Verantwoording (door)betalingen

van samenwerkingsverbanden
passend onderwijs aan
schoolbesturen
Hoe doe je dat? En wie verantwoordt wat?

Verantwoording (door)betalingen van

samenwerkingsverbanden passend onderwijs
aan schoolbesturen

1. Algemeen

Samenwerkingsverbanden

2. Generieke doorbetalingen

Verklaring van het schoolbestuur

Verklaring van een derde

Beschrijving door schoolbestuur

Audit

Voor- en nadelen van de verschillende werkwijzen

1. Algemeen

Deze factsheet geeft kort algemene informatie over

De accountant van het samenwerkingsverband contro-

de vraag aan wie samenwerkingsverbanden voor

leert:

passend onderwijs zich moeten verantwoorden en

Of de middelen opgenomen in de jaarrekening

waarover. Daarna gaat de factsheet uitvoerig in op

besteed zijn conform de wettelijke taak van samen

de vraag hoe generieke doorbetalingen aan school-

werkingsverbanden passend onderwijs.

besturen goed kunnen worden verantwoord. In het

Of de middelen opgenomen in de jaarrekening

verlengde daarvan bevat deze publicatie van VOS/

besteed zijn op grond van het ondersteuningsplan

ABB informatie over de manier waarop schoolbestu-

(de betaling moet te rechtvaardigen zijn op grond

ren zich verantwoorden aan de samenwerkingsver-

van het ondersteuningsplan).

in overeenstemming is met de cijfers in de

jaarrekening.

banden.
Samenwerkingsverbanden passend onderwijs kennen,

Of de financile informatie in het bestuursverslag1

naast de verplichte afdrachten aan SBO, (V)SO, LWOO

en PrO, drie typen uitgaven:
Betalingen aan schoolbesturen met een algemeen

doel (generieke doorbetalingen).

Betalingen

aan

schoolbesturen

in

relatie

tot

bepaalde activiteiten en doelstellingen (specifieke

doorbetalingen).

Overige uitgaven. Deze kunnen te maken hebben

met bepaalde ondersteuningsactiviteiten en doelstel-

lingen, maar kunnen ook betrekking hebben op de

interne organisatie van het samenwerkingsverband

(bestuur en organisatie)

Deze factsheet richt zich vooral op de generieke doorbetalingen, maar kan ook toegepast worden op de meer
specifieke doorbetalingen.

Bestuursverslag en jaarrekening vormen samen het jaarverslag.

Het samenwerkingsverband verantwoordt zich in

van elkaar willen weten hoe de middelen over de

het jaarverslag over het beleid en de behaalde re-

schoolbesturen zijn verdeeld, hoe deze worden

sultaten met de middelen die men heeft ontvangen.

besteed en welk resultaat daarmee is behaald.

Het jaarverslag is primair bedoeld voor de Inspectie

Ieder samenwerkingsverband kan hier zelf interne

van het Onderwijs. Het jaarverslag verantwoordt

afspraken over maken.

al het gevoerde beleid en lle resultaten, dus ook

de middelen die naar de deelnemende schoolbe-

sturen zijn doorbetaald. De reden hiervoor is dat

Zie ook de factsheet `Financile verantwoording

het samenwerkingsverband de middelen ontvangt

samenwerkingsverbanden passend onderwijs

en verantwoordelijk is voor een dekkend aanbod

https://www.passendonderwijs.nl/wp-content/

van voorzieningen. De deelnemende schoolbe-

uploads/2014/08/Factsheet-financiele-verantwoor-

sturen in het samenwerkingsverband zullen ook

ding-juli-2014.pdf

2. Generieke doorbetalingen

Bijna alle samenwerkingsverbanden passend on-

deze afspraken (globaal) te maken bij het betref-

derwijs betalen een deel van de beschikbare mid-

fende programma in het ondersteuningsplan of het

delen door aan de aangesloten schoolbesturen.

jaarplan. De detaillering kan bijvoorbeeld in een

Vaak betreft dit middelen voor het realiseren van

toekenningsbrief worden opgenomen.

het overeengekomen niveau van basisondersteuning. Dit is meestal een voor alle schoolbesturen

