VJEBA 8

OSOBINE ZVIJEZDA
Osnovne osobine zvijezda se kvantitativno opisju veliinama: poluprenik zvijezde,
masa zvijezde, udaljenost zvijezde, temperatura na povrini zvijezde i luminoznost (sjaj)
zvijezde.
Udaljenost zvijezda
Zvijezde i ostali objekti (galaktike/galaksije) u svemiru se nalaze na ogromnim
udaljenostima, te se jedinice za udaljenost zvijezda uvode mnogo vee od kilometra. Tako je
uvedena astronomska jedinica koja predstavlja srednju udaljenost Zemlje i Sunca (1aj = au =
149 597 870,7 km), godina svjetlosti koja predstavlja udaljenost koju svjetlost pree za
godinu dana (gs = ly = km) i parsek, oznaka pc, a dolazi od kombinacije paralaksa-sekunda
(1pc = 3,1.1013 km; 1pc = 3,262 gs, 1pc = 206265 aj).
Udaljenost zvijezda se odreuje mjerenjem paralakse. Zvjezdana paralaksa je ugao
pod kojim se sa neke zvijezde vidi velika poluosa Zemljine putanje oko Sunca, okomita na
spojnicu Zemlja-zvijezda, a izraava se u lunim sekundama (1839. Henderson je naao da
Proksima Centauri, na udaljenosti 4,9 gs, ima paralaksu 0,91'', a sadanja vrijednost je 0,762'';
paralaksa za Sirius iznosi 0,377'').
Ako je poznata paralaksa zvijezde p u lunim sekundama onda se udaljenost zvijezde
u parsecima rauna prema relaciji
1
r
(8.1)
p
Ako je poznata paralaksa (u lunim sekundama) udaljenost zvijezde u godinama svjetlosti
izraunati prema relaciji
3,262
r
( gs)
(8.2)
p
Zvjezdana paralaksa (p) se naziva i trigonometrijska paralaksa.
U modernoj astronomiji se podaci o paralaksi dobijaju kroz podatke koje prikuplja
satelit HIPPARCOS (High Precision Parallax Collecting Satellite). Izmjerene su paralakse za
oko 120000 zvijezda s tanou od 0,002''.

Veliina zvijezda
Promatrajui zvijezde moe se zapaziti da se vide razliite po sjaju (neke sjaje manje,
a druge puno vie), po boji (neke se vide plaviaste, ukaste, crvenkaste, itd.) i po veliini
(neke su vei ili manji svijetli treperavi diskovi). Zvijezde prema promatranom (prividnom)
sjaju prvi je klasificirao Hiparh (2. stoljee p.n.e.) uvodei prividnu veliinu-magnitudu
zvijezde oznaenu brojevima od 1 do 6. Broj jedan reprezentira najsjajniji objekt na nebu, a
broj 6 onaj objekt koji jo moe vidjeti ovjek golim okom.
Prividna veliina-magnituda zvijezda ili prividni sjaj zvijezda, a oznaava se
simbolom m. U Tabeli 1 prikazane su prividne veliine nekih objekata.

Tabela 1.
Objekt na nebeskoj sferi
Sunce
Mjesec (pun)
Venera (kada je najsjajnija)
Sirius
Vega
Betelgez
Arktur
Kapela
Polaris
Dubhe

Prividna veliina
-26,7
-12,7
-4,4
-1,5
0,1
0-1,3
0,24
0,2
2,1
1,9

Osjeaj sjaja se ne doivljava linearno nego eksponencijalno, to je otkrio Norman

Rober Pogson 1856. godine. Pogson je naao da omjer sjaja dvije zvijezde, ije se prividne
veliine razlikuju za 1 iznosi 2,512. Ova vrijednost jednaka je 5 100 . Jednostavno je vidjeti
da vrijede sljedee relacije:
5
100 = 2, 512 i log2,512 = 0,4
Kasnije su vrijednosti prividnih veliina sjajnih objekata proirene na nulu i negativne
vrijednosti, kao i vrijednosti vee od 6. Ako prividnom sjaju zvijezde (I1) odgovara prividna
veliina m1, a prividnom sjaju druge zvijezde (I2) odgovara prividna veliina m2 onda je
prema Pogsonu

I1
2,512 ( m2 m1 )
I2

(8.3)

Prividni sjaj (prividna veliina) zvijezde ovisi od koliine energije koju zvijezda emitira u
jednici vremena (od njenog stvarnog sjaja), udaljenosti i koliine meuzvjezdane materije na
putu od zvijezde do promatraa.
Osim prividne definirana je i apsolutna zvjezdana veliina (M). Zvijezda ima
apsolutnu veliinu koja je jednaka njenoj prividnoj veliini ako se zvijezda nalazi na
udaljenosti 10 pc.

