Pajulas, Janena R.

BSED-F-3
6, 2016
Gng. Rosa Esperanza V. Tabora

December
Filipino 18

Ang mga Blaan ay isa sa labing walong di-Muslim na katutubong pangkat

na ngayoy nakatira sa pulo ng Mindanao. Ang mga Blaan ang naturingang
pangatlo sa pinakamalaking pangkat, nangunguna ang mga Subanen sa
Zamboanga at Misamis, pumapangalawa ang mga Aromanon Manobo. Ayon kay
Fulong Bantilan Diantan ng Malapatan ang salitang Blaan ay nangangahulugang
kapalit o katapat ng mga Tboli (Arcenas 1993).
Ang Blaan ay hango sa salitang Blaan na BLA, ibig sabihin ay katapat o
kapalit. Ang AN ay panlaping nagpapahayag ng pag-aari. Kaya ang Salitang
BLAAN ay naangangahulugang katapat o kapalit ng isang bagay. Ayon sa
kasaysayan ang mga Blaan at Tboli lamang ang mga naninirahan sa Sarangani.
Ang mga Tboli daw ay pinangalanan ng mga Blaan na To Bali na
nangangahulugang mga taong naninirahansa kabilang dako. Kaya ang mga Blaan
at Tboli ay magkakatapat.
Ang mga Blaan ay matatagpuan sa pagitan ng 124-126 longhitud sa
Silangan at sa bandang 5-8 ng Hilaga. Sila ay nahahati sa tatlong pangkat ayon
sa lugar na kanilang pinagmumulan. Una: Mga Blaan sa Davao, sila itong mga
Blaan na makikita sa mga lungsod ng Davao tulad ng Sulop, Hagonoy, Malita,
Malalag, Matanao, Magsaysay at sa mga lungsod ng Mlang, Kidapawan, Tulunan,
sa Probinsya ng Cotabato. Pangalawa: Ang mga Blaan sa Koronadal ( Marbel)
marami ang mga Blaan sa mga Barangay ng Assumption sa Bulol at sa mga
kalapit lungsod ng Banga, Tupi, Surallah, Tboli, Tampakan, Polomolok, at
Malungon sa Probinsya ng South Cotabato; Lutayan at Columbio sa Probinsya ng
Sultan Kudarat at sa Datu Paglas sa Maguindanao. Pangatlo: Mga Blaan sa
Sarangani na naninirahan sa Tabing dagat ng Sarangani, (Dating sakop ng South
Cotabato) sa Malapatan, Maasim, Alabel, Glan at sa General Santos. May mga
Blaan din sa lungsod ng Jose Abad Santos at sa mga pulo ng Sarangani, sa mga
Probinsya ng Davao Del Sur. Ang mga Blaan sa ngayon ay umabot na ng mahigitkumulang sa 450,000 sa boung Mindanao. . Sa Tampakan, 15% ng mga tao doon
ay mga Blaan na tinatayang may 3,800 ka tao. Marami sa kanila ay nakatira sa
bundok hilagang bahagi ng silangan sa Tampakan.(Arcenas 1993)
Ang mga Blaan ay nauuri sa dalawang pangkat; To Lagad o mga Blaang
nakatira sa matatarik na bundok at To Baba, mga Blaang nakatira sa patag. May
mga To Lagad sa Davao del Sur, South Cotabato at Sultan Kudarat. Samantalang
ang mga To baba naman ay matatagpuan sa tabing dagat ng Sarangani at
General Santos City, at sa ilang bahagi ng Davao Del Sur sa lungsod ng Jose Abad
Santos, Balut at Sarangani Island.

