ZET RAPOR

Aratrma 39 il, 123 mahalle ky ve belde de toplam 2.207 18 ya ve st denekle,

23-24 Ocak gnleri yz yze yaplmtr. imdi, yaplan alma sonucunda elde edilen
verileri bir btn olarak deerlendirmeye ve yorumlamaya alalm.
Anketle aratrlan konularda, halkmzn siyas ve sosyal bak, davran ve tercihlerinde
oy vermeyi dnd partinin ok etkili olduu grlyor. Bu sebeple,
aratrmann hedefi bu olmasa da, nce u soruyla balayalm:
Anket gn bir genel seim olsa idi
Anket gn bir milletvekili genel seimi yaplsa idi (% 10,3 gibi dk bir seviyede olan
kararsz ve sanda gitmem, oy kullanmam cevaplarn partilere orantl datarak) sonu
yle olurdu:
AK Parti
CHP
MHP
HDP
Dier

%
%
%
%
%

52.7
23.0
11.9
11.3
1.2

AK Parti, hl sandkta alternatifsiz grnmektedir. Muhalefet partilerinin toplamndan

fazla oy potansiyeline sahiptir. Bu arada iki muhalefet partisi (anket gven aral iinde)
baraj snrna yakn, yani hareket alanlar dardr.
lkenin en nemli ve acil sorunlar nelerdir ?
% 55.4 ile terr Trkiyenin bir numaral sorunudur. (2015te yaanan terr
saldrlarndan ziyade burada ifade edilen, daha gncel olan, PKK ve Gneydoudaki
atmalar olmal.)
Bu bir yorum (ve tartlabilir ama) yukardaki rakama % 21,3lk Krt
sorunu/Gneydou cevaplar da eklenirse, Gneydouda yaananlarn % 76,7 ile
Trkiyenin en nemli gndem maddesi olduu sylenebilir.
Bunu (% 44 ile ikinci srada gelen isizlik bata olmak zere, yoksulluk ve ekonomi
eklinde ifade edilen) ekonomik sorunlar takip etmektedir : % 70,3
nc srada demokrasi eksiklii, hak ve zgrlkler, Anayasa deiiklii ve siyasi
kutuplama eklinde ifade edilen politik sorunlar takip etmektedir : % 17,2
Suriye ve snr olaylaryla gndemde olan d politika sorunlar
% 14

drdnc srada :

Eitim sorunlar ise beinci srada saylmaktadr : % 12,1

AK Parti semeni iin terr ak farkla birinci sradadr (% 83,7). leride

greceimiz gibi, genelde hkmetin btn icraatlarn baarl bulma
eilimindeki AK Parti semeni buna ramen ekonomik sorunlar % 72,1 gibi
yksek bir oranla ikinci srada saymaktadr.

Konuya birbirlerinin tam zdd baksalar da, MHP ve HDP semeninde de

terr ve Gneydou sorunu birinci srada, ekonomi ikinci sradadr.

Hkmeti Baarl Buluyor musunuz?

Baarl
Ne baarl ne baarsz
Baarsz

% 50,3
% 19,1
% 30,6

AK Parti semeninin % 87,7si hkmeti baarl buluyor. Her 10 semenden biri ise
baarl ne baarsz diyor.

ne

HDP ve CHP semeni kesinlikle baarsz derken, MHP semeninin (% 48,1 baarsz
diyenlerin yan sra) % 42,9luk bir kesiminin ne baarl ne baarsz dedii (yani
Hkmete orta verdii) dikkati ekiyor.
Hkmetin Beenilen craatlar
AK Parti Hkmetinin ak ara ne kan, halkn % 50sinden fazlasnn baarl bulduu
iki icraat sz konusudur:
1. Ulam ve letiim % 70.6
2. Salk

% 61.9

Hkmetin (genelde) baarsz bulunan icraatlar ise, srasyla (ok taze ve endie veren
bir konu olan) Suriye politikas, terrle mcadele, d politikadr. Bu konular ekonomi,
demokratikleme ve eitim izlemektedir.
Semenlerin genelde, Hkmet icraatlar iinde en baarl bulduu alan Ulamdr. AK
Parti ve MHP semeni ok memnun, CHP semeni de memnundur. HDPde dah baarlbaarsz oranlar neredeyse eittir.
zetle : AK Partinin ve hkmetin her icraatn beenen AK Parti semeninin, bu
ankette, AK Parti Hkmetine 1- D politika 2- Ekonomi konularnda uyarda
bulunduu sylenebilir.
14 yllk AK Parti iktidarnn beenilen icraatlar
(Son 20-30 yldr Trkiyeyi yneten en iyi iktidarn AK Parti hkmetleri olduunu
dnen) Denekler, bu soruya da yukardakine benzer cevaplar vermektedirler.
1. Ulam ve letiim % 55.3
2. Salk

% 51.7

Bunlarn ardndan ve istihdam (% 15,2), Eitim (% 14,1), Ekonomi (% 13,1) ve

Terrle mcadele (% 11,4) saylmaktadr.
En dk cevaplar : Tarm (% 7,1), D politika (% 4,3) ve Demokratiklemedir (% 1,7)

Muhalefet baarl m?
Baarl
Ne baarl ne baarsz
Baarsz

% 25,1
% 29,4
% 45,5

lgintir, bu soruya HDP semeni % 50,5 orannda, MHP semeni de % 47,8 orannda
baarsz cevab vermektedir. Bundan, MHP ve HDP semeninin muhalefet deyince
daha ziyade CHPyi yani anamuhalefet partisini alglad varsaylabilir. Bu oranlarn ne
kadarnn oy verdikleri partiye ynelik bir eletiri olduu bu anketten karlamaz.
Bu arada, her 100 AK Parti semeninin 29unun da muhalefeti baarl bulmas ve hibir
muhalefet partisi semeninin muhalefeti baarl bulmamas da ilgintir.
En Beenilen Siyasi Lider
Recep Tayyip Erdoan byk farkla birinci sradadr : % 48,9
Kemal Kldarolu (% 15,1) - Selahattin Demirta (% 8,7) - Devlet Baheli (% 7.3) ve
Ahmet Davutolu (% 5,8) orannda beenilmektedir.
Erdoan dndaki btn liderlerin beenilme oran, partilerinin oy potansiyelinin
altndadr. (Ki, AK Parti Genel Bakan ve Babakan da % 5,8 orannda beenilmektedir.)
Yani, semen kitlesi nezdindeki imaj asndan Erdoan, AK Partiden daha gl, dier
btn liderler partilerinden daha zayftrlar. Lider etkisi AK Partide neredeyse % 100dr.
Liderlerin kendi parti semenleri tarafndan beenilme oranlar da, AK Partideki
Erdoan faktrn gstermektedir.
R.T.Erdoan
S.Demirta
D.Baheli
K.Kldarolu
A.Davutolu

%
%
%
%
%

87.4 (AK Parti semeninin Erdoan cevab)

82,5
73,7
69,7
8,7

Not: Kararsz ve oy vermeyen semenin % 19u, MHP semeninin de % 6,3 en

beendiim lider Erdoan cevab vermektedir.
En beenilen bakanlar
Deneklerin % 50si bu soruya cevap vermemi, belki de verememitir.
Yzdeler dk de olsa, bu soruda 2 isim ne kmaktadr:
1. Binali Yldrm

% 7,8

2. Mehmet Mezzinolu

% 4,7

En beenilen bakanlar sorulduu iin ok salkl bir veri olmasa da, nc srada gelen
Ahmet Davutolu (% 4) cevabn da zikretmek gerekir.
Burada, hkmetin en beenilen icraatlar sorusuna verilen 1. Ulam ve letiim
2. Salk cevab ile hkmetin en beenilen bakanlar sorusuna verilen 1. Binali
Yldrm (Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakan) 2. Mehmet Mezzinolu (Salk
Bakan) cevaplarnn bire bir kesitii gzden kamamal.

AK Parti semeninin 1. Binali Yldrm (% 9) 2. Ahmet Davutolu (% 7,1) 3. Mehmet

Mezzinolu (% 6) cevab verdii grlmektedir.
Binali Yldrm, MHP semeni (% 6,7), HDP semeni (% 6) hatta CHP semeni
tarafndan da en beenilen bakandr.
Kurumlara Gven
1. Asker
2. Polis

