Onderzoek naar het toekomstperspectief en de markt van

3D printen | Rick Koelewijn

VENTURE
RAPID
TECHNOLO
GIES BV

3D

PRINTEN

Stage onderzoek
3D printen
Door
Rick Koelewijn

Onderzoek naar de huidige ontwikkelingen op de markt van de 3Dprint wereld en het toekomstperspectief.

Venture Rapid Technologies

Pradeep Chotkan
Stage opdracht
10 juni - 1 juli

Inhoud
Inleiding.................................................................................................................. 3
Historie................................................................................................................... 4
Soorten 3D-printen................................................................................................. 5
Stereolithografie SLA........................................................................................ 6
Selective Laser Sintering SLS........................................................................... 6
3D Printing - 3DP................................................................................................. 6
Multi Jet Modeling - MJM...................................................................................... 6
Fused Deposition Modeling FDM.......................................................................6
Polyjet................................................................................................................. 7
Continuous Liquid Interface Production - CLIP.....................................................7
Desktop printers..................................................................................................... 9
Markt.................................................................................................................... 10
Nederland............................................................................................................. 11
2015..................................................................................................................... 12
Voorspellingen...................................................................................................... 13
Waarschuwing...................................................................................................... 18
Toekomst 3D printen............................................................................................ 19
Het nut van 3D-printen......................................................................................... 21
Bronnen................................................................................................................ 22
Afbeelding bronnen........................................................................................... 22

Inleiding
De 3D-printer is in opmars. Hoewel de eerste 3D-printer al in 1984 werd
gebouwd, zijn de ontwikkelingen vooral de afgelopen jaar stormachtig. De
geneeskunde omarmt 3D printen massaal. Er wordt zelfs onderzoek gedaan naar
het printen van nieuwe organen. Aan de andere kant van het spectrum is recent
het eerste functionele geweer is geprint. 3D printen is breed toepasbaar en
belooft een grote verandering teweeg te brengen. Zo wordt 3D printen
geassocieerd met een Tweede Industrile Revolutie.

3D-printen wordt ook wel aangeduid met de term Additive Manufacturing. Dat is
een proces waarbij een object laag voor laag wordt opgebouwd, en waarmee
vaste driedimensionale voorwerpen van vrijwel elke vorm kunnen worden
gecreerd. Er bestaan verschillende 3D-printtechnieken, elk met eigen voor- en
nadelen. Ze onderscheiden zich van traditionele fabricagetechnieken, waarbij
producten vaak tot stand komen door het verwijderen van materiaal door
bijvoorbeeld snijden of zagen.

Historie
Na het ontstaan van de fotografie ontstond eind 19e eeuw het idee om
fotogevoelig materiaal selectief te belichten en zo een 2D patroon uit te harden.
Aan het begin van de 20e eeuw wordt voor het eerst gexperimenteerd met het
opbouwen van modellen uit lagen, eerst in was en later ook in plastics en
metalen. De echte pioniers van het 3D printen kwamen echter pas na de tweede
wereldoorlog.
In 1951 stelt Muntz een systeem voor waarin een model wordt opgebouwd uit
lagen. De lagen worden hierbij uitgehard door een fotogevoelig hars met behulp
van een masker selectief bloot te stellen aan licht. Trapsgewijs zakt vervolgens
een zuiger in een cilinder om een volgende laag op te bouwen. In 1971 vraagt de
Duitse P. Ciraud een patent aan, waarin hij het uitharden door middel van een
laser beschrijft. Housholder is in 1979 de eerste die met het idee komt om niet
een fotogevoelig hars te gebruiken, maar telkens een laag poeder neer te leggen.
Charles Hull oprichter van 3D systems beschrijft in 1986 voor het eerst in
detail de werkwijze van
een 3D printer. Hull noemde de technologie Stereolithografie. In eerste instantie
keek Hull in zijn algemeenheid naar materialen die in staat waren om
te
stollen. De term Stereolithografie werd destijds gebruikt voor alle
3D
print technieken. Pas later werd deze term alleen geassocieerd
met 3D printen door middel van fotogevoelig hars. Scott Crump
ontwikkelt tegelijkertijd de technologie
genaamd Fused Deposition Modelling. Met
deze technologie richt hij in 1989 zijn
bedrijf Stratasys op. Crump en Hull
worden gezien als de grondleggers van de
commercile toepassing van 3D printen.
Begin jaren 90 vraagt het Massachusetts Institue of
Technology (MIT) een patent voor de technologie bekend
als 3D printing. Z Corporation krijgt
samen met MIT en nog 4
1e 3D-printer gemaakt door Charles Hull
andere bedrijven in 1995 een exclusieve licentie
om deze technologie te commercialiseren.

In 2005 ontstaan de eerste thuisgebruikers. Deze gebruiken voornamelijk

zelfgemaakte printers die met PLA of ABS printen. De volgende jaren wordt het
steeds beter beschikbaar voor het grote publiek.

In 2015 heeft Carbon3D een techniek ontwikkeld op basis van stereolithografie,

maar dan andersom en zonder dat het gereed product in een oven moet worden
verhard. Dit proces zorgt waarschijnlijk

voor een revolutie in 3D-printen. Het printen duurt met deze methode niet uren
maar minuten. Hierover meer in het volgende stuk.

Veel 3D print technologien zijn bezig zich te ontwikkelen. Hierbij wordt gezocht
naar snellere en goedkopere productie, maar ook betere standaarden. De
beschikbaarheid en eigenschappen van materiaal zijn hierbij belangrijke factoren.
Een trend voor in de toekomst is het direct printen in meerdere materialen.

