Malikhaing Pagsulat 1

Ano ang malikhaing pagsulat? Paano ito naiiba sa karaniwang pagsulat?

Ang malikhain at karaniwang pagsulat ay dalawang paraan ng pasulat na pakikipagtalastasan o
komunikasyon sa pamamagitan ng nakasulat na wika. Halimbawa, popular ngayon sa kabataan ang text
messaging. Karaniwang pagsulat ang text messaging na gumagamit ng ispesyal na wika na kung
tawagion ay text speak. Gaya nito:
Gpm. Punta k d2. My surprise me sa u.
Sa karaniwang paraan ng komunikasyo popular ang paggamit ng text speak sa kasalukuyan.Halimbawa
ito ng karaniwang pagsulat.
Ano ang pinakamahalagang katangian nito? Basahing muli ang mensahe. Maaaring sabihing ang wika ng
mensahe ay hindi madaling maintindihan. Pero natitiyak kong ang dalawang nagpapalitan ng text ay
nagkakaintindihan. Sa pang-araw-araw na wika, ganito ang ibig sabihin ng text speak:
Good afternoon. (Mag) punta ka rito. May surprise me (ako) sa iyo.
Ang pangalawang halimbawa ay karaniwang pagsulat din na gamit ang pang-araw-araw na
lengguwahemg taglish.
Sa pamamagitan ng dalawang halimbawa, maiko-conclude na natin na ang pinakamahalagang katangian
ng karaniwang pagsulat ay ang pangangailangang naiintindihan ang pahayag ng nagpadala at
tumatanggap.
Nauunawaan ng dalawang tao ang mensaheng nag-uugnay sa kanila. Naiintindihan sa kagyat na
sandaling iyon. Iyon lamang at wala nang ibang mahalaga. Kahit masalimuot, naiiba, weird, hindi
pangkaraniwan ang wika o kahit pa hindi naiintindihan ng iba ang pahayag. Dagling pagkakaintindihan
lamang ng dalawang tao sa panahon ng komunikasyon ang mahalaga sa karaniwang pagsulat.
Paano naiiba rito ang malikhaing pagsulat?
Ang malikhaing pagsulat ay kilala rin sa tawag na panitikan o literatura.
Sa malikhaing pagsulat, hindi sapat ang basta maintindihan lamang. Hindi sapat ang maunawaan lamang
tayo ng ating kinakausap. Bagaman maunawaan ang pangunahing layunin ng
komunikasyon.Maintindihan ang pangunahing inaasahan sa lahat ng anyo at uri ng komunikasyon. Sa
malikhaing pagsulat, may kahingian o requirement na higit sa basta maunawaan lamang.
Dalawang bagay, bukod sa pangangailangang maunawaan, ang pinakapayak na requirement ng
pagsusulat upang maituring na malikhain: Kailangan nitong maging mapagparanas at makintal. Sa Ingles,
ibig sabihin ng mapagparanas at makintal ay evocative and impressive.
Ano ang ibig sabihin ng mapagparanas? Ano ang kahulugan ng makintal? At bakit ang dalawang ito ang
minimum na katangian ng malikhaing pagsulat?

yramenna77
SKIP TO CONTENT

HO ME

L ANGUYIN

ANG

LA LIM

NG

MG A

AR ALIN

KAGANAPAN NG PANDIWA
BUOD KABANATA 21-24 EL FILIBUSTERISMO
NOVEMBER 18, 2012 6:16 AM

Jump to Comments

PROSESO NG PAGSULAT
1.

I.

Kahulugan ng Pagsusulat
1.

Ayon kay Peter T. Daniels, ito ay isang sistema ng humigit kumulang na

permanenteng panandang ginagamit upang kumatawan sa isang pahayg kung
saan maari itong mulingmakuha nang walang interbensyon ng nagsasalita.

2. Sabi naman ni Florian Coulmas,ito ay isang set ng nakikitang simbolong

ginagamit upang kumatawan sa mga yunit ng wika sa isang sistematikong
pamamaraan, na may layuning maitala ang mga mensahe na maaaring makuha o
mabigyang kahulugan ng sinuman na may alam sa wikang ginamit at mga
pamantayang sinusunod sa pag-eenkoda.
3. Ito rin ayang paraan ng pagsasalin sa papel o sa ano mang kasangkapang
maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo,
ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning maipahayag ang nasa kanyang
isipan.

4. Ito ay walang katapusan, paulit-ulit na prosesoo sa layuning makalikha at

makagawa ng maayos na sulati; isang kasanayan.
5. Sa sosyo-kultural na konteksto, ito ay isang proseso ng pag-aaral at produkotong
konteksto na nakaaapekto sa pagkatuto; maipahiwatig an gating nadarama na di
natin kayang sabihin
6. Ito ay para libangin ang sarili at ang kapwa, magturo at magbahagi ng kaalaman
at makumbinsi ang ibang tao sa katotohanan ng ibinibigay na opinion.
7. Ayon kay Arapoff, ito ay isang proseso ng pag-iisip na inilalarawan sa
pamamagitan ng mahusay ng pagpili at pag-oorganisa ng mga karanasan..
8. Ito ay isang tao-sa-taong komunikasyon at paraan ng paghubog ng damdamin at
isipan ng tao.

1.

II.

Kahalagahan ng Pagsulat

Mahalaga ang pagsulat dahil kung marunong tayong sumulat makaaangat tayo sa iba dala na rin ng
mahigpit na kompetisyon sa ngayon , Makasasagot tayo sa mga pagsusulit na pasanaysay, pagbibigay
ng ulat, pagtatala ng resulta ng mga eksperimentasyon at paglikha ng mga papel pananaliksik dahil
ito ay bahagi ng pananagumapay. Sa daigdig ng edukasyon, kailangang sumulat tayo ng liham na
aplikasyon, paggawa ng balangkas pangkaunlaran, gumawa ng anunsyo, umapila sa paglilikom ng
pondo, sumagot sa pakiusap ng mga kliyente at marami pang iba.
Mahalaga rin ang pagsusulat sapagkat sa pamamagitan nito, ang mga tao sa ibat ibang lugar at sa
ibat ibang panahon ay nagkakalapit, nagkakaunawaan at nagkakaisa. Ang aspeto n gating kultura ay
napananatiling buhay sa pamamagitan nito. Sa pamamagitan ng mga nasulat na tala ay natututuhan
natin ang kasaysayan n gating lahi; ang mga paniniwala at matatayog na kaisipan ng ating mga
ninuno; at ang mga pagbabago at pagsulong ng ating bansa.

1.

III.
1.

Layunin ng Pagsusulat
Pansariling Pagpapahayag o Ekspresiv. Itoy pagsulat o pagtataya ng mga bagay
na nakikita, naririnig o nababasa. Ito rin ay nagpapahayag ng nararamdaman at
nasasaloob ng mga tao. May malayang pamamaraan, hindi gasinong
pinagtutuunan ng pansin ang ispeling ng mga salita bagkus minmahalaga ang
mailbas ang tunay na iniisip at nadarama ng isang tao. Kinapapaloobang ito ng
sariling karanasan at mga pala-palagay ng manunulat hinggil sa ilang pangyayari

sa paligiid Hal. Talaarawan, jornal, personal na liham, mga reaksyon at mapa o

diagram
2. Pagpapahayag na Impormasyonal o Transaksyunal. Ginagawa ito kung nais
magpaagbot ng mensahe, balita o magpaliwanag, magpayo o makiusap.
Gumagamit ito ng mas pormal at kontroladong paraan sapagkat may istilo na
dapat isaalang-alang upang maihatid ang mensahe sa target niyang mambabasa.
Halimbawa: liham, memorandum, reviewer, riserts, komentaryo, kritiko, ulat,
report, poster o slogan at sanaysay
3. Malikhaing Pagsusulat. Sa tulong ng imahinasyon ng kaisipan ng manunulat at
kapangyarihan sa register ng wika, nagagawang ilarawan ng manunulat ang
lipunang kanyang ginagalawan. May sapat na lakas ang mga salita upang
ipadama sa mga mambabasa ang panaromic na larawan ng buhay. Kabalikat din
ang mga maretorikang salitang gagamitin upang mabatak ang kuryosidad at
inspirasyon ng mambabasa.

1.

IV.
1.

Apat na Dibisyon ng Kasaysayan ng Pagsusulat

Ekspresiv na Pagsulat nakafokus sa pangangailangan ng manunulat na
malayang maipahayag ang kanyang sarili gamit ang sariling pamamaraan.
Walang ginagamit na teorya ngunit nakaimpluwensya sa inobasyon sa pagtuturo
ng pagsulat.

2. Kognitiv tumitingin sa pagsulat bialng isang pag-iisp at isang kompleks na

gawain. May makalayuning oryentasyon at naniniwalang itoy isang pabalik-balik
na gawain.
3. Sosyal na Antas ang mga manunulat ay hindi lamang kumikilos nang nag-iisa
kundi bilang kasapi ng isang sosyal at kultural na pangkat na
nakakaimpluwensya sa kung ano at paano sila sumulat.
4.

Paggawa ng Burador

5. Komunidad ng Diskurso nabuo ng maniwala na ang pagsulat ay isang gawain

sosyal. Ang pagkaunawa ng mambabasa at ang genre ay napakahalaga rito. Ang
atensyon ay nakatuon sa pantersyaryang pagsulat kung saan kailangang
makasulat sila nang katanggap-tanggap sa akademik na komunidad.

Ang dayagram na ito ay nagpapahiwatig ng paulit-ult at hindi linyar na kalikasan ng pagsulat.

Ang mga gawaing tulad ng brainstorming aynagpapalabas ng ideya na nakatutulong sa mga
manunulat na masabi ang nasa kanyang iskema.
1.

Pagfofokus pangkalahatang layunin sa pagsulat tungkolsa paksa

2. Pag-iistraktura pag-oorganisa at muling pag-aayos ng teksto upang mailahad ang

ideya sa paraang tatanggapin ito ng mga mamababasa
3. Paggawa ng Burador transisyon ng kaisipan mula sa manunulat patungo sa
tekstong para sa mambabasa
4. Pagtataya o Evalwasyon paggamit ng tseklist upang makuha ng fidbak at mga
puna na makatutulong upang maisaayos muli ang binuong burador
5. Muling Pagtingin matiyak kung tamaang ginagawa. Layunin nitong makalikha ng
makabuluhan at mabisang pagsulat na makabuo sa kasanayan ng manunulat

1.

V.

Mga Kailangan sa Pagbuo ng Sulatin

1.

1.

Tapik o Paksa kailangan ng isang sulatin ang sapat na kaalaman

oimpormasyon sa paksang sulatin. Ang mga kaalaman o impormasyon ay

maaaring galing sa mga sangguniang aklat, dyornal at iba pa.
2. 2.

Layunin dapat na malinawsa isipan ng manunulat ang dahilan kung

bakit siya nagsususlat. Malaki ang magiging epekto nito sa kanyang paraan ng
pagsulat. Kaya ang kaibahan sa anyo o porma ng isang sulatin ay nakabatay nang
malaki sa layunin.
3. 3.

Interaksyon at isang pagbuo sa Kamalayan ng Awdyens dapat

isaisip ng isang manunulat na may nagaganap na interaksyon sa pagulat. Kung

minsan, ang manunulat ay nag-iinterak sa kanyang sarili, halimbawa, kapag
nagsulat skiya ng dyornal, pero sa maraming pagkakataon ang interaksyon ay sa
ibang tao. Kailangang linangin din ng isang manunulat ang kanyang kasanayang
interpersonal. Dapat na alamin niya kung sino ang sinusulatan, ano ang

maaaring gusto niyang malaman, ano ang lawak ng kanyang pang-unawa at

anong uri ng wika ang angkop na gamitin.
4. 4.

Wika ang isang manunulat ay kailangang mayroon ng kaban ng wikang

maaaring gamitin ayon sa pangangailangan. Dapat alam niya ang istilo ng wikang
angkop na gamitin sa lahat ng pagkakataon.
5. 5.

Konbensyon dapat isa-alang-alang ang mga konbensyon sa pagsulat na

tinatangkilik sa isang pamayanan. Halimbawa, may sariling pormat ng

adbertisment na kaiba sa pagsulat.
6. 6.

Mga Kasanayan sa Pag-iisip ang isang manunulat ay dapat magtaglay

ng ibat ibang kasanayan sa pag-iisip. Kailangang may taglay siyang kasanayan sa

pagtatangi ng mga bagay at pangyayari upang madesisyunan niya kung alin ang
mahalaga o hindi; kailangan din niya ang kaalaman sa lokhika upang
makapangatwiran siya nang mabisa; kailangang alam din niyang pagalawin ang
kanyang imahinasyon at maging malikhain para sa kawiling-wiling paglalahad;
kailangang mayroon din siyang kakayahan sa pagbibigay ng sariling pagpapasiya
at iba pa.
7. 7.

Kasanayan sa Pagbubuo isa sa mga tunguhin ngg manunulat ang

makabuo nang maayos na talataan na naglalahad nang malinaw na ideya at mga

pansuportang detalya. Nagagawa rin ng isang mahusay na manunulat na lohikal
na mailalahad ang pagkasunud-sunod ng mga ideya sa pagbuo ng isang
magkakaugnay na teksto sa pamamagitan ng paggamitng mga angkop na panguugnay.
8. 8.

Sariling Sistema ng Pagpapahalaga dapat isaalang-alang ang mga

pagpapahalagang pinanananaligan ng isang manunulat at handa siyang

panindigan ang mga ito. Binibigyang pansin niya sa pagsulat ang mga
sumusunod:
1.

a.

Ano ang mahalaga sa paksa?

2. b.

Ano ang maganda o mahusay na pagsulat?\

3. c.

Ano ang angkop na paraan ng pakikipagtalastasan sa isang taong

may edad kaysa sumusulat?

4. d.
9. 9.

Sino ang awdyens o pinaglalaanan ng sulatin?

Mahahalagang Sangkap sa Pagsusulat

1.

a.

Manunulat nagpapadala ng mensahe naencoder kung tawagin

2. b.

Teksto nakasatitik na mensahe na pinuprodyus ng manunulat

3. c.

Mambabasa nag-iinterpreta at ang umiintindi sa teksto ng

decoder naman kung tawagin

1.

VI.
1.

Proseso ng Pagsususlat
a.

Imbensyon o Pag-asinta paglikha ng iyong paksa

i.

Brainstorming paglalahad ng mga ideya sa papel upang

maibigay ang posibleng maging paksa.

ii.

Paglilista paglista ng mgaideyang ikaw ay interesadong

gawin
iii.
1.

b.

Pangangalap ng Impormasyon o Pagtatanong at Pag-uusisa

i.
ii.

1.

c.

Klaster pagmamapa ng mga ideya

Pangangalap ng mga ideya

Paghahanap at pagsususri ng mga pananaliksik

iii.

Pagsasaga ng interbyu

iv.

Maari ring mabuo rito ang paksa

Pala-Palagay
i.

Habang wala pang tiyak nabalangkas at daloy ng pagtalakay

sa paksang susulatin, naghahain muna ng haka-haka ang manunulat

ii.

Iisa-isahin ng manunulatang sanhi at bunga ng pangyayari

habang nag-iisip kung paano bubuuin ang balangkas ng paksang napili

iii.

Nakararamdamng pagkabalisa ang manunulatsa yugtong ito

dahilpatuloy siyang naghahanap ng kasagutan sa kaanyang mga tanong at maaaro pang biglang
sumulpot ang iba pang tanong
iv.

Kadalasan, itoang pinakamahabang bahagi ssa prroseso ng

pagsulat a.k.a Incubation Period

1.

d.

Pag-oorganisa paglalahad ng mga impormasyon sa isang balangkas

i.

Balangkas maituturing na pinakakalansay ng isang sulatin.

