Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 76

TRK STANDARDI TASARISI

DRAFT TURKISH STANDARD

tst EN 15287-2

ICS 91.060.40

BACALAR - BACALARIN TASARIMI, MONTAJI VE


HZMETE ALINMASI - BLM 2: ODA LE BTNLEK
OLAN CHAZLAR N BACALAR
Chimneys - Design, installation and commissioning of
chimneys - Part 2: Chimneys for roomsealed appliances

I. MTALAA
2012/88176

TS EN 15287-2 (yayn yl) standard, EN 15287-2 (2008) standard ile birebir ayn olup, Avrupa
Standardizasyon Komitesinin (CEN, Avenue Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle baslmtr.
Avrupa Standardlarnn herhangi bir ekilde ve herhangi bir yolla tm kullanm haklar Avrupa
Standardizasyon Komitesi (CEN) ve ye lkelerine aittir. TSE kanalyla CENden yazl izin alnmakszn
oaltlamaz.
Bu tasarya gr verilirken, tasar metni ierisinde kullanlan kelime ve/veya ifadelerle ilgili olarak bilinen
patent haklar hususunda tarafmza bilgi ve gerekli dokmann salanmas da gz nnde
bulundurulmaldr.

TRK STANDARDLARI ENSTTS


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

n sz

Bu tasar; CEN tarafndan kabul edilen EN 15287-2: 2008 standard esas alnarak TSE Mhendislik
Hizmetleri htisas Grubunca hazrlanmtr.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

indekiler
Giri................................................................................................................................................................. 1
1 Kapsam.................................................................................................................................................... 1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar............................................................................................ 1
3 Terimler ve tarifler................................................................................................................................... 3
3.1 Hava besleme kanal........................................................................................................................... 3
3.2 Dengeli duman yolu baca konfigrasyonu........................................................................................... 3
3.3 E merkezli baca konfigrasyonu........................................................................................................ 3
3.4 Hava besleme balant borusu............................................................................................................ 3
3.5 Duman yolu balant borusu................................................................................................................ 3
3.6 Dntrlm baca............................................................................................................................ 3
3.7 Oda ile btnleik stma uygulamalar iin zel yapm baca...............................................................3
3.8 Duman kanal....................................................................................................................................... 3
3.9 Yeniden astarlanm baca.................................................................................................................... 3
3.10
Oda ile btnleik cihaz................................................................................................................... 3
3.11
Oda ile btnleik baca konfigrasyonu.......................................................................................... 3
3.12
Ayrk baca konfigrasyonu.............................................................................................................. 3
3.13
Oda ile btnleik stma uygulamalar iin sistem bacas...............................................................4
4 Tasarm (Buradayz 20.09.2012).............................................................................................................. 5
4.1 Genel................................................................................................................................................... 5
4.2 Veri gereksinimleri............................................................................................................................... 5
4.2.1
Bilgi ve veri kaynaklar................................................................................................................. 5
4.2.2
Istma cihaz bilgisi...................................................................................................................... 5
4.2.3
Baca sistemi rn zellikleri........................................................................................................ 5
4.2.4
Bina yaps ve baca sistemi gzergah bilgisi..............................................................................5
4.2.5
Yerel koullar............................................................................................................................... 8
4.3 Tasarm kurallar.................................................................................................................................. 9
4.3.1
Genel.......................................................................................................................................... 9
4.3.2
Baca sistemi gsterimi................................................................................................................ 9
4.3.3
Baca yapsnn zellikleri........................................................................................................... 10
4.3.4
Oda ile btnleik uygulamalar iin baca sistemi boyutlar ve zellikleri...................................13
4.3.5
Baca sistemi gzergah............................................................................................................. 13
4.3.6
Duman yolu balant borusu ve hava besleme balant borusu gzergah...............................14
4.3.7
Yangna diren (dtan da)..................................................................................................... 14
4.3.8
Yanabilir malzemeye mesafe (yangn direnci iten da)........................................................14
4.3.9
stem d insan temas............................................................................................................. 15
4.3.10 Baca d gevek malzemelerin istem d tutumas................................................................16
4.3.11 Destekler................................................................................................................................... 16
4.3.12 Balant elemanlar................................................................................................................... 16
4.3.13 Baca dirsekleri........................................................................................................................... 16
4.3.14 Temizleme, muayene ve lm iin eriim................................................................................16
4.3.15 Baca sisteminde alklar aras mesafe.....................................................................................16
4.3.16 Takviye havalandrma................................................................................................................ 17
4.3.17 Baca k konumu.................................................................................................................... 17
4.3.18 D ksmlar............................................................................................................................... 18
4.3.19 Hava artlarna kar dayankllk..............................................................................................18
4.3.20 Yldrmdan korunma................................................................................................................. 19
4.3.21 Baca sistemlerinin topraklanmas.............................................................................................. 19
4.3.22 Susturucu.................................................................................................................................. 19
4.3.23 Youma rnleri boaltma sistemi........................................................................................... 19
4.3.24 Yamur bal.......................................................................................................................... 19
4.3.25 Yamur suyunun boaltlmas................................................................................................... 19
4.3.26 Terminaller................................................................................................................................. 19
4.4 Baca tantma etiketi ve ek bilgiler...................................................................................................... 20
5 Montaj..................................................................................................................................................... 20
5.1 Genel................................................................................................................................................. 20
5.2 Yeniden astarlanm veya dntrlm baca sistemlerinin yaps.................................................21
5.3 Baca tantma etiketi........................................................................................................................... 21
6 Hizmete alma/devir teslim..................................................................................................................... 21

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

EK A - Baca ve duman yolu balant boru sistemi gsteriminin belirlenmesi ve zel yapm, yeniden
astarlanm ve dntrlm baca sistemleri iin e merkezli duman yolu/hava besleme kanal
konfigrasyon iin gerekli ek bilgiler,......................................................................................................... 22
Ek B - (Bilgi iin) - Istma cihaz/cihazlar iin bilgiler................................................................................34
Ek C - (Bilgi iin) - Sistem bacas rn gsterimine bir rnek..................................................................35
Ek D - (Bilgi iin) - Kil/Seramik duman yolu astarlar ve kil/seramik duman yolu elemanlar ve beton
duman yolu elemanlarna ynelik gsterim parametreleri arasndaki iliki............................................36
Ek E - (Bilgi iin) - Metal sistem bacalarnn gsterimi ve ye lkelerde (MS) metal astar malzeme
gsterimi ve korozyon yk arasndaki iliki.............................................................................................38
Ek F - (Bilgi iin) - Oda ile btnleik uygulamalar iin baca sistemi gsterim rnei..........................44
Ek G - (Bilgi iin) - Baca sistemi tantma etiketine rnekler......................................................................45
Ek H - (Normatif) - Montaj yaplm bir metal sistem bacas iin baca gsteriminin belirlenmesi........46
Ek I - (Bilgi iin) - Dntrlm/yeniden astarlanm bir baca sistemi gsteriminin belirlenmesi iin
rnek.............................................................................................................................................................. 47
EK J - (Bilgi iin) - zel yapm bir baca sistemi gsteriminin belirlenmesi iin rnek...........................53
Ek K - (Bilgi iin) - Baca sistemi klarnn konumu................................................................................59
Ek L - (Bilgi iin) - Bitiikte bulunan malzemelerin scaklnn hesaplanmas yntemi........................63
Ek M - (Bilgi iin) - Malzemelerin ve bileenlerin kontrol, tanmas ve mahalinde depolanmas.......66
EK N - (Bilgi iin) - Bacay hizmete alma.................................................................................................... 67
EK O - (Bilgi iin) - Muayene, temizlik ve bakm iin neriler...................................................................70
Kaynaklar...................................................................................................................................................... 71

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Bacalar - Bacalarn tasarm, montaj ve hizmete alnmas Blm 2: Oda ile btnleik olan cihazlar iin bacalar
Giri
1 Kapsam
Bu standard, oda ile btnleik stma uygulamalar iin baca sistemleri, baca balant borular ve hava
besleme borularna ynelik montaj ve etiketlenme kriterlerini, tasarmn belirlenmesi yntemini kapsar.
Ayrca, kurulumu tamamlanm olan bacann hizmete alnmas ile ilgili bilgiler verilmektedir.
Bu standard aada belirtilenleri kapsamaz:
-

Ksa gsterimi H olan bacalar (yksek pozitif basnl bacalar) ve birden fazla cihaza hizmet
eden ksa gsterimi P olan bacalar (normal pozitif basnl bacalar),
Fan ile desteklenmi veya cebri ekili brlrler veya doal ekili cihazlarn bir karmna
hizmet eden bacalar,
C2 tipi bir konfigrasyona sahip montajlar.

Bu standard EN 13084-1in kapsamnda yer alan serbest duran bacalar iin uygulanmaz.
Bu standard, bir bacann desteklenmesi ve sistem bacalar ile zel yapm bacalar iin azami desteksiz baca
ykseklii snrlarn da belirler.
Not - Oda ile btnleik gaz cihazlar CEN/TR 1749a gre C tipi olarak snflandrlr.

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standardlara ve/veya dokmanlara atf
yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih
belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon
yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili
standardn en son basks kullanlr.
EN, ISO,
Ad
IEC vb. No
(ngilizce)
EN 771-1
Specification for masonry units - Part
1: Clay masonry units
EN 771-2
Specification for masonry units - Part
2: Calcium silicate masonry units
EN 1443:
Chimneys - General requirements
2003
EN 1457
Chimneys - Clay/ceramic flue liners Requirements and test methods
EN 1806
Chimneys Clay/ceramic flue blocks
for single wall chimneys Requirements and test methods
EN 1856-1
Chimneys Requirements for metal
chimneys Part 1: System chimney
products
EN 1856-2
Chimneys Requirements for metal
chimneys Part 2: Metal liners and
connecting flue pipes
EN 1857
Chimneys Components Concrete
flue liners
EN, ISO,
1)

Ad

TS No1)

Ad
(Trke)

TS No2)

Ad

TSE Notu: Atf yaplan standardlarn Trke ad ve numaras 3. ve 4. kolonda verilmitir. iaretli
olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaymlanm olan Trk Standardlardr.
1

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

IEC vb. No
(ngilizce)
EN 1858
Chimneys Components Concrete
flue blocks
EN 1993-3-2 Eurocode 3: Design of steel structures
Part 3-2: Towers, masts and
chimneys Chimneys
EN 12446
Chimneys Components Concrete
outer wall elements
EN 13063
Chimneys System chimneys with
clay/ceramic flue liners Part 1:
Requirements and test
methods for sootfire resistance
EN 13063-2 Chimneys System chimneys with
clay/ceramic flue liners Part 2:
Requirements and test
methods under wet conditions
EN 13063-3 Chimneys - System chimneys with
clay/ceramic flue liners - Part 3:
Requirements and test
methods for air flue system chimneys
EN 13069
Chimneys Clay/ceramic outer walls
for system chimneys Requirements
and test methods
EN 13084-1 Free-standing chimneys Part 1:
General requirements
EN 13384-1: Chimneys Thermal and fluid
2002
dynamic calculation methods Part 1:
Chimneys serving
one appliance
EN 13384-2 Chimneys Thermal and fluid
dynamic calculation methods Part 2:
Chimneys serving more
than one heating appliance
EN 13502
Chimneys - Requirements and test
methods for clay/ceramic flue
terminals
EN 14471
Chimneys - System chimneys with
plastic flue liners - Requirements and
test methods
EN 14989-1 Chimneys - Requirements and test
methods for metal chimneys and
material independent air
supply ducts for roomsealed heating
applications - Part 1: Vertical air/flue
terminals for C6-type appliances
EN 14989-2 Chimneys - Requirements and test
methods for metal chimneys and
material independent air
supply ducts for roomsealed heating
applications - Part 2: Flue and air
supply ducts for room sealed
appliances
EN 15287Chimneys - Design, installation and
1:2007
commissioning of chimneys - Part 1:
Chimneys for
non-roomsealed heating appliances

2)

tst EN 15287-2
(Trke)

TSE Notu: Atf yaplan standardlarn Trke ad ve numaras 3. ve 4. kolonda verilmitir. iaretli
olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaymlanm olan Trk Standardlardr.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

3 Terimler ve tarifler
Bu standardn amalar bakmndan EN 1443:2003 ve EN 15287-1:2007de verilen terim ve tariflerle birlikte
aada verilen terimler ve tarifler uygulanr.
Not 1 - Oda ile btnleik uygulamalar iin dengelenmi hava/duman konfigrasyon rnekleri ekil 1 ve
ekil 2de verilmitir. ekil 1 ve ekil 2 konfigrasyonlar, mevcut bir bacann dntrlmesi veya
yeniden astarlanmasyla gerekletirilebilir.
Not 2 - Gaz cihazlar snflandrmas iin Avrupa dzenlemesi, CEN/TR 1749da verilmitir.

3.1 Hava besleme kanal


Bir baca sisteminde oda ile btnleik bir cihaza sadece yanma havas tayan kanal.

3.2 Dengeli duman yolu baca konfigrasyonu


Yanma havas besleme kanalna hava giriinin yanma rnlerinin duman yolundan tahliyesine bitiik olduu
configrasyon, giri ve k, rzgar etkilerini nemli oranda dengeleyecek ekilde konumlandrlmtr.

3.3 E merkezli baca konfigrasyonu


Baca duman yolunun hava besleme kanal tarafndan tam olarak evrelendii konfigrasyon.
Not - Bu, duman kanal ve hava besleme kanalnn ortak bir ekseni paylamad baca konfigrasyonlarn
kapsar.

3.4 Hava besleme balant borusu


Istma cihaz hava beslemesinin baca sistemi hava besleme kanalna balantsn salayan bileen veya
bileenler.

3.5 Duman yolu balant borusu


Istma cihaz duman yolu kn baca sisteminin duman yolu kanalna balantsn salayan bileen veya
bileenler.

3.6 Dntrlm baca


Odaya btnleik olmayan uygulamalar iin oda ile btnleik bir baca konfigrasyonuna deitirilmi
mevcut baca.

3.7 Oda ile btnleik stma uygulamalar iin zel yapm baca
Bir veya farkl kaynaktan olan uyumlu bileenlerin bir birleimi kullanlarak mahallinde ina edilen veya
montaj yaplan baca konfigrasyonu.

3.8 Duman kanal


Baca sisteminde duman yolunu ieren kanal.

3.9 Yeniden astarlanm baca


Astar yenilenen veya deitirilen mevcut baca.
Not - Bir hava/duman konfigrasyonu deiiklii olmakszn yeni astarn mevcut bacaya geirilmesi
uygulamas da bacann yeniden astarlanmas olarak kabul edilir.

3.10 Oda ile btnleik cihaz


Cihaz montajnn yapld odaya gre yanma devresinin (hava besleme, yanma odas, s deitirici, yanma
rnlerinin boaltm) btnletirildii cihaz.

3.11 Oda ile btnleik baca konfigrasyonu


Oda ile btnleik uygulamalar iin duman yolu kanal ve hava besleme kanalnn her ikisinin kombinasyonu.

3.12 Ayrk baca konfigrasyonu


Hava besleme kanal ve baca duman yolunun ayr olduu konfigrasyon.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

3.13 Oda ile btnleik stma uygulamalar iin sistem bacas


Oda ile btnleik baca konfigrasyonun tamam iin rn sorumluluu ile birlikte bir imalat kaynandan
elde edilen veya belirlenen, uyumlu bileenlerin bir kombinasyonu kullanlarak montaj yaplan baca
konfigrasyonu
Not -

Bu rnn, Mandate M 105 altnda bir kit oluturduu anlalmaktadr.

Aklama
1
2

Duman yolu gaz


Yanma havas
ekil 1 - E merkezli konfigrasyonlar

Aklama
1 Duman yolu gaz
2 Yanma havas
ekil 2 - Ayr konfigrasyonlar

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4 Tasarm (Buradayz 20.09.2012)


4.1 Genel
Bir baca sistemi montajnn tasarm iin, emniyetli bir baca montaj salanmas amacyla aada belirtilen
aamalar takip edilmelidir.
Baca sistemi tasarmnn tek bir cihaza veya oklu cihaz uygulamalarna ynelik olma durumu belirlenmelidir.
oklu cihaz konfigrasyonu tipi, rnein kademeli veya birden fazla girie sahip olup olma durumu
belirlenmelidir.
Tasarm, montaj yaplacak baca konfigrasyonun iki e merkezli veya ayrk kanallar ihtiva edip etmediini
belirlemelidir.
Baca sistemi ulusal mevzuat ve kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olmaldr.
Not - Bacann stma cihaz ile birlikte onayland durumlarda baca ve cihaz kombinasyonu bir arada
sertifikalandrldnda montaj konularyla ilgili olmayan duman yolu boyutlandrmas veya gsterim
parametre bilgileri gerekli deildir.

4.2 Veri gereksinimleri


4.2.1 Bilgi ve veri kaynaklar
Madde 4.2.2 ila Madde 4.2.6te belirtilen veri ve bilgiler, uygun ekilde temin edilmeli ve dokman haline
getirilmelidir.
Not -

Kaynaklar aada belirtilenler olabilir:


-Istma cihaz imalatsna ait kaynaklar,
-Montaj talimatlarn ieren baca imalats kaynaklar,
-Mimari izimler veya planlar ve/veya alan aratrmalar,
-bu dokmann ekleri (rnein, malzeme zellikleri),
-Yerel bina kurallar.

Standart veya ortalama bir veri kayna EN 13384-1 ve bu dokmann Ek Asnda yer almaktadr.

4.2.2 Istma cihaz bilgisi


Istma cihaz/cihazlar ile ilgili Ek Bde yer alan bilgiler, stma cihaz reticisi dokmantasyonundan elde
edilmeli veya bu dokmantasyonun bulunmad durumda, varsaylan deerler kullanlabilir (EN 133841:2002 Ek Bye baklmaldr), ancak veri kaynaklar tasarm ierisinde belgelendirilmelidir (Madde 4.2.1e
baklmaldr).

4.2.3 Baca sistemi rn zellikleri


Baca rn zellikleri ile ilgili olarak aada belirtilen bilgiler elde edilmelidir:
-

zel yapm bacalar veya yeniden astarlanm mevcut bir baca iin baca sisteminin veya bileenlerinin
tanmlamas ve gsterimi (ayrca Ek C, Ek D ve Ek Eye baklmaldr),
Uzunluklar, balant elemanlar ve desteklerle takviye edilen tasarm yk veya msaade edilen azami
baca ykseklii,
Uygun olduunda bileenlerin ktlesi,
malatnn montaj talimatlar,
Terminallerin (u birim) zellikleri,
Youma rn boaltma sistemi.

Baca boyutlandrma ilemi iin ilave bilgiler gerekli olabilir. (EN 13384-1 veya EN 13384-2ye baklmaldr)

4.2.4 Bina yaps ve baca sistemi gzergah bilgisi


Baca gzergahnn tespit edilmesi amacyla, binann veya tayc yapnn gerekli detaylar elde edilmelidir
(ekil 3 ve ekil 4e baklmaldr).
Bacann bina yapsyla desteklenecek olmas durumunda, binann ve kullanlan malzemelerin yaps baca
tarafndan zerlerine uygulanacak ykleri tayabilmelidir. Balant elemanlar, bina yap malzemeleri ile
uyumlu olmaldr. Bu, baca montaj ilemlerinin ncesinde kontrol edilmelidir.
5

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

ekil 3, C3 tipi ve C4 tipi bir gaz cihaz montajna, ekil 4 ise ayr kanall bir C 4 uygulamas iin duman yolu
balant borusu ve hava besleme balant borusu boyutlarna bir rnektir.

