T.C.

MLL ETM BAKANLII

NAAT TEKNOLOJS

YEL ALAN VE BNA DII KAPLAMA

582YIM276

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. YEL ALANLARDA PARKE TAI, M TAI, BORDR VE OLUK ........................ 3
1.1. im Talar.................................................................................................................... 3
1.2. Parke Ta, im Ta, Bordr Ve Oluk Deme ........................................................... 4
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 13
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 15
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 16
2. AIK ALANA PARKE TAI KAPLAMASI YAPIMI .................................................... 16
2.1. Konut Binalar D evresi Parke Ta ve Bordr Deme ....................................... 16
2.1.1. Konut Binalar D Parke Ta Deme .............................................................. 16
2.1.2. Konut Binalar D Bordr Deme ................................................................... 23
2.2. Han Binalar D evresi Parke Ta Ve Bordr Deme .................................... 26
2.2.1. Han D Parke Ta Deme .......................................................................... 26
2.2.2. Han D Bordr Deme................................................................................ 27
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 28
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 33
RENME FAALYET-3 ................................................................................................... 34
3. OTOPARK VE FABRKALARDA PARKE TAI KAPLAMASI YAPIMI ................... 34
3.1. Otoparklarda Parke Ta Ve Bordr............................................................................ 34
3.1.1. Parke Ta Deme .............................................................................................. 34
3.1.2. Bordr Deme .................................................................................................... 35
3.2. Fabrika Demelerine Parke Ta Deme ................................................................. 35
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 37
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 39
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 40
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 42
KAYNAKA ......................................................................................................................... 43

ii

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK

582YIM276
naat Teknolojisi
Yap Yzey Kaplamacl
Yeil Alan ve Bina D Kaplama
Gerekli ortam salandnda rlve aletlerini kullanabilme,
krokilerini izebilme, fotoraflarn ekebilme, yerleim
rlve ls alma almalarn l alma tekniklerine,
standartlara uygun olarak doru ve eksiksiz yapabileceiniz
bir renme materyalidir.
40/32 (+40/32 Uygulama tekrar yaplmal)
Yeil alanlarda parke ta, im ta, bordr ve oluk deme
kaplamalarn yapma, bina d evresine, fabrika
demlerine parke ta, bordr kaplamalarn yapma
yeterliliini kazandrmak
Genel Ama
Okul ii gerekli ortam, okul d aratrma yapabileceiniz
kurulular belirtildiinde yeil alan ve bina evre
kaplamalarn standart ve ynetmeliklere uygun olarak
yapabileceksiniz.

MODLN AMACI

Amalar
1. Yeil alanlarda parke ta, im ta, bordr ve
oluk deme kaplamalarn yapabileceksiniz.
2. Bina d evresine parke ta ve bordr deme
kaplamalarn yapabileceksiniz.
3. Otoparklara ve fabrika demelerine parke ta
ve bordr kaplamalarn yapabileceksiniz.
Ortam: naat teknolojisi atlyesi, imalat yapan iletmeler,
uygulamaya elverili alanlar ve bilgi teknolojileri ortam

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

Donanm: Mala, krek, terazi, mastar, rp ipi, tokmak, el

arabas, tel fra, temizleme fras, mur, eki, hortumlu
su terazisi, inaat ivisi, elik erit metre, elenmi kum,
imento, parke ta ve bordrler, yamur oluklar ve benzeri
donanmlar ile ekipmanlar
Bu modldeki her faaliyet sonrasnda o faaliyetle
ilgili
deerlendirme
sorular
ile
kendinizi
deerlendireceksiniz.

LME VE
DEERLENDRME

Modl sonunda retmeniniz tarafndan uygulanacak

lme arac (uygulama, soru-cevap) ile kazandnz bilgi
ve beceriler llerek deerlendirilecektir.
iii

GR
GR
Sevgili renci,
lkemizde Arnavut Kaldrm olarak tabir edilen ta kaplamal yollara ska
rastlarz. Zamanla estetik ve dzgnln n plana kmas sonucu dzgn boyutlu doal
parke talar kullanlmaya balanmtr. Fakat doal ta parke retiminin giderek younlaan
talep karsnda uzun zaman almas ve yksek maliyetlere ulamas, stn zellikli
prefabrike parke yol malzemelerinin aratrlmasn gerektirmitir.
Beton parke ta, her ortamda her trl dinamik ve statik yk altnda, dayanklln
ve uzun mrl olduunu kantlamtr. Beton parke talarnn eitli trdeki svlar emme
yzdesi, asfalt ve dier yol kaplama malzemelerine gre ok daha fazladr. Yal gnlerde
yollarda oluan su birikintileri parke talar sayesinde drenaj sorununu ortadan kaldrr.
Estetik ynyle boluklar imlendirilen im talar srekli gzellik salayan bir kaplama
malzemesidir. Yaya ve tat yolunda, otopark, park, bahe ve yeilliklerin ayrlmasnda,
trafiin ve yol gvenliinin salanmas amacyla retilen bordr talar salam, kolay
denen ve ekonomik bir malzemedir. Oluklar ise yamur suyunun tahliyesi iin kullanlan
kaplama malzemesidir.
Bu modl sonunda yeil alanlarda, bina d evresinde ve otoparklarda; parke ta,
imta, bordr ve oluk deme ile ilgili teknik bilgi ve uygulama becerisini kazanm
olacaksnz.

RENME FAALYET1
RENME FAALYET-1
AMA
Yeil alanlarda parke ta, imta, bordr ve oluk deme kaplamalarn
yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Yeil alanlarda parke ta, im ta, bordr ve oluk demede ihtiya

duyabileceiniz malzemeleri aratrp edindiiniz bilgileri snf ortamnda
tartnz.
Bal bulunduunuz belediyeye giderek ilgili birimlerden yeil alanlarda parke
ta, im ta, bordr ve oluk deme ile ilgili bilgi edinerek arkadalarnzla
paylanz.
Parke ta, im ta, bordr ve oluk imalat ve uygulamas yapan firmalar
ziyaret ederek bilgi ve bror temin edip snf ortamnda arkadalarnzla
paylanz.
nternetten parke ta kaplama ile ilgili aratrma yaparak resim, bror ve
edindiiniz bilgileri snfta arkadalarnza aktarnz.

1. YEL ALANLARDA PARKE TAI, M

TAI, BORDR VE OLUK
1.1. im Talar
Beton dilimlerin arasndaki deliklerde yamur suyunun yavaa szlmesini
salayacak ve imen yetiecek biimde retilen elemanlardr. imlendirilmi alan, dilimlerin
toplam alannn % 65 i kadarn oluturur (ekil 1.1).