Lubha itong mahalaga upang maiwasan ang paglayo sa pagtalakay sa isang paksang napili. May
dalawang klase ang pagbabalangakas: (1) Pangungusap na Balangkas nakatuon sa mga
makadiwang pangungusap na siyang kumakatawan sa mahalagang bahagi ng isang sulatin at (2)

talatang balangkas nakapokus sa mgapinag-uugnay-ugnay na mga kaisipan, ayon sa

pagkakasunud-sunod.
1.

Introduksyon
1.

Pangganyak

2. Paglalahad ng Tesis
3. Katawan
1.

Paglalahad ng mga Punto

2. Paglinang ng mga iodeya

3. PAntulong sa pangunahing Katwiran
4. Kongklusyon
1. Muling-pagdidiin sa pangunahing ideya
ii.
1.

Pagsasaayos ng mga Datos

Dalawang Uri ng Mapagkukunan ng mga Datos:

1.

Pangunahing Datos Nagmumula ang mga impormasyon sa mga indibidwal na

tao, mga akdang pamapanitikan, mga pribado o publikong organisasyon, batas,
dokumento at iba pang orhinal na talaan.

2. Sekondaryang Datos Kinalap ang mga datos mula sa mga manuskrito,

ensayklopidya, tesis, disertasyon, magazine, pahayagan at iba pang aklat na
naisulat ng mga awtor.
3. Tatlong istratehiya sa paghahalo ng sariling pag-aaral sa pinagkunang material
1.

Direktang Sipi eksaktong salita o pahayag ng isang awtor. Kinopya nang

direkta, salita-sa-salita, mula sa sanggunian. Ginagamit ito ng
mananaliksik kapag nais niyang:
i.

Idagdag ang

kapangyarihan ng salita ng awtor upang suportahan ang argument

ii.

Nais pabulaanan o

hindi sang-ayunan ang argument ng awtor

iii.

Bigyang-diin particular

iv.

Naghahambing ng mga

ang isang malinaw o makapangyarihang pahayag o sipi

ispesipikong punto de vista

1.

Parapreys o Hawig pagsasabing muli ng nakuhang ideya mula sa ginamit ng

sanggunian gamit ang sariling pangungusap. Ginagawa ang pagpaparapreys kapag:
i.

Nais gumamit ng mga

impormasyon sa nowtkard at umiwas sa panggagaya o pangongopya

ii.

Nais iwasan ang

iii.

Nais gamitin ang

masyadong paggamit ng direktang sipi

sariling boses sa paglalahad ng impormasyon

1.

Sinopsis o Buod pinagsama-sama ang pangunahing ideya ng isa o maraming

manunulat gamit ang sariling pangungusap. Mas maikli ito kaysa sa orihinal at
naglalaman ng kabuuang kaisipan ng pinagkunang material. Gumagawa ng synopsis
kapag:
i.

Nais magbigay ng

bakgrawnd at pananaw hinggil sa isang paksa

ii.

Nais maglarawan ng

pangkalahatang kaalaman mula sa maraming sanggunian tungkol sa paksa nais na determina ang
pangunahing ideya ng pinagbatayang teksto
1.

e.

Pagsulat ng Burador

Bigyan ng sapat na panahon ang iyong sarili na magawa ang iyong sulatin.

Humanap ng komportableng lugar ng pagsusulatan.

Iwasan ang distraksyon o abala

Magpahinga

Ang mga Paraan sa Pagpapalabas ng Ideya:

Pagtatala paglilista ito ng mga kaisipan sa pamamagitan ng pagdadaglat,

pagguhit, pagsipi. Masusundan dito ang pagkakasunund-sunod at pagkakaugnayugnay ng mga detaly tungkol sa paksa kapag magsususlat.

Palitang-kuro grupo ang karaniwang gumagawa rito. Malawak nilang titingnan

ang paksa sa ibat ibang anggulo at ang kaligiran ng usapin. Ang mga potensyal
na opinion ang bibigyang konsiderasyon at pagkakaisahan ang mga hakbangin
para marating ang mapagkakasunduang layunin.

Malayang Pagsulat pamamaraan itong kung ano ang basta lumabas na ideya sa
isip ay isinusulat. Huwag munang maging mapaghatol sa isinusulat. Huwag
magwawasto. Pabayaang malayang dumaloy ang isipan nang walang anumang

pagkontrol,sa gayon, maging ang mga di-inaasahang nakabaong ideya ay

lumitaw.

Pamamaraang Tanong-Sagot Tinatanong ang sarili tungkol sa paksa at tiyak

makakaipon ng laksang impormasyon. Pinaplano ang mga katanungan at ang
mga itoy pinagsunud-sunod at pinag-ugnay-ugnay. Napapalalim nito ang pagunawa sa paksa at nakapagbibigay ng mga kawili-wiling kaisipang maisususlat.

1.

f.

Pagrerebisa muling pagsusuri sa mga ideya

i.

1.

1.

Ribyu ng Higher-order na tuon:

Malinaw na pagpapahayag ng mga ideya

2. 2.

Organisasyon ng Sulatin

3. 3.

Istraktura ng mga talata

4. 4.

Matibay na introduksyon at kongklusyon

5. g.

Proofreading o Pagwawastong-Basa binbasa ulit ito upang Makita ang

mga mali sa ispeling, sa gramatikaat paggamit ng salita, pati na rin ang daloy ng
pagpapahayag, impormasyon at katwirang nakapaloob sa komposisyon
i.
1.

1.

Ribyu ng later-order na tuon:

Ispeling

2. 2.

Bantas

3. 3.

Istraktura ng mga pangungusap

4. 4.

Istilo ng Dokumentasyon
ii.

1.

1.

Wastong Paggamit ng mga Bantas:

Tuldok (.)
1.

a.

Ginagamit bilang panapos sa mga paturol o pasalaysay, pakiusap at pautos

ng mga pangangausap
2. b.

Ginagamit din ito sa mga pinaikli o dinaglat sa salita. Hal. Editor Ed.

Pahina ph.
3. 2.

Tandang Pananong (?) Ginagamit itong panapos sa mga pangungusap

na patanong
4. 3.

Tandang Padamdam o Eksklamasyon (!)

1.

a.

Pangungusap na padamdam

2. b.

Ekspresyong padamdam

3. 4.

Kuwit o Koma (,)

1. a.

Pagitan ng petsa ng buwan at taon

2. b.

Pagitan ng pangalan ng kalye at pangalan ng lungsod

3. c.

Pagitan ng pangalan ng bayan at pangalan ng lalawigan

4. d.

Bating panimula ng liham pangkaibigan

5. e.

Bating pangwakas ng liham pangkaibigan at liham

pangangalakal
6. f.

Paghahanay pahalang ng mga salita

7. g.

Magkakasunod na parirala

8. h.

Pagitan ng tuwirang sabi at ibang bahi ng pangungusap

9. i.

Pagitan ng antesidente na iyo at ng pangalan

10. j.

Pagkatapos ng ngalang panawag

11.k.

Pagitan ng pangalan o panghalip at ng pamuno

12. 5.

Tutldok o kolon (:)

1.

a.

bating panimula ng liham pangangalakal

2. b.

pagsulat ng oras

3. c.

pagtatala ng iisa-isahing bagay

4. d.

pagpapakilala ng tuwirang sipi

5. 6.

Kudlit o Apostrofi () ginagamit sa pag-aangkop ng

kataga sa sinusundang salita

6. 7.

Panaklong o Parentesis ( ) ginagamit na

pangkulong sa mgapinamimiliang salita o parirala

7. 8.

Panipi o kotasyon ( )
1.

a.

Diyalogo

2.

b.

Pamagat ng aklat, kuwento, pelikulat atbp.

3.

c.

Mga susing salita sa isang pinarafrasong tala

4.

d.

Direktang pagkopya ng isang salita, parirala o

pangungusap
5.

9.

Gitling (-)

1.

a.

Mga salitang inuulit, ganap o parsyal

2.

b.

Mga tambalang salita dahil sa pagkaltas

ng isang kataga o salita kaya pinag-iisa na

lamang na maaaring manatili ang kahulugan
kayay magkaroon ng ikatlo
3.

c.

Mga magkasalungat na salita na inaalis

ang pang-ugnay na at
4.

d.

Mga salitang-ugat na nagsisimula sa

patinig na inuunlapian ng panlaping nagtatapos

sa katinig

5.

e.

Mga pangngalang pantangi na

inunlapian
6.

f.

Panlaping ika-ikasunod ng tambilang o

numero
7.

g.

Fraksyong isinusulat nang pasalita

8.

h.

Pagsasama sa apelyido ng pagkadalaga

at ng napangasawa
9.

i.

Paghahati ng salita sa dulo ng linya

10.

10. Tuldukuwit (;) ginagamit sa

dalawang malalayang sugnay na hindi
pinangangatnigan o hindi pinagdurugtong ng
pang-ugnay

11.

11. Elipsis () pagsisipi kung may

tinatanggal na salita; (.) sa huli ng
pangungusap o katapusan ng sipi

12.

12. Braket ([]) binago sa isang tuwirang

sipi at dito ito ipinaloloob, gayundin, ang
kapaliwanagan sa kung ano ang ginawa

13.

13. Asteriko (*) may tinanggal na isa o

mhigit pang talata sa isang sinipi, pagkatapos ng
isang listahan at pagpapakitang may
karagdagang impormasyon nakatalababa o
nakfutnowt

14.

14. Salungguhit (__) gamit sa mga

pamagat ng aklat, dula, novella, maikling
kuwento, awitin, tula, sanaysay; pangalan ng
babasahin (dyaryo, magasin, jornal, polyeto at
mga programang panradyo at pantelevisyon); at
banyagang salita

Tabula ng mga Pananda o Pangmarka sa Pagwawastong-Basa

Pananda/Marka

Kahulugan
Lagyan o singitan dito
lagyan ng tuldok

Lagyan ng kuwit
Lagyan ng tuldok-kuwit
Lagyan tutuldok
Lagyan ng panipi
Lagyan ngkudlit
Lagyan ng panaklong
Lagyan ng braket
Lagyan ng superskrip
Lagyan ng subskrip
Kaltasin o alisin
Pagdugtungin o pagkabitin
Kaltasin atpagkabitin
Lagyan ng espasyo
Panatiliin
Itranspos o pagpalitin ng puwesto
Iusog o iurong sa kaliwa
Iusog o iurong sa kanan
Igitna
Itaas
Ibaba
Ipantay o ituwid
Ilinya
di-perpekto

Indensyonan o isaparapo
Punan ang patlang
Maling paghahati o pagpapantig
Simulan sa bagong parapo
Baybayin, isulat ng buo
Malaking titik lahata
Maliit na malalaking titik
Maliit na tittik
Italisa
Iset sa Roman
Iset sa bold
Iset nang magaan
Italisadong malaking titik
Nawawalang salita, tingnan ang orihinal na kopya
Walang parapo
Itanong sa awtor; intensyonal bang set ito?
Pigura o itambilang o numero
Maling font o tipo
Paghiwalayin
Lagyan ng asteriko
Baliktarin
Ligature o pangatning

Lagyan ng gitling
May karugtong
Isulat sa bagong linya
Bitin

1.

h.

Pinal na Papel pagtapos ng masusing pagsusuri ang teknikal na bahagi ng

nilalaman, maaari na itong ipasa sa guro o sa iba pang susuri nito

1.

VII.
1.

Bahagi ng Pagsulat
a.

Titulo o Pamagat
i.

Naglalaman ng titulo o pamagat ng papel, panglan ng

sumulat, petsa ng pagsulat o pagpasa,iba pang impormasyon tutukuyin ng guro

1.

b.

Panimula o Introduksyon
i.

Karaniwang isinasaad nito ang paksa, kahalagahan ng

paksa, dahilan ngpagsulat ng paksa at pambunga na pagtatalakay sa daloy ng papel.

ii.

Ito ang pinakamukha ng sulatin. Dito hinahatulan, kung

magtatagumpay o mabibigo, ang isang katha. Kailangan sa sulyap palamang ng babasa, itoy kaakitakit na nakakapukaw, nakakaganyak, nakakahatak na ng kuryusidad para tuluyang titigan,
tunghayan hanggang sa ang malay, kung maari pa ngay pati buhay, ay matangay nang buong
kasabikan.
iii.
1.

1.

Mabibisang Panimula:

Pasaklaw na Pahayag sa panimulang ito, ang resulta o kinalabasan muna ang

sinasabi bago isa-isahin at pagsunud-sunurin mula sa di-gaanong mahalaga hanggang

sa pinakamahalaga na detalye. Halimbawa: Balita
2. 2.

Pagbubuod naghahayag muna ng pinakadiwa bago tuntunin ang sadyang

tinatalakay
3. 3.

Pagtatanong panimulang kalabisan nang ipaliwanag pa

4. 4.

Tuwirang Sinabi panimulang karaniwang nakikitang nakapanipi sapagkat

mula ito sa tapat na pagsipi sa tiyak na pahayag ng isang taong bantog, dalubhasa,

awtoridad at maari rin naming karaniwang tao lamang ngunit ang sinabiy naghahayag
ng mahahalagang bagay na magagamit na lundayan sa pinapaksa.
5. 5.

Panlahat na Pahayag isang uri ito ng panimula na nagtataglay ng

kahalagahang unibersal na maaaring hanguin sa mga salawikain, sa mga kawikaan, at

maging sa mga pamilyar at pang-araw-araw na makatotohanang kaalaman ng lahat na
nagtataglay ng diwa o aral.
6. 6.

Paglalarawan ang panimulang itoy ginagamit kapag nagtatampok ng tao.

Sapagkat nagbibigay, deskripsyon,mga malarawan at maaksyong salita ang ginagamit.

7. 7.

Pagkakaligiran ito naman ang ginagamit na panimuilakung ang binibigyang-

larawan ay pook.
8. 8.

Pagsusumbi bihira ang panimulang ito. Maikli lamang, na karaniwan nang

binubuo ng iisang salita. Masurpresa itong parang suntok kung tumimo sa kuryusidad
ng bumabasa.
9. 9.

Pagsasalungat Sapanimulang ito, ang binibigyang diin ay ang pagkakaiba.

Ang tuntuning sinusunod ditto ay mas malaki ang pagkakaiba, mas matindi ang bias.
10. 10. Pagsasalaysay ang panimulang itoy anyong malumanay na pagkukuwento.
11. 11. Makatawag-pansing Pangungusap Itoy isang mapanggittlang panimula
dahil di-karaniwang sinasabi o naririnig sa araw-araw ang pamamariralang, ginagamit
ditto.
12. 12. Analohiya Ito ay nagtutulad o nagwawangis.
13. 13. Anekdota isang panimulang nagkukuwento ng maikling istorya para pasiglahin
ang babasa o di kayay gamiting tularang lundayan ang kaugnayan sa paksang
tatalakayin.
14. 14. Pagsasalitaan Ang panimulang ito ay dinaraan sa usapan o diyalogo.
15. c.

Katawan
i.

Matatagpuan na dito ang pangunahing pagtalakay sa paksa-

ang pangangatwiran, pagpapaliwanag, pagsasalaysay, paglalarawan at paglalahad.

ii.

Pangkalahatang Pamamaraan sa Pagsasaayos ng

Katawan ng Sulatin
1.

1.

Pakronolohikal tamang pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari mula

pinakamatagal hanggang sa kasalukuyan

2. 2.

Paanggulo batay sa personal na masasabi o reaksyon ng bawat tao tungkol sa

mga bagay-bagay o isyu tungo sa isang obhektibong paglalagom.

3. 3.

Paespesyal o Pagaagwat paglalahad mula sa pinakamalapit o ang alam na

alam na paksa hanggang sa pinakamalayo o ang hindi na masyadong alam na paksa

4. 4.

