Professional Documents
Culture Documents
Giet Con Chim Nhai - Harper Lee
Giet Con Chim Nhai - Harper Lee
CHNG 1
T
bao gi c th chi bng c na ca Jem du bt, anh t ngh ngi v thng tt ca mnh.
Cnh tay tri ca anh hi ngn hn cnh tay phi; khi ng hoc i, mu bn tay anh c thng gc
vi thn mnh, ngn ci song song vi i. Anh hon ton khng quan tm, min l anh cn
chuyn v lp bng c.
Sau nhiu nm thng tri qua gip chng ti nhn li, i khi chng ti bn bc v nhng
s kin a y n tai nn ny. Ti vn cho rng tt c l do nh Ewell, nhng Jem, ln ti bn
tui, li bo chuyn ny bt u t trc rt lu. Anh ni chuyn bt u vo ma h
khi Dill n chi vi chng ti, lc Dill ln u mm cho chng ti tng ko c Bob
Radley ra khi nh.
Ti ni nu anh mun c mt ci nhn bao qut v s vic ny, th thc s n bt u vi
Andrew Jackson. Nu tng Jackson khng y ngi Da Creek 1 ln thng ngun th
Simon Finch s khng bao gi cho thuyn n Alabama, v liu chng ti s u nu ng
khng lm vic ? Chng ti qu ln khng th dn xp mt cuc tranh ci bng nm m,
v vy chng ti hi kin b Atticus. B ni c hai a ti u ng.
L dn min Nam, mt s ngi trong gia tc thy xu h v chng ti chng c t tin no c
lu danh pha bn ny hoc bn kia trong trn Hasting 2. Chng ti ch c mi Simon Finch,
mt tay bo ch thuc by th ly lng gc t Cornwall, ngi ch cho thi keo kit vt tri
hn so vi lng m o ca mnh. Anh, Simon tc ti trc vic bch hi nhng ngi t
xng l tn phi Gim l di tay cc o hu cp tin hn ca h v v Simon cng nhn
mnh l tn Gim L nn ng ta tm ng vt i Ty Dng n Philadelphia, sau n
Jamaica, ri n Mobile, v ln n Saint Stephens. Lun ngh n nhng ph phn ca John
Wesley 3 v thi lm li trong vic mua bn, Simon kim tin bng vic hnh ngh y, nhng
trong vic ny ng ta khng vui v s mnh b cm d phi lm nhng iu m ng bit rng
khng v vinh quang ca Cha, nh vic eo vng trn ngi v mc qun o t tin. V th
Simon, sau khi qun i chm ngn ca thy gio mnh v vic s hu n l, mua ba n l v
vi s tr gip ca h ng lp mt trang tri trn b sng Alabama, cch Saint Stephens khong
m rt r, v i khi ang chi gia chng anh y th di hi lu, sau b i chi mt mnh
pha sau nh xe. Khi anh y nh vy, ti bit khn hn th ng quy ry anh y.
Khi ti gn c su tui v Jem xp x mi, ranh gii cho k ngh h ca chng ti (nm trong
tm nghe c ting gi ca Calpurnia) l nh ca b Herry Lafayette Dubose cch nh ti hai
cn v pha Bc v ta nh Radley cch nh ti ba cn v pha Nam. Chng ti khng bao gi c
mun ph v cc ranh gii . Ta nh Radley l ni c ng ca mt thc th l lm ch cn
nghe miu t l khin chng ti ngoan ngon trong nhiu ngy lin tc, b Dubose th chn
cht i c.
l ma h Dill n vi chng ti.
Mt sng sm khi chng ti bt u tr chi sn sau, Jem v ti c nghe ting g nh bn
cnh, trong mnh vn trng bp ci ca c Rachel Haverford. Chng ti n bn hng ro dy
km xem c phi mt ch ch con khng-con ch sn chut ca c Rachel ang sp -thay
vo chng ti thy mt a b ang nhn mnh. Ngi , n khng cao hn nhng cy ci l
my. Chng ti nhn n cho n khi n ln ting:
"Cho"
"Cho", Jem vui v p.
"Tao l Charles Baker Harris", n ni. "Tao bit c ".
"Th sao?" ti ni.
"Tao ngh tui bay mun bit tao c bit c hay khng. Ti bay c th g cn c th tao c
cho..."
"My my tui", Jem hi, "bn tui ri h?"
"Sp by tui."
"Vy c g bnh u," Jem ni, cha ngn tr v pha ti. "Con Scout kia bit c t lc mi ,
m n cn cha ti trng na ka. Sp by tui m coi my nh xu ."
"Tao nh con nhng tao ln ri," n ni.
Jem ht tc ra sau nhn r hn. "Sao my khng qua y, Charles Baker Harris?" Anh y ni.
"Ci tn nghe ngon d."
Oliver Optich, Vitor Appleton v Edgar Rice Burroughs. Trong v ny chng ti may mn c
Dill. N ng nhng vai trc y ti phi nhn - con kh t trong v Tazan, ng Crabtree
trong The Rover Boys, ng Damon trong Tom Swift. V vy chng ti dn xem Dill l mt tay
Merlin b ti 8, vi mt ci u y nhng k hoch ly k, nhng kht khao qui l, v nhng
tng tng k quc.
Nhng vo cui thng Tm kho tit mc tr chi ca chng ti tr nn nht nho v chi hoi
khng bit bao ln, v chnh lc Dill mm cho chng ti tng d Boo Radley ra khi
nh.
Ngi nh Radley m hoc Dill. Bt chp nhng cnh bo v gii thch ca chng ti, ngi nh
c thu ht n nh mt trng ht con nc, nhng ht n khng vt qua ct n gc ph, mt
khong cch an ton tnh t cng nh Radley. N s ng , m ly ct n, chm ch nhn v
bn khon.
Nh Radley nh hn ra ng cch nh ti mt on. i v pha Nam, ngi ta thy hng hin
ca n; l ng b gc v chy dc khu nh. Ngi nh thp, tng sn mu trng vi hng hin
rng pha trc v nhng ca chp mu xanh l cy, nhng t lu chuyn sang mu xm xanh
ging mu ca vung sn quanh . Nhng ming vn ln mc r v ma gi r trn mi hin;
nhng cy si che khut nh mt tri. Tn tch ca nhng chic cc nhn lm hng ro xiu vo
sn trc - mt ci sn " qut" vn khng bao gi c qut - ni c cho gia sc v c thuc
th mc lan trn.
Bn trong ngi nh c mt bng ma qu qui. Ngi ta ni hn c tht, nhng Jem v ti cha
bao gi thy hn. Ngi ta ni hn ra ngoi vo ban m khi trng ln, v nhn ln qua ca s.
Khi cy quyn kh ca ngi ta ng cng trong mt t rt, l do hn h hi vo chng.
Mi v trm vt Maycomb u l do hn. C ln th trn kinh hong v hng lot s kin gh
rn v m: ngi ta tm thy g v nhng th cng trong nh b cht khc; d th phm l
Addie in, tn ny sau cng t trm vng xoy Barker, nhng ngi ta vn nhn vo nh
Radley, khng h mun dp b nhng nghi ng ban u ca h. Mt ngi Da en s khng i
ngang nh Radley vo ban m, ng ta s bng qua l ng i din v hut so khi bc i.
Khun vin trng Maycomb gip lng vi khu t nh Radley; nhng cy h o cao ln trong
sn nui g nh Radley rng y qu xung sn trng. nhng nhng qu hch nm m
cnh st trng chng n nht anh ta vo t cng bn da en, v vy Bob b nht trong tng hm
ca ta n.
Vic chuyn Bob t tng hm v nh ch l m trong k c ca Jem. C Stephanie Crawford ni
mt s ngi trong hi ng th trn bo ng Radley rng nu ng khng em Bob v, Bob s
cht v nm mc do m thp. Ngoi ra Bob khng th sng da vo tin bc ca ht mi c.
Khng ai bit ng Radley s dng hnh thc rn e no khng ai nhn thy Bob, nhng
Jem hnh dung rng ng Radley hu nh thng xuyn xing anh ta vo ging. B Atticus ni
khng, khng phi kiu , rng c nhiu cch lm cho ngi ta tr thnh bng ma.
K c ti tr nn sng ng khi thy b Radley thnh thong m ca trc, i n m hng hin,
ti nc cho my cy chui hoa ca b. Nhng mi ngy Jem v ti u thy ng Radley i b
xung th trn ri tr v. Ngi n ng gy g kh qut, mt khng mu, khng mu n
chng khng phn chiu nh sng, Xng g m ca ng ta nhn v ming th rng, mi trn
mng v mi di dy. C Stephanie Crawford ni ng ta qu ngay thng n ng ta xem li
Cha l lut l duy nht ca mnh, v chng ti tin c, bi v dng iu ca ng Radley lc no
cng thng .
ng khng bao gi ni chuyn vi chng ti. Khi ng i ngang qua, chng ti thng nhn
xung t v ni, "Cho ng", v ng ho p li. Con trai c ca ng Radley sng Pensacola,
anh ta v nh vo dp Ging sinh, v anh ta l mt trong t ngi chng ti tng thy bc vo
hay ri ngi nh . T ngy ng Radley a Arthur v nh, ngi ta ni ngi nh cht.
Nhng n mt hm b Atticus ni vi chng ti b s pht nu chng ti lm n trong sn v
giao cho Calpurnia thc hin nhim v khi ng vng mt nu b nghe chng ti ni ting no.
ng Radley ang hp hi.
ng y kh thong th trong vic ny. Nhng bng nga g ca th mc chn hai u ng ca
khu t nh Radley, rm c lt trn l ng, giao thng c chuyn hng sang ng
nhanh pha sau. Bc s Reynolds u xe ngay trc nh ti v i b n nh Radley mi khi ng
ta n thm bnh. Jem v ti chi quanh qun trong sn sut nhiu ngy. Cui cng nhng bng
g c mang i, v chng ti ng trc hin nhn theo khi ng Radley lm chuyn hnh trnh
cui cng ca ng ngang qua nh ti.
"i ri mt k bn tin nht m Cha tng thi hi th vo," Calpurnia lm bm, v b phun
nc bt ra sn vi v trm t. Chng ti nhn b y ngc nhin, v him khi Calpurnia bnh
lun v cung cch ca ngi da trng.
Hng xm ngh khi ng Radley nm xung Bob s xut hin, nhng mi ngi lm: anh trai
Bob t Pensacola tr v v th ch ng Radley. Khc bit duy nht gia anh ta v ngi cha l
tui tc. Jem ni ng Nathan Radley cng "mua bng vi." Tuy nhin Nathan c p li chng
ti khi chng ti cho bui sng, v i khi chng ti thy anh ta t th trn ra v vi t tp ch
trn tay.
Chng ti cng ni nhiu vi Dill v nh Radley, n cng mun bit, tht ng m ct in cng
lu n cng thc mc.
"Khng bit hn ta lm g trong ", n lm bm. "C l hn ta va th u ra khi ca y.
Jem ni, "Hn ta i ra ngoi, chc chn ri, khi m tri ti thui. C Stephanie Crawford ni c
ln c tnh dy lc na m v thy hn nhn c qua ca s...ni u ca hn ging nh ci s
ngi nhn c. My c bao gi thc gic na m ri nghe thy ting hn khng, Dill? Hn i
ging vy n...." Jem l bn chn anh trn si. "My ngh sao khi c Rachel li kho ca k th
ban m? Nhiu bui sng tao cn thy du vt ca hn sn sau, v c m tao nghe thy hn
co ca li sau nh, nhng khi b Atticus ra ti th hn i mt.
"Khng bit hn nh th no sao?" Dill hi:
Jem a ra m t hp l v Bob: Bob cao khong mt chn, on chng qua nhng du vt ca
hn; hn n tht sc sng v bt c con mo no hn bt c, l l do ti sao hai bn tay hn
y mu-nu my n sng th vt, my s khng bao gi ra sch mu c. Mt hn c nguyn
mt vt so li chy ngang qua; rng hn khng nhng vng kh m cn b su na; mt hn th
l; ming lc no cng chy nc di.
"Ti mnh th d hn ra ngoi i," Dill ni. "Tao mun thy hn ra sao."
Jem ni nu Dill mun b mt mng, th n ch cn i ti v g ca trc.
Cuc t kch u tin ca bn ti xy ra bi v Dill c vi Jem cun The Gray Ghost 9 n hai
cun truyn Tom Swift rng Jem s khng dm i qu cng nh Radley. C i mnh, Jem cha
tng t chi mt thch thc no.
Jem ngh v chuyn ba ngy. Ti ngh rng anh y yu danh d hn ci mng mnh, v Dill
cng kch lin tc khin anh kit sc d dng. "My s ri", ngy u Dill ni. "Tao khng s,
ch knh trng thi," Jem ni. Ngy hm sau Dill ni, "My s mun cht n khng dm t
ngn chn ci vo sn trc." Jem ni anh y tin l mnh khng s, mi ngy anh y u i hc
ngang qua nh Radley.
"Ln no cng chy thc mng," ti ni.
Nhng Dill khch c anh y vo ngy th ba, khi n ni vi Jem rng dn Meridian chc chn
khng s hi nh dn Maycomb, rng n cha tng thy dn no nht nh dn Maycomb.
iu ny lm cho Jem phi i n gc ng, anh dng li v da vo ct n, nhn
cnh cng ong a nh khng in trn bn l t ch.
"Tao hy vng ci u my t hiu ra rng hn s git tng a bn mnh , Dill Harris," Jem
ni, khi chng ti ti nhp bn vi anh. "ng trch tao khi hn mc mt my nghen. Hy nh
l my khi mo v ny ."
"My vn cn s," Dill kin nhn lm bm.
Jem mun Dill bit r rng rng anh y chng s bt c th g. "Ch c iu tao khng ngh ra
cch d hn ra khi nh hn m khng bt c mnh thi." Ngoi ra Jem cn ngh n c em
nh ca mnh na.
Khi anh y ni vy, ti bit ngay anh y s. Jem cng phi ngh ti em gi khi ti thch anh y
nhy t nc nh xung. "Nu tao cht th my sng ra sao?" Anh hi. Ri anh nhy, ri xung
t an ton, v thc trch nhim bin khi anh y cho n khi anh i mt vi nh Radley.
"My n v thch thc ny sao?" Dill hi. "Nu vy my...."
"Dill, my phi ngh v my chuyn ny," Jem ni. " tao suy ngh mt cht... n ging nh
vic lm cho mt con ra b ra..."
"Lm cch no?" Dill hi.
"t cy dim h di bng n."
Ti bo Jem nu anh t nh Radley ti s mch b Atticus.
Dill ni t dim h di bng ra l c c.
Ch thch
1. Andrew Jackson (sau ny thnh tng thng th by ca M), trong Cuc chin Creek (1813-14) xua ngi da Creek ra khi
Alabama, Georgia v Mississippi bo v cc khu nh c ca dn da trng.