ekil 1.1: imta

Yeil alan ve bahe dzenlemesinde kullanlan ve deiik ekillerde retilen im

talar mevcuttur. Ska kullanlan boluklu yzeyleri olan im talarnn yan sra zgara ve
yuvarlak ekillerde retilen ve dekoratif amalarla yeil alanlarda kullanlabilen yarm ay ve
ayak ekline benzeyen im talar da vardr (ekil 1.2).
3

ekil 1.2: Dekoratif imtalar

1.2. Parke Ta, im Ta, Bordr Ve Oluk Deme

Parke ta

Doal kaynaklardan salanan ta parkelerin retiminin younlaan talep karsnda

uzun zaman almas ve yksek maliyetlere ulamas, stn zellikler tayan prefabrike parke
yol malzemelerinin aratrlmasn gerektirmitir. Birbirine kenetlenmi rijit paralardan
olumas nedeniyle rijit kaplama kategorisine yaklaan prefabrike beton parkelerdir. Buna
karlk alttaki tabakalara dokunma yzeyleri sayesinde yk bu tabakalara iletme ynyle
elastik davran gstermekte ve esnek kaplama nitelii de gsterebilmektedir. Bu nedenle
kilitli beton parke kaplamalara, bazen asfalt bazen de beton kaplamaya yaklama nedeniyle
rijit ve esnek kaplamalar arasnda bir yer vermek mmkndr.
Yukarda belirtilen gerekeler mhendisleri, doal ta parke kaplamalarn stn
zelliklerini tayan prefabrike parke malzemesinin aratrmasna ve retimine yneltmi. Bu
nedenle de:

Motorlu tat trafiine ak cadde, sokak, meydan ve park yerlerinde,

Fabrika demelerinde,
Yaya kaldrm ve yaya yollarnda,
Yeil alanlarda,
Yzeysel sularn drenajnda (bordr oluklar), kullanlabilen prefabrike
beton yol elemanlar ortaya kmtr.

Beton parke kaplamalar

Yaya, otoyol ve park yeri kaplamalarnda kullanlan betondan yaplan malzemelerdir.

Yapld ve kullanld yere gre eitleri;
4

Beton plak talar

Krmz beton kp ta
Gri beton kp ta
Kilit parke ta
Dz parke ta
im ta
Yamur oluklar

( 40x40x4 cm)
( 10x10x8 cm)
( 10x10x8 cm)
( 16x20x8 cm)
( 10x20x8 cm)
( 40x60x8 cm)
( 40x40x12 cm)

Beton ile yaplan kaplamalar yksek mekanik kaliteleri sayesinde youn trafie sahip
devlet yollarnda ve otoyollarda yllardan beri kullanlmaktadr. Buna karn beton yol
teknolojisindeki gelimeler beton yollarn dier yol trlerine, rnein dk trafikli yollarda
ve st yap bakm almalarnda da uygun olabileceini ortaya koymutur.

Kilitli beton parke ta kaplamalar

Deiik tip ve boyutlarda retilebilen beton parke ta; motorlu tat trafiine ak yol,
yaya kaldrm, park, bahe gibi ak alanlarda, fabrika demelerinde ve daha pek ok yerde
kullanlmak iin retilen yksek dayanml prefabrik beton elemanlardr.

Doal parke ta kaplamalar

o
Kk ta parkeler
o
Byk ta parkeler

Prefabrike parkeler
o
Klinker parkesi
o
Kilitli beton parkeler

Beton parke ta zellikleri ve avantajlar

Beton parke elemanlarn gerek dnyada gerekse lkemizde kullanmnn giderek

artmakta olduu ve daha da artaca dnlmektedir. nk bu tip parke kaplamalarn
aada sralanan birok stn zellii ve avantaj bulunmaktadr:

Fabrikada retildii iin direnci yksek agrega kullanmak, beton

kalitesini iyiletirmek, mekanik direnci yksek bir kaplama elde etmek
mmkndr.
Prefabrike parke elemanlar, boyut asndan hassas llerle retilir.
retim hz ve kapasiteleri yksektir.
Yerli malzeme kullanm ile ekonomik bir malzemedir.
Yol, kaplamann yapmndan hemen sonra trafie alabilir. Oysa bu sre
beton asfalt kaplamal yollarda birka saat, beton yollarda ise birka
haftadr.
Kaplamann yapm iklim koullarndan etkilenmemekte her trl hava
koulunda bu kaplamann yapm gerekleebilmektedir. Oysa beton
asfalt kaplama iin scak ve kuru bir hava, beton kaplama iin ise yasz
bir hava istenir.
5

Dzgn yzeyleri sayesinde tatlar ve yolcular iin istenen konforu

salayabilmektedir.
Tatlarn fren uzunluunda etkili olan kayma srtnme kat says dier
kaplamalarda grlen deerlerdedir. Bu nedenle de gvenlidir.
Don etkisine duyarl deildir.
Yol yzeyine dklebilecek ya, mazot, benzin, asit vs. kimyasal
maddelere dayankldr.
Su, elektrik, telefon, kanalizasyon vs. altyap almalarnn malzeme
kayb olmadan kolaylkla yaplmasna olanak salamaktadr. Bozulan
yzeyin ayn malzeme ile onarlmas mmkndr.
eitli renk ve deiik geometrik ekillerde retilme imkn vardr. Bu
nedenle meknlarn eitli renk ve desenlerde denmesi, mekn
snrlarnn izilmesi, trafik iaretlerinin belirlenmesi, evreye estetik
ynden uyum salamas nemli bir avantaj olarak saylabilir.

Dezavantajlar

Kilitli beton parke kaplamalarn yapm ve daha sonra ortaya kabilecek

onarmlar iin bu ite kalifiye bir ekibe ihtiya duyulmas, ilerleme
hznn da yine bu ekibin alma hzna bal kalmas
ehir ii yollar iin son derece uygun bir kaplama tr olmasna karn
ehirleraras yollarda, yapm hz sebebiyle pratik ve ekonomik olmamas
gibi faktrler, bu kaplama tipinin zayf taraflarn oluturur.

Deiik renk ve desenlerde retilen parke talar kullanlaca yer ve amaca gre
tercih edilir. Bunlardan kilitli parke ta ve dolu parkeler saydmz avantajlarnn
okluundan dolay ska kullanlan bir kaplama malzemesidir (ekil 1.3).

ekil 1.3: Dolu parke ta eitleri

Kilitli parke ta, parke ta eitleri arasnda en ok kullanlandr. Evlerimizin ve

oturduumuz sitelerin yollarndan geni caddelere kadar pek ok alanda kullanm
yaygnlamtr. Kilitli parke ta pek ok mimari alana uyum gsterebilen, salam
elemanlardr (ekil 1.4).

ekil 1.4: Kilitli parke ta

Kilitli beton parke reten firmaya gre llerde az bile olsa deiiklik gsterebilir.
En

(cm)

16,317

Boy

(cm)

19,821

Ykseklik (cm)

6810

Adet

45,2

(kg)

Adet
(m)

im Ta

36

Bnyesinde yamur suyunun yavaa szlmesine imkn tanyan ve imen yetimesi

iin boluk dilimleri braklan elemanlardr (ekil 1.5).

ekil 1.5: im ta

Bordrler

Tretuvarlarda snr eleman, orta refjlerde yol ayrc eleman olarak kullanlr (ekil
1.6).

ekil 1.6: Bordrler

Oluklar

Tretuvar ve yol yzeylerinde biriken yamur sularnn kanalize edildii elemanlardr

(ekil 1.7).

ekil 1.7: Bordr ve yamur oluu

Beton parke ta deme: El ile beton parke ta demesinde ilem

basamaklar u ekildedir:

Uygulamann yaplaca yere antiye kurularak gerekli ara gereler

antiyeye getirilmeli ve dzgn bir ekilde istiflenmelidir.
Uygulama iin gerekiyorsa krm ve skmler yaplmal, krm
yksekliini ya da kaz dolgu miktarn tespit iin fotoraf ekilmelidir.
Parke ta deme ilemine balamadan nce zeminin sertlii kontrol
edilmeli, gerekli ise gravak veya stabilize benzeri skabilen malzemeler
ile zemin iyiletirilmelidir. Kum serilmeden nce gerekli olmas hlinde
zeminin kompaktr veya silindir ile sktrlmas zemin sertliinin
salanmas iin yeterlidir (ekil 1.8).

