik t jet plotsues dhe
m I kompletuar dhe jo konkurrues.
Inkurajimi i siprmarrsve pr t dhn me qera pajisje t tilla si biikleta, takme peshkimi, etj ...
Organizimi i aktiviteteve dhe garave sporteve t ujit.
Zbatimi i Planeve Lokale t Veprimit n Mjedis (ZPLVM) duke prfshir fushata ndrgjegjsimi me
banort lokal n lidhje me nevojn pr mbajtjen e mjedisit t pastr pr ruajtjen dhe mbrojtjen e tij n t
mir t turizmit.
Ndalimin e derdhjes s mbeturinave n ujrat e liqeneve dhe t organizojn fushata pr t pastruar plazhet,
duke prfshir edhe nxnsit e shkollave lokale dhe pr t siguruar se plazhet kan kosha plehrash t
pastruar.
Sigurimi i sinjalistikave, q t jen t dukshme pr turistt.
Prezantimi i mundshm i nje sistemi gjobash pr ato persona q ndotin liqenet dhe zonn prreth tyre.
40

Organizimi i panaireve pr specialitetet e zones dhe prodhimet artizanale t saj.

5-Turizmi natyror
Pavarsisht burimeve t mdha natyrore , turizmi natyror nuk sht i mir zhvilluar n Rajonin e Kors.
Prmirsimin e produktit , zgjerimi dhe zhvillimi pr turizmin e natyrs prfshin rekomandimet n vijim :
Zhvillimi dhe promovimi i aktiviteteve q mund t jen t gjenden n natyr prmes broshurave , n TIC,
n broshura dhe n internet.
Inkurajimi i ofruesve t shrbimeve pr t siguruar dhe promovuar aktivitetet q jan t disponueshme dhe
produktet q ato ofrojn ( p.sh. udhzues; marrja me qera e pajisje t tilla si biikleta , ski , etj ... , shtitje
me kal , peshkim , gjueti , ngjitje n shkmb dhe
alpinizm ...) .
Tregjet e vecanta prmes shoqatave t specializuara bird atching , ngjitje n shkmb, peshkim , gjueti,
zbulimit t shpellave , etj ... ti prfshijn n informacionet e faqeve t internetit t specializuara; si dhe n
informacionet e revistave.
Organizimi dhe promovimi i ngjarjeve t tilla si garat sportive pr t trhequr vizitort n zonat natyrore.
Nxitja e operatorve turistik dhe gazetarve pr t par natyrn si dhe mundsit turistike q ofron ajo.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Marr pjes n panairet tregtare t specializuara q fokusohen turizmin e aventurs, t natyrs dhe t
sportit.
Inkurajimi i banorve t fshatrave pr sigurimin e strehimit mundsi kjo pr promovimin e aktivitetet n
natyrn prreth tyre.
Nxitja e tyre pr t ofruar udhzime (n shtpi ose nga shoqruesit lokal t turistve)
Paraqitja e mundsive ekologjike me ndikim n shndetin e mir, pr t trhequr specialistt e tregjeve
vendas dhe t huaj .
Lobim me agjencit e pyjeve pr menaxhimin e pyjeve n parkun kombtar pr t hapur shtigje n pyje dhe
male.
Trajnim pr shoqruesit n natyr.
Zhvillimi dhe / ose zbatuar kur kjo ekziston Planeve Lokale t Veprimit n Mjedis ( PLVM ) duke prfshir
fushatat ndrgjegjsuese me banort lokal n lidhje me nevojn pr t mbajtur, ruajtur dhe mbrojtur nj
mjedis t pastr pr ruajtjen dhe mbrojtjen ,n favor t turizmit.

