CEM - Chi Thi Sinh Hoc - 19.6.2014 PDF

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 19

TNG CC MI TRNG

TRUNG TM QUAN TRC MI TRNG

NG DNG CH TH SINH HC TRONG


QUAN TRC MI TRNG NC

B L Hong Anh
PG. Trung tm Quan trc Mi trng

Hi Phng, 6/2014

TNG QUAN
Quan trc mi trng gm 3 thnh phn c bn: l, ha hc v
sinh hc;
Ch th sinh hc l s dng mt cch c h thng cc p ng
sinh hc ca cc sinh vt ch th nh gi s bin i cht
lng mi trng;
Quan trc da vo sinh vt ch th (Biomonitors) l cng c
qun l mi trng nc hiu qu, h tr ng k cho cc chng
trnh quan trc l ha hc v khng i hi thit b t tin, chi
ph khng cao khi thu mu v phn tch, khng yu cu trnh
chuyn mn cao thc hin khu thu mu v nh loi loi;
ng dng ch th sinh hc trong quan trc mi trng nc ang
tr nn rt ph bin vi nhiu loi cng ngh a dng (ty mc
ch v yu cu quan trc).

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

VAI TR CA SINH VT CH TH
TRONG QUAN TRC MI TRNG NC
u th dng cc nhm sinh vt lm ch th cht lng nc:
Rt a dng v thnh phn v s lng loi trong t
nhin, thun tin ng dng trong cc chng trnh quan
trc;
C phn b n nh theo lu vc; c kh nng phn nh
vn nhim ti cc im khi vic x thi kt
thc/khng quan st thy;
Nhiu loi nhy cm vi nhim, cho php pht hin
c nhiu vn nhim, c bit l nhim mt s
hp cht dng vt kh pht hin qua phn tch mu l
ha hc hoc vic phn tch qu tn km;
Nhiu nhm sinh vt c vng i di, phn nh c
din bin cht lng mi trng thi gian di v khng
i hi tn sut quan trc lin tc;
Mt s loi c bit ph hp cho cc phn tch trong
phng thHi
nghim.
tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

CC NG DNG
TRONG QUAN TRC MI TRNG NC
Mt s hng ng dng ph bin hin nay:
1- Phn tch c hc mi trng;
2- nh gi nhanh cht lng nc (phc v mc ch
khai thc nc ung, nc sinh hot, qun l mi trng);
3- nh gi, quan trc din bin cht lng nc cc lu
vc sng, sui, h theo ma v theo nm;
4- Bo tn, phn tch a dng thnh phn loi ca khu vc;
5- Nghin cu khoa hc (V d: nh gi nh hng ca
bin i kh hu, xm nhp mn...).

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

CC NG DNG PH BIN VIT NAM


i vi cc chng trnh quan trc dng sinh vt ch th
trong nc:
o Ch yu da vo cc ch th sinh hc nh gi cht lng mi
trng nc;
o Nguyn l: Kt qu thu mu thc a v phn tch mt/mt s sinh
vt ch th c quy i ra cc ch s, ch th o lng, hay m
hnh m t v mt h sinh thi /trng thi ca sinh vt, qua
nh gi hin trng v din bin mi trng c tr ca cc sinh
vt ch th.

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

MT S LOI CH TH SINH HC
TRONG QUAN TRC MI TRNG NC
Theo loi ch th: Ph bin hin nay:
o Thc vt ni: mt s loi thuc ngnh to lc, to lam, to vng,
to silic, to gip;
o ng vt ni: mt s loi gip xc sng tri ni tng nc mt;
o ng vt khng xng sng y c ln: ph bin nh cc loi
ngnh thn mm, giun t, cc u trng cn trng
o Mt s loi c nc ngt, nc l, nc mt...
Theo tnh ch th:
o Sinh vt nhy cm (Biosensor):
C s nhy cm cao vi nhng
bin i ca mi trng.
o Sinh
vt
tch
t
(Bioaccumulator): c kh nng
tch ly cc kim loi nng trong
c th nng cao hn mi
trng xung quanh. V d: c,
trai, hn, rong
Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

MT S LOI CH TH SINH HC
TRONG QUAN TRC MI TRNG NC
Theo cp ch th: 4 cp chnh:
o Ch th di loi: phn tch t bo, m hoc b phn ca sinh vt
ch th;
o Ch th loi:
Thng qua nh tnh v nh lng cc sinh vt ch th;
Ph bin nh cc nhm c, giun, trai c, cc loi cn trng
o Ch th qun x : da trn php o ca mt nhm sinh vt c th
trong qun x. V d:
Ch s a dng (Margalef, Shannon-Wiener);
Ch s nhim (BMWP, ASPT, ASTPT);
Ch s sinh hc tng hp (ch s tng hp c IBI, ch s tng
hp da vo ng vt KSXCL MMIF);
Ch s v tnh ton vn,...
o Ch th h sinh thi: o c nng sut s cp hoc qu trnh h
hp ca cc qun x.
Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

CHNG TRNH QUAN TRC MI TRNG NC


DNG SINH VT CH TH
Cc nhm sinh vt thng dng:
Thc vt ni: cc loi to gip, to mt, to silic, to lam, to
lc;
ng vt ni: v d gip xc chn cho, trng bnh xe
ng vt khng xng sng c ln.
T.Gip
1%

T.Mt
15%

Cc ch th sinh hc nh gi cht lng mi trng:


Ch s n l:
Ch s a dng: Margalef, Shannon-Wiener, Simpson;
Ch s nhim: BMWP-Viet, ASPT;