ekil 1.8: Kumun kompaktrlenmesi

Beton parke demesi yaplacak alana yeterli incelikte ve ortalama 5-7

cm kalnlnda kum serilerek mastarlama ilemi yaplr. Bylece kum
sayesinde zemindeki ykseklik farklar giderilerek deme ncesi parke
talarnn altnda dz bir sath elde edilmi olunur (ekil 1.9).

ekil 1.9: Kumun mastarlanmas

Mastarlama ileminden sonra serilen kuma el yardm ile sktrma ilemi

yaplarak oluan boluklar kum ile doldurulur. Bylece zemin beton
parke ta deme ilemine hazr hle getirilir (ekil 1.10).

ekil 1.10: El ile boluklarn doldurularak sktrlmas

Beton parke talar her iki ta arasna yaklak 2 mm boluk kalacak

ekilde deme ilemine balanr. Parke talar arasndaki bu boluklara
ilem bitiminde serilecek kum yerleecektir. Denmeye balayan talarn
oturmas iin plastik ulu eki ile basn uygulanarak kum zerine tam
yerleme kolaylkla salanabilir (ekil 1.11).

ekil 1.11: Beton parke talarn plastik tokmakla oturtulmas

Denmeye balanan beton parke talarnda srekli olarak yolun eimi ve

oluabilecek zemin ykseklik farklar gzlenerek plastik ulu eki ve
mastar vastas ile deme hatalar kolaylkla dzeltilir (ekil 1.12).

ekil 1.12: Beton parke talarn plastik tokmakla ve mastarla hatalarnn dzeltilmesi

Deme ilemi bittikten sonra ince elenmi kum deme alan zerine
serilir ve fra ile talarn derz aralarn dolduracak ekilde yaylr. Bu
ilemden sonra kompaktr ile kumlu yzeyin zerinde gezilerek talarn
tam yerlemesi salanr (ekil 1.13).

ekil 1.13: Elenmi kum ile derz aralarnn doldurulmas ve kompaktrlenmesi

10

Ta deme ilemi bitiminde kum sprlerek temizlenir. Daha sonra

normal bir bahe hortumu ile yaplacak olan ykama ilemi sonunda
beton parke ta denmi alan kullanma ak hle gelir (ekil 1.14).

ekil 1.14: Beton parke tann denmesinden sonra suyla ykanmas

im ta deme esaslar parke talarndaki gibidir (ekil 1.15).

ekil 1.15: imta deme

Bordr ve oluk deme: Bordr ve oluk denmesinde ilem basamaklar u

ekildedir:

antiye kurulumu yaplarak gerekli ara gere antiyeye getirilir.

Parke ta demesinde olduu gibi zemin iyiletirmesi yaplr.

Emniyet tedbirleri alnr.

Bordr altna 200 dozlu yastk betonu serilir.

Betonun zerine bordr koyularak ip ekilir.

Dier bordrler ip hizasnda denir (Resim 1.1).

Resim 1.1: Bordr ve oluklarn antiyeye getirilmesi ip ekilerek denmesi

11

Bordrler aras en fazla 1 cm derz braklr. Derz boluklar harla

doldurulup snger ile dzeltilir.
Varsa oluk talar denir. Oluk talarnn denmesi iin altna beton
serilir ve oluk talar duvar bordr veya parke kaplamaya yaslanr (Resim
1.2).

Resim 1.2: Oluklarn denmesi ve alma sahasnn temizlenmesi

Bordr ve oluk dendikten sonra parke ta veya imta denir.

alma sahas temizlenir.
Ara gere ve malzemeler toplanr.
in son kontrol yaplr.

12

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
ki kiilik ekip hlinde % 2 eimli 1 m genilik , % 1 eimli 2 m uzunlukta L
biiminde bordr ta deyiniz.
lem Basamaklar
antiye kurulumunu yapnz.
Uygulama iin gerekli malzeme,
ara gereci antiyeye getiriniz.
Uygulama iin gerekli krm ve
skmleri yapnz.
Krm srasnda krm ykseklii
tespiti iin l alnz ve
fotoraflaynz.
Bozuk zeminlerde bozuk tabakalar
alnz ve gravak ya da stabilize ile
iyiletirme yapnz.
Krmlardan kan molozlar uygun
yerlere istifleyiniz ya da alma
sahasndan uzaklatrnz.
Emniyet tedbirlerini alnz.
Stabilize malzemeyi seriniz ve
sktrnz.
Bordrleri yerletirip ip ekiniz.
Bordrleri deyiniz.
Varsa oluk talarn deyiniz.
Bordr derzi aralklarn
doldurunuz.

neriler
nlnz giyiniz.
alma sahasna uygun bir yerde
uygulamaya iin antiye kurunuz.
Uygulamada ihtiya duyabileceiniz malzeme
ve ara gereleri listeleyiniz.
Kullanacanz malzeme, ara gereci
antiyeye getiriniz.
retmeninizle birlikte uygulama yaplacak
olan alan inceleyiniz.
Gerekiyorsa uygulamadan nce gerekli krm
ve skmleri yapnz.
Krm yaplmas gerekebileceinden
yksekliin tespiti iin fotoraflaynz.
nce bozuk zeminlerdeki bozuk tabakalar
alnz.
Stabilize malzeme kullanarak bozuk
zeminlerdeki iyiletirmeyi salaynz.
almann salkl yryebilmesi iin
gereksiz molozlar alma sahasndan uygun
bir uzakla taynz.
Her zaman gvenlik tedbirlerine uyunuz.
yiletirmenin yapld zemine stabilize
malzemeyi seriniz.
Uygulamann byklne uygun biimde
sktrnz.
Bordr alt yastk betonunu seriniz.
lk bordr yerletiriniz.
Uygulamann devam iin ip ekiniz.
p ekilmi ksmn bordrlerini deyiniz.
Koyacanz bordrlerin ipi oynatmamasna
zen gsteriniz.
Bordr talarn dedikten sonra oluk iin
har seriniz.
Oluk talarn deyiniz.
Bordr denirken braklan derzleri har ile
doldurunuz.
Snger ile dzeltmeyi unutmaynz.
13

 Kum tabakasn seriniz ve

sktrnz.
Varsa ana parke ta ve im ta
parkelerini yerletiriniz ve her iki
ynde ip ekiniz.
Varsa parke talarn ve im
talarn desene gre deyiniz.
Varsa parke talarn sktrnz.
Derzleri doldurmak iin kum
seriniz.
Varsa parke talarn tekrar
sktrnz.
alma sahasn temizleyiniz.
Ara-gere ve malzemeleri
toplaynz.
in son kontroln yapnz.