Aklamalar
Madde 4.2.4e baklmaldr.
ekil 3 - Oda ile btnleik montajlar iin rnek boyutlar
6

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Aklamalar
Madde 4.2.4e baklmaldr.
ekil 4 - Ayr kanall bir C4 uygulamas iin duman kanal balant borusu ve hava kayna balant borusu
boyutlarna bir rnek
Aada belirtilenler; bina yaps, baca sistemi yaps ve baca gzergh detaylarndan elde edilen bilgilerin
bir kontrol listesidir.
Uygun olduunda, aada belirtilen bilgi listesi uygulanmaldr (ekil 3 ve ekil 4e baklmaldr):

Yerden tavana kadar olan ykseklik (yapsal veya bitmi) H1,

Orta kattan tavana kadar olan ykseklik (yapsal veya bitmi) H2,

at srt ykseklii H3,

at eimi as ,

Ara kat ahap kiri derinlii ve kalnl ile merkezler aras mesafe T1,

at boluu ahap kiri derinlii ve kalnl ile merkezler aras mesafe T2,

at kalaslarnn derinlii ve kalnl ile merkezler aras mesafe T3,

at seviyesi stndeki baca merkez izgisi ile bina kalkan duvar arasndaki yatay mesafe L1,

at seviyesi stndeki baca merkez izgisi ile at srt arasndaki yatay mesafe L2,

Baca merkez hattnda llen tavan aras boyunca mesafe C1,

Zeminden her bir duman yolu girii merkez hattna kadar olan ykseklik C2,
7

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Zeminden astarn tabanna kadar olan ykseklik C3,

Zeminden baca sistemi kna kadar olan toplam baca ykseklii C4,

Zeminden her bir eriim noktas giriinin merkezine kadar olan ykseklik C5,

Zeminden astar merkez hattnn ynn deitirdii her bir dirsein alt bklme noktasna kadar olan
ykseklik C6,

Astar merkez hattnn ynn deitirdii her bir dirsein alt ve st bklme noktalar arasndaki dikey
mesafe C7,

Her bir dirsein dikey merkez hatlar arasndaki yatay mesafe C8,

Basn eitleme aklnn merkez hattndan zemine kadar olan ykseklik C9,

Zeminden her bir hava giriinin merkez hattna kadar olan ykseklik B1,

Cihaz k merkezinden baca merkezine kadar olan yatay mesafe F1,

Cihaz k merkezinden baca girii merkezine kadar olan yatay mesafe F2,

Zeminden cihaz k merkezine kadar olan ykseklik F3,

Cihaz hava girii merkezinden hava besleme kanal dikey merkezine kadar olan yatay mesafe F4,

Cihaz hava girii merkezinden dikey hava besleme kanal knn merkezine kadar olan yatay mesafe
F5,

Uzunluu boyunca duman yolunun enine kesitinin i boyutlar D1,

Uzunluu boyunca hava besleme kanalnn enine kesitinin i boyutlar D2,

Duman yolu balant borusunun enine kesitinin i boyutlar D3,

Hava besleme kanal balantsnn enine kesitinin i boyutlar D4,

Her bir katn malzemeleri,

Her bir tavann malzemeleri,

at kaplamas.

Yeniden astarlanm ve dntrlm baca iin mevcut baca detaylar:

Isl performansn belirlenmesi iin yap malzemeleri,

Mevcut bacann duman yolu i yzeyinin yaps ve durumu,

Yapsal detaylar, rnein muayene/temizleme giri konumu,

Komu binalar, engeller ve pencereler/tavan pencereleri gibi dier bina aklklarnn baca k
konumuna yaknlklar.

4.2.5 Yerel koullar


EN 13384-1de istendii ekilde blgenin topografik (rn. rakm, d scaklk) ayrntlar temin edilmelidir.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.3 Tasarm kurallar


4.3.1 Genel
Bacann, cihazn btnleik bir paras olarak onaylanm olduu durumlarda imalatnn montaj talimatlar
bu tasarm kurallarn yerine getirmi saylr.
Baca montajnn tasarm, ayrntl ve dokman haline getirilmi olmaldr. malatnn rn bilgileri bu art
karlayabilir olmaldr. Tasarm, montaj ileminin yerine getirilmesinde bir baca rnleri imalatsnn standart
bileenlerinin kullanlmasn mmkn klmaldr. Bileenlerin tadilat ilemleri, rnein aklklar oluturulmas
veya uzunluklarn ayarlanmas, yalnzca imalat talimatlarna uygun olarak yaplabilir.
Not - Bitmi bacann EN 1443e uygun bir gsterimi olmaldr (Ek Fye baklmaldr). Baca rnleri,
gsterimin amalanan kullanm iin baca uygunluunu yanstaca ekilde seilmelidir. Ek Ede metal
sistem bacasnn gsterimi iin bir rnek ve Ek Fde EN 1443e gre bir bacann genel gsterimine bir
rnek verilmektedir. Bitmi bacann bir baca tantma kart olmaldr (EK Gye baklmaldr).

4.3.2 Baca sistemi gsterimi


4.3.2.1 Genel
Baca ve duman yolu balant borular, baca adaptr ve cihaz adaptrnn, cihaz detaylarna (Madde
4.2.2ye baklmaldr) ve bina yaps detaylarna (Madde 4.2.4e baklmaldr) uygun olarak gsterim snflar
olmaldr.
Duman yolu balant borusunun, rnein, cihaz knn duman yolu balant borusunda pozitif basnla
sonuland yerlerde, bacadan farkl bir gsterimi olabilir, ancak baca tasarm, negatif basn altnda
almas iin yeterli ekiin salanaca bir ekildedir. Baca ve duman yolu balant borusunun her ikisi iin
gsterim parametreleri EN 13384-1 ve EN 13384-2ye gre yaplan hesaplamalarda dikkate alnmaldr
(Madde 4.3.4e baklmaldr).
Her bir gsterim parametresi, en azndan bacaya hizmet eden cihaz iin gerekli olana eit bir snftan veya
aada belirtilen sraya gre daha yksek bir snftan olmaldr:
T600 > T450 > T400 > T300 > T250 > T200 > T160 > T140 > T120 > T100 > T080,
P > N,
W3 > W2 > W1,
D3 > D2 > D1,
W > D ayn korozyon yk altnda,
Gxx > Oxx,
xx(dk) > xx(yksek),
Burada;
T scaklk snf,
P pozitif basn snf,
N negatif basn snf,
W ya alma koullar,
D kuru alma koullar,
O kurum tutumasna dirensiz,
9

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

G kurum tutuma direnli,


xx yanabilir maddelere uzakl,
ve korozyon direnci snf iin:
D ve W iin:
1 gaz ve gazya iin,
2 ak atete hafif ya ve odun iin,
3 ar ya ve kat yakt (rn. kapal yangnlarda kmr, turba ve odun) iin.

4.3.2.2 Oda ile btnleik uygulama iin sistem bacas


Montaj yaplm bir sistem bacasnn gsterimi rn standardna gre olmaldr:
-

Kil/seramik rnler iin EN 13063-3;


Metal rnler iin EN 14989-1 (Nota baklmaldr).

Montaj yaplm bir metal sistem bacasnn EN 14989-1e gre korozyon diren gsterimi Ek Hye gre
belirlenmelidir.
Not - EN 14989-1e gre bir terminal, bir sistem bacas oluturmas amacyla cihaza dorudan balanabilir.

4.3.2.3 zel yapm, yeniden astarlanm veya dntrlm bir baca veya duman yolu
balant borusu iin ayrk hava/duman yolu konfigrasyonu
Ayrk bir hava/duman yolu konfigrasyonu iin duman yolu kanal gsteriminin veya duman yolu balant
borusu gsteriminin belirlenmesi EN 15287-1: 2007 Madde 4.3.3.3 veya Madde 4.3.3.4e uygun olmaldr.
Not 1 - EN 13063-1 ve EN 13063-2, EN 1858, EN 1856-1 veya EN 14471e gre sistem bacas bileenleri,
zel yapm bir baca imal edilmesi iin bu uygulamada bir hava besleme kanal ile birlikte kullanlabilir.
Not 2 - Hava besleme kanalnn gsterim gereklilii yoktur, Madde G.2ye uygun olarak ilave bilgilere ihtiya
olabilir.
Bacann farkl gsterimli baca bileenlerinden olumas durumunda baca gsterimi Madde 4.3.2.1deki
sralamaya gre en dk gsterim snfna sahip bileene gre belirlenmelidir.

4.3.2.4 zel yapm, yeniden astarlanm veya dntrlm bir baca veya baca balant
borusu iin e merkezli hava/duman yolu konfigrasyonu
Baca veya duman yolu balant borusu gsterimi ve zel yapm, yeniden astarlanm veya dntrlm
baca terminalini ieren e merkezli bir duman yolu/hava besleme kanal konfigrasyonu iin gerekli ek bilgi,
Ek Aya gre veya ulusal mevzuata veya kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olarak belirlenmelidir.
Bacann farkl gsterimlere sahip baca bileenlerinden olumas durumunda baca gsterimi, Madde
4.3.2.1deki sraya gre en dk gsterim snfna sahip bileene gre belirlenmelidir.
Not - Dntrlm/yeniden astarlanm bir baca gsteriminin belirlenmesine ynelik zel rnekler, bilgi
amal olarak verilen Ek Ida ve zel yapm bir baca iin bilgi amal olarak verilen Ek Jde verilmitir.

4.3.3 Baca yapsnn zellikleri


4.3.3.1 Genel
Baca rnleri ile birlikte tedarik edilmemi olan tamamlayc malzemeler; rnek olarak korozyon, scaklk,
mukavemet, szdrmazlk malzemeleri (imentolar, harlar, contalar, yaltm rnleri veya macun), sva, hava
artlarna kar koruma malzemeleri, conta malzemeleri, balant elemanlar, vidalar veya ilave destekler vb
bakmndan amaca uygun olmaldr.

10

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.3.3.2 Oda ile btnleik uygulama iin sistem bacas


Montaj yaplm bir sistem bacas iin malzemeler aada belirtilen rn standardlarna gre olmaldr:

Kil ve seramik rnleri iin EN 13063-3

Metal rnler iin EN 14989-1 (Nota baklmaldr).

Not - EN 14989-1e uygun bir terminal, bir sistem bacas oluturulmas amacyla dorudan cihaza
balanabilir.

4.3.3.3 zel yapm, yeniden astarlanm veya dntrlm baca iin ayrk hava/duman
yolu konfigrasyonu
zel yapm veya yeniden astarlanm bir baca iin ayrk hava/duman yolu konfigrasyonuna ynelik duman
yolu kanal malzemeleri EN 15287-1: 2007 Madde 4.3.4.3.1 veya Madde 4.3.4.4.1e uygun olmaldr.
Dntrlm bir baca iin ayrk kanall bir hava/duman yolu konfigrasyonuna ynelik olarak amalanan
kullanma uygun olup olmad ynyle mevcut baca kontrol edilmelidir. Mevcut bacadan gevek veya
andrc malzemenin hava besleme kanalna giri riskinin olduu durumlarda, ilave bir kanala veya
herhangi bir yzeyin tekrar kaplanmasna ve yaplmas gerekli olan herhangi bir ileme nem verilmelidir.
Hava besleme kanallar, kanaln iindeki ve dndaki ortama uygun herhangi bir malzemeden imal edilebilir.
(rn. hava besleme scakl, duman yolu kanalndan gelen s yaylm, salamlk, UV direnci, rijitlik).
Hava besleme kanal, EN 1443te belirtilen N2 basn snf gereksinimlerini karlayacak bir gaz
szdrmazlna sahip olmaldr.
Hava besleme kanal, dardan gelen souk yanma havasnn hava besleme kanaln soutmas nedeniyle
kanaln d yzeyinde nem oluumunu engelleyecek ekilde, zellikte ok iyi yaltlm tarzda, ina
edilmelidir.
Hava besleme kanalnn ak direnci belirlenmelidir.

4.3.3.4 zel yapm, yeniden astarlanm veya dntrlm baca iin e merkezli
hava/duman yolu konfigrasyonu
4.3.3.4.1 zel yapm bacalar
4.3.3.4.1.1 Duman yolu kanallar
zel yapm bacalar iin duman yolu kanallar, EN 14989-2, EN 1457, EN 1856-2 veya EN 1857
gerekliliklerine uygun olarak rijit duman yolu astarlarndan yaplmaldr.
Pozitif basn ve slak uygulamalar iin conta/szdrmazlk elemanlar ieren duman yolu kanallar ve balant
elemanlar, bu basn snf ve youma direnci snf iin bir btn olarak onaylanmaldr.
Not - EN 1806, EN 1856-1, EN 1858 ve EN 14471e uygun baca rnleri, duman yolu kanal olarak da
kullanlabilir.

4.3.3.4.1.2 Yaltm
Yaltmn istenilen kullanm amacna uygunluu onaylanm olmal veya bir hava akl olmal veya ulusal
mevzuat veya kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olmaldr.
Yaltmn sl direnci veya sl iletkenlii, rn imalatsndan elde edilebilir veya bu bilginin olmad
durumlarda izelge A.4de verilen genel deerler kullanlmaldr.
Duman yolu kanalnn evresindeki yaltmn, hava kanalnn i duvarn oluturduu durumlarda yaltm,
sabit bir d yzeye sahip olmal veya gevek malzemelerin hava kanalna girmesini engellemek iin
kaplanm olmaldr.
Not - Yaltm, kanaln serbest hareketini engellememelidir.

11

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.3.3.4.1.3 D duvar
D duvar, kanaln iindeki ve dndaki koullar iin uygun bir malzemeden imal olmaldr (rnek olarak, hava
besleme scakl, duman yolu kanalndan gelen s yaylm, UV direnci, rijitlik).
D duvar bileenleri, EN 12446, EN 1806, EN 1858, EN 13069e uygun olmal veya izelge A.5te belirtildii
ekilde olmaldr.

4.3.3.4.1.4 Hava besleme kanal


Hava besleme kanal, duman yolu kanal veya bir yaltmn d yzeyi ve d duvarn i yzeyi veya d
duvarn dier bir kanalndan oluur.
Hava besleme kanal, EN 1443n N2 basn snf kurallarn salayan gaz szdrmazlna sahip olmaldr.
Hava besleme kanal veya d duvar, dardan gelen souk yanma havasnn hava besleme kanaln veya
d duvar soutmas nedeniyle hava besleme kanalnn veya d duvarn d yzeyinde nem oluumunu
engelleyecek ekilde, zellikle ok iyi yaltlm tarzda, ina edilmelidir.
Hava besleme kanalnn sl direnci ve ak direnci belirlenmelidir.

4.3.3.4.2 Yeniden astarlanm ve dntrlm baca


4.3.3.4.2.1 Duman yolu kanal
Yeniden astarlama veya dntrme amacyla duman yolu kanallar EN 14989-2, EN 1457, EN 1856-2 ve
EN 1857 kurallarna uygun olarak rijit duman yolu astarndan veya EN 1856-2 kurallar dorultusunda esnek
baca duman yolu astarlarndan yaplmaldr.
Pozitif basn ve slak uygulamalar iin contalar/szdrmazlk malzemeleri de dahil duman yolu kanallar ve
balant rnleri bu basn snf ve younlama diren snf iin bir btn olarak onaylanmaldr.
Not - EN 1806, EN 1856-1, EN 1858 ve EN 14471 kurallarna uygun baca rnleri, duman kanal olarak da
kullanlabilir.

4.3.3.4.2.2 Yaltm
Yaltmn istenilen kullanm amacna uygunluu onaylanm olmal veya bir hava akl olmal veya ulusal
mevzuat veya kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olmaldr.
Yaltm sl direnci veya sl iletkenlii rn imalatsndan elde edilebilir veya bu bilginin olmad durumlarda
izelge A.4de verilen genel deerler kullanlmaldr.
Duman yolu kanalnn evresindeki yaltmn hava kanalnn i duvarn oluturduu durumlarda; yaltm,
sabit bir d yzeye sahip olmal veya gevek malzemelerin hava kanalna girmesini engellemek iin
kaplanm olmaldr.
Not - Yaltm, kanaln serbest hareketini engellememelidir.

4.3.3.4.2.3 D duvar
Mevcut baca, yeniden astarlanm veya dntrlm bacann d duvar haline gelecektir. Mevcut baca,
hava besleme kanalnn d duvar da olabilir.
Mevcut bacann amalanan kullanma uygun olup olmad kontrol edilmeli ve gerekli ise onarlmaldr.
Gevek veya andrc malzemenin mevcut bacadan hava besleme kanalna giri riskinin olduu yerlerde,
ek bir kanala veya yzeylerin tekrar astarlanmasna nem verilmelidir.

4.3.3.4.2.4 Hava besleme kanal


Hava besleme kanal, duman yolu kanal d yzeyini veya herhangi bir yaltm ve d duvarn i yzeyini
veya d duvarn herhangi bir baka kanaln oluturur.
Hava besleme kanal, EN 1443n N2 basn snf gereksinimlerini salayan bir gaz szdrmazlna sahip
olmaldr.

12

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Hava besleme kanal veya d duvar, dardan gelen souk yanma havasnn hava besleme kanaln veya
d duvar soutmas nedeniyle hava besleme kanalnn veya d duvarn d yzeyinde nem oluumunu
engelleyecek ekilde, zellikte ok iyi yaltlm tarzda, ina edilmelidir.
Not - Bu zelliin belirlenmesi, ulusal mevzuat veya kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olabilir.
Hava besleme kanalnn sl direnci ve ak direnci belirlenmelidir.

4.3.3.5 Duman yolu balant borular, hava besleme kanal balant borular ve adaptrler
Metal duman yolu balant borularnn malzemeleri EN 1856-2ye uygun olmaldr.
Adaptrler dahil EN 1457, EN 1806, EN 1856-1, EN 1857, EN 1858, EN 14771e uygun baca bileenleri
kullanlabilir.
Hava besleme kanal balant borusu, Madde 4.3.3.4.1.4 veya Madde 4.3.3.4.2.4 gereklerini karlamaldr.

4.3.3.6 Oda ile btnleik uygulamalarda


dntrlm baca sistemleri iin terminal

zel

yapm,

yeniden

astarlanm

veya

Dengeli duman yolu zellikli oda ile btnleik baca sistemleri iin dikey terminaller, EN 14989-1e uygun
olmal veya terminaller ulusal mevzuat veya kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olmaldr. Dengeli
olmayan oda ile btnleik baca sistemleri iin terminaller, EN 1856-1 ve EN 13502ye uygun olmal veya
terminaller ulusal mevzuat veya kabul edilmi olan ulusal kurallara uygun olmaldr.

4.3.3.7 Tamamlayc bileenler veya ilave malzemeler


Tamamlayc bileenler veya ilave malzemeler, iletme scakl gibi kendilerini etkileyen baca bileenlerinin
gsterimine uygun performans zelliklerine sahip olmaldr.
Baca rnleri ile birlikte tedarik edilmemi olan vida, somun, cvata, filer, pullar vb tm balant elemanlar,
oluturduklar btnn yanc olmayaca ve iletme scaklnda emniyetli kalaca ekilde olmaldr.

4.3.4 Oda ile btnleik uygulamalar iin baca sistemi boyutlar ve zellikleri
Duman yolu kanal, duman yolu balant borusu, hava besleme kanal ve terminal, EN 13384-1 ve EN
13384-2yi esas alan sl ve akkanlar dinamii hesaplama yntemleri dorultusunda veya stma cihaz
imalats veya baca imalats tarafndan belirtilen ekilde boyut, basn snf ve sl parametreler iin
tanmlanmaldr.
Uygun olduunda, imalat tarafndan belirtildii ekilde stma cihaznn yanma havas girii ile duman yolu
gaz k arasndaki kabul edilebilir azami basn fark, hesaplamalar da dikkate alnmaldr.

4.3.5 Baca sistemi gzergah


Baca sistemi gzergh, stma cihaznn duman yolu k/klarnn hava besleme giri/girilerinin ve baca
terminal noktasnn konumlarna gre belirlenmelidir.
Baca sistemi gzergh, stma cihaz k ile baca k arasndaki en ksa ve en uygulanabilir dorudan
gzergah olmal ve yatay tipler hari, rn. C 1 ve C5 tipi, mmkn olduu kadar dz ve dikeye yakn olmaldr.
Dengeli olmayan duman yolu baca k, duman yolu gaznn yeterli dalmn ve ekiini salamak iin
binann en st ksmna (rnein at srtna) uygulanabilen en yakn ekilde olmaldr.
Seilen baca sistemi gzergh, montajn gerekletirilmesinde baca imalatsnn standart bileenlerinin
kullanmna imkn salamaldr.
Islak artlarda alan birden fazla girili bir baca iin, youma rnnn stma cihazna tekrar girmesini
engellenmek amacyla bir yntem oluturulmaldr. Bu, duman yolu balant borusunun en alt giri
konumunun, baca tabannda veya kolektrde toplanan youma rnnn seviyesinin zerinde olmas
salanarak gerekletirilebilir.
Bacalar ve duman yolu balant borularnn gzergah, odalarn konforunu olumsuz olarak etkilemeyecek bir
ekilde tasarmlanmaldr.

