Professional Documents
Culture Documents
He Thong Xu Ly Nuoc Thai Chi Phi Thap
He Thong Xu Ly Nuoc Thai Chi Phi Thap
He Thong Xu Ly Nuoc Thai Chi Phi Thap
TS. Lu Th Bch
Vin Khoa Hc v K Thut Mi Trng
i Hc Xy Dng
1
Khi nim
1.1 nh ngha h thng x l nc thi chi ph thp
H thng XLNT thng thng bao gm cc cng trnh ti nc thi c x l bng
cc phng php c hc, ha hc, sinh hc, loi b cc cht rn, cc cht hu c v
i khi c cc cht dinh dng c trong nc thi. Nc thi c tin hnh lm sch
theo trnh t tng mc x l t x l s b, x l s cp (bc mt), th cp (bc hai),
trit (bc ba) v c th c thm cc cng on x l c bit khc. Ti mt s nc,
cng on kh trng cc vi khun, mm bnh thng l bc x l cui cng.
H thng XLNT chi ph thp l cc h thng x l sinh hc t nhin ti lng thp, c
th x l cc loi nc thi hu c nh nc thi sinh hot. Cc h thng ny c cu
to n gin, c chi ph u t thp ng k, chi ph vn hnh v bo dng thp. Mc
d cc h thng XLNT chi ph thp i hi din tch t s dng nhiu hn so vi cc
h thng x l sinh hc nhn to ti lng cao, nhng chng c hiu qu hn v ng
tin cy trong vic x l cc vi khun, mm bnh, nu c thit k mt cch hp l v
khng b qu ti.
Tt c cc qu trnh qun l v XLNT ph thuc vo nhiu yu t v iu kin t
nhin nh ti lng thy lc i vi b lng v c hoc khng c cc yu t t nhin
nh vi sinh vt. Tuy nhin trong cc cng trnh XLNT in hnh, cc qu trnh t
nhin ny c h tr bng mt lot cc thit b my mc c kh phc tp tiu th
in nng cao (cc my bm, my sc kh v.v...).
Trong ni dung ging dy ny cc h thng XLNT chi ph thp c m t bng cc
qu trnh v cc cng trnh x l nc thi c vn hnh trong cc iu kin gn t
nhin hoc ph thuc c bn vo cc yu t t nhin. H thng XLNT chi ph thp c
th c trang b cc my bm v ng ng phn phi, thu nc thi, nhng khng
ph thuc hon ton vo ngun in nng bn ngoi duy tr kh nng x l [Reed
v cc cng s, 1995].
H thng XLNT chi ph thp c coi l cng ngh x l t nhin, gn t nhin hay trn
c s t nhin do thc t l bn cht ca cc qu trnh x l cc cht nhim din ra
trong cc h thng ny u da trn c s cc qu trnh v chu trnh chuyn ha t nhin
(nh cc yu t sinh hc, c hc hay nng lng mt tri v cc yu t t nhin khc).
H thng x l chi ph thp cng c th c xem l h thng c cc c tnh:
t c mc x l c th chp nhn;
Vn u t thp;
Chi ph vn hnh v bo dng thp;
Yu cu k nng vn hnh khng cao so vi cc cng ngh thng thng khc;
1
Yu cu v sinh nh k lp bn lng
Bn lng v cc cht tr cn phi nh k c ly i. H thng XLNT chi ph thp c
th b lp y bi bn v cc cht rn lm tc dng chy trong h thng nu khi thit k
khng tnh n vic loi b rc v cc cht rn trc khi nc thi vo h thng. Tng
lng bn pht sinh s cao hn ti cc giai on vn hnh trong iu kin thi tit lnh
do nhit thp gy c ch cc hot ng ca vi sinh vt (VSV). V vy cn nh k
hng nm lm sch lng bn tch t v cc cht hu c trn b mt ca h thng.