Veza izmeu prividne i apsolutne zvjezdane veliine

Osvijetljenost koju daje zvijezda obrnuto je proporcionalna kvadratu njene udaljenosti. Za
zvijezdu koja se nalazi na udaljenosti r i za zvijezdu koja je na udaljenosti 10 pc omjer
osvijetljenosti iznosi:

E1

E2

1
E
(10 pc ) 2
r2
, 1
1
E2
r2
(10 pc) 2

(8.4)

E1
2,512 ( m2 m1 ) , prema tome, moe se
E2
zakljuiti da veoj osvijetljenosti koja potie od neke zvijezde odgovara manja zvjezdana
veliina. Izjednaavanjem desnih strana (8.3) i (8.4) dobija se jednadba:
(10 pc) 2
2,512 m2 m1
r2
Kako je omjer osvijetljenosti prema Pogsonu

Ako je m2 = M i m1 = m podljednja jednadba postaje

(10 pc ) 2
2,512 M m
r2
Ako se logaritmiraju lijeva i desna strana (8.5) dobije se

(8.5)

( M m) log 2,512 2 log 10 2 log r

( M m) 0,4 2 2 log r
M m 5 5 log r
m M 5 5 log r
Sreivanjem posljednje jednadbe dobije se veza izmeu prividne i apsolutne zvjezdane
veliine:
M m 5 5 log r
(8.6)
Nakon uvrtavanja relacije (8.1) u (8.6) dobije se jednadba u kojoj se apsolutna zvjezdana
veliina odreuje ako je poznata prividna zvjezdana veliina i paralaksa te zvijezde:

M m 5 5 log p

(8.7)

Luminoznost zvijezde
Luminoznost ili stvarni sjaj zvijezde (L) je veliina koja pokazuje koliko energije zrai
zvijezda u jedinici vremnea s jedinine povrine.
L 4R 2 B( R) 4r 2 B (r )

(8.8),

gdje je B(R) izraena energija u jedinici vremena sa zvijezde povrine 4R 2 , a B(r) energija
koja stigne na povrinu 4r 2 , na udaljenosti r od zvijezde. Jedinica za luminoznost je vat
(W). Uglavnom se luminoznost izraava preko luminoznosti Sunca, Ls , (koliko puta vie od
Sunca data zvijezda zrai enenrgije). Luminoznost zvijezde ovisi od njenih dimenzija
(poluprenika), mase i temperature.
Artur Edington je 1928. naao vezu izmeu mase i luminoznosti zvijezde: luminoznost
zvijezde je direktno proporcionalana treem stepenu njene mase ( L m 3 ), pri emu se masa
zvijezde izraava premo mase Sunca: m = NMs. Luminoznost Sunca je reda veliine 1026 W,
Siriusa reda veliine 1024 W. Mjera stvarnog sjaja zvijezda je njena apsolutna veliinamagnituda. Ukupna luminoznost Sunca iznosi:Ls = 3.9 x 1026 W. Iznos Suneve energije koja
dospijave na povrinu Zemlje i iznosi E0=1370 W/m2 i naziva se solarna konstanta.
Luminoznost tijela se najee se izraava preko Ls. Tako za Betelgez L=1400 Ls. Veina
zvijezda ima manju luminoznost od Sunca. Veliki broj zvijezda ima L=0,001Ls.

Luminoznost se moe odrediti ako se zna prividna veliina zvijezda (m)

L LS 2,52 m s m ,
gdje je ms prividna veliina Sunca, a m prividna veliina zvijezde luminoznosti L.