Ang mga Blaan ay nakikipagtalastasan sa salitang Blaan na pareho sa

lahat ng To Lagad. Ang mga Blaan naman sa tabing dagat ay may kaunting
pagkakaiba ng pananalita at pagbigkas. Ang salitang Blaan ay nahahati sa
tatlong pangkat basi sa pook , kung saan ito ginagamit. Halimbawa: Ang salitang
Ano ay git sa mga Blaan sa Davao, det naman sa mga Blaan sa Koronadal at tan
sa mga Blaan sa Sarangani. Ngunit ang isang mas mainam na paraan ng
pakikipagtalastasan ng mga Blaan ay ang nakasanayang paawit na pagsalita.
Ang ganitong paraan ng pakikipagtalastasan ay likas sa mga Blaan. (Arcenas
1993)
Tulad ng ibang pangkat etniko sa Pilipinas, ang mga Blaan ay may sariling
kaugalian at kultura na naiiba. Ngunit dahil sa pananakop at pandarayuhan untiunti itong nawawala dahil na rin sa kanilang pakikisalamauha sa mga tinaguriang
kristiyanos (ito ang tawag nila sa mga hindi katutubong Blaan). Nang ang mga
dayuhan galling sa Luzon at Visayas ay naparito sa Mindanao at kumuha at
nagsaka sa mga lupain ng mga Blaan, dala din nila ang bagong anyo ng
pananamit, pamumuhay, pananalita, at kultura na naging malakas na
impluwensys sa buhay ng mga katututbong Blaan. Gayun pa man, may natitira
pa ring kulturang Blaan na patuloy nilang isinasabuhay.
Nakatira ang mga Blaan sa bulubunduking nagmumula sa Davao del Sur
hanggang Cotabato. Kaingero sila. Kapag nagkakasakit ang mga Blaan,
kumukonsulta sila sa kanilang t fulung (marunong) o t admango, isang
nakakatanda na may kapangyarihang nakaaalam kung ano o sino ang dahilan ng
pagkakasakit. Nagsasalita o nagtatanong ang t admango kung sino o ano ang
dahilan ng pagkakasakit sa pamamagitan ng pagsasabi ng isang partikular na
espiritu, fun bulol espiritu ng burol; fun e-el espiritu ng tubig, atbp. Nakatira
malapit sa mga Tboli ang ilang Blaan. Malamang na ito ang dahilan kung bakit
may mga pagkakahawig ang kanilang mga wika. Paghambingin natin ang
kanilang mga wika. Ang sumusunod ay halimbawa ng kanilang pagbati: Blaan
Tboli Tagalog Feu Flafus (fyoo flafus) Heyu Hlafus (hyoo lafus) Magandang
Umaga Feu Alturo Heyu Tungo Karaw Magandang Tanghali Feu Flavi Heyu Koluy
Magandang Hapon Feu Kifu Heyu Kifu Magandang Gabi Sa ngayon, karamihan sa
mga pangkat etniko ay nakaaangkop na sa makabagong pamumuhay.
Gayunman, sinisikap ng nakatatandang miyembro ng kanilang mga tribo na
maipasat maibahagi sa susunod na henerasyon ang kanilang mga gawing
pangkultura. Gusto nilang tiyakin na hindi mawawala ang mga gawing
pangkulturang ito. Gusto nilang manatiling bahagi ang mga ito ng kanilang
kultura at pagkakakilanlan.
Sa nakatagong kabundukan, sa mga masinsing puno at halaman, sa mga
kanugnog na sityo at lunan doon nagkukubli at namumuhay ang mga Blaan.
Kinukumutan ng gintong hamog na humahalik sa pisngi ng lupa ang kanilang
pamayanan, animoy nasa paraisong nakatulakbong dahil nilalamigan sa bawat

banayad na dampi ng hangin. Sa pagputok ng araw sa silangan panibagong

hamon ang kanilang kahaharapin: pag-iigib ng tubig sa malayong lugar,
pagsasaka sa bukid, pamumutol ng mga kahoy upang gawing uling at pamimitas
ng mga bungang-kahoy sa kanilang mga bakuran.
Ganito kapayak ang kanilang pamumuhay. Malaya silang nabubuhay
kasama ang yaman ng paligid. Naririyan silang nangunguha lamang ng gulay,
nag-aalaga ng kanilang patabaing-baboy at nag-aararo sa tumanang kanilang
pinagkukunan ng salapi. Masayahin ang mga Blaan , mahilig silang kumanta at
umawit ng mga katutubong awiting ipinamana sa kanila ng kanilang mga
ninuno, mahusay silang magsalaysay ng mga nakakatawang pangyayari na
sumasalamin sa kanilang magaang pamumuhay. Ang mga Blaan ay matulungin,
sama-sama nilang pinauunlad ang kanilang nayon, sama-sama nilang binubuo
ang kanilang mga pangarap sa mumunting ambag nila sa kanilang diwa ng
pagkakaisa ay sumasabay sa ihip ng hangin. Ang pagngata ng nganga (betel nut)
ay isa sa mga kapansing-pansing ginagawa ng mga Blaan, ang bawat pagnguya
ng bunga ay pagpapakita ng kanilang makulay na tradisyong hinabi ng kanilang
makasaysayang ngiti, kalawanging mga ngiping sumisimbolo ng malawak nilang
karanasan.
Mapagmahal sa tradisyon ang mga Blaan, sa liblib ng kabundukan
kung saan pumapasok ang mga batang Blaang nagnanais matupad ang
kanilang mga pangarap ay nababalutan ng putik ang bako-bakong kalsada,
maaalikabok tuwing tag-araw at malalugaw naman pagdating ng tag-ulan ngunit
hindi ito iniinda, mataas ang kanilang pangarap sa buhay, ang daigdig para sa
kanila ay malaking paraiso na kailangang lakbayin sa tulong ng pag-aaral. Sa
kanilang mga paang pinatibay ng panahon at nagkakalyong daliring hindi
nakaranas ng tsinelas. Masasalamin ang paghihirap ng kanilang nararanasan,
tumutulo ang kanilang mga sipon, ganggabutil ang kanilang mga pawis,
nangingitim ang kanilang mga ilong dahil sa araw-araw na pamumugon o
pangunguling bago pumasok o pagkatapos ng pag-aaral. Lubos nilang niyayakap
ang edukasyon sapagkat naniniwala silang ito lamang ang magiging instrumento
nila upang mawasak ang tanikalang nakapulupot sa kanila, ang kahirapan.