Paghahambing isinasaayos nang paseksyon. Unang seksyon ay ang

pagkakaiba. Ang pangalawang seksyon ay ang pagkakatulad. Maari rin silang

magkapalit.
5. 5.

Palamang o Pasahol sinisumulan sa mga bagay munang lalong mahalaga ang

binabanggit bago ang di-gaanong mahalago o vice-versa.

6. 6.

Patiyak o Pasaklaw isinasaaosa naman ito sa paraang sinasabi muna ang mga

particular o definidong detalye bago ang pangkalahatang mga pahayag o vise-versa.

7. 7.

Papayal o Pasalimuot sinisimulan ito sa mga bagay na komplikadokasunod

ang mga bagay na simple o vice-versa.

8. d.

Konklusyon o Wakas
i.

Nakasaad naman sa bahaging ito ang mahahalagang puntos

ng papel. Inilalahad din ang napatunayan o napagalaman batay sa paglalahad at pagsusuri ng mga
impormasyong ginamit sa papel o sa pananaliksik.
ii.
iii.
1.

1.

Dito makikita ang kabuuan ng sulatin.

Mabisang Pangwakas:

Tuwirang Sinabi

2. 2.

Panlahat na Pahayag

3. 3.

Pagbubuod

4. 4.

Pagpapahiwatig ng Aksyon

5. 5.

Mahalagang Insidente

6. 6.

Pagtatanong

7. 7.

Pagsisipi

1.

VIII.
1.

Mga Pamantayang Dapat Sundin sa Pagsusulat

a.

Kailangan ang kaisahan, kaugnayan, kawilihan at wastong pagbigay-diin sa

pahayag.
2. b.

Kailangang malinaw, makatwiran at maayos ang pagkakasunod-sunod ng

mga kaisipan.
3. c.

Kailangan maingat ang susulat sapagkat ang anuman kamalian ay nakikita

ng bumabasa.
4. d.

Kailangang may sapat na kaalaman sa wika, gramatika at retorika.

5. e.

Dapat na may lubos na kabatiran sa mga mekanismo sa pagsusulat gaya ng:

pagbabaybay, pagbabantas, paggamit ng malaking titik, paggamit ng italika,

pagsulat ng tambilang at papapaikli ng mga salita at talata.
i.

Talataan lipon ng mga pangungusap na paunlad na

binubuo at nagpapahayag ng isang buong diwa o kaisipan. Ang isang talat o magkakasunod na talata
ng isang akda ay may kaisahan, kaugnayan at kaanyuan.
1.

1.

Kaisahan: Upang matawag na talata ang pangkat ng mgga pangungusap,

kailangang itoy umikot sa iisang pangkalahatang ideya. Kailangang may pangungusap

na pampaksana siyang nagsisilbing giya o patnubay sa pagbuo ng susuportang mga
pangungusap.
2. 2.

Kaugnayan:Kailangang magkakaugnay ang mga pangungusap upang

magpatuloy ang daloyng diwa buhat sa simula hanggang sa dulo ng pahayag. Kailangan
nakaayos sa pagkakahanay ang mga pangyayari o ang diwang ipinahayag upang maging
maliwanag ang pagkakaugnay.
1.

a.

Pamantayan sa Kaugnayan
i.

Paggamit ng

tradisyonal na mga salitao mga pangatnig gaya ng: at, kapag, disin sana, dahil sa, sapagkat, ngunit,
bagaman, samantala, ngunit, bagaman, samantala, anupat,kung gayon, samakatuwid, gayon pa
man, sa kabila noon at marami pang iba.
1.

b.

Paggamit ng Panghalip
i.

Kung pangngalan

ang ginamit sa unang pangungusap o sugnay, panghalip ang maaringg gamiting kahilili ng
pangalang nabangit. Sa mga sumusunod na pangungusap. Ginagawa ito upang hindi ulit-ulitin ang
atensyon ng bumabasa ay magbalik sa tinutukoy na panghalip.
1.

c.

2. d.

Pag-uulit ng Salitaupang Magbigay-diin at Mag-ugnay-diwa

Paralelismo o Paggamit ng Magkakatulad na Balangkas

Panggramatika
3. 3.

Kaanyuan o Kabuuan: Ang mabuting talata ay naglalaman ng kumpletong

kaisipan. May pagbigay-katuturan, paliwanag, pangangatwiran, at patotoo. Gumagamit

ng ilustrasyon, halimbawa, pagwawangis, pagtuttulad at pag-iiba, pagsususuri,
mungkahi, tagubilin, talinghaga, mahahalagang sipi at iba pang pamamaraan upang
maging buo o ganap. Ang isang akda ay may panimulang talata, makakapanunod na
talata (Transitory) at may pangwakas na talata.
4. IX.

Mga Anyo ng Pagsulat

1.

a.

Anyong Pangangatwiran o Argumentasyon

i.

Layuning bigyang-paliwanag ang paksa, kasysa sa bigyan-

panlunas, para Makita at mapakilalang mabuti ang particular na bagay na tinatalakay sa

pamamagitan ng mgapruwebat patunay, sa gayon, malinawan at maintindihan nang walang
pagpapasubali ang pinagmamatuwirang posisyon o pahayag.
ii.
1.

b.

Isang pahayag na mapagtatalunan

Anyong Klasipikasyon o Pag-uuri-uri

Pinararaan ang mga ito sa iba-ibang sistema ng pag-uuri, at walang ibang pinakabasehang
magagawa kundi ang paghahanap na kategorya na napagsama-sama ang mga bagay na maaaring
magkakahiwalay at mapagbubuklud-buklod ang mgamagkakaiba.

1.

c.

Anyong Pagsusuri o Analisis

Isang pagtataya sa nilalaman ng akda angpagsusuri. Dalawang importanteng gampanin ang

kailangan isakatupara: una, pagmamasid at pangalawa, pasulat ng mganaobserbahan. Ang pagsulat
sa anyong pagsusuri ay hindi lamang isang pag-uulat ng mga naobsrebahan kundi isang kasanayan
sa pagmamasid.
1.

d.

Anyong Pasalaysay

Pagpapahayag na naglalayong maghayag nang sunod-sunod ng isang pangyayari, mga tauhan at

may tagpuan. Halimbawa: maikling kuwento, talambuhay, dyornal, kasaysayan, kathangisip.
1.

e.

Anyong Paglalarawan

Pagpapahayag na naglalayong magsaad ng larawan ng kabuuan ng isang bagay, pangyayari o

magbigay ng isang biswal na konsepto nga mga bagay-bagay, pook, tao o pangyayari.
1.

f.

Anyong Panghihikayat

Pagpapahayag na naglalayong mahikayat ang mambabasa na makiayon o tanggapin ang pananaw ng

manunulat. Halimbawa: adbertisment at sanaysay.
1.

g.

Anyong Eksposisyon

Pagpapahayag na may tungkuling ipaliwanag ang pangyayari, opinion, kabatiran at mga kaisipan.
1.

h.

Anyong Ekspresyon

Pagpapahayag ng saloobin para mapagaan ang loob bilang isang positibong pagbuhos ng emosyon.

1.

i.

Anyong Refleksyon

Nilalaman ang sarili ng distansya at inilalagay sa perpektibong malinaw na masukat ang sariling
pagkatao. Tinutuklas ditto ang kahalagahan ng mga karanasang nagdaan at ang mga pangyayaring
nagaganap sa kasalukuyan sa buhay.
1.

j.

Anyong Direksyon o Panuto

Naipapakita ng manunulat ang kanyang pag-intindi sa mga mambabasa, gayundin, naipasusunod

niya ang tamang pagsasaayos ng mga bagay-bagay sa proseso ayon sa mga tuntuning dapat gabayin.
1.

X.

Mga Uri ng Pagsulat

1.

a.

Akademik formal ang istraktura. Maayos na inihahanay ang mga

pangungusap upang maging malinaw ang pagkakabuo ng mga ideya. Kadalasang

seyoso, nakabatay sa sinaliksik na kaalaman. Ang pagbuo ng ganitong uri ng
kritikal na pagsulat ay nakadepende sa kritikal na pagbasa ng isang indibidwal.
Ang mga pamanahaunang-papel, tesis, disertasyon, suring-basa,panunuring
pampanitikan, malikhaing pagsulat oanumang sulating may [aksang pagakademik ay nabibilang sa uring ito.
2. b.

Jornalistik Ang mga salitang hango sa mga pahayagan gaya ng balita,

editorial, lathalain at mga balitang isports ay halimbawa ng jornalistik na

pagsulat.
3. c.

Teknikal panglibrong pang-akademiko

4. d.

Referensyal Ang pagtatala ng mga sangguiniang gagamitin ay

nakatutulong nang malaki sa pagpapadali ng gagawing pagsulat. Maaring ang

mga itoy mulasa mga aklat, pahayagan,magazine, on-layn sorses, diksyunaryo,
jornal, tesis at disertasyon.

1.

XI.

Uri ng Sulatin

2. Malikhain- angtawag sagenreng may kaugnay sa malikhaing pagsusulat. Ito ay may

dalwang uri\:
1)

Tuluyan o komposisyong nagsasalaysay ng watong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari na

lagi nang may tauhan, tagpuan atpaksa. May ibat ibang uri ito:
1.

Maikling kwento-isang akdang nagsasalaysay ng mga pangyayari na kadalasan nang

may suliraning nilulutas ng pangunahing tauhan, may tagpuan, kasukdulan at wastong
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari. Nababasa sa sangdaling panahan lamang.

i.

Kwento ng Katutubong Buhay ang binibigyang

pagpapahalaga ay ang tungkolsa uri ng pamumuhay, kapaligiran, hanapbuhay at pananamit

ii.

Kwento ng Madulang Pangyayari ang mga kapana-panabik

na pangyayari na nakapagbabago sa katauhan ng tauhan ang binibigyang linaw sa nasabing kuwento

iii.

Kuwento ng Pakikipagsapalaran ang matinding interes at

kawilihan ay nasa balangkas at walasa mga tauhang nagbibigay kulay sa kuwento.

iv.

Kuwentong Kababalaghan ang mga di-kapani-paniwalang

pangyayari at ang katatakutan ang nilalaman ng kwento.

v.

Kuwento ng Tauhan ang interes nito ay nakasalalay sa

pangunahing tauhan
vi.

Kuwento ng Sikolohiya mangilan-ngilan lamang ang

sumusulat ng kuwentong ito sa kadahilanang may kahirapan ilarawan ang pag-iisip ng isang tao.
Ang higit na kakailanganin ay maipadam sa mga bumabasa ang damdamin ng isang tao sa harap ng
isang pangyayari.
vii.

Kuwento ng Katatawanan ang magpatawa at bigyang aliw ang

mga bumabasa ang tanging layunin ng nasabing kuwento.

1.

|Nobela- isang akdang naiiba, higit na marami ang mga tauhan, may masalimuot na
mga pangyayari at may kahabaan ang sakop na panahon. Kadalasang nahahati sa mga
kabanata.
i.

Nobela ng Pangyayari ang mahalagang kinakatawan ay ang

pagkakasulat o pagkakagawa ng nasa pangyayari ng nobela

ii.

Nobela ng Tauhan ang kahalagahan ay ang pangunahing

tauhan at hangarin ng mga tauhan

iii.

Nobela ng Romansa- ang binibigyang halaga rito ay ang pag-

iv.

Nobela ng Pagbabago ang mga ibig manyaring pagbabago sa

iibigan

lipunan o pamahalaan na kanyang kinabibilangan ang hangad ng may-akda.

v.

Nobela ng Kasaysayan ang binibigyang halaga ng may-akda

ay ang kasaysayan n gating pinagmulan at ang paglalarawan ng mga bayaning may malaking ambag
sa pagtatanggol sa bayan.
1.

Talambuhay- isang akdang nagsasalaysay tungkol sabuhay na pinagdaanan ng isang

kilalang tao.

2. Dula- isang uri ng akda na nagsisimula sa tula o sa tuluyang pagnugnusap na

naglalarawan ng buhay o ugali sa pamamagitan ng mga usapan at kilos ng mga tauhang
tumutupad upang itanghal sa dulaan.
3. Anekdota- isang uri ng akdang tuluyan na karaniwang kakatwa, maikli, subalit nagiiwan ng aral.
4. Talaarawan- isang kalipunan ng mga salaysay opangyayaring naranasan ng mayakda.
5. Sanaysay- ito ay isang akdang tumatalakay sa isang mahalaga aat napapanahong usapin
sa lipunan.Malawak ang saklaw nito dahil anumang bagay tungkol sa pagbabagong
ekonomika, pulitika, sosyal, kultural at maging personal ay maaaring talakayin.
6. Talumpati- isang akdang pasalita na naglalayong talakayin ang isang napapanahong
isyu sa lipunan.
7. Pabula-ang mga karakter ay mga hayop, naglalayong gisingin ang isipanng mga bata sa
mgapangyayaring makahuhubog ng kanilang ugali.
8. Parabola-mga hango sa bibliya na tulad ng anekdota ay nagbibigay aral sa mga
mambabasa.
2)

Patula isang akdang pampanitikan na nagpapahayag ng tiyak na diwat damdamin na kaugat

sapagkatanaw at pagkaunawa ng makata sa mga karanasan niya sa buhay. Maaaring may sukat o
tugma o di kayat Malaya.
1.

Tulang pasalaysay nag lalarawan ng makhulugang mga tagpo sa buhay

i.

Epiko nagsasalaysay ng mga kabyanihang halos hindi

mapaniwalaan pagkat nauukol sa nga kababalaghan.

ii.

Awit at korido may mga paksang hango sa

pangyayaring tungkol sa pagkamaginoo at pakikipagsapalaran at ang mga tauhan ay mga harit

reyna, prinsipe at prinsesa. Ang awit ay may sukat na 12 pantig at inaawit nangmabagal sa saliw ng
gitara o bandurya samantala, ang korido ay may sukaat na walong pantig at binibigkassa kumpas ng
martsa.

iii.

Balad Himig na awit dahil ito ay inaawit habang may

nagsasayaw. Ito ay nilikha noong unang panahon. Sa kasalukuyan ito ay na sa mga tulang
kasaysayan na may anim hanggang walong pantig.
1.

Tulang Pandamdamin Nagpapahayag ng damdaming maaaring sarili ng sumulat o ng

ibang tao, o kayay likha ng maharaya o mapangaraping guniguni ng makata na batay sa
karanasan. Karaniwang maikli, likas at medaling maunawaan.
i.

Awiting Bayan karaniwang paksa ay pag-ibig,

kawalang pag-asao pamimighati, kaligayahan, pag-asa at kalungkutan.

ii.

Soneto May labing-apat na taludtod hinggil sa

damdamin at kaisipan, may malinaw na batiran ng likas na pagkatao, at sa kabuuan, itoy naghahatid
ng aral sa mambabasa.
iii.

Elehiya Nagpapahayag ng damdamin o guniguni

tungkol sa kamatayan o kayay tula ng pananangis lalo na sa paggunita ng isang yumao.

iv.

Dalit Awit ng pumupuri sa Diyos o Mahal na Birhen at

nagtattaglay ng kaunting pilosopiya sa buhay.

v.

Pastoral naglalayong maglarawan ng tunay na buhay

sa bukid.
vi.

Oda nagpapahayag ng papuri, panaghoy o iba pang

masiglang damdamin, walang tiyak na binibilang na pantig o tiyak na bilang ng taludtod sa isang
saknong.
1.

Tulang Pandulaan Ang tulang itoy karaniwang itinatanghal sa isang dulaan o

entablado. Ang usapan ng mga gumaganap ay patula.
i.

Komedya Ang sangkap ay piling-pili at ang

pangunahing tauhan ay may layong pukawin ang kawilihan ng manonood. Nagwawakas nang
Masaya, ang tunggalian ay karaniwang nagtatapos sa pagkakasundo ng mga tauhan na siyang
nakapagpasiya ng damdamin ng manonood.
ii.