Spektralni tipovi zvijezda

Istraivanje spektara (spektara koji odgovaraju vrsti emitirane ili apsorbirane
svjetlosti) koji potiu od nekog izvora datira od prvih desetljea 19. stoljea. Prvu spektralnu
analizu Suneve svjetlosti napravio je Isaac Newton u poznatom eksperimentu s prizmom.
Kasnije su se istraivanjima spektara bavili brojni fiziari, a najvaniji doprinos je bila
spoznaja da svaki element u prirodi emitira svjetlost odreene valne duljine - kae se da svaki
elelment ima svoj spektralni potpis, ako je u stanju da zrai svjetlost.
Josep von Fraunhofer je izumio spektroskop (ureaj za promatranje spektara), a 1814.
je otkrio 574 spektralne linije u Sunevom spektru. Fraunhofer je osniva zvjezdane
spektroskopije poto je prvi uoio da se spektri svjetlosti zvijezda razlikuju od spektra
svjetlosti koja potie od Sunca. Tamne linije u apsorpcijkom spektru danas se nazivaju
Fraunhoferove linije.
Bunsen i Kirchhoff su utemeljivai jedne discipline koja istrauje spektre- spektralne
analize.Na Slici 1 prikazan je izvor svjetlosti iji je spektar kontinuirani (a), a ko se ta
svjetlost propusti kroz plin onda se dobije kontinuiranio spektar tog izvora s tamnim linijama
koje odgovaraju tano odreenim valnim duljinama svjetlosti koje odgovaraju odreenim
elementima u prirodi. Spektar (c) na Slici 1 predstavlja linijski spektar koji emitira plin koji se
nalazi u oblaku u blizini izvora svjetlosti koji se analizira.

Slika 1. Spektri (emisijski i apsorpcijski) kontinuiranog (a), linijskog spektra plina (c) i
kontinuiranog s tamnim linijama zbog apsorpcije (b).

Slika 2. Kontinuirani spektar Sunca s tamnim linijama u podruju vidljive svjetlosti.

Zvijezda, pa i Sunce, je kugla, vrela i gusta u unutranjosti i emitira kontinuirani
spektar, dok njena hladnija i rjea atmosfera emitira svjetlost iji je spektar linijski. U
Sunevom spektru dominantna svjetlost je ultraljubiasta, vidljiva i infracrvena, ali Sunce ima
i rendgensko zraenje, gama zraenje i drugu vrstu elelktromagnetskog zraenja-svjetlosti.
Spektar Suneve svjetlost u vidljivom podruju (400nm 780 nm) prikazan je na Slici 2, na
kojoj se vide za svaku boju kontinuiranog spektra i tamne linije koje daju informaciju od kojih
elelmenata je Sunce strukturirano. Sunev spektar snimljen na Zemlji i na granici atmosfere
prikazan je na Slici 3.

Slika 3. Spektar Suneve svjetlosti koja dospijeva do Zemlje.

Objanjenje: (1) Raspodjela izraene enenrgije snimljena na gornjoj granici atmosfere; (2)
nakon apsorpcije u ozonosferi; (3) nakon rasprivanja na molekulima plinova u atmosferi;

(4) nakon raspriivanja na aerosoli i (5) pri tlu nakon apsorpcije od vodene pare i ugljinog
dioksida.
Spektralna klasifikacija zvijezda
Razvoj optike i ureaja za istraivanje spektara razliitih materijala se odrazilo na
razvoj astronomije i istraivanje zvijezda na osnovu njihove spektralne analize. Krajem 19.
stoljea se razvila i ideja o klasifikaciji zvijezda prema spektralnoj klasi zvijezda, oznaenim
slovima abecede. U poetku su istraivani apsorpcijski zvjezdani spektri u odnosu na
apsorpcijske linije spektra vodika, a kasnije je utvreno da spektralna klasa zvijezde ovisi o
temperaturi na njenoj povrini. Anne Jump Canon (1863-1941), amerika znanstvenica uvela
je spektralnu klasifikaciju zvijezda prema slovnoj notaciji: O, B, A, F, G, K i M. Zanimljiva je
pria da je Canon uvela ova slova kao poetna slova rijei (Oh Be A Fine Girl, Kiss Me/O
budi dobra djevojko, poljubi me). Kasnije su uvedena i druge spektralne klase (W, R, N, S).
Osim osnovnih spektralnih klasa postoje i podklase prema vrijednosti temperature, a oznaene
su brojevima. Tako uz osnovnu spektralnu klasu kada se dodaje 0 onda to govori da je u toj
spektralnoj klasi za tu zvijezdu temperatura na povrini najvee vrijednosti u toj spektralnoj
klasi (naprimjer A0 je zvijezda koja je klase A, a ima najveu temperaturu, koja iznosi
10800K). Sunce je zvijezda spektralnog tipa G2.
Moderna slovna spektralna klasifikacija zvijezda s informacijama o temperaturi
zvijezda prikazana je na grafikonu (Slika 4).