Soorten 3D-printen
Stereolithografie SLA
De oudste van de additieve fabricage technieken is
Stereolithografie (SLA). Een bouwplatform
gespendeerd in de vloeistof zakt tot een laagdikte
onder het oppervlak. Een laser belicht selectief het eerste 2D
patroon. Het bouwplatform zakt een laagdikte en het proces herhaald zich
tot het laatste 2D patroon. Een variant op deze technologie is Digital Light
Processing (DLP). Hierbij wordt het 2D patroon in een keer belicht door middel
van een beamer. Beide technieken zijn afhankelijk van ondersteuning om
overhangende gedeeltes van het model te ondersteunen. Deze ondersteuning, of
support, moet na het print proces worden verwijderd. Ook is het materiaal UV
gevoelig en zal tijdens gebruik verkleuren en mechanisch verslechteren.

Selective Laser Sintering SLS

De naam verraadt al veel over de techniek: het selectief sinteren van materiaal
met een laser. Sinteren is een materiaal tot net onder het smeltpunt verwarmen.
Tijdens het sinteren hechten de deeltjes materiaal aan elkaar, zonder dat het
materiaal vloeibaar wordt.
Een roller legt een dunne laag poeder over het bouwplatform. Een laser sintert
het eerste 2D patroon in deze laag. Vervolgens zakt het bouwplatform een
laagdikte en legt de roller weer een laag poeder neer. Dit proces wordt herhaald
tot het model klaar is. Een groot voordeel van de techniek is dat het model
ondersteund wordt in de bak met ongesinterd poeder. Support materiaal en
de bijbehorende, tijdrovende nabewerking is dus niet nodig.

3D Printing - 3DP
Bij 3DP spreidt een roller een laag poeder over een bouwplatform. Een printkop
deponeert selectief een bindvloeistof om zo het eerste 2D patroon uit te harden.
Het model kan in full color geprint worden door de kleur van de bindvloeistof te
variren. ZCorp. werkt met gipsachtige materialen, waardoor de sterkte van de

modellen nog weleens te wensen overlaat. De techniek wordt ook toegepast in

metaal. Hier wordt het model na het printen gempregneerd met het
bouwmateriaal. Ook wordt deze technologie sinds kort toegepast om keramiek te
3D printen. Na het verlijmen wordt het model geglazuurd en afgebakken.

Multi Jet Modeling - MJM

De Multi Jet Modelling techniek bouwt een object op uit dunne lagen was en lijkt
op inktjet printen. Ontwerpers gebruiken deze 'breekbare' modellen vooral om
complexe vormen te visualiseren. Een wasplotter bouwt laag voor laag het object
op. De kop van een plotter kan wel uit 100 individuele wasnaalden bestaan.

Fused Deposition Modeling FDM

De FDM technologie is een klassieke maar erg betrouwbare technologie. Het is
vergelijkbaar met een lijmpistool waarbij het printmateriaal door verhitting
stroperig wordt en via een dunne spuitmond wordt aangebracht. Op deze manier
wordt laag voor laag het 3D model opgebouwd. De fijnheid van de structuur is
afhankelijk van de breedte van de spuitmond. Hoe smaller de spuitmond hoe
fijner de structuur. De kwaliteit van het model hangt af van de gebruikte machine
en voor eindproducten is vaak nabewerking nodig. Deze techniek is geschikt voor
een uitgebreid scala van kunststof toepassingen. De professionele FDM printers
hebben naast de spuitmond voor het printmateriaal een tweede spuitmond. Deze
spuitmond wordt gebruikt om supportmateriaal aan te brengen. Dit materiaal
zorgt voor de nodige ondersteuning, bij
bijvoorbeeld overhangende delen,
tijdens het uithardingproces van het
printmateriaal. Dit materiaal wordt na
het printen verwijderd.
De toepassingen voor deze technologie
liggen voornamelijk in het maken van
constructieve modellen en volume
studies in de conceptfase van de
productontwikkeling. Ook zijn er
mogelijkheden voor het genereren van
(kleine) series op machines met een
groot bouwvolume.

Polyjet
De meest recente 3D print technologie
is ontwikkeld door een Isralische
uitvinder en is een verlenging van het huidige SLA. Hij is hoe kan het ook
anders begonnen vanuit zijn garage en heeft in 1999 de Polyjet technologie
gepatenteerd. De Polyjet technologie is sterk vergelijkbaar met de 2D inkt jet
printtechnologie, waarbij niet inkt maar materiaal geprint wordt.
De
printkop van een Polyjet printer bestaat uit
Verschil FDM en Polyjet

honderden minuscule spuitmondjes.

De 3D printer spuit hierdoor zeer kleine druppeltjes printmateriaal. Om het
printmateriaal door de kleine spuitmondjes te krijgen moet het extreem vloeibaar
zijn. Om inzakken te voorkomen wordt direct na het aanbrengen van de druppels
het materiaal gedroogd door middel van Uv-licht. De resolutie van deze printers
ligt rond de 1200 1600 dpi. Hierdoor is het mogelijk om modellen te printen met
een zeer fijne en gladde structuur. Er kan zelfs worden gekozen om een 3D model
mat of glanzend te printen. Nabewerking is niet of nauwelijks nodig. De hoge
resolutie maakt het mogelijk 3D modellen te printen met een zeer hoog
detailniveau zoals dun wandige 3D modellen. Polyjet 3D printers kunnen
verschillende materialen en kleuren tegelijkertijd printen. Zo is het mogelijk om in
n printopdracht een 3D model printen met verschillende
materiaaleigenschappen en kleuren. Net zoals bij de FDM technologie wordt met
een tweede printkop supportmateriaal geprint. Het supportmateriaal van de
Polyjet technologie wordt anders verwijderd dan het supportmateriaal bij FDM.
Het materiaal wordt onder hoge druk met water verwijderd.
Omdat deze technologie fijner print dan FDM is het toepassingsgebied groter. Net
zoals bij FDM zijn deze printers al vroeg in het ontwerpproces inzetbaar voor
constructieve modellen en volume studies. Daarnaast is het ook geschikt om look
& feel studies uit te voeren en om (spuitgiet)mallen te maken voor nulserie
productiemodellen.