13

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Not - Btn yl boyunca bacann kullanlmas durumunun konforu etkilemesinin muhtemel olduu
uygulamalarda bacadan ve duman yolu balant borusundan yaylan sya dikkat edilmelidir. T300 ve
daha st scaklk snf iin 0,22 m2.K/W deerinde bir sl diren tavsiye edilir.

4.3.6 Duman yolu balant borusu ve hava besleme balant borusu gzergah
Duman yolu balant borusu ve hava besleme balant borusu ulusal mevzuat izin vermedike tavan veya
baka bir yangn kompartman iinden gememelidir.
Islak alma koullarna uyumlu olarak gsterimi yaplan bir duman yolu balant borusu, youma
rnlerinin tahliyesinin salanmas iin eimli olmaldr.
Youmasz bir stma cihaznda kullanlan duman yolu balant borusunun slak koullarda alan bir
bacaya balants youma rnlerinin stma cihazna girmesini engelleyecek ekilde, rnein duman yolu
balant borusunun bacaya doru meyilli olarak getirilmesi veya nem tutucu kullanlmas ile yaplmaldr.
Not 1 - Yataya en az 3 eimli olmas tavsiye edilir.
Not 2 - Duman yolu balant borusunun mmkn olduunca ksa olmas tavsiye edilir.
Cihaz imalatsnn montaj talimatlar herhangi bir zel art iin takip edilmelidir.

4.3.7 Yangna diren (dtan da)


Bir baca tasarm, binann iinden getii belirli blmleri iin gereken yangn direncinin (dtan da)
oluturulmasna imkan salamaldr. Yangna kar gerekli diren El (btnlk ve yaltm) cinsinden
snflandrlmaldr. Bu aada belirtilenlerden biri ile gerekletirilebilir:
-

Yangna kar gerekli dirence sahip sistemin kendisi,


Yangna kar gerekli dirence sahip bir gvdeye ina edilmi sistem,
Yangna kar gerekli direnci birlikte oluturan sistem ve sistemin mahfazas.

Belirlenmi bir Avrupa Standardnn yokluunda, yangn direnci (dtan da) kriterinin karlanmas amacyla
montaj tasarmnn, birleik yangn durdurucular ve ara paralar veya tavan/taban destekleri olarak
kullanlanlar dahil yangn durdurucularn kullanlmasn gerektirmesi durumunda yangnn yaylmasn
nlemek amacyla yangn durdurucular ulusal mevzuatlara gre test edilmelidir.

4.3.8 Yanabilir malzemeye mesafe (yangn direnci iten da)


4.3.8.1 Sistem bacalar
lgili rn standartlarna uygun olarak imalat tarafndan beyan edilen sistem bacas iin yanabilir
malzemelere asgari mesafe deeri kullanlmaldr.
Istma cihaznn btnleik bir paras olarak tedarik edilen bir baca sistemi iin yanabilir malzemelere asgari
mesafe deeri stma cihaz imalatsnn talimatlarna uygun olmaldr.
Yanabilen bir duvardan geen bir sistem bacas, yanabilen malzemelere olan uygun mesafenin salanmas
iin veya boluklu duvar yaps durumunda herhangi bir dolgu iermesi iin gmlek geirilmi ve/veya klfla
korumal hale getirilmi olmaldr. Bina dndaki alan herhangi bir gmlek veya koruma akl hava
etkilerine kar korunmu olmaldr.
Yanabilir malzeme genlemesinin dk olduu rnein; sprgelikler, at ve deme kirileri gibi yerlerde
yanabilir malzemelere olan mesafe azaltlabilir. Baz durumlarda yanabilir malzemeler ile temas edilebilir. Bu
duruma yalnzca ye devletin dzenlemeleri ile izin verilmi olmaldr.

4.3.8.2 zel yapm, yeniden astarlanm ve dntrlm bacalar


Bir zel yapm, yeniden astarlanm ve dntrlm baca iin yanabilir malzemeye asgari mesafe, baca
rn imalats tarafndan beyan edilmeli veya Ek Ada verilen hesaplamalar dorultusunda belirlenmelidir.
Not 1 - Eitlik A.1, baca ve yanabilen malzeme arasnda havalanmayan boluklardaki durumu kapsar ve
verilen mesafe iin izin verilen azami duman yolu gaz scakln verir.

14

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Not 2 - Eitlik A.2, baca ve yanabilen malzeme arasndaki havalanan boluklarda bulunan durumu kapsar ve
belirlenen asgari 4 cmlik bir boluk iin izin verilen azami duman yolu gaz scakln verir.
Yanabilen bir duvardan geen bir sistem bacas, yanabilen malzemelere olan uygun mesafenin salanmas
iin veya boluklu duvar yaps durumunda herhangi bir dolgu iermesi iin gmlek geirilmi ve/veya klfla
korumal hale getirilmi olmaldr. Dar alan herhangi bir gmlek veya koruma akl hava etkilerine kar
korunmu olmaldr.
Yanabilir malzeme genlemesinin dk olduu rnein; sprgelikler, at ve deme kirileri gibi yerlerde
yanabilir malzemelere olan mesafe azaltlabilir. Baz durumlarda yanabilir malzemeler ile temas edilebilir. Bu
duruma yalnzca ye devletin dzenlemeleri ile izin verilmi olmaldr.
Scaklk snf T160a kadar olan e merkezli bir baca sisteminde ve kurum tutumasnn
gerekleemeyecei durumlarda yanabilir malzemelere herhangi bir mesafeye ihtiya bulunmadndan
gmlek kullanm da gerekli deildir.
Not 3 - Benzer sl zelliklere sahip bir astar ile yeniden astarlanan bir baca, yanabilir malzemelere olan
mevcut mesafeyi muhafaza edebilir.

4.3.8.3 Duman yolu balant borusu


4.3.8.3.1 E merkezli duman yolu balant borusu
Scaklk snf T160a kadar olan e merkezli duman yolu balant borusunda ve kurum tutumasnn
olmad durumlarda, yanabilir malzemelere herhangi bir mesafenin bulunmasna ihtiya yoktur.
Daha yksek scaklk snfl bir e merkezli duman yolu balant borusu iin Madde 4.3.8.1 ve Madde
4.3.8.2ye baklmaldr.

4.3.8.3.2 E merkezli olmayan duman yolu balant borusu


EN 1856-2ye uygun metal duman yolu balant borularnn kullanld durumlarda, imalat tarafndan
beyan edilen yanabilir malzemeye olan asgari mesafe deeri kullanlmaldr.
Aksi belirtilmedii srece:
-

T100 ila T160 scaklk snflarnda yer alan dier duman yolu balant borular ve kurum tutumasnn
olmad durumlarda, doal havalandrma koullarnda veya Eitlik A.1 ile hesaplanan bir mesafede
montaj yapldnda yanabilir malzemelerden asgari 40 mm mesafede olmaldr.

Scaklk snf T 200e eit veya daha yksek snfa sahip olan doal havalandrmal metal duman yolu
balant borular veya kurum tutumasnn oluabildii durumlarda, yanabilir malzemelerin nominal
apnn en az kat kadar asgari bir mesafede montaj yaplmaldr. duman yolu balant borusu ile
bitiikte bulunan yanabilir malzemelerin arasna yanmaz malzemelerden yaplm, hava akl oluturan
bir radyasyon koruma klfnn montajnn yaplmas durumunda, yanabilir malzemeye asgari mesafe
nominal apn 1,5 katna kadar drlebilir.

Baca rnlerinden mamul duman yolu balant borular iin yanabilir malzemelere asgari mesafe Madde
4.3.8.1 ve Madde 4.3.8.2e uygun olmaldr.
Yanabilir malzemelere uygun mesafenin salanmas veya herhangi bir dolgu ieren boluklu duvar yaps
durumu iin yanabilir bir duvardan geen duman yolu balant borusu bir gmlek ve/veya klfla korunmu
olmaldr. Bina dna alan herhangi bir gmlek veya klf korumas hava koullarna kar korumal
olmaldr.
Not - T080 scaklk snfnda yer alan duman yolu balant borular iin yanabilir malzemelere herhangi bir
mesafenin bulunmasna ihtiya yoktur. Ancak yanabilir malzemelerle dorudan temas tavsiye edilmez.

4.3.9 stem d insan temas


stem d insan temasnn yanma ile sonulanabilecei bir riskin olduu (izelge A.6ya baklmaldr) ve aksi
halde bacann tamamen kapatlamad durumlarda tasarm, bir koruma veya emniyet muhafazas
iermelidir. Koruma, baca imalats talimatlar veya baca tasarmcs talimatlar ile uyumlu bir ekilde
yerletirilmelidir.
15

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.3.10 Baca d gevek malzemelerin istem d tutumas


Aksi belirtilmedike bacann tamamen kapal olmad ve baca d gevek malzemelerin bacaya bitiik
yerletirilmi yanabilir malzemeler tarafndan tututurulmas riskinin olduu yerlerde tasarm, bir koruma veya
emniyet muhafazas iermelidir. Bu koruma, baca imalatsnn talimatlar ile uyumlu bir ekilde
yerletirilmelidir.

4.3.11 Destekler
Bacalar, temel veya bina yapsna balanm destek konsolu veya dier bir serbest-duran yap rnein, bir
direk veya siper cam ile yeterince desteklenmi olmaldr. Binann bacay destekleyecei yerlerde, bina
yaps dikey ve yatay ykleri destekleyen kapasiteye sahip olmaldr.
Bir sistem bacas veya bir zel yapm bacann serbest-duran yapyla veya siper cam ile desteklenmesi
durumunda, destein yaps EN 13084-1 ile uyumlu olmaldr.
Serbest duran dardan monte edilmi baca blmleri ile ilgili ykseklik snrlandrmalar ve binalardan
ayrmlar Madde 4.3.17de verilmitir. Cihaz imalatsnn talimatlarnda yk tama kapasitesinin yeterli
olduunu belirttii ve baca temizliinin sklmeden yaplabildii durumlar hari cihaz, baca arln
desteklememelidir.
Astar desteklemek iin astar imalatsnn talimatlar takip edilmelidir. Astarlarn, baca tabannda bir lento ile
veya temeller zerine desteklenmesi gereken yerlerde, bunlar youma rn kolektrleri, temizleme ve
muayene elemanlar ve T paralar veya dirsekler dhil astar ykleri iin yeterli olmaldr.

4.3.12 Balant elemanlar


Balant elemanlar, imalatnn talimatlarna uygun olmaldr.
Tasarm, EN 1856-1 ile uyumlu olarak sistem bacas blmleri arasndaki balant elemanlarnn ulusal
mevzuat izin vermedike tavan ierine veya zemine konumlandrlmayaca ekilde olmaldr.

4.3.13 Baca dirsekleri


Tasarm, imalatnn talimatlar dorultusunda dirseklerin desteklenmesini salamaldr.

4.3.14 Temizleme, muayene ve lm iin eriim


Cihaz adaptrnden baca kna kadar tm baca uzunluunun muayene edilebilecei ekilde duman
yoluna giri bulunmal ve gerekli yerlerde baca temizlenebilir olmaldr. 30den fazla olan dirseklerde veya
baka bir ekilde muayene edilemeyen veya temizlenemeyen baca dirseklerinin etrafnda bir eriim
oluturulmaldr
Eriim, yalnzca yangn veya patlama riskinin olmad alanlarda yer almaldr.
Eriim oluturmak amacyla kullanlan balant paralar, baca veya astar ile uyumlu bir bileen olmaldr.
Temizleme amal eriim, bacann altndan veya stnden, at kat giriinden, duman yolu balant
borusundan veya stma cihaz imalatsnn talimatlarnn izin verdii durumlarda stma cihaz zerinden
salanabilir.
Eriim, baca balant elemanlarnn sklmesi veya duman yolu balant borularnn cihazdan sklmesi
veya cihazn kaldrlmas ile mmkn oluyorsa bu ilemler, baca veya cihaz imalatsnn talimatlarnn takip
edilmesi ile yaplmaldr.
Not - Bacann stnden temizlenmesi gereken durumlarda, gvenli bir alma ortam salanmaldr.
Duman yolu gaz analizinin gerekli olduu ve stma cihaz ile birlikte herhangi bir tesisatn salanmad
durumlarda, duman yolu balant borusu ierisinde basnca dayankllk test noktas salanmaldr. Byle bir
lm noktasnn, cihaz k noktasndan dorusal uzunlukta i apn iki kat mesafeye yerletirilmesi
tavsiye edilir.

4.3.15 Baca sisteminde alklar aras mesafe


Temizlik eriimi gibi aklklar ve ayn duman yoluna yapan cihaz balantlar, bylesi aklklara ynelik
konfigrasyonlarn yanma rnlerini yeterli derecede tahliye edilebilecei bakaca gsterildii durumlar hari,
birbirinden en az bir nominal ap kadar ayrlmaldr.
16

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.3.16 Takviye havalandrma


Astar ile baca yapsnda bir sonraki duvar arasnda takviye havalandrmann gerekli olduu durumlarda
(rnein, pozitif basnl sistemler iin), astar ve baca yapsnda bir sonraki duvar arasndaki boluk,
havalandrmann yeterli olmasn salanmaya yeterli olmaldr (Notlara baklmaldr). Akln
havalandrlmas kazan dairesinden veya baca altndan d atmosfere kadar kesintisiz olmaldr.
Not 1 - Dairesel astarn kare kesitli duvar ile evrelenmi olduu yerlerde asgari boluun 20 mm olabildii
durumlar hari, astar ile baca yapsnda bir sonraki duvar arasnda tavsiye edilen asgari boluk 30
mmdir.
Havalandrma boluuna alan hava girii ve hava k delikleri ve/veya zgaralar takviye havalandrmay
kstlamamaldr.
Not 2 - Bolua alan hava girii ve hava k, havalandrlan boluun kesiti ile ayn ak alanna sahip
olmaldr.
Boluun muayenesi ve gerektiinde temizlenmesi iin eriim salanmaldr.

4.3.17 Baca k konumu


Baca k, yeterli tahliyeye izin verecek, yanma rnlerinin dalmn salayacak ve aklklardan bina iine
geri giriin nlenecei ekilde konumlandrlmaldr.
Baca knn konumu ulusal dzenlemeler ve ulusa kabul edilmi kurallar ile uyumlu olmaldr.
Ulusal artlarn bulunmad durumlarda genel bilinen ulusal kurallar temelinde gelitirilmi olan konut
stmas veya benzer uygulamalar iin baca k pozisyonlarna ynelik iin bir rnek Ek Kda verilmektedir.
Dengeli olmayan duman yolu uygulamalar iin, yanma rnlerinin yeterli tahliyesinin salanmas amacyla
baca k konumunun dikkate alnmas nemlidir. Bir bina etrafndaki rzgar etkilerinden oluan bir basn
blgesine konumlandrlm bir terminal, ters basnca maruz kalr. Rzgar hz basnc iin deerler, EN
13384-1 ve EN 13384-2de tanmlanmaktadr.
Baca k pozisyonu, at srtnn stnden 0,4 mden daha az ykseklikte ve baca kndan geen yatay
izginin at kesiim noktasna kadar olan mesafe 2,3 mden daha az ise ve baca k;
-

40 den fazla eime sahip at zerine veya


Yanm hava iin kullanlan akln ve baca tepesinin, at srtnn farkl blmleri zerinde ve tepeden
at srtna kadar olan yatay mesafenin 1,0 mden fazla olmas durumunda, 25den fazla eime sahip
atlar zerine konumlandrlmas durumunda baca knn ters basn alannda olduu kabul edilir.

Not 1 - Bacann; binalar, aalar, dalar gibi etraftaki engellerin yaknlndan da olumsuz olarak etkilendii
kabul edilebilir. 30lik bir yatay a ierisinde uzanan ve terminal noktasndan grlen yatay dzlemin
zerinde st snrlar 10den fazla ykselen yakndaki yaplara mesafesi 15 m ierisinde yer alan
terminal k rzgr trblansndan etkilenebilir. Bir aerodinamik terminal ile bu durumun
stesinden gelinebilir.
Belirli aerodinamik zelliklere sahip, pozitif basn rzgar etkisinin stesinden gelmek iin baca knda
negatif basn oluturmaya yeterli terminallerin uygulanmas veya rnein stma cihaz ile yeterli pozitif
basncn oluumunun salanm olmas gibi durumlarda sz konusu alanda sonlandrma yaplmas
mmkndr.
Dier boyutlar, rnein yasak blge (ekil - K.2, Aklama 2ye baklmaldr), bacann ilevsel kapasitesi ile
ilgili deil, rnek olarak duman yolu gaznn tekrar girii gibi gvenlik ve evresel konular ile ilgilidir.
Not 2 - rnek olarak endstriyel stma tesisi veya proses havalandrmas dahil dier uygulamalar iin, baca
k konumunun belirlenmesi, civarda bulunanlar ile ilgili yanma rnlerinin yaylma hesaplar gibi
bakaca kriterler gerekebilir.
Dengeli duman yolu uygulamalar iin; rnek olarak duman yolu gaznn yaam alanlarna geri tepmesinin
engellemesi amacyla, baca k konumunun dikkate alnmas nemlidir (ekil - K.2 ve izelge K.2ye
baklmaldr).
17

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.3.18 D ksmlar
4.3.18.1 Genel
Baca d ksmlar iin izin verilen azami ykseklik, EN 13084-1de belirtildii gibi aadaki snr koullara
bal olmaldr:
-

Bina ile baca d duvar arasndaki yatay mesafe 1 myi amamaldr;


Destekler arasndaki mesafe 4 myi amamaldr;
Son yapsal eklentinin stndeki mesafe 3 myi amamaldr.

4.3.18.2 Sistem bacalar


Sistem bacalar d ksmlarnn azami ykseklii, ilgili rn standartlarna uygun olmaldr (EN 1856-1, EN
1858, EN 13063-1, EN 13063-2, EN 13063-3, EN 14471).
malat tarafndan beyan edilen desteklerin aralk deerleri ve desteksiz ykseklik deerleri almamaldr.

4.3.18.3 zel yapm bacalar


Aksi ispat edilmedike, rnein EN 13084 serisi standartlarn ilgili blmne gre, zel yapm bacalarn d
blmlerinin azami ykseklii, ulusal mevzuata veya ulusa kabul edilmi olan kurallara veya:
-

Yk tayan duvar kalnlnn, apn asgari 1/200ne eit bir kalnla sahip olmas ve d blmlerin
altndaki yan destekler arasndaki mesafenin 2 myi amamas durumunda metal bacalar iin son
destein en fazla 1,5 m stnde olmaldr,

D duvar kagir bacalar iin; en dk kesit boyutunun azami 4,5 kat desteksiz ykseklie sahip olmal
ancak 3 mden fazla olmamal veya EN 13069 (kil) veya EN 12446 (beton) d duvar elemanlar rn
standartlarna gre desteklenmi olmaldr.

Binaya yaplan son eklentinin stndeki mesafe; payanda, yan para destekleri veya germe teli veya direkler
kullanlarak artrlabilir.
Tm payandalar, dikmeler, germe teli tasarmlar ve direkler EN 1993-3-2ye uygun olmaldr.
zel yapm bacalarn duvar destekleri, sabitlendiinde yanal kaymalara kar esnemeyecek ekilde olmaldr.
Duvar balantlar, imalatnn talimatlar dorultusunda kullanlmal ve zemine yk aktarma kapasitesine
sahip duvar yap malzemeleri iin uygun olmaldr.