Slika 4. Klasifikacija zvijezda prema spektralnoj klasi i temperaturi.

Zvijezde spektralne klase O su plave zvijezde ija je temmperatura na povrini od
30000K do 40000K, kao i zvijezde apektralne klase W, plavo-bijele su zvijezde spektralne
klase B i temperature od 12000K do 30000K, bijele su A klase i temperature 7500K do
12000K, bijelo ute su zvijezde klase F i temperature od 6000K do 7500K, ute zvijesze su
klase G i temperature od 5000K do 6000K , K su narandaste i temperature od 3500K do
5000K, M su crvene i temperature od manje od 3500K (Slika 5).

Slika 5. Raspodjela zvijezda po klasi i boji, odnosno temperaturi.

Analizom spektara mogu se odrediti sljedee karakteristike zvijezda:
Kemijski sastav
Temperatura
Poluprenik, volumen
Luminoznost
Brzina rotacije
Radijalna brzina
Magnetsko polje
Zvijezde i model crnog tijela
Teorija zraenja apsolutno zrnog tijela se primjenjuje pri izuavanju zvijezda obzirom
da se model apsolutnog tijela moe primijeniti na zvijezde. Najznaajnija su tri zakona:
Planckov zrakon zraenja apsolutno crnog tijela, Stefan-Bolztzmannov zakon i Wienov
zakon. Zraenje crnog tijela ovisi od njegove temperature, a zraenje zvijezda opisuje
Plankov zakon zraenja i Planckova kriva (Slika 5).

Slika 5. Kriva raspodjele gustoe enenrgije za crno tijelo (prilagoeno prema slici preuzetoj
sa http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/vision/solirrad.html#c1)

Stefan Boltz,manov zakon zraenja

Tijelo na temperaturi T zrai sa jedinice povrine u jedinici vremena energiju koja je
proporcionalan etvrtom stepenu njegove apsolutne temperature na povrini:
P = T4
(8. 9)
.
-8
2 4
gdje je = 5,67 10 W/m K (Stefan Boltzmannova konstanta), a P je u W/m2. Prema (8.9)
izraz za luminoznost postaje:

L 4R 2T 4

(8.10)

Wienov zakon
Maksimumu zraenja crnog tijela odgovara odreena valna duljina m (Slika 6). Ako je
temperatura crnog tijela na povrini T, Wien je naao, na osnovu eksperimentalnih rezultata
da su T i m obrnuto proporcionalne veliine, a konstanta proporcionalnosti Wienu u ast je
nazvana Wienova konstanta (b):
b
m
(8.11)
T
gdje je b= 2,898.10-3 Km. Wienova kriva pomijeranja (Slika 6) prikazuje relaciju (8.11).

Slika 6. Wienova kriva pomijeranja. (preuzeto sa

http://hr.wikipedia.org/wiki/Datoteka:Wiens_law.svg).
Zvijezde se sastavljene uglavnom od vodika (oko 90%) i helija (oko 10%), a teih
elemenata ima u tragovima (ugljika naprimjer u odnosu na atome vodika je 1:10000). Prema
masi zvijezde se dijela prema masi u odnosu na masu Sunca (Ms = 2.1030 kg) na: zvijezde
male mase (izmei Ms-2Ms), zvijezde srednje mase (izmeu 2Ms i 9Ms) i zvijezde velike
mase-masivne zvijezde (od 10Ms do 100 Ms). Zvijezde male i srednje mase imaju

luminoznost koja sporo raste (Sunce svakih milijardu godina poveava za 10% svoju
luminoznost). Zvijezde se raaju u maglicama (nebulama) a supernova je eksplozija zvijezde
koja predstavlja njen kraj jedne masivne zvijezde iz koje se moe roditi nova zvijezda ili
moe prei u bijelog ili crnog patuljka to ovisi od mase masivne zvijezde.