2. Trn Hasting (1066): trn nh quyt nh trong cuc chinh phc Anh ca ngi Norman (Php).
3. John Weslay (1703-1791): mc s, nh thn hc Anh, mt trong nhng th lnh u tin ca gio phi Gim l (Methodist) ca o Tin
lnh. Gio phi ny xut pht t Anh, lan qua M, thu ht gii lao ng v n l.
4. Ti git ngi khng d mu trc nhng khng km tnh hung gia trng, theo lut M, nhng nh ngha ny thay i t nhiu ty
tng tiu bang.
5. Tn gi thn mt ca John
6. m ch khng hong kinh t 1929-1933.
7. Chng c g s ngoi chnh ni s hi: cu ni ting trong din vn nhm chc ca Franklin Roosevelt, tng thng th 32 ca M (c
c nm 1932), ngi c cng ln trong vic a nc M vt qua Khng hong kinh t. ng c c bn k bu c lin tip:
1932,1936,1940 v 1944.
8. Merlin: nh tin tri, ph thy v c vn ca vua Arthur trong truyn thuyt Anh, y hm Dill l k ti gii, tho vt trong mi chuyn.
9. Ngha l Con ma xm.
CHNG 2
D
ill chia tay chng ti vo u thng Chn, tr v Meridian. Chng ti tin n ln chuyn xe
but nm gi v ti au kh v vng bng n cho n khi nh ra cn mt tun na l phi i
mnh mang nhng nt qui n c trng ca vng khng y. (Khi Alabama ly khai khi
lin bang ngy 11 thng Ging nm 1861, ht Winston ly khai khi Alabama, v mi a tr
ht Maycomb u bit v ny.) Bc Alabama vn y nhng tp on kinh doanh ru, nhng
tay Big Mule2, cc cng ty thp, cc ng vin Cng ha, gio s, v nhng ngi khc khng
r lai lch.
C Caroline bt u ngy hc bng vic c cho chng ti nghe mt cu chuyn v nhng ch
mo. L mo c nhng cuc chuyn tr di vi nhau, chng mc qun o nh trng hp dn v
sng trong ngi nh m p bn di mt ci bp l. Vo lc b Mo gi in n ca hng dc
phm t mua mn chut p mch nha scla c lp ng ngoy ging nh mt thng ng su
nho. C Caroline c v khng bit rng bn lp mt mc vy bng bao bt m v o s mi bng
vi bng sn rch ny, hu ht u cht cy bng v cho heo n t lc mi bit i, min
nhim vi th vn chng tng tng. C Caroline kt thc cu chuyn v hi, "Th no,
chuyn hay khng?"
Sau c ln bng v vit bng ch ci bng nhng ch in vung tht ln, quay xung lp v
hi, "C ai bit nhng ch ny khng?"
Mi a u bit; hu ht lp mt u khng lm c chuyn ny nm ngoi.
Ti cho rng c chn ti v c bit tn ti; khi ti c bng ch ci, mt nt nhn m h xut
hin gia cp chn my c v sau khi ti c ln hu ht cun My First Reader v nhng bng
bo gi th trng chng khon trn t The Mobile Register, c pht hin ra rng ti bit ch
v nhn ti vi v khng hi lng hn na. C Caroline bo ti ni vi b ti ng dy ti na,
n s gy tr ngi cho vic hc ca ti.
"Dy em?" Ti ni vi v ngc nhin, "B em chng dy em g c, c Caroline. B Atticus
khng c thi gian dy em bt c th gi," ti ni thm, khi c Caroline mm ci lc u. ",
bui ti b em rt mt v ch ngi phng khch c sch bo thi."
"Nu ng y khng dy em th ai dy?" C Caroline hi c v n cn. "Ai dy em. Em u
c bm sinh l c c t The Mobile Register."
"Jem ni em c c. Anh y c trong mt cun sch trong em mang h Bullfinch thay v
Finch 3. Jem ni tn em tht ra l Jean Louise Bullfinch, rng em b tro lc mi sinh v em thc
tnh l mt...."
R rng c Caroline ang ngh ti ni lo. "ng nhng tng tng chi phi chng ta, em
yu," c ni. "By gi hy v ni vi ba em ng dy em na. Tt nht l bt u tp c vi
u c mi m. Em hy ni vi ba t by gi c s lo vic ny v c cu vn thit hi ny..."
"Tha c?"
"Ba em khng bit cch dy. Em c th ngi xung."
Ti l nh rng ti rt tic v v ch ngm ngh v ti ca mnh. Ti khng h ch tm hc c,
nhng bng cch no ti m mnh mt cch ln lt vo nhng t nht trnh. Trong nhng
gi ng ng nh th-c phi ti hc lc ? Ti khng nh c c lc no mnh khng
c c nhng bi thnh ca. By gi ti buc phi ngh v n, vic c l mt iu g t
nhin n vi ti, nh vic hc cch ci cht ng qun ca b o lin qun m khng cn nhn
quanh, hoc vic tht c hai ci n t m dy giy ri ni. Ti khng th nh khi no nhng
dng ch bn trn ngn tay di chuyn ca b Atticus tch ra thnh nhng t ri, nhng ti
chm ch nhn chng sut nhng bui ti trong k c ti, trong khi lng nghe tin tc trong ngy,
nhng d lut c thng qua thnh lut, nht k ca Lorenzo Dow 4- mi th m b Atticus
ngu nhin ang c khi ti b ln i ng mi ti. Cho n khi ti s rng s mt n, th ti
cha bao gi yu thch vic c. Ngi ta u c yu vic th.
Ti bit mnh quy ry c Caroline, v vy ti c yn thn v nhn ra ca s cho n gi ra
chi khi Jem tch ti ra khi m hc tr lp mt trong sn trng. Jem hi ti xoay x ra sao.
Ti k anh y nghe.
"Nu khng phi li, em b v. Jem, ci c ng ght ni b Atticus dy em c v b
phi ngng chuyn li..."
"ng lo, Scoutt," Jem trn an ti. "Thy tao ni c Caroline ang gii thiu mt phng php
dy mi. C hc iu trng i hc. Ri tt c cc lp s p dng n ngay thi. My
khng phi hc nhiu t nhng cun sch theo cch y-n ging nh nu mun bit v loi b,
my phi i vt sa mt con b vy, hiu khng?"
"Hiu, Jem, nhng em khng mun hc v b, em..."
"Chc chn ri. My phi bit v loi b, chng l phn quan trng trong i sng ht
Maycomb."
Phi c gng lm ti mi ngn c ham mun hi Jem c phi anh b mt tr hay khng.
"Tao ch rng ni cho my bit v cch dy mi m ngi ta p dng cho lp mt, l lm.
l H thng thp phn Dewey 5"
Cha tng nghi ng v nhng tuyn b chnh thc ca Jem, nn ti thy khng c l do g hi
lc ny. H thng thp phn Dewey, trong chng mc no , bao gm vic c Caroline vung
vy trc mt chng ti nhng tm bng trn vit nhng ch nh "the"", "cat", "rat", "man"
v "you". C v nh c gio khng ch i chng ti li bnh lun no, v lp hc nhn c
nhng pht hin y n tng ny trong im lng. Ti thy chn, v vy ti bt u vit th cho
Dill. C Caroline bt gp ti vit v bo ti phi ni vi b ti ngng dy ti. "Vi li," c ni.
"Chng ta khng vit trong lp mt, chng ta ch tp mu t ri thi. Em s khng hc vit
cho n khi ln lp ba."
Calpurnia l ngi chu trch nhim v vic ny. N gip ti khi lm b pht in vo nhng
ngy ma, ti on vy. B y t cho ti bi tp vit bng vic v nguch ngoc bng ch ci
pha trn mt tm bng, sau chp li mt chng Kinh Thnh bn di. Nu vit li c
theo nt ca b mt cch tha ng, ti s c b thng mt ming sandwich pht b v
ng. Trong vic dy d ca Calpurnia, khng h c s a cm: ti him khi lm b hi lng v
b him khi thng cho ti.
"Em no v nh n cm tra gi tay ln?" C Caroline ni, ct ngang cn bc bi mi m ca
ti i vi Calpurnia.
Nhng a b th trn gi tay ln, v c nhn khp chng ti.
"Em no mang ba tra theo ln bn."
Nhng x mt ma t nhin xut hin, v trn nh lp long nh sng kim loi. C Caroline i
ln i xung cc dy bn nhn v n ngn tay vo cc hp ng ba tra, gt u nu th bn
trong lm c hi lng, hi nhu my trc nhng th khc. C dng li trc bn ca Walter
Cunningham. "Ba tra ca em u?" C hi.
Khun mt ca Walter Cunningham cho mi a trong lp mt bit rng n b giun mc. Vic
n khng i giy cho chng ti bit rng n b nhim giun ra sao. Ngi ta b giun mc khi i
chn khng trong chung nga v bi m mnh ca heo. Nu Walter c giy n s mang vo
ngy u tin n trng sau vt chng i cho n gia ma ng. N mc chic o s mi
sch v b o lin qun c sa va vn.
v quyn b phiu theo thch. B Atticus ni ng Cunningham thuc loi ngi ngoan cng t
chu thay i.
V ngi nh Cunningham khng c tin tr cho lut s, nn h ch tr cho chng ti bng
nhng g h c. "Con c bit," b Atticus ni, "bc s Reynolds cng lm vic theo cch ny
khng? Vi mt s ngi, ng tnh th lao mt ln l mt thng khoai ty. Scout, nu con
ch b s ni cho con bit hn ch tha k l g. nh ngha ca Jem i khi cng kh chnh
xc."
Nu gii thch c nhng chuyn ny vi c Caroline, hn ti trnh c t nhiu phin toi
cho mnh v cnh ch sau cho c Caroline, nhng gii thch mi vic r rng nh b Atticus
l chuyn nm ngoi kh nng ca ti, v vy ti ni, "C ang lm n xu h, c Caroline.
Walter khng c ng hai mi lm xu no nh tr c u, v c cng khng th dng ci."
C Caroline ng bt ng, ri c nm ly c o ti v li ti ln bn ca c. "Jean Louise, em
nh vy vi ti sng nay th l ri," c ni. "Trong chuyn no em cng khi u hng bt
c. Gi tay ra."
Ti ngh c s nh nc bt ln , l l do duy nht m mi ngi Maycomb cha tay ra:
l phng thc nh du hp ng ming c t lu i. T hi khng bit chng ti tha
thun c iu g, ti quay xung lp tm cu tr li, nhng c lp nhn li ti y hoang mang.
C Caroline cm cy thc ln, pht l lng vo su ci, ri bo ti ng vo gc. Mt trn
ci v a khi c lp rt cuc nhn ra rng c Caroline qut ti.
Khi c Caroline da c lp s b y nh vy, lp mt li m bng ci na, chng ch nghim tc
li khi bng c Blount trm ln chng. C Blount, mt ngi chnh gc Maycomb cho n lc
cha bit g v nhng b n ca H thng thp phn, xut hin ngay ca lp, tay chng nnh
v thng bo, "Nu cn nghe thy m thanh no khc t phng ny, ti s thiu ri mi ngi
trong y. C Caroline, lp su khng th tp trung vo kim t thp v tt c s n o ny!"
Ti ch phi ng trong gc mt lt. c ting chung ht gi cu, c Caroline nhn theo c
lp xp hng mt i n tra. Khi ri khi phng sau tt c nhng a khc, ti thy c ngi
sp xung gh v vi u vo cnh tay. Nu c c x t t i vi ti, ti s cm thy tic cho
c. C cng thuc loi kh xinh xn.
Ch thch
CHNG 3
T
m c Walter Cunningham trong sn trng khin ti thy hi lng t nhiu, nhng khi ti
u n xung t th Jem i ngang qua v bo ti dng li. "My ln hn n m," anh y
ni.
"N bng tui anh ch b," ti ni. "N lm bui hc u tin ca em hng bt."
"Bung n ra, Scoutt. Sao vy?"
"N khng mang theo ba tra," ti ni, gii thch vic ti dnh dng vo v n ung ca Water
th no.
Walter ng ln v im lng nghe Jem vi ti. Nm m ca n hi gi ln nh th ch i
cuc tn cng ca anh em ti. Ti sn ti ui n i, nhng Jem a tay ngn ti li. Anh
xem xt Walter vi v suy on. "Cha my l ng Walter Cunningham Old Sarum phi
khng?" Anh hi v Walter gt u.
Walter trng nh th c nui bng thc n cho c: i mt n, xanh nh mt ca Dill Harris,
hoe v y nc. Mt n khng c sc mu tr chp mi, ch c mu hng m t. N r
rm ngn tay theo nhng dy ci ca b o lin qun ang mc, lo lng ty my nhng ci mc
kim loi.
Bt cht Jem nhe rng ci vi n. "V nh n cm vi ti tao i, Walter," anh ni. "My ti ti
tao vui lm."
Mt Walter bng sng ri ti sm.
Jem ni. "B ti tao l bn ca ba my m. Cn con Scout ny, n khng - n khng nh my
na u."
"Em khng chc iu u," ti ni. Vic Jem t lm ra cam kt cho ti khin ti thy kh
chu, nhng nhng pht giy ngh tra qu gi ang tri qua. "Phi Walter, tao khng e my
na u. My khng thch u b sao? B Cal nh tao nu bp ht sy."
Walter ng im ti ch, cn mi. Jem v ti b i, v khi chng ti gn n ch nh Radley th
Walter gi, "N, tao i vi!"
Khi Walter ui kp bn ti, Jem ni chuyn tht vui vi n. "C con ma sng trong ," anh ni
mt cch thn mt, ch vo nh Radley. "Nghe v ny bao gi cha, Walter?"
"Hnh nh c," Walter ni. "Nm u ti trng ri n my qu h o tao mm cht lun ngi ta ni hn tm thuc c v ri thy chng qua hng ro trng."
Lc ny Jem c v t s Boo Radley v c ti v Walter bn cnh. Thc s l Jem m ra hunh
hoang, "C ln tao dm i mt lo ti nh lun," anh ni vi Walter.
"Bt c ai tng i ti nh hn khng phi chy mi khi i ngang qua ," ti ni vi m my
trn tri.
"Ai chy vy, c Priss?"
"Anh ch ai, khi khng c ai i chung."
Lc chng ti i n bc thm trc nh, Walter qun n l mt Cunningham, Jem chy
xung bp yu cu Calpurnia by thm mt a na, chng ti c bn. B Atticus cho n
Walter v bt u ni chuyn v ma mng m c Jem v ti u khng th hiu.
"L do chu khng th qua c lp mt, ng Flinch, l ma xun no chu cng phi ra ng
gip ba chu cht cy, nhng c mt l do khc nh by gi l kch thc ca cnh ng."
"My tr thng khoai ty cha?" Ti hi, nhng b Atticus lc u vi ti.
Trong khi Walter cht thc n vo a ca n, n vi b Atticus ni chuyn vi nhau nh hai
ngi n ng, trc s ngc nhin thch th ca Jem v ti. B Atticus ang gii thch nhng
vn nng tri th Walter ct ngang hi khng bit trong nh c mt ng khng. B
Atticus gi b Calpurnia, b quay li mang theo bnh xi r. B ng ch Walter t phc v.