Melodrama Karaniwang para sa musical, kasama na

ng opera, ang sangkap ay malungkot, ngunit aksiya-siya ang katapusa para sa pangunahing tauhan
ng dula.

iii.

Trahedya Tunggaliang nagwawakas sa pagkasawi

opagkwasak ng pangunahing tauhan ng dula.

iv.

Parsa naglalayong magpasiya sa pamamagitan ng mga

kawing-kawing na pangyayaring nakatatawa.

v.

Saynete paksa ay mga karaniwang pag-uugali ng tao o

pook.
1.

Tulang Patnigan karaniwan ng may pantig ang bawat taludturan at tumatakay sa

isang paksang pinagtatalunan.
i.

Karagatan batay sa alamat ng sensing ng isang

prinsesa na naihulog niya sa dagat sa hangaring makapang-asawa ang kasintahang mahirap. Ang
makakuhkuha ng singsing ay pakakasalan siya.
ii.

Duplo humahalili sa karagatan, paligsahan ng husay

sa pagbigkas at pangangatwiran nang patula. Ang pangangatwiran ay hango sa Bibliya, sa mga

sawikain at sa mgakasabihan. Karaniwang nilalaro upang aliwin ang namatayan.
iii.

Debate o Balagtasan isang pagtatagisan ng katuwiran

sa anyong pasalita ukol sa isang paksa o usapin pinag-uusapan. Kaiba naman ang balagtasan sa
debate bagamat isa ring pagtatalo ngunit ang mga pangangatwiran ditto ay kailangang may sukat at
tugma.
1.

Teknikal Ito ay genre na may layuning magbigay ng impormasyon sa anyong

transaksyunal, prosidyural, pag-uulat, ekspositori at panghihikayat.
1.

Transaksyonal ito ay teknikal na genre na ginagamit sa anumang transaksyon o

komunikasyong nangangailangan ng pagtugon o tuwirang sagot. Halimbawa: EMail, Liham,Pagbati, imbitasyon, text message at pakikipanayam
i.

Liham ito ay pagbibigay ng mensahe o impormasyon sa

pamamagitan ng pagsulat
1.

Bahagi ng Liham
1.

Pamuhatan

2. Patunguhan ng Sulat
3. Bating Panimula o Pambungad
4. Ang Katawan ng Liham
5. Bating Pangwakas

6. Istilo ng Pagsulat
1.

Istilong Blak

2. Istilong semi-blak
3. Istilong nakabitin o baligtad
4. Uri ng Liham
1. Liham-pangkaibigan
i.

Liham

Pangangamusta
ii.

Liham Pasasalamat

iii.

Liham Paanyaya

iv.

Liham Pagbati

v.

Liham Paghingi ng

vi.

Liham Pakikiramay

Payo

vii.
1.

Liham Paumanhin

Liham Pangangalakal
i.
ii.

Liham Aplikasyon

iii.

Liham Pamimili

iv.

Liham Subskripsyon

v.
1.

Liham Pagpapakilala

Liham Pagrereklamo

Prosidyural- teknikal na genre na naglalahad ng proseso sa pagsasagawa ng isang bagay

o kilos o Gawain. Halimbawa: recipe, pagsunod sa direksyon at panuto.

2. Ulat teknikal na genre na naglalayong magbigay ng impormasyon batay sa

isinasagawang pananaliksik o pag-aaral, pagmamasid, pagbabasa, pakikinigg sa
paraang pasalit o pasulat. Halimbawa: ulat ng media, deskriptiv, imbestigasyoon, rebyu
at grap o tsart.
i.

Pagsusulat ng Ulat

1.

Kombensyunal na Pamamatnubay ito ay karaniwang sumasagot sa mga tanong

na: sino, ano, bakit, kalian, saan at paano.

2. Di-kombenyunal na Pamamatnubay isang uri ng patnubay kung saan ang mga

reporter ay taal na di sumusunod o lumilihis sa pamatnubay.
3. Ang mahalagang mga impormasyon, kapag nakuha ito, ay isulat kaagad.
4. Ang katumpukan o pagkatotoo sa paraang pagpapahayag ay higit na kailangan.
5. Iwasan ang pagbibigay ng sariling opinion, ideya o lohika, maligoy na pananalita, sa
kadahilanang ang pagdududa ay mananatili sa kanilang isipan.
6. Ekspositori genre naglalayong magbunyag o maglabas ng kinalabasan ng isang pagaaral, maglahad ng nasasaisip, magbabahagi ng natutunan at magbigay ng kasagutan sa
katanungan. Halimbawa: press release, lektyur, talakayan sa klase, sarbey at artikulo.
7. Panghihikayat genre na naglalayong hikayatin ang taong sumuporta o maniwala sa
isang bagay o pagkilos. Nilalayon nitong pumanig ang tao sa mga argument at balakin
ng isang tao o grupo. Halimbawa: advertisement, proposal, editorial at argument.
8. Sulatin na Nangangailangan ng Pagsusuri sa Pormat, Nilalaman, Pananalita at Layunin
Memorandum: karaniwang tinatawag na memo o paabot-ulat, pasulato limbag na nakikita arawaraw sa opisina na karaniwang may tiyak na mensahe o nagtatanong.
Agenda ng Pulong: pag-uusapan o tatalakayin ang isang sulatin na ginagawa ng mga kapisanan o
organisasyon sa buwanang pulong batay sa napagkasunduan ng mga pinuno.
Katitikan o Minits ng Pulong: ito ay pabuod na pinaguusapan sa nakaraang mga pulong batay
sa agenda. Malaki ang papel na ginagampanan ng kalihim sapagkat siya ang kumukuha ng mga
tinatalakay habang nagpupulong. Ito ay may lagda ng pangulo. Ito ay babasahin muli bago
magsimula ang susunod na pulong. Pinagtitibay ito ng mga nasa pulong. Kung may pagwawasto,
ipahahayag ang pagtatama bago pagtibayin.
Paanyaya sa isang kapulungan o seminr: mahalaga ang mga kumprehensya sapagkat dito
nabibigyan ng kaukulang aksyon o solusyon ang hangarin ng isang proyekto.
Tamang Ulat ng isang Kompanya (Statement of Condition): ito ay isang sulatin na
karaniwang ginagawa ng mga kompanya, katulad ng bangko, kooperatiba, Insurrance Company.
Dito isinasaad ang assets, pananagutan oliabilities, gastusin o equity. Huling araw ng Disyembre
ginagawa ang ulat.
Proposal (Pagbabalak ng Gawain): ang sulating ito ay makatutulong sa pagsasakatuparan ng
balak na proyekto na nais magawa.

1.

XII.

Paraan ng Pag-uulat

May 2 na magiging Anchor sa Studio. Ang paraan ng pag-uulat ay parang pagbibigay ng balita na
limang pares ang magiging field anchor. Sila ay nasa ibat ibang dako ng klase. Ang mga upuan ay
isasantabi sa gilid at silay kasama sa kanilang kani-kanilang mga grupo. May ibibibay na kopya ng
report sa mga mag-aaral upang makasunod sa talakayan.
1.

XIII.

Pangkalahatan Gawain

Writing Bee kung saan magbibigay ng sampung kanta ang grupong nagbalita at isusulat ng bawat
representative ng bawat grupo ang tamang sagot. Ang magiging pabuya ay ibibigay ng mga nagbalita.
Ang sayusay o retorika[1] ay isang uri ng sining na naipapakita sa pamamagitan ng paggamit
ng wika sa paraang pasulat opasalita. Ito rin ay maihahambing sa linggwistikal na pananaw kung
saan ito ay maaaring maipakahulugan bilang isang pag-aaral patungkol sa kaalaman ng tao sa
mga salita, o sa mas malawak na pagtukoy, lenggwahe. Ginagamit ng isang indibidwal
ang retorika upang maayos at mabisa nitong maipahayag ang kanyang saloobin patungo sa
kanyang tagapakinig na siyang nakatakdang tumanggap ng mensaheng ipinababatid. Bukod pa rito,
ang retorikal na paggamit ng wika ay mainam upang maipakita ng isang tao ang kanyang kagilagilalas na kasanayan sa pakikipagtalastasan.
Ayon sa mga impormasyon na nakalap mula sa iba't-ibang aklat, isang mahalagang kaalaman ng
pagpapahayag ang retorika sapagkat tinutukoy nito ang angking abilidad na tumutugaygay sa
pagsusulat o pagsasalita ng isang tao, bagay na humuhulma sa mga pangunahing kasanayan sa
larangan ng komunikasyon. Maaaring rin itong maisambit bilang isang punla ng kahusayan ng isang
nilalang sa pagpili ng mga salitang nais niyang iparating. Kung kaya't ito ay isang epektibong paraan
ng pakikipagdayalogo. Mula ang salitang "retorika" sa salitang Latin na rhetor, na
nangangahulugang "guro" o "mahusay na mananalumpati".[kailangan ng sanggunian] Susi ang pag-aaral ng
retorika tungo sa mabisang pagpapahayag ng nauukol sa kaiga-igaya at epektibong pagsasalita o
pagsulat at isa ring hibla ng produktibong pag-aaral upang makabuo ng mga makabuluhang
kaisipan sa pamamagitan ng pili at wastong pangungusap na may maangkop na layunin.
Bilang isang sining, isa itong sining na kooperatiba, temporal, limitado at nagsusupling. Ilan sa mga
gampanin nito ang pagbibigay daan sa paglinang ng kasanayan sa komunikasyon, pag-aabala,
pagpapalawak ng pananaw, pagbibigay-ngalan, at pagbibigay-kapangyarihan.
Sa tradisyunal na pagkilala sa sining na ito, karaniwang iniuugnay ang retorika sa sining ng
pagbigkas at, samakatwid, ay kinakailangang masangkapan hindi lamang ng mga estilo sa
pananalita kundi maging sa paggamit ng jestyurs at galaw para maging epektibo at kaakit-akit sa
mga taga-pakinig. Kaugnay nito, sinasabi nina William D. Halsey at Emmanuel Friedman(1979) na
ang retorika ay isang berbal na agham at humahakdaw pa sa lojic at balarila. Sa pagbibigayempasis nito sa paggamit ng mga salita bilang epektibong sangkap, ang retorika ay nakatuon sa

maaring magawa ng mga salita at hindi sa kinakailangang istraktura o ayos ng mga salita sa isang
pahayag. Ang binibigyan-priyoriti sa retorika ay kalayaan sa pagpapahayag at hindi ang mga
panuntunang ipinagbabawal ng lojic at balarila. Maaring sabihing sa retorika, ang mahalaga, unanguna ay ang epektibo at ang magandang pagapaphayag, bago pa ang lojic at balarila. Hindi sapat
ang maging wasto lamang ang ayos ng mga salita sa loob ng isang pangungusap. Kailangang
mahigitan pa ang mga ito sa pamamagitan ng maganda at mabisang pagpapahayag na magagawa
lamang ng isang malikhaing manunulat sapagkat siyay may kakayahan sa paggamit ng
mga salita bukod sa may kinalaman sa mga prinsipyo ng retorika at ng mga sangkap nito. Kaya
hindi nga kataka-taka kung bakit ang mga nasa mass media ay mahuhusay; sa pamamgitan ng
alam nilang mga sangkap ng retorika, namamanipuleyt nila ang isispan ng kanilang mga tagapakinig
at mambabasa sa pamamagitan lamang ng paggamit nila ng mga salita.

Tulad ng salapi at enerhiyang atomiko, ang mga salita ay magagamit sa mga

layuning mabuti at masama. - (halaw mula sa salaysay ni William D. Halsey)[2]
Mga nilalaman
[itago]

1Kaligirang pangkasaysayan

2Layunin

3Gampanin

4Elemento

5Retorika bilang isang sangay ng pakikipag-dayalogo

6Kahalagahan at Kaugnayan ng Retorika at Wika sa iba pang Larangan

o

6.1Edukasyon

6.2Relihiyon

6.3Politika

6.4Legalidad

6.5Kultura

6.6Sosyolohiya

7Panlabas na Kawing

8Mga sanggunian

Kaligirang pangkasaysayan[baguhin | baguhin ang batayan]

Si Socrates, batay sa kontekstong pang-kasaysayan, ay itinuturing na isa sa mga nagpalaganap ng

retorika noong mga unang siglo. (Pagkilala sa imahe para kay: Eric Gaba User:Sting)

Sinasabing nagsimula ang retorika bilang isang sistema ng pakikipagtalo saSyracuse, isang isla
sa Sicily noong ika-limang siglo bago dumating si Kristo. Makaraang bumagsak ang kanilang
pamahalaang diktaturyal, ang mga mamamayan doon ay binigyang pagkaka-dumulog at
ipagtalo sa hukuman ang kanilang karapatan sa mga lupang inilit ng nakaraang rehimen. Ang
marunong na si Corax, isang tagaroon, ang nagpanukala sa mga tuntunin ng paglalahad ng
kanilang argumento. Ayon sa kanya, upang makuha ang simpatiya ng mga nakikinig kailanagan
ang maayos at sistematikong pagpapahayag ng mga katwiran. Nakasentro ang kanyang
pamamaraan sa talumpati na kakikitaan ng limang mahahalaganag elemento:
ang proem o introdusyon; ang salaysay o pahayag na historical; ang mga pangunahing
argumento; mga karagdagang pahayag (supplemental statements) o kaugnay na
argumento (supporting arguments); at ang konklusyon. Naimbento nila ang retorika sa layuning
makahikayat at mapunuan ang anumang pagkukulang sa mga konkretong
katibayan (concrete evidence).
Makikita agad dito na sadyang ginagamit ang retorika sa pag-apila sa emosyon at di gananong
binibigyang diin ang katumpakan at kalakasan ng argumento. Ayon pa sa mga sophist, Makapal
na panitik (katawagan sa pangkat ng matatalinong tao noon), ang retorika ay angkop sa
pagtatamo ng kapangyarihang political sa pamamgitan lamang ng kanilang pagpapahalaga sa
paksang ipinaglalaban at estilo sa pagbigkas. Maaring binabatikos naman ito niSocrates (c.
470399 B.C.) sa pagsasabing walang hangad ang mga sophist maliban sa kabayarang

kanilang tinatanggap sa pagtuturo at ang kanilang lubhang pagbibigay diin sa retorika bilang
sining ng pakikipagtalo (debate) at hindi sustansiya ng talumpati. Ang ganitong pamamaraan,
banta pa niya, ay nagtuturo lamang sa mga estudyanteng palabasin ang kasamaan ng isang
mabuting adhikain. Kinikilalang pinakama-impluwensiyang retorisyan noon si Isocrates (c.
436338 B.C.). Nagtatag siya ng sariling paaralang magtuturo ng istilo ng pananalumpati batay
sa maindayog at magandang pagkakatugma ang mga salita sa paraang tuluyan o prosa.
Kakikitaan ang kanyang sariling prosa ng mga maikli ngunit eleganteng
nakabiting pangungusap na mayaman sa kasaysayan at pilosopiya. Sa Rhetoric
ni Aristotle (384322 B.C.)sinuri niyang mabuti ang sining ng panghihikayat (Art of Persuasion),
binigyan ng parehas na empasis ang katangian ng nagsasalita, ang lohika ng kanyang kaisipan,
at ang kakayahang pumukaw ng damdamin ng mga nakikinig. Inihiwalay niya ang retorika sa
pormal na lohika at ang mga kasangkapang panretorika sa siyentipikong pamamaraan ng
pagbibigay katuturan dito ayon sa maaring maganap kaysa sa tiyak na magaganap. Nilikha niya
ang ideya ng probabilidad o malamang na mangyari o maganap sa pamamagitan ng mga
panumbas na retorikal sa lohikang kaisipan: ang enthymeme kung saan ang pansamantalang
kongklusyon ay kinuha sa pansamantalang batayan, sa halip na silohismo na mula sa
katotohanangunibersal; at ang halimbawa o analogy para sa pangangatwirang induktibo.
Si Cicero (10643 B.C.) ang batikang orador ng Roma, katulad din ni Aristotle, ay hayagan ding
nagtagubilin sa kasangkupan ng prinsipyo ng mananalumpati. Nasabi niyang ang pagtatalakay
sa anumang adhikain ay batay sa mabuting panlasa at pagpasiya ng orador kayat sa isyu
ng moralidad ipinahayag niyang nararapat na maging mabuting tao ka muna upang maging
mabuting mananalumpati. Sagana ang prosa ni Cicero sa mga hugnayang nakabiting
pangungusap. Ipinamana ni Aristotle sa larangan ng oratoryo ang forensic na nagging batayan
sa ngayon ng mga abogado para sa kanilang legal na salaysay. Nakatuon ang forensic sa
nakaraan. Sa kaibuturan ng mga pangyayari, iniwan ni Aristotleang oratoryong
deliberative o pampolitika na nakatuon naman ang pansin sa hinaharap. Dito sinasabing
nagsimula ang malayang pagkilos at talakayan o mga pagtatalong pampubliko (public debate).
Si Aristotle din ang nagpasimula ngoratoryong panseseremonya o epideictic na kakikitaan ng
mga mabubulaklak at madamdaming mga salita. Karaniwang binibigkas ito sa pagbibigay ng
papuri. Ito ang tinatawag natin sa Ingles na declamation.[2]