De periode waarover verantwoord moet wor-

gelijk bedrag per leerling. Soms is de omvang van

den, ligt tamelijk voor de hand, omdat de jaar-

de doorbetaalde middelen groter. Dan worden de

rekening

schoolbesturen bijvoorbeeld ook geacht zelf ar-

Samenwerkingsverbanden doen hun doorbeta-

rangementen te organiseren en te financieren. De

lingen aan schoolbesturen over het algemeen in

per

kalenderjaar

wordt

opgesteld.

schoolbesturen moeten de onder deze noemer

ontvangen doorbetalingen achteraf verantwoorden, aan het samenwerkingsverband n in hun eigen jaarstukken2 . Deze factsheet richt zich op de
verantwoording aan het samenwerkingsverband;

deze is inhoudelijk van aard3 . Zonder deze verantwoording van zijn aangeslotenen kan het samenwerkingsverband zich niet verantwoorden in zijn
jaarverslag4 . Het is belangrijk vooraf afspraken te

maken over de verantwoording, over de periode en

de wijze waarop dit gebeurt. Het is goed mogelijk

De inhoudelijke en financile verantwoording in de eigen jaarstukken is nog weer een vraagstuk op zich, waarop we in deze factsheet

niet ingaan.

Het schoolbestuur hoeft dus het samenwerkingsverband geen bonnetjes en dergelijke te overleggen. Het gaat om een inhoudelijke ver-

antwoording van de ontvangen generieke middelen in relatie tot het ontvangen totaalbedrag.

De in deze paragraaf bedoelde verantwoording betreft de inhoudelijke verantwoording in het jaarverslag. In de jaarrekening vindt de

financieel-technische verantwoording plaats door deze middelen op te nemen als negatieve OCW-baten; generieke doorbetalingen aan de
aangeslotenen.

maandelijkse termijnen of in 5/12 en 7/12 deel. In

doel besteed zijn. Bijvoorbeeld: De middelen zijn

beide gevallen is duidelijk hoeveel en welke midde-

gebruikt voor een duurzame instandhouding van

len verantwoord moeten worden over een bepaald

onze standaard voor basisondersteuning.

kalenderjaar.
De wijze waarop de verantwoording plaatsvindt,

Verklaring van een derde

kent diverse opties. In het vervolg van deze facts-

Aan het einde van de verantwoordingsperiode

heet gaan we in op mogelijke vormen en hun

geeft een nauw bij de school betrokken derde5

voor- en nadelen. We typeren achtereenvolgens:

een oordeel over de vraag of de middelen conform

verklaring van het schoolbestuur, verklaring van

het ondersteuningsplan zijn ingezet en of de be-

een derde, beschrijving door het schoolbestuur en

oogde doelstellingen zijn bereikt. Deze vorm komt

audit. Aansluitend worden deze vormen van ver-

bijvoorbeeld voor in samenwerkingsverbanden die

antwoorden met elkaar vergeleken op de aspecten

scholen faciliteren met een vaste contactpersoon

inzicht, bureaucratie en kosten.

die goed zicht heeft op het doen en laten van de

Verklaring van het schoolbestuur

school (schoolcontactpersoon, begeleider passend

onderwijs, trajectbegeleider (extern), adviseur pas-

Aan het einde van de verantwoordingsperiode on-

send onderwijs of medewerker team advisering en

dertekent het schoolbestuur een verklaring waarin

ondersteuning).

het aangeeft dat de middelen overeenkomstig het

Bijvoorbeeld een medewerker van het SWV, in elk geval geen medewerker van de school.

Beschrijving door schoolbestuur

Aan het einde van de verantwoordingsperiode geeft

format (zie tabel 1)) welke activiteiten men heeft

het schoolbestuur schriftelijk aan (al dan niet via

ontplooid en welke beoogde resultaten wel en niet

een door het samenwerkingsverband opgesteld

zijn behaald.

Tabel 1: voorbeeld format

Bestuur
School
Middelen
Ondersteuningsplan

Ingezette middelen

Activiteiten

Basisondersteuning
programma 1
programma ....