Gi thnh xy dng
Vi iu kin a hnh thun li v cc c im t nhin khc nh loi t ph hp
s gim c chi ph u t xy dng ca h thng XLNT chi ph thp. Chi ph xy
dng s tng trong trng hp xy dng h thng ti cc khu vc c iu kin khng
thun li. Thc t cho thy i vi cc bi lc ngp nc nhn to c xy dng ti
cc khu vc c iu kin mt bng, a hnh thay i, cn b sung hoc thay th t,
b tr cc vt liu lt chng thm, cn hot ng kt hp vi my bm, v.v... c th
lm cho gi thnh xy dng tng ng k.
nh hng bi cc iu kin thi tit
S thay i thi tit theo ma nh lnh, hn hn lm gim hiu sut x l ca h
thng. Cc s liu v s bin i ca thi tit trong nm rt quan trng cn c
cp ti trong thit k v vn hnh h thng. Kh nng x l BOC, COD, v nit ca
h thng v bn cht l da trn cc qu trnh sinh hc nn v c bn c th c
phc hi lin tc. Phtpho, cc kim loi, v mt s hp cht hu c bn vng c x
l trong h thng bi cc qu trnh lng ng, tch t theo thi gian. iu kin kh hu
lnh, nhit thp vo ma ng lm gim tc x l BOD v cc phn ng sinh
hc nitrat ha v kh nitrat. Tng thi gian lu nc trong h thng c th nng c
hiu sut x l, nhng ng thi s lm tng din tch cng tc cn thit ca cc bi
lc dn ti lm gim hiu qu kinh t hoc tnh kh thi v mt k thut ca h thng.
Cc vn v mi
H thng XLNT chi ph thp thng s dng cc cng on x l k kh c pht sinh
mi kh chu, lm tng nh hng ti cc khu dn c ln cn c bit trong iu kin
thi tit nng. V vy khi thit k cn cp ti khong cch li an ton ti cc khu dn
c.
C th mt kh nng x l do s qu ti v cht rn hoc amonia
Trong h thng XLNT chi ph thp, amonia l thnh phn kh kim sot v d on
trc c trong nc u ra. Tnh trng nng amonia cao tn ti trong thi gian
di cng c th gy c ch s pht trin ca thc vt trong h thng XLNT chi ph
thp.
Hn ch ti s dng cht dinh dng i vi cy trng
Mt vi cht dinh dng c x l bng h thng x l nc thi chi ph thp
khng ti s dng c i vi t v cc sn phm cy trng.
S c mt ca cc ng vt v cn trng khng mong mun
5
H k kh;
H ty tin;
C hai dng h sinh hc ty tin: h sinh hc ty tin s cp thu nhn trc tip nc
thi t mng li thot nc v h sinh hc ty tin th cp thu nhn nc thi sau
khi c x l mt phn (thng l sau h sinh hc k kh, b t hoi, h sinh hc ty
tin s cp v h thng knh mng thot nc). Cc h sinh hc ty tin thng c
su 1,5 m, tuy nhin h su t 1 n 2 m cng c s dng. Cc vc nc
su nh hn 0,9 m khng nn s dng v r thc vt pht trin mnh hn ch dung tch
cha nc ca h cng nh bng ti do l cy to iu kin cho mui pht trin. H
sinh hc ty tin hot ng vi ti lng hu c thp hn so vi h sinh hc k kh.
i vi h sinh hc ty tin s cp (tip nhn nc thi cha x l) c hai c ch x
l BOD nh sau [Mara v Pearson, 1987]:
Lng cn v tip theo l ln men k kh bn cn lng; n 30% lng BOD
trong nc thi u vo c th chuyn thnh kh mtan.
Vi khun hiu kh xy ha cc hp phn hu c khng lng c trong nc
thi cng nh sn phm ca qu trnh ln men k kh. Lng xy cn thit cho
qu trnh ny mt phn c cp t qu trnh khuch tn t nhin b mt. Tuy
nhin phn chnh l lng xy c to thnh t qu trnh quang hp ca vi to.
Chng pht trin mnh v lm cho h c mu xanh thm. To nhn c phn
ln cacbon dixit l sn phm trao i cht cui cng ca vi khun (Hnh 2.3).