4.3.19 Hava artlarna kar dayankllk


Bacann bir at veya duvardan getii durumlarda, hava artlarna kar dayankllk salamak iin at
eimine uygun ada patentli bir bileen veya malzeme kullanlmal ve sadece doru bileenlerin kullanlmas
salanmaldr Baca eteklerinin mahallinde imal edildii durumlarda tasarm ve uygulama, at ve baca
tasarm ile uyumlu olmaldr.
Yamurun bacaya nfus ettii yerlerde donma-zlme artlar dikkate alnarak hava artlarna kar koruma
iin yzey ile uyumlu ve tasarma gre kaplama, sva veya boyama ilemleri kullanlabilir.
Hava artlarna kar dayankllk, d duvar yzey scaklna uygun bir scaklk yeterliliine sahip
malzemeler ile salanmaldr.
Not - D yzey scakl imalatnn rn bilgilerinden elde edilebilir veya EK Lde kullanlan eitliklerden biri
ile hesaplanabilir.
Baca gsteriminin kurum tutumas olduu durumda hava artlarna kar dayankllk malzemesi yanmaz
olmaldr.
Hava artlarna kar dayankllk malzemesinin baca yapsndan daha yksek bir hava buhar difzyonu
direncine sahip olduu durumlarda, baca d duvar ile hava artlarna kar dayankllk yaps arasnda
havalandrma gerekli olabilir.

18

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Sistemin veya tasarmn takviye havalandrmay gerektirdii durumlarda, hava artlarna kar dayankllk
takviye havalandrmada bir kstlamaya neden olmamaldr.
Baca blmlerinin boyanmas gerekiyorsa, boya sistemi srlen blgenin alt katman ile uyumlu olmaldr.

4.3.20 Yldrmdan korunma


Bina iin yldrm korumasnn gerektii hallerde bacann da ayr olarak veya bina ile birlikte bir yldrm
korumasna sahip olmas gereklidir.

4.3.21 Baca sistemlerinin topraklanmas


Metal bacalarn topraklama ile korunmasna nem verilmelidir. Ulusal mevzuat veya ulusa kabul grm
kurallar dikkate alnmaldr.

4.3.22 Susturucu
Bir susturucunun gerekli olduu durumlarda, basn kayb karakteristii ve sistem kapasitesine etkisi, duman
yolu boyutlarnn hesaplanmasna dhil edilmelidir (Madde 4.3.4e baklmaldr). Susturucu kendi yapsal
desteine sahip olmal ve montaj susturucu imalatsnn talimatlar dorultusunda yaplmaldr.

4.3.23 Youma rnleri boaltma sistemi


Youma rnlerinin tahliyesine gerekli nem verilmelidir.
Youma rnlerin tahliyesi ehir kanalizasyon sistemine verildiinde, ulusal mevzuat geerlidir.
uygulanmaldr.
Not - Ulusal mevzuat, ehir kanalizasyon sistemine giren youma rn kalitesini, rnein bir ntrletirme
sistemi kullanarak, belirleyebilir.
Duman yolu gazndan kaynaklanan younlamann beklendii ve bu youma rnlerinin stma cihaz
youma rnleri boalma sistemi araclyla tahliyesinin salanmad hallerde, ayr bir baca youma
rnleri boaltma sistemi yerletirilmelidir.
Pozitif basnl sistemlerde youma rnlerinin tahliyesi, bacadaki pozitif basncn en az iki kat bir basn
direncine sahip olmaldr. Bu basn direnci, rnein bir youma kapan montaj ile elde edilebilir. Herhangi
bir boru balants, tahliye sistemi ierisinde asgari 12 mm apta olmaldr. Donma gereklemesinin
muhtemel olduu yerlerde donmaya kar koruma salanmaldr.

4.3.24 Yamur bal


Ulusal mevzuatn gerektirdii durumlar hari olmak zere yamur suyunun bacaya girebildii ve baka bir
yolla tahliye edilemedii yerlerde bir yamur bal (Madde 4.3.25e baklmaldr) bulundurulabilir. Yamur
bal bir terminal ile birletirilebilir. Yamur bal bacann temizlenmesini engellememelidir. Buz
oluumunun bir risk olduu durumlarda (rnein, younlama uygulamalarnda) buz oluumunu engelleyen
terminaller kullanlmaldr (rnein, EN 14989-1e uygun).
Bir yamur bal yerletirildiinde basn kayb karakteristii ve bu baln sistem kapasitesine etkisi baca
boyutu hesaplanmalarna dhil edilmelidir.

4.3.25 Yamur suyunun boaltlmas


Yamur suyunun baca sisteminde veya stma cihaz ierisinde birikebilecei durumlarda yamur suyu
tahliye sistemi tavsiye edilir. Bu, youma rnleri tahliye sistemi olabilir.

4.3.26 Terminaller
Terminaller, baca gsterimine uygun scaklk snfna, youma diren snfna, korozyon diren snfna ve
kurum tutumas diren snfna sahip olacak ekilde seilmelidir. Bunlara ek olarak, aada belirtilen
zelliklere uygun olabilir:
- Aa doru eki direnci,
- Buz/yamur direnci,
- Donma-zlme direnci ve
- k konumu iin uygun herhangi bir aerodinamik zellii (Madde 4.3.17ye baklmaldr).

19

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

4.4 Baca tantma etiketi ve ek bilgiler


Baca tantma etiketi ve ek bilgiler montajn yapld lkenin dilinde olmaldr.
Tantma etiketi; rnein ilenmi metal etiket, baskl veya yazl plastik etiket gibi kalc ve silinmeyecek
ekilde iaretlenmelidir.
Tantma etiketi, etiket kapatlamaz veya tahrif edilemez uyars tamaldr.
Aada belirtilen bilgiler, baca tantma etiketi zerinde bulunmaldr:
-

Madde 4.3.2ye uygun olarak belirlenen montaj yaplm baca sistemi gsterimi,
Nominal duman yolu kanal boyutu,
Nominal alma scaklnda duman yolu kanal sl direnci,
Uygun yerlerde ak diren bilgileri,
Montajcnn kimlii (isim/adres/telefon),
Montaj tarihi,
Tantma etiketinin bacaya eklenmedii durumda, baca sisteminin konumu bulunmaldr.

Gerekli olduu hallerde, aada belirtilen ilave bilgiler, baca tantma etiketinde veya ek dokmanda mevcut
olmaldr:
-

Duman yolu kanal imalatsnn kimlii rnein, CE iaretleme bilgileri,


EN 1457, EN 1806, EN 1856-1, EN 1856-2, EN 1857, EN 1858, EN 13063-1, EN 13063-2, EN 13502, EN
14471, EN 14989-1 ve EN 14989-2e gre rn gsterimleri,
Hava besleme kanal ile ilgili bilgiler rnein; boyut, malzeme,
Susturucu,
Ara temizlik eriimi,
Temizleme yntemi,
Ntralizasyon birimi,
Dirsekler ile ilgili bilgiler rnein, says, as.

Not - Baca tantma etiketi rnekleri EK Gde verilmitir.

5 Montaj
5.1 Genel
Baca sistemleri iin tasarm, sistem bacalar, zel yapm bacalar, yeniden astarlanm ve dntrlm
bacalar ve rn imalatsnn montaj talimatlar takip etmelidir. Yapm, ulusal mevzuata veya kabul edilmi
olan ulusal kurallara uygun olmaldr (Ek Mye baklmaldr).
Not 1 - Montajn yalnzca uzman personel tarafndan yaplmas tavsiye edilir.
Not 2 - Malzeme ve bileenlerin kontrol, tanmas ve mahallinde depolamas ile ilgili bilgiler EK Jde
verilmitir.
Uzman bir imalat tarafndan izin verilmedike, baca sistemi bileenleri tadil edilmemelidir.
Yapsal kararllk veya ilevsellik veya temizlenebilmeyi etkileyen rnein, TV ve radyo antenleri gibi ilave
eler baca sistemine eklenmemelidir.
Not 3 - Aada belirtilenlere zel dikkat verilmelidir:
-

20

Merkezleme ara paralarnn konumu,


Montaj yaplan esnek astarlar zerinde ekme kuvveti/yk,
Astarlarn ayn eksene getirilmesi,
Ar gerilimi/gerinimi nlemek iin balant elemanlarnn ayn eksene getirilmesi.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

5.2 Yeniden astarlanm veya dntrlm baca sistemlerinin yaps


Baca iine gerekli bileenlerin montaj iin mevcut bacadaki yeterli aklklar hazrlanmaldr. Baca ierisine
stma cihaz balant girii veya duman yolu balant borusu girii Madde 4.3.6ya uygun olmaldr.
Mevcut baca zerinde herhangi bir aklk, mevcut yapya zarar vermeden yalnzca yeterli bir aklk
oluturmaya uygun yntemler ile yaplmaldr.
Baca stnden yeni astar montaj iin gvenli bir alma alan mevcut olmaldr.
Tm geici aklklar, yeniden astarlanm veya dntrlm baca sistemlerinin kullanm amacna uygun
yangn direnci ve s direnci elde etmek iin uygun malzeme ile kapatlmaldr. Astar serbest hareketi
muhafaza etmesi salanmaldr.

5.3 Baca tantma etiketi


Baca tantma etiketi Madde 4.4e uygun olarak tamamlanmaldr. Baca tantma etiketi grlebilen bir yere
sabitlenmelidir.
Not 1 - Olas konumlar, temizlik/muayene eriim noktas, yangn yerinin yan, baca girii veya olas elektrikgaz-su sayalarnn bulunduu yerlerdir.
Not 2 - Baca tantma etiketi, sistem baca rn imalats veya astar imalats tarafndan salanabilir.
Baca tantma etiketine rnekler Ek Gde verilmitir.

6 Hizmete alma/devir teslim


Baca sistemi montajnn bitmesinden sonra, baca sisteminin doru bir ekilde montajnn yapldna emin
olmak iin baca hizmete alnmaldr.
rn imalatsnn hizmete alma ile ilgili zel talimatlarnn bulunmad durumlar iin tavsiye edilen
unsurlarn kontrol listesi EK Nde verilmitir.
Hizmete alma ileminin baarl bir ekilde tamamlanmas zerine ilgili tm dokmanlar, kullancya veya
temsilcisine teslim edilmelidir.
Not -

Dokmantasyon; muayene, temizleme ve bakm iin neriler iermelidir. Ek Oya baklmaldr.

21

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

EK A
Baca ve duman yolu balant boru sistemi gsteriminin belirlenmesi
ve zel yapm, yeniden astarlanm ve dntrlm baca
sistemleri iin e merkezli duman yolu/hava besleme kanal
konfigrasyon iin gerekli ek bilgiler,
A.1 Genel
Bu ek, bireysel gsterim snflarnn EN 1443e uygun olarak belirlenmesine ynelik hesaplamalar ve e
merkezli duman yolu/hava besleme kanal konfigrasyonu iin gerekli ek bilgilere nasl ulalacan tanmlar.
Oda ile btnleik e merkezli bir baca sisteminin duman yolu kanal, EN 14989-2, EN 1457, EN 1856-2, EN
1857 gerekliliklerine uygun olarak sabit duman yolu astarlarn veya EN 1856-2 gerekliliklerine uygun olarak
esnek baca duman yolu astarlarn veya EN 1806, EN 1856-1, EN 1858, EN 14471 gerekliliklerine uygun
olarak baca rnlerini kapsayabilir.
rn gsterimi ile EN 1443e uygun gsterim arasndaki balant kil/seramik duman yolu astarlar ve duman
yolu bloklar iin izelge D.1de ve beton duman yolu astarlar ve duman yolu bloklar iin izelge D.2de
verilmitir

A.2 Scaklk snf


Scaklk snf, kullanlan malzeme ve hava besleme kanal d yzey scaklna baldr (ekil A.1
baklmaldr).
Scaklk snf aadakilerden biri olmaldr:
a) Aada verilenlerin en d zerinden belirlenen scaklk snf:
-

Yap malzemelerinden herhangi birinin en dk kullanm scaklna eit veya daha dk scaklk;
kullanm scakl, bir baca bileeninin gsteriminden alnabilir veya bilginin olmamas durumunda
genel deerler izelge A.1den alnabilir,

EN 12446 veya EN 13069a uygun olarak belirtilen sraya gre deneye tabi tutulan bir beton veya kil
yapnn scaklk snf.

izelge A.1 - Baca d duvar/yaltm iin kullanlan malzeme rnekleri ve bunlarn izin verilen azami scaklk
snf
Malzeme
Tula
Beton
Paslanmaz elik
Alminyum
Dkme Demir
Kil/seramik
Amyant
Seramik Elyaf
Cam-Elyaf
Dk karbonlu elik
Bakr

22

Azami scaklk snf


T600
T600
T600
T200
T600
T600
T400
T600
T400
T600
T300

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

b) Aada verilenlerin en d zerinden belirlenen scaklk snf:


-

Yap malzemelerinden herhangi birinin en dk kullanm scaklna eit veya daha dk scaklk;
kullanm scakl, bir baca bileeni gsteriminden veya bu bilgilerin bulunmad durumlarda, genel
deerler izelge A.1den alnabilir;

Yanabilir malzemeler zerinde izin verilmi azami scakln almamasn salayacak duman yolu
gaz scaklk snr (tcalc). Bu, yanabilir maddelere olan mesafeye veya baca ve bitiikte bulunan
yanabilir malzemelerin havalandrlmasna veya havalandrlmamasna bal olarak Eitlik (A.1) veya
Eitlik (A.2) kullanlarak hesaplanabilir. Scaklk snfnn belirlenmesi iin izelge A.2 kullanlmaldr;

nsan temas ihtimalinin gz nnde bulundurulmas gerektii ve emniyet muhafazasnn


bulunmad yerlerde, insanlarn temas edebilecei izin verilmi azami d yzey scaklnn
almamasn salayacak duman yolu gaz scaklk snr (t calc). Bu, Eitlik (A.2) kullanlarak
hesaplanabilir. Scaklk snfnn belirlenmesi iin izelge A.2 kullanlmaldr.

izelge A.2 - Her scaklk snf iin izin verilen tcalc aral
tcalc deeri

Scaklk snf

tcalc 100 C

T080

tcalc 120 C
tcalc 150 C
tcalc 170 C
tcalc 190 C
tcalc 250 C
tcalc 300 C
tcalc 350 C
tcalc 500 C
tcalc 550 C
tcalc 700 C

T100
T120
T140
T160
T200
T250
T300
T400
T450
T600

23

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Aklamalar
1 tcalc
2 tc
3 (1/)sp
4 tu
5 (1/)sp
6 tu
7 (1/)
8 Dni
9 Dha
ekil A.1 - Hesaplama parametreleri rnei
Eitlik (A.1), bilinen bir (1/)w deeri ve 85 Cdeki bitiikte bulunan yanabilir malzemelerin yzey scakl
iin kullanlabilir:

24

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

D 1
1 1
h .
tot DhaB
t calc i
Dh 1
1
.
DhaB w a

sp

. t c tu t c , (C)

tst EN 15287-2

(A.1)

Eitlik (A.2), yanabilir malzemelere en az 40 mm mesafede olan doal biimde havalandrlan boluk x iin
kullanlabilir. izelge A.1de izin verilen azami scaklk snf iin karlk gelen deer alnmaldr.

1 1

i tot
t calc
. t aB tu t a ,
Dh
DhaB . a

(C)

(A.2)

Burada;
tcalc

hesaplanan duman yolu gaz scakl, C;

i s transfer katsays, W/(m.K);

d s transfer katsays, W/(m.K);

(1/ )tot

baca veya duman yolu balant borusu toplam sl direnci, m.K/W;

(1/ )sp

baca veya duman yolu balant borusu sistemi ve bitiikte bulunan yanabilir malzemeler
arasndaki boluun sl direnci, m.K/W;

(1/ )w

yanabilir bir i yzeyli bitiikte bulunan duvarn sl direnci, m .K/W;

Dha

baca veya duman kanal balant borusu d ap, m;

Dh

baca (astarl) veya duman yolu balant borusu i ap, m;

tc

yanabilir yzey scakl, C;

tu

ortam scakl, C;

taB

baca veya duman yolu balant borusu yzeyi d scakl, C.

Baca veya duman yolu balant borusu toplam sl direnci Eitlik (A.3) ile hesaplanmaldr:

1 Dha 1
.

Dh

tot

spB

DhiB 1
.

Dh

, m2.K/W

(A.3)

burada;
(1/ )

duman yolu kanal sl direnci, m2.K/W;

Dha

duman yolu kanal d ap, mm

Dh

baca (astarl) veya duman yolu balant borusu i ap, m;

(1/ )spB

havalandrlm hava aklnn sl direnci, m2.K/W;

DhiB

hava kanal i ap, m

(1/ )B
(1/ )n

hava besleme kanal sl direnci, m2.K/W;


n sral duvar katmannn sl direnci, m2.K/W
25

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Katmanl duman yolu kanal sl direnci Eitlik (A.4) ile hesaplanmaldr:

Dh
D 2.d n
1
. ln h ,n

y.
Dh ,n

n 2.n

, m2.K/W

(A.4)

veya duvar katmanlarnn sl direncinin (1/) n bilindii durumlarda, Eitlik A.5 ile hesaplamaldr:

1 1
1

Dh .
.

n n Dh , n

, m2.K/W

(A.5)

burada;
(1/)

duman yolu kanal sl direnci, m2.K/W;

(1/)n

n sral duvar katmannn sl direnci, m2.K/W;

biim katsays
= 1,0 dairesel ve oval kesitler iin,
= 1,10 karesel ve 1:1,5 kenar oranna kadar olan dikdrtgen ekilli kesitler iin;

ortalama scaklktaki n sral duvar katman malzemesinin sl iletkenlik katsays (izelge


A.3, A.4 ve A.5e baklmaldr), W/(m.K)

Dh

Bacann (astarl) veya duman yolu balant borusunun i ap, m;

Dh,n

n sral duvar katman i hidrolik ap, m;

dn

n sral duvar katmannn kalnl, m.

Duvar katmannn sl direnci (1/)n Eitlik A.6 kullanlarak belirlenebilir:

y.
n

Dh ,n
2.n

Dh ,n 2.d n

. ln

Dh ,n

, m2.K/W

(A.6)

Burada;
Dh,n

duvar katmannn i hidrolik ap, m;

dn

duvar katmannn kalnl, m;

biim katsays,
= 1,0 dairesel ve oval kesitler iin,
= 1,10 karesel ve 1:1,5 kenar oranna kadar olan dikdrtgen ekilli kesitler iin;

ortalama iletme scaklktaki n sral duvar katman malzemesi sl iletkenlik katsays


(izelge A.4 ve A.5e baklmaldr), W/(m.K).

Metal sistem bacalar iin sl kprlerin etkisi, EN 1859da tanmlanan bir faktr ile gz nnde
bulundurulmaldr.
Hava besleme sl direnci (1/) spB izelge A.3ten alnabilir.

26

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge A.3 - Hava akl geniliine bal olarak kapal hava boluklar iin sl diren ve s yayan duvar
yzeyi scakl (e merkezli dairesel aklk, dikey olarak ayarlanm)
Is
yayan Hava akl genilii
duvarn yzey
10 mm
20 mm
30 mm
scakl
40 C
0,123
0,147
0,153
100 C
0,087
0,101
0,101
150 C
0,065
0,075
0,075
200 C
0,050
0,055
0,055
Not - 50 mmden byk ve 200Cden yksek scaklktaki kapal hava
bir verinin yokluunda 0 deeri tavsiye edilmektedir.

40 mm

50 mm

0,152
0,150
0,100
0,099
0,074
0,074
0,055
0,054
boluklar iin, onaylanan alternatif

Alternatif olarak;
200 Ca eit veya dk duman yolu kanal d yzeyi scakl t a ve 1 cm ile 5 cm arasndaki hava besleme
akl genilii dspB iin hava besleme sl direnci (1/ ) spB Eitlik A.4 ile hesaplanabilir. Dier tm koullarda
sl diren deeri olarak 0 alnmaldr.

0,1165 0,000488.t a 0,00000065.t a2


spB

4,36 - 0,0351.t a 0,000082.t a2 .dspB - 58 - 0,046.t a 0,0011.t a2 .dspB

, m2.K/W

(A.7)

Burada,
(1/)spB

havalandrlm hava aklnn sl direnci, m2.K/W;

ta

duman yolu kanal d yzeyindeki scaklk, C;

dspB

hava besleme boluu genilii, m;

Not - Hesaplama, ihtiyatl davranmak iin kapal bir hava akl varsaylarak yaplr.
Duvar katmanl hava besleme kanal sl direnci, Eitlik A.8 ile hesaplanmaldr:

DhiB Dh ,n 2.d n
. ln
2
.