Walter rt xi t ln rau v tht tht ho phng. Chc hn n s rt xi r vo c ly sa nu nh ti
khng hi n ang lm g.
Chic a bc ku lch cch khi n t bnh xi r xung, ri n nhanh chng t hai tay ln i.
Sau n ci u xung.
B Atticus li lc u vi ti. "Nhng n tm ba n ca n ngp xi r," ti phn i. "N rt xi
r ln khp...."
Ngay lc Calpurnia gi ti xung bp.
B ang gin d, m khi gin d th vn phm ca Calpurnia tr nn ln xn. Khi bnh thng,
vn phm ca b cng tt nh vn phm ca mi ngi Maycomb. B Atticus ni Calpurnia c
hc hn phn ln ngi da mu khc.
Khi b lic nhn xung ti, nhng np nhn nh xu quanh i mt b hn su hn. "C mt s
ngi n khng ging nh mnh," b th thm mt cch gay gt, "nhng u c ai yu cu c ry
r h ti bn n khi h khng ging c u. Thng nh l bn c v nu n mun n trn tm
khn bn th c hy k n, hiu ch?"
"N u phi l bn, Cal, n ch l mt a Cunningham...."
"n vi ni! H l ai th u thnh vn , bt c ai t chn n nh ny u l bn c, v ng
ti bt gp c xt nt cung cch ca h theo kiu kiu k ny na nghe! H nh c c th kh
hn h nh Cunningham, nhng u phi l do cho c lm nhc h - nu c khng c x ph
hp c n ti bn, th c c th xung y v n trong bp i!"
Calpurnia y ti qua cnh ca ung a sang phng n bng mt c pht au ing. Ti ly a
thc n ca mnh v xung n trong nh bp, d sao ti cng mng l khng b b mt khi phi
i mt vi h ln na. Ti bo Calpurnia hy ch , ti s cho b bit: mt ngy no khi b
l i, ti s b i v nhy xung ch nc xoy Barker v ri b s hi tic. Ngoi ta, ti ni
thm, b lm ti gp rc ri ba nay: b dy ti vit v tt c l li ca b. "Dp ci tr
nhng x ca c i," b ni.
Jem v Walter tr li trng trc ti: vic li sau ni vi b Atticus v vic bt cng qui
c ca Calpurnia khin ti phi chy nc rt mt mnh ngang nh Radley. "D sao b y cng
thch Jem hn con," ti kt lun, v gi rng b Atticus nn nhanh chng tng kh b ta i.
"Con c bao gi ngh rng Jem khng lm b y lo lng bng na con khng?" Ging b Atticus
anh li. "B khng c nh ui b y, by gi v c sau ny na. Chng ta khng th sinh
hot mt ngy m khng c Calpurnia, con c bao gi ngh n iu khng? Con c ngh l
Calpurnia lm bao nhiu chuyn cho con cha, v con hy quan tm n b y, hiu cha?"
Ti tr li trng v thy cm ght Calpurnia cho n khi mt ting ht bt ng ph v nhng
on hn ca ti. Ti nhn ln v thy c Caroline ang ng gia phng, mt c y kinh hong.
Dng nh c trn tnh li gi vng chc trch ca mnh.
"N cn sng!" C r ln.
L con trai trong lp xng ln gip c. Cha i, ti ngh, c y s chut. Thng Little Chuck
Little, thng c mt s kin nhn phi thng dnh cho tt c cc loi sinh vt, ni, "N chy
ng no, c Caroline? Cho ti em bit n chy i u, nhanh ln! D.C..." N quay sang thng
nhc ng sau - "D.C., ng ca li ti mnh bt n. Mau ln, c i, n chy u mt ri?"
C Caroline ch ngn tay run ry khng phi xung sn m cng khng phi ln bn, m vo mt
a lng ngng ti khng bit tn. Khun mt Little Chuck cau li v n ni nh nhng, " c
ni n h? Vng, n cn sng. N lm g khin c s vy?"
C Caroline ni mt cch tuyt vng, "C va mi i ngang th n b t tc tr .... Va mi
b ra khi tc...."
Little Chuck nhe rng ci. "u c g phi s mt con ch, tha c. C cha tng thy con ch
no sao? By gi c ch cn tr li bn c v dy chng em mt s iu na."
Little Chuck l mt thnh vin khc trong lp khng bit ba n k tip ca n t u ti, nhng
n l mt qu ng bm sinh. N nm ly khuu tay c v dn c Caroline n trc lp. "Gi c
ng s na, tha c," n ni. "Khng cn s mt con ch u. Em s i ly cho c mt ly
nc."
Ch nhn ca con ch khng th hin mt cht quan tm no n s xn xao m n gy ra. N
ln m lp da u bn trn trn, tm c v khch v bp cht n gia ngn ci v ngn tr.
C Caroline theo di quy trnh trong s m hoc kinh khip. Little Chuck mang nc n
trong chic cc giy, v c ung vi v bit n. Cui cng ging c bnh tnh li. " Em tn g,
cu b?" C du dng hi.
Thng nh nheo mt. "Ai, em h?" C Caroline gt u.
"Burris Ewell."
C Caroline xem k cun s im danh. "y c mt Ewell nhng khng c tn ring... em nh
vn tn ring ca em c khng?"
"Khng bit nh vn lm sao. nh gi em l Burris."
"c ri Burris," c Caroline ni. "C ngh chng ta nn cho em ngh chiu nay. C mun em
v nh v gi u."
C ly trong bn ra mt cun sch dy, lt qua cc trang v c mt lt. "Mt bin php ti nh
tt cho... Burris, c mun cc em v nh v gi u vi x bng nc tro. Lm vy xong, em ly
du ha bi da u."
" chi vy c?"
" loi sch... , my con ch. Em bit , Burris, cc bn khc c th b ly ch, v em u
mun chuyn , phi khng?"
Thng nh ng dy. N l a d nht ti tng thy. C n xm ngt, mu bn tay n cu bn,
v mu bn tay en thui n tn phn tht mm. N nhn c Caroline t mt khong trng sch s
to bng nm tay trn khun mt n. Chc chn khng ai n n, v c Caroline v ti gii
tr cho c lp hu nh sut bui sng.
"Burris ny," c Caroline ni, "lm n tm trc khi i hc li ngy mai."
Thng nh ci mt cch th l. "C khng cn ui em v nh, tha c. Em sp ngh y-em
lm th ny l cho c nm ri."
C Caroline c v bi ri. "Em ni vy l sao?"
Thng nh khng tr li. N kht mi y khinh b.
Mt a ln tui trong lp tr li, "Tha c, n l ngi nh Ewell", v ti t hi khng bit li
gii thch ny c tht bi nh n lc ca ti khng. Nhng c Caroline c v sn sng lng nghe.
"C trng y ti n. Ti n n trng ngy u nm hc ri ngh. C ph trch hc sinh trn
hc bt ti n n y bi v c y do giao ti n cho ng cnh st trng, nhng c y b
nh gi ti n li. C y ngh c thc hin xong lut bng vic ghi tn ti n vo s v qun
l ti n y ngy u. C c nhim v nh du ti n vng nhng ngy cn li trong nm..."
"Nhng cn ba m chng th sao?" C Caroline hi vi v quan tm thc s.
"C m no u," l cu tr li, "cn ba ca ti n th a gy g lm."
Burris Ewell hnh din vi cch tng thut ny.
"Em n trng vo ngy u nm lp mt ba nm nay ri," n ni vi v ci m. "Coi nh
nu nm nay em khn hn h s y em ln lp hai..."
chng trng bng v lc, nhng tht ngu ngc khi p buc nhng ngi nh nh Ewell vo
mt mi trng mi..."
"Nu mai con khng i hc, b s p buc con."
"Mnh khng ni chuyn ny na," b Atticus ni mt cch kh khc. "Con, c Scoutt Finch,
thuc loi ngi bnh thng. Con phi tun theo lut php." B ni nhng ngi nh Ewell l
thnh vin ca mt x hi ring bit gm ton nhng ngi mang h Ewell. Trong mt s tnh
hung no ngi bnh thng sng sut cho php h hng nhng c quyn no bng
phng php n gin l lm ng trc mt hot ng ca ngi nh Ewell. Chng hn nh h
khng phi i hc. Mt iu khc na, ng Bob Ewell, cha ca Burris, c php sn v by th
ngoi ma.
"B Atticus, vy l xu," ti ni. ht Maycomb, vic sn bn ngoi ma l phm lut, mt
trng ti trong mt dn chng.
"N hon ton sai lut," b ni, "v chc chn l xu, nhng khi mt ngi tiu ht nhng tm
ngn phiu cu tr ca mnh vo ru th con ci ng ta ch c nc khc v i. B khng bit
c ch t no quanh y chu giao cho bn tr bt c th sn no m cha chng c th bn
c."
"ng Ewell khng nn lm iu .."
"D nhin ng ta khng nn, nhng ng ta s khng bao gi thay i cung cch ca mnh. Liu
con c trt s phn i ca con ln con ci ng ta khng?"
"Khng, b," ti lm bm, v c thm ln cui, "Nhng nu con tip tc i hc, b con mnh
khng bao gi c c chung na.."
"iu thc s lm phin con h?"
"Vng, tha b."
Khi b Atticus nhn xung ti, ti thy trn mt ng c mt v lun khin ti mong i mt iu
g . "Con c bit tha hip l g khng?" ng hi.
"B cong lut php h?"
"Khng, mt tha thun t c qua tng nhng. N l vy," ng ni. "Nu con tha nhn s
cn thit ca vic i hc, chng ta s tip tc c mi m ging nh t trc ti nay. Tha
thun vy c khng?"
"D, c!"
"Chng ta coi nh k kt xong m khng cn nghi thc thng l." B Atticus ni khi thy ti
chun b nh nc bt.
Khi ti m ca li pha trc b Atticus ni, "M n, Scout, tt hn l con ng ni g v tha
thun ca chng ta trng nghe."
"Sao vy?"
"B s nhng vic lm ca chng ta khng c nhng ngi hc cao hn chp thun."
Jem v ti quen vi kiu n ni chc-th-v--nguyn-cui-cng ca b chng ti, v lc no
chng ti cng c t do ngt li i b Atticus din dch khi n vt qu tm hiu ca mnh.
"Sao, b?"
"B cha tng n trng," ng ni, "nhng b c cm gic rng nu con ni vi c Caroline
chng ta c mi m c y s ry r b, m b khng mun b c y ry r."
B Atticus lm chng ti ci sut bui ti , nghim tc c nhng ct bo v mt ngi n
ng ngi trn ct c 2chng v l do c th no, chuyn cng l l do Jem dnh ngy
th By sau mit trong ngi nh trn cy. Jem ngi t sau ba im tm n lc mt tri ln
v chc s sut m nu nh b Atticus khng ct ng dy tip t ca anh. Cn ti th
dnh hu nh c ngy leo ln tut xung, chy vic vt cho anh, cung cp cho anh vt liu,
thc n v nc, v khi ti mang cho anh mn p ban m th b Atticus ni nu ti khng
thm n anh, th Jem s xung. B Atticus ni ng.
Ch thch
1. Thuc gim axit trong bao t, thc y tiu ha.
2. Ngi trn ct c l mt tr biu din k qui nhng ph bin thp nin 1930.
CHNG 4
N
mi. Ti ngi v thy n ta mi tht thm. Ti lim n v ch mt lt. Thy mnh khng cht
ti nht n vo ming: ko Wrigleys Double-Mint.
Khi Jem v nh anh hi ti ly u ra cc ko vy. Ti ni vi anh l ti lm c.
"ng n nhng th lm c, Scout."
"Ci ny khng di t, n nm trn cy."
Jem hm h.
"Thit m. N nm trn cy ng kia , ci cy trn ng i hc v."
"Nh n ra ngay!"
Ti nh n ra. D sao th v n cng nht. "Em nhai n sut bui chiu m c cht u, thm
ch khng bnh na."
Jem gim chn. "B my khng bit l my thm ch khng c s vo nhng ci cy sao?
My s b cht nu cn lm vy!"
"Anh tng chm vo ngi nh ri m!"
"Chuyn khc! i sc ming i - ngay lp tc, nghe khng?"
"Khng, n s lm ming em mt mi thm."
"Nu khng tao s mc Calpurnia!"
trnh gp rc ri vi Calpurnia ti lm theo li Jem bo. V l do no , nm hc u tin
ca ti to ra mt thay i ln trong mi quan h ca chng ti: s p ch, bt cng, v thi
hay xen vo cng vic ca ti Calpurnia dn dn bin thnh nhng li cn nhn phn i
nh nhng. V phn ti, i khi ti phi tn nhiu n lc, khng chc gin b.
Ma h sp n; Jem v ti nn nng ch i. Ma h l ma tuyt vi nht ca chng ti: ng
trn chng hin sau bc ca li; hoc th ng trong ngi nh trn cy; ma h c nhiu th
ngon n; n l hng ngn mu sc trn vng t kh nng; nhng trn ht, ma h l c Dill.
Nh trng cho chng ti v sm vo ngy cui nm hc, ti v Jem cng nhau i b v nh.
"Chc ngy mai thng Dill s v ti y," ti ni.
"C th ngy mt," Jem ni. "T Mississippi v y l hn mt ngy."
"Th ny," Jem ni. "Mnh c gi chng cho n ngy tu trng, ri i vng vng hi xem l
ca ai. C th chng l ca a no i xe but - n qu mng v c ngh hc hm nay nn
qun chng. Nhng th ny phi l ca ai , tao bit. Thy n c nh bng c no khng?
Chng c dnh khng dm xi."
"Phi, nhng ti sao ai mun dnh ko cao su ging vy? Anh bit n khng lu c
m."
"Tao khng bit, Scout. Nhng nhng th ny quan trng vi ai ...."
"Quan trng lm sao, Jem....?"
"ng xu u Da -chng c ngun gc t ngi Da . Chng c ma thut mnh d lm,
chng em vn may cho my. Khng nh g rn n bt ng khi my khng tm kim, m l
nhng th nh sng lu v sc khe tt, v qua c nhng bi kim tra su tun... nhng th
ny thc s c gi tr vi ai . Tao s ct chng trong rng ca tao."
Trc khi Jem v phng mnh, anh nhn hi lu vo nh Radley. C v nh anh ang suy ngh
tip.
Hai ngy sau Dill n trong vinh quang rc r: n t i xe la t Meridian n Nh ga Maycomb
(mt tc hiu mang tnh danh d - v Nh ga Maycomb nm trong ht Abbott) n c c
Rachel n trn mt chic taxi ca Maycomb; n n trn toa xe la; n thy hai anh em
sinh i dnh vo nhau cng xung xe St. Louis v c bmbasmo cu chuyn ny ca n bt
chp nhng li e da. N thi b ci qun soc xanh ng ght c ci nt vo o s mi v
mc chic qun ngn thc s c tht lng; n c v to con hn, khng cao hn,v ni n gp
ba n. Ba Dill cao hn b ti ti, ng ta c ru en (nhn) v l ch tch ca Cng ty ng st
L&N.