Layunin[baguhin | baguhin ang batayan]

Layunin ng retorika, anuman ang disiplinang ating kinabibilangan, ang tayo ay makasulat nang
mahusay. Kung kaya't nililinang ng retorika ang pagkakaroon ng mapanuring kaisipan sa
pagbuo ng mga ideya, at makapamahala sa maangkingkakayahan. Bagamat nabubuo lamang
ng mga sulat, memo, ulat, abstrak, pagsusuri, pamanahong papel (term paper),
mga panuto, at paghahanda sa mga proposal ng mga proyekto ang malaking bahagdan ng

akademya, tiyak na kakailanganin pa rin ang kahusayan sa pagpapahayag, bagay na tumutuon

sa dalawang pangunahing interbensiyon sa pag-aaral ng retorika: Kasanayan sa Pagsusulat at
Pagsasalita.[2]

Gampanin[baguhin | baguhin ang batayan]

Ang pag-aaral ng retorika ay nakatutulong sa isang indibidwal sa pamamagitan ng limang
aspekto. Una, bilang pangunahing diskurso, ang retorika ay nagbibigay daan tungo sa
komunikasyon. Sa ganitong punto, nagkakaroon ng oportunidad ang isang indibidwal upang
maipahayag ang kanyang saloobin kaugnay sa iba't ibang bagay na mahihinuha nito sa
kanyang kapaligiran na maaaaring maisagawa sa paraang pasulat man o pasalita. Ikalawa, ito
rin ay isang salik upang magkaroon ng tinatawag na distraction effect sa isang tao na
gumagamit nito. Ito ay bunsod ng gradwal na pagkabaling ng atensiyon ng isang indibidwal
habang ito ay sumusulat, nagbabasa, o kaya ay nagpapahayag ng sentimiyento na hinulma
mula sa isang partikular na materyal. Sa ganitong paraan, nadidistrak at nadadala sa ibang
dimesyon ang sikolohikal na kamalayan ng tao kung saan bahagya nitong nakakaligtaan ang
tunay na suliranin na dinarahop nito. Ang retorika rin ay mainam upang ma-ehersisyo ng isang
tao ang kanyang kalayaan sa pagpapahayag (Freedom of Expression) na magsisilbing
elemento upang mapalawak nito ang mga pananaw sa mundo. Nahuhubog ng retorika ang
perspektibo ng isang indibidwal dahil ito ay sumasaklaw sa dalawang pangunahing akto ng
komunikasyon, susi tungo sa pagpapaibayo ng karunungan. Ika-apat, sa pamamagitan rin ng
retorika, nagagawa rin ng tao na bigyang-ngalan ang maraming bagay na nakikita sa paligid. Ito
ay isang manipestasyon ng umuusbong na pag-iisip ng tao upang makalikha ng mas
makabagong mga ideya na magagamit hindi lamang sa proseso ng komunikasyon kundi maging
sa mga aspektong pangsosyopolitika. Halimbawa, ang kamera ay nagging Kodak, ang
toothpaste ay nagiging colgate. At huli, ang retorika ay nagbibigay-pundasyon tungo sa
makapangyarihang asimilasyon partikular sa larangan ng politika. Dahil sa retorika,
napakaraming tao ang nagiging prominente at makapangyarihan. Isa sa mga mahuhusay na
politiko at mananumpalati si Ninoy Aquino na isang mahusay na peryodista noong Ikalawang
pandigmaang pandaigdig. Ang matatalinong ideya, malalalim na pananampalataya at
ideyolohiya na naipahayag sa pamamagitan ng retorika ay pinagmulan din ng kapangyarihan at
kalakasan.

Elemento[baguhin | baguhin ang batayan]

Sa mga mag-aaral na kasalukuyang kumukuha ng kursong edukasyon, ekonomiks, inhinyera,
malayang sining, batas,medisina, pangangalakal, kompyuter, at iba pa, hindi na natin
matatakasan ang pagsusulat sa panahon ng pag-aaral at mananatiling isang esensiyal na
kasanayan sa mga ganap nang propesyonal. Sa mga ganitong pagkakataon at kalagayan,

kakailanganin ng isang mag-aaral ang mga teknik o sistema at ang mga simulain sa mahusay
na pagsusulat.[2]
1. Ang kaisipang gustong ipahayag - Ito ang pangunahing dahilan kung bakit nais nating
magpahayag. Mga mahahalagang kaisipang nais ipahayag.[2]
2. Ang pagbuo o organisasyon - Ang pagkakaroon ng lohika ay mabisang paglalahad. Ito
ay kumakatawan sa kakayusan ng pagkakabuo. [2]
3. Ang istilo ng pagpapahayag - Ito ay nagbibigay diin sa ikatlong bahagdang may
kaugnayan sa istilo. Ang anyo o kaayusang akda o komposisyon ay nakasalalay sa mga
para-paraan ng pagpapahayag. Hindi lamang sa kawastuan ng balarila kungdi maging
sa panitikan.[2]

Retorika bilang isang sangay ng pakikipagdayalogo[baguhin | baguhin ang batayan]

Ang larawang ito ay nagpapakita ng isang uri ng komunikasyon, isang paraan ng paggamit ng retorikal
na ekspresyon, na tinatawag Small-group communication

Ang retorika ay isang uri ng sining na naisasagawa sa pamamagitan ng pasalita opasulat na

paraan. Saklaw ng dalawang elementong pang-komunikasyon, ito ay tunay na maituturing
bilang isang haligi ng pakikipagdayalogo. Sa isang dayalogo, nangangailangan ng dalawa o higit
pang indibidwal upang ito ay maisagawa. Sa tulong ng presensiya ng mga tagapag-dayalogo,
nagkakaroon ng gradwal na asimilasyon na siyang nagsisilbing pamuhatan upang
makapagpalitan ng samu't saring ideya, pakiramdam, argumento, o kaya ay mga
manipestasyon na hinimok mula sa iba't ibang aspetong pangkapaligiran ang mga sangkot sa
isang dayalogo. Ang retorikal na paggamit ng mga salita ay hindi lamang mailalapat
sa interpersonalna uri ng komunikasyon; bagkus, ito rin ay maaaring magamit sa mas malaking
kantidad ng tao. Kabilang sa mga terminolohiyang tinutukoy dito ay ang small-group
communication, uri ng komunikasyon na nangangailangan ng tatlo o higit pang indibidwal upang
makapagpalitan ng iba't ibang saloobin mula sa mga natatanging aspeto na nakatakda nitong

pagtuunan ng pansin.[3] Bukod sa nabanggit, kabilang rin dito ang mas nakatataas na antas ng
pakikipagdayalogo gaya ng organisasyonal na komunikasyon (mula sa terminong ginamit na
humuhulma sa katayuan ng isang organisasyon o kapisanan upang lumikha ng isang
kumberseysyon)[4] atkomunikasyong pang-madla, kung saan ito ay tumutuon sa partisipasyon
ng maraming tao, na maaaring nasasaklaw ng isang institusyon o anumang pangkat ng mga
indibidwal na sinabayan ng presensiya ng mga sangay ng media para sa mas mabilis na
pagpapakalap ng mensahe.[5]

Kahalagahan at Kaugnayan ng Retorika at Wika sa iba

pang Larangan[baguhin | baguhin ang batayan]
Mahalaga ang retorika sa pang araw-araw na buhay ng tao dahil ito ay nagbibigay daan sa mga
aktibidades na ginagawa ng tao tulad ng pakikipag-usap, pakikipag-argumento at paghahanap
ng impormasyon at kaalaman. Sa pakikipag-usap, mahalagang sangkap ang retorika upang
maipahayag ng mabuti at komprehensibo ang mga damdamin ng nag-uusap. Mahalaga rin ito
sa pakikipag-argumento dahil ito ay tanda ng pagbibigay diin sa mga puntong nais na ipahayag.
Mahalaga rin ito upang magkaroon ng maayos na pagkakaintindihan sa pagitan ng dalawang
panig na hindi magkasundo sa iisang pamamaraan o paniniwala. Higit sa lahat, ang retorika ay
mainam na instrumento sa pagkakalap ng impormasyon at pamamahagi nito. Sapagkat
kinakailangan ng tao ang matuto at malinang ang pag-iisip. [6]
"Ang kahalagahan ng retorika ay maihahalintulad sa mga sangkap o rekado sa

isang putahe. Ito'y nakapagbibgay lasa sa isang sulatin o kaya'y kapag ang
isang tao ay bumibigkas gamit ang retorika. Nasusukat din dito ang kalaliman ng
isang tao. Ito'y pinag-iisipan. Napakasarap pakinggan ng mga salitang ginamitan
ng retorika. Nakakaaliw din basahin ang isang sanaysay kapag ito'y ginamitan
ng retorika."[7] - (halaw mula sa salaysay ni Shark Shedie)
Edukasyon[baguhin | baguhin ang batayan]
Sa pamamagitan ng retorika, ang isang tao ay nagkakaroon ng pagkakataon na magbigay
ng panuto at paglalapat nito sa anumang bagay kung saan nananalamin ang mga
natatagong kaalaman nito sa isang paksa. Ang retorika ay nagbibigay rin ng daan upang
maayos at mabisang malaman ang mga dapat bagay na dapat matutunan ng isang magaaral at magamit ito sa pang araw-araw na pakikipag-ugnayan sa mga kapwa mag-aaral.
Tulad ng mga bagay na nabibigyan ng angkop na pangalan at tawag, nalalaman rin sa
tulong ng retorikal na pagpapraktis ng komunikasyon ang saysay at gamit nito ng bawat
salitang nakakalap sa anumang sanggunian na ginalugad ng isang manggagamit nito. Ang
retorika rin ang ginagamit na "medium" ng mga guro sa paghahatid ng mga impormasyon at
kaalaman na kinakailangang malaman ng kanilang mga estudyante.[8]
Relihiyon[baguhin | baguhin ang batayan]

Mahalaga ang retorika sa aspetong panrelihiyon sapagkat ito ay isang salik na

makakatulong ng malaki sa pagpapalawak ng personal man o biblikal na pananaw ng isang
indibidwal upang magkaroon ng kaisahan ang mga magkakasalungat na paniniwala ng
bawat mananampalataya na sinala mula sa iba't ibang grupong may kinakatawan na sariling
pananampalataya. Ang retorika ay mabisang paraan sa pagsusuplay ng dahilan at
pangangatwiran. Ang mga alagad ng simbahan tulad ng mga pari ay masasabing mga retor
na kinakailangang magtaglay ng malawak na pag-iisip at mabisang pananalita upang
maipahayag ng may paggalang at kabanalan sa mga sumasampalataya ang bawat
sentimiyentong biblikal na umaayon sa winika ng Panginoon na kinikilala nito. [9]
Politika[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang.. politika ay isang kumplikadong larangan na nananaghoy sa kaibuturan ng isang
estado. Kung kaya't sa mga pampolitika na pagkilos sa kontemporaryong lipunan,
nangangailangan ng retorikal na paggamit ng salita. Isang kongretong aplikasyon ng
salaysay na ito ay ang pangangampanya, sa layuning makakalap ng boto sa pagdating ng
halalan. Sa isang kampanya, nagkakaroon ng pagkakataon ang isang kandidato na
nagnanais makakuha ng puwesto sa gobyerno upang makapagpabatid ng kanyang mga
aspirasyon para sa mga mamamayan ng lugar kung saan ito kumakandidato. Dito nito
ipinahahayag ang kanyang mga plataporma na magbibigay ng kaginhawaan sa kanyang
mga konstituente sa oras na maluklok sa puwesto. Sa ganitong sitwasyon, ang isang
pampolitika na kandidato ay kumukuha ng teknikal na kargamento sa tulong ng retorikal na
paraan ng pagpapahayag kung saan siya ay mariin na kumakalap ng mabubulaklak na
pananalita upang maakit at maengganyo ang mga botante na suportahan ang kandidatura
nito. Sa ganitong pamamaraan, naipapakita ng isang tao, partikular sa konteksto ng isang
kandidadto, hindi lamang ang kanyang berbal na abilidad kundi maging ang kanyang
angking katalinuhan na siyang magsisilbing benepisyal na asset upang makamit ang
kanyang mga adhikain. Ang salitang "mabulaklak", mula sa paraan ng pagkakagamit nito sa
teksto ay nangangahulugan ng paggamit ng mga malalalim ngunit mga salitang kaakit-akit
sa pandinig ng mga tagapakinig.
Legalidad[baguhin | baguhin ang batayan]
Likas na ang paggamit ng mga teknikal na terminolohiya sa isang pagdinig. Kung kaya't
pinagtutuunan sa aspetong ito ang kahalagahan ng retorika sa mga usaping legal. Sa isang
pagdinig, mahihinuha ang tipikal na serye ng pagpapalitan ng argumento upang magawa ng
isang partido o kampo na patunayan ang akusasyon nito sa isang kampo o kaya naman ay
bigyang beripikasyon ang kainosentehan ng isang indibidwal laban sa isang kaso na
nakasampa laban dito. Sa normatibong pananaw, makikita ang dalisay na importansiya ng
retorika dahil dito umiiral ang katayuan ng isang kaso, ang mga retorikal na panambitan ng
isang abogado ang siyang kolektibong datos na ginagamit ng husgado upang ma-determina
ang kredibilidad ng isang kampo patungo sa estado kung saan ito ay maghahayag ng

kanyang pasya bilang wakas ng isang legal na proceeding. Kadalasan, batay sa mga
obserbasyon, nangingibabaw sa isang pagdinig ang kampo na nagtataglay ng mas mahusay
na abogado, marahil dahil mas detalyado at komprehensibo ang mga salaysay na
naipapaabot nito dulot ng tahasang husay sa pagsasalita.
Kultura[baguhin | baguhin ang batayan]
Ayon sa pilosopiya, ang kaugnayan ng kultura ng isang tao at ng wikang ginagamit niya o
ugaling gamitin, ay malapit na malapit. Samakatwid, masusukat ang kultura ng tao sa
kadalubhasaan niya sa paggamit ng wika. Gayundin, mahuhulaan ang galing niya sa wika
ayon sa tayog ng kanyang kultura. Subalit itoy batay sa ipinanaday ng edukasyon sa kanya,
sa panahon ng kabataan, na kalahok ng tradisyon ng angkan, ng espiritung panrelihiyon, at
ng mga paniniwala at perwishong pinagkalakhan. Alinmang wika ay ekspresyon, imbakanhanguan at agusan ng kultura ng isang grupo ng tao, maliit man o malaki, na may sarili at
likas na katangian. Wika ang ekspresyong kakikinlan ng isang kultura, sapagkat ito ang
nagbibigay-anyo rito para sa labas, ang siyang nagtatakda ng pagkakaiba at sariling uri nito
ng kanyang pagkakabukod sa ibang kultura: ang kanyang kapagkahan, kung magagamit
ang salitang ito, sa daigdig ng mga kaisahang pang-kultura. [2]
Sosyolohiya[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang malaking kaugnayan ng wika at sosyolohiya sa isat isa ay pinatutunayan
ng sosyolinggwistika, isang sangay ng pag-aaral tungkol sa wika na itinuturing na bagong
litaw sa panahong ito subalit kung tutuusiy halos kasintanda na ng panahon. Ito ay buhat sa
salitang socius at linggwistika. Ang socius ay salitang Latin na nangangahulugan
nginteraksiyon, pakikisalamuha, pakikibagay at pakikipamuhay ng tao sa kapwa tao. Ito ang
bahaging tumutukoy sa kasangkapang ginagamit ng tao sa pagpapahayg ng kanyang iniisip
at narararamdaman upang malaman ng iba kung ano ang mga ito. Isang uri ng
pagpapahayag na gagamitan ng kombinasyon ng mga tunog na tinatawag na mga salita
salitang may kaugnay na sariling kahulugan, Kahulugang tinataglay ng salita bunga ng
pagkakisa ng mga kailangang magkaintindihan.[2]

Skip to content

FILIPINOTEK
ANG MGA ESTRATEHIYA SA
PAGTUTURO NG WIKA AT ANG
PAMARAANG KOMUNIKATIB SA
PAGTUTURO NG WIKA
Posted on March 29, 2013 by filipinotek

PAMAGAT: MAKABAGONG PARAAN NG PAGTUTURO NG FILIPINO

TARGET: MASTER OF ARTS IN EDUCATION
(Major in Filipino Language Teaching) MAED FLT
TAPIK: ANG MGA ESTRATEHIYA SA PAGTUTURO NG WIKA AT ANG
PAMARAANG KOMUNIKATIB SA PAGTUTURO NG WIKA
LAYUNIN:
1.