Continuous Liquid Interface Production - CLIP

Zoals eerder benoemd gaan we het hier hebben over de CLIP van Carbon3D.
Traditioneel gemaakte 3D geprinte onderdelen zijn over het algemeen
onsamenhangend. De mechanische eigenschappen zijn afhankelijk van de
richting waarin de onderdelen werden afgedrukt vanwege de layer-by-layer
benadering.
Onderdelen geprint met CLIP lijken veel
meer op spuitgiet onderdelen. CLIP
produceert consistente en voorspelbare
mechanische eigenschappen, waardoor
delen die glad aan de buitenkant en
solide vanbinnen zijn. Maar hoe werkt
het nou?
Het werkt door het projecteren van licht
door een zuurstofdoorlatend venster in
een reservoir van UV uithardende hars.
Het bouw platform lift continu als het
object wordt gekweekt. De zuurstof
werkt aldus om te voorkomen dat
de hars uithardt in bepaalde gebieden
aangezien het licht juist en alleen die gebieden uithardt die niet blootgesteld

worden aan de zuurstof.

Dus zuurstof kan een dode zone binnen de hars
aanmaken die ongelooflijk precies tientallen microns dik (de diameter van 2-3
rode bloedcellen) -. In deze subsectie van deZuurstof
hars, is letterlijk onmogelijk
om fotopolymerisatie te laten plaatsvinden. doorlaten
De machine maakt vervolgens een
de laag
reeks van dwarsdoorsnede beelden met behulp van UV-licht op een manier die
lijkt op het afspelen van een film.
Het hart van het CLIP proces is een speciaal venster dat transparant voor licht en
doorlatend is voor zuurstof, zoals een contactlens.
Door het regelen van de zuurstofstroom door het raam, creert CLIP een "dead
zone" - een dunne laag uitgeharde
hars tussen het raam en het object.
Hierdoor kan gebouwd worden
zonder te stoppen. Als een continue
reeks van UV beelden worden
geprojecteerd, wordt het object
omhoog getrokken uit het harsbad.
Geavanceerde software beheert het
gehele proces door regeling van de
variabelen.
Terwijl de snelheid afhankelijk is van
verschillende factoren, bij de
traditionele 3D-printers duurt het
printen uren of zelfs dagen om te
voltooien. CLIP 25 tot 100 keer
sneller.

Desktop printers
Desktop printers zijn er al in de FDM
afdeling. Ze worden steeds kleiner,
goedkoper en beter toegankelijk voor
de consument. Waar vroeger alleen
nog grote bedrijven bij konden komen
met de grote professionele printer,
wordt het steeds gemakkelijker voor
de consument. Deze hype lijkt van de
afgelopen jaren maar 3D printen bestaat al ruim een kwart eeuw. Vanwege het
vervallen van patenten is er nu een drukte ontstaan. De afgelopen jaren zie je
steeds meer desktop printers verschijnen op crowdfunding websites zoals
Kickstarter. Deze worden steeds mooier en beter.
Maar waarom zijn er nog geen SLA of SLS printers op desktop formaat?
SLA is de meest populaire vorm van het 3D printen. Sinds 2009 zijn er steeds
meer patenten hier op aan het vervallen. Hierdoor komen er steeds meer desktop
printers. Een grote golf aan nieuwe SLA en SLS printers zijn komen opdagen sinds
2009.
SLS printen is over het algemeen gebruikt bij het printen met metaal, wat
momenteel onmogelijk is voor een FDM of SLA printer ook al zijn er wat
primitieve probeersels aan het opkomen, en we kunnen op de grens zijn van het
printen van metaal met SLA. Een desktop printer zou het mogelijk maken voor

consumenten om voorbij de plastic snuisterijen te gaan en in de juwelen,

gereedschap en zelfs wapens.
Die explosie van SLS printers is nog niet gekomen. FDM is nog steeds het meest
dominant in de desktop print afdeling.
Waarom de SLS printers nog niet zo ver zijn? Het antwoord is dat SLS printers
simpelweg te gevaarlijk, rommelig en heel moeilijk te bouwen zijn. Terwijl de
laser in een SLA printer vergelijkbaar is met die van een Blu-ray speler en redelijk
onschadelijk is een SLS laser is sterk genoeg om gevaarlijk te zijn voor ieder
mens die er mee in contact komt. En in het ontwerp voor een SLS printer zitten
doorgaans zuigers, rollers en gas kamers, wat het veel moeilijker maakt dan de
basis hobby printers die gebouwd worden.
Maar dat heeft hobbyisten er niet van
weerhouden om het te proberen. MetalBot,
SLS Wax Printer en OpenSLS zijn allemaal
open-source projecten die beschikbaar
zijn voor iedereen die genteresseerd is in
het maken van een eigen SLS printer.
Oprichter OpenSLS, Andreas Bastian, is
bezig met het ombouwen van
lasersnijders naar SLS printers. Ze zijn
relatief alledaags en goedkoop en gebruiken
een laser die vrijwel gelijk is aan die van
SLS printers. Terwijl zijn project het
toegankelijker kan maken voor kantoren als iets minder verfijnd, twijfelt hij dat
een consument vriendelijke SLS
Een lasersnijder omgebouwd tot SLS
printer
printer om de hoek is.
Zodra er meer hoofden gaan werken aan het probleem zullen er veel
betekenende doorbraken komen op het gebied van materialen. Ze zullen nog niet
zo snel in huizen of garages terecht komen. SLS is een stuk moeilijker en duurder
proces als SLA of FDM want er zijn een paar zeer serieuze problemen op het
gebied van materiaal omgang en veiligheidsnormen.
Wat zeker zal gebeuren is het dramatisch dalen van prijzen voor een
professionele SLS printer.
SinterIt, een bedrijf opgericht door ex Google medewerkers, willen dit jaar een
SLS printer op de markt brengen voor 5000$.

Markt
Al jarenlang is er een sprake van groei in de 3D-print industrie. Volgens
WohlersAssociates is de samengestelde jaarlijkse groei (compound annual growth
rate, of CAGR) van de wereldwijde inkomsten uit alle producten en servies van de
3dprintindustrie de afgelopen 25 jaar gemiddeld 24,5%. Over de afgelopen 3 jaar
is de CAGR zelfs 27,4%.
De markt voor servicebureaus rondom 3D-printen, bedrijven die diensten
verlenen zoals modeling of printen in opdracht, groeide het hardst. Ook is nog
steeds sprake van een snelle toename van de inkomsten uit verkoop van
materialen voor 3D-printen. De verwachting is dat de gehele 3D-printindustrie de

komende jaren met dubbele cijfers zal blijven groeien en dat de verkoop van 3Dgeprinte producten en services in 2017 wereldwijd een omzet van 6 miljard dollar
zal bereiken. Nu ligt deze omzet rond de 2 miljard dollar.
Wohlers ziet wel een afzwakking van de groei in de verkoop van desktop 3Dprinters. Hij geeft als mogelijke reden een verzadiging van de markt van 'early
adopters' (hobbyisten, makers, ontwerpers), terwijl de kwaliteit en het
gebruiksgemak van de huidige machines niet op een niveau is dat de
consumenten gewend zijn van elektronica. In totaal zijn in 2012 wereldwijd
35.500 desktop printers verkocht. Dit jaar wordt een verkoop verwacht van rond
de 50.000. Een voorbeeld van het toenemend gebruik van de desktop printers
binnen bedrijven is te zien bij Ford Motor Company. Daar zijn honderden 'thuis
3D-printers' aangeschaft voor ontwerp- en ontwikkelfase. Ook de toepassing van
3D-printen verschuift. 10 jaar geleden werd slechts 4% van de technologie
gebruikt voor eindproducten of onderdelen van eindproducten. Nu is dat 30% en
de verwachting is dat deze stijging flink doorzet. De huidige stand van zaken op
het terrein van 3D-printen in het internationale bedrijfsleven wordt mooi
weergeven in onderstaand figuur.

Nederland
Hoe snel groeit de 3D printing industrie?

In 2013 was de totale omzet voor 3D printers

wereldwijd tussen de 2 en 4 miljard euro. Dat is een
aanzienlijk bedrag, echter wordt er voor 2018 zelfs
een
omzet van 10 tot 14 miljard euro verwacht! Een
enorme groei die vooral te danken is aan de
luchtvaart, de ruimtevaart, auto industrie en
medische toepassingen. De verdeelsleutel ligt op dit moment op; 30% voor de
verkoop van printers, 30% voor producten en 17% voor grondstoffen en de rest
voor dienstverlening, software, training en advies.

Nederlandse 3D printing industrie

In Nederland was de omzet ongeveer 45 miljoen euro. Dat is een schatting omdat
er geen volledig zicht is op de markt. Er worden 3D printers gebruikt in de
industrie, welke vaak professionele en veel duurdere printers zijn. Ze worden in
Nederland niet vaak gebruikt voor onderdelen en eindproducten met 3D printing,
zoals dat door autofabrikanten in de VS bijvoorbeeld wel gebeurd.
In Nederland worden deze industrile 3D printers wel vaak gebruikt voor
Rapid Prototyping, ook wel fysieke prototypes. Een ander aanzienlijk onderdeel
van de Nederlandse 3D printing industrie zijn thuisprinters. Dankzij levendige
gebruikersgroepen zoals die van 3DHubs, worden thuisprinters in contact
gebracht met mensen die zelf nog geen printer in huis hebben maar wel gebruik
maken van 3D printen.

Ontwikkelingen 3D printing industrie

In de totale omzet binnen de industrie speelt 3D printing een zeer kleine rol, met
minder dan 1 procent. Het is echter wel een markt die
jaarlijks met
ruim 30% groeit. De introductie van
verscheidene betaalbare en gebruiksvriendelijke printers
zal de
drempel verlagen voor de eindconsument en hobbyist.
Daarmee zal de ontwikkeling van 3D printing voor een
belangrijk deel afhankelijk zijn van de consument en niet
per se van de industrie. Voor consumenten speelt het aspect van het maken van
unieke objecten een belangrijkere rol, in tegenstelling tot de industrie dat vaak
met veel grotere aantallen werkt.

2015
Hoe 3D-printen zich in de toekomst zal gaan ontwikkelen is nog lastig te
voorspellen. Experts zijn wel razend enthousiast over deze technologie en de
ontwikkelingen kunnen zich erg snel opvolgen. We kennen allemaal de snelle
opkomst van het internet en mobiele telefoons, een soortgelijke opmars zou 3Dprinten ook kunnen maken. We weten al dat er meerdere commercile bedrijven
bezig zijn met het produceren en gebruiken van deze technologie.
3D-printen zal de internationale economie ook drastisch kunnen gaan
veranderen. Op een gegeven moment kan het zo zijn dat huishoudens ook volop
gaan printen. Retail en logistiek wordt dan voor een groot gedeelte overbodig.
Waarom zou u nog naar de winkel gaan om uw schoenen te kopen? U kunt ze
gewoon uitprinten.

Dit jaar worden er ongeveer 220.000 3D-printers verkocht, twee keer zo

veel als in 2014. Deloitte ziet de 3D-printer als de nieuwe Industrile
Revolutie, maar vooral voor de zakelijke markt, niet zozeer voor
consumenten. De goedkopere 3D-printers onder de $ 1000 zijn
namelijk nogal beperkt in gebruik. Met die huis-, tuin- en keuken-3Dprinters kun je kleine voorwerpen maken van slechts n of hooguit twee
soorten plastic en er zijn nu eenmaal weinig apparaten en voorwerpen in
huis van dat type plastic. Bovendien zijn de printers lastig in gebruik. Er

zijn tegenwoordig genoeg cursussen te vinden die je daar bij kunnen

helpen maar het blijft een uitdaging. Bij 1 van die materialen moet Het
oppervlak waar het geprinte voorwerp op komt een bepaalde temperatuur
hebben, als deze te heet of te koud is, is je printje als snel gefaald. Pas
eind 2016 is slechts 10% van de 3D-printers onder de
$ 1000 van het type plug & print.

Voorspellingen
Fabrikanten over een breed spectrum van industrien zijn allemaal actief in het
loodsen en gebruiken van 3D-print technologien. Prototyping blijft de reden
waarom bedrijven blijven streven naar 3D-printen, met de mogelijkheid tot
verbetering van de ontwikkeling van nieuwe producten.
Deze en vele andere wegpakkers zijn samengevat in het volgende overzicht van
de 3D-printmarkt met voorspellingen en schattingen.

General Electric is van plan om 25.000 LEAP engine nozzles in de

massaproductie te doen met Additive Manufacturing (AM) en

hebben al $22 miljard aan verplichtingen. Prognoses voor de groei

van de AM markt door het vermogens onderzoek analisten variren van:
$7 miljard in 2020, op 18 procent CAGR, tot oplopende markt scenario's zo
hoog als $21,3 miljard in 2020, op 34 procent CAGR.

Volgens Wohlers Report 2014

verwacht de wereldwijde 3D print
industrie nu te groeien van $ 3.07
miljard in de omzet in 2013 naar
$ 12.8 miljard in 2018, en meer
dan $ 21 miljard in de wereldwijde
omzet in 2020. Wohlers Report 2013
had de prognose dat de industrie zou
uitgroeien tot een $ 10.8
miljardenindustrie voor 2021.

Prototyping (24,5%), productontwikkeling (16,1%) en innovatie

(11,1%) zijn de drie meest voorkomende redenen dat bedrijven
zich bezighouden met 3D printen. Van de ondervraagden in een
recente studie van Gartner, had 37% net een 3D-printer binnen hun
organisatie, waarvan 18% in bezit van 10 of meer. Het gemiddelde aantal
printers per organisatie is 5.4.

Gartner voorspeld dat de 3D print markt wereldwijd zal groeien

van $ 1.6 miljard in 2015 tot $ 13.4 miljard in 2018, met het
bereiken van een 103,1% CAGR. Allied Market Research (AMR)
voorspeld dat de 3D print markt zal groeien van $ 2.3 miljard in 2013 tot $
8.6 miljard in 2020, met het bereiken van een CAGR van 20,6%.

3D Systems 'omzet in het ontwerp en de productie steeg 27% in

2013-2014, groeiend tot $ 609.8 miljoen in de verkoop. De verkoop
in gezondheidszorg steeg 80%, van $ 71.7 miljoen in 2013 tot $ 129.3
miljoen in 2014. De consument segment van 3D Systems 'business groeide
met 26% in het afgelopen jaar, van $ 34.8 miljoen in 2013 naar $ 43.8
miljoen in 2014.

PwC schat dat 67% van de fabrikanten al gebruik maken van

3D-printen. Hiervan experimenteert 28,9% om te bepalen hoe 3D
printen optimaal kan worden gentegreerd in het productieproces.
24,6% maakt gebruik van 3D-printen voor prototyping.

Siemens voorspelt dat 3D printen 50% goedkoper en tot 400%

sneller in de komende vijf jaar zal worden. Siemens heeft ook
voorspeld dat het 3D printen een 7.7B ($ 8.3b) wereldwijde markt zal zijn
bij 2023.

De wereldwijde 3D print markt werd getaxeerd $ 2.3 miljard in

2013 en is naar verwachting de$ 8.6 miljard te bereiken in 2020.
Met het verkrijgen van een samengestelde jaarlijkse groei (CAGR)
van 20,6%. Zie de onderstaande afbeelding voor meer specifieke
bevindingen uit dit rapport.

CSC heeft een draaiboek van 3D print adoptie gecreerd in zeven

sectoren, waaronder de algemene productie en levering beheer.
Het draaiboek laat zien hoe 3D print industrie de waardeketens zal
revolutioneren in de tijd.

Het Deel van 3D-printen in de auto-industrie zal naar Verwachting

stijgen van $ 365.4 miljoen in 2015 tot $ 1,8 miljard in 2023, met
het verkrijgen van een 19,51% CAGE.
De ruimtevaart industrie
met gebruik van 3D-geprinte oplossingen zal naar verwachting stijgen van
$ 723 miljoen in 2015 tot $ 3.45 miljard in 2023, met het verkrijgen van
een 18,97% CAGR.

Waarschuwing
De maakindustrie moet 3Dprinting gaan omarmen,
want de technologie zal
een grotere impact op
economien en de
maatschappij gaan krijgen
dan het internet, zegt een Australische technologiespecialist en venture
capitalist.
Steve Sammartino is een digitale ondernemer en venture capitalist die bedrijven
adviseert hoe ze zich aan kunnen passen aan de verwoestende technologien en
de digitale revolutie.
Volgens Sammartino gaat 3D-printing alles veranderen aan de manier waarop we
zullen leven over een paar jaar. Een van de sterke punten is dat het
't
maken democratiseert. Het maken en verkopen van dingen is
gewoon ng belangrijker dan informatie (internet), aldus
Steve. Het heeft ook totaal geen zin om je er
tegen te verzetten. Het beste wat maakbedrijven
kunnen doen, is zich laten adviseren hoe ze het
kunnen gebruiken als platform en hoe ze door
samen te werken met hun klanten snellere
innovatie te kunnen krijgen dan alles zelf blijven
proberen te doen.
We hebben aan de sociale netwerken gezien dat alles zelf
blijven doen zonder de gebruikers erbij te betrekken een strategie is die
simpelweg niet werkt.
Zelfs bedrijven die niets maken moeten opletten, want in de tijd van de opkomst
van het internet dachten we ook dat het alleen interessant zou zijn voor de
media, maar we hebben gezien dat het elke sector heeft veranderd.
Het internet is een belangrijk onderdeel geworden van onze business en 3Dprinting, hoewel we nu nog niet helemaal kunnen inschatten op welke manier,
gaat zonder twijfel alles veranderen wat we doen. Van simpele handelingen en de
plaatsen waar we werken tot alle mogelijke manieren waarop we nu zaken doen.
Zelfs de manier waarop onze huizen gemaakt en ingericht worden gaat
veranderen. En op ons eten gaat het impact hebben. Slimme merken zijn die
merken die onderdelen van geprint voedsel gaan verkopen.
Het toegankelijker maken van 3D-printing brengt wel risicos met zich mee vindt
Sammartino. Een van de onvoorziene omstandigheden gaat het printen van
wapens zijn en tevens het feit dat er producten op de markt gaan komen die niet
getest zijn op veiligheid. Wie zijn plicht is dat? Dat van degene die het bestand

verstuurt, of van diegene die het print, of van de software ontwerper of de

scanner?
Feit is in elk geval dat hoewel niet duidelijk is er grote veranderingen en
doorbraken in (en door) de technologie gaan plaats vinden, maar het wat, hoe,
wanneer en wie is nog niet duidelijk. Maar dat was ook niet duidelijk toen we met
zijn allen met een 14.4k modem internetten en Google, breedband internet,
YouTube, Facebook, mobiel internet en apps nog moesten komen

Toekomst 3D printen
Van protheses tot pizza's; wetenschappers zijn de arena van het 3d-printen volop
aan het verkennen. Hier een paar opvallende voorbeelden op een rijtje.
Schoenen
Het kopen van schoenen wordt vaak bemoeilijkt door het feit dat geen enkele
voet hetzelfde is, terwijl ons confectiesysteem al heel lang berust op
standaardmaten. Daarom biedt het printen van schoeisel een functionele
uitkomst (en is het ook nog een modische aangelegenheid). Inmiddels zijn er al
vele grote merken die het bovenwerk of de zool van hun schoeisel laten
genereren door een 3d-printer. Ook ontwerpers schuwen de printer niet. Zo
maakte Nederlands trots Pauline van Dongen internationaal furore met haar 3ddesign schoenen. Lucy Beard uit San Diego zag ook brood in het 3d-vakmanschap
en zette feetZ op. De custom-size stappers begeven zich nog in de testfase maar
worden naar verwachting einde van het jaar op de markt gebracht.
Kleding
Deze 3d-kledingprinter maakt het rond 2050
mogelijk om geen kleding meer te verspillen en
te besparen op transportkosten. In enkele
handelingen kies je een kledingstuk op basis
van functionaliteit, kleur en materiaal en komt
deze - helemaal naar jouw wens - uit de printer
rollen. Over 36 jaar hoeven ontwerpers alleen
nog (betaald) patronen aan te leveren en
behoren massaproductie en export tot het
verleden. Is je kledingstuk uit de mode of kapot?
Laad het item gewoon opnieuw in de printer. Op
deze manier kun je de vezels hergebruiken.
Meubels

Ontbreekt het aan interieur en heb je wat ruimte - en geld - over? Dan kun je
misschien wel het beste een BigRep aanschaffen. Dit consumentenmodel printer
maakt het mogelijk om meubels op ware
grootte te printen. Inmiddels zijn er al een
kunstig uitziende wandtafel n
bijzettafel geprint met deze uit de kluiten
gewassen 3D-printer.
Check deze timelapse van het 3dprintproces.
Autos
In september van dit jaar zal Local Motors, tijdens de International Manufacturing
Technology Show te Chicago, zijn eerste 3d-geprinte elektrische auto bouwen en
tonen. Door gebruik te maken van deze technologie worden productiekosten
gehalveerd en staat deze auto symbool voor een duurzamere
(productie)toekomst.
Huizen
Ook woningnood hoeft in de toekomst geen probleem meer te vormen. Binnen 20
uur kan een 3d-printer een huis uitdraaien, inclusief elektra en fundering. Zo zou
het zo maar kunnen dat sloppenwijken en tentenkampen in de toekomst tot het
verleden gaan behoren. Bekijk voor meer informatie de inspirerende Ted-talk van
Behrokh Khoshnevis.

Voedsel
Het 3d-printen van onze etenswaren kan een revolutie veroorzaken in de omgang
met de distributie en het transport van voedsel. Terwijl de NASA lekker bezig is
om een 3d-geprinte pizza te ontwikkelen zodat astroboys n girls in de ruimte
ook heerlijk kunnen snacken, is er volgend jaar voor ons een Foodini beschikbaar.
Bij deze culinaire 3d-tovenaar vul je de cartridges met elk gewenste product. Met
een klik op de muis wordt je maaltje geprint. Het apparaat schijnt vooral tijd te
besparen bij het maken van ravioli. Qua design zou de Foodini niet misstaan in de
keuken van menig foodie, maar ik kan me een betere gadget bedenken waar ik
duizend euro aan zou besteden, aangezien het apparaat niet kan koken.
Protheses
Plastic is een van de meest gebruikte materialen in de cartridges van een 3dprinter. Dit materiaal biedt talloze mogelijkheden op het gebied van
productontwikkeling. Zo zorgde een geprint exoskelet ervoor dat deze dame weer
kan lopen en zijn in Afrika inmiddels vele oorlogsslachtoffers geholpen door Mick
Ebeling. Hij bracht de 3d-printer naar Zuid-Sudan en realiseerde ter plekke een
lab n opleidingscentrum voor prothese-techniek. Inmiddels wordt er een arm per
week geprint.
Organen
De huid is ons grootste orgaan. Geen wonder dat talloze wetenschappers zich
toeleggen op het reconstrueren van 3d-geprint menselijk weefsel. Waar het
voorheen mogelijk was om alleen microscopisch dun weefsel te printen, zijn
wetenschappers van Harvard er recentelijk in geslaagd om weefsel te uit te
draaien dat zichzelf in leven houdt. Door minuscule bloedvaten toe te voegen
blijft het geprinte weefsel doorbloed, dus intact. In de toekomst zal deze techniek