Parke ta uygulamas iin yastk kumunu

seriniz.
Kompaktr yardmyla sktrnz.
lk sra talarn nemini unutmaynz.
lk sra talar yerletirdikten sonra ip ekiniz.
Deme esnasnda ipin oynamamasna zen
gsteriniz.
Deme ilemine dz kenardan balaynz.
Belirlenen desene uygun biimde parke
talarn deyiniz.
Varsa deme hatalarn gideriniz.
Kompaktr yardmyla parke talarn
sktrnz.
Derz boluklarn kum ile doldurmay
unutmaynz.
Fra yardmyla kumun yaylmasn ve derz
aralarna girmesini salaynz.
Kumlu yzeyde tekrar kompaktr gezdirerek
kumun aralara iyice girmesini ve parke
talarnn iyice skmasn salaynz.
Temizlik yaplan ii olduu gibi
gstereceinden ihmal etmeyiniz.
Kullandnz ara-gereci temizleyiniz.
in bitiminde kullandnz btn ara gereci
toplaynz.
Uygulamay sonunda hata veya eksiklik
kalmamas iin kontrol ediniz.

14

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde verilen bilgiler doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.
1.

( ) Parke talar kaplama malzemesi olarak sadece yaya yollar ve kaldrmlarda

kullanlabilir.

2.

( ) Kilitli beton parke kaplamalara, bazen asfalt bazen de beton kaplamaya yaklama
nedeniyle rijit ve esnek kaplamalar arasnda bir yer vermek mmkndr.

3.

( ) Prefabrike parke elemanlar, boyut asndan hassas llerle retilir.

4.

( ) Beton parke talar, her iki ta arasna yaklak 2 m boluk kalacak ekilde deme
ilemine balanr.

5.

( ) Parke ta deme ilemine balamadan nce zeminin sertlii kontrol edilmelidir.

Aada verilen cmlelerdeki boluklar uygun ekilde doldurunuz.

6.

. beton dilimlerin arasndaki deliklerde yamur suyunun yavaa

szlmesini salayan ve imen yetiecek ekilde retilen elemanlardr.

7.

Bordr altna 200 dozlu betonu serilir.

8.

Tretuvarlarda snr eleman, orta refjlerde yol ayrc eleman olarak kullanlan
kaplama malzemesine denir.

9.

tretuvar ve yol yzeylerinde biriken yamur sularnn kanalize edildii

elemanlardr.

10.

. ileminden sonra serilen kuma el yardm ile sktrma ilemi

yaplarak oluan boluklar kum ile doldurulur.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

15

RENME FAALYET2
RENME FAALYET-2
AMA
Bina d evresine parke ta ve bordr deme kaplamalarn yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Konut binalar d evresi parke ta ve bordr demede ihtiya

duyabileceiniz malzemeleri aratrp edindiiniz bilgileri snf ortamnda
tartnz.
Bal bulunduunuz belediyeye giderek ilgili birimlerden konut binalar d
evresi parke ta ve bordr deme ile ilgili bilgi edinerek arkadalarnzla
paylanz.
Parke ta, im ta, bordr ve oluk imalat ve uygulamas yapan firmalar
ziyaret ederek bilgi ve bror temin edip snf ortamnda arkadalarnzla
paylanz.
nternetten konut binalar ile i han d evresi parke ta ve bordr deme
zerine aratrma yaparak resim, bror ve edindiiniz bilgileri snfta
arkadalarnza aktarnz.

2. AIK ALANA PARKE TAI KAPLAMASI

YAPIMI
2.1. Konut Binalar D evresi Parke Ta ve Bordr Deme
2.1.1. Konut Binalar D Parke Ta Deme

Uygulamaya hazrlk

Hazrlk iin yaplmas gereken almalar aada maddeler hlinde sralanmtr:

i ve malzemenin istihdam iin antiye kurulur. Bu antiyede

uygulama iin gerekli olan malzemeler yer almaldr. Bu malzemeler;
mala, krek, su dzeci, mastar, rp ipi, tokmak, el arabas, tel fra,
temizleme fras, mur, eki (0,5 kg), hortumlu su terazisi, inaat ivisi,
elik erit metre (5 m), elenmi kum, imento, parke ta, bordr eitleri
ve yol kenarlar iin yamur oluklardr.
Uygulama alan iin gerekli krm ve skmler yaplr. Bu ilemler
yaplrken gerekli olan emniyet tedbirleri alnmaldr.
Beton krm yksek olan yerlerde fotoraf ekilir.
Bozuk zeminler zerindeki bozuk tabaka iyice alndktan sonra grovak ve
stabilize ile iyiletirme yaplr.
16

Krmdan sonra kan molozlar geliigzel braklmamal ve molozlar

gnlk kaldrlmaldr.
Krlan alann imalat yaplmadan yeni krma ve skme yaplmamaldr.

Uygulama aamas

Bu aama iki ksmda incelenecektir. Birinci ksm malzeme temini, ikinci ksm
uygulama imalatnn gerekletirilmesidir. Uygulama imalat iki ekilde olmaktadr. Bunlar;
manuel (el ile uygulama) ve mekanik uygulamadr.

Malzeme temini

Uygulama ncesi hazrlklar tamamlandktan sonra retim yerinden malzeme uygun

tama aralar ile antiyeye tanr. Parkelerin tanmas genellikle iki aamada gerekleir.
lk aamada parkeler kamyon, tr ve uygun tama aralarna yklenirken krlma ve
dalmalar nlemek iin aparatl aralar(forklift vb.) kullanlarak sevkiyat paletlerinin
zerine indirilir. Bu sayede malzeme dalmas nlenir (ekil 2.1).

ekil 2.1: Malzeme indirme ve ykleme

Malzeme topluca i yerine nakledilir. ndirme ilemi yaplrken krlma ve dalmalar

nlemek amacyla aparatl aralar (forklift vb.) kullanlr. Damperleme yaplmadan sevkiyat
paletlerinin zerine indirilir ve uygun alanlara stok edilidir.
kinci aamada ise deme ekibinde alanlar, parkeleri demenin yapld yerde
demeyi yapan kiinin en yakn mesafesine tarlar. Deme ilemi ilerledike birinci
aama nakliyenin, kaplamann tamamlanm ksmndan demenin srd blmn
yaknna yaplmasdr. kinci tamann (antiye ii tama) mesafesini ksaltacaktr. Bylece
zamandan tasarruf edilecek, parke deyici parke beklemeyecektir (ekil 2.2).

17

ekil 2.2: Malzeme istifi ve denmesi

Konut binalar d parke ta denmesi uygulama aamas

malat aamas snr elemanlarnn denmesi ile balar. Snr elemanlar yol bordr,
bahe bordr vb. elemanlardr. Daha sonra parke denir.
Parke talarnn denmesinde ilem basamaklar:

Parkeler denmeden nce hazrlk aamasnda bahsedilen iyiletirilmi

zeminin zerine yastk kumu serilir (ekil 2.3).

ekil 2.3: Yastk kumu serilmesi

Uygulamada kum tabaka kalnl 510 cm kullanlmaktadr. Kum yatak,

beton parke bloklarn birbirlerine yaklamalarna ve kilitlenmelerine,
kaplamann daha salam olmasna yardmc olur. Aadaki tabloda parke
kaplama ve kum yatak kalnlklar verilmitir.
Serilen kum mastarlarla mastarlanr, yerel bozukluklar mala ile dzlenir.
Mastarlama, kaplamann geniliine bal olarak kenardan kenara
(bordrden- bordre) yaplabilecei gibi zellikle genilii 5 metreyi aan
yollarda veya geni alanlarda mastarlama geici mastar klavuz raylar
kullanlarak yaplmaldr. Mastarlamadan sonra kum yzeyi her noktada
krmz kotun 6 cm aasnda olmaldr (ekil 2.4).