Nalalaman ang ibat ibang katangian ng isang mabuting estratehiya sa

pagtuturo at ang iba pang makabagong paraan sa pagtuturo nito (wika).
2.
Natatalakay ang ang mga paraan/estratehiya at pagdulog sa pagtuturo
ng wika.
3.
Napalalawak ang kaalaman sa paggamit ng pamaraang komunikatib sa
pagtuturo ng wika.
4.
Nabibigyang-halaga ang ibat ibang estratehiya sa pagtuturo ng wika
at ang pamaraang komunikatib para sa makabuluhang pagtuturo.

1.

I. Ang mga Katangian ng Isang Mabisang Estratehiya sa

Pagtuturo
Nasa ibaba ang talaan ng panukatan sa pagpili ng estratehiyang gagamitin
sa pagtuturo ng Filipino na ipinalalagay na mabisa:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Angkop sa kakayahan at kawilihan ng mga mag-aaral.

Bungan g pagtutulungan ng guro at ng mga mag-aaral.
Nagtataglay ng probisyon para sa pagkakaiba-iba ng mga mag-aaral.
Nagsasaalang-alang sa mga nakaraang karanasan ng mga mag-aaral.
Humahamon sa kakayahan ng mga guro at mga mag-aaral.
Nagtataglay ng maayos na pagkakasunud-sunod ng mga hakbang.
Nakaaakit sa aktibong partisipasyon ng klase.
Bunga ng masusing paghahanda ng gurong nagsasagawa nito.
Nakatutulong sa ikatutupad ng layunin ng pagtuturo.
Nagsasaalang-alang sa mga batas o simulain ng pagkatuto.

1.

II.
Ang mga Estratehiya sa Pagtuturo ng Wika
EDCOM REPORT nagpanukala na maging midyum ng pagtuturo ang

1.
2.

3.

4.
5.

6.

1.

Filipino sa pagsapit ng taong 2000.

Sa una, ikalawa at ikatlong baiting ay bernakular ang midyum ng
pagtuturo para sa lahat ng asignatura.
Sa ikatlong baiting, ipapasok ang Ingles bilang hiwalay na subject at
patuloy na ituturo bilang hiwalay na subject hanggang sa ikaapat na taon ng
haiskul.
Sa ikaapat na baiting, Filipino ang midyum ng pagtuturo at patuloy na
magiging wika ng pagtuturo para sa lahat ng subject maliban sa Ingles,
hanggang sa ikaapat na taon ng haiskul.
Sa malaon, ililipat sa Filipino ang edukasyong teknikal-bokasyunal.
Sa pagkilala sa karapatan sa academic freedom ng mga institusyon ng
higit na mataas na larangan, dapat ipaubaya sa DepEd ang pagpili ng wika
ng pagtuturo sa edukasyong pangkolehiyo.
Sa taong 2000, lahat ng asignatura matangi sa Ingles at iba pang mga
wika ay ituturo sa pamamagitan ng Filipino.

III.
Ang Ibang Makabagong Pananaw sa Pagtuturo ng Wika
Malaki na ang pagbabagong nagaganap sa kalakaran ng pagtuturo ng wika.
NOON- Kaalamang istraktural o kayarian ng wika ang
pinagtutuanan ng pansin

NGAYON- Paglinang ng kahusayan sa paggamit ng wika, kasanayan sa

pakikipagtalastasan o ang kasanayang KOMUNIKATIB. Ano nga ba ang
kasanayang KOMUNIKATIB?

Ayon kay CHOMSKY, ang kasanayang komunikatib ay

magkasamang language competence (kaalaman sa wika) at language
performance (kakayahan sa paggamit ng wika).
TITON, ang kasanayan sa wika ay hindi lamang sa kaalaman sa
gramatika o sa tuntuning gramatikal kundi gayundin ang kasanayan sa
angkop at matagumpay na pag-unawa at pagpapaunawa ng nais ipahayag
ng nag-uusap.

Narito naman ang komponents na kailangan upang makapagsalita

at matanggap ng lipunan na binuo ni Hymes sa akronim na
SPEAKING.
SPEAKING ni Hymes. . . .
S-Setting (saan nag-uusap)
P-Participants (sino ang nag-uusap)
E-Ends (ano ang layon ng pag-uusap)
A-Act Sequence (paano ang sunud-sunod na gawain, pagbati,
pangungumusta, pagtatanong)
K-Keys (anong istilo o speech register, pormal o di-pormal)
I-Instrumentalities (kung pasalita o pasulat)
N-Norms (ano ang paksa ng usapan)
G-Genre (ano ang uri ng pagpapahayag)

1.

IV.
Ang mga Paraan/Estratehiya at Pagdulog sa Pagtuturo
ng Wika
Limang gamit ng wika ang maaaring iugnay sa ideya at kaisipan ng mga
mag-aaral:personal, interpersonal, directive,
referential at imaginative.
Dahil sa kasanayang komunikatib, hindi tinatalikuran ang pagtuturo ng
kayarian ng wika kundi binibigyang-diin ang paglinang ng kakayahang
umunawa at gumamit ng mga wastong pananalita sa aspetong pambalarila.
Mahalaga sa pagkatuto ng wika ang mga sumusunod na estratehiya gaya ng
inilalarawan sa dayagram.

Mga Estratehiyang Tuwiran

Mga Estratehiyang Di-tuwiran

(Mga Estratehiyang Pangmetakognitib, Pang-apektib at Pansosyal)

1.
2.

1.

V. Ang Pamaraang Komunikatib sa Pagtuturo ng Wika

A. Ano ang Pamaraang Komunikatib?
Nag-ugat sa notional-functional approach na pinaunlad ni David
Wilkins ng Britanya. (pokus sa mensahe kaysa sa porma o istruktura)
Pinansin at binago ni Wilkins ang kanyang sariling pagtuturo ng wika.
B.
Ang Batayan ng Pamaraang Komunikatib
Ibat iba ang batayang lumalaganap na teorya ng communicative

competence.
Pinakapopular ang batayang pinaunlad ni Michael Canale at Merril

Swain.
Ayon sa kanila may apat aspekto o elemento ng communicative

competence
1.
Linguistic Competence-kakayahang umunawa at makagawa ng mga
istruktura sa wika na sang-ayon sa mga tuntunin sa gramatika.
2.
Socio-Linguistic Competence-isang batayang interdisciplinary.
Nakakaunawa at nakagagamit ng kontekstong sosyal ng isang wika.
3.
Discourse Competence-may kinalaman sa pag-unawa, hindi ng isaisang pangungusap kundi ng buong diskurso.

4.

Strategic Competence-Wala raw taong perpekto ang kaalaman

tungkol sa kanyang wika at nakagagamit ng kaalamang ito sa tuwina na
walang problema. (Coping o survival Strategies)

1.

C.
Ang mga Dapat Tandaan sa Paggamit ng Pamaraang
Komunikatib
Ano ang mga prinsipyong sinusunod ng pamaraang komunikatib?
Una, sa paggamit ng wika, malinaw sa mga makikipagtalastasan kung
ano an konteksto ng talastasan.
Pangalawa, ang wika ay isang kasangkapan sa pakikipagtalastasan, di
katulad noong araw na ang gawain ng guro ay ituro partas o istruktura ng
wika na gumagamit ng mga pagsasanay tulad ng substitution drills, pattern
practice at iba pa.
Pangatlo,higit na mahalaga sa gumagamit ng pamaraang komunikatib
kung gaano kahusay sa pakikipagtalastasan sa wika ang isang tao, hindi
kung gaano ang nalalaman sa gramatika ng isang wika.
Pang-apat, mahalagang gamitin sa loob ng klase ang mga sitwasyong
tunay na tumatawag sa pakikipagtalastasan.
Panlima, may ibat ibang antas ng communicative competence, lalo na
hindi maasahan na ang isang hindi negative speaker ay magiging mahusay
sa bawat uri ng pakikipagtalastasan.
EBALWASYON

1.

I.
1.
1.
2.
3.
4.

MALAYANG TALAKAYAN
A. Paghambingin ang mga sumusunod:
estratehiyang tuwiran at estratehiyang di-tuwiran
language competence at language performance
socio-linguistic competence at discourse competence
linguistic competence at strategic competence

5.

B. Sagutin at pagbigyang paliwanag ang mga

sumusunod na katanungan:
1.
Sa iyong palagay, bakit kailangang ang
estratehiyang gagamitin sa pagtuturo ay dapat na nakaugnay sa
kakayahan at kawilihan ng mga mag-aaral? Maglahad ng mga
patunay.
2.
Anu-ano ang kahalagahan ng pagkakaroon ng ibat
ibang makabagong kaalaman sa mga estratehiya sa pagtuturo?
3.
Ano ang pamaraang komunikatib? Paano ito
nakatutulong sa mabisang pagtuturo ng wika?
4.
II.
PAGLALAPAT
1.
Muling ilahad ang nilalaman ng akronim na
SPEAKING ni Hymes pagkatapos ay bumuo ka ng isang sitwasyon
na aangkop dito.

PAMAGAT: MAKABAGONG PARAAN NG PAGTUTURO NG FILIPINO

TARGET: MASTER OF ARTS IN EDUCATION
(Major in Filipino Language Teaching) MAED FLT
TAPIK:

ANG PAGTUTURO NG FILIPINO SA BINAGONG KURIKULUM

LAYUNIN:
1.

Napalalawak ang kaalaman sa binagong kurikulum tungo sa pagtamo

ng layunin sa pagtuturo ng Filipino sa ibat ibang antas ng pag-aaral.

2.

Natatalakay at nasusuri ang ibat ibang estratehiya/pagdulog na

nakapaloob sa binagong kurikulum sa ibat ibang antas ng pagtuturo ng
Filipino.
3.
Nalalaman ang kalagayan ng nakaraan at kasalukuyang kalagayan ng
pagtuturo ng Filipino sa batayang edukasyon.
4.
Nabibigyang-halaga ang kurikulum ng batayang edukasyon ng 2002 sa
mga naisin nitong mapaunlad ang pagtuturo ng Filipino sa ibat ibang antas.

1.

A. Ang mga Kasanayang Pangwika sa Pagtatamo ng

kasanayang Akademik
Pinangunahan ng Kagawaran ng Edukasyon ang pagrereistruktura ng
kurikulum sa batayang edukasyon dahil sa mga sumusunod na dahilan:

1.

Higit na magiging malikhain o inobatibo sa interdisiplinari ang mga

guro sa kanilang mga estratehiya sa pagtuturo.
Higit na mahahamon ang mga mag-aaral na makapag-isip nang kritikal
upang mahikayat silang masikap na matamo ang kanilang interes o
pangarap sa buhay.
Interaktib ang pinakaideyal na proseso ng pagtuturo at pagkatuto.
Magkakaroon ng resiprokal na interaksyon ang mga guro at mga magaaral sa ibat ibang disiplina, sa mga gagamiting kagamitang paturo at multimedia sources.
Kasangkapan ang wikang Filipino sa pakikipagkomunikasyong sosyal at
interpersonal at itoy behikulo sa pagtuturo ng mga disiplinang itinuturo sa
Filipino.
Sa ginawang pagrebyu ng DepEd sa dating kurikulum sa Filpino lumitaw ang
mga sumusunod na obserbasyon:

2.

3.
4.

5.

(1) Paulit-ulit lamang ang istrukturang gramatikal na itinuro mula

elementary hanggang tersyarya. Hindi pang-linggwistika ang pagsusuri at
pag-aanalisang ginagawa
(2) Hindi maihanda ang mga mag-aaral tungo sa pagpapalawak ng
kaalamang kailangan sa pag-aaral sa kolehiyo.

(3) Hindi lubusang nalilinang ang apat na komponent ng kasanayang

komunikatibo (kaalamang gramatikal, kaalamang diskorsal, kaalamang
istratedyik at kaalamang sosyo-linggwistik.)
(4) Hindi wastong natatalakay ang panitikan bilang isang disiplina.
(5) Hindi halos napagtutuunan ng pansin ang paglinang sa mga kasanayan
at kaalaman sa maunawang pagbasa at malikhaing pagsulat.
(6) Hindi lubusang nakatutulong upang matutuhan ng mga mag-aaral ang
iba pang sabdyek na ginagamitan ng Filipino bilang wikang panturo at
(7) Nananatiling napakababa ang iskor sa NSAT (kabuuang 64% sa loob ng
3 taon)

Napagpasyahang magkaroon ng pagrepokus sa kurikulum ng Filipino sa

batayang framework.
nilinaw na ang pangunahing mithiin sa pagtuturo ng Filipino ay ang
makalinang ng mag-aaral na pangkomunikasyon.(gramatikal,
diskirsal,istratedyik at sosyo-linggwistik)
Tiniyak na ang diskripsyon ng Filipino bilang isang sabdyek.
bilang pantulong na sabdyek sa elementary, bibigyan ng diin ang
paglinang ng apat na kasanayang makro at kaisipang Pilipino.

lebel 1-3, idedebelop ito sa mga komunikasyong sitwasyunal sa tulong

ng ibat ibang awtentikong materyal.
lebel 4-6, lilinang naman sa paggamit ng Filipino sa malikhain at
kritikal na pag-iisip
Sa lebel sekundarya,makikilala bilang Filipino sa iskolarling
pakikipagtalastasan.