41

6-Artizanati dhe specialitetet lokale

Prodhimet e shklqyera vendase dhe specialitt vendas nuk jan duke u promovuar ose shitur mjaftueshm
n tregun turistik. Ka mundsi pr ta zhvilluar kt sektor. Pr prmirsimin e produktit turistik, zgjerimin
dhe zhvillimin e zejtaris dhe specialiteteve lokale vlejn rekomandimet n vazhdim:
Bashkpunimi mes fondacioneve, shoqatave dhe organizatave mbshtetje teknike dhe financiare.
Formimi i shoqats s zejtarve t rajonit t Kors dheshoqata e specialistve lokal q lidhet me pika t
tjera t rajonit.
Fuqizimin emarks s ushqimit t rajonit t Kors si dhe zhvillimi i marks se produkteve artizanale q
liodhen me rajonin.
Organizimi i trajnimeve; pr rritjen e kapaciteteve t fermerve (frutikultur);
Trajnimi pr standardet e BE-s n lidhje me ushqimin (ver e raki, reeli, lng frutash ... etj.); trajnim pr
paketimin profesional t produkteve..
Organizimi i panaireve special.
Pjesmarrja n panairet turistike, panaire artizanale, panaire e gastronomis etj n nivel kombtar dhe
ndrkombtar ku ofrohen produkte t Kors.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Hapja e dyqaneve special - lobim pr t mos i prfshir n sistmin e taksave derisa t arrijn nj nivel t
caktuar.
STRATEGJIA E MARKETINGUT
Bashkit e qyteteve dhe dhe t gjitha njsit vendore kan prcaktuar turizmin si mundsi zhvillimi n
strategjit e tyre.Asnjra prej tyre nuk e ka parashikuar marketingue e turizmit n kto strategji prandaj
mendoj se nj strategji marketingu e mirstudiuar duhet t hartohet dhe t zbatohet.Nj strategji e till do t
konsolidoj tregun eksistues dhe do t siguroj kushtet pr t trhequr turist t rinj.Dy jan teknikat baz
n hartimin e saj:
-segmentimi i tregut dhe identifikimi i tregjeve t synuara
-vendndodhja e destinacionit dhe marka
Prcaktimi i tregjeve t synuara dhe zhvillimi i produkteve pr nj destinacion jan detyra t ndrlidhura
pr shkak t natyrs statike t produktit turistik. Pr t trhequr tregun e duhur dhe kombinimin e
produkteve q ofron destinacioni strategjia e marketingut duhet t fokusohet n identifikimin e visitorve
potencial me karakteristika t ngjashme dhe n krijimin e aktiviteteve dhe shrbimeve t prshtatshme pr
42

t plotsuar krkesat dhe nevojat e tyre. Detyra e dyt kryesore e strategjis sht pozicionimi i rrethit t
Dibrs si destinacion dhe gjetja e nj identiteti unik dhe lehtsisht i dallueshm. Si fillim tregjet e
mposhtme do t ishin tregu i synuar m i prshtatshm.
DESTINACIONI DHE MARKA
Pr t shfrytzuar sa m mir ofertn turistike dhe rritjen e turizmit rrethi i Dibrs duhet t pozicionohet n
tregun shqiptar,rajonal dhe global.Ai duhet t pajiset gjithashtu me nj mark t prshtatshme.Pozicionimi
dhe marka jan dy koncepte t ndryshme.Marka sht imazhi q krijohet kur nj person prballet me nj
produkt ndrsa pozicionimi tregon se si ky produkt krahasohet me konkurencn dhe ka si objektiv krijimin
e nj vendi t vecant n mendjet e klientve potencial.
INSTRUMENTAT DHE TEKNIKAT E MARKETINGUT
Pr t aritur nj marketing sa m t suksesshm pr t tregtuar dhe promovuar turizmin n rreth mund t
prdoren teknika t ndryshme si:
Reklamimi ne media

Reklamimim konsumator dhe tregtar: TV, shtypi

(revistat dhe gazetat),radio.poster,reklamat n
ambient t hapur,pika shitjeje etj

Kolateral pr kanalet e identifikuara Kolataral

konsumator

dhe

tregtar

:broshura,

Universiteti
"Aleksander Moisiu"
video,CD,DVD

t shprndarjs
Paket dhurat

Suvenir pr prezantim te tour operatort dhe VIPat

Pjesemarja n panaire dhe ekspozita Panaire tregtare,konsumatorsh,seminare.

tregtare e konsumatore
Marketing I drejtprdrejt

Me post ose e-mail kontakteve t medias ose

tregtare

Aktivitete t vecanta
Aktivitete

PR

(mardhnie

Organizimi I aktiviteteve t vecanta

me Njoftim pr shtyp, konferenca fjalime n public,

publikun)

promovime nga njerz t famshm etj

Udhtimet familjarizuese

Organizimi I udhtimeve n rajon duke ftuar tour

operator,gazetar,media t ndryshme,operator
me interesa t vecanta.