Trong h sinh hc ty tin th cp (tip nhn nc thi sau khi x l mt phn trong
h sinh hc k kh), c ch x l BOD th nht din ra khng r rng. Cc hp phn
hu c theo BOD cn li khng lng c xy ha bi cc loi vi khun di dng
(Pseudomonas, Flavobacterium, Archromobacter and Alcaligenes spp). Lng xy
cn thit cho qu trnh x l BOD do hot ng quang hp ca vi to trong h sinh
hc ty tin cung cp.
Gi c tc ng quan trng trong hot ng ca h sinh hc ty tin v n lm tng s
khuch tn xy khng kh vo nc v xo trn cc tng nc trong h. S xo trn
ny to iu kin phn b ng nht BOD, xy ha tan, vi khun v to v lm tng
cng n nh cht thi.
H sinh hc ty tin c thit k x l BOD theo ti lng b mt tng i nh
(100 400 kg BOD/ha.ngy) cho to c pht trin mnh. Lng xy ha tan
cung cp cho cc loi vi khun trong h x l BOD do cc hot ng quang hp
ca to cung cp. Nh vy hot ng ca h sinh hc ty tin da vo s pht trin t
nhin ca to. H sinh hc ty tin thng c mu lam thm do mt m c ca
to. Trong h sinh hc ty tin, cc loi to lam (Chlamydomonas v Euglena) chim
u th hn so vi to lc (Chlorella).
10
cng s 1992]. Trn hnh 2.4 m t chu trnh nit v s bin i ca n trong h sinh hc
n nh nc thi.
Phtpho c loi b khi nc trong h n nh bng cch hp th vo sinh khi ca
to, h hp v lng ng [Mara v Pearson, 1986]. Houng v Glovna (1984) gi thit:
con ng tt nht loi b phtpho trong nc thi h n nh l vic gia tng s h
sinh hc x l trit s lm cho cc loi phtpho hot tnh hn trn lp mt bn cn y
h c xy ha. Tuy nhin, c nit ln phtpho phi c loi b khi nc chng
hin tng ph dng ngun tip nhn nc thi sau x l. Thc t cho thy h sinh hc
n nh x l nc thi c thit k da trn s loi b BOD v faecal coliform m
khng tnh n qu trnh x l cht dinh dng.
13
nhn vin cho h thng chui h sinh hc phc v s dn tnh ton n 250000 ngi.
Vi h thng ln hn, s lng cn b cng nhn vin c th tng theo t l.
Ht bn
Sau mt n ba nm, bn cn c ht ra khi h sinh hc k kh m bo dung
tch thit k ca h. Khi lng bn chim 1/3 dung tch h, ta cn tin hnh ht bn.
Trong ti liu [Mara et al., 1992] a ra cng thc tnh ton chu k ht bn (ht bn
sau khong thi gian n nm) nh sau:
V
n=
3Ps
(2.3)
Trong :
V th tch h sinh hc k kh [m];
P dn s tnh ton;
15
Bng 2.1. xut t chc cn b cng nhn vin cho h thng h x l sinh hc
Dn s tnh ton
10 000 25 000 50 000 100 000 250 000
Ngi qun l/gim
1
1
1
st
K s c kha
1
1
Nhn
vin
th
1
1
1
2
nghimb
Tr l qun l
1
2
2
2
S cng nhn
1
2
4
6
10
c
Li xe
1
1
1
2
d
Ngi lau ra
1
1
3
5
5
Tng cng
2
6
10
15
23
a
Ph thuc s thit b s dng.
b
Ph thuc mc hin i ca phng th nghim.
c
Ph thuc loi my xn c c s dng.
d
Ph thuc v tr v s lng thit b c s dng.
Ngun: Arthur, 1983.