Sa unang dalawang taon, ang pokus ay gramatika at pagbasa (1-2)

sa huling dalawang taon naman ay panunuring pampanitikan.(3-4)
Maibubuod sa mga sumusunod na katangian ng pagtuturo ng Filipino ayon
sa bagong kurikulum.
a)
May integrasyon ng apat na makrong kasanayang pangkomunikasyon
at mga kasanayan sa pag-aaral.
b)
Pinalalawak o pinayayaman sa pamamagitan ng integrasyon ng
bokabularyo, mga pagpapahalaga o values at mga kompetensi mula sa
Agham Panlipunan at iba pang lawak ng makabayan.
c)
Nakapokus sa paglinang ng mga kasanayan sa akademikong wika at
mga kasanayan sa batayang komunikasyong interpersonal at sosyal.
d)
Nakasentro sa pagtulong sa mga mag-aaral na magkaroon ng akses na
matutuhan ang nilalaman anuman ang anyo nito-teksto, grap, ilustrasyon at
iba pa.
e)

May interaksyong mag-aaral-guro-teksto at multimedia.

f)
Humahamon sa mga mag-aaral upang mapag-isip ng kritikal at
malikhain sa target na wika.
g)
Binibigyang-diin ang aktibasyon at integrasyon ng dating kaalaman,
ginagamit ng mga alternatibong paraang ebalwasyon,
kooperatib/kolaboratibong pagkatuto, scaffolding at paglinang ng mga
estratehiya sa pag-aaral.
h)
Hinihikayat ang mga mag-aaral na magkaroon ng control sa disenyo ng
pagkatuto at pag-oorganisa ng klase

KASALUKUYANG KALAGAYAN NG PAGTUTURO

NG FILIPINO SA BATAYANG EDUKASYON

Ang Pagtuturo ng Filipino sa Elementarya sa Batayang Edukasyon

A. DESKRIPSYON

MGA LAWAK O KASANAYAN

SAKLAW NG MGA LAWAK O

KASANAYAN

Ang Filipino bilang isang

aralin o asignatura ay
lumilinang sa kasanayan sa
PAKIKINIG, PAGSASALITA,
PAGBASA, PAGSULAT at PAGIISIP.

Para sa MABISANG
PAGTUTURO, ang mga TIYAK NA
KASANAYAN ay nililinang sa
pamamagitan ng mga sitwasyon
ng ibat-ibang kagamitan sa
LUBUSANG PAGKATUTO.

Bukod sa kasanayan sa
PAKIKINIG, PAGSASALITA,
PAGBASA, PAGSULAT, ang
FILIPINO bilang isang aralin ay
lumilinang sa kasanayan ng
PAG-IISIP.

KONSEPTO NG SIBIKA AT
KULTURA, ang NILALAMAN ng
Filipino sa una hanggang
ikatlong baitang
a. Maaaring gamitin ng Filipino
ang nilalaman ng SK/HKS. Ang
pokus ay nasa PAGLILINANG ng
mga kasanayan sa
PAKIKIPAGTALASTA-SAN.
b.Inaasahang ang
mga BATAYANG KASANAYAN sa
pagbasa ay matutuhan nang
lubusan sa tatlong unang
baitang.

2.

PAGBABAGO SA MGA KASANAYAN O KOMPETENSI SA

PAGKATUTO
1
.

Pagsasaayos ,pagbabawas at pagpapangkat sa kasanayang

magkakatulad upang maiwasan ang pag-uulit-ulit ng mga ito.

2
.

Pagtuon sa mga tiyak o batayang kasanayan

3
.

Pagbibigay diin sa PAGBASA at PAKIKIPAGTALASTASAN para sa

pag-unawa sa mga BATYANG KAISIPAN O KONSEPTO SA
MATEMATIKA AT AGHAM.

MGA INAASAHANG BUNGA

3.

4. MITHIIN
NAKALAAN/NAKATAKDANG ORAS SA PAGTUTURO NG FILIPINO
Nagagamit ang Filipino sa MABISANG PAKIKIPAGTALASTASAN
PAGBABAGO
(pasalita o pasulat) , nagpapamalas ng kahusayan sa pagsasaayos
ng ibat-ibang impormasyon at mensaheng narinig at nabasa para
BAITANG
NESC PANSARILI atRBEC
PAGBABAGO
sa KAPAKINABANGANG
PANGKAPWA at sa
patuloy na
pagkatuto upang makaangkop sa mabilis na pagbabagong
nagaganap
sa daigdig.
I-III
60
80
Dagdag na 20
minuto

IV-VI

60

60

Walang
dagdag

PAGBABAGO
1. Para sa Baitang I-III, ang pang araw-araw na pagkakabahagi ng
oras ay 80 minuto samantalang sa Baitang IV-VI ang nakabahagi ay
60 minuto
2. May dagdag na 20 minuto sa Baitang I-III. Mula 60 minuto na
naging 80 minuto. Walang dagdag sa Baitang IV-VI.
3. Katulad ng sa ENGLISH, WALANG PAGTAAS NG BILANG NG
MINUTO SA BAITANG IV-VI sa pagsasaalang-alang na ang BATAYANG
KASANAYAN sa pag-aaral ay natutuhan na sa unang tatlong
baitang..

5.

MGA DAPAT ISINASAALANG ALANG SA PAGTUTURO NG

FILIPINO

PAMAMARAANG PAGSASANIB (INTEGRATIVE

METHOD
Integrasyon o pagsasanib ng mga kasanayan/Lawak sa
Filipino (Skills Based Integration)
1.
HULWARAN 1
May pagkakataon na maaaring maituro o mapag-ugnay ang limang
kasanayan sa isang aralin, kung saan sama-sama o sabayang
nalilinang ang limang kasanayan sa mga mag-aaral.
Ang paglilinang na gawain ay PAKIKINIG tungo sa PAGSULAT sa
paglinang ng mga kasanayan sa PAKIKINIG, PAGSASALITA, PAGSULAT
AT PAG-IISIP.
Isaalang alang sa paglinang ng mga kasanayan ang ANTAS ng
MASTERI O LUBUSANG PAGKATUTO.
HULWARAN 2
Sa pagsasanib ng mga kasanayan o lawak, hindi dapat na malinang
ang lahat ang lawak o kasanayan nang sabay-sabay.
2. PAGSASANIB NG TIYAK NA KASANAYAN SA FILIPINO SA
NILALAMAN O KONSEPTO NG IBANG ASIGNATURA (CONTENTBASED INTEGRATION
TANDAAN
a.)

SA BAITANG I-III

Sibika at Kultura (SK) ang nilalaman ng Filipino Paglinang sa

kasanayan sa Pakikipagtalastasan ang pokus.

b.)

TEKSTO/BABASAHIN/PAKSANG ARALIN NG SK AT
PAGPAPAHALAGA O EKAWP GINAGAMIT NA MGA
KAGAMITANG PANLITERATURA (TULA, KWENTO,
ALAMAT AT IBA PA)

Itoy nagiging LUNSARAN/SPRING BOARD sa paglinang ng

mga kasanayan sa Filipino.
Ang gagamiting LUNSARAN ng ARALIN ay isang kwento.
Ang PAKSA o NILALAMAN ng kwento ay nauukol sa SK at EKAWP , sa
ganitong sitwasyon nalilinang hindi lamang kaalaman sa SK ngunit
lalot higit ang mga KASANAYAN sa FILIPINO.
BIGYANG DIIN ANG GANITONG PAGSASANIB
SA ORAS NG TALAKAYAN SA NILALAMAN NG
MGA TEKSTO O KAGAMITANG PANLITERATURA
NA GINAGAMIT NA LUNSARAN NG PAGLINANG
NG KASANAYAN

c.)

3.

INTERAKTIBONG PAGDULOG
(INTERACTIVE APPROACH)

GURO

a.)

b.)

c.)

BATA

BATA

K-PANG

PAGTUTURO

Mahalaga para sa isang makabuluhan o

makahulugang interaksyon (meaningful
interaction)

Isang gawaing sama-sama (collaborative

activity)

Pagkakaroon ng komunikasyon o
pakikipagtalastasan

1.
)
Pagpaphayag ng sariling ideya

2.
)
Pag-unawa sa ideya ng iba

3.
)
Nakikinig sa iba

4.
)

Bumubuo ng kahulugan sa isang

bigayang konteksto (shared context)

Ang Pagtuturo ng Filipino sa Sekundarya sa Batayang Edukasyon

MGA PANGUNAHING MITHIIN SA PAGTUTURO NG FILIPINO SA
SEKUNDARYA SA BATAYANG EDUKASYON

1
.
2
.

Ang makadebelop ng isang gradweyt na mabisang

komyunikeytor sa Filipino, kinakailangang taglay niya angm
mga kasanayang makro: ang pagbasa, pagsulat, pagsasalita,
pakikinig at pag-iisip.

Ang makadevelop ng isang mahusay o sanay sa

komunikatibong pakikipagtalastasan , nararapat na may
kabatiran
at kasanayan
Sa Unang
Dalawang
Taon siya sa apat na komponent ng
kasanayang komunikatib tulad ng diskorsal, gramatika, sosyolinggwistik at istratedyik.
Ang binibigyan ng pokus ang masusing pag aanalisa at pag
aaral ng mga tiyak na istrukturang gramatikal ng Filipino bilang
isang kasabay ng pagtatamo ng wastong kasanayan sa maunawang
pagbasa. Upang matamo ang mga ito, pinagsanib ang mga
interdisiplinaring paksa at ang makabagong nakapaloob sa ibatibang uri ng teksto tulad ng mga tekstong prosidyural, reperensyal,
journalistic, literasi at politico-ekonomik at ang pagkatuto ng ibat
ibang istrukturang gramatikal.

Sa Huling Dalawang Taon

Ang pokus ay ang pagtatamo ng mapanuring pag-iisip sa
pamamagitan ng kritikal na pagbasa at pag-unawa sa ibat-ibang
genre ng panitikan na nakasalin sa Filipino.
Sa Bawat Taon
Binibigyan
Sa Apat
na Taonng tiyak na atensyon sa paglinang sa pasulat na
komunikasyon sa pamamagitan ng eksposyur sa ibat-ibang uri ng
komposisyon at malikhaing pagsulat. Ito ay pinagtutuunan ang isang
Binibigyan
ng pansin
ang pag-aaral
liggong leksyon
sa bawat
markahan.ng Filipino ay ang pagtatamo ng
kasanayan sa akademikong wika.
Mga Akdang Pampanitikan na Binibigyan ng Pansin sa bawat Taon

Unang Taon

Ikalawang
Taon

Ikatlong Taon

Ikaapat na
Taon

Florante at
Laura

Noli Me
Tangere

El
Filibusterismo

Ibong Adarna

Ang Thematic Curriculum

Ang Thematic Curriculum ay isang set ng mga
organisadong karanasan sa pagkatuto gaya ng programa, kurso at
iba pang mga gawain pampaaralan na naglalaan sa mga mag-aaral
sa higit na malawak at pangnilalamang tema.
Ang mga Benepisyong Matatamo sa Paggamit ng Thematic
Curriculum
1
.

Oportunidad na matutuhan sa pamamagitan ng higit na

kontekstwalisadong mga karanasan sa pagkatuto.

2
.

Eksposyur sa mga lingkedyes sa pagitan ng pagkatutong

ibinase sa paaralan at pagkatutong nagaganap sa lugar ng
paggawa at komunidad.

3
.

Oportunidad na mailantad ang malawakang mga karanasan

awtentik.

4
.

Malalim na eksposyur sa kinagigiliwang Gawain.

5
.

Oportunidad na masuri ang malawakang pagkakaloob ng

hanapbuhay.

6
.

Higit na malawak na potensyal sa paghahanda ng higit na

mataas na edukasyon at paghahanapbuhay.

7
.

Kakayahang makilala ang mga naiiba at di-pangkariniwang

interes

Ang mga Benepisyong Matatamo Para sa mga Edukador

1
.

Oportunidad para sa mga guro na magsama-sama silang mga

miyembro ng grupo ng mga propesyunal na may mga
estratehiya sa pagkatuto.

2
.

Oportunidad para sa mga gurong tagapamatnubay namay mga

positibong impak sa mga mag-aaral.

3
.

Oportunidad para sa mga administrador na magpakita ng

pamumuno sa pagsasaayos ng paaralan at pagtulong sa mga
mag-aaral na magkaroon ng mga matagumpay na karanasan sa
paaralan.

Ang mga Pangunahing Salik sa Lahat ng Aspeto ng Thematic

Curriculum
1
.

Ang Thematic Curriculum ay maaaring maipatupad sa

maraming paraan gaya ng kurso, akademya klaster, magnet at

ang buong paaralan.

2
.

Ang Thematic Curriculum ay maaaring maisanib sa ibang mga

reporma gaya ng integrasyon ng edukasyong bokasyunal at
akademiko, transisyong paaralan-paggawa.

3
.

Ang Thematic Curriculum ay nakalaan para sa paaralang

sekundarya ,bagamat maaari ring maging kapakipakinabang sa
paaralang elementarya.

4
.

Ang Thematic Curriculum ay magsisilbing tulay upang

mapagsama angmga karanasan sa pagkatuto na ibinatay sa
paaralan at paggawa.

5
.

Ang mga hadlang sa lugar ng paggawa gaya ng suplay sa

paggawa, maliit na produksyon at tradisyon ay binawasan ang
pagpapatupad ng thematic curriculum na nabuo mula sa mga
aspekto.

Ang mga Pangunahing Pagdulog sa Pagtuturo ng Filipino sa Antas

ng Elemenytarya
Lapit/Pagdul
og

Teorya/Prinsip
yo

Tradisyun
al
Isang
organismo
nasusulat,
kumbensyu
nal ang
wika
pagkilala at
pagbuo

Istruktural

Komunikatib

Whole Langu

Sistemang
pasalita,
arbitraryo at
pang

Isang pormal na
sistema ang wika at
may mga gamit
ding functional
para

Isang proseso
Global at naka
sa wika (langu
based) ang
pagkatuto kay
nasa mga
integradong
kasanayan
angoryentasy
pag-aralan
ang wika bilan
tugon sa
espisipikong
pangangailan

komunikasyon
ang
wika, mekanikal
ang
pagkatuto at
huhubog sa
mga kaugalian
(habits)

sa mga
komunikatibong
pangangailangan

Mga Layunin

Pagkilala at
pagbuo ng
mga
bahagi ng
pananalita,
wastong gamit
ng salita

Pagtatamo ng
mga
kasanayan
pang-ling-

Pagtatamo ng
kasanayan

Pagtatamo ng
literasi
na
nangangahulu

-linggwistik
gwistik (pagbuo
ng mga
ponema,
morpe-

ng magkasani
-sosyo-linggwistik

ma at
pangungusap

-pang-estratehiya

-pang-diskors

Magkahiwal
ay na
pagsasa-

paggamit ng m
kasanayang
pangwika

sa ibat-ibang
gamit

nay sa
pagbuo ng
mga ba-

Patterns,
substitution

hagi ng
pananalita

Drills,
mimicry,tag-

(akademik ,
komunikasyon)

memics (pokus
sa anyo ng
wika)magkahiw
alay na
pagtuturo ng
wika at pagbasa

Cooperative/intera
cttive learning
(dyadic
exchange, group
work information
gap,task-oriented)

Cooperative/in
ti-

ve
learning,probl
interaktibong pagaaral ng wika at
pagbasa

solving , peer
coaching student
empower-

ment

interaktibong
aaral ng wika

pagbasa/panit

IBAT-IBANG MODELO
Ang Modelong Batay sa Tema o Paksa ng Pag-aaral (Theme o
Topic CourseModel)

Wika
Agham

Matematika

Agham Panlipunan
Iba pang saklaw ng nilalaman

Ang Modelong Magkakahiwalay (Sheltered Courses Model)

Ang Modelong Magkasanib (The Adjunct Model)

Ang Pagdulog sa Pagtuturong Batay sa Nilalaman (Content

Based Instruction o CBI)

Binibigyang kahulugan nina Brinton , Snow at

Iverche (1989) Ang pagtuturong Batay sa Nilalaman
bilang integrasyon ng pagkatuto sa nilalaman at sa mga
layunin sa pagtuturo ng wika. Itoy tumutukoy sa
kasalukuyang pag-aaral ng paksa at paksang aralin ,
nang may porma at pagkakasunud-sunod ng
presentasyong taglay ng nilalaman ng teksto. Nakapokus ito hindi lamang sa pagkatuto, kundi sa wikang
gamit bilang midyum ng pagkatuto ng matematika,
agham panlipunan, at iba pang mga asignaturang pangakademiko.

