Luani

Luani sht nj kafsh e fort, dhe ndryshe njihet

si "Mbret i kafshve". Emrin "Mbret i Kafshve",
luani e ka marre n baz t sjelljeve t tij. Nje nga
sjelljet e tij shum t njohura, sht ngrnia e
gjahut t gjuajtur nga vet ai dhe mos-ngrnia e
gjahut t gjuajtur nga t tjert. T sulmuarit e
gjahut nuk e bn nga prapa shpine por gjithmon
prball, si dhe m kryesorja sht se luani sht
n gjendje t sulmoje t gjitha kafsht.
Speciet m t prafrta me luant jan tigri,
jaguari edhe leopardi, te cilet ne fillim i perkisnin te
njjtit grup. Studimet gjenetike kan dhne
informacion q tigri ka qen i pari nga kto specie
q u largua prej tyre. 1,9 milion vjet m par
jaguari u largua nga grupi i cili tashm prbehej
nga leopard edhe nga luan. Luant dhe jaguart
u ndan nga njeri tjetri rreth 1,25 milion vjet m
par. Pantera leo si gjini u shfaq pr her t par
n Afrik rreth 1 milion vjet m par dhe u shfaq
pr her t par n Evrope rreth 700.000 vjet me
pare. Ky informacion vjen si rezultat i gjetjeve t
fosileve n Insernia Itali. M pas luant u shndruan n luan shpellash t shfaqur rreth
300.000 vjet me par. Pas ksaj luant u shprndante n veri edhe n jug t Afriks dhe u
zhvilluan n pantera leo atrox. Luant u zhdukn n pjesn e Evroazis dhe t Ameriks n
fundin e epoks s akullnajave rreth 10.000 vjet m par.
Mbas tigrit luani sht kafsha grabitqare e tret n bot pr nga madhsia dhe e para n
kontinentin e Afriks. Nj luan mashkull ka gjatsin e trupit 170-250 cm, nj lartsi 120 cm,
ka nj bisht me gjatsi rreth 1 m dhe mund t peshoj deri n 225 kg.
Luanesha e ka gjatsin e trupit 140-175 cm, nj lartsi deri n 1 m dhe bishti i tyre ka nj
gjatsi prej rreth 85 cm. Pesha e nj luaneshe mund t jet deri n 150 kg. Ne kopshte
zoologjike nj luan si pasoj e ushqimit shum t mir mund t arrij nj pesh rreth 300 kg.
Krifa e luanit mendohet se sht formuar pr t mos pasur lndime gjat prleshjeve.
Luaneshat kan prparsia n gjah prkundrejt luanve meshkuj sepse krifa e tyre i pengon
ata n gjuajtjen e pres.
Luant e rritur nuk kan predatore, ata vdesin duke u sulmuar nga njerzit ose nga luant e
tjer. N fakt nj luan mund t jetoj 15-16 vjet, por ai e arrin kt vetm duke shmangur
sulmet nga rivalet e tjer. Shumica e luanve meshkuj nuk jetojn m shum se 10 vjet.

Rivaliteti ndrmjet luanve meshkuj sht arsyeja pse luant meshkuj kan jetgjatsin m
t vogl se femrat.