het mogelijk maken om medicatie te testen op levensechte huid en vormt de

ontwikkeling een doorbraak in het voorzien van donorhuid.
Embryos
Voor aanstaande ouders is het inmiddels mogelijk om het embryo daadwerkelijk
vast te houden. Een 3d-printer is er op basis van een echo in geslaagd een
realistisch plastic model van een foetus af te leveren. In eerste instantie bedoeld
als diagnostische methode om prenataal medische afwijkingen op te sporen,
kunnen nu alle aanstaande ouders een dergelijke 3d-echo van hun kind kopen.
Een van de mooie bijkomstigheden is dat blinde ouders nu ook hun kind kunnen
zien.
4D printen
Nu 3D printen langzaam inburgert in de industrie en de samenleving, zijn
onderzoekers Professor Marc in het Panhuis en promovendus Shannon Bakarich
bezig met het ontwikkelen van 4D geprinte objecten. Beide onderzoekers werken
op de Australische University of Wollongong
in het ARC Centre of Excellence for
Electromaterials Science (ACES) aan de
extra dimentie van 3d printen: 4d-printen.
Net als bij 3d-printen gaat het om
driedimensionale structuren, maar deze
geprinte objecten veranderen na verloop
van tijd de vierde dimensie en nadat ze
uit de printer zijn gerold nog van vorm. Dit
kan onder meer onder invloed van een
externe stimulator zoals temperatuur of van
water gebeuren, bijvoorbeeld omdat bepaalde stoffen in het materiaal uitzetten
wanneer zij in contact met water komen.
Deze baanbrekende wetenschap belooft vooruitgang
De onderzoekers
naast een 4D printer
in talloze gebieden, zoals bijvoorbeeld de geneeskunde,
de bouw, automatisering en robotica. De onderzoekers hebben hun aandacht
gericht op het medische gebied van zachte robotica, namelijk het vervaardigen
van een klep die zichzelf activeert in reactie op de temperatuur van het water
waar de klep zich in bevindt.

Het nut van 3D-printen

Het 3D- printen staat consumenten toe om zich aan te zetten tot massale
aanpassingen aan bestaande producten. Die ene afstandsbediening die net niet
lekker in de hand ligt of je wilt een verbeterde standaard voor je mobiele
telefoon. Alles is mogelijk met een 3D- printer. Maar wat is voorlopig nou het nut
van de 3D printer?
Met 3D printen wordt je in staat gesteld tot massale aanpassingen aan
producten, ook wel de mogelijkheid tot personalisatie van bestaande producten
naar eigen eisen en wensen genoemd. Zo kun je je eigen sieraden maken of je
eigen telefoonhoesje. Daarnaast is maatwerk tegenwoordig ook heel belangrijk
geworden voor de consument. Mensen nemen steeds minder genoegen met
massaal geproduceerde goederen en willen invloed kunnen uitoefenen op het
ontwerp. Bedrijven zoals Nike, Smart en Prada bieden klanten de mogelijkheid dit
te doen. Het proces van 3D printen betekent een enorme vrijheid voor
ontwerpers. Bijna iedere denkbare vorm kan geproduceerd worden met deze

digitale productietechniek. Een object met meerdere beweegbare en complexe

onderdelen kan in 1 enkele print uit de 3D printer komen. Verder kan met 3D
printen binnen dezelfde kamer meerdere producten gemaakt worden op
hetzelfde moment zonder extra kosten. En als een onderdeel van een product
kapot is, kun je deze 3D printen en vervangen in plaats van een heel nieuw
product aan te schaffen.
Het voordeel van 3D printen is dat het makkelijker is om complexe producten te
maken die eerst nog niet gemaakt konden worden met de bestaande productie
methoden zoals spuitgieten en vacum vormen.
Voor het industrile produceren is een van de meest dure, tijdrovende en
arbeidsintensieve onderdelen van het productieproces is
het produceren van gereedschap. Voor lage tot medium
volume toepassingen kan 3D printen de behoefte van
gereedschap productie elimineren en zo ook de kosten,
doorlooptijden en arbeid die er mee verbonden zijn. Zo
kunnen onderdelen specifiek ontworpen worden om
montage eisen kosten te reduceren.
Maar het nut van een 3D printer kan je ook veel dichter bij
huis zoeken. Onder de vlag Technology is just a tool. People give it a purpose
brengt een producent van 3D printers n van de mooiste voordelen in beeld: het
driedimensionaal maken van fotos. En ook al denken we dat dit in de toekomst
de enige reden zal zijn waarom mensen deze dingen aanschaffen, wat mij betreft
heeft 3D printen daarmee al voldoende bestaansrecht.
Natuurlijk is het een leuke gadget en bijzonder om een familiekiekje in 3D te
printen. Maar stel je nou eens voor dat je een fantastische fotograaf bent, die in
de bloei van zijn leven door ziekte zijn zicht is verloren. Dan is een printer toch
geweldig om beelden terug te brengen? En wat dacht je van mensen die al vanaf
hun geboorte niet kunnen zien? Bij ons bestaan herinneringen vooral uit beeld.
Heb jij je wel eens afgevraagd hoe zij herinneringen opslaan? Hoe mooi moet het
voor hen zijn om een foto van een waardevolle herinnering uit een gelukkige
kindertijd ineens te kunnen voelen?