Hertzsprung - Russell Diagram

Sjaj i luminozitet su vane karakteristike zvijezda za njihovu klasifikacu. Obje veliine
zavise od temperature. Takvu klasifikaciju su napravili Hertzprung i Rasell to je poznato kao
Hertzsprung - Russell diagram ili HR dijagram. Na apscisnu osu se nanosi temperatura a
na ordinatnu luminoznost ili prividna veliina. H-R dijagram je prikazan na Slici 7.
Veina zvijezda pripada glavnom nizu (tu se nalazi i Sunce). Ostale skupine su: crveni
divovi, super crveni divovi, plavi divovi i bijeli patuljci. Na glavnom nizu se nalaze plave
zvijezde, uti patuljci (Sunce je meu njima) i crveni patuljci.
Zvijezde glavnog niza energiju koju zrae dobivaju usljed nuklearne fuzije vodika u
helij (njihovo gorivo je vodik). Za ove zvijezde kojih je oko 90% vrijedi da to su toplije to su
i sjajnije. Zvijezde najdue vremena provedu u ovom nizu (oko 5 biliona godina).

Slika 7. Zavisnost luminoznosti zvijezda od temperature.

Napomena: Luminoznost Sunca je jedinina. Ordinatna osa je s logaritamskom podjelom.
Temperatura je opadajue vrijednosti s lijeva na desno.

Kada zvijezde glavnog niza potroe svoje gorivo one prelaze u crvene divove. Nalaze
se u stanju vrlo osiromaenog vodika i vrlo su stare, a velikih dimenzija. Jednog dana e i
Sunce postati crveni div. Ove zvijezde se poveavaju u vanjskom dijelu, ali im se jezgra
skupljaju te nakon odreenog vremena mogu eventualno eksplodirati, te postaju planetarna
maglica ili supernova, to zavisi od njene mase. Manje zvijezde mogu postati i bijeli patuljak,
zvijezde koje su blizu svoje smrti (kao naprimjer Sirius).
uti patuljci, zvijezde glavnog niza su male zvijezde, kao nae Sunce. Crveni patuljci
su jo manje zvijezde, hladnije od Sunca. To su najea vrsta zvijezda (primjer je Proksima
Centauri). Crveni divovi imaju dimenzije oko 100 puta vee od Sunca, stare su i hladnije.
Primjer je Betelgez u Orionu, super crveni div. Plavi divovi su vrlo tople, ogromne zvijezde.
Za ove zvijezde helij je fuziono gorivo. Bijeli patuljci su male zvijezde, velike gustoe, tople,
sastavljene uglavnom od ugljika. One su ostatak crvenih divova koji su izgubili svoj vanjski
dio. Sve zvijezde se dijele u osam kategorija prema Tabeli 2:

Tabela 2. Kategorizacija zvijezda

Kategorija

Vrsta zvijezde

Ia

Super divovi-Jako sjajne zvijezde

Ib

Superdivovi- manje sjajne zvijezde

II

Sjajni divovi

III

Divovi

IV

Poddivovi

Zvijezde glavnog niza (patuljci)

VI

Patuljci

VII

Bijeli patuljci

Slika 8. H-R dijagram (preuzeto sa

https://www.e-education.psu.edu/astro801/content/l4_p6.html).

ZADACI
Zadatak 8. 1.
Mjerenjem poloaja zvijezde prividne zvjezdane veliine 7.5 smjetene u blizini ekliptike
ustanovljeno je da se njena rektascenzija mijenja s periodom od 1 godine. Kolika je apsolutna
zvjezdana magnituda te zvijezde ako je razlika najvee i najmanje rektascenzije (dvostruka
paralaksa) 0.4?
Zadatak 8. 2.
Kolika je prividna veliina zvijezde ija je apsolutna veliina M= 1.7, a ugao paralakse za
nju iznosi p = 0.03''. (1aj=150 000 000 km, 1pc=3,262 sg).
Zadatak 8. 3.