43

Qendrat

turist/njsi

informacioneve
pr

ekspozimin

broshurave

pr Vendndodhje

konvencionale

ofrojn

e informacion pr vizitort duke shpjeguar ose

nprmjet

hrtave,udhzuesve,

fletushkave

informuese.
Promovimet

tregtare

dhe Aktivitete shitjesh dhe promovime n qendra

konsumatore

tregtare.

Website dhe e-marketing

Website

destinacionit

pra

marketing

drejtprdrejt elektronik
Krkime dhe vlersime

Krkim tregu,krkim produktesh, monitorim dhe

krkime vlersuese.

Te gjitha sa tham m siper do t bhen m t lehta pr tu vn n praktik n qofte se n Rajonin e Korcs

do t ngrihej nj DMO-t e cila do t ndihmonte koordinimin e strategjive dhe monitorimin e sektorit t
turizmit.

PERFUNDIME

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Nga analiza e br n kt punim mund t arrijm n disa prfundime q jan:

Rajoni i Korcs sht nj destinacion turistik dhe ka nj potencial turistik shum t favorshm pr
zhvillimin e disa formave t turizmit
Ka potenciale natyrore dhe sociale kulturore e historike t shumllojshme
Historia e zhvillimit t qarkullimit turistik ka psuar ndryshime n periudha t ndryshme lidhur
ngusht me zhvillimet q ka psuar vendi yn.
Aktualisht ka nj tendenc shum pozitive t zhvillimi t lvizjes dhe t qarkullimit turistik
Nga viti n vit po rritet dhe prmirsohet infrastruktura turistike
Po shtohen ndjeshm t ardhurat nga zhvillimi i turizmit

44

REKOMANDIME
N analizn e zhvilluar mbi mundsite q ofron Rajoni i Korcs mendoj se n t ardhmen do t ket
mundsin t zhvilloj turizmin n mnyr t till q sjell t ardhura t konsiderueshme pr ekonomin
vendase. Pr ta realizuar kt duhet:
Hartimi i nj strategjie m specifike turistike e cila t zbatohet me prpikmri n mnyr q t
shmangen masakrat urbane dhe natyrore
Zgjidhja e problemeve t pronsis n baz t ligjit 7501 i cili shpesh bhet penges pr investime.
Respektimi i planifikimit urban n mnyr q t mos dmtohet urbanistika e zons m tepr
Mbrojtja e zonave me rndsi t veant historike kulturore dhe natyrore
Nj bashkveprim i ngusht i t gjith aktorve t cilt krijojn kushtet e duhura infrastrukturore
pr zhvillimin e turizmit.
Hartimi dhe ndjekja me prpikmri e planeve dhe strategjive pr fushn e turizmit dhe fushave t
tjera t

lidhura m t.

Universiteti "Aleksander Moisiu"

Cdo njsi vendore t prpiqet pr mbrojtjen e pasurive natyrore dhe kulturore n hapsirn e tyre.
Ngritja e kapaciteteve turistike pr cdo njsi vendore duhet br pr cdo resurs turistik.
Ndrgjegjsimi i komunitet vendas mbi prfitimet q sjell zhvillimi i turizmit n rajon.
Trajnimi i atyre segmenteve t popullsis q jan t implikuara n pitjen e turistve

BIBLIOGRAFIA
V . Koja , K. Gorica : Marketingu i turizmit , albPAPER , TIRANE 2007.
Pogradeci cels turistik Botimet Celsi 2011.
SNV Report, Marketing and Product Development Strategy of Korca Region. 2010.
Statistic data from INSTAT http://.instat.gov.al/
http://.mtkrs.gov.al/
45

Albanian

Tourism

Travel

Blog,

Dardha,

kjo

perle

shqiptare,

http://.turizmi.com/blog/dardha-kjo-perle-shqiptare.html

Universiteti "Aleksander Moisiu"

46

marr

nga: