Voorkennis competenties Montessori basisbekwaam

Competenties Montessori
basisbekwaam

Wat weet/ken ik hierover tot nu toe?

Wat heb ik hierover ervaren/gelezen?

1. Kent de theorie van de

antropologie (menskunde)
van Maria Montessori

Ik las de volgende boeken:

montessori: nu!
Maria Montessori : de Italiaanse arts die het
onderwijssysteem over de hele wereld ingrijpend
veranderde - Michael Pollard
Dit doe ik al in mijn klas:
zorgen voor een goede voorbereide en
gestructureerde omgeving
rondes lopen
observeren
kinderen leren plannen
werken met de montessorimaterialen
kinderen werken op hun eigen tempo en hun eigen
kunnen
montessori-klasregels
gemengde leeftijdsgroep (2 leeftijden)
huiselijke sfeer: de kinderen dragen pantoffels en
zorgen voor hun eigen plantje
algemene les kosmische opvoeding en
zelfgemaakte materialen
niet straffen en/of belonen
intrinsieke motivatie van de leerlingen stimuleren

Het kernpunt van de kosmische visie van Maria Montessori
is dat alles in het universum met elkaar verbonden is in een
harmonische ordening.
De mens neemt hierin een speciale plaats in omdat hij
bewust kan ingrijpen in processen.
Als kosmische taak van de mens ziet Maria Montessori het
bereiken van vrede en het in standhouden van het
evenwicht in de natuur.
Het doel van kosmisch opvoeden is kinderen vanaf jonge
leeftijd waardering en respect
bij te brengen voor de wereld om hen heen en hen op
langere termijn bewust te maken van hun eigen taak en hun
medeverantwoordelijkheid voor het grote geheel.
Dit heb ik gelezen:
We hebben de wettelijke opdracht om aandacht te besteden
aan burgerschapsvorming. Dit doen we door
burgerschapsvorming te koppelen aan de drie pijlers
medeburgerschap, duurzaamheid en individualiteit.
0-6j ontdekker
6-9j verkenner
9-12j wetenschapper
Het gevolg van heterogene groepen is dat ieder kind hier
een ruim gebied van leermogelijkheden vindt. Als kinderen
voor het eerst op school komen, hebben zij het voordeel dat
zij kunnen leren van oudere, meer ervaren leerlingen. Later

2. Maakt vanuit de Montessori

theorie de transfer naar de
eigen praktijk.

3. kent de kosmische visie van

Maria Montessori op mens en
wereld

4. kent de samenhang tussen de

begrippen individualiteit,
medeburgerschap en
duurzaamheid
5. kent de ontwikkelingsfases
binnen de periodes van groei
6. kent de invloed van
heterogene groepen op het
sociale klimaat

Voorkennis competenties Montessori basisbekwaam

7. kan individuele kinderen in

een heterogene groep
begeleiden
8. stelt vrijheid van werkduur,
werkcyclus, werktempo en
werkkeuze voorwaardelijk
9. ontwikkelt bij zichzelf een
attitude en besef van
medeverantwoordelijkheid en
een gevoel van bewondering
en verwondering: kosmisch
bewustzijn
10. kan met aandacht het
leerproces volgen en kan
afwachten
11. kan de meerwaarde van
heterogeniteit verwoorden
12. kan vanuit observatie
besluiten nemen en deze 10
besluiten verantwoorden
13. biedt het kind de ruimte om
eigen doelen te bewijzen
14. helpt kinderen de stap van
zelfstandigheid te laten zetten
naar verantwoordelijkheid
15. creert een krachtige
leeromgeving waarin
experimenteren, zelf
ontdekken, en/of de
onderzoekende houding,
centraal staat
16. creert een krachtige
leeromgeving waarin
samenwerken, samen
werkend leren en het grote
werk mogelijk is
17. heeft kennis van de essentie
en specifieke eigenschappen
van het montessorimateriaal
18. heeft kennis om de
ontwikkeling om zelfstandig
verwerken, zelfstandig
werken en zelfgestuurd leren
en zelfverantwoordelijk leren
te bevorderen
19. heeft kennis van de
ontwikkeling van zijn
didactische rol van modelling,
scaffolding en groei naar
geleidelijke zelfstandigheid
toe
20. heeft kennis van

zullen zij zelf in staat zijn om anderen te helpen met het

leren van dingen die zij dan al zelf beheersen.
Praktijk
Ik stel de vrijheid van werkduur niet bij alle leerlingen
voorwaardelijk. Er zijn enkele leerlingen in mijn klas die
niets doen als er geen beperking van tijd op hun taak staat.
Praktijk

Praktijk
zie competentie 6
Praktijk
Praktijk
De leerlingen in mijn klas maken op maandag hun eigen
planning. Ze plannen hun lessen zelf in voor de hele week.
Ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen planning.
Ik heb een experimenteerhoek in de klas waarin elke week
een nieuwe opdracht hangt.

Voor kosmische opvoeding moeten de leerlingen veel

samenwerken. Maar ook tijdens zelfstandig werk laat ik de
leerlingen vaak samenwerken. We hebben ook enkele rond
tafels. Deze tafels nodigen uit tot samenwerken.
Ik heb al bij verschillende leerlingen gezien hoe zij werken
met de materialen. Mijn collega liet me ook al de werking
van enkele materialen zien.
Ik zet regelmatig leerlingen die snel afgeleid zijn aan een
bank apart.

Voorkennis competenties Montessori basisbekwaam

verschillende
observatiemodellen om een
kind en een groep te
observeren
21. heeft kennis van
verschillende
kindvolgsystemen en kan
deze op montessoriaanse
wijze gebruiken en
verantwoorden
22. heeft kennis van de
verschillende
montessorilessen en de
psychologische achtergrond
daarvan
23. heeft kennis van concentrisch
leren volgens de kosmische
visie
24. heeft kennis van het
didactisch model van de
kleine ronde (inzoomen) en
grote ronde (uitzoomen)

25. kent de relevantie van een

ononderbroken werkperiode
26. kan de verschillende
montessoriaanse lessen
ontwerpen en uitvoeren
passend bij de periode
van groei
27. streeft binnen de eigen groep
naar een maximale
ononderbroken werkperiode
28. kan op basis van observaties
tijdens activiteiten nieuwe
doelen, werkvormen,
instructie of individuele
begeleiding formuleren,
aangepast aan het individuele
kind of de hele groep
29. richt zijn eigen
klassenomgeving in als een
kosmisch voorbereide
omgeving

30. kan op grond van observaties

individuele les, de 3 periodenles, de namenles, het

materiaalspel, de stilteles en streeplopen.

zie competentie 3
Ik heb de volgende symbolen in mijn klas hangen: grote
ronde, kleine ronde, oog
De grote cirkel staat voor: de leidster loopt een grote ronde
door de klas, kijkt of iedereen verder kan, helpt kinderen op
weg. De kleine ronde: enkele lesjes geven. Oog:
observeren.
individuele les, de 3 periodenles, de namenles, het
materiaalspel, de stilteles en streeplopen.

Om 10 na 10 is het speeltijd en dan merk ik dat de

leerlingen wel even een luchtje moeten scheppen.
Praktijk

Tot de voorbereide omgeving behoren de omgeving,

materiaal en de montessorileraar.
Omgeving witte toegankelijke, niet te hoge kasten,
bankjes om samen aan te zitten, bankjes om alleen te
zitten, lesjestafel, leeshoek, seizoen cirkel, niet te veel
afleiding aan de muren, uitdagend: experimentenhoek en
kunsthoek waarin elke week een nieuwe opdracht is,
Materiaal montessorimaterialen, eigen ontwikkeld
materiaal, computer en tablet
Montessorileraar lesjes voorbereiden, kinderen opvolgen,
werk verbeteren, reflecteren over de voorbereide omgeving,
Praktijk

Voorkennis competenties Montessori basisbekwaam

de juiste keuzes maken voor
verdere begeleiding
31. verantwoordt zijn
verschillende leerkrachtrollen
en zijn acties (begeleiden,
sturen, reflecteren,
observeren, ingrijpen,
afwachten, reflecteren,
evalueren, feedback geven,
vragen stellen, onderzoeken,
analyseren en registreren)
32. maakt gebruik van het
didactisch model waarin de
kleine en grote ronde
onderdeel zijn van het
zelfstandig werken
33. maakt gebruik van materiaal
en hulpmiddelen om
essenties van
ontwikkelingslijnen te
bereiken
34. kan voorwaarden creren die
de afhankelijkheid doen
afnemen en de
zelfstandigheid doen groeien
35. zet bewust didactische
werkvormen in om zelfstandig
verwerken, zelfstandig
werken en zelfgestuurd leren
en zelfverantwoordelijk leren
te bevorderen
36. is in staat kinderen te
begeleiden zelfstandig
onderzoek te doen
37. kan passende en betrouwbare
materialen maken of
samenstellen ter aanvulling
van een ontwikkelingslijn
38. kan op systematische wijze
zelf (hulp)materiaal die voor
het leerproces van belang zijn
selecteren, ontwikkelen en
vormgeven
39. kan een adequaat
montessoriaans
klassenmanagement
realiseren kan op basis van
zijn analyse zijn didactische
en kosmische voorbereide
omgeving bijstellen
40. kan ontwikkelingsstappen
registreren en evt. hulp
bieden bij geconstateerde

Praktijk

praktijk zie competentie 24

Praktijk

zelf planning maken, bord met huishoudelijke taken

Praktijk
Praktijk

Praktijk

Praktijk

Voorkennis competenties Montessori basisbekwaam

onderwijsbehoeften
41. kan het kind ondersteunen in
het ontwikkelen van
planmatig gedrag
42. kan de montessori visie
voorleven
43. evalueert met het kind of de
kinderen op product en/of
procesniveau kan goede
vragen stellen aan een kind
die leiden tot verdere
ontwikkeling
44. kan positieve feedback geven
aan het kind die het kind
verder aanzetten tot
leervragen
45. is bekend met de kosmische
visie van Maria Montessori op
mens en wereld en weet eigen
handelen af te stemmen
46. heeft een helder overzicht en
kennis van essentile
ontwikkelingen in ruimte,
plaats en tijd
47. heeft kennis van de
verschillende
ontwikkelingslijnen,
bouwspecifiek
heeft kennis van de
doorgaande lijn binnen de
ontwikkelingslijnen,
schoolbreed
48. is op theoretisch niveau op
de hoogte van de
pedagogische
uitgangspunten van
Montessori en weet het eigen
handelen daar op af te
stemmen
49. kent de kosmische
uitgangspunten die ten
grondslag liggen aan het
montessorionderwijs
50. kent de relevantie van de
montessorileerinhouden voor
het kind en weet hoe het kind
die leerinhouden gebruikt
51. heeft zicht op de samenhang
van de begrippen
individualiteit,
medeburgerschap en
duurzaamheid
52. heeft kennis van de periode

Op maandag maken de leerlingen zelf hun planning. Ze

plannen zelf hun lessen voor de hele week in.

Praktijk

Praktijk

zie competentie 3

We werken in de klas met de ontwikkelingslijn van

taalbeschouwing.

zie competentie 1

zie competentie 3

zie competentie 4

zie competentie 5

Voorkennis competenties Montessori basisbekwaam

van groei en de invloed
hiervan op de ontwikkeling
53. kan vanuit perioden van groei
de voorbereide omgeving
vormgeven
54. kan de inhouden van de
verschillende
ontwikkelingslijnen
toepassen binnen zijn groep
55. kan aangeven in algemene
lijnen hoe kosmische
educatie gerealiseerd wordt
binnen zijn eigen
werkomgeving

Praktijk
Praktijk

Op maandag geen ik een algemene les. Daaraan koppel ik

enkele verwerkingsopdrachten waaraan de leerlingen de
rest van de week aan werken.