18

ekil 2.4: Kum serilmesi ve mastarlanmas

Alt temel tabakas zerindeki kot ve eim hatalar hibir ekilde kum
tabaka ile dzeltilemez.
Ardndan kompaktrle gerekli sktrma yaplr. Parke talarnn daha
dzenli yerlemesi ve kmenin nlenmesi iin gereklidir (ekil 2.5).

ekil 2.5: Kum tabakasnn kompaktrlenmesi

Kum serildikten sonra zeri parke ta denir. Parke talar denmeye

baladnda ilk sraya yerletirilen talarn dorultusu ve dzgn olmas
ok nemlidir. Dier sralara denecek olan parke talarnn kaliteli bir
ekilde denebilmesi iin bu sra ok nemlidir (ekil 2.6).

19

ekil 2.6: Parke ta deme

Parke ta demede dikkat etmemiz gereken hususlar vardr. Bunlar:

Deme ilemine dz kenardan veya keden balanmaldr.

Parkeler denirken hazrlanan kum yata zerine yavaa braklr. Bu
srada daha nce denmi olan parkenin yerinden oynatlmamas gerekir.
Deme srasnda parkeler yolun bir tarafndaki bordre dayanr. Kar
tarafta standart llerdeki parkenin samayaca byklkteki
boluklar, daha sonra denmek zere uygun zelliklerde kesilecek olan
parkeler ile kapatlmak zere bo braklr.
Bir nceki sra ile arada kalan boluklar normalin stnde ise bir lastik
tokmak yardmyla talar ayn hizaya getirilerek dzeltilir. Normal olarak
talar arasndaki mesafe 2-3 mmyi gememelidir.
Yamur suyunun tretuvardan yola doru akmas iin talar yola doru
%2 eimle, bordr ile sfr kot oluturacak ekilde denmelidir. Tretuvar
iindeki aalar; aa dibi bordr ya da aa dibi zgara ile evrilmelidir.
Krk talar kesinlikle demede kullanlmamaldr (ekil 2.7).

20

ekil 2.7: Parke ta eim rnei

45lik bir balk srt rgnn (boylamasna veya enlemesine) sadece

dayankll artrmad, ayn zamanda en dk seviyede yuvarlanma
sesi rettii de ortaya kmaktadr (ekil 2.8).

ekil 2.8: 45lik balk srt boylamasna ve dirsek rg

Deme ilemi devam ederken uygulama yapan kimse parkelerin zerine

basmamaldr. Basn yapmas durumunda en ndeki parkelerin eilmesi
sz konusu olabilir. retim hatas olan veya bozuk formlu parkeler
kullanlmamaldr.
Parke
deme
esnasnda
standart
boyutlardaki
parkelerin
yerletirilemedii kenar boluklar, en uygun biimde kesilen parkelerle
tamamlanr. Kesme ilemi iin hidrolik parke kesme makinesi
kullanlabilir. Kesilemeyecek kadar kk paralar eki ve keski ile
yontularak hazrlanr ve boluklara yerletirilir (ekil 2.9).

21

ekil 2.9: Parke ta kesimi

Boluk boyutu 4 cmden daha kk yerlere imento harc doldurulur.

Uygulama alannda; rgar, kontrol bacalar ve zgara kenarlarnda oluan
boluklarda ayn yntem ile kapatlr. Sktrma ilemi balamadan nce
mutlaka tm boluklar doldurulmaldr.
in kapasitesine bal olarak alan says belirlenir. Genel olarak bir
parke deyicisi ile iki yardmcdan oluan bir ekip deme ii yapar.
Ekip elemanlar yorgunluktan kaynaklanabilecek hatalar nlemek iin
aralarnda i blm yapmaldr.
Fazla miktarda kum mastarlama gerektiinde parke deme ilemi
durdurularak kum tama iine arlk verilir.
Ekipten bir kii belli periyotlarla geri dnerek varsa kalan boluklar
tamamlamal ve denen ksmlarn sktrmasn yapmaldr. Bitim
noktalarnda talar krlmamal, spiral ile kesilmeli, talar dendikten
sonra zerine ince bir tabaka kum serilip kompaktrlenmelidir. Talarn
krlma ve anmasn nlemek iin kompaktrn talara temas eden
yzeyine kauuk taklmaldr.
Garaj girilerinde bordr zemine sfr olacak ekilde denmelidir.

Yzeyin kompaktrle sktrlmas

Parke deme srecinin son aamas kompaktrle sktrma ilemidir. Demesi

tamamlanan parkeleri istenilen son seviyeye oturtmak ve buna paralel olarak parkelerin
kilitlenmesini salamak iin kaplamaya 2-3 kez kompaktrleme yaplmaldr. Talarn
krlmasn ve anmasn nlemek iin kompaktr makinesinin talara temas eden yzeyine
kauuk taklmaldr. Plaka tipi bir kompaktr kullanlmal ve sktrma ilemi yzeyin
tamamna uygulanmaldr. Yeni denmi parkeleri yerlerinden karmamak iin henz
tamamlanmam ksma , kompaktr 1 metreden fazla yaklatrlmamaldr.
lk kompaktrleme ileminden sonra parkelerin aralarnda kalan boluklarn
kapanmas amacyla kum serpilir. kinci ve nc kez kompaktr uygulanmak suretiyle
serpilen kumun parke aralarna girerek tm boluklarn doldurulmas salanr. Btn
22

boluklarn kapanmas sonras deme yzeyinde kalan kum sprlr. Sprlen yzey
ykanr (ekil 2.10).
.

Bordr

Yamur oluu

Parke ta

Yastk kumu
Stabilize
Bordr alt yastk beton

Oluk alt yastk beton

ekil 2.10: Uygulama sonu grn

2.1.2. Konut Binalar D Bordr Deme

Kullanm yerlerine gre bordr eitleri

Betondan yaplan banketler ile otoyol ve yrme yollar arasnda ykselti meydana
getirerek trafiin dzenini salayan ve otoyollardaki aknt malzemelerin banketlere
girmesini nleyen yol yap elemanlarna bordr denir.
Beton bordrler kullanld yere gre e ayrlr:

Yol bordrleri

Trafie ak yaya ve aralarn seyir hlinde bulunduklar yollarda banketlerle ara

yollarn birbirinden ayran yol yap elemanna yol bordr denir. Genellikle 12 x 30 cm
llerinde imal edilir.
Yol zerinde bulunan yamur ve kar sularnn yol kenarndaki hendee srklenmesi
ile hendekteki suyun akna yastk grevi yapmaktadr. Yaya ile ara trafii akn
birbirinden ayrarak daha gvenli trafik ak salar.

Tretuvar bordrleri

Bina evresine yaplan tretuvarlarn d evresini salam ve dzgn bir ekilde

koruma altna almak iin yaplan bordrlerdir. Genellikle 15 x 30 cm llerinde imal edilir.
23

Bina etrafna projede n grlen llerde tretuvar genilii alnr. Bordrler d

kenarlar l iinde kalacak ekilde ve tretuvar ykseklii baz alnarak bordr st seviyesi
belirlenir. Bordrlerin oturaca zemin salamlatrlarak bordr alt hatl mahiyetinde
terazili bir ekilde grobeton yastk ( 10x21 cm ) yaplr. Bordrlerin birbirine balaycln
salamak iin derz harc hazrlanr. Har bordr ba taraflarna konularak bordrler u uca
eklenir ve dizilir.