Dh ,n
n

y.
n

, m2.K/W

(A.8)

veya n sral duvar katman sl direncinin (1/) n bilindii durumlarda, Eitlik A.9 ile hesaplanmaldr:

1 1
DhiB .
.
n n Dh ,n

, m2.K/W

(A.9)

burada;
(1/)B

hava besleme kanal sl direnci, m2.K/W;

(1/)n

n sral duvar katman sl direnci, m2.K/W;

biim katsays
= 1,0 dairesel ve oval kesitler iin,
= 1,10 karesel ve 1:1,5 kenar oranna kadar olan dikdrtgen ekilli kesitler iin;

ortalama scaklktaki n sral duvar katman malzemesinin sl iletkenlik katsays (izelge


A.3, A.4 ve A.5e baklmaldr), W/(m.K)

DhiB

hava besleme kanal i hidrolik ap, m;


27

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Dh,n
n sral duvar katman i hidrolik ap, m;
dn n sral duvar katmannn kalnl, m.
n sral duvar katmannn sl direnci (1/)n Eitlik A.6 kullanlarak belirlenebilir.
Baca veya duman yolu balant borusu sistemi ile bitiikte bulunan yanabilir malzemeler arasndaki boluun
sl direnci izelge A.3den elde edilebilir veya Eitlik A.8 ile hesaplanabilir:

2
0,1165 0,000488.t a 0,00000065.t aB
sp

m2.K/W

(A.10)

2
2
4,36 - 0,0351.t aB 0,000082.t aB
.x - 58 - 0,46.t aB 0,0011.t aB
.x 2

0,01 m x 0,05 m iin:


Burada;
(1/)sp

baca veya duman yolu balant borusu ile bitiikte bulunan yanabilir malzemeler arasndaki
boluun sl direnci, m2.K/W;

biim katsays,
= 1,0 dairesel ve oval kesitler iin,
= 1,10 karesel ve 1:1,5 kenar oranna kadar olan dikdrtgen ekilli kesitler iin

taB

baca veya duman yolu balant borusu d yzeyindeki scaklk, C;

baca veya duman yolu balant borusu d yzeyinden yanabilir malzeme yzeyine kadar
olan mesafe (hava akl genilii), m.

Aadaki deerler kullanlmaldr:


-

aplar iin:
0,2 mye eit veya daha bykse: fiili ap;
0,2 mden daha kk ise: Dh=0,2 m.

0,2 mden kk ap deerleri iin bacann n sral duvar katmannn ap deeri, fiili ap ile 0,2 m olarak
belirlenmi deerler arasndaki farka gre dzeltilmelidir.

sel ve dsal s transferi katsays iin:

= 15 W/(m2.K),

= 8 W/(m2.K)

ve scaklklar iin:
tc

= 85 C,

tu

= 20 C,

taB

= 100 C yangn korumas iin,

taB

insanlarn temas edebilecei durumlar iin insan temasna kar bacann korunmad
durumlarda izelge A.6ya baklmaldr.

Not - tcal, bitiikte bulunan yanabilir malzeme ve/veya insanlarn temas edebilecei durumlar iin gerekli
artlar yerine getirmek amacyla izin verilen azami scakl veren yapnn sl direncine bal
hesaplanan deerdir (rnek hesaplamalar iin Ek I ve Ek Jye baklmaldr).
28

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

n sral duvar katmannn sl iletkenlik veya diren deerleri, rn imalats tarafndan veya aksi
belirtilmedike izelge A.4 ile izelge A.5deki varsaylan deerler kullanarak elde edilebilir.
izelge A.4 - Yaltm malzemeleri (EN 1443) iin sl iletkenlik, W/(m.K)
Malzeme

20 C

100 C

200 C

300 C

Maden yn, ak

0,043

0,080

0,109

0,150

Maden yn, havalandrlm


Maden yn, plakalar
Maden yn, klfl
Vermiklit

0,049
0,037
0,042
0,062

0,080
0,053
0,049
0,076

0,109
0,073
0,070
0,096

0,170
0,100
0,102
0,126

Not - Varsaylan bu deerler, imalat toleranslarn dikkate almak iin 1,2lik bir emniyet faktr iermektedir.
izelge A.5 - D duvar malzemeleri iin sl iletkenlik W/(m.K)
Ortalama Scaklk
20 C

100 C

200 C

Tam yapl tula

1200 kg/m3

0,60

0,63

0,66

Kapal yapl dey delikli tula

1600 kg/m3

0,82

0,86

0,90

Dolgu amac iin tula

2000 kg/m3

1,15

1,20

1,26

600 kg/m3

0,40

0,44

0,50

800 kg/m3

0,47

0,52

0,59

1000 kg/m3

0,54

0,59

0,67

800 kg/m3

0,47

0,51

0,55

1200 kg/m3

0,74

0,81

0,87

1600 kg/m3

1,20

1,32

1,42

2000 kg/m3

1,92

2,11

2,26

800 kg/m3

0,34

0,37

0,40

1200 kg/m3

0,55

0,60

0,65

1600 kg/m3

0,90

0,97

1,06

2000 kg/m3

1,44

1,55

1,70

600 kg/m3

0,22

0,24

0,27

900 kg/m3

0,34

0,38

0,42

1200 kg/m3

0,49

0,46

0,61

Malzeme
Tulalar

Tulalar
A ve B delik ama dereceli dey delikli tula

Beton
Kapal yapl hafif beton

Beton
Ak yapl hafif beton

Beton
Ak yapl hafif beton (doal esasl)

izelge A.5 devam


Ortalama Scaklk
29

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

Malzeme
Beton
Ak yapl hafif beton, sadece genletirilmi
beton

tst EN 15287-2

20 C

100 C

200 C

600 kg/m3

0,23

0,26

0,28

900 kg/m3

0,36

0,40

0,45

1200 kg/m3

0,53

0,58

0,66

1500 kg/m3

0,72

0,80

0,89

17

17

17

Paslanmaz elik

stem d insan temasnn mmkn olduu yerlerde, izelge A.6da yer alan izin verilebilir azami d yzey
scaklk deerleri kullanlmaldr.
izelge A.6 - stem d insan temasnn olabildii yerlerdeki azami izin verilebilen d yzey scaklklar
D yzey malzemeleri

Azami izin verilen scaklk

Metal plak

70 C

Metal- 50 m boyal
Metal 160 m camla srlanm elik
Metal 400 m plastik kapl
Plastik
Kil/Seramik, cam
Beton, mermer
Not - izelge G.6da yer alan deerler, 1 s yanma eii ile
kriterleri esas almaktadr.

80 C
75 C
98 C
93 C
85 C
80 C
ilgili EN ISO 13732-1deki

Duvar katmanlarnn yzey ve ortalama scaklklar, tahmini deerler hesaplanan deerlerden daha kk
olmayana kadar tekrarlanarak hesaplanmaldr.
Duvar katmannn tahmini yzey ve ortalama scaklklarnn ok dk olmadnn kontrol iin Eitlik A.11
kullanlabilir:

t m ,n

t n t n1
, C
2

(A.11)

Burada

y.
t n 1 t n

1 1

i

tot

D 2.d n
Dh

. ln h ,n

2.n
Dh , n

D
h .
DhaB

sp

1

a
w

. t calc t u , C

(A.12)

veya duvar katmanlarnn sl direncinin (1/ ) n bilindii durumlarda;

t n 1 t n

1 1

i

tot

Dh 1
.
Dh ,n
D 1
h .
DhaB

sp

1

a
w

. t calc t u , C

(A.13)

Duman yolu kanalnn i yzey scakl ti=t1 (ilk i duvar n=1) aadaki eitlik kullanlarak hesaplanabilir
30

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

t1 t calc

1 1

i

tot

1
i
D 1
h .
DhaB

sp

1

a
w

tst EN 15287-2

. t calc tu , C

(A.14)

N duvar katmanl bir duman yolu kanal iin duman yolu kanal d yzey scakl t a=tN+1 dir.
Hava besleme kanal i yzey scakl tB=tN+2 (ilk i duvar n=N+2) aadaki eitlik kullanlarak
hesaplanabilir:

t N 2 t a

1 1

i

tot

Dh 1
.
Dha spB
D 1
1
h .
DhaB sp

1

a
w

. t calc t u , C

(A.15)

Burada;
tm,n

ninci sradaki duvar katman ortalama scakl, C,

tn

ninci sradaki duvar katman i yzeyindeki scaklk, C,

tn+1

ninci sradaki duvar katman d yzeyindeki scaklk, C,

tcalc

hesaplanan duman yolu gaz scakl, C,

i s transfer katsays, W/(m.K),

(1/)tot

baca veya duman yolu balant borusu sl direnci, m 2.K/W,

Dh

baca (astar) veya duman yolu balant borusunun i ap, m,

DhaB

hava besleme kanal d ap, m,

(1/)sp

baca veya duman yolu balant borusu ile bitiikte bulunan yanabilir malzemeler arasndaki
boluun sl direnci, m2.K/W,

(1/)w

yanabilir bir i yzeye sahip bitiikte bulunan duvarn sl direnci, m2.K/W,

aB

d s transfer katsays, W/(m.K),

tu

ortam scakl, C,

biim katsays,
= 1,0 dairesel ve oval kesitler iin,
= 1,10 karesel ve 1:1,5 kenar oranna kadar olan dikdrtgen ekilli kesitler iin,

ortalama scaklktaki j. sradaki duvar katman malzemesinin sl iletkenlik katsays, W/(m.K),

Dh,n
dn

ninci sradaki duvar katmannn i hidrolik ap, m,


ninci sradaki duvar katmannn kalnl, m,

(1/)n

ninci duvar katmann sl direnci, m2.K/W,

ta

duman yolu kanalnn d yzeyindeki scaklk, C,

Dha

duman yolu kanal d hidrolik ap, m,

0 ve

Eitlik (A.2) ile hesaplamalar iin

sp

0 dr.
w

31

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

A.3 Basn snf


Baca veya duman yolu balant borusu sistemi, herhangi bir yaltm malzemesi ieren duman yolu astarnn
basn snf ile gsterilmeli ve imalatnn talimatlarna gre birletirilmi olmaldr, aksi durumda; dk
gsterim derecesine sahip duman yolu astar veya balant malzemelerine bal olarak bacann, N1 snf
veya N2 snf ile ksa gsterimi yaplmaldr.

A.4 Youma snfna diren


Baca veya duman yolu balant borusu sistemi, herhangi bir yaltm malzemesini ieren duman yolu astar
youma diren snf ile gsterilmeli ve imalatnn talimatlarna gre birletirilmi olmaldr, aksi durumda;
bacann ksa gsterimi D olmaldr.

A.5 Korozyon direnci snf


malatnn talimatlarna gre birletirilen baca veya duman yolu balant borusu sistemi, metal bacalar hari,
duman yolu astar, duman yolu balant borusu veya herhangi bir yaltm eleman ieren balant elemanlar
korozyon direnci snflarndan daha dk snfa sahip snf ile gsterilmelidir.
Montaj yaplan metal baca veya duman yolu balant borusu sistemi, EN 1856-2ye gre metal astar
gsteriminin V1 olduu yerlerde korozyon direnci snf 1 veya gsteriminin V2 olduu yerlerde korozyon
direnci snf 2 veya gsteriminin V3 olduu yerlerde korozyon direnci snf 3 olmaldr. Duman yolu astar
gsteriminin Vm olduu yerlerde; duman yolu astar veya duman yolu balant borusunu oluturan
malzemeler iin geerli olan ulusal mevzuata uygun olarak baca gsterimi 1, 2 veya 3 olmaldr. (Ek Eye
baklmaldr).
Not - EN 1856-2ye gre belirlenen gsterim iinde yer alan duman yolu astar ve duman yolu balant
borusu malzemeleri, bacadaki korozyon yk ile ilgili (youma direnci ve korozyon direnci birleimi)
ulusal mevzuatn konusu olabilir ve uygun zelliklere (malzemenin tipi ve kalnl) sahip izin verilen
malzemeler ile ilgili yerel mevzuatn kontrol edilmesi tasarmclara tavsiye edilir. Bilgi amal verilen Ek
E, duman yolu astar veya duman yolu balant borusu malzemesinin zellikleri ile standard
yaymlandnda eitli lkelerde olduu iddia edilen korozyon yk arasndaki ilikiyi listeler.

A.6 Kurum tutumas diren snf


Bir baca veya duman yolu balant borusu sistemi kurum tutuma direnci:
-

Astar veya duman yolu balant borusu ve balant elemanlarnn kurum tutumasna dayankl
olduunun belirtilmesi durumunda ve

Astar imalats tarafndan yaltmn, kurum tutumas uygulamalar iin kullanlmasnn uygun olduunun
beyan edildii veya yaltm imalats tarafndan en az 900 C scaklkta yaltmn kullanlmasnn elverili
olduunun beyan edilmesi durumunda ve

Hava besleme kanalnn (d duvar) EN 12462ye gre en az T400 ve G ksa gsterimi ile gsterilmesi
durumunda veya EN 13069a gre T600 ksa gsterimi ile gsterilmesi (ve sl ok testinden gemesi)
durumunda veya baca rnlerinin EN 1806 ve 1858e gre en az T400 ve G ksa gsterimi ile
gsterilmesi durumunda veya hava besleme kanalnn (d duvar) izelge A.7ye gre yaplmas
durumunda ve

Tm birletirme malzemesinin kurum tutumasnn olduu uygulamalar iin uygun olmas durumunda (G)
ksa gsterimi ile gsterilebilir.

Dier baca veya duman yolu balant boru sistemleri O ksa gsterimi ile gsterilmelidir.
izelge A.7 - Yanabilir malzemeye mesafe iin deneye tabi tutulmam kurum tutumasna direnli bacalarn
d duvarlar iin malzemeleri
Snflar

Standard

Tulalar

EN 771-1

T400

11,5 mm

Kum ta

EN 771-2

T400

11,5 mm

Kil d duvar unsurlar

EN 13069

T600

Belirlenmemitir

32

Asgari scaklk snf

Test edilmemi asgari duvar kalnl

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

A.7 Yanabilir malzemelere mesafe


Yanabilir malzemelere mesafe, ulusal mevzuatlara veya kabul edilmi olan ulusal kurallara veya aada
belirtilen kriterlere gre belirlenen mesafelerden daha yksek olan bir mesafe olmaldr:
Kurum tutumasna dirensiz bacalar iin, yanabilir malzemelere mesafe A.2den alnmaldr.
Kurum tutuma direnli bacalar iin, yanabilir malzemelere mesafe aada belirtilen mesafelerinden byk
olan uzaklkta olmaldr:
-

A.2e gre normal bir alma iin oluturulan ve

rn standardna uygun olarak belirlenen veya d duvarn, izelge A.7 belirtilen malzemelerinden
yaplmas durumunda baca ve yanabilir duvar arasndaki mesafe malzemelere ve malzemelerin
kalnlna baldr, ancak en az 40 mm mesafede ve boluk doal havalandrmal olmaldr.

A.8 Duman yolu kanal sl diren


Eitlik A.4 veya Eitlik A.5de hesaplanan deer kullanlmaldr.

A.9 Duman yolu kanalnn ak direnci katsays


Duman yolu kanalndaki, hava besleme kanalndaki ve terminaldeki bir ynl ve/veya kesitsel ve/veya ktle
ak deiikliinden kaynaklanan ak diren katsaylarnn toplam belirlenmelidir.

A.10 Hava besleme kanal sl diren


Eitlik A.8 veya Eitlik A.9da hesaplanan deer kullanlmaldr.

A.11 Hava besleme kanal ak diren katsays


Duman yolu kanalndaki, hava besleme kanalndaki ve terminaldeki bir ynl ve/veya kesitsel ve/veya ktle
ak deiikliinden kaynaklanan ak diren katsaylarnn toplam belirlenmelidir.

33

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek B
(Bilgi iin)
Istma cihaz/cihazlar iin bilgiler
Baca tipi seimi iin (gerekli gsterim):
-

Cihaz/cihazlar(lar)/kazan(lar) eidi/tipi;

Not - Bir gaz cihazna rnek, tip C63 (C13, C33)tr.


-

Yakt eidi,
Azami/nominal duman yolu gaz scakl,
Islak bacalar iin, bacadan gelen youma rnnn cihaza doru geri akna izin verilmesi durumunda,
bilgi.

Bacann boyutlandrlmas iin (Madde 4.3.4e baklmaldr):


-

Cihaz/kazan eidi/tipi,
Yakt eidi,
Azami ve bir araln sz konusu olduu yerlerde asgari, duman yolu gaz ktle ak
(veya yanma hzlar ve ilgili CO2 ierii
veya s girii ve ilgili CO2 ierii
veya s k, kazan verimi ve ilgili CO2 ierii),
Azami/nominal ve asgari s k iin asgari duman yolu gaz scakl,
Asgari eki (negatif basnl bacalar iin) veya azami diferansiyel basn (pozitif basnl bacalar iin),
CO2-ierii (nceden salanmam olmas durumunda),
Duman yolu gaz knn boyutu/ekli,
Cihaz iin gerekli olmas durumunda yanma havas girii ve duman yolu gaz k arasndaki izin verilen
asgari ve azami basn fark,
Cihaz iin gerekli olmas durumunda yanma havas izin verilen azami scakl,
Yanma havas girii boyutu/ekli.

Cihaz/duman yolu balant borusu/baca adaptr ve yanma hava beslemesi/hava balant borusu/cihaz
adaptr iin tasarm/seim:
-

Duman yolu gaz knn boyutu/ekli,


Duman yolu gaz knn pozisyonu/ykseklii,
Yanma havas giriinin boyutu/ekli,
Yanma havas giriinin pozisyonu/ykseklii.