"Tao gip tay k s mt thi gian," Dill ni v ngp.
"My lm mi th ri tung ln, Dill. Yn no," Jem ni. "Ba nay mnh chi vai g?"
"Tom, Sam v Dick," Dill ni. "Ti mnh ra sn trc i." Dill mun din tr Rover Boys bi v
truyn ny c ba vai ng n. R rng l n chn ng nhng vai k cc cho bn ti.
"Em chn nhng nhn vt ," ti ni. Ti chn ng vai Tom Rover, ngi bt cht my tr nh
gia mt bui chiu phim v bin khi kch bn cho n on cui, khi ngi ta tm thy n
Alaska.
"Ch mt v cho ti mnh i, Jem" ti ni.
"Tao chn ch truyn lm ri."
Mi l nhng ngy t do u tin ca chng ti m chng ti chn. Ti t hi ma h ny s
mang li iu g.
Chng ti th thn ra sn trc, Dill ng nhn theo con ng, hng vo b mt m m
ca ta nh Radley. "Tao-ngi-thy-mi-cht-chc," n ni. "Thit, tao ni thit," n ni, khi ti
bo n im ming.
" my l my nh hi c khi c ai sp cht h?"
"Khng, tao l tao c th nghe mi ai v bit ngay h c sp cht hay khng. Mt b gi dy
tao cch ." Dill chm ti ngi ti. "Jeans-Louis-Finch, my s cht trong ba ngy na."
"Dill, nu my khng thi ngay tao s my trc gi. Tao ni thit ...."
"Im gim coi," Jem gn ging, "my lm c nh my tin l c Hn nng vy."
"Cn anh lm c nh l anh khng tin," ti p li.
"Hn nng l ci g vy?"Dill hi.
"B my cha h i trn mt con ng vng vo ban m ri gp mt ch nng h?" Jem hi
Dill. "Hn nng l mt ngi khng ln thin ng c, ch mi m loanh quanh trn nhng
con ng vng v v nu my i xuyn qua hn, th cht my cng thnh mt th nh vy, ri
my s lang thang sut m ht hi th ca ngi khc..."
"Lm th no ng i xuyn qua mt th nh vy?"
"V phng," Jem ni. "C khi n nm dang ngang trn ng, nhng nu phi i ngang qua
my hy c, Thin thn sng lng, sng cht ln nhau; ri khi ng ny, ng ht hi tao,
cu lm n khng qun quanh ngi my..."
"ng tin li no anh y ni, Dill," ti xen vo. "Calpurnia ni l n i ca ngi da en."
Jem nhn ti cau c, "c ri, ti mnh c tnh chi ci g hay khng?"
Jem nhn ti cau c, nhng khng th t chi, anh chy theo l ng, gim ln vng nc ngay
cng, xng vo ri ly li lp xe.
"Thy cha?" Jem cau c y c thng. "C g u. Tao ni thit. Scout, c khi my hnh ng
y ht con gi, thit mc c."
Chuyn cn nhiu hn mc anh y bit, nhng ti quyt nh khng ni vi anh.
Calpurnia xut hin ngay ca trc v la ln, "Ti gi ung nc chanh! V nh mau trc khi
nng nng thiu sng my a!" Nc chanh gia bui sng l mt th tc ma h, Calpurnia
by mt bnh v ba ci ly hng hin, sau i lm cng vic ca b. Vic khng c Jem u
i na khng lm ti bn tm lm. Nc s khi phc tnh hi hc ca anh.
Jem ung ht ly th hai v v ngc. "Tao bit ti mnh s chi tr g ri," anh tuyn b. "Tr g
mi, mt ci g khc."
"Ci g?"Dill hi.
"Boo Radley."
u Jem i lc tht sng sut: anh ngh ra tr lm cho ti hiu rng anh khng s nh
Radley di bt c hnh thc no, i lp ch ngha anh hng khng bit s ca ring anh vi
tnh nht gan ca ti.
"Boo Radley? L sao?" Dill hi.
Jem ni, "Scout, my c th ng vai b Radley..."
"Em tuyn b nu em thch. Em khng ngh..."
"Lm nhm g vy?" Dill hi, "Vn cn s h?"
"Hn c th ra ngoi vo ban m khi ti mnh ng ht.." ti ni.
Jem hut so, "Scout, lm sao hn bit ti mnh lm ci g? Vi li tao khng ngh hn vn .
Hn cht my nm ri, v ngi ta nht hn vo trong ng khi."
Dill ni, "Jem, my vi tao chi cng c, cn Scout c ngi coi nu n s."
Ti hon ton chc chn rng Boo Radley vn trong ngi nh , nhng ti khng th chng
minh, v ti cm thy hay nht l ngm ming li nu khng ti s b buc ti tin vo Hn nng,
hin tng m ti khng lo ngi vo ban ngy.
Jem phn vai cho chng ti: ti l b Radley, v nhng g ti phi lm l bc ra qut hng hin.
Dill l ng gi Radley: ng i ti i lui trn l ng v ho khi Jem ni chuyn vi ng ta. Jem,
d nhin l Bob: anh y lun di nhng bc thm trc nh v thnh thong la ht hay tru ln.
Khi ma h dn tri qua, tr a ca chng ti cng tin trin. Chng ti trau chut v hon
thin n, thm li thoi v ct truyn cho n khi cho ra i mt v kch nh m chng ti thay
i mi ngy.
Dill l mt k c ca k c: n c th nhp vo bt c vai no phn cho n, v c v cao nu
chiu cao l mt phn ca tr tai qui cn phi c. N ch din xut theo cch d nht ca n;
cch din t hi nht ca n mang tnh rng rn. Ti min cng ng vai loi ph n c
trong kch bn. Ti khng bao gi ngh n vui nhn nh chi tr Tazan, v ma h ti m
nhn vai din vi rt nhiu lo lng m h bt chp nhng bo m ca Jem rng Boo Radley
cht v khng g c th ng c n ti khi c anh y v Calpurnia vo ban ngy v b Atticus
vo ban m.
Jem l mt anh hng bm sinh.
l mt v kch nh m m, c thu dt t nhng mu chuyn linh tinh v li n i ca
hng xm: b Radley th kh xinh p cho n khi b ci ng Radley v mt ht tin. B cng
rng gn ht rng, tc v ngn tr tay phi (ng gp ca Dill. Bob cn ct n vo mt m
khi hn khng tm c con mo hay con sc no n); b ngi trong phng khch v khc
sut, trong khi Bob dn dn mang ht mi th c trong nh i.
B ba chng ti l nhng a tr vng vo rc ri; ti l quan ta xc nh di chc, thay i
khng kh; Dill dn Jem i v n anh ngi xung bn di nhng bc thm, ly chi thc anh.
Jem tr li khi cn trong b dng cnh st trng, dn th trn cc loi, v trong vai c Stephanie
Crawford, ngi c nhiu chuyn k v nh Radley hn bt c ai Maycomb.
Khi n lc din cnh chnh ca Bob, Jem s ln vo nh, n cp ci ko trong ngn ko my
may khi Calpurnia quay i ch khc, sau ngi trn xch u ct cc t bo. Dill s i ngang
qua, ho vi Jem, v Jem s gi b lao vo i Dill. T ch ti ng cnh trng rt tht.
Khi ng Nathan Radley i ngang ch chng ti nh thng l xung th trn, chng ti s
ng im cho n khi ng i khut, ri t hi ng s lm g chng ti khi ng nghi ng. Nhng
hot ng ca chng ti tam ngng khi c bt c mt ngi lng ging no xut hin, v mt ln
ti thy c Maudie Atkinson bn kia ng nhn sang chng ti, chic ko ta hng ro ca c l
lng trn khng.
Mt ngy n chng ti say sa din Chng XXV, phn II ca v One Mans Family 3, chng ti
thy b Atticus ng trn va h nhn chng ti, v t tp ch cun li vo u gi. Mt tri cho
bit mi hai gi tra.
"Ti con ang din ci tr g vy?" ng hi.
"u c g,"Jem p.
Cu tr li n trnh ca Jem cho ti bit tr chi ca chng ti l mt b mt, v vy ti im lng.
"Vy ti con lm g vi ci ko ? Sao li x nt t bo kia vy? Nu l t bo hm nay b s
cho ti con n n ."
"Khng c g."
"Khng c g l sao?" B Atticus hi.
"Khng c g u b."
"a b ci ko," b Atticus ni. "N u phi l th con chi. B tr ny khng dnh dng g
n nh Radlay h?"
"Khng, n," Jem ni, mt.
"B hy vng l khng," ng ni ct ngn, ri b vo trong nh.
"Je-m.."
"Im mm! B mi vo phng khch, trong b c th nghe ting ti mnh."
Ra ti ch an ton ngoi sn, Dill hi Jem liu chng ti c th chi na khng.
"Tao khng bit. B Atticus khng ni ti mnh khng c chi..."
"Jem," ti ni, "em thy chc b Atticus bit."
"B khng bit u. Nu bit b ni l bit ri."
Ti khng chc th, nhng Jem bo ti l con gi, rng con gi lun lun tng tng ra mi
th, l l do ti sao ngi ta ght con gi nh th, v nu ti cn c c x nh mt a con
gi ti c th ct xo v tm a no khc m chi chung.
"c ri, anh c gi kin ca mnh i," ti ni. "Ri anh s thy."
Vic b Atticus xut hin l l do th hai khin ti mun b tr chi ny. L do th nht xy ra
vo ngy ti ln vo sn trc nh Radley. Ln trong cn chong vng, cn bun nn v ting
Jem r, ti nghe mt m thanh khc, trm n ti khng nghe thy n nu va h. C ai
trong nh ang ci.
Ch thch
1. M giy hnh chp, ngy xa c i nh mt hnh pht cho hc sinh khng lm bi tp.
2. l ng mt xu, mt mt c ni hnh u mt ngi Da .
3. Gia nh ca mt ngi: v kch truyn thanh nhiu k bt u t thng T nm 1932 ko di n thng Nm nm 1959 vi 3.256 bui
pht thanh, cc k n khch sut ba thp nin. V ny c cu trc nhn vt tng t chuyn nh Radley.
CHNG 5
T
"Bit ci g, b con?"
"Rng B.. ng Arthur vn cn sng?"
"Mt cu hi kinh khng. Nhng c cho rng l mt ti kinh khng. C bit anh ta cn
sng, Jean Louise, bi v c khng thy anh ta b a ra."
"C l ng ta cht ri v h nht ng ta vo ng khi."
"Chu ly u ra ci tng vy?"
"Jem ni anh y ngh h lm vy."
"i x. Cng ngy n cng ging Jack Finch hn."
C Maudie bit ch Jack Finch, em trai ca b Atticus, t khi h cn nh. Gn nh cng tui,
h cng nhau ln ln Finchs Landing. C Maudie l con gi mt ch t ln cn, bc s Fank
Buford. Ngh ca bc s Buford l ngh y v ni m nh ca ng l bt c th g ln ln trong
t, v vy ng vn ngho. Ch Jack Finch gii hn nim am m o xi vi nhng bn hoa ca
s ca ch Nashville v vn giu c. Chng ti gp ch Jack vo mi Ging sinh, v mi
Ging sinh ch u gi um qua ng ku c Maudie sang ci ch. C Maudie thng go li,
"Ku ln cht na i, Jack Finch, v bu in h s nghe anh, ti cha nghe anh!" Jem v ti
ngh y l mt cch k l xin ci mt ph n, nhng hi ch Jack cng hi k l. Ch
ni ch ang chc tc c Maudie, rng ch c gng m khng thnh cng sut bn mi
nm, rng ch l ngi cui cng trn tri t ny c Maudie ngh n khi mun kt hn nhng
l ngi u tin c ngh n chc gho v cch phng th tt nht ca c l s xc phm
mnh m, tt c iu ny chng ti hiu r.
"Arthur Radley ch trong nh, vy thi," c Maudie ni. "Chu c trong nh khng nu chu
khng mun ra ngoi?"
"Phi, nhng chu mun ra ngoi. Sao ng ta khng mun nh?"
C Maudie nheo mt. "C cng bit nh chu thi."
"Chu cha tng nghe gii thch ti sao. Chng ai ni cho chu bit ti sao?"
C Maudie gn li ci cu rng gi. "Chu bit ng gi Radley l mt tn hu Baptist ra chn...
2"
"C b ngoan, c ang g ri mt si ch, thm ch khng h ngh ti ba chu na, nhng by
gi c ni iu ny: Atticus Finch trong nh cng ging nh ng y ni cng cng. Chu c
mun mang t bnh nng v nh khng?"
Ti thch qu i ch.
Sng hm sau khi thc dy ti thy Dill v Jem ang sn sau say sa ni chuyn. Khi ti nhp
bn vi chng th nh thng l, chng bo ti i ch khc chi.
"Khng. Sn ny u phi ca ring anh, Jem Finch. Em c quyn chi y cng nh anh
vy."
Dill v Jem bn bc ring mt lt vi nhau ri quay sang ti, "Nu y my phi lm theo li
ti tao," Dill cnh bo.
"i ch," ti ni, "ai m bt ng cao cp v quyn hnh d vy ta?"
"Nu my khng chu lm theo li ti tao, ti tao s khng cho my bit bt c iu g ht," Dill
tip tc.
"My c lm nh m ri my cao vt ln c tc vy! c ri, ci g th h?"
Jem ni mt cch bnh thn, "Ti tao s gi mt l th cho Boo Radley."
"Bng cch no?" Ti c dn ni khip hi t ng dng ln trong ti. C Maudie ni g th cng
khng sao... c gi v yn lnh hng hin nh c. Cn ti ti li khc.
Jem ch t l th ln u cn cu v nht n qua chp ca s. Nu c ai xut hin Dill s rung
chung.
Dill gi tay phi ln. N cm ci chung bc bo hiu gi n ca m ti.
"Tao s i vng qua hng nh," Jem ni. "Hm qua ti tao ng bn kia ng nhn sang thy c
mt ca b long ra. Tao ngh t ra tao c th nht n vo b ca s."
"Jem..."
"By gi my dnh vo chuyn ny, my khng th rt lui, my s phi tham gia, c Priss!"
"c ri, c ri, nhng em khng mun canh chng. Jem, c ai ..."
"My s phi canh chng pha sau cn Dill canh chng pha trc ngi nh v trn ng, nu
c ai n n s rung chung. R cha?"
mt khong cch hp l tnh t bc thm, di theo b Atticus ri khi nh i v pha th trn. Khi
b Atticus i xa khi tm nghe thy, Jem mi go ln sau lng ng, "Con ngh mun tr
thnh lut s, nhng by gi con khng chc na ri!"