% 77,7
% 72,8

3. Cumhurbakanl % 58,0
4. Hkmet

% 52,2

Halkn % 50sinden fazla gven oyunu alabilen kurumlar bunlardr. (Cumhurbakanl

burada Cumhurbakan Erdoan olarak alglanabilir ki, halkn gveni burada da AK
Partinin oy potansiyelinin bir hayli, 10 puana yakn, stndedir.)
Dier kurumlara gvenilmemektedir. Medya (% 73,6 gvensizlik) ve Siyasi Partiler
(% 69,5 gvensizlik ki, semen muhtemelen oy vermedii dier siyasi partileri kast
etmektedir) en son srada gelmektedir.
AK Parti semeninin birinci srada % 93,6 ile Cumhurbakanl cevab verdii (ve bu
arada askere, polise, hkmete, Meclise ve Yargyada kesin gvendii) grlmektedir.
CHP ve MHP semeni sadece Asker ve Polise gvenmektedir (MHP semenin
% 21,9unun Cumhurbakanl makamna gvendii de grlmektedir) ; HDP semeni
ise kimseye gvenmemektedir. (Birinci srada gelen Askere gven % 28,3te kalmakta,
Hkmete, Cumhurbakanlna ve Medyaya gvensizlik % 90lar amaktadr.)
Gncel konulara bak
Ekonominin bir yl sonrasn nasl gryorsunuz? Hkmetin d politikas baarl m?
Anayasa deitirilmeli mi? Yeni anayasa hangi sorunlara are olmal? Bakanlk sistemi?
Terr silahla biter mi? Snr d operasyonlar destekliyor musunuz? Suriyeli gmenlere
alma izni verilmeli mi?
Cevap yzdeleri aratrma raporunda yer almaktadr. Zaten bu suallere verilen cevaplarda
herhangi bir srpriz yoktur. Hangi parti semeninin bu suallere ne cevap verebilecei
kolayca tahmin edilebilir. (Btn suallere olumlu cevaplar veren AK Parti semeninin,
Suriyeli gmenlere alma iznine kar kmas bile artc deil. Halkmz ekonomik
karlar konusunda ok hassastr.)
Asl burada vurgulanmas gereken husus ise udur :
Bu balklar altnda verilen cevaplara bakldnda, semende yerlemi bir partizan
davran ve inatlama gzlemlenmektedir.
Semenin, gncel siyas ve sosyal konulara baknda, pozisyon alnda ve tepkilerinde
partizan etkinin ar bast grlmektedir. Semen adeta partisinin gr ve
duruuna uygun tepki veriyor ve partisini ve partisinin gr ve icraatlarn savunma
pozisyonu alyor. Bu AK Parti semeninde de, muhalefet partisi semenlerinde de ayn
younlukta grlyor.
AK Partiye oy vereceini syleyenler ekonominin daha da iyiye gideceini, d
politikamzn baarl olduunu, d siyasetin belirlenmesinde halkn grnn Hkmet

tarafndan dikkate alndn, Anayasann deitirilmesi gerektiini, Bakanlk sisteminin

art olduunu, bu ynde bir referandumda evet oyu vereceini, terrn silahl mcadele
ile biteceini, snr d operasyonlarn doru ve hakl olduunu savunurken;
Muhalefet partilerine oy vereceini syleyenler de (MHP Semeninin yars hari) genelde
btn bu grlerin aksini savunuyor.
Bu, oy vermeyi dnd partiye ve grlerine inatla sahip kmak olduu kadar,
dier partilere ve grlerine inatla kar kmak eklinde de tezahr ediyor olabilir.
Partizan davran derken ifade etmek istediimiz budur.
Bu tespitin yansra
(1) MHP semeninin bir ok konuda AK Partinin gr ve siyasetlerine yakn durduu
ve sempatiyle/beeniyle bakt, yani, iddial bir tanmlama olacak ama, MHP
semeninin bir ayann muhalefette, bir ayann iktidarda olduu ;
(2) CHP semeninin (muhtemelen ortalama eitim ve sosyal dzeyinin daha yksek
oluunun da etkisiyle) en az homojen bir semen ktlesi oluturduu (yani parti
gr ve durularndan en az etkilenen bir semen olduu) ;
(3) HDP semeninin ise, dier semen kitlesinden ok farkl bir yerde durduu, btn
partilerde olduu gibi ama ok daha fazla partilerinin ve liderlerinin sylem ve
duruundan etkilendiini ve (tabii ki MHPden ve CHPden ok daha radikal bir
siyas muhalefetin tesinde) kendisini ok farkl bir yere konumlad (hatta bir
sosyal travma yaad) grlmektedir.
Son olarak
Son olarak unu da hatrlatalm ki, halkmz genelde (% 52) mutlu olduunu
sylemektedir ve gelecein bugnden daha iyi (% 45,2), en azndan daha kt
olmayacan (% 33,2) dnmektedir.
Tahmin edilebilecei gibi, AK Parti semeni daha mutlu ve daha iyimserdir.
Ve bugn kendini mutlu hissedenler, gelecee daha gvenle bakmaktadrlar.