Terminal tasarm/seimi iin:


-

34

Cihaz iin gerekli olmas durumunda, yanma havasnda (geri besleme) izin verilen azami CO 2 ierii.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek C
(Bilgi iin)
Sistem bacas rn gsterimine bir rnek
Sistem bacas NSB*

EN 13063-3 - T200 - P1 - W - 1 -

O25

Standard numaras
Scaklk snf
Basn snf
Youma rnne kar diren
Korozyon direnci (korozyona kar dayankllk)
Kurum tutumas direnci ve yanabilir malzemeye olan mesafe

(*) NBS = Ulusal Standardlar Kuruluu (CEN yesi)

35

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek D
(Bilgi iin)
Kil/Seramik duman yolu astarlar ve kil/seramik duman yolu elemanlar
ve beton duman yolu elemanlarna ynelik gsterim parametreleri
arasndaki iliki
izelge D.1 - Kil/seramik duman yolu astarlar ve duman yolu elemanlarna ynelik gsterim parametreleri
arasndaki iliki
EN 1457nin gsterimi

EN 1806nin gsterimi
FB1N2

T600 N2 D 3 G

FB1N1

T600 N1 D 3 G

A2N2

FB2N2a

T600 N2 D 3 O

A2N1

T600 N1 D 3 O

A1N2

FB2N1

A2P1

T600 P1 D 3 O veya T600 P1 W 2 O

B1N2

T400 N2 D 3 G

B1N1
B2N2
B2N1

T400 N1 D 3 G
FB3N2

T400 N2 D 3 O veya T400 N2 W 2 O

FB3N1

T400 N1 D 3 O veya T00 N1 W 2 O

B2P1
C1N2

T400 P1 D 3 O veya T400 P1 W 2 O


FB6 b

T300 N2 D 3 O

C1N1
C2N2
C2N1

T300 N1 D 3 O
FB4N2

T300 N2 D 3 O veya T300 N2 W 2 O

FB4N1

T300 N1 D 3 O veya T300 N1 W 2 O

C2P1

T300 P1 D 3 O veya T300 P1 W 2 O

D1N2

T200 N2 D 3 O

D1N1

T200 N1 D 3 O

D2N2

T200 N2 D 3 G veya T200 N2 W 2 O

D2N1
D3N2
D3N1
D3P1
a balayc olmayan eleman tipi
b balayc eleman tipi

36

EN 1443e gre gsterim

T200 N1 D 3 G veya T200 N1 W 2 O


FB5N2

T200 N2 D 3 O veya T200 N2 W 2 O

FB5N1

T200 N1 D 3 O veya T200 N1 W 2 O


T200 P1 D 3 O veya T200 P1 W 2 O

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge D.2 - Beton duman yolu astarlar ve beton duman yolu elemanlarna ynelik gsterim parametreleri
arasndaki iliki
EN 1857nin gsterimi

EN 1858nin gsterimi
FB1N2

T600 N2 D 3 G

FB1N1

T600 N1 D 3 G

A2N2

FB2N2a

T600 N2 D 3 O

A2N1

T600 N1 D 3 O

A1N2

FB2N1

A2P1

T600 P1 D 3 O veya T600 P1 W 2 O

B1N2

T400 N2 D 3 G

B1N1
B2N2
B2N1

T400 N1 D 3 G
FB3N2

T400 N2 D 3 O veya T400 N2 W 2 O

FB3N1

T400 N1 D 3 O veya T400 N1 W 2 O

B2P1
C1N2

T400 P1 D 3 O veya T400 P1 W 2 O


FB6b

T300 N2 D 3 O

C1N1
C2N2
C2N1

T 300 N1 D 3 O
FB4N2

T300 N2 D 3 O veya T300 N2 W 2 O

FB4N1

T300 N1 D 3 O veya T300 N1 W 2 O

C2P1

T300 P1 D 3 O veya T300 P1 W 2 O

D1N2

T200 N2 D 3 O

D1N1

T200 N1 D 3 O

D2N2

T200 N2 D 3 G veya T200 N2 W 2 O

D2N1
D3N2
D3N1
a

EN 1443e gre gsterim

D3P1
balayc olmayan eleman tipi

T200 N1 D 3 G veya T200 N1 W 2 O


FB5N2

T200 N2 D 3 O veya T200 N2 W 2 O

FB5N1

T200 N1 D 3 O veya T200 N1 W 2 O


T200 P1 D 3 O veya T200 P1 W 2 O

balayc eleman tipi

37

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek E
(Bilgi iin)
Metal sistem bacalarnn gsterimi ve ye lkelerde (MS) metal astar
malzeme gsterimi ve korozyon yk arasndaki iliki
Metal baca rn gsterimine bir rnek
Baca rn

NSB*

EN 1856-1/2 T200

Standard numaras
Scaklk snf
Basn snf
Youma direnci
Korozyon direnci (korozyona kar dayankllk)
Duman yolu astar malzemesi zellikleri
Kurum tutumas direnci ve yanc malzemeye olan mesafe

(*) NBS = Ulusal Standardlar Kuruluu (CEN yesi)

38

P1

W- Vm-L13150

O(25)

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge E.1 - ok duvarl sistem bacalar


Korozyon yk
Gsterim

Avusturya

Finlandiya

Fransa

Almanya

talya

svire

D1

L 11040

D1

L 11070

D1/W1

W1

L 20030

W1
D2 1)

D1
D1
W1

D1/W1

D2 1)

L 20040

D1

W1

W1

W1

D1

D2 1)
D3 6)

D2 1)

L 20060

D2

L 30030

D2 2)

L 30040

D2 5)

L 30060

D2 2)

L 30100

W1

L 40040

D21)

W1
D33)

L 40060
L 40100

W1
D21)

D3 4)
W2 1)

L 50030
L 50040

D3

L 50050
L 50060

Dier
lkelerh

D2 1)a)

L 11030

L 11150

UK

W1

D3

D2
D3 4)

W2 1)

W2 1)
D3

4)

D34)/W1

D3/W3
D2

L 50100

W1

D3
D3/W1

D2
D34)

D3

L 60030
1)

W2
D3

L 60060
L 60100

D3
W2

L 70060
1)

Odun olmadan

2)

Kapal atete odun olmadan

3)

Ar ya ve odun/ya olmadan

4)

Odun/ya olmadan

5)

Ak atete yalnzca gaz ve odun iin

6)

Kat yakt olmadan

1)

D3/W2

D3
W2 1)

T250den yksek scaklk snf iin yalnzca D1


lke isminin listede yer almad durumlarda, dier
lkeler stunu altnda yer almaktadr.

39

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge E.2 - Tek duvarl sistem bacalar


Korozyon yk
Gsterim

Avusturya

Finlandiya

Fransa

D1

D1

L 11050

Almanya

talya

svire
D1

L 11100

D1/W1

L 20040

W1
D1

W1
D2

W1

D1/W1

W1

D1
W1

D2

L 20100

D2

L 30040

5)

2)

D2 5)

L 30050

D2 5)

L 30100

W1

L 40040

D2 1)
W1
D2

L 40050
L 40060
L 40100

D2 1)

W1
D2

W1

D2 1)
W1

D34)/W1

L 50040

D2

L 50050
4)

D3/W3

D3 /W1
D34)

L 50100

D3
D3/W1

D34)

D3

D34)

W21)

W21)
D3

D3

L 60030

W21)
D3

L 60060
L 60100

D3
W21)

L 70060

40

W1
D1

D2 1)

L 20070

L 50060

Dier
lkelerh
D1

D1

L 11070
L 11150

UK

1)

Odun olmadan

2)

Kapal atete odun olmadan

4)

Odun/ya olmadan

5)

Ak atete yalnzca gaz ve odun iin

D3/W2

D3
W21)

lke isminin listede yer almad durumlarda,


dier lkeler stunu altnda yer almaktadr.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge E.3 - Rijit metal astarlar


Korozyon yk
Gsterim

Avusturya

Finlandiya

L 11050

D1

Fransa

Almanya

talya

D1

L 11070

Hollanda

spanya

D1

D1

L 11150

D1/W1
D1

L 12150
L 20xxx

D1

Dier
lkelerh
D1

svire

D1

L 12050
L 13150

sve

W1
D1/W1

W1

b)

W1
D2

L 20040

W1

W1

W1

W1

W1

D1

D1

D1

D1

2)

D1

D1

D2 1)

L 20050
L 30xxxb)

D2
D25)

L 30040

D25)

L 30050

D25)

D2

L 30060

D2

L 30100

D2

2)

5)

L 40xxxb

W1
D21)/W1

L 40040
D2 6)

L 40050
L 40060

D2 1)

W1

D2

1)

W1

D2 1)

W1

W1

W1

L 40100
L 50xxxb

D3/W21)

L 50040
D21)c)

L 50050
L 50060

D3/W3

D3

L 50100

D3 4)

L 60060

W2 1)

L 60100

D3

4)d)

/W1

D3 4)
D3
D3/W1

D3d)

L 70060

D2

D3 4)

D3 4)

D3 4)

W2 1)

W2 1)

D2 1)

W2 1)

W2 1)

D3

D3

D2

D3

D3

D3/W2
W2 1)

L 71060
L 71100
1)

Odun olmadan

b)

D3
Sadece malzemenin kalite zellikleri uygulanr

2)

Kapal atete odun olmadan

c)

Sadece yeniden astarlama iin

4)

Odun/ya olmadan

d)

5)

Ak atete yalnzca gaz ve odun iin

h)

Yaltm olmadan sadece D2


lke isminin listede yer almad durumlarda, dier
lkeler stunu altnda yer almaktadr.

6)

Yalnzca gaz ve kkrt miktar % 0,1den daha


dk olan hafif ya iin

41

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge E.4 - Esnek metal astarlar


Korozyon yk
Gsterim

Avusturya

Finlandiya

Fransa

L 12030

D1

D1

L 20030

1)

Almanya

L 11150

talya

sve

svire

D1

D1

D2 / W1

D2

1)

W1

D2

1)

D2

1)

D1
1)

D2 / W1

D21)/ W1

D21)a)/ W1

D21)/ W1

D33)

D33)

W21)

D33)/W21)

1)

L 40xxx

D2 / W1
D21)/ W1

W1

D21)/
W1

L 40020
D33)

2xL 40020

D33)

D33)

1)

L 40040

D2

L 40100
2xL
50xxxb)
2xL
50010
L 50060

D2
D33)/W2 1)
W21)

D33)/W21)
D3

D33

D3/W1
W21)

L 50020
D21)

L 60010
L 60012

D2

1)

L 60020

D2

L 70060
L 70xxxb)

D3/W2
W21)

L 71010
1)

Odun olmadan

a)

3)

Ar ya ve odun/ya olmadan

b)

5)

Ak yangnda yalnzca gaz ve odun iin

e)
h)

42

Dier
lkelerh

D25)

b)

L 50100

UK

D1/W1

L 30010
L 40010

Hollanda

D33)/
W21)
T250den yksek scaklk snf iin sadece D1
Yalnzca malzemenin kalite zellikleri uygulanr
Yalnzca basn snf N iin.
lke isminin listede yer almad durumlarda, dier
lkeler stunu altnda yer almaktadr.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge E.5 - Duman yolu balant borular


Korozyon yk
Gsterim

L10150
L 11050
L 11070
L 11100
L 11150
L 12050
L 12150
L 13150
L 20xxxk
L 20040
L 20050
L 20060
L 30xxxk
L 30040
L 30050
L 30060
L 30100
L 40xxxk
L 40040
L 40050
L 40060
L 40100
L 50xxxk
L 50040
L 50050
L 50060
L 50100
L 60060
L 60100
L 70060
L 71060
L 71100
L 80080m

Avusturya Finlandiya Fransa Almanya

talya

Hollanda spanya

svire

Dier
lkelerh

D1n
D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1n
D1/W1
D1
W1
D1/W1

W1

W1
D2b

D1

D1

W1

W1

W1

W1

D1
D2a

D1

D1

D1

D3
D2
D2e
D2e

D2
D2b
D2

W1
D2i
W1

D3

W1

D2a
W1

W1

D2a
W1

D3/W2a
D3d
D3

dl
d

D3
W2a
D3

D3
D3/W1

D3/W2

D3
D3/W1

D3d
W2a
D3

W2
D3

D2

D2
D2

D3d
W2a
D3

D3d
W2a
D3

D3/W2
W2a
D3
D3

Odun olmadan

Kapal atete odun olmadan

Ar ya ve odun/ya olmadan

Odun/ya olmadan

Ak atete yalnzca gaz ve odun iin

lke isminin listede yer almad durumlarda, dier lkeler stunu altnda yer almaktadr.

Yalnzca gaz ve kkrt miktar % 0,1den dk olan hafif ya iin

Yalnzca malzemenin kalite zellikleri uygulanr

Yaltm olmadan yalnzca D2

Atmosferik brlrl gaz iin


ift tarafl cams/porselen srlanm elik
(DSVPES)

sve

43

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek F
(Bilgi iin)
Oda ile btnleik uygulamalar iin baca sistemi gsterim rnei
Baca sistemi
(EN 1443e dayal)

NSB*

EN 1856-1/2 T200

Standard numaras
Scaklk snf
Basn snf
Youma direnci
Korozyon direnci (korozyona kar dayankllk)
Kurum tutumas direnci ve yanc malzemeye mesafe

44

P1

O25

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek G
(Bilgi iin)
Baca sistemi tantma etiketine rnekler
G.1 E merkezli bir baca sistemi konfigrasyonu etiket rnei
UYARI! - Bu etiket kapatlamaz veya tahrif edilemez

E merkezli baca sistemi


Baca sistemi gsterimi:
Nominal duman yolu kanal ls:
Duman yolu kanal sl direnci:
Duman yolu ak direnci:
Hava besleme kanal d ls:
Hava besleme kanal d sl direnci:
Hava besleme kanal ak direnci:

NSB EN 15287-2

T160 P1 W 1 O00

80 mm
0,00 m2K/W
120 x 120 mm2
0,12 m2.K/W
-

Montajc/Adres/Tel.:_______________________________________________________________
Montaj tarihi: _____________________________________________________________________
Ek bilgiler:
- Baca sistemi konumu

G.2. Ayrk bir baca sistemi konfigrasyonu etiket rnei


UYARI! - Bu etiket kapatlamaz veya tahrif edilemez

Ayr kanall baca sistemi


Baca sistemi gsterimi:
Nominal duman yolu kanal ls:
Duman yolu kanal sl direnci:
Duman yolu kanal ak direnci:
Hava besleme kanal ls:
Hava besleme kanal ak direnci:

NSB EN 15287-2

T160 P1 W 1 O25

80 mm
0,40 m2K/W
80 mm
-

Montajc/Adres/Tel.:_______________________________________________________________
Montaj tarihi: _____________________________________________________________________
Ek bilgiler:
- Baca sistemi konumu

45

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek H
(Normatif)
Montaj yaplm bir metal sistem bacas iin baca gsteriminin
belirlenmesi
H.1 Genel
Montaj yaplm bir metal sistem bacasnn gsterimi, metal baca rnleri korozyon direnci snf gsterimi
hari sistem baca rn ile ayndr. Bu rnlerin korozyon snfna ynelik baca ksa gsterimi, rnn
malzeme zelliklerine dayal ulusal artlara uygun olarak u an iin aynen kalmaktadr.

H.2 Korozyon diren snf


Montaj yaplan bacann astar ksa gsteriminin EN 1856-1, EN 14989-1 ve EN 14989-2ye gre V1 olduu
yerlerde korozyon direnci snf 1, V2 olduu yerlerde korozyon direnci snf 2 veya V3 olduu yerlerde
korozyon direnci snf 3 olmaldr. Sistem bacas rnnn ksa gsteriminin Vm olduu yerlerde, duman
yolu astarn oluturan malzemeler iin geerli olan ulusal dzenlemelere gre baca ksa gsterimi 1, 2 veya
3 olarak yaplmaldr.
Bu hususlarda mevzuat olmayan ye lkeler iin deerler, rnek olarak listede yer alan dier lkelerden
seilebilir.
Not - EN 1856-1ye gre belirlemeyi ieren duman yolu astar malzemeleri, bacadaki korozyon yk ile ilgili
(youma rn ve korozyon direnci bileimi) ulusal mevzuatn konusu olabilir ve uygun zelliklere
(malzemenin tipi ve kalnl) sahip izin verilen malzemeler ile ilgili yerel mevzuatn kontrol edilmesi
tasarmclara tavsiye edilir. Bilgi amal verilen EK E, standardn yaymland zaman eitli lkelerde
mevcudu talep edilen duman yolu astar malzemesi zelliklerini ve korozyon yk arasndaki ilikiyi
listeler.

46

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek I
(Bilgi iin)
Dntrlm/yeniden astarlanm bir baca sistemi gsteriminin
belirlenmesi iin rnek
I.1

Tipik bir dntrlm/yeniden astarlanm baca iin giri verileri

I.1.1 Mevcut baca


200 mm x 200 mmlik tula, 155 mm duvar kalnl,
Yanabilir malzemeye mesafe x= 50 mm havalandrlm.

I.1.2 Astar
Metal astar (yaltmsz) 105 mm,
T400 N1 D Vm L 50100 G olarak gsterilmi.

I.1.3 Yaltm
950 Clik bir scaklk iin beyan edilen amyant kovanlar, 25 mmlik duvar kalnl.

Aklamalar
1 mevcut baca
2 yaltm
3 astar
4 yanabilir malzeme
ekil I.1 - Dntrlm bir baca sistemi bileenlerinin rnei
47

ICS 91.060.40

I.2

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Scaklk snf gsterimi

I.2.1 Genel
Dntrlm/yeniden astarlanm baca iin aadaki scaklk snf, A.2de tarif edilen ynteme gre ve
I.2deki giri verileri ile elde edilir.

I.2.2 Malzeme zellikleri


A.2 a) maddesinde tire iareti ile belirtilen ilk satra gre, kullanlan malzemelerin zelliklerine bal izin
verilen azami scaklk snf aadadr:
-

astar: astar gsterimi

T400

yaltm: izelge A.1

T400

d duvar: izelge A.1

T600

I.2.3 Yangn korumas


A.2 b) maddesinde tire iareti ile belirtilen ikinci satrn yan sra Eitlik (A.2) (x 40 mm iin) ve Eitlik (A.3)e
gre, yangna kar diren iin izin verilen azami scaklk snf aadakilere gre belirlenir:

1 1

i tot
t calc
. t aB tu t a , C
Dh
DhaB . a

(A.2)

Burada
i = 15 W/m2K, a = 8 W/m2K, taB = 100 C, tu = 20 C,
Dh = 0,20 m (nk 0,105 mm < 0,2 m),
DhaB = 0,200 + 2 0,115 + (0,200 0,105) = 0,525 m

D 1
1
h .

Dha

tot

spB

Dh 1
.

DhiB

, m2.K/W

(A.3)

ile

Dh
D 2.d n
1
. ln h ,n

y.
Dh ,n

n 2.n

, m2.K/W

duman yolu kanal boyutlar;


astar iin:

D1 = Dh = 0,20 m, d1 = 0,001 m

yaltm iin:

D2 = 0,20 + 2 0,001 = 0,202 m, d2 = 0,025 m

ve sl iletkenlikler;
astar iin (izelge A.5ten):
-

yaltm iin (Amyant kovan iin izelge A.4ten ve tahmini 300 C):
2 = 0,102 W/(m.K);

48

1 = 17 W/(m.K);

(A.4)

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Not - Ortalama scaklklar, tahmini deerlerin hesaplanan deerlerden daha kk olmad yere kadar
tekrarlanarak hesaplanmaldr.

0,20 0,20 2.0,001


0,20
m2
0,202 2.0,025
1
. ln
. ln

0,217
1,0.
0,20
2.0,102
0,202
K .W


2.17

ve

0 , hava besleme kanal aklnn tahmini i yzey scakl ta > 200 C iin
spB

ve

y.
n

Dh ,n
2.n

Dh ,n 2.d n

. ln

Dh ,n

, m2.K/W

(A.6)

d duvar iin boyutlar: D4 = DhiB = (0,525 2 . 0,0115) = 0,290 m, d4 = 0,115

d duvarn sl iletkenlik (tam yapl tulalar iin izelge A.5ten alnan deer, 1 600 kg/m 3 ve tahmini 200
C scaklk): 3=0,90 W/(m.K) ile.

1,1.

0,295
m 2 .K
0,295 2.0,115
. ln
0,104
2.0,90
0,295
W

0,217 0

tot

0,200
m2 K
.0,104 0,288
0,295
W

1
0,288
15
t

.100 20 100 696 C


calc
0,20
0,525.8

izelge A.2 T450.

I.2.4 stem d insan temas


A.2 b) maddesinde tire iareti ile belirtilen nc satra gre, istem d insan temas iin izin verilen azami
scaklk snf, tula (yaklak betona eit) iin izin verilebilir azami d yzey ile aadaki gibi belirlenir t a =
80 C (izelge A.6ya baklmaldr):

t calc

1
0,288
15

. 80 20 80 527 C
0,20
0,525.8

izelge A.2 T400.

I.2.5 Scaklk snfnn belirlenmesi


A.2ye gre, yeniden astarlanm bacann scaklk snf, Madde I.2.2, Madde I.2.3 ve Madde I.2.4n en
dk scaklk snfdr:
T400, T450, T400n asgarisi T400.

49

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

I.2.6 Ortalama scaklklarn kontrol


A.2ye gre n sral duvar katmannn ortalama scakl, Eitlik (A.11) ila Eitlik (A.15) arasnda yer alan
Eitlikler kullanlarak hesaplanabilir:

tm, n

tn tn 1
, C
2

(A.11)

ile

t1 t calc

1
i
1 1

i

tot

D
h
DhaB

1
.

sp

aB
w

. t calc tu , C

(A.14)

ve

y.
t n1 t n

t n1 t n

1 1

i

1 1

i

tot

tot

D 2.d n
Dh

. ln h ,n

2.n
Dh ,n

D 1
h .
DhaB

aB
w

Dh 1
.
Dh,n n
D 1
1
h .
DhaB sp

aB
w

sp

. tcalc tu , C

. t calc tu , C

(A.12)

(A.13)

0 ve

Madde I.2.3teki deerler ve tcalc = 500 C ile birlikte T400 (izelge A.2ye baklmaldr) ve

0 iin yzey scaklklar


w

1
15
ti t1 500
. 500 20 420 C
1
0,20
1
0,288
. 0 0
15
0,525
8
0,20 0,20 2.0,001
. ln

2.17
0,20
. 500 20 420 C
t 2 420
1
0,20
1
0,288
. 00
15
0,525
8
1,0.