16
17
NHIT :
H s
Ghi ch
Mu nc
Xanh
Nu-xm
- hng
c/trong
Mi
Vt ni, bt, vng
Thc vt ni
Trng thi b
(xi l, hang chut, c)
Tnh trng cng dn v cng x
(tc cng)
Mc nc
(bnh thng, qu cao, qu thp)
CC HIN TNG KHC: cc hot ng bo dng v vn hnh c thc hin ..
..
18
2.2 Bi lc ngp nc
Khi nim
Bi lc ngp nc (Wetlands) l h sinh thi ngm nc vi mc nc nng hoc xp
x b mt t, v c cy trng cc loi thc vt trong iu kin t m. Thc vt s
dng nng lng mt tri hp th cacbon t kh quyn v chuyn ha thnh cc
cht hu c l ngun nng lng cung cp cho cc hot ng sng v pht trin ca
cc vi khun d dng (ng vt, vi khun v nm).
Bi lc ngp nc c kh nng phn hy, chuyn ha cc cht hu c v cc cht
khc. Vi kh nng , bi lc ngp nc nhn to c s dng lm sch nc
(x l nc thi th, nng nghip, cng nghip v nc ma). Bi lc ngp nc
c coi nh qu thn ca to ha (kidneys of the landscape) vi nhng c tnh
v thy hc v cc chu trnh ha hc, l ni cha cc cht thi t cc ngun t nhin
v nhn to [Mitsch v Gosselink, 1993].
Ngoi mc ch dng x l nc, bi lc ngp nc cn c nhng li ch khc nh
to cnh quan v mi trng sng cho con ngi v cc loi th. C th coi bi lc ngp
nc nh cc siu th sinh hc bi tnh a dng sinh hc ca n. Nhiu loi mung
th (chim, b st, cc ng vt lng c, c v.v...) sng v pht trin trong mi trng
bi lc ngp nc hoc s dng cnh ng ngp nc lm ni c tr nh k vi mt
khong thi gian nht nh trong chu trnh sng v pht trin [Hammer, 1992]. Bi
lc ngp nc cn c cc gi tr cao v thm m.
Cc dng bi lc ngp nc nhn to
Bi lc ngp nc nhn to c th c phn loi theo hnh thc nui trng in hnh
ca cc loi thc vt nh: h thng thc vt ni, h thng r chm ni v h thng
thc vt chm [Brix v Schierup, 1989]. Hu ht cc h thng u s dng cc loi
cy r chm, tuy nhin c th phn loi theo dng vt liu s dng v ch dng
chy trong h thng (Hnh 2.5).
H thng dng chy b mt
H thng dng chy b mt l h thng c thit k c lp nc b mt tip xc vi
khng kh. Trong h thng dng chy ngm, mc nc c c nh thp hn so vi
b mt vt liu. i vi h thng dng chy ngm ngang, lp vt liu lun c gi
trong trng thi bo ho nc; i vi h thng dng chy ng, lp vt liu khng
trng thi bo ho v nc c cp khng lin tc m theo cc khong thi gian nht
nh v c thm qua lp vt liu (tng t nh trong h thng lc ct gin on).
Tt c cc dng bi lc ngp nc u c cy trng t nht l mt loi thc vt c r
trong mt loi vt liu no (thng l t, si hoc ct). Cc cht nhim c
kh nh s phi hp ca cc qu trnh ha hc, l hc, sinh hc, lng, kt ta v hp
th vo t, qu trnh ng ha bi thc vt v cc s chuyn ha bi cc vi khun
[Brix, 1993; Vymazal v cc cng s, 1998].
Bi lc ngp nc t nhin c din tch t nh hn 1 ha cho ti hn 1000 ha; khong
50% c din tch trong khong 10 n 100 ha. Bi lc ngp nc nhn to dng chy b
19
b)
c)
cc cht dinh dng trong nc thi, chuyn ha thnh sinh khi v c nh k thu
hoch ra khi h thng. Tuy nhin, bi lc ngp nc nhn to c s dng vi mc
ch x l nc thi, lng cht dinh dng c kh do thu hoch cy trng thng
khng ng k so vi ti lng dinh dng cn loi b t nc thi (xem c th ti
phn chc nng ca thc vt).