Ch thch
1. Trn Marne th nh, hoc trn Reims: trn nh mang tnh bc ngot trong Th chin th nht, din ra t th thng By n thng
Tm nm 1918, trong c i bi trc ng minh. Trn ny cng m u mt lot chin thng khc ca ng minh v dn n kt
thc chin tranh.
2. Tn Baptist (Ty l) sng o n mc cho rng mi th u ti li, nht l nhng g em li nim vui.
3. Nguyn vn: Closed communion: gio x c ch trng ch lm nghi thc thnh th (rc l) cho nhng ngi trong gio x, ch khng
cho nhng tn hu vng lai.
CHNG 6
"c," b ti ni khi Jem hi liu chng ti c th qua ngi cnh h c ca c Rachel vi Dill
khng, v y l m cui cng ca n Maycomb. "Tm bit cu ta gim b lun, chng ta s
gp li cu ta vo ma h sang nm."
Chng ti nhy qua bc tng thp ngn gia sn ca c Rachel v ng li xe ca chng ti.
Jem hut so ging chim a a v Dill tr li trong bng ti.
"Khng mt ngn gi," Jem ni. "Nhn ng kia ka."
Anh ch v hng ng. Mt trng khng l nh ln pha sau rng cu h o ca c Maudie.
"N khin tri c v nng hn," anh ni.
"Ti nay c hnh thnh gi trn h?" Dill hi, khng nhn ln. N ang lm mt iu thuc t
t bo v mt si dy.
"Khng, ch c ch Hng. ng t n, Dill, my s lm hi rnh c gc ph ny ."
C mt ph n trong mt trng Maycomb. C ta ngi chi tc trc chic gng trang im.
"Ti tao s nh my , nhc," ti ni. "Chc mnh nn ch xem ng Avery h?"
ng Avery thu bn kia ng i din nh b Henry Lafayette Dubose. Ngoi vic lm thay
i trong a tin quyn gp mi Ch nht, ng Avery cn ngi ngoi hin mi ti cho n chn
gi v ht hi. Mt ti n chng ti c ng cho hng c n chng kin mt mn trnh din
c v nh l ln cui cng ca ng, v chng ti ch xem bit bao lu m ng khng h lm
nh vy ln na. Mt m n khi ti v Jem ri hng hin nh c Rachel th Dill ngn ti ti li,
"Ny, nhn ng kia xem." N ch sang bn kia ng. Thot tin chng ti chng thy g ngoi
gin nho ph hin trc, nhng nhn k th thy mt tia nc cong vng t trn m l, chng ti
c chng n cch mt t khong ba mt, xung v vng tung te trong vng trn vng kch
ca ngn n ng. Jem ni ng Avery tnh ton sai. Dill ni ng ta phi ung khong hn bn
lt mt ngy, v cuc thi ua k tip sau xc nh khong cch tng i v ti nng ca
mi a li lm ti cm thy b ra ra, v ti khng c khiu trong lnh vc ny.
Dill vn vai, ngp, v ni ht sc thn nhin. "Tao bit chuyn g ti, ti mnh i do mt lt
i."
Ti nghe ging n ng ng. Khng ai Maycomb ny i do khi khi c. "i u vy, Dill?"
Dill ht u v hng Nam.
Jem ni, "OK". Khi ti phn i, anh ni ngt ngo, "My khng cn phi i theo, Angel May."
"My khng phi i. Nn nh..."
Jem khng phi l ngi ngh mi ti nhng tht bi qua: c v thng ip duy nht anh nhn
c t b Atticus l s hiu thu ngh thut kim tra cho. "Scout, ti tao khng tnh lm g c,
ch i n ch n ng ri quay li thi."
Chng ti lng l i dc va h, lng nghe ting gh xch u hng hin ko kt di sc nng
ca ngi hng xm, lng nghe ting th tho nho nh ca ngi ln trong khu ph chng ti.
Thnh thong chng ti nghe ting c Stephanie Crawford ci ln.
"Sao?" Dill ni.
"c," Jem p. "Sao my khng v nh i, Scout?"
n gin l Dill v Jem s nhn trm qua ca s b long thanh chp xem chng c th thy
Boo Radley khng, v nu ti khng mun i vi chng, ti c th v thng nh v gi im ci
ming bp xp, vy thi.
"Nhng lm ci qui g m my ng i ti nay vy?"
Bi v khng ai thy chng vo ban m, bi v b Atticus s m mnh vo cun sch n ni
khng nghe thy nc Cha tr n, bi v nu Boo Radley c git chng th chng ch l mt
nm hc thay v mt k ngh h, v bi v ng trong bng ti th d thy bn trong mt ngi nh
hn gia ban ngy, ti hiu khng?
"Jem, lm n...."
"Scout, tao ni vi my ln cui, im mm hoc ct v nh.. tao ni c Cha chng gim l my
ngy cng ging mt a con gi."
Nghe cu , ti khng c chn la no khc ngoi vic theo h. Chng ti ngh tt nht l chui
di hng ro dy km cao pha sau khu t nh Radley, chng ti t c nguy c b nhn thy
hn. Hng ro bao bc mt mnh vn ln v mt nh v sinh nh bng g.
Jem ko si dy hng ro km thp nht ln v Dill chui qua. Ti theo sau, nng ho ro cho
Jem. Khong trng qu nh i vi Jem. "ng gy ting ng," anh th tho. "C lm g i na
th ng bc vo lung ci, chng nh thc c c ngi cht 1."
Ghi nh iu , nn ti c l phi mt mt pht mi i c mt bc. Ti di chuyn nhanh
hn khi thy Jem tut ng trc vy tay ra hiu di nh trng. Chng ti ti ci cng ngn
cch khu vn vi sn sau. Jem chm vo n. Cnh cng ku ken kt.
"Nh nc bt vo ," Dill th thm.
"Anh a c l v ch b, Jem," ti lm bm. "Mnh khng d g ri khi ch ny u."
"Sut, nh nc bt vo i, Scout."
Chng ti phun n kh ming, v Jem m cng t t, nhc n qua mt bn v da vo hng
ro. Chng ti trong sn sau.
Pha sau nh Radley khng d coi bng pha trc: mt hng hin nt chy sut chiu di
ngi nh; c hai ca ci v hai ca s xen k vi ca ci. Thay v c mt tr ln, th ch c mt
cy ct vung chng mt u mi nh. Mt ci l Franklin c 2 nm gc hng hin; bn trn
n l mt tm gng km gi treo m phn chiu nh trng v sng ln mt v k b.
"Aaa," Jem th tho, nhc chn cao ln.
"G vy?"
"L g con," anh th ra.
Vic chng ti buc phi n trnh nhng th khng thy c t mi pha c khng nh khi
Dill dn u chng ti th tho nh vn ch C-h--a. Chng ti b n hng nh, vng ti ca
chp b long. B ca cao hn Jem n my tc.
"Lm kiu cho my ln nghe," Jem th tho vi Dill. "i ." Jem nm ly c tay tri ca anh
y v c tay phi ca ti, cn ti nm ly c tay tri ca ti v c tay phi ca Jem, chng ti
ngi thp xung v Dill ngi ln ci kiu ca ti ti. Bn ti nng n ln v n bm vo c b
ca s.
"L ln," Jem th tho, "ti tao khng chu c lu u."
Dill m vai ti v ti ti h n xung t.
An ton sau thn cy, chng ti cht lng nhng u c Jem ang hot ng, "Mnh phi v nh,
mi ngi s nhn ra mnh vng mt."
Chng ti chy bng qua sn trng, b di hng ro vo Bi Hong sau nh chng ti, leo qua
hng ro sau nh v ti c bc tam cp ca sau th Jem mi cho ti ti dng li ngh.
Khi th c bnh thng, ba chng ti c ra v t t i ra sn trc. Bn ti nhn ra ng v
thy mt nhm ngi hng xm t tp ngay trc cng nh Radley.
"Mnh ti i," Jem ni. "H s thy k l nu ti mnh khng xut hin."
ng Nathan Radley ang ng bn trong cng nh ng, tay m khu sng sn gy. B Atticus
ng ngay cnh c Maudie v Stephanie Crawford. C Rachel v ng Avery ng k bn.
Khng ai trong s h thy bn ti n.
Chng ti chen vo cnh c Maudie, lc ang nhn quanh. "My a u vy, b khng
nghe thy v ln xn ny h?"
"C chuyn g vy?" Jem hi.
"ng Radlay bn mt tn da en trong vn rau nh ng."
". C bn trng khng?"
""Khng," c Stephanie ni. "Bn ch thin. D sao cng lm hn s xanh mt. Ni nu ai thy
mt tn en nhng da li trng quanh y, th chnh l ngi . Ni ng ta c ci nng sng
khc cho ting ng k tip ng ta nghe c trong vn rau, v ln k ng ta s khng nhm
cao na u, d c l con ch, tay da en, hay... Jem Finch!"
"Sao c?" Jem hi.
B Atticus hi, "Qun di ca con u, con trai?"
"Qun di h, b?"
"Qun di."
V phng cu vn. Anh ch mc qun soc trc mt Cha v mi ngi. Ti th di.
"A... ng Finch?"
Trong nh sng chi ca ngn n ng, ti c th thy Dill ang c mt m mu: mt n m
to, khun mt bu bnh ca n trn hn.
gp ba ln; mi ting chn bc trn si l Boo Radley ang tm cch tr th, mi ngi da en
i ngang qua ci ni m trong m l Boo Radley ang lang thang truy tm chng ti; nhng
cn trng m b vo ca li l nhng ngn tay in r ca Boo Radley ang ngt si km
thnh tng mu; nhng cy xoan him c, chn vn, sng ng. Ti chp chn gia ng v thc
cho n khi nghe Jem lm bm.
"Ng cha, Ba Mt nh?"
"Anh khng h?"
"Sut. n ca b Atticus tt ri."
Trong nh trng tn ti thy Jem bng chn xung t.
"Tao i ly li n," anh ni.
Ti ngi bt dy. "Khng c. Em khng anh i u."
Anh mc o vo. "Tao phi ly n v."
"Nu anh i em s ku b Atticus dy."
"My lm vy l tao git my."
Ti ko anh xung cnh ti trn ging. Ti c thuyt phc anh. "ng Nathan s tm thy n
sng mai, Jem. ng ta bit anh lm mt n. Khi ng ta a n cho b Atticus th tnh hnh s kh
t hi, nhng ch vy thi. Thi i ng i."
"Tao cng bit vy," Jem ni. "Th nn tao mi phi i ly n v."
Ti bt u cm thy kh chu. Mt mnh anh quay li ch ... ti nh c Stephannie ni: ng
Nathan c mt nng sng khc cho ting ng k tip ng ta nghe c, d l con ch, tay da
en... Jem bit iu r hn ti.
Ti tuyt vng, "Nghe n, n khng ng, Jem . Mt c nh th au nhng khng ko di. Anh
s b bn nt u, Jem. Lm n..."
Anh th ra mt cch kin nhn. "Tao... n ging nh vy n, Scout," anh lm bm. "T khi tao
c tr khn ti gi b Atticus cha tng nh n tao. Tao mun gi iu ."
y l mt tng. C v nh b Atticus da nt chng ti mi ngy. " anh mun ni rng b
Atticus cha tng bt qu tang anh bt c chuyn g."
"C l th, nhng... tao ch mun gi n nh vy hoi, Scout. L ra ti nay mnh khng nn lm
chuyn , Scout."
n lc , ti cho rng ti v Jem bt u rn nt. i khi ti khng hiu anh y, nhng nhng
thi k hoang mang ca ti kh ngn ngi. iu ny qu tm ca ti. "Lm n," ti van ni, "anh
khng th ngh v n ch trong mt pht sao.... mt mnh anh ...."
"Im mm!"
"N khng ging chuyn b khng bao gi ni vi anh na hoc mt iu g ... em s ku b
dy, Jem, em th l em...."
Jem nm ly c o ng ca ti vn cht. "Vy em s i vi anh..." Ti nght th.
"Khng my khng c i. My s ch lm n."
Tht toi cng. Ti m cht ca sau v gi n trong khi anh b xung cc bc thm. Lc hn
hai gi. Trng sp ln v nhng hng ro mt co m dn. Chic o s mi trng ca Jem nhp
nh ging nh mt con ma nh nhy trn bui sng ang n. Mt cn gi nh thi qua lm lnh
m hi ang chy hai bn mt ti.
Anh i ng sau, qua bi Hong, bng qua sn trng v vng ti hng ro, ti ngh vy... t ra
l l trnh anh ang nhm theo. ng i s mt nhiu gi hn, v vy cha n lc phi lo.
Ti ch cho n lc phi lo v ch nghe ting sng ca ng Radley. Ri ti ngh mnh nghe hng
ro sau ku ct kt. ch l m tng.
Ri ti nghe b Atticus ho. Ti nn th. i khi na m n phng tm chng ti thng thy
ng ang c sch. B ni ng thng thc gic lc na m, kim tra ti ti, ri c sch li
ng. Ti ch n ca b bt ln, cng mt nhn nh sng trn ngp cn phng. n vn tt, v ti
th pho.
Nhng con giun v ngh, nhng nhng qu xoan chn vn g trn mi nh khi gi thong qua,
v bng ti thm no vi ting ch sa xa xa.
Anh y kia ri, ang tr li vi ti. Tm o trng ca anh thp thong bn hng ro sau nh v r
dn hn. Anh bc ln nhng thm sau nh, ng cht ca sau lng li v ngi xung ging
ca mnh. Khng ni li no, anh gi ci qun ln. Anh nm xung, v trong mt lt ti nghe
ging anh rung ln. Ri anh nm im, ti khng nghe anh ng nguy na.
Ch thch
1. y l loi ci b xanh (collard), l rng v di mc la xa ra hai bn, nn rt kh i gia hai lip ci m khng gy lot xot.
2. L si bng st do Benjamin Franklin sng ch.
3. ni hai a tung hng rt khp.
CHNG 7
J
"Lt na i."
Anh ng cho n khi m xung, v ti ch anh. Khi chng ti i vo nh, ti thy anh ny
gi khc, mt anh bn nhng ch c th c nc mt, nhng ti ngh tht k l l ti khng
h nghe ting anh khc.
Ch thch
1. Jem bt chc dng iu ca ngi Ai Cp qua tranh v ca h (trn tng, gm...) cn Atticus bo Scoutt b tnh t trong cu ni
ca Jem i ngha l: ngi Ai Cp ch ra giy (ch khng phi giy v sinh) v thut p xc (ng nhin l vnh vin).
CHNG 8
V
cc l do m nhng nh tin tri kinh nghim nht ht Maycomb cng khng th hiu c,
nm y ma thu chuyn sang ma ng. Chng ti c hai tun lnh nht k t nm 1885, b
Atticus k ng Avery ni trn Rosetta 1 c vit rng khi tr con khng vng li cha m
chng, ht thuc l v nh ln, cc ma s thay i: Jem v ti b nng bi ci ti gp phn vo
nhng sai lch bt thng ca thin nhin, do gy bt hnh cho hng xm ca chng ti v
bc bi cho bn thn chng ti.