Bahe bordrleri

Dinlenme, otopark, oyun alanlar, bahe vb. yerlerde yaplan yrme yollarnda
kullanlan bordr eitidir. Yeil alanlar ile yrme yollarn birbirinden ayrt eden
elemanlardr. Genellikle 10 x 20 cm llerinde imal edilir.
Bahe bordrleri, snr izgisi grevi yapmaktadr. Yeil alanlar ve oyun alanlarn
kaplayan bu malzemelerin, peyzaj estetiini bozmamas iin amac dnda kullanlmamas
gerekir.

Konut binalar d bordr denmesi uygulama aamas

Bordr talarnn denmesinde ilem basamaklar:

antiye kurulumu yaplarak gerekli ara gere antiyeye getirilir.

Parke ta demesinde olduu gibi zemin iyiletirmesi yaplr.

Emniyet tedbirleri alnr.

Bordr iin gerekli olan 0,10x0,31 ebadnda kaz yaplr.

Kazlan yere 0,10x0,21 ebadnda kalpl 200 doz yastk betonu dklr
(ekil 2.11).

ekil 2.11: Bordr alt yastk beton

Betonun stne bordr koyulur.

Bordrle asfalt arasndaki boluk yastk betonu ile doldurulur (ekil
2.12).

24

Oluk ta alt yastk beton

Bordr
ekil 2.12: Bordr deme

Bordrler aras derzler en fazla 1 cm (bir parmak genilii kadar)

olmaldr. Bu derz boluklar harla doldurulmal ve snger ile
dzeltilmelidir.
Bordr denirken adann bir ucundan dier ucuna ip ekilir. Bu
istikamete gre bordr denir. Bordr dendikten sonra bordr
arkasndaki parkeler denir.

25

2.2. Han Binalar D evresi Parke Ta Ve Bordr Deme

2.2.1. Han D Parke Ta Deme
han dnda denecek parke talarnn dierleri ile fark yoktur. Parke ta nereye
uygulanrsa uygulansn deme esaslar deimez. Yalnz kullanld yere gre parke ta
kalnl ve deseni deiiklik gsterir. Uygulamada kullanlan tip kesitlere ve kaplama
cinsine rnekler aada yer alr (ekil 2.13-14).
han d parke ta deme esaslar ile alakal bilgiler iin 2.1.1.e baknz.

ekil 2.13: Yaya kaldrmnn arkasnda bina olmas durumunda kesit detay

ekil 2.14: Oluk ta kesit detay

26

Aada ekillerde malzeme cinsi ve desenine ait rnekler yer almaktadr (ekil 2.15).

ekil 2.15: Kaplama desen rnei

2.2.2. Han D Bordr Deme

han nne denecek bordrlerin de deme esaslar ayndr. Burada denecek
bordrler aralarn park edilecei gz nnde bulundurularak denmelidir (Resim 2.1).
han d bordr deme ile alakal bilgiler iin 2.1.2.ye baknz.

Resim 2.1: han nnde bordr deme

27

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Uygun ortamda iki kiilik ekip hlinde % 2 eimli 1 m en, % 1 eimli 2 m boyunda
bordr talar arasna parke ta deyiniz.
lem Basamaklar
antiye kurulumunu yapnz.

Uygulama iin gerekli malzeme, ara gereci

antiyeye getiriniz.

Uygulama iin gerekli varsa krm ve

skmleri yapnz.
Krm srasnda krm ykseklii tespiti iin
l alnz ve fotoraflaynz.
Bozuk zeminlerde bozuk tabakalar alnz
ve grovak ya da stabilize ile iyiletirme
yapnz.

Krmlardan kan molozlar uygun yerlere

istifleyiniz ya da alma sahasndan
uzaklatrnz.
Emniyet tedbirlerini alnz.

28

neriler
nlnz giyiniz.
alma sahasna uygun bir yerde
uygulamaya iin antiye kurunuz.
Uygulamada ihtiya duyabileceiniz
malzeme ve ara gereleri
listeleyiniz.
Kullanacanz malzeme, ara gereci
antiyeye getiriniz.
retmeninizle birlikte uygulama
yaplacak olan alan inceleyiniz.
Gerekiyorsa uygulamadan nce
gerekli krm ve skmleri yapnz.
Krm yaplmas gerekebileceinden
yksekliin tespiti iin
fotoraflaynz.
ncelikle bozuk zeminlerdeki bozuk
tabakalar alnz.
mkn lsnde i makineleri ile
almann zamandan tasarruf
salayacan unutmaynz.
Stabilize malzemeyi sererek bozuk
zeminlerdeki iyiletirmeyi
salaynz.
yiletirme yaplmayan bir zeminde
uygulanacak kaplamadan verim
alamayacanz unutmaynz.
almann salkl yryebilmesi
iin gereksiz molozlar alma
sahasndan uygun bir uzakla
taynz.
Her zaman gvenlik tedbirlerine
uyunuz.

 Stabilize malzemeyi seriniz ve sktrnz.

yiletirmenin yapld zemine
stabilize malzemeyi seriniz.
Stabilize malzemenin serilecei yeri
alma alan ile snrlamay
unutmaynz.
Uygulamann byklne uygun
biimde sktrnz.
Bordrleri yerletirip ip ekiniz.
Bordr demek iin
hazrlayacanz harcn 200 dozlu
olmas gerektiini unutmaynz.
Bordr alt yastk betonunu deme
yaplacak yere seriniz.
Yastk betonu zerine ilk bordr
yerletiriniz.
Uygulamann devam iin ip
ekmeyi unutmaynz.
Bordrleri deyiniz.
p ekilmi ksmn bordrlerini
deyiniz.
Koyacanz bordrlerin ipi
oynatmamasna zen gsteriniz.
Bordrler iin kullandnz harcn
kvamnda olmasna zen gsteriniz.
Bordrlerin dz olabilmesi iin
mastar ile kontrol etmeyi ihmal
etmeyiniz.
Varsa oluk talarn deyiniz.
Bordr talarn dedikten sonra
oluk iin har seriniz.
Kullanacanz harcn bordr iin
hazrladnz har ile ayn kvamda
olabileceini unutmaynz.
Oluk talarn deyiniz.
Kk boluklar har ile doldurmay
unutmaynz.

29

 Bordr derzi aralklarn doldurunuz.

Derz aralarn doldurmak iin
hazrlayacanz harta ince kum
kullanmanz gerektiini
unutmaynz.
Bordr denirken braklan derzleri
har ile doldurunuz.
Derz aralklarn doldurduktan sonra
snger ile dzeltmeyi unutmaynz.
Kum tabakasn seriniz ve sktrnz.

antiyeye getirilen kumun

serilmesinden nce bordr iinin
bitmi olmas gerektiini
unutmaynz. Bordr olmamas
durumunda parke kaplamann
snrlarn tespit etmelisiniz.
Parke ta uygulamas iin yastk
kumunu seriniz.
Kompaktr yardmyla sktrnz.

Ana parke ta ve im ta parkelerini

yerletiriniz ve her iki ynde ip ekiniz.

Serilmi kum tabakasnn

sktrlm olmasna dikkat ediniz.
lk sra talarn nemini
unutmaynz.
lk sra parke talarn yerletirdikten
sonra ip ekiniz.
Deme esnasnda ipin
oynamamasna zen gsteriniz.