Li ch ca bi lc ngp nc nhn to
Tt c cc dng bi lc t nhin hay nhn to u gp phn pht trin a dng sinh
hc ca cc loi ng vt v thc vt v c gi tr thm m i vi cng ng.
S pht trin ca h sinh vt v chui dinh dng trong bi lc ngp nc
Cc dng thc vt pht trin v chui dinh dng ca chng ph thuc vo mi
trng vt l trong bi lc. Cc bi lc ngp nc t nhin l nhng h sinh thi c
nng sut pht trin cao do s phong ph v nc v cc cht dinh dng c trong
tng t b mt ca tri t [Mitsch v Gosselink, 1993]. V d, trong h thng bi
lc ngp nc b mt c mc nc nng, cc thc vt ni s hn ch s pht trin ca
to trong nc do kh nng to bng ngn cn qu trnh quang hp ca cc loi thc
vt trong nc nh rong, to. Nu s pht trin ca to l cn thit nhm tng cng
chui thc n cho cc loi thy sinh (nh c, tm, cua), th h thng cn c thit
k vi mc nc su v c khng gian mt nc. Ngc li, phc v cho mc
ch x l cht l lng v to, bi lc ngp nc cn c mc nc b mt nng v cy
trng cc loi thc vt ni c bit l ti khu vc thu nc ra khi h thng nhm
ngn cn s pht trin ca to. Trong mt s trng hp, ngoi mc ch lm sch v
nng cao cht lng nc, bi lc ngp nc nhn to cn c cng dng nui trng
cc sn phm a phng nh nui trai nc sch hoc to iu kin gii tr nh cu
c Tuy nhin cn c s quan tm cht ch ti cc cng tc qun l v vn hnh i
vi cc loi bi lc ngp nc dng cho mc ch nui tm hoc cc dng thy sn
khc c bit l nh hng ca vi khun v mm bnh.
Mi trng sng ca cc loi chim v ng vt hoang d
Mt trong nhng li ch ca bi lc ngp nc nhn to l kh nng to mi trng
sng v lm phong ph cc loi chim. Tng cng s a dng ca cc yu t vt l
trong bi lc ngp nc s lm tng tnh a dng sinh hc trong h thng. V d, s
lng cc loi chim nc s tng nu mt bng bi lc c thit k xen k cc phn
khng gian mt thang nc mt ph thc vt ni v to cc khu vc t ni. Cc loi
chim li nh c, su a sng ti cc khu vc c mc nc nng, c cc loi thc vt
tha, cc vng m ven bin v cc khu vc tip gip gia cc vng nc su v t
kh c mi trng thun li cho vic sinh sn ca cc loi c l ngun thc n ca cc
loi chim ln v li. Cc bi lc ngp nc rng c kh nng cung cp ngun thc n
v mi trng sng tt cho cc loi chim n tht nh chim ng, diu hu. Nu cng
tn ti cc loi cy sng v cht trong bi lc s to iu kin cho cc loi chim xy t
v sinh sng lu di. Cc loi ng vt c v nh cc loi chut, cng c th sng v
tn ti trong cc bi lc nhn to. c c cc li ch nh thu ht s pht trin ca
23
24
26
tip cn c;
To nhng im nghin cu i
sng hoang d;
Duy tr cc ti liu kim sot.
h ca cng chng;
Cng b cc s liu v cht lng
nc chc nng ca vng m ly;
Quan st hot ng sng ca cc loi
th hoang d m khng nh hng
n chng;
Cho cng chng bit v hot ng
ca h thng.
29
Cc b
Vai tr trong x l
phn ca
thc vt
Nhng m Gim nh sng gim s pht trin ca cc phiu sinh
ni trn mt
vt;
nc
nh hng n kh hu ti khu vc cch nhit v ma
ng;
Gim sc gi gim nguy c xo trn;
To cnh quan p;
Tch t cht dinh dng.