0,20
0,202 2.0,025
. ln

2.0,102
0,202
. 500 20 161 C
t3 420
1
0,20
1
0,288
. 0 0
15
0,525
8
1,0.

50

sp

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

0,20
.0
0,252
t 4 161
. 500 20 161 C
1
0,20
1
0,288
. 00
15
0,525
8
0,20
.0,104
0,295
t 5 161
. 500 20 77 C
1
0,20
1
0,288
. 00
15
0,525
8
ve ortalama scaklklar

420 420
420 C
2
420 161
290 C 300 C
yaltmn: t m , 2
2
148 72
119 C 200 C
d duvarn: t m , 4
2
astarn: t m ,1

Tahminler doru olmutur.

I.3

Basn snf gsterimi

Madde A.4e gre, dntrlm/yeniden astarlanm bacann youma direnci snf, iin astarn youma
diren snf ksa gsterimine gre verilir. Madde I.1de tarif edilen bacann ksa gsterim N1dir.

I.4

Youma diren snf gsterimi

Madde A.4e gre, dntrlm/yeniden astarlanm bacann youma direnci snf, astarn youma
diren snf gsterimine gre verilir. Madde I.1de tarif edilen baca iin gsterim Ddir.

I.5

Korozyona diren snf gsterimi

Madde A.5e gre, dntrlm/yeniden astarlanm bacann korozyon diren snf, korozyon snf iin
astarn gsterimine gre verilir. L 50100 astar malzemesi kuru koullarda, korozyon snf 3 iin
kullanlabilir. (izelge E.3e baklmaldr)

I.6

Kurum tutumas diren snf

Astar, kurum tutumas direnli olarak gsterilir,


Yaltm, 950C scaklk iin beyan edilir,
D duvar, izelge A.7ye gre yaplr ve
Yanabilir malzemelere mesafe, havalandrlm, x = 50 mmdir.

Madde A.6ya gre bacann kurum tutumas diren snf G olarak gsterilebilir.

I.7

Yanabilir malzemelere mesafe

Yanabilir malzemeye mesafe, mevcut bacann yanabilir malzemeye uzakl ile verilir.
Madde I.1de tarif edilen baca iin x = 50 mm olarak verilir.
G50.

I.8

Dntrlm/yeniden astarlanm bacann gsterimi

Madde I.2 ila Madde I.7ye ve Ek Fye gre, Madde I.1de tarif edilen dntrlm/yeniden astarlanm
bacann son gsterimi, aada belirtildii gibidir:
Baca NSB EN 15287-2 - T400 N1 D 3 G50

51

ICS 91.060.40

I.9

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Bu ekteki dntrlm/yeniden astarlanm bacann baca tantm etiketi

UYARI! Bu etiket kapatlamaz veya tahrif edilemez

Baca
irket, Cadde, l
E merkezli baca sistemi:

NSB EN 15287-2 - T400 N1 - D - 3 G50

Nominal l:
Isl diren:
Duman yolu ak direnci:
D hava besleme kanal ls:
Hava besleme kanal d sl direnci:
Hava besleme kanal ak direnci:

105 mm
0,217 m2K/W
200 x 200 mm2
0,104 m2K/W
-

Montaj/Adres/Tel.:_Mustermann, Musterstr., 99999 Musterstadt /99999-0000000____________


Montaj tarihi: ___2007-05-02_________________________________________________________

52

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

EK J
(Bilgi iin)
zel yapm bir baca sistemi gsteriminin belirlenmesi iin rnek
J.1 zel yapm bir baca sistemi iin giri verisi
J.1.1 Astar
Kil/seramik astar (yaltmsz), et kalnl 8 mm, 100 mm, B2N1 ile gsterilir.
izelge D.1 ile EN 1443e uygun bu kil seramik astarn uygun gsterimi, T 400 N1 D 3 O veya T 400 N1 W 2
Odur.

J.1.2 Yaltm
910 C scaklk iin beyan edilen ve 0,30 (m2K)/W sl diren, 20 mm et kalnl deerlerine sahip amyant.

J.1.3 Hava besleme kanal


200 mm x 200 mm, et kalnl 100 mm, (1/)B = 0,1 m2K/W olan beton.

J.1.4 Yanabilir duvar


(1/)w = 0,14 m2K/W, hava besleme kanalna mesafe x = 20 mm olan ahap.

Burada
1 astar
2 yaltm
3 hava besleme kanal
4 yanabilir duvar
ekil J.1 - zel yapm bir baca bileenleri rnei
53

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

J.2 Scaklk snf gsterimi


J.2.1 Genel
Bu zel yapm baca iin scaklk gsterimi, Madde A.2de tarif edilen yntem ve Madde I.1deki giri verilerine
gre belirlenir.

J.2.2 Malzeme zellii


A.2 b) maddesinde tire iareti ile belirtilen ilk satra gre, kullanlan malzemenin zelliine bal olarak izin
verilen azami scaklk snf aada belirtilmitir:
astar gsterimi T400

astar:

yaltm: izelge A.1

T400
T400

J.2.3 Yangna direnci


A.2 b) maddesinde tire iareti ile belirtilen ikinci satrn yan sra Ek Ada verilen Eitlik (A.1) ve Eitlik (A.4)e
gre yangn direnci iin izin verilen azami scaklk snf aadaki gibi belirlenir:

D 1
1 1
h .
tot DhaB
t calc i
Dh 1
1
.
DhaB w a

sp

. t c tu t c , (C)

(A.1)

Burada
i= 15 W/m2K, a= 8 W/m2K, tc= 85 C, tu= 20 C
Dh = 0,20 m (nk 100 mm < 0,2 m),
DhaB = 0,200 + 2 0,100 + (0,200-0,100) = 0,50 m

D 1
1
h .

Dha

tot

spB

Dh 1
.

DhiB

, m2.K/W

(A.3)

ile

1
1
1

Dh .
.
, m2.K/W

n n Dh , n

(A.5)

duman yolu kanal boyutlar:


-

astar iin:

D1 = Dh = 0,20 m, d1 = 0,008 m

yaltm iin:

D2 = 0,20 + 2 . 0,008 = 0,216 m, d2 =0,020 m ile ve

sl diren
astar:

yaltm:

(yaltmsz)

(beyan edilen deer)

0,30
m .K
0
1

0,278
0,20.
W

0,20 0,216
2

54

0,00

m 2 .K
W

0,30

m 2 .K
W

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

0,1165 0,000488.t a 0,00000065.t a2


spB

2
4,36 0,0351.t a 0,000082.t a2 .d spB 58 0,46.t a 0,0011 .t a2 .d spB

m 2 .K
W

(A.6)
hava besleme akl iin boyutlar
-

i yzey ap:

Dha = 0,216 + 2 . 0,020 = 0,256 m,

d yzey ap: DhiB = 0,500 2 . 0,100 = 0,300 m,

genilik d spB

0,300 0,256
0,022 m ile ve
2

tahmin edilen hava besleme akl i yzey scakl t a = 200 C

0,1165 0,000488.200 0,00000065.200 2


spB

4,36 0,0351.200 0,000082.200 2 .0,022 58 0,46.200 0,0011.200 2 .0,022 2


0,054

m 2 .K
W

0,278

tot

0,200
0,200
m 2 .K
.0,054
.0,100 0,389
0,246
0,300
W

ve

0,1165 0,000488.t a 0,00000065.t a2


sp

4,36 0,0351.t a 0,000082.t a2 .x 58 0,46.t a 0,0011.t a2 .x 2

m 2 .K
W

(A.7)
burada
ta = 150 C (tahmini), x = 0,02 m

0,1165 0,000488 100 0,00000065 150 2


sp

4,36 0,0351 150 0,000082 150 2 0,02 58 0,46 150 0,0011 150 2 0,02 2

0,071

tcalc

m 2 .K
W

1
0,20
0,389
.0,071
15
0,500

. 85 20 85 381 C
0,200
1
. 0,14
0,500
8

izelge A.2T300.

J.2.4 nsan temas


A.2 b) maddesinde tire iareti ile belirtilen nc satra gre insan temas iin izin verilen azami scaklk
snf, tula iin (yaklak betona eit) izin verilebilir azami d yzey scakl t a = 80 C ile birlikte aadaki
gibi belirlenir (izelge A.6ya baklmaldr):
55

ICS 91.060.40

t calc

TRK STANDARDI TASARISI

1
0,389
15
. 80 20 80 605 C
0,200
0,480 8

tst EN 15287-2

izelge A.2 T450.

J.2.5 Scaklk snfnn belirlenmesi


Madde A.2e gre, zel yapm bacann scaklk snf, Madde J.2.2, Madde J.2.3 ve Madde J.2.4 scaklk
snfnn en ddr:

T400, T300, T450nin asgarisi T300.

J.2.6 Ortalama scaklklarn kontrol


Madde A.2ye gre, n sral duvar katman ortalama scakl, Eitlik (A.11) ila Eitlik (A.15)e kadar olan
Eitlikler ile hesaplanabilir:

t m ,n

t n t n1
, C
2

(A.11)

ile

t1 t calc

1
i
1 1

i

tot

D 1
h .
DhaB

sp

aB
w

. t calc tu , C

(A.14)

ve

y.
t n1 t n

t n1 t n

1 1

i

1 1

i

tot

tot

D 2.d n
Dh

. ln h,n

2.n
Dh ,n

D
h .
DhaB

aB
w

Dh 1
.
Dh,n n
D 1
1
h .
DhaB sp

aB
w

sp

. tcalc tu , C

(A.12)

. t calc tu , C

(A.13)

Madde J.2.3deki deerler ve tcalc = 350C ile T300 (izelge A.2ye baklmaldr) ve

0,098
sp

m 2 .K
1

ve
W

0,071
sp

m 2 .K
1
ve

0,14
w

m 2 .K
iin yzey scaklklar:
W

1
15
t i t 1 350 . 350 20 313 C
1
0,200
1
0,389
. 0,071 0,14
15
0,500
8

56

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

0,200
0
0,200
t 2 313 . 350 20 313 C
1
0,200
1
0,389
. 0,071 0,14
15
0,500
8
0,200
0,25
0,216
t3 313 350 20 184 C
1
0,200
1
0,389
0,071 0,14
15
0,500
8
0,200
0,054
0,256
t 4 184 350 20 160 C
1
0,200
1
0,389
0,071 0,14
15
0,500
8
0,200
0,1
0,300
t5 160 350 20 123 C
1
0,200
1
0,389
0,071 0,14
15
0,500
8
ve d yzeylerin scaklklar:
-

duman yolu kanal: ta = t3 = 184 C 200 C

hava besleme kanal:

taB = t5 = 123 C 150 C

tahminler doru olmutur.

J.3 Basn snf gsterimi


A.3e gre, zel yapm bacann basn snf, basn snf iin astar gsterimine gre verilir. J.1de tarif edilen
bacann gsterimi N1 dir.

J.4 Youma diren snf gsterimi


Madde A.4e gre, zel yapm bacann youma snfna direnci, youma snf direnci iin astar gsterimine
gre verilir. Madde J.1de tarif edilen baca iin D veya W olabilir.

J.5 Korozyona kar diren snf gsterimi


Madde A.5e gre, zel yapm baca korozyon snf, korozyon snf iin astar gsterimine gre verilir. Madde
J.1de tanmlanan astar iin, youma snf D iin 3 veya youma snf W iin 2 olabilir.

J.6 Kurum tutumas diren snf


D duvar, ne rn EN 12446deki en az T400 ve G gsterimine sahip bir rn, ne de izelge A.7ye gre
yaplm bir rn olmadndan, baca kurum tutumas direnci yoktur ve bu nedenle Madde A.6ya gre
kurum tutuma diren snf O ile gsterilmelidir.

J.7 Yanabilir malzemeye mesafe


Madde A.6ya gre, yanabilir malzemeye mesafe, yanabilir malzemenin mahfazasna olan uzakla gre
verilir. Madde I.1de tarif edilen baca iin x = 20 mm olarak verilir.
O20.

J.8 zel yapm baca gsterimi


Madde J.2 ila Madde J.6 ve Ek Fye gre, Madde J.1de tarif edilen zel yapm bacann son gsterimi
aada belirtildii biimdedir:
57

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Baca NSB EN 15287-2 T200 N1 D 3 O20


veya
Baca NSB EN 15287-2 T200 N1 W 2 O20

J.9 Bu ekteki zel yapm bacann baca tantm etiketi


UYARI! - Bu etiket kapatlamaz veya tahrif edilemez
Baca
irket, Cadde, l
E merkezli baca sistemi:

NSB EN 15287-2
veya

Nominal l:
Isl diren:
Duman yolu ak direnci:
D hava besleme kanal ls:
Hava besleme kanal d sl diren:
Hava besleme kanal ak direnci:

100 mm
0,28 m2K/W
200 x 200 mm2
0,10 m2K/W
-

T300 N1 D 3 O20
T300 N1 W 2 O20

Montaj/Adres/Tel.:_Mustermann, Musterstr., 99999 Musterstadt /99999-0000000____________


Montaj tarihi: _2007-06-22___________________________________________________________

58

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek K
(Bilgi iin)
Baca sistemi klarnn konumu
ekil K.1de genel olarak bilinen ulusal kurallar erevesinde gelitirilmi olan konut stmas veya benzer
uygulamalar iin baca k pozisyonlar ile ilgili bir rnek verilmektedir. izelge K.1, baca klarnn
konumu iin, yine bilinen ulusal kurallar temelinde nerilen boyutlar ierir.

Aklama
izelge K.1e baklmaldr.
ekil K.1 - Dengeli duman yolu baca yaplandrmas klarnn konumu rnei

59

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge K.1 - Gaz iin dengeli duman yolu baca konfigrasyonlar klarnn konumu iin nerilen boyutlar
(ekil K.1e baklmaldr)
Sembol

Terminal pozisyonu

Bir akln, havalandrma tulasnn, pencere aklnn vs.


dorudan altndan

Ba

Bir akln, havalandrma tulasnn, pencere aklnn vs.


stnden

Ca

Bir akla, havalandrma tulasna, pencere aklna vs.


yatay mesafeden

E
F

rnein, plastik oluklar, toprak borular veya drenaj borular gibi


scakla duyarl bina bileenleri altndan
at saa altndan
Balkonlarn veya araba garaj ats altndan

Bir yatay drenaj borusu veya toprak borudan

Hb
I
J
K

veya d kelerden
Zeminin, atnn veya balkon seviyesi stnden
Terminale bakan yzeyden
Bir terminale bakan terminalden
Konut iindeki bir araba garajndaki aklktan (rn. kap,
pencere)
Dikey olarak ayn duvar stndeki terminalden
Yatay olarak ayn duvar stndeki terminalden
at kesiiminin stnden:
Mahya seviyesinin altnda terminalin stndenc
Mahya seviyesinin stndeki terminalin stnden

L
M
N
Q

07
> 7 14
> 14 32
> 32 70
07
> 7 14
> 14 32
> 32 70
07
> 7 14
> 14 32
> 32 70

Doal
eki
mm
300
600
1500
2000
300
300
300
600
300
400
600
600

70e kadar

300

75

70e kadar
70e kadar
05
> 5 70
70e kadar
70e kadar
70e kadar
70e kadar

300
600
300
300
600
300
600
600

200
200
75
150
300
300
600
1200

70e kadar

1200

1200

70e kadar
70e kadar

1500
300

1500
300

70e kadar

300
300

300
300

Is girii
kW (net)

Fanl
eki
mm
300

300

300

ayrca; terminal, pencere erevesi gibi gmme elemanlarn yerletirilmesi amacyla oluan bina
yapsndaki bir akla 150 mmden (fan ekili) veya 300 mm (doal eki) yakn olmamaldr.
b

fan ekili baca sistemi klar iin, 7 kW net giri deerini gemeyen doal ekili bir cihaza bal
olduunda ve cihaz imalatsnn montaj talimatlar ile izin verilmi olan durumlarda doal ekili baca sistemi
klar iin d kenin 450 mmden daha az bir bina kntsyla oluturulduu yerlerde, (rnein, d
duvarlardaki bacalar) d keler iin bu kstlama gz ard edilebilir.
c

eimli at yzeyinden yatay mesafe 300 mmyi gememelidir.

60

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Aklama
1 Eimli at zerindeki aklklarn ve komu
pencerelerin terminal konumu
2 yasak blge
3 bu duvarlar ayn binalarn bir blm veya komu
binalarn blm olabilir.
4 dz at uzants altndaki yapnn kenar veya yap
boyunca 10 m, hangisi daha bykse
5 daha yksek komu binann st noktas

eimli at zerindeki yaplara, pencerelere ve


aklklara olan mesafe
B bir A uzaklndaki akln stnden ykseklik
C eimli at zerindeki aklklardan veya
pencerelerden yana mesafe
D eimli at zerindeki aklklarn veya
pencerelerin altndaki uzaklk
E eimli at zerindeki aklklarn veya
pencerelerin stndeki uzaklk

6 korkuluk duvar
ekil K.2 - Dengeli olmayan duman yolu baca konfigrasyonlar klarnn konumu rnei
61

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

izelge K.2 - Dengeli olmayan duman yolu baca konfigrasyonlar klarnn konumu iin nerilen boyutlar
(ekil K.2ye baklmaldr)

Sembol

a
a1
a2
b

Terminal pozisyonu
srta yakn taraftan eimli at srtnn
zerindeki ykseklik
srta yakn taraftan saz rtl eimli
atnn zerindeki ykseklik
ok katl binalara veya yaplara bitiik
atnn zerindeki ykseklik
dz at veya kapal korkuluk duvar
zerindeki ykseklik
at eim as

Baca klarnn konumlar iin nerilen boyutlar


Gaz
Pozitif
uygulamalar
Kat yakt
Ya
basn
uygulamalar uygulamalar
uygulamalar
(doal
(fan ekili)
ekili)
a0,4 m

a0,4 m

a0,4 m

0,3 m

a0,8 m

a0,8 m

a0,6 m

a0,3 m

0,6 m

0,6 m

0,6 m

0,6 m

b 1,0 m

b 1,0 m

b 0,6 m

0,3 m

c 2,3 m

c 1,5 m

Not - 20 ise at dz, >20 ise eimli kabul edilir.


c 2,3 m
eimli atya asgari yatay mesafe

c2

eimli at zerindeki ykseklik

0,4 m

0,4 m

0,4 m

at srtna olan mesafe olduunda

Eer l<8 m

Eer l<8 m

Eer l<1,5 m

e
f
h
i

C
D
E

62

dz bir at zerindeki engellerin ve


yaplarn en st noktas
bacann engellere olan mesafesi
olduunda
bitiik veya komu binalarn zerindeki
ykseklik
bitiik veya komu binalara bacann
yatay mesafesi olduunda

Eer f<1,5 xg Eer f<1,5 xg Eer f<1,5 xg

0,4 m
Eer
m

l<1,5

Eer f<1,5 xg

bu durumda

bu durumda

Eer i<1,5 xj Eer i<1,5 xj Eer i<1,5 xj


bu durumda bu durumda bu durumda
h 1,0 m
h 1,0 m
h 0,6 m

Eer i<1,5 xj
bu durumda
h 0,6 m

bu durumda

bu durumda

c 1,5 m

eimli at zerindeki pencereleri ve


Eer
aklklar olan yaplara olan mesafe
Eer
A<1,5 m
srtn alt veya
bu durumda
eimli at zerindeki pencereleri ve a<2,3 m
aklklar olan yaplarn zerindeki
bu durumda
ykseklik
B 1 m
B 0,6 m
eimli at zerindeki pencerelerin
C 1,0 m
C 1,0 m
veya aklklarn yanna olan mesafe
eimli at zerinde bulunan pencere
D2m
D2m
veya aklklarn altnda kalan mesafe
eimli at zerindeki pencereler veya
E 1,0 m
E 1,0 m
aklklar zerindeki mesafe

Eer A<1,5 m

Eer A<1,5 m

bu durumda

bu durumda

B 0,6 m

B 0,6 m

C 0,6 m

C 0,6 m

D2m

D2m

E 0,6 m

E 0,6 m

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Ek L
(Bilgi iin)
Bitiikte bulunan malzemelerin scaklnn hesaplanmas yntemi

Aklama
1
2
3
4
5
6
7
8
9

tcalc
tc
(1/)sp
tu
(1/)sp
tu
(1/)
Dni
Dha
ekil L.1 - Hava sistemli baca sistemi rnei
63

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

L.1 Bitiikte bulunan malzemelerin scaklnn hesaplanma yntemi


Aadaki Eitlik (L.1) (1/)wpnin bilinen bir deeri iin kullanlabilir:

t wp t f -

1 1 Dh 1


i Dha

D 1
D 1
1 1 Dh 1


h h
i Dha spB DhiB B DhaB sp
t f tu
Dh 1
Dh 1
Dh
Dh
1




DhiB B DhaB sp DhaB 2 x wp DhaB 2 x 2 d wp a
spB

C (L.1)
twp

hesaplanan hava artlarna kar koruyucu scakl

tf

ilgili duman yolu gaz scakl

baca d yzeyinden hava artlarna kar koruyucu


yzeyine kadar olan mesafe

i s transfer katsays

W/(m2.K)

d s transfer katsays

W/(m2.K)

(1/)

duman yolu kanal sl direnci

m2.K/W

Dha

duman yolu kanal d ap

Dh

baca (astar) i ap

(1/)spB havalanan hava akl sl direnci

m2.K/W

DhiB

hava kanal i ap

(1/)B hava besleme kanal sl direnci

m2.K/W

(1/)sp baca sistemi ve bitiikte bulunan yanabilir malzeme arasndaki


boluun sl direnci

m2.K/W

(1/)w yanabilir i yzeyli bitiikte bulunan duvarn sl direnci

m2.K/W

dwp

hava artlarna kar koruyucu kalnl

DhaB

baca sistemi d ap

tu

ortam scakl

Eitlik (L.2) yanabilir malzemeye en az 40 mmlik doal havalanan bir boluk x iin kullanlabilir.

t wp t f -

1
i

D 1
1 1 Dh 1

h
i Dha spB DhiB B
t f t u t a C
Dh 1
Dh
1 Dh 1


Dha spB DhiB B DhaB a

(L.2)

Burada
ta

baca d yzeyi ile hava artlarna kar dayankllk


malzemesi i yzeyi arasndaki scaklk fark

sel ve dsal s transfer katsays iin genel deerler unlardr:


64

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

i = 15 W/(m2.K)
a = 8 W/(m2.K)
ve scaklklar iin :
tu = 20 C
ta = 15 K (deneyimlerden) en az 40 mm mesafeler iin

L.2 Bitiikte bulunan malzemelerin scaklk hesaplamas iin rnekler


Baca sistemi giri verileri (Ek Aya baklmaldr):
-

Baca (astar) i ap

Dh = 0,105 m

Duman yolu kanal d ap

Hava kanal ap

DhiB = 0,2 m

Hava kanal d ap

DhaB = 0,43 m

Havalanan hava akl kalnl

Dha = 0,157 m

dspB = 0,0215 m.