Parke talarn ve varsa im talarn desene

gre deyiniz.

30

alrken her zaman eldiven

kullanmanz gerektiini
unutmaynz.
Deme ilemine dz kenardan
balaynz.
Kaplama yaplacak olan alan iin
uygun bir desen semeniz gerektiini
unutmaynz.
Belirlenen desene uygun biimde
parke talarn deyiniz.

 Parke talarn sktrnz.

Denen parke talarn gz ile
kontrol etmenizde fayda vardr.
Gznze arpan deme hatalarn
gideriniz.
Kompaktr yardmyla parke
talarn sktrnz.
Sktrma ileminin parke talarnn
oturmasn salayacan
unutmaynz.

Parke talar denirken 2 mm kadar

derz boluu kalacan ve bunlarn
doldurulmas gerektiini
unutmaynz.
Parke ta denmi alana kum
seriniz.
Derz boluklarn kum ile doldurmak
iin sert bir fra kullanabilirsiniz.
Fra yardmyla kumun yaylmasn
ve derz aralarna girmesini
salaynz.
Kumlu yzeyde tekrar kompaktr
gezdirerek kumun aralara iyice
girmesini ve parke talarnn iyice
skmasn salaynz.

Derzleri doldurmak iin kum seriniz.

Parke talarn tekrar sktrnz.

alma sahasn temizleyiniz.

Temizlik, yaplan ii olduu gibi

gstereceinden ihmal etmeyiniz.
Kullandnz ara gereci
temizleyiniz.
in bitiminde parke ta kaplanan
alan ykamak temizlii salar.

31

 Ara gere ve malzemeleri toplaynz.

in bitiminde kullandnz btn
ara gereci toplaynz.
Ara ve gerelerinizi geliigzel
brakmaynz.
Har artklarnn kuruduktan sonra
temizlenmesinin zor olduunu
unutmaynz.
in son kontroln yapnz.
in eksiksiz bitmi olduuna emin
olmalsnz.
Uygulamay iin sonunda hata veya
eksik kalmamas iin gzle kontrol
ediniz.

32

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde verilen bilgiler doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.
1.
( ) Parke talar denmeye baladnda ilk sraya yerletirilen talarn dorultusu ve
dzgn olmas ok nemlidir.
2.
( ) Krmdan sonra kan molozlar geliigzel braklmamal ve molozlar gnlk
kaldrlmaldr.
3.

( ) Parke ta demesinde olduu gibi zemin iyiletirmesi yaplmasna gerek yoktur.

4.
( ) Deme ilemi devam ederken uygulama yapan kimse parkelerin zerine
basmamaldr.
5.
( ) lk kompaktr ileminden sonra parkelerin aralarnda kalan boluklarn kapanmas
iin su serpilir.
Aada verilen cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
6.

i ve malzemenin istihdam iin . kurulur.

7.

Bordrle asfalt arasndaki boluk .. ile doldurulur.

8.
Genel olarak bir deyicisi ile iki yardmcdan oluan bir ekip deme ii
yapar.
9.

Parke deme srecinin son aamas .. sktrma ilemidir.

10.

malat aamas elemanlarnn denmesi ile balar.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

33

RENME FAALYET3
AMA

RENME FAALYET-3

Otoparklarda parke ta ve bordr kaplamalarn yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Otoparklarda parke ta ve bordr demede ihtiya duyabileceiniz

malzemeleri aratrp edindiiniz bilgileri snf ortamnda tartnz.
Bal bulunduunuz belediyeye giderek ilgili birimlerden otoparklarda ve
fabrika demelerinde parke ta ve bordr deme ile ilgili bilgi edinerek
snfnzda arkadalarnzla paylanz.
nternetten otopark ve fabrika demelerinde parke ta ve bordr deme
zerine aratrma yaparak edindiiniz resim, bror ve bilgileri snfta
arkadalarnza aktarnz.

3. OTOPARK VE FABRKALARDA PARKE

TAI KAPLAMASI YAPIMI
3.1. Otoparklarda Parke Ta Ve Bordr
3.1.1. Parke Ta Deme
Parke talar, otoparklarda kaplama malzemesi olarak ska kullanlmaktadr. Deme
esaslarnn dier alanlardan fark yoktur. Otoparkn kullanm kapasitesi ve ara trafii yk
durumuna gre parke kalnl 8-10 cm arasnda tercih edilir (Resim 3.1).
Otoparklarda parke ta deme esaslar ile alakal bilgiler iin 2.1.1e baknz.

Resim 3.1: Otoparklarda parke ta deme

34

3.1.2. Bordr Deme

Otoparklarda bordr denirken dier alanlara yaplan demeden farkl bir yol
izlenmez. Bordr nereye denirse densin uygulamada ilem basamaklar ayndr. Ancak
otoparkn bulunduu yere gre kullanlacak bordr tipi deiebilir. Otoparklarda ara girii
istikametine bordr denmesi gerekebilir. Bu bordrler yatk olarak yol ya da parke
kaplamaya sfr olacak ekilde denebilir (Resim 3.2).
Otoparklarda bordr deme esaslar ile alakal bilgiler iin 2.1.2ye baknz.

Resim 3.2: Bordr tann yatk denmesi

3.2. Fabrika Demelerine Parke Ta Deme

Fabrika demelerinde parke ta deme esaslar da dier alanlardaki gibidir. Bu
alanlara parke ta denirken fabrikann faaliyet alan, denecek alann bykl ve
kaplama zerine gelecek yk dikkate alnr. Bu hususlar gz nne alnarak serilecek kum
tabakas 5-10 cm arasnda ve kullanlacak parke tann kalnl 10 cm olarak seilmelidir.
Fabrika demelerinin geni alanlar olmas nedeniyle parke ta deme iinin elle
yaplmas ok zaman alacandan mekanik deme tercih edilebilir.
Fabrika demelerine parke ta deme ile ilgili bilgi iin 2.1.1e baknz.

Mekanik Deme

Beton deme bloklarnn denme ii; bloklarn yan yana yerletirilmesi ve bunlarn
yatak tabakasna oturtulmas aamalarndan oluur. Bu i genellikle el ile yaplmakla
beraber, mekanik olarak deme metodu zellikle sanayi, liman ve fabrika blgeleri gibi
byk alanlarn denmesinde gittike artan bir biimde grlmeye balanmtr.
Mekanik deme metodu, alma alannda yaplan deme ii miktarn artrp (bir
gnde 300 ila 500 m aras) buna uygun olarak inaat maliyetlerini azaltabilmektedir.
reticilerin deme kalplar, ek yeri genilikleri, balant yerleri gibi hususlar iin verdikleri
35

talimatlar anlamak baarnn n kouludur. Bu deme metodu, byk lde bloklarn

ebatsal istikrarlln gerektirir. reticiler, bloklarn zel kalplar iindeki kmeler hlinde
retirler ve bu gruplar teslimattan nce arzu edilen deme rgs hlinde dzenlenir. Tm
deme grubu tesisten alnp tek bir ilemle istenen yere denebilir (Resim 3.3).