Nhng m C tc dng lc lc cc vt th trong dng nc thi;
chm di Gim tc dng chy tng tc lng ng, gim
nc
nguy c xo trn;
Cung cp b mt dnh bm cho cc mng sinh hc;
Nh kh xy thng qua qu trnh quang hp tng cng
qu trnh phn hy hiu kh;
Tiu th cht dinh dng.
R v thn Gia c b mt lp bn lng ng t si mn;
r trong lp Chng tc nghn trong h thng dng chy ng;
bn
Nh kh xy lm tng cng qu trnh phn hy hiu kh v
nitrat ho;
Tiu th cht dinh dng;
Lm pht sinh cc cht khng sinh.
Ngun: Brix, 1997
c tnh vt l
S c mt ca thc vt trong cc bi lc lm gim tc dng chy [Pettecrew and
Kalff, 1992; Somes v cng s, 1996], to ra iu kin tt hn cho qu trnh lng
ng cc cht rn, gim nguy c si mn v xo trn, tng thi gian tip xc gia
nc v thc vt. Trong cc h thng dng chy ng, thc vt vi cc chc nng
hot ng ca h r lm gim nguy c tc nghn dng chy trong lp vt liu lc
[Bahlo and Wach, 1990].
Thc vt bao ph bi lc ging nh tm mng sinh hc ngn gia khng kh v t
m hoc b mt nc to ra s khc bit c ngha ca nhiu thng s mi trng.
Gim tc gi gn mt t hoc mt nc lm gim s xo trn ca cc cht lng, v
vy c th loi b cc cht rn khi nc thi bi qu trnh lng ng. Tuy nhin
nhc im ca vic gim tc gi gn b mt nc l gim kh nng lm thong
trong nc.
31
Chi ph u t
Chi ph u t bao gm cc chi ph thit k, xy dng v mua tt c cc nguyn liu
phc v cho vic xy dng bi lc nhn to. Nn dng gi ti a phng.
Chi ph vn hnh v bo dng
Ging nh chi ph u t, chi ph vn hnh v bo dng ph thuc vo iu kin
kinh t a phng. Chi ph vn hnh bao gm chi ph kim sot cht lng v dng
chy. Bo dng bao gm bo dng bm, v h thng thy lc, lm c, chng dch
bnh, ct ta cy, to thm m, bin bo, lm hng ro.
ng dng
Bi lc nhn to c th x l mt s loi nc thi, bao gm:
Nc thi sinh hot;
Nc thi nng nghip;
Nc t m axit;
Nc thi cng nghip;
Nc ma v;
Nc t m.
Thng dng nht l dng x l nc thi sinh hot t cc h gia nh v nc thi
th. Vi cc loi nc thi khc bi lc nhn to ch yu c thit k x l theo
thnh phn cht nhim v tiu chun thi c th. Chnh v vy m vic thit k h
thng thng ph thuc vo cc iu kin c th ca khu vc v i tng cn x l.
2.3 H thng lc ct gin on
M t chung
Theo tc lc c th phn thnh hai loi h thng lc ct gin on (LCG) chnh l
h thng lc chm v lc nhanh. Loi LCG dng lc chm c ng dng u tin
ti Anh vo nhng nm u ca th k XIX v c s dng rng ri trn th gii.
Sau mt thi gian, loi LCG dng lc nhanh c pht trin x l nc sng
c c cao ca cc con sng chnh M [McGhee, 1991]. Loi LCG dng lc
nhanh (vi ti lng thy lc b mt t 5 n 15 m/h.m) c cng sut lc cao gp 50
ln so vi loi LCG dng lc chm (0,1 n 0,4 m/h.m). H thng LCG dng lc
nhanh thng thng bao gm cc cng on: lm keo t; kt bng; lng; lc v kh
trng [Thonart, 2006; McGhee, 1991]. Vt liu lc trong h thng lc dng chm
(kch thc ht trung bnh t 0,15 n 0,3 mm) thng nh v mn hn so vi dng
lc nhanh (kch thc ht trung bnh t 0,6 n 2 mm). Phng php ra lc i vi
hai h thng ny c thc hin khc nhau. H thng lc nhanh yu cu phi ra lc
thng xuyn, thng thng chu k ra lc l 2 ngy/ln. Bin php ra lc l s
dng dng chy ngc qua lp vt liu lc (ra lc ngc). H thng lc chm gim
c ti a tn sut lm sch (thng thng sau t hai n ba thng) bng cch loi
b mt phn (vi cm) lp vt liu lc pha trn [Thonart, 2006]. Trong phn ny ch
cp ti h thng LCG dng lc chm l cng trnh c kh nng ng dng thch hp
trong XLNT.