B Radley gi cht vo ma ng nm , nhng ci cht ca b chng gy c my xn xao...
hng xm him khi thy b, tr lc b ra ti cy chui hoa ca b. Jem v ti cho rng cui
cng Bob git b, nhng khi b Atticus t nh Radley tr v, ng ni b cht v nhng
nguyn nhn t nhin, trc s tht vng ca chng ti.
"Hi b i," Jem th thm.
"Anh hi i, anh ln nht m."
" l l do my phi hi b."
"B Atticus," ti hi, "b c gp ng Arthur khng ?"
B Atticus nghim ngh nhn ti qua t bo, "B khng thy."
Jem cn khng cho chng ti hi thm na. Anh ni b Atticus vn cn d sc v chng ti v
nh Radley, v c d hi g thm cng khng n. Jem c rng b Atticus ngh nhng hnh
ng ca chng ti vo m ma h y khng n thun ch dng li ch chi ph ci . Jem
khng c c s vng chc cho nhng tng ca anh, anh ni ch l mt linh cm bt cht.
Sng hm sau ti thc dy, nhn ra ca s v gn nh cht ing v s hi. Ting r ca ti khin
b Atticus ang co ru trong phng tm phi chy ra.
"Tn th ri, b Atticus! Lm n lm ci g i....!" Ti li ng n ca s v ch.
"i, khng phi u," ng ni. "Tuyt ri y m."
Jem hi b Atticus liu n ri hoi sao. Jem cng cha tng thy tuyt nhng m anh bit n l
g. B Atticus ni ng khng bit g hn Jem v tuyt. "Nhng b ngh nu tri m t th ny,
n s chuyn thnh ma."
in thoi reo v b Atticus ri bn n n nghe. " l Eula May," b ni khi quay li. "B
trch nguyn vn nh.... V ht Maycomb khng c tuyt ri t nm 1885, nn hm nay s ngh
hc."
Eula May l ngi trc tng i in thoi hng u ca Maycomb. C c giao vic ph bin
nhng thng bo cng, th mi m ci, pht ci bo chy, v cho nhng ch dn s cu khi
bc s Reynolds i vng.
Cui cng th b Atticus yu cu chng ti trt t li v bt chng ti nhn vo a thc n ca
mnh thay v ra ngoi ca s, Jem hi, "p ngi tuyt nh th no, h b?"
"B cha tng bit," b Atticus ni, "B khng mun ti con tht vng, nhng b e rng khng
c tuyt lm mt qu cu tuyt na ka."
Calpurnia bc vo nh v ni b ngh tri s nh vy hoi. Khi chng ti chy ra sn sau, n
ph mt lp tuyt mm mng.
"Ti mnh khng nn i lng vng trn tuyt," Jem ni. "Coi ka, mi bc chn ca my li lm
ph phm ht c."
Ti nhn li nhng du chn sng nc ca mnh. Jem ni rng nu ch cho n khi tuyt ri
nhiu hn chng ti c th vun n li lm thnh ngi tuyt. Ti l li ra lim mt bng
tuyt. N bng rt.
"Jem, n nng!"
"N khng nng, n qu lnh n t chy. ng n n na, Scout. My ang lng ph n.
n ri xung."
"Nhng em mun gim ln n."
"Tao bit, mnh c th i trn tuyt sn nh c Maudie."
Jem phng qua sn trc, ti bc theo du chn anh. Khi chng ti n va h trc nh c
Maudie, ng Avery n bn chng ti. ng c khun mt lng v ci bng to di tht lng.
"Thy ti bay lm g cha?" ng ni. "Tuyt khng ri ht Maycomb t sau v Appomattox 2.
Chnh my a tr h nh ti bay lm cc ma thay i ro."
n chiu tuyt ngng ri, nhit xung thp, v khi m xung nhng d on tn khc ca
ng Avery thnh s thc: Calpurnia gi cho mi l si trong nh chy rc, nhng chng ti
vn lnh. Khi b Atticus v nh ti ng bo chng ti phi sut trong nh thi, v hi
Calpurnia b c mun li vi chng ti m nay khng. Calpurnia nhn ln trn nh cao v
nhng ca s di ri ni b ngh b s m hn nu c nh ca b. B Atticus li xe a b
v.
Trc khi ti i ng b Atticus cho thm than vo l si trong phng ti. ng ni nhit k ch
mi su, l m lnh nht m ng tng bit, v rng ngi tuyt ca chng ti bn ngoi
ng cng.
Nhiu pht sau, nh th c ai lay ti thc dy. o chong ca b Atticus p ngang ngi ti.
"Tri sng ri ?"
"B con, dy i."
B Atticus ang cm o chong tm v o khoc ca ti. "Mc o chong vo trc," ng ni.
Jem ang ng cnh b Atticus, long chong v ri b. Anh ang gi cht o khoc st c, tay
kia nht kn trong ti. Anh c v bo ln mt cch k cc.
"Nhanh ln, cc cng," b Atticus ni. "Giy v ca con y."
n, ti mang chng vo. "Tri sng ri h?"
"Khng, mi hn mt gi thi. Nhanh ln."
Cui cng ti nhn ra c iu g khng n. "Chuyn g vy?"
n lc ng khng cn ni g na. Ging nh bn chim bit phi bay i u khi tri ma, ti
cng bit khu ph ti ang c bin c. Nhng m thanh ging ting la pht loch xoch v ting
chn chy gp khin ti chm vo ni s hi v vng.
" nh ai vy?"
"Nh c Maudie, cc cng," b Atticus nh nhng ni.
Ti ca trc, chng ti thy la phun ra t nhng ca s phng n ca c Maudie. Nh th
khng nh nhng g chng ti thy, ci cu ha ca th trn r ht c v c mc , c r
ln.
Ti nhn ln thy ng Avery bng qua hng hin trn gc. ng th chn qua lan can v tut
xung theo mt cy ct. ng t, ht ln v ri xung bi cy ca c Maudie.
Bt ng ti nhn thy nhng ngi n ng li xa khi nh c Maudie v di chuyn dc con
ng v pha chng ti. H khng mang vc c na. La n tng hai v lan ln mi:
cc khung ca s en kt ni bt vi mt khi mu cam sng ng gia.
"Jem, trng n nh qu b ng..."
"Scout, nhn ka!"
Khi cun pha trn nh ti v nh c Rachel nh sng m trn b sng, v ngi ta ang ko
vi nc v pha chng. ng sau chng ti, xe cu ha t Abbottsville h ci r khc quanh v
dng li trc nh chng ti.
"Cun sch ..." Ti ni.
"Ci g?" Jem hi.
"Cun Tom Swift , n khng phi ca em, m ca Dill....."
"ng lo, Scout, cha n lc phi lo," Jem ni. Anh ch. "Nhn ng kia ka."
Trong mt nhm hng xm, b Atticus ang ng hai tay thc vo ti o khoc. C v nh ng
ang theo di mt trn bng . C Maudie bn cnh ng.
"Thy cha, b u c lo,"Jem ni.
"Sao b khng leo ln nc nh?"
"B gi ri, b s t hy c."
"Anh ngh ti mnh c nn ku b mang c ca mnh ra khng?"
"ng quy ry, b bit khi no n lc m," Jem ni.
Xe cu ha Abbottsville bt u bm nc ln nh chng ti.; mt ngi n ng trn mi ch
nhng ch cn phun nc nht. Ti nhn pho tng Thit L Lng Tnh ca chng ti ng en
v dn dn sm xung; ci m ca c Maudie nm yn trn ng tn tch. Ti thy ci ko ta
hng ro ca c. Trong ci nng gia ngi nh ca chng ti, nh ca c Maudie v nh ca c
Rachel, nhng ngi n ng ci o khoc v o chong tm t lu. H ch mc o ng v o
s mi ng b trong qun m lm vic, nhng ti thc rng ti dn dn t cng ni ti ng.
Jem c gi cho ti m, nhng i tay anh khng . Ti g tay anh ra v m ly vai mnh. Nhy
nht mt cht, ti c li cm gic di chn.
Mt xe cu ha khc xut hin v dng trc nh c Stephanie Crawford. Khng c hng nc
cho mt vi na, v nhng ngi n ng c xi t nh c bng nhng bnh cha chy cm tay.
Mi tn nh c Maudie che bt la. Ku rm mt ting, ngi nh sp ; la trn khp ni, tip
theo l mt cn ma mn t nhng ngi trn cc mi nh k cn, dp tt cc tia la v nhng
khc g ang chy.
Tri rng trc khi nhng ngi n ng b i, ban u tng ngi mt, ri tng nhm. H
y xe cu ha Maycomb tr li th trn, xe Abbottsville rt lui, chic th ba vn cn .
Hm sau chng ti nhn ra n n t Clarks Ferry, cch y su mi dm.
Jem vi ti bng qua ng. C Maudie ang nhn chm chm ci h en bc khi trong sn nh
c, v b Atticus lc u cho chng ti hiu rng c khng mun ni chuyn. ng dn chng
ti v nh, m vai chng ti bng qua con ng y tuyt. ng ni lc ny c Maudie s tm
nh c Stephanie.
"C ai mun ung scla nng khng?" ng hi. Ti rng mnh khi b Atticus nhm la l
trong bp.
Khi ung ca cao ti thy b Atticus nhn ti, lc u vi v t m, ri sau vi v nghim khc.
"B nh b biu con vi Jem ng ch b ch," ng ni.
"Th ti con lm vy m. Ti con ng ..."
"Vy ci mm ca ai?"
"Mn no?"
"Phi, tha qu c, ci mn. N khng phi ca nh mnh."
Ti nhn xung v thy mnh ang qun mt ci mn len nu quanh vai, theo kiu ph n da .
"B Atticus, con khng bit... con..."
Ti quay sang Jem tm cu tr li, nhng Jem thm ch cn bi ri hn ti. Anh ni anh khng
bit lm sao n , ti con lm ng nhng g b Atticus bo, ti con ng ngay cng nh
Radley cch xa mi ngi, ti con khng x dch mt tc... Jem ngng li.
"ng Nathan c mt ch la chy," anh ni lng bng, "con thy ng y, con thy ng y, ng
y ang git mnh tm nm ... B Atticus, con th..."
"Khng sao, con trai." B Atticus ci t tn. "C v nh mi ngi dn Maycomb u ra ngoi
ti nay, theo cch ny hay cch khc. Jem, c mt s giy gi trong phng ng chn bt, b
ngh vy. i ly ra y ri mnh s..."
"B Atticus, khng!"
Jem c v mt bnh tnh. Anh bt u tun ra nhng b mt ca chng ti mi ni, hon ton
khng quan tm n s an ton ca ti nu khng mun ni n s an ton ca chnh anh, khng
cha mt th g c, l hc, ci qun v mi th.
".... ng Nathan trt xi mng vo cy , b Atticus, v ng ta lm vy ngn khng cho ti
con tm thy cc th.... ng ta in, con cho l vy, nh ngi ta n, nhng b, con th trc
Cha l ng ta cha h lm hi ti con, ng ta khng h lm au ti con na ka, ng ta c th
ct c con t tai ny sang tai kia nhng thay vo ng ta v qun cho con... ng ta cha h
lm g ti con ht, b Atticus...."
B Atticus ni, ", con trai," qu du dng n ti thy ht sc phn khi. R rng l b
khng ch li no Jem ni, v b ch ni l, "Con ng. Chng ta nn gi kn chuyn ny vi
ci mn cho mnh. Mt ngy no c l Scout c th cm n ng ta v p cho n."
"Cm n ai?" Ti hi.
"Boo Radley. Ti con lo nhn m chy m khng nhn ra khi ng ra chong ci mn ln vai
con."
Bao t ti tan thnh nc v ti sut ma n ra khi Jem gi ci mn ra v b v pha ti. "ng ta
ln ra khi nh... vng qua... lng l, v i nh vy n!"
B ni kh khan, "ng ly chuyn ny lm vinh quang, Jeremy."
Jem nhu my, "Con s khng gy bt c chuyn g cho ng ta," nhng ti nhn thy tia la mo
him mi m trong mt anh. "Th ngh coi Scout," anh ni, "ch cn my quay li, my thy
ng ta."
C hn thy v lng tng ca chng ti. C ni, "iu duy nht ti hm qua c quan tm l s
nguy him v xo ng m v chy gy ra. Ton b khu ny c th b chy ri. ng Avery chc
phi nm trn ging c tun. ng y b t nng. ng y gi ri u cn lm nhng vic nh vy
c v c ni nh th vi ng y. Chng no c rnh tay v khi c Stephanie Crawford
khng dm ng, c s lm cho ng y mt ci bnh nng Lane cc ngon. C Stephanie c
rnh m cng thc lm bnh ny ca c sut ba mi nm nay, v nu c y ngh c s cho c ta
cng thc ch bi v c vi c y th c y lm to."
Ti cho rng nu c Maudie ng bnh v cho c Stephanie cng thc , th c y cng khng
lm theo. c ln c Maudie cho ti xem cng thc : ngoi cc nguyn liu khc, cng thc
ny cn ghi mt tch ng ln.
l mt ngy yn tnh. Khng kh qu lnh v trong tro n chng ti nghe ting ng h
ta n ku lch cch, rn rang v cng thng trc khi bo gi. Mi c Maudie c mt mu m
trc y ti cha tng thy v ti hi v n.
"C ngi ngoi ny t su gi," c ni. "n by gi chc n b ng bng ri." C gi hai
bn tay ln. Mt mng li nhng ng b xu an ngang dc trn lng bn tay, ng mu v t
v mu kh.
"C lm h tay ht ri," Jem ni. "Sao c khng thu mt ngi da mu?" Ging ca Jem khng
h mang v hy sinh t nguyn khi anh ni thm, "Hoc Scout vi chu, ti chu c th gip c."
C Maudie ni, "Cm n cc chu, nhng cc chu c cng vic ring bn nh m." C ch qua
sn ca bn ti.
" c mun ni ci tng Lng Tch h?" Ti hi. "Ui chao, ti chu c th co p n ln
trong nhy mt."
C Maudiee nhn ti, mi c ng y mt cch lng l. Bt cht c t hai tay ln u ri ht
ln thch th. Khi chng ti ri ch c, c vn ci rinh rch.
Jem ni anh khng bit c c vn g - c Maudie vn l nh vy m.
Ch thch
1. Rosetta c pht hin nm 1799 Ai Cp, Rosetta l mt khi phn xut thch ln c khc vn bia v mt o lut c ban
hnh nm 196 trc Cng nguyn. c vit bng ba th ting, tng ny em li cho gii kho c nhiu manh mi v ngha ca cc
vn bn bng ch tng hnh ngi Ai Cp.
2. Appomattox l mt ngi lng xa min trung Virginia. Ngy 9/4/1865, tng Robert E.Lee ca min Nam u hng tng Ullysses S.
Grant ca min Bc ti Php nh Appomattox, chm dt cuc Ni chin M.
3. Lng tnh (tm dch ch morphodite trong nguyn bn): Scout nghe nhm li c Maudie, hn c dng ch hermaphrodite (ng thc
vt lng tnh) ch thng ngi tuyt khi c thy n c nt n ng ln n b. Morphodite l mt t v ngha do Harper Lee ba ra
nhng sau ny c nhiu tc gi M s dng li.
4. Bellingrath: gm mt dinh th v nhiu khu vn Mobile, Alabama, rng 275.186m2, m ca cho thm quan t 1932 v c xp hng
di tch lch s quc gia nm 1982.
CHNG 9
"M
y c th rt li cu , nhc!"
Lnh ny, ti a ra cho Cecil Jacobs, l mt khi u cho mt thi k kh chu cho Jem v
B Atticus th di. "n gin l b ang bin h cho mt ngi Da en-tn anh ta l Tom
Robinson. Anh ta sng mt khu nh c nh ng sau bi rc th trn. Anh ta l thnh vin
trong gio phi ca Calpurnia, v Calpurnia bit r gia nh anh ta. b ni h l ngi ng
hong. Scout, con cha ln hiu mt s iu, nhng c nhiu li n trong th trn vi
rng b khng nn lm g nhiu trong vic bin h cho anh ny. l mt v k l.... cho n
ma h n mi c a ra x. John Taylor kh t t khi cho chng ta c hon li..."
"Nu ngi ta ni b khng nn bin h cho anh ta, vy sao b li lm?"
"V mt s l do," b Atticus ni. "L do chnh l, nu b khng lm c b khng th ngng
cao u trong th trn ny c, b khng th i din ht ny trong c quan lp php, thm ch
b khng th bo con hay Jem ng lm iu g na."
" b nu khng bin h cho ngi , Jem v con s khng n phc b na h?"
"i loi l nh vy."
"Ti sao?"
"Ti v b khng th yu cu con n phc b na. Scout, n gin bi v bn cht ca mi cng
vic, mi lut s trong i mnh t nht c mt v tc ng n c nhn ng ta. V ny l ca b,
b cho l vy. Con c th nghe mt s li n xu v v ny trng, nhng nu c th hy
lm cho b mt iu: con hy ngng cao u v h nm m xung. Cho d ai ni bt c iu g
vi con, ng chng khin con ni gin. C u tranh bng ci u ca con cho mt s thay
i..... y l mt vic tt, cho d n cn tr vic hc."
"B Atticus, mnh s thng ch?"
"Khng, cc cng."
"Vy ti sao...."
"n gin bi v cho d chng ta b nh bi mt trm nm trc khi chng ta bt u th
cng u phi l l do khin chng ta khng c thng," b Atticus ni.
"B ni ging nh anh h Ike Finch," ti ni. Ike Finch l mt cu binh min Nam thi Ni
chin duy nht cn sng ca ht Maycomb. ng c b ru kiu tng Hood m ng rt t ho. t
nht mi nm mt ln b Atticus, Jem v ti n thm ng, v ti thng phi hn ng. l
mt iu khng khip. Jem v ti lng nghe mt cch knh trng khi b Atticus v bc Ike nhc
li cuc chin tranh. "Cho anh bit, Atticus," bc Ike vn ni, "Hip c Dung ha Missouri 1
chnh l th nh bi chng ta, nhng nu phi sng li thi mt ln na ti s i li ng
tng bc y nh ti lm trc y v hn na ln ny ti s h gc bn chng... Vo nm
1864, khi tng Stonewall Jackson tnh li vi cu-xin li cc anh, nhng chng trai tr tui. Lc
y th Ol Blue Light 2 ln thin ng ri, cu Cha ngui gin...."
"Li y, Scout," b Atticus ni. Ti b ln i v rc u di cm ng. ng m v ru ti du
dng. "Ln ny khc," ng ni. "Ln ny chng ta khng chin u vi bn Yankee 3, m ang
chin u vi bn b ca mnh. Nhng hy nh iu ny, d cho mi vic c cay ng th no i
na, h vn l bn b ca chng ta v y vn l nh ca chng ta."
Vi ngh ny trong u, hm sau ti i mt vi Cecil trong sn trng. "My rt li li ni
khng, nhc?"
"My kim chuyn vi tao trc!" N go ln. "Nh tao ni ba my l mt k ng h thn v
thng mi en phi b treo c thp nc!"
Ti nhm k vo n, ri nh li nhng g b Atticus ni, ti bung nm m xung v b i.
Cu "Scout l mt a-hn-nht!" vang ln trong tai ti. l ln u ti t b mt cuc nh
ln.
D th no th nu nh nhau vi Cecil ti s ph lng b Atticus. B Atticus him khi Jem v
ti lm iu g cho ng. Ti c th chp nhn b gi l k hn nht v ng. Ti c th cc k
ngon lnh v nh li li b, v cn tip tc ngon lnh nh th trong ba tun. Ri Ging sinh
n v tai ha ging xung.
Jem v ti ngh ti Ging sinh vi nhng cm xc ln ln. Kha cnh hay ho l cy Ging sinh v
s c mt ca ch Jack Finch. Ngy p l Ging sinh no chng ti cng i n ch Jack ti nh
ga Maycomb, v ch s li vi chng ti mt tun.
Mt c tung ng tin l cho thy ngay bn cht bt bin ca bc Alexandra v Francis.
Ti cho rng mnh nn k c bc Jimmy, chng ca bc Alexandra, nhng v bc khng h ni
vi ti mt ting no trong i ti ngoi tr mt ln bc bo, "Xung khi hng ro," nn ti
thy chng c l do g ch n bc y c. M c bc Alexandra cng vy na. Hi xa,
trong cn bt pht tnh thn, bc y v Jimmy cho ra i mt a con trai tn Henry, tay ny
ln ti nghe ng ni, "Ch , em lm iu tt nht trong kh nng mnh cho chng!" Chuyn ln
c lin quan n vic ti c mc b o lin qun sut.
Bc Alexandra ch qu ng n vn qun o ca ti. Ti hu nh khng th hy vng tr
thnh mt qu c nu c mc qun chn; ti ni mnh khng th lm g trong b o vy, bc ni
rng ti khng c nhim v lm nhng vic i hi mc qun ty. Quan im ca bc Alexandra
v cung cch ca ti lin quan ti vic chi vi nhng bp l nh, b pha tr v eo vng c
hiu Add-A-Pearl m bc cho ti khi ti mi ra i, hn na ti phi l mt tia nng m trong
cuc i c c ca b ti. Ti a ra kin rng ngi ta c th l tia nng chic qun ty cng
c m, nhng bc ni rng ngi ta phi c x ging nh mt tia nng, rng ti c sinh ra
tt p nhng mi nm mt t hi hn. Bc lm tn thng tnh cm ca ti v gy phin h cho
ti, nhng khi ti hi b Atticus v chuyn ny, ng ni c nhng tia nng trong gia nh
ny v ti c lo vic ca ti, ng khng u t lm v cung cch ca ti.
ba n Ging sinh, ti ngi ti chic bn nh trong phng n; Jem v Francis ngi vi ngi
ln ti bn n ln. Bc Alexandra tip tc c lp ti rt lu sau khi Jem v Francis tin dn n
bn n ln. Ti thng t hi bc ngh ti s lm g, ng ln v nm mt ci g chng? i
khi ti ngh n vic ni vi bc nu bc cho php ti ngi ti bn ln vi nhng ngi kia ch
mt ln thi, ti s chng minh cho bc thy ti c th lch s n th no; rt cuc, ti n nh
mi ngy v khng xy ra thit hi g ng k. Khi ti xin b Atticus s dng nh hng ca
ng, ng ni ng ch c nh hng g c.... chng ta l khch, chng ta ngi vo ni bc bo
chng ta ngi. ng cng ni bc Alexandra khng hiu con gi nhiu, bc khng c con gi.
Nhng ti nu nng ca bc b p cho mi th: ba mn tht, rau ma h t nhng chic k
trong t ng thc n; da h o, hai loi bnh v mn trng ming tri cy trn da to thnh
mt ba Ging sinh khim tn. Sau , ngi ln sang phng khch v ngi ri rc trong trng
thi l . Jem nm trn sn nh v ti i ra sn sau. "Mc o khoc vo," b Atticus ni mt
cch l m, v vy ti khng nghe ng.
Francis ngi cnh ti trn bc thm sau nh. "Ba n thit ht ," ti ni.
"B ni l u bp tuyn vi," Francis ni. "B s dy tao cch nu n."
"Con trai khng nu bp." Ti ci hinh hc trc ngh Jem mc ci tp d.
"Ch c cho chu c hi ni ch nghe khng? Chu khng c hn lo vi ch, chu ch ang
c ni vi ch."
Ch Jack ngi xung ging. Ch nhu my li v nhn ti t di hng lng my . "Bt u
i," ch ni.
Ti ht mt hi di. "c ri, th nht l ch khng bao gi ngng li cho chu c k li
chuyn theo cch ca chu.... ch ch tn cng chu. Khi Jem v chu gy ln, b Atticus
khng bao gi lng nghe kin ca Jem v chuyn , ng cn lng nghe kin ca chu na,
v th hai l ch c bo chu ng bao gi dng nhng t nh th tr trong trng hp b khiu
khch qu mc, v Francis khiu khch chu chu nn v u n...."
Ch Jack gi u. "Chuyn theo cch k ca chu l sao, Scout?"
"Francis gi b Atticus l ci g v chu khng tnh nhc li n."
"Francis gi ba con l gi?"
"K yu bn mi en. Chu khng bit chc ngha ca n, nhng kiu Francis ni cu ... ni
vi ch mt iu ny nghe ch Jack, chu s l ..... chu th trc Cha nu chu cn ngi
v n ni iu g v b Atticus."
"N gi b Atticus nh vy h?"
"Phi, n ni vy, cn hn vy na. N ni b Atticus l s hy hoi ca dng h ny v b
cho Jem v chu sng ba bi....."
Qua v mt ch Jack, ti ngh mnh b rc ri na. Khi ch ni, "Chng ta s xem xt v ny,"
th ti bit chnh Francis mi b rc ri. "Ch ngh ti nay mnh s n ."
"Thi i, b qua chuyn ny i. Chu nn n y."
"Ch khng c nh b qua," ch ni, "Alexandra phi bit chuyn ny. tng v... c ch
cho ti khi ch trng pht c thng b ny...."
"Ch Jack, lm n ha vi chu mt iu, chu nn n. Ha l khng ni vi b Atticus chuyn
ny. C ln b.... b yu cu chu ng bt c iu g chu nghe v b lm chu ni khng
ln, v chu th b ngh ti chu nh nhau v iu g khc cn hn. Lm n ha....."
"Nhng ch khng thch Francis vn yn thn vi chuyn ging nh th ny..."
tng tng. Nhng con b cha bit ht ngha ca phn na nhng g n ni... N hi em con
im l g..."
"Ri ch ni cho n bit h?"
"Khng, em k cho n nghe chuyn Hun tc Melbourne 5."
"Jack! Khi tr con hi ch iu g th hy tr li ni, v thin . Nhng ng ba chuyn. Tr con
l tr con, nhng chng c th pht hin s ln trnh nhanh hn ngi ln, v s ln trnh ch
lm chng bi ri. Khng," b ti trm t, "chiu nay ch tr li ng, nhng vi nhng l do
sai. Ngn ng by b l mt chng ng m mi tr con u phi i qua, v n cht vi thi
gian khi chng bit chng khng thu ht c s ch bng th ngn ng . Thi nng ny
cng khng. Scout phi hc cch gi bnh tnh v hc sm, vi nhng g sp xy ra cho n vi
thng ti y. D sao con b cng ang ln ln. Jem ln hn v hin nay con b cng hc tp
kh nhiu theo gng anh n. Lm khi tt c nhng g con b cn ch l s gip ."
"Atticus, anh cha bao gi lm au con b."
"Ti tha nhn iu . Cho n by gi ti vn c th kim ch chng n bng cch rn e
c. Jack , con b quan tm n ti bng ht sc ca n. Khng tha ng lm trong bao lu
nay, nhng con b ang c."
" khng phi l cu tr li," ch Jack ni.
"Khng, cu tr li l con b bit ti bit n c gng. mi l quan trng. iu khin ti lo l
con b vi Jem s phi tip xc nhng iu xu kh sm. Ti khng lo v kh nng gi bnh tnh
trong cn khng hong ca Jem, nhng Scout th sn sng nhy x vo ai cng nh nhn
thng vo ngi nu lng t trng ca n b xc phm..."
Ti ch thy ch Jack vi phm li ha, nhng ch vn khng.
"Atticus, chuyn ny s xu n c no? Anh u c nhiu c hi tho lun chuyn ny."
"N khng th ti t hn, Jack. iu duy nht chng ta c l li khai ca mt ngi da en
chng li nh Ewell. Bng chng rt cc li l anh-c-lm-ti-khng-lm. Ngi ta hu nh
khng mong i bi thm on chp nhn li khai ca Tom Robinson chng li nh Ewell....
Ch c quen bit vi nh Ewell khng?"
6. Vo m trc khi b ng inh trn thp gi, Jesus cu nguyn rng, "Ly cha, nu cha mun, xin ct chn ny xa con. Nhng xin ng
theo con, mt xin theo cha." Khi xin "ct chn ny xa con" Jesus mong c th trnh c s phn ca mnh (trong ting Hy lp, "chn"
c ngha bng l "s phn"). y, Jack hiu anh mnh khng mun chu s phn l phi bin h cho Tom Robinson.
CHNG 10
B
ng Tate phng khi hng hin v chy ti nh Radley. ng dng trc con ch, ngi xm
xung, xoay ngi v g ngn tay ln trn ch trn mt tri ng, "ng bn hi chch sang phi,
Finch," ng ta ku ln.
"Lun lun vy," b Atticus p. "Nu c chn, ti s xi mt cy sng bn n chi."
ng ci xung nht knh ln, nghin nt trng knh b v di gt chn, i ti ch ng Tate v
ng nhn xung xc Tim Johnson.
Tng cnh ca m ra, v khu ph chm chm hot ng tr li. C Maudie i xung nhng bc
thm cng c Stephanie Crawford.
Jem ngi. Ti nho mt pht thc anh y i ra, nhng khi b Atticus thy chng ti n gn,
ng ni. " yn ."
Khi ng Tate v b Atticus tr li sn, ng Tate mm ci. "Ti s ku Zeebo ht n i," ng
ni. "Anh u c qun nhiu, Finch. Ngi ta ni n khng bao gi ri anh."
B Atticus im lng.
"B Atticus?" Jem ni.
"G?"
"Khng c g."
"Ti chng kin ht, Finch Mt-Pht."
B Atticus quay sang i mt vi c Maudie. H nhn nhau m khng ni g, v b Atticus bc
vo xe ng cnh st trng. "Lai y," ng ni vi Jem. "Con ng n gn con ch , hiu
khng? ng n gn n, n cht nhng vn nguy him nh khi cn sng vy."
"Vng, tha b," Jem ni. "B Atticus...."
"G, con trai?"
"Khng c g."