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

T.Silic
27%

T.Lam
13%

T.Lc
44%
Ton lu vc

CHNG TRNH QUAN TRC MI TRNG NC


DNG SINH VT CH TH
o a ch s: L vic kt hp nhiu ch s, cho php tch hp nhiu
ngun thng tin (v a dng loi, tnh nhy cm, ch th nhim)
vo 1 ch s duy nht;
=> L hng ang c quan tm thi gian gn y trong v ngoi
nc.
1
0,9
0,8

MMI

0,7

Lp 1

0,6

Lp 2

0,5

Lp 3

0,4

Lp 4

0,3

Lp 5

0,2
0,1

Sng Cu

Sng Cng

SNT

SPH

SCC

SDU

SCO-5

SCO-4

SCO-3

SCO-2

SCO-1

SCA-6

SCA-5

SCA-4

SCA-3

SCA-2

SCA-1

Cc sng khc

V d ch s tng hp BBI (B) v


MMI (Vit Nam)

MT S NG DNG KHC
Ngoi phng php s dng cc ch th sinh hc nh gi cht
lng mi trng nc, mt s phng php da vo cng ngh,
thit b hin i ang c ph bin Vit Nam. in hnh nh:
o
o
o

Phn tch nhim da vo sinh vt tch t;


Phn tch c hc mi trng;
nh gi nhanh cht lng nc.

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

PHN TCH NHIM DA VO SINH VT TCH T


L phng php phn tch ho sinh hu c m c th ca mt s
loi sinh vt c kh nng tch t, qua pht hin cc cht nhim
d dng hn so vi phng php phn tch l - ha hc;
C th nh gi nhim cc kim loi nng (Cu, Zn, Pb, Asen)
trong mi trng (t, nc, trm tch);
Cc loi ch th ph bin:
ng vt hai mnh (trai, hn, trng trc, c): u im chnh
c nh loi r, d nhn dng, d tch t cht nhim, vng
i di;
Cc loi khc: C (t ph bin hn do thng c ngng cht
vi gii hn nng nhim nht nh v c phn b khng tnh
ti), giun t, rong,

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

PHN TCH C HC MI TRNG


ng dng cho ch th loi v
di loi;
Da vo phn ng gy cht
(sub-lethal) hoc quan st s
thay i bt thng v di
chuyn, sinh sn, lm t, hnh
thica cc loi i vi mi
trng c c cht;

Nng (log)

Mt s sinh vt ch th ph bin: rn nc (daphnia), to, con


traithng ph bin da vo nhm c (v d c nga vn);
C th ng dng cho quan trc hin trng v/hoc phn tch,
theo di trong phng th nghim;

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

PHN TCH C HC MI TRNG


Thit b quan trc c cht dng rn nc:
Nguyn l: h thng
gm 1 hoc 2 bung
mu o; gim st 24/24
gi v pht hin, a tn
hiu cnh bo t ng;
Phn tch, pht hin
nhim qua gim st
hnh vi bi ca nhm
rn nc (thng s quy
lut di chuyn, tc
trung bnh, s phn b
v v tr bi trong tng
nc,)
B nui gn lin my
Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014
chnh.

PHN TCH C HC MI TRNG


Thit b quan trc c cht dng to:

Nguyn l: o s c ch quang
hp ca to trong mi trng c
c t;
Phng php o bng hunh
quang trc tip xc nh nng
chlorophyll trong mi trng
v xc nh cc nhm to;
B nui to gn lin my chnh.

Phn mm quan trc To


Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014
Ngun: Cng ty REECO

NH GI NHANH CHT LNG NC


ng dng nh gi cht lng: Nc cp sinh hot, nc
mt, nc sng, ao, h cha
Phng php dng c cho phng th nghim, trm quan trc v i
hin trng;
nhy phng php t trung bnh n cao (ppm-ppb) i vi cc
dng hp cht: c t h hp, c t thn kinh, thuc dit loi gy hi;
V d: H thng video gim st, phn tch hnh vi bi ca c pht
hin nhanh chng nc cha c cht; cnh bo nhanh v dng c
cho nhiu loi c;

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

NH GI NHANH CHT LNG NC

Dng thit b o nhanh hin trng (v d o to):


o hm lng chlorophyll (in situ);
su quan trc ti a: 0 - 100 m; 0 - 300 m; 0 - 1000 m;
Bng m t d liu thi gian thc theo su quan trc.

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

DNG CC M HNH SINH THI


Phng php dng cc m hnh, thut ton d bo: Da vo cc
nguyn l, quy lut tng tc gia cc yu t l - ha hc v sinh hc.

1
low

high

Genetic algorithms

cond

width

Fuzzy logic

DO

Baetis

Bayesian
Belief Networks

ANN
DO %sat

Decision trees

48.6%

> 48.6%

depth
0.4m
0

> 0.4m
1

17

NH HNG DNG SINH VT CH TH


I VI HOT NG QUAN TRC

Quan trc da vo sinh vt ch th l cng c hiu qu, h tr


c lc cho chng trnh quan trc l - ha hc;

Cn ph bin, m rng hng s dng sinh vt ch th trong cc


chng trnh quan trc mi trng nh k;

Cn u t pht trin ngun lc v c s vt cht ng dng


cc cng ngh ph bin trong quan trc dng sinh vt ch th;

Cn m rng hng cc hng khai thc, s dng sinh vt ch


th trong lnh vc mi trng (v d: nh gi bin i kh hu,
ngng chu ti cc sng sui).
Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

XIN CHN THNH CM N!

Hi tho Quan trc mi trng Ln th 5, Hi Phng 19 - 20/6/2014

You might also like