34
35
36
Nhn cng
Vic xy dng bi lc khng i hi ngi cng nhn c trnh cao, thi gian vn
hnh v bo dng bi lc ch khong 2 gi mi ngy v c th c tin hnh bng
lao ng ph thng [EPA, 1999].
39
40
42
2,4
HRT 0,50
log
hay
(*)
Trong :
S - nng cht nn (mg COD/L), v v r tng ng vi trc v sau x l;
E - hiu sut x l cht nn (%);
c1, c2 - hng s thc nghim;
HRT - thi gian lu nc (ngy).
T biu nu trn hnh 2.14a, ta thy: c1= 0,5 v c2 = 0,87, do cng thc (*) c
vit thnh:
E = 1 0,87 (HRT)-0,5
Cc h thng c lp bn y chuyn ng v gin n
Trong h thng c lp bn y chuyn ng (hnh 2.13c), vt liu lu gi bn c dng
ht c gi trng thi lun chuyn ng do lc cn ma st ca dng chy ngc gy
nn. Vt liu lu gi bn s dng trong h thng BC cn c t trng thp nh cht do
hoc antraxt nhm gim vn tc cn thit ca dng cht lng chy ngc, do gim
chi ph vn hnh my bm. Qu trnh BC i hi ng knh ca ht vt liu nh hn
3 mm v vn tc dng chy ngc khong 20 m/h. Nc thi sau x l c tun hon
m bo duy tr n nh ca vn tc dng chy ngc. su ca b dao ng t 4
n 6 m. Vi din tch tip xc b mt ln ca cc ht vt liu trong tng bn chuyn
ng s m bo kh nng lu gi c lng sinh khi ln trong h thng. Qu trnh
BC rt kh thi trong XLNT hu c vi cc mc nng a dng; nhit di 35C,
ti lng hu c 1040 kg COD/m3.ng, h thng BC c th t hiu sut x l COD
trn 90%. B BC c th duy tr c nng sinh khi cao, chu c ti lng hu c
ln. Do c vn hnh theo ch tun hon nc sau x l nn b BC c kh nng t
iu chnh (pha long nng hu c u vo bng dng tun hon), trnh c cc hin
tng gy sc t ngt c th xy ra do cc dao ng ln v nng cht hu c trong
nc thi u vo. Cc b ny cng khng i hi nhiu din tch xy dng. Qu trnh
BC ph hp nht vi nc thi cha cc thnh phn nhim dng ho tan v h
thng khng c kh nng gi li cc cht rn. Cc ca vo v ra ca b cn c thit k
47
48
49
Trn hnh 2.14b th hin cc kt qu quan trc hiu sut x l v thi gian lu nc
trong qu trnh vn hnh mt s h thng BC v BGN. Mi quan h gia cc thng
s ny c th c th hin theo cng thc sau:
E = 1 0,56 (HRT) -0,6
B x l sinh hc dng chy ngc qua tng bn k kh
B x l sinh hc dng chy ngc qua tng bn k kh (UASB) (xem hnh 2.13f) c
Lettinga v cc ng nghip trin khai vo nhng nm 1970 ti i hc Wageningen, H
Lan. B UASB l h thng k kh tc cao c s dng rng ri nht trong x l cht
thi k kh. S cu to b USAB c m t trn hnh 2.15. Thit b c th nht ca
b USAB l b phn tch pha rn-lng-kh. Thit b ny c b tr phn trn ca b v
chia b thnh hai phn: phn di l vng phn hy, v phn trn l vng lng. Nc thi
c phn phi u vo ti vng y, chy ngc qua lp bn v vo vng lng thng
qua cc k h gia cc b tch pha.