Momenteel is het 3D-printen nog niet erg handig in gebruik. Het is mogelijk om
een 3D-printer aan te schaffen vanaf 250, -, maar de printers hebben nog geen
hoge resolutie en ook de snelheid kan tegenvallen. Wanneer u iets kleins wilt
laten printen zoals een fluitje, dan zijn er nog zeker 10 minuten nodig.

Pete Basiliere, die voor onderzoeksbureau Gartner de printermarkt bestudeert,

voorspelt dat 3d-printers de komende jaren thuis nog nauwelijks gebruikt zullen
worden.
"Mensen die vandaag met 3d-printers werken zijn nieuwsgierig en willen
experimenteren. Het weerhoudt ze niet dat er aanpassingen aan de printer

moeten worden gemaakt om een print te doen slagen", aldus de analist. Maar
voor consumenten is de drempel nog veel te hoog, denkt hij.

Bronnen
Inleiding:
industriale-

SLA/SLS
3DP
MJM
FDM/Poly
technologie
CLIP

http://dirkzwagerasv.nl/2013/09/25/3dprinten-risicoas-en-gevaren-van-ade-derderevolutiea/
http://www.want.nl/de-belofte-van-3d-printen-1-crash-course-3d-printen/
http://www.want.nl/de-belofte-van-3d-printen-deel-3-de-techniek-12/
http://www.want.nl/de-belofte-van-3d-printen-deel-4-de-techniek-22/
http://www.3dprinter.nu/multi_jet_modelling.php
http://www.layertec.nl/blog/het-verschil-tussen-fdm-en-polyjet-3d-printerhttp://carbon3d.com/
http://www.3d-printmagazine.com/baanbrekende-nieuwe-3d-printtechnologie-25-

100x-sneller/
Desktop
https://gigaom.com/2014/04/25/why-you-wont-see-a-laser-sintering-3dprinter-on-your-desk-anytimesoon/
SLS printer
http://3dprint.com/25453/sinterit-sls-3d-printer/
Markt
http://www.3dprintwereld.com/41
Nederland
http://www.3dprimeur.nl/3d-nieuws/3d-printers-ontwikkelingen/
2015
aandelenkopen.nl/advies/3d-printen/
http://www.nrcq.nl/advertorial/consumenten-kunnen-3d-printen-voorlopig-vergeten
Voorsp.
http://www.forbes.com/sites/louiscolumbus/2015/03/31/2015-roundup-of-3dprinting-marketforecasts-and-estimates/
Waarsch.
http://www.3d-printmagazine.com/3d-printing-krijgt-grotere-impact-opeconomie-dan-internet/
Toekomst 3D http://www.firestarters.nl/nl/detail/general_article/huisje-boompje-beestje-9toekomstigeontwikkelingen-in-3d-printen
http://3dtrends.net/3d-printen/16-nieuws/42-4d-printen-komt-eraan.html
Nut van
http://3dprintingindustry.com/3d-printing-basics-free-beginnersguide/benefits-commercial-value/
www.nu.nl/gadgets/3807749/waarom-er-voorlopig-nog-geen-3d-printer-bij-u-in-huisstaat.html
http://www.ground3d.nl/over-3d-printen/een-revolutie/
http://aandelenkopen.nl/advies/3d-printen/

Afbeelding bronnen

https://www.llowlab.nl/wp-content/uploads/Cubify-3D-printer.png
http://www.want.nl/wp-content/uploads/2013/02/Failed_parts1.jpg
http://www.technoskills.nl/SCORM/TS090_3D_printen__Kennis_maken_met_3D_printen_PO000__/card
/Diverse_afbeeldi
ngen_van_3D_producten_en_toepassingen.jpg
http://www.3d-printmagazine.com/wp-content/uploads/2015/04/DSC_0001.jpg
http://www.ground3d.nl/wp-content/uploads/2012/11/4.-3D-printing.jpg
http://3dprint.com/wp-content/uploads/2015/06/sla1g.jpg
http://www.rapidprototyping.nl/fileadmin/_migrated/pics/SLA_techniek.png
https://gigaom2.files.wordpress.com/2014/04/screen-shot-2014-04-24-at-5-17-17-pm.png
http://www.layertec.nl/blog/het-verschil-tussen-fdm-en-polyjet-3d-printer-technologie
http://carbon3d.com/
http://www.3dprimeur.nl/wp-content/uploads/3d-printen-ontwikkelingen-300x169.jpg
http://www.3dprimeur.nl/wp-content/uploads/spaarvarkens-300x200.jpg
http://static.nrc.nl/advertorialspoetnik/files/2015/02/3d_tmt-predictions-1.png
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/AM-Adoption-Timeline.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/Wohlers-Associates-Worldwide-3DPrinting-Forecast2.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/reasons-to-pursue-3d-printing.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/3D-Systems-Revenue-highlights.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/PwC-Image-1.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/Siemens-3D-Printing.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/Siemens-market-analysis.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/global-3d-printing-graphic.jpg
http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/3D-Printing-Impacts.jpg

http://blogs-images.forbes.com/louiscolumbus/files/2015/03/total-market-for-3DP-Related-goodsand-services.jpg
http://images.gizmag.com/hero/makerbot-replicator2.jpg
http://www.npowetenschap.nl/.imaging/stk/wetenschap/zoom/media/wetenschap/noorderlicht/artike
len/2011/February
/44461377/original/44461377.jpeg

Felix heeft nog een leuk filmpje gemaakt wat het nut van een 3D printer nog een
beetje toelicht.
http://www.felixprinters.com/blog/benefits-of-3d-printer-businesses/