Ek A, izelge A.3te verilen 200 C ve x = 20 mm ve 25 mm iin:


-

Havalandrlm hava aklnn sl direnci (hava besleme kanal) (1/) spB = 0,055 m2K/W

Gsterim: Baca EN 15287-2 T400 N1 D 3 G50


-

lgili duman yolu gaz scakl tf = 400 C


Baca sl direnci
(1/) = 0,217 m2K/W
Hava besleme kanal sl direnci
(1/)B = 0,104 m2K/W

Hava artlarna kar koruma malzemesi giri verileri:


-

Hava artlarna kar koruma malzemesi sl direnci:

(1/)wp = 0,1 m2K/W,

Hava artlarna kar koruma malzemesi kalnl

dwp = 0,01 m,

Baca d yzeyi ile hava artlarna koruma malzemesi arasndaki mesafe

x = 0,02 m.

Ek A, izelge A.3te verilen 200 C ve x = 20 mm iin:


-

Baca sistemi ve hava artlarna kar koruma arasndaki boluun sl direnci:


m2K/W

(1/)sp = 0,101

Eitlik (L.1)e gre bitiikte bulunan malzemelerin scakl aada belirtilmitir:

t wp

1
0,105
0,105
0,105
0,217
0055
0,104
0,101
15
0,157
0,2
0,43
500 1
0,105
0,105
0,105
0,105
0,105
0,217
0055
0,104
0,101
0,1
15
0,157
0,2
0,43
0,43 2 0,02
0,43 2 0,02 2 0,01 8

Eitlik (L.2)ye gre hava koullarna kar dayankl malzemeye kadar en az 40 mm olan doal olarak
havalandrlan bir boluk iin bitiikte bulunan malzemenin scakl aada belirtilen ekilde belirlenir:

65

ICS 91.060.40

t wp

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

1
0,105
0,105
0,217
0055
0,104
15
0,157
0,2
500 500 20 15 41C
1
0,105
0,105
0,105
0,217
0055
0,104

15
0,157
0,2
0,43 8

Ek M
(Bilgi iin)
Malzemelerin ve bileenlerin kontrol, tanmas ve mahalinde
depolanmas
M.1 Genel
Montaj tasarm ve rn imalats montaj talimatlar olmal ve bu talimatlar takip edilmelidir.
Not - Montajn, yalnzca uzman bir montaj personeli tarafndan yaplmas tavsiye edilir.

M.2 Malzemelerin ve bileenlerin kontrol, tanmas ve mahallinde depolanmas


M.2.1 Malzemelerin teslimat kontrol
Montaj yaplmadan nce, teslimat irsaliyeleri ve rn sertifikalar tasarm zelliklerine gre kontrol edilmelidir.
Malzemeler ve bileenler teslim alndnda, malzemelerin ve bileenlerin durumlar gzden geirilmelidir.
Zarar grm ya da belirtilmi ekilde olmayan her trl rn reddedilmelidir.

M.2.2Montaj yapmadan nce kontrol


Montaj yapan kii montajn tamamlanmas iin gereken tm bileenleri kontrol etmelidir.

M.2.3Mevcut bacann kontrol


Yeniden astarlanm veya dntrlm baca tasarmnn gerekletirilebilmesi amacyla mevcut baca ile
ilgili tm onarm ileri yrtlmelidir. Mevcut baca onarm, yenilenme ve dntrlme ileminden nce
yaplmaldr. Onarm, yeniden astarlanm veya dntrlm bacann gerekli yangn direncine sahip
olmasn salamaldr. (Madde 4.2.3 baklmaldr)
Not - Bir baca kurulumunun yangn direnci (dtan da) CEN/TC 127nin alma konusudur.
Mevcut bir bacann yenilenmesi srasnda, duman yolu temiz ve engellerden arndrlm olmaldr.
Yapsal dayanklln salanmasna ynelik onarm ileri gerekletirilmelidir.
Mevcut baca, boyutlarnn uygunluu ve oluturulmu olan gaz szdrmazl iin kontrol edilmelidir.
Mevcut baca iin yangn direnci kriteri oluturulmaldr.

M.2.4 Mahalline tama ve depolama


Baca ksmlar ve bileenlerinin krlmasn ile bozulmasn nleyecek ve zelliklerinin korunmasn
salayacak ekilde baca ksmlar ve balant elemanlar tanmaldr.
Bileenler, reticinin talimatlar dorultusunda orijinal ambalajnda temiz ve kuru bir alanda depolanmaldr.

M.2.5 in dzenlenmesi
Baca gzergahna eriim imkan olmas, astarn onarm amacyla yeterli zamann verilmesi ve dier esnaf ile
ibirliinin dzenlenmesinin salanmas amacyla montajc, yklenici ile birlikte hareket etmelidir.
Not - Montajc, baca gzerghnn uygun ekilde yerletirilmesini etkileyen oluklar, borular, elektrik kablolar,
elektrik kutular gibi tm bileenleri kontrol etmelidir.

66

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Tasarmn yapsal tadilat, kiriler gibi, gerektirmesi durumunda, bu iin yaplabilmesi iin planlanmas
gereklidir.

67

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

EK N
(Bilgi iin)
Bacay hizmete alma
N.1 Genel
Baca montajnn bitirilmesinden sonra ve stma cihaznn altrlmasndan nce, fiziksel muayene ve
iletim kabiliyetine ynelik iki tip kontrol belirlenmelidir.
Fiziksel kontrollerin baarl olmas durumunda, duman yolu btnl bir ya da daha fazla ilevsel kontroller
ile kantlanmaldr.

N.2 Fiziksel kontroller


Fiziksel kontroller aada belirtilenleri gstermelidir:
1)

Montajn tasarma uygun olduunu,

2)

malatnn montaj talimatlarnn takip edildiini,

3)

Duman yolu gzerghnn tasarma uygun olduunu,

4)

Baca tantma etiketinin bacay doru olarak tanttn,

5)

Baca tasarmnn stma cihaz performansn karladn,

6)

Bileenlerin montaj srasnda hasara uramadn,

7)

Istma cihaz ile baca arasndaki duman yolu balant borular ve adaptrlerinin doru ekilde
birletirildiini,

8)

Baca balant borusu ve yanabilir malzeme arasndaki mesafenin Madde 4.3.8.3.2ye uygun olduunu,

9)

Baca ile yanabilir malzemeler arasndaki mesafenin doru olarak gerekletiini,

10) Herhangi bir yangn durdurucu, gmlek ve tavan desteinin doru bir ekilde montajnn yapldn,
11) Test etmek, temizlemek ve bakm iin olan aklklarn ulalabilir olduunu,
12) Tm yardmc donanmlarn doru bir ekilde montajnn yapldn,
13) Tm birleenlerin, balant elemanlarnn, birletirici elemanlarnn, kilitleme bantlarnn gibi gvenli bir
ekilde montajnn yapldn,
14) Hava artlarna kar koruma iin bileenlerin doru bir ekilde montajnn yapldn,
15) Baca st eriiminin ulusal mevzuat karladn,
16) Baca k konumunun madde 4.3.18 ile uyumlu olduunu,
17) Bacann kattan, tavandan veya duvarlardan getii durumlarda herhangi bir boluun yabanc
maddelerden, gazdan, sudan veya elektrik malzemelerinden arndrldn,
18) Takviye havalandrmann madde 4.3.1e uygun olduunu,
19) Duman yolu ve takviye havalandrmann engellerden arndrldn, rnein birletirme malzeme ve
enine kesitin tm uzunluk boyunca muhafaza edilmesini,
Not -

68

Bu aada belirtilen uygun yntemlerden birisiyle gerekletirilebilir:


1) Duman yolu boyunca bir lm aletinin geirilmesi ile,
2) Bir kamera veya bir ayna ile gzlemlenmesi ile.

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

20) Yapsal dayankll veya verimlilii veya temizlik imknn etkileyen rnein, antenler, amar ipleri,
bayraklar gibi d elemanlar bacaya balanmadn,
21) Herhangi bir yldrm korumasnn uygun bir ekilde montajnn yapldn,
Yeniden astarlanm veya dntrlm bacalarda aadaki ek kontroller yaplmaldr:
22) Mevcut bacada yaplm aklklarn kapatlmas,
23) Astar ve mevcut baca arasndaki boluun tm yabanc maddelerden arndrlmas salanmaldr.

N.3 levsel kontroller


N.3.1 Baca ak testi
Istma cihaz iin istenilen konumda bir duman kibriti kullanlarak baca ak grntleme deneyi
gerekletirilmelidir. Oda iine herhangi bir duman geri tepmesinin olmad durumlarda, deneye bir duman
pelleti kullanlarak devam edilmelidir.
Ancak, bir duman geri tepmesi varsa, duman yolu alomas veya dier vastalar ile stlmaldr. Ak
grntleme deneyi hemen tekrarlanmaldr. Duman geri tepmesi devam ediyorsa, giderilmesi gereken
problemler bulunmaktadr. Duman geri tepmesinin bulunmad durumlarda, deney duman pelleti kullanlarak
devam edilmelidir.
Duman pelleti yand srada, stma cihaz konumunda bir duman geri tepmesi yoksa, duman yolu boyunca
duman sznts bulunmuyorsa ve sadece doru terminalden duman tahliyesi salanyorsa deney baarldr.
Ancak, stma cihaz konumunda bir geri tepme varsa veya bacadan sznt varsa veya iki veya daha fazla
terminalden tahliye oluyorsa, test baarsz kabul edilir. Istma cihaz, hatalar tespit edilmeden, dzeltilmeden
ve tekrar edilen bir kontrol baarl olmadan montaj yaplmamaldr.

N.3.2 Duman testi


Istma sistemi, balanmsa, deney srasnda alyor durumda olmamaldr.
Yntem A:
Tm aklklar kapatlmaldr. Baca giriine veya herhangi bir alt giri noktasna, 10 m azami uzunluktaki bir
baca iin 0,2 Pa/m basnl havalandrma veya 10 m uzunluundan daha uzun bir baca iin 2 Pa basnl
havalandrma ile dzenlenmi bir fan balanmaldr. Bacann stne duman aknn kontrol iin bir ak
tp montaj yaplr bylece bacann duman ile dolmas salanr.
Baca girii nnde bulunan fanla haznedeki zel bir ya yakcsyla duman retilir.
Alternatif yntem:
Yntem B:
Balamadan nce, baca yolu bir gaz alev lambas veya benzer stma cihazlar ile yaklak 10 dakika
boyunca stlmas tavsiye edilir. Istma cihaz kl kapa ve (yerlemi ise) termostat kapal komunda
olmaldr. Herhangi bir kurum kaps veya duman yolu giri kaps kapal olmaldr.
Duman pelletleri, stma cihaz yanma odasna veya bacann alt ksmna veya stma cihaz i ksmna
yerletirilmeli ve atelenmelidir. Bacann metal astarl olmas durumunda, pelletlerin metal bacalarda
kullanm iin uygun olmas nemlidir. Duman olumaya baladnda, stma cihaz, stma cihaz i ksm
veya bacann alt ksm kstlandrlmal ve dumann yukar doru kna izin verilmelidir. Dumann bacadan
ykseldii gzlemlendiinde, sadece 50 mm apl bir aklktan atmosfere k iin terminal belirli bir lde
contalanmaldr.
Boyutlardaki herhangi bir deiime uyum salayabilen iirilebilir bir balon kesesi bu i iin uygundur.
Alternatif olarak plastik torba terminalin zerinden yerletirilebilinir ve kenarlar contalanabilir.
Baca ve (balanm ise) duman yolu borusu, szdrmazlk kontrol iin uzunluu boyunca gzlenmelidir.
Duman deneyinin en az 5 dakika devam etmesine izin verilmelidir. nemli mnferit kaaklar aratrlmal ve
gerekli ise N.3.3 maddesi dorultusunda bir basn testi yaplmaldr.
69

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

N.3.3 Gaz szdrmazlk deneyi


Yntem A: Basn deneyi
Basn deneyi ortam scaklnda gerekletirilmelidir.
Baca knn hava geirmez bir conta ile szdrmazl salanmaldr. Baca ularnn uygunca kapatldna
emin olmak iin, retici bir adaptr salayabilir. Herhangi bir drenaj sisteminin de dhil olduu dier tm
aklklarn kapal olduuna emin olunmaldr.
Bir hava kayna ve debimetre, hava geirmez conta kullanlarak bacaya balanmaldr. Bir manometre
dorudan duman yoluna balanmaldr. Baca tasarmna uygun olan deney basncnn gerekletirilmesi ve
srdrebilmesi iin gerekli bir hzda havann, hava kaynandan duman yoluna gnderilmesi salanmaldr
(EN 1443:2003, Tablo 5e baklmaldr.)
Hava ak debisini kaydetilmelidir.
DKKAT: Gvenlik gerei, pozitif basnl bacalarn, 200 Pa deerini gemeyen basn altnda
mahallinde deneye tabi tutulmas tavsiye edilir. Mahallinde yaplan pozitif basnl deneylerde her
durumda dikkatli olunmas gereklidir. Herhangi bir u kapa balanmal ve dikkatli bir ekilde
sklmaldr.
Azami szdrma deerinin EN 1443:2003 Tablo 5de belirtilen deerden fazla olmad durumlarda, yeterli bir
szdrma oran elde edilmitir. Yeterli bir szdrma deerinin elde edilmedi durumlarda, bu durumun nedenleri
aratrlmaldr. Ancak negatif basnl bacalar iin, izin verilen szdrma deerinin te ikisinden fazla bir
szdrma deeri kaydedildiinde, duman yolundaki tek bir aklnn sonucu olarak szntnn meydana
geldiini veya daha genel bir sznt yapsnn (genel: EN 1443e baklmaldr) olduunu saptamak iin ileri bir
aratrma tavsiye edilir.

Yntem B: Gaz iin e merkezli hava besleme kanallarnda O2 lm


Istma cihaz giriinde yanma havasnn O 2 younluunun lmyle, yanma havasna giren herhangi bir
duman yolu gazn tespit etmek mmkndr.
Azalan O2 younluunun snr deerleri terminalin yapsna ve konumuna baldr.
Referans deeri olarak kabul edilebilen deerler aada belirtilmitir:
1. O2 ieriindeki azalmann hacimce % 0,4ten fazla olmad durumlarda ve geri beslemenin mmkn
olmad bacalarda ve
2. O2 ieriindeki azalmann hacimce % 2,0dan fazla olmad durumlarda ve geri beslemenin mmkn
olduu bacalarda (rnein, yamur balkl veya bir kma at altndaki kl bacalar iin).
Referans deer, lm aletinin kalibrasyonu sonrasndaki deerdir. lm aletinin hava ile kalibrasyonu
montaj odasnda mmkndr. Yanma havasnn kontamine olmas durumunda rnein, fabrikalarda veya
atlyelerde, kalibrasyon d ortam havasnda yaplmaldr.
Not - rnekler:
lme balamadan nceki kalibrasyon sonucu: hacimce O2 deeri %20,8dir.
lm sonucu: hacimce O2 deeri %20,2dir.
Azalma miktar: hacimce %0,6dr.
No 1de belirtilen koul gereklememitir,
No 2de belirtilen koul gereklemitir.

70

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

EK O
(Bilgi iin)
Muayene, temizlik ve bakm iin neriler
O.1 Genel
Montajc, kullancya Madde O.2 ve Madde O.3te yer alan bilgilerin verilmesini salamaldr.

O.2 Muayene ve temizlik


Bacann etkinlii ve gvenlii doru ve dzenli temizlik ve/veya muayeneye baldr. Baca temizlii ve
muayenesi belgelendirilmelidir.
Bu belgelendirme kullanc ve/veya uzman personel tarafndan saklanmaldr.
Bir temizlik program gerekli olduunda ele alnmaldr.
Normal temizleme yntemi fra kullanlarak yaplmaldr, plastik bacalar iin elik imal edilmi fralar, metal
astar bacalar iin ise siyah elikten imal edilmi fralar kullanlmamaldr. Normal temizlik ynteminde
herhangi bir farkllk, reticinin temizlik talimatlar dorultusunda olmaldr.
Not - Ylda en az bir defa bacann muayenesinin uzman bir personel tarafndan yaplmas tavsiye edilir.

O.3 Bakm
Yapnn iyi bir durumda kalmasn salamak amacyla bacann gerektii ekilde muhafazas salanmaldr.
Herhangi bir bileenin verimliliini etkileyen bir bozulma iareti verdiinde profesyonel bir tavsiye olarak
deitirilmeli ve herhangi bir kaak olduunun tespit edilmesi halinde hatalar dzeltilmelidir.

71

ICS 91.060.40

TRK STANDARDI TASARISI

tst EN 15287-2

Kaynaklar
[1]

EN ISO 13732-1, Ergonomics of the thermal environment - Methods for the assessment of human
responses to contact with surfaces - Part 1: Hot surfaces (ISO 13732-1:2006)

[2]

CEN/TR 1749, European scheme for the classification of gas appliances according to the method of
evacuation of the combustion products (types)

[3]

EN 1859, Chimneys Metal chimneys Test methods.

[4]

EN 12391-1, Chimneys - Execution standard for metal chimneys - Part 1: Chimneys for
nonroomsealed heating appliances.

[5]

EN 13216-1, Chimneys - Test methods for system chimneys - Part 1: General test methods.

[6]

EN 13501-2, Fire classification of construction products and building elements Part 2:


Classification using data from fire resistance tests, excluding ventilation services.

[7]

EN 14297, Chimneys Freeze-thaw resistance test method for chimney products.

72

You might also like