Do b tch pha c cu to thnh nghing dc, din tch phn nc trong vng lng tng
dn theo chiu dng ca dng chy, nn vn tc dng chy ngc gim dn khi cht lng
chy v pha im x. Do vn tc cht lng gim dn, phn bn b cun theo dng chy
vo vng lng c th kt t v lng xung. Ti mt thi im no , khi trng lng ca
lp bn kt t trn b tch pha s vt qu lc ma st c th gi n trn b mt nghing
dc, bn s trt xung khoang phn hy pha di v li tham gia vo sinh khi bn c
vai tr phn hy cht hu c trong nc thi u vo. Nh vy, vng lng pha trn
gip cho h thng c th gi c khi lng bn ln trong b USAB ng thi hn ch
c ti thiu nng cht cht l lng trong nc sau x l.
Cc bt kh sinh hc pht sinh t qu trnh phn hy k kh cc cht hu c trong lp bn
y ni ln theo chiu dng chy ti b mt phn gii cc pha lng - kh bn trong thit
b tch pha. Cao trnh b mt phn gii ny c th ngang bng vi cao trnh mt phn
gii nc - kh trong vng lng, hoc c th mc thp hn nu s dng van thy lc
tng p sut ca kh sinh hc (xem hnh 2.15). Cc bng bn dnh trn hoc b cun theo
bt kh c th ni ln mt phn gii pha trong thit b tch kh, nhng sau s lng
xung khi cc bt kh thot vo pha kh t mt phn gii. Cc vch ngn c b tr bn
di cc khe h gia cc thit b gom kh c tc dng hng dng, ngn khng cho bt
kh lt vo vng lng pha trn nhm hn ch kh nng to dng chy ri lm cn tr qu
trnh lng ca cc ht bn.
50
Biogas Kh sinh
outlet
hc
Effluent
outlet
h
h
Hydraulic Thit b
seal
tch kh
Deflector
Mng thu
nc
Transition
zone
Effluent
Phase separator Thit discharge
b tch pha
element
rn Transition
- lng - kh
zone
Tm hng dng
Transition
Anaerobic sludge blanket
Lp bn y k kh zone
Vng lng
v x nc
sau x l
Vng
chuyn tip
Vng
phn hy
InfluentNc thi
Nhit >20 oC
CODremoval ef
ciency(%)
90
Temperature >20oC
80
70
50
30
0
10
20
50
100
Hnh 2.16. Quan h gia hiu sut x l cht hu c v thi gian lu nc.
So snh hot ng ca phng php x l nc thi k kh
Quan h tuyn tnh gia lgart ca hiu sut x l v thi gian lu trong tt c cc h
thng x l k kh c th c biu th bng phng trnh sau:
E =1- c1(HRT)-c2 .
Trong hng s c1 v c2 th hin c tnh ca cc qu trnh x l k kh khc nhau c
Thi gian lu (h)
gi tr c lit k trong bng 4.18.
C th thy rng trong bt k h thng no, hiu
sut thc cng chnh lch ng k so vi gi tr d on. Mc d vy, s liu cho
thy:
i vi nhit trn 20oC, hiu sut x l ca cc qu trnh xem xt c th
t trn 80%, nhng thi gian lu cn thit dao ng ng k tu theo loi h
thng;
Kh nng x l ca cc loi b UASB v b BC hoc BGN c xu hng ging
nhau khi c thi gian lu ging nhau;
52
c1
c2
c1
0,68
0,56
0,87
1,53
2,4
c2
0,68
0,60
0,50
0,64
0,5
HRT (h)
5,5
5,5
20
24
144 (= 6 ngy)
http://doc.edu.vn/tai-lieu/chuyen-de-xu-ly-nito-trong-nuoc-thai-52578/
54