Audit

Een aandachtspunt is de relatie school-schoolbe-

Aan het einde van de verantwoordingsperiode wordt

stuur. In bovenstaande beschrijvingen wordt steeds

de school bezocht. Tijdens dit bezoek stellen n

gesproken over schoolbestuur. In de praktijk kan

of meer auditors (bijvoorbeeld intern begeleider(s)

het zo zijn dat de directie van de school de ver-

van andere scholen, stafmedewerkers of directie

klaring afgeeft of de beschrijving opstelt. Een aan-

van het samenwerkingsverband) vast of de school

dachtspunt is hoe het schoolbestuur binnen een

de bedoelde activiteiten heeft uitgevoerd, met wel-

dergelijke werkwijze de eindverantwoordelijkheid

ke kwaliteit en in welke mate de beoogde resulta-

waarmaakt.

ten wel of niet zijn behaald.

Overwegingen en aandachtspunten

Een ander aandachtspunt betreft de relatie

schoolbestuur-samenwerkingsverband. Sinds de

Naast bovengenoemde vormen van verantwoor-

invoering van het stelsel van passend onderwijs

den bestaan er allerlei combinatievormen.

hebben beide organen op sommige terreinen een

Zo kan de vorm beschrijving door schoolbestuur

gedeelde verantwoordelijkheid. De autonomie van

aangevuld worden met een gesprek met de directie

het schoolbestuur wordt begrensd door het vastge-

van het samenwerkingsverband over de opgestel-

stelde ondersteuningsplan. Er moet echter worden

de beschrijving en eindigt de vorm audit ook met

voorkomen dat het samenwerkingsverband op de

een verklaring opgesteld door een derde.

stoel van het schoolbestuur gaat zitten.

Voor- en nadelen van de

verschillende werkwijzen

king werden gesteld. Het aspect administratieve

We vergelijken de mogelijke vormen van verant-

betreffende vorm van verantwoorden (adminis-

woorden op drie aspecten. Het aspect inzicht gaat

tratieve handelingen, gesprekstijd en dergelijke).

over de mate waarin bestuur en directie van het

Het aspect kosten geeft weer hoeveel kosten er

samenwerkingsverband betrouwbare informatie

door samenwerkingsverband en schoolbestuur

ontvangen met betrekking tot de realisatie van de

moeten worden gemaakt in het kader van de ver-

doelstellingen waarvoor de middelen ter beschik-

antwoording.

last geeft weer wat de belasting in tijd is van de

Vormen en aspecten afgezet op een vijfpuntsschaal (1 = zeer weinig, 5 = zeer veel)

Aspect

Vorm

Verklaring schoolbestuur

Verklaring derde

Beschrijving

Audit

Inzicht

36

27

Administratieve

last
Kosten

Inzicht is ook sterk afhankelijk van het gebruikte format.

Idem.

De conclusie luidt dat over het algemeen meer

afhankelijk van de wijze waarop aangeslotenen

inzicht gepaard gaat met meer bureaucratie en/of

van het samenwerkingsverband zich tot elkaar

kosten. Welke vorm de voorkeur moet genieten,

willen verhouden (van zo min mogelijk met elkaar

zal elk samenwerkingsverband zelf moeten be-

te maken hebben tot intensief samenwerken en

palen. Bovendien zal de tijd leren welke vormen

elkaar positief kritisch stimuleren en bevragen).

voldoen en geaccepteerd raken. In dit verband is

Een andere vraag is of, wanneer en hoe onvol-

interessant te volgen waar de Inspectie van het

doende verantwoording (zowel procesmatig als

Onderwijs wel en geen genoegen mee gaat ne-

qua resultaten) tot sancties moet leiden.

men in het kader van het verantwoorden van de

beoogde en bereikte resultaten. De keus is sterk

VOS/ABB behartigt de belangen van bestuur en

management in het openbaar en algemeen
toegankelijk primair en voortgezet onderwijs.
Bij VOS/ABB zijn schoolbesturen,
samenwerkingsverbanden passend onderwijs,
administratiekantoren en gemeenten aangesloten.
Meer informatie: www.vosabb.nl

Colofon
Uitgave: Vereniging VOS/ABB
Houttuinlaan 8
3447 GM Woerden
Tel: 0348 405200
E-mail: welkom@vosabb.nl
Website: www.vosabb.nl
Twitter: @VOSABB
Redactie: VOS/ABB en Infinite Financieel BV
Vormgeving: Adantes, Schiedam