Odrediti ukupnu prividnu veliinu trojnog sistema zvijezda, ije komponente imaju prividne
veliine 5.5, 6.2 i 4.1.
Zadatak 8.4.
Apsolutna veliina Aldebarana iznosi -0,5. Kolika je njegova prividna veliina, ako mu
je paralaksa 0,048?
Zadatak 8.5.
Krajem decembra 2007. godine Mars je u opoziciji imao prividnu zvjezdanu veliinu oko 1,6
i bio je udaljen od Zemlje oko 0,6 aj. Kolika je prividna zvjezdana veliina Marsa za poloaj
nove opozicije krajem januara 2010. godine, kada je daleko od Zemlje oko 0,7 aj.
Pretpostavite da je za obje opozicije Mars jednako daleko od Sunca.
Zadatak 8.6.
Sunce ima luminoznost L = 3,8.1026 W. a) Koliko mase Sunce izgubi svake sekunde? Ako je
vrijeme trajanja glavnog niza 1010 godina, koliko je Sunce do sada izgubilo mase
procentualno?
Zadatak 8.7.
Koliko je velika (koliki je poluprenik) novostvorena zvijezda ija je luminoznost hiljadu puta
vea od Suneve, a temperatura na njenoj povrini iznosi 105 K? Temperatura na povrini
Sunca je 5800 K, a poluprenik Sunca je Rs = 6,9599.108 m.
Zadatak 8.8.
Energija koju emitiraju zvijezde zavisi od temperature zvijezde na njenoj povrini. Koristei
ovaj argument objasniti relaciju izmeu mase zvijezde m i njene luminoznosti L takve da je
L M 3,5 , a nije jednostavno L M , gdje je M masa zvijezde.
Zadatak 8.9.
Promatrajui zvijezdu u jednom skupu utvreno je da je njen emitirani fluks 6.23 .10-14 W/m2.
a) Pod pretpostavkom da je zvijezda na glavnom nizu i ima luminoznost 0,4 Ls,
izraunati udaljenost ove zvijezde.
b) Ako dalja promatranja pokazuju da je zvijezda crveni div i da joj je luminoznost
100Ls koja je stvarna udaljenost zvijezda? (Ls= 3,9 .1026 W)
Zadatak 8.10.
Odrediti temperaturu zvijezde ija je valna duljina pri maksimumu izraene energije 300 nm.
Zadatak 8.11.
Sunce pri temperaturi 5770 K na povrini ima maksimum zraenja na 500nm. Koliko iznosi
temperatura zvijezde koja ima maksimum zraenja na 400 nm?

Zadatak 8.12.
Dvije zvijezde jednakih dimenzija imaju temperature 5800 K i 2900 K. Koje boje su ove
zvijezde gledano sa Zemlje? Koja od ove dvije zvijezde ima veu luminoznost i koliko one
iznose?
Zadatak 9.
Jedna zvijezda ima poluprenik dva puta vei od Sunca i luminozitet 25 puta vei. Koliko
iznosi temperatura te zvijezde? Temperatura Sunca je 5800 K, a luminoznost Ls= 3,9 .1026 W.
Kojem spektralnoj klasi pripada ova zvijezda?
Zadatak 10.
Luminoznost prosjene zvijezde glavnog niza H-R dijagrama spektralnog tipa F0 je 6,6 puta
vei od luminoznosti Sunca. Temperatura na povrini iznosi 7600 K, a masa
je 1.78 puta vea od mase Sunca. Izraunati:
a) poluprenik te zvijezde izraen pomou poluprenika za Sunce.
b) srednju gustou te zvijezde pomou gustoe za Sunce.
Zadatak 11.
Ako je poznata luminoznost Sunca L0=3,871026 W i ako je izmjereno da se najvei dio ove
energije izrai pri od 500 nm, koristei Stefan-Boltzmannov i Wienov zakon izraunati
poluprenik Sunca. (b = 2,897.10-3 Km, = 5,67.10-8 Wm-2 K-4).
Zadatak 12. Koja valna duljina odgovara maksimalnom intenzitetu zraenja zvijezde ija je
temperatura 30 000 K. Koliko puta bi zraila ova zvijezda vie od Sunca (Ts = 6000 K) ako bi
im radijusi bili jednaki? (b = 2,897.10-3 Km).
Zadatak 8. 13.
Jedna zvijezda ima poluprenik dva puta vei od Sunca i luminozitet 25 puta vei. Koliko
iznosi temperatura te zvijezde? Temperatura Sunca je 5800 K, a luminoznost Ls= 3,9 .1026 W.
Kojem spektralnoj klasi pripada ova zvijezda?
Zadatak 8.14.
Koja valna duljina odgovara maksimalnom intenzitetu zraenja zvijezde ija je temperatura
30 000 K. Koliko puta bi zraila ova zvijezda vie od Sunca (Ts = 6000 K) ako bi im radijusi
bili jednaki? (b = 2,897.10-3 Km).
Zadatak 8.15.
Ako je poznata luminoznost Sunca L0=3,871026 W i ako je izmjereno da se najvei dio ove
energije izrai pri od 500 nm, koristei Stefan-Boltzmannov i Wienov zakon izraunati
poluprenik Sunca. (b = 2,897.10-3 Km, = 5,67.10-8 Wm-2 K-4).