Ang Cognitive Academic Learning Approach (CALA)

MGA ESTRATEHIYA

1
.

Ang estratehiyang metakognitib. Itoy tumutukoy sa

pagkakaroon ng kamalayan, kaalaman at kasanayan sa
pagkontrol sa sariling proseso ng pag-iisip o pag-unawa
(Royo,1992). Itoy pagpaplano para sa pagkatuto,
pagmomonitor at produksyon, sa pagtataya kung paano natamo
ang layunin sa pagkatuto.

2
.

Ang estratehiyang kognitib. Itoy interaksyong may kasamang

materyal (pagpapangkat-pangkat, pagtatala, pagbubuod) o
paggawa ng imaheng mental, pagbabahagi ng bagong
impormasyon sa dati nang natutuhang mga konsepto o mga
kasanayan. Itoy estratehiyang gingamit ng mga manmbabasa
sa pagkatuto ng mga akademikong disiplina.

3
.

Ang Estratehiyang sosyo-apektib. Itoy interaksyon sa iba pa

upang makatulong sa kanyang pagkatuto.

PARAAN/TEKNIK

Pagkatutong Tulung-tulong (Cooperative Learning)

Itoy isang paraan/teknik sa pagtuturo at kabilang sa mga pilosopiya
ng edukasyon na humihikayat sa mga mag-aaral na gumawa nang
sama-sama bilang isang pangkat upang matutuhan ang aralin.
Natutuhan ng pangkat ang isang partikular na konsepto o nilalaman
kung saan inaasahan ang pakikibahagi ng bawat isang miyembro sa
diskusyon/usapan.
Ang Apat na mga kasanayan sa Pagkatutong tulung-tulong
na nilahad nina Johnson at Johnson (1986):

1
.

Pagbuo ng pangkat

2
.

Paggawa bilang isang pangkat

3
.

Paglutas ng suliranin bilang isang pangkat

4
.

Pagbuo ng magkakaibang ideya.

Mga Kasanayan sa Pagbuo ng Pangkat

Mga Kasanayan sa Paglutas ng Problema

PANGKAT

1.
2.
3.
4.

Pagbuo ng suliranin
brainstorming
paglinaw ng mga ideya
pagsang-ayon sa mga ideya

5.
6.
7.
8.
9.

pagpapalawak ng mga ideya

pagtingin sa maaaring maganap
pagpuna sa mga ideya
pagbuo ng impormasyon
paghanap ng solusyon

Ang Mga Estratehiya sa Pagkatutong Tulung -Tulong

1.
2.

Pagsasatao (Role Playing)

Mag-isip, Humanap ng Kapareha at Makibahagi (THINK, PAIR, and
SHARE)
3.
Brainstorming
4.
Graphic Organizer

ANG FILIPINO SA BATAYANG ANTAS NG EDUKASYON

ni Clemencia C. Espiritu, Ph. D

Ang Kurikulum ng Batayang Edukasyon ng 2002

Ang mga sumusunod ang naging batayan ng Kurikulum 2002
Ang layunin ng edukasyong elementary, ayon sa Education Act of 1982
batayang patakaran sa edukasyon sa isinasaad sa Konstitusyon ng
Pilipinas ng 1987

 Governance of Basic Education Act of 2001 GOVERNANCE OF BASIC

EDUCATION ACT OF 2001
Inilahad ang pangkalahatang tunguhin ng batayang edukasyon:
linangin ang mga mag-aaral na Pilipino sa pamamagitan ng pagbibigay ng
mga batayang kasanayan sa literasi, numerasi, kritikal na pag-iisip at mga
kasanayang pampag-aaral at mga kanais-nais na halagahan(values) upang
silay maging mapagkalinga, makatayo sa sarili, maging prodaktibo,
magkaroon ng kamalayang panlipunan, maging makabayan at
responsableng mamamayan.
Sa nireistrukturang Kurikulum 2002, binigyang ibayong pansin ang
pagsasanay para sa pagtatamo ng mga kasanayan sa pamumuhay,
pagtukoy at pagsusuri sa mga halagahan at ang pagkilala sa ibat ibang
katalinuhan ng mag-aaral (multiple intelligence)
Ang Kurikulum ng Filipino sa Antas Elementarya

Mithiin sa pagtuturo ng Filipino ang:

Nagagamit ang Filipino sa makabuluhang pakikipagtalastasan, (pasalita at
pasulat): nagpapamalas ng kahusayan sa pagsasaayos ng ibat ibang
impormasyon at mensaheng narinig at nabasa para sa kapakinabangang
pansarili at pangkapwa at sa patuloy na pagkatuto para makaangkop sa
mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig

Layunin ng pagtuturo ng Filipino sa elementary na linangin ang apat na

makrong kasanayang pangwika:pakikinig, pagsasalita, pagbasa at pagsulat

gayundin ang pag-iisip, sa mga baiting I-VI, ang mga tiyak na kasanayang ito
ay lilinangin sa mga sitwasyong pangkomunikasyon, gamit ang ibat ibang
materyal tungo sa pagkakaroon ng masteri.
Dinagdagan ang oras sa pagtuturo ng Filipino sa mga baiting I-III upang
magkaroon ang mag-aaral ng sapat pag-unawa sa bawat aralin at maisama
ang barayti ng mga tekstong literari at di-literari sa mga gawain sa pagbasa
at pag-unawa.

Ang Filipino sa Antas Sekundarya

Ilan sa mga obserbasyong iniulat ni G. Arturo Cabuhat ang mga

sumusunod:
a)
Repetisyon at overlapping ng mga itinuro lalo na sa wika mula sa
elementarya hanggang tersyarya.
b)
Kakulangan, kundi man kawalan ng artikulasyon ng mga kurikula sa
tatlong antas.
c)

Mababaw na nilalaman at kasanayang nililinang

d)
Walang kaayusan at pokus sa pagpili ng kontent at pagtalakay sa
panitikan
e)
Di-lubusang paglinang ng kahusayang magamit ang wikang natutuhan
sa pagkatuto ng mga asignaturang itinuturo sa Filipino.

Nagsagawa ang DepEd ng mga hakbang tungo sa pagrereporma ng

kurikulum. Sa antas Sekundarya, mithiin ng pagtuturo ng Filipino na

makadebelop ng gradweyt na mahusay na komyunikeytor sa Filipino
May atas din na ang pagtuturo ng Filipino ay dapat gamitan ng mga

tekstong hango sa mga asignaturang pangnilalaman tulad ng Aralin/Agham

Panlipunan, Agham at Teknolohiya. Literatura at iba pang kaugnay na
disiplina.
bago makagradweyt sa batayang edukasyon, dapat taglay ng magaaral hindi lamang ang mga kasanayang pangwikang batayan at

interpersonal, kundi pati ang mga kasanayang pangwikang kognitib at

akademik.

Pananaw sa Wikang Filipino sa Bagong Kurikulum

Ang WIKA sa dating KURIKULUM ay tinitingnan bilang asignatura na
nakapokus sa paglinang ng kaalamang panggramatika at ng apat na
makrong kasanayang pangwika.
Sa binagong KURIKULUM ang WIKA ay itinuturing ito hindi lamang obdyek ng
pagkatuto o isang asignatura, kundi instrument rin para matuto ang magaaral ng marami pang bagay bukod sa Filipino.
PANANAW SA PAGTUTURO NG WIKA

Tunguhin ng bagong kurikulum sa Filipino na:

a)

maituro ng holistic at natural ang wika

b)
malinang hindi lamang ang kasanayan sa komunikasyong interpersonal
kundi ang kognitib-akademik na kasanayang pangwika.
c)
mabigyan ang mag-aaral ng eksposyur sa mga paksang nakapaloob sa
mga asignaturang pangnilalaman.
d)

malinang ang mataas na kasanayan sa pagbabasa at pagsulat

e)

malinang ang kritikal na pag-iisip ng mga-aaral

f)

maitaas ang kaalaman at pagpapahalagang pampanitikan.

MGA BAGONG PANANAW SA PAGTUTURO AT PAGKATUTO

a)
Muling pagtingin at pagsusuri sa mga layunin ng wika at ang
kaugnayan ng mga ito sa nagbabagong layunin ng edukasyon
b)
Pagbibigay-diin sa pagtuturo ng wika para sa mabisa at
makatotohanang pakikipagtalastasan.
c)
Pag-angat nang kaunti sa istruktural na pamamaraan at paggamit ng
alternatibong pagdulog sa pagtuturo ng wika na batay sa pangangailangang
komunikatib.
d)
Pagbibigay-halaga sa gamit ng wika sa ibat ibang sitwasyong
komunikatib
e)
Higit na malawak na pagkaunawa sa pagkakaugnay-ugnay o
integrasyon ng mga kasanayang pangwika tulad ng pagbasa at pagsulat,
pakikinig at pagsasalita .
f)
Pokus sa paglinang ng mga programang pangwika na tutugon sa ibat
ibang antas ng pangangailangan.
g)
Interes sa mga pinagsanib na programa tulad ng wika at araling
panlipunan.
h)
Pokus sa pangangailangan, interes at motibasyon ng mag-aaral;
pagbibigay-diin sa proseso ng pagkatuto at ang mga estilo sa pagkatuto ng
mga mag-aaral.
i)
Pagbabagong-pananaw sa kaayusan ng mag-aaral sa silid-aralan.
Pagbibigay-diin sa tambalan at pangkatang interaksyon at sa peer teaching.
j)
Pagbuo sa pamamaraang eklektik at pragmatic tulad ng pagdulog na
komunikatib.

Batay sa mga nabanggit, nagmungkahi ang DepEd ng mga pananaw

at estratehiya sa pagtuturo:
1.

PAGTUTURONG BATAY SA NILALAMAN O CONTENT-BASED

INSTRUCTION (CBI)
C Integrasyon ng kontent ng mga asignaturang tulad ng Heograpiya,
Kasaysayan, Sibika at Kultura, Agham at iba pa sa pagtuturo ng wika.
C mahalaga ang kolaborasyon ng guro ng wika at ng content area subject
dahlia sa paggamit ng input sa dalawang lawak.
C ang layunin ng guro ay malinang nang sabay ang kasanayang pangwika at
pagtatamo ng akademikong kaalaman.
Pangunahing katangian ng Pinagsanib na Pananaw
a)

Nalilinang ang mga kasanayang kognitib at pangwika

b)
Higit na natutuhan ang wika kung hindi tungkol dito sa pokus kundi
kung ginagamit itong instrument sa pagkatuto.
c)
Naipauunawa ang input sa ibat ibang kaparaanan tulad ng
demonstrasyon, biswal, aktwal na pagsasagawa at manipulasyon ng
nilalaman na isinasama ng guro sa mga aralin.
d)
Inaalam ang eskrima o datihang kaalaman at iuugnay ito sa bagong
tapik.
e)
Ipinakikita ang mga kasanayang komunikatib sa pamamagitan ng ibat
ibang teknik, interaksyon sa materyal, kapwa mag-aaral at mga guro
f)

Hinihikayat/Inaaplay ang ibat ibang estratehiya sa pagkatuto

g)

Nililinang/Inaaplay ang ibat ibang estratehiya sa pagkatuto

h)

Nahahamon ang katalinuhan ng mag-aaral.

i)
Ginagamitan ng whole language na mga teknik. Gumagamit ang guro
ng awtentikong materyal para maituro nang makabuluhan ang pagbasa at
pagsulat.
2.

TEMATIK NA PAGTUTURO
Ipinaliliwanag ng DepEd ang pakahulugan dito:
Thematic teaching recognizes learning around ideas. It provides a
framework for linking content and processes from a variety of disciplines.
The theme provides coherence and focus for accompanying activities. The
theme enables learners to see the meaningful connections across content or
skills areas. .

3.

INTERAKTIB NA MGA ESTRATEHIYA SA PAGTUTURO

C Mahalaga ang interaksyon sa anumang pagtuturo.
C ayon kay Well Rivers (1987) ay isang gawaing kolaboratib na
kinapapalooban ng tatsulok na ugnayang nagpapahatid ng mensahe, ng
tagatanggap at ng konteksto ng sitwasyon, maging pasalita o pasulat man
ang komunikasyon.
C May tatlong interaksyon na maaaring lahukan ang mag-aaral:

4.

interaksyon sa guro
sa kapwa mag-aaral
sa teksto o mga kagamitang pampag-aaral
KOLABORATIBONG ESTRATEHIYA SA PAGTUTURO AT
PAGKATUTO
C Nakapokus sa KOOPERASYON ng mga mag-aaral sa mga gawaing
pagkatuto.
SINTAKS NG KOOPERATIBONG MODELO SA PAGKATUTO
a)

Ilahad ang tunguhin ng gawain.

b)

Ilahad ang impormasyon.

c)

Pangkatin ang mga mag-aaral.

d)

I-monitor ang mga pangkat.

e)

Ipalahad sa pangkat ang resulta ng kanilang gawain.

f)
Kilalanin ang pagsisikap ng indibidwal at pangkat, gayundin ang
kanilang natamo.
g)

Paglaanan ang mga gawaing lilinang sa ibat ibang katalinuhan.

h)
Pagsanibin ang kahalagahan (values) sa pagtuturo at aplikasyon ng
mga pagpapahalagang ito.
Samakatuwid
C Napakalaking hamon sa kaalaman at kakayahan ng guro ang pagpaptupad
ng kurikulum lalo na ng 2002 sapagkat ang kurikulum ng 2002 ay interaktib,
kolaboratib at integratib, nakapokus sa mga batayang kasanayan at
kahalagahan at lumilinang ng ibat ibang katalinuhan.

EBALWASYON
1.

I.

MALAYANG TALAKAYAN
1.
A. Ipaliwanag ang mga sumusunod na mahahalagang
salita/parirala sa Binagong Kurikulum:
2.
tematik na pagdulog
3.
interaktibong pagdulog
4.
kooperatibong pagkatuto
5.
kolaboratibong pagdulog
6.
pagtuturong batay sa nilalaman

1.

B.

Sagutin at ipaliwanag ang mga sumusunod na

tanong:
1.
Anu-ano ang naitulong ng binagong kurikulum sa
pagtatamo ng layunin sa pagtuturo ng Filipino sa ibat ibang antas?
Maglahad ng ilang patunayan.
2.
Sa iyong palagay, bakit kinakailangang magkaroon ng
pagbabago o baguhin ang/sa kurikulum ng ating edukasyon?
Makabuluhan ba ito? Bakit? Patunayan ang iyong kasagutan.
3.
Ano ang mahalagang papel na ginagampanan ng Thematic
Curriculum sa pagpapatupad ng binagong kurikulum sa batayang
edukasyon?
4.
Ipaliwanag ang sumusunod na kasabihan. Ano kaya ang
kaugnayan nito sa pagtamo nang layunin ng binagong kurikulum ng
2002 sa batayang edukasyon?
Tell me and I forget
Show me and I remember,
Involve me and I understand
-Chinese Proverb
1.
2.

II. PAGLALAPAT
Pag-aralan ang mga pangunahing pagdulog sa pagtuturo ng Filipino sa
antas elementary. Pumili ng 1-2 angkop na gamitin sa pagtuturo. Ipaliwanag
kung bakit ang mga ito ang napili.

About these ads