Resim 3.3: Mekanik deme

36

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Birbirine paralel, aralarnda 2,5 m mesafe olan bordr talarn 4 m uzunlukta iki sra
hlinde yatk deyiniz.

lem Basamaklar
antiye kurulumunu yapnz.
Uygulama iin gerekli malzeme,
ara gereci antiyeye getiriniz.
Uygulama iin gerekli krm ve
skmleri yapnz.
Emniyet tedbirlerini alnz.
Stabilize malzemeyi seriniz ve
sktrnz.
Bordrleri yerletiriniz ve ip
ekiniz.
Bordrleri deyiniz.
Varsa oluk talarn deyiniz.
Bordr derzi aralklarn
doldurunuz.
Kum tabakasn seriniz ve
sktrnz.
Varsa ana parke ta ve im ta
parkelerini yerletiriniz ve her iki
ynde ip ekiniz.
Parke talarn ve im talarn
desene gre deyiniz.

neriler
nlnz giyiniz.
alma sahasna uygun bir yerde uygulamaya
iin antiye kurunuz.
Uygulamada ihtiya duyabileceiniz malzeme
ve ara gereleri listeleyiniz.
Kullanacanz malzeme, ara gereci antiyeye
getiriniz.
retmeninizle birlikte uygulama yaplacak
olan alan inceleyiniz.
Gerekiyorsa uygulamadan nce gerekli krm
ve skmleri yapnz.
Her zaman gvenlik tedbirlerine uyunuz.
yiletirmenin yapld zemine stabilize
malzemeyi seriniz.
Uygulamann byklne uygun biimde
sktrnz.
Bordr alt yastk betonunu seriniz.
lk bordr yerletiriniz.
Uygulamann devam iin ip ekiniz.
p ekilmi ksmn bordrlerini deyiniz.
Koyacanz bordrlerin ipi oynatmamasna
zen gsteriniz.
Bordr talarn dedikten sonra oluk iin har
seriniz.
Oluk talarn deyiniz.
Bordr denirken braklan derzleri har ile
doldurunuz.
Snger ile dzeltmeyi unutmaynz.
Parke ta uygulamas iin yastk kumunu
seriniz.
Kompaktr yardmyla sktrnz.
lk sra talarn nemini unutmaynz.
lk sra talar yerletirdikten sonra ip ekiniz.
Deme esnasnda ipin oynamamasna zen
gsteriniz.
Deme ilemine dz kenardan balaynz.
Belirlenen desene uygun biimde parke
talarn deyiniz.
37

 Parke talarn sktrnz.

Derzleri doldurmak iin kum
seriniz.
Parke talarn tekrar sktrnz.
alma sahasn temizleyiniz.
Ara gere ve malzemeleri
toplaynz.
in son kontroln yapnz.

Varsa deme hatalarn gideriniz.

Kompaktr yardmyla parke talarn
sktrnz.
Derz boluklarn kum ile doldurmay
unutmaynz.
Fra yardmyla kumun yaylmasn ve derz
aralarna girmesini salaynz.
Kumlu yzeyde tekrar kompaktr gezdirerek
kumun aralara iyice girmesini ve parke
talarnn iyice skmasn salaynz.
Her zaman gvenlik tedbirlerine uyunuz.
yiletirmenin yapld zemine stabilize
malzemeyi seriniz.
Uygulamann byklne uygun biimde
sktrnz.
Bordr alt yastk betonunu seriniz.
lk bordr yerletiriniz.
Uygulamann devam iin ip ekiniz.

38

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde verilen bilgiler doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.
1.

( ) Bu alanlara parke ta denirken fabrikann faaliyet alan, denecek alann

bykl ve kaplama zerine gelecek yk dikkate alnmaz.

2.

( ) Bu deme metodu, byk lde bloklarn ebatsal istikrarlln gerektirir.

3.

( ) Otoparklarda bordr denirken dier alanlara demeden farkl bir yol izlenmez.

4.

( ) Ara gere ve malzemeleri toplamaya gerek yoktur.

5.

( ) Beton deme bloklarnn denmesi ii; bloklarn yan yana yerletirilmesi ve

bunlarn yatak tabakasna oturtulmas aamalarndan oluur.
Aada verilen cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.

6.

. kullanm kapasitesi ve kullanacak ara trafii yk durumuna gre parke

kalnl 8-10 cm tercih edilir.

7.

Fabrika demelerinin geni alanlar olmas nedeniyle parke ta deme iinin elle
yaplmas durumunda ok zaman alacandan deme tercih edilebilir.

8.

Ta deme ilemi bitiminde .. sprlerek temizlenir.

9.

Otoparkn bulunduu yere gre kullanlacak . tipi deiebilir.

10.

Otoparklarda ilk blmde avantajlarn saydmz . kaplama

malzemesi olarak ska kullanlr.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

39

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Bu renme faaliyeti kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz
becerileri Evet ve Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.
naat Teknolojisi
rencinin
Okul ii gerekli ortam, okul d
aratrma
yapabileceiniz
kurulular belirtildiinde yeil
Ama
Ad Soyad
alan ve bina evre kaplamalarn
standartlara
uygun
yapabileceksiniz.
Yeil Alan ve Bina D Kaplama Snf /Nu
Modl Ad
Balang saati
Zaman
Biti saati
Harcanan sre
Deerlendirme ltleri
Parke ta, im ta, bordr ve oluk deme yaparken;
antiye kurulumunu yaptnz m?
1.
Uygulama iin gerekli malzeme, ara gereci antiyeye
2.
getirdiniz mi?
Uygulama iin gerekli krm ve skmleri yaptnz m?
3.
Krm srasnda krm ykseklii tespiti iin l alp fotoraf
4.
ektiniz mi?
Bozuk zeminlerde bozuk tabakalar alp grovak ya da
5.
stabilize ile iyiletirme yaptnz m?
Krmlardan kan molozlar uygun yerlere istiflediniz ve
6.
alma sahasndan uzaklatrdnz m?
Emniyet tedbirlerini aldnz m?
7.
Stabilize malzemeyi serdiniz ve sktrdnz m?
8.
Bordrleri yerletirdiniz ve ip ektiniz mi?
9.
Bordrleri dediniz mi?
10.
Varsa oluk talarn dediniz mi?
11.
Bordr derzi aralklarn doldurdunuz mu?
12.
Kum tabakasn serdiniz ve sktrdnz m?
13.
Ana parke ta veya im ta parkelerini yerletirdiniz ve her
14.
iki ynde ip ektiniz mi?
Parke talarn veya im talarn uygun grlen desene gre
15.
dediniz mi?
Parke talarn sktrdnz m?
16.
Parke talar arasndaki derzleri doldurmak zere kum
17.
serdiniz mi?
Parke talarn tekrar sktrdnz m?
18.
alma sahasn temizlediniz mi?
19.
Ara gere ve malzemeleri topladnz m?
20.
in son kontroln yaptnz m?
21.
Dersin Alan

40

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm Doru ise bir sonraki modle geiniz.

41

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Y
D
D
Y
D
imtalar
Yastk
Bordr
Oluklar
Mastarlama

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

D
D
Y
D
Y
antiye
Yastk betonu
Parke
Kompaktrler
Snr

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Y
D
D
Y
D
Otoparkn
Mekanik
Kum
Bordr
Parke talar

42

KAYNAKA
KAYNAKA

ZTA Gven, Emin AAR, Kilitli Beton Parke Kaplamalar, I. Uluslararas

Kent Mobilyalar Sempozyumu, stanbul, 2001.

TS 706, Beton Agregalar, 1980.

LEL Aydn, Biim Yap Parke Ta Bordr Kaplama, Ordu, 2008.

43