"C chuyn g m chu khng ni c vy, nhc?" ng Tate hi, vi vi Jem. "B chu
khng bit ba chu l...."
"Thi i, Heck," b Atticus ni, "mnh quay li th trn i."
hon thin n, nhng vic bn sng khc vic chi n dng cm hoc ci g ging vy. C
ngh c l ng t sng xung khi ng nhn ra Cha cho ng mt li th thiu cng bng so
vi hu ht nhng sinh vt khc. C on ng quyt nh khng bn cho n khi b buc phi
bn, v hm nay ng phi lm th."
"Coi b b s t ho v chuyn ," ti ni.
"Con ngi c u c sng sut th khng bao gi t ho v ti nng ca mnh," c Maudie ni.
Chng ti thy Zeebo li xe n. Anh ta ly trong thng xe ra ci cha v cn thn nng Tim
Johnson ln. Anh ta ht con ch vo xe ti, sau cht g t mt ci bnh to xung khp
ch Tim nm cht. "ng ti gn ch ny trong t lu nghe," anh ta ku ln.
Khi v nh ti ni vi Jem ti ti c chuyn k trong trng vo th Hai ri, Jem quay sang
ti.
"ng ni g v chuyn ny, Scout," anh ni.
"Ci g? Chc chn l em s k. u phi b a no cng l tay sng c nht ht Maycomb
u."
Jem ni, "Tao cho l b mun ti mnh bit chuyn , b k vi mnh ri. Nu b t ho v
chuyn , b ni vi mnh ri."
"C l b qun mt chuyn ," ti ni.
"Khng u, Scout, l chuyn my khng hiu c. B Atticus th gi thit, nhng tao s
khng quan tm nu b khng lm c bt c vic g.... Tao khng cn bit nu nh b khng
lm c mt vic qui g ."
Jem nht mt hn v hn hoan nm vo nh xe. Chy ui theo n, anh ku vi li, "B
Atticus l mt qu ng, ging nh tao!"
Ch thch
1. Jews harp: nhc c nh xu, gn trong lng bn tay, c cm trong ming v to m thanh bng cch gy ngn tay vo mt li g kim
loi.
2. Touch foolball: mt bin th ca dng bu dc nhm lm cho n t bo lc hn bng cch thay v ginh bng th ngi ta ch cn chm
vo bng ri chy.
CHNG 11
K
hi chng ti cn nh, jem v ti gii hn nhng hot ng ca mnh trong khu ph pha Nam,
nhng khi ti hc lp hai c t lu v vic chng gho Boo Radley tr thnh lc hu, khu
vc kinh doanh ca Maycomb li ko chng ti thng xuyn i ngc v th trn qua khu t
ca b Henry Lafayette Dubose. Khng th xung th trn m khng i ngang qua nh b tr khi
chng ti mun i b vng thm c dm. Nhng cuc chm trn nh trc y vi b khng
li cho ti khao kht c gp li b na, nhng Jem ni ti lc no ti phi ln ln.
B Dubose sng mt mnh nu khng k mt c gi Da en phc v thng xuyn, cch nh ti
hai cn, trong mt ngi nh c nhng bc thm dc pha trc v mt li i c mi che ni gia
hai khu nh. B rt gi; hu nh c ngy b nm trn ging v sau ngi trn xe ln. Ngi ta
n rng b gi mt khu sng lc CSA 1 giu trong m khn chong vai v khn qun c.
Jem v ti ght b. Nu b ngi hng hin khi chng ti i qua, chng ti s b soi mi mi ch
bi ci nhn phn n ca b, b thm vn thng tay v cch c x ca chng ti, v c cho mt
d on u m v tnh cnh chng ti s ri vo khi ln ln, vn lun lun chng ra g c. T lu
ti ti t b tng i ngang nh b pha bn kia ng; vic ch khin b cao ging ln
v cho c khu ph cng bit.
Khng th lm g b vui lng. Nu ti vui v ni vi b, "H, b Dubose," ti s nhn cu tr
li., "ng c ni h vi ta, con gi xu xa! Chu phi ni xin cho, b Dubose!"
B hung d. C ln b nghe Jem gi b chng ti l "Atticus" v phn ng ca b c nh sp t
qu. Ngoi vic bo chng ti l nhng a n n lu c nht, xc xc nht tng i ngang
qua nh b, b cn bo rng tht ti nghip cho chng ti v b Atticus khng ti hn sau khi m
ti mt. Mt qu c d thng hn ngi m qu c ca chng ti th cha h c trn i, b
ni, v tht au lng khi thy ci kiu Atticus Finch cho con ci ca c y sng bung tung.
Ti khng nh v m mnh, nhng Jem th c - i khi anh k cho ti nghe v m - v anh gin
in ngi khi b Dubose bn cho chng ti thng ip ny.
Jem, sng st sau v Boo Radley, v con ch in, v nhng ni kinh hong khc, kt lun
rng tht hn nht khi dng bc thm trc nh c Rachel v i, nn ra lnh rng chng ti
"B Dubose, ti chu t i xung th trn t hi ti chu cao c ny," Jem gi bn tay
khong su tc cch mt l ng.
"Ti bay ng c ni di ta!" B go ln. "Jeremy Finch, Maudie Atkinson ni vi ta sng nay
chu lm sm gin nho ca c y. C ta s mc ba chu, ri chu s c g mnh khng bao gi
thy nh sng ban ngy na! Nu chu khng b tng ti trng ci hun trc tun sau, th tn
ta s khng phi l Dubose na!"
Jem, vn cha h n gn dn nho ca c Maudie t ma h ri, v cng bit c Maudie s
khng ni li vi b Atticus nu anh c lm gy, a ra nhng li ph nhn chung.
"ng c ci ta!" B Dubose ht ln. "Cn chu..." B ch ngn tay bi vim khp vo ti - "chu
lm g trong b o lin qun ? Chu phi mc vy vi o lt, qu c ! Ln ln chu s lm
bi bn nu khng c ai thay i cung cch ca chu - mt a nh Finch lm bi bn qun
c ph O.K- ha!"
Ti kinh khip. Qun c ph O.K l mt c s m u pha Bc qung trng. Ti nm ly tay
Jem nhng anh lc tay ti bung ra.
"Xem ka, Scout," anh th tho. "ng thm ch n b ta, c ngng cao u v lm mt qu
ng coi."
Nhng b Dubose khng bung tha chng ti, "Khng ch l mt a nh Finch lm bi bn m
cn l mt Finch trong ta n bnh vc hn mi en!"
Jem cng ngi. Pht n ca b Dubose trng ch v b ta bit iu .
"ng vy , th gii ny i n u khi mt ngi nh h Finch chng li ngi nui dng
n? Ta s cho my a bit!" B ta t tay ln ming. Khi b rt tay xung, n ko r mt si
nc di di mu bc. "Ba my a khng hn g bn mi en v th cn b m ng ta phc
v!"
Jem mt. Ti ko tay o anh, v mt bi din vn kch v s thoi ha o c ca gia nh
ti ui theo chng ti di theo va h, v tin ch yu l cho rng phn na nh h Finch u
trong nh thng in, nhng nu m chng ti cn sng, chng ti chc s khng i n mt
tnh trng nh th.
"B bo i ngay."
Ti theo Jem ra khi phng khch. "Quay li y," b Atticus bo ti quay li, ti quay li.
B Atticus cm t Mobile Press ln v ngi vo chic gh u Jem va ri i. D c gng n
my, ti cng khng th hiu lm sao ng c th thn nhin ngi v c bo trong khi a
con trai duy nht ca mnh c nguy c b git bi mt di vt ca qun i min Nam. D nhin
i khi Jem chc gin ti n ti mun git anh, nhng rt cuc anh l tt c nhng g ti c.
B Atticus c v khng nhn ra iu ny, hoc nu c nhn ra ng cng khng quan tm.
Ti ght ng v iu , nhng khi gp rc ri bn d thy mt: ch lt sau ti rc u vo
lng b v i tay ng m ly ti.
"Con ln qu ht ru c ri," ng ni.
"B khng quan tm n nhng g xy ra cho anh y," ti ni. "B ch bt anh y qua nhn
mt pht n trong khi anh y ch lm mt vic l bnh vc b."
B Atticus k cm ca ng ln u ti. "Cha n lc phi lo," ng ni. "B khng h ngh Jem
l a mt bnh tnh trc chuyn ny - b c ngh s phi gp nhiu rc ri vi con c."
Ti ni d sao ti cng khng hiu ti sao ti ti phi gi bnh tnh, khng ai ti quen bit
trng phi gi bnh tnh v bt c chuyn g.
"Scout," b Atticus ni, "n h con cn phi gi bnh tnh trc nhng iu cn t hi hn....
vy l khng cng bng cho c Jem v con, b bit vy, nhng nhiu khi mnh phi c lm tt
trong mi chuyn v c trong cch chng ta ng x vo nhng lc kh khn.... , b ch c th
ni l, khi con v Jem ln khn, c th con s nhn li chuyn ny vi lng nhn hu v cm xc
no rng b khng lm con tht vng. V kin ny, v ca Tom Robinson, l mt chuyn
nh vo ct li ca lng tm con ngi - Scout, b khng th n nh th v th phng Cha
nu b khng c gip anh ta."
"B Atticus, b hn l sai....."
"Sai th no?"
"Hu ht mi ngi c v ngh rng h ng cn b sai....."
"Chc chn h c quyn ngh vy v h c quyn nhn c s tn trng dnh cho kin ca
h," b Atticus ni, "nhng trc khi b sng c vi ngi khc b phi sng vi chnh mnh.
C mt th khng tun theo nguyn tc a s, l lng tm ca con ngi."
Khi Jem tr v, anh thy ti vn nm trong lng b Atticus. "Sao, con trai?" B Atticus ni. ng
nhc ti dy t xung t v ti b mt d xt Jem. Anh c v vn cn nguyn vn nhng mt
anh c nt k cc. C l b cho anh mt liu thuc x.
"Con dn dp sch s cho b v ni con rt tic, nhng con khng hi tic, ri con ni con s
trng li chng k t th By v c chm sc cho chng ln li."
"Tht v ngha l khi con ni rt tic m con khng thy hi tic," b Atticus ni. "Jem, b y
gi li bnh. Con khng th buc b y chu trch nhim cho nhng g b y ni v lm. D nhin
b th b y ni iu vi b hn l vi hai a con, nhng mnh u phi lc no cng
c quyn chn la."
Jem c v b m hoc bi mt a hoa hng trn tm thm. "B Atticus," Jem ni, "b y mun
con c cho b nghe."
"c cho b nghe?"
"Vng. B mun con n mi ti sau gi i hc v v mi th By c to cho b nghe trong
hai gi. B Atticus, con nn lm khng?"
"Chc chn ri."
"Nhng b y mun con lm vy trong mt thng."
"Vy con s c trong mt thng."
Jem t ngn chn ci vo ngay gia a hng v n xung . Cui cng anh ni, "B Atticus,
ngoi va h th khng c g nhng bn trong th....n ti thui m n da g lm. C bng en vi
th trn trn...."
B Atticus mm ci v cng quyt. "iu s hp dn tr tng tng ca con. C xem nh
con ang trong nh Radley."
Chiu th Hai sau Jem v ti tro ln nhng bc tam cp dc trc nh b Dubose v bc
n trc ca. Jem th sn cun Ivanhoe v m kin thc y , g cnh ca th hai bn tri.
ch bng bu dc cho Jem, m ti cho rng l phn thng thm lng cho bui u tin chng
ti bn b Dubose. Jem k cho ng nghe nhng g xy ra.
"B y c lm ti con s khng?" B Atticus hi.
"Khng, b," Jem ni, "nhng trng b y tm lm. B ta b ng kinh hay ci g . B chy
nc di tm lum."
"B khng ngn c chuyn . Khi ngi ta bnh i khi ngi ta trng khng c va mt
lm."
"B ta lm con s," ti ni.
B Atticus nhn ti qua cp knh. "Con bit l con khng phi i vi Jem m."
Chiu hm sau nh b Dubose cng y nh chiu hm u, v ngy k tip cng vy, cho n
khi dn dn hnh thnh mt trnh t: mi th s bt u mt cch bnh thng-ngha l, b
Dubose s hnh Jem v cc ti a thch ca b, nhng bng hoa tr ca b v xu hng thn
mi en ca b chng ti; b s dn dn im lng, ri qun mt chng ti. ng h bo gi s reo,
Jessie s a chng ti ra, v nhng gi cn li trong ngy l ca chng ti.
"B Atticus," mt ti ti ni, "chnh xc th k yu bn mi en ngha l g?"
Mt b Atticus nghim li, "B c ngi gi con vy h?"
"Khng, b. B Dubose gi b nh vy. Mi chiu b ta khi ng bng vic gi b nh vy.
Ging sinh ri Francis cng gi b nh vy, l ln u con nghe t ."
" l l do con nhy x vo n ch g?" B Atticus hi.
"Vng, b....."
"Vy ti sao con hi b n ngha l g?"
Ti c gii thch vi b Atticus rng nhng g Francis ni khng lm ti ni sng ln bng cch
n ni cu . "Ging nh n ni mi th l hay ci g ."
"Scout," b Atticus ni, "k-yu-bn-mi-en ch l mt trong nhng t ng khng hm g cging nh mi th l vy. N kh gii thch... nhng ngi ngu dt, km hiu bit dng n khi
h ngh mt ai a thch ngi Da en v trn c h. N tr nn thng dng vi mt s ngi
nh chng ta, khi h mun c mt t ng ph bin, xu x, gn cho ai ."
"Nh khng kh trn ni," b Atticus ni. "Hu nh b tnh to n pht cui. Tnh to," ng
mm ci, "v gt gng. B vn phn i kch lit nhng vic lm ca b, v ni chc b s dnh
phn i cn li cn b cu con khi nh t. B bo Jessie a con ci hp ny...."
B Atticus th xung cm hp ko ln. ng a n cho Jem.
Jem m hp. Bn trong, bao quanh bi m bng m chn, l mt bng hoa tr trng, tuyt
ho, bng nh sp. N l mt a Tuyt-trn-nh-ni.
Jem trn trn mt. "B gi xu xa cht tit, b gi xu xa cht tit!" Anh r ln, vt n xung.
"Sao b ta khng con yn?"
Trong chp mt b Atticus ng dy n bn Jem, Jem vi mt vo ngc o b Atticus. "Shh," ng ni. "B ngh l cch b ni vi con - mi vic gi n, Jem, mi th u n.
Con bit o, b l mt qu b v i."
"Qu b?" Jem ngng u ln. Mt anh bng, "sau tt c nhng iu b ta ni v b, vy m
b ta vn l mt qu b?"
"ng vy, b c quan im ca ring b v mi th, rt khc quan im ca b, c l.... con
trai, b ni vi con rng nu con khng mt bnh tnh, b cng s bo con n c cho b. B
mun con thy c iu g b, b mun con thy lng can m l g, thay v c ngh
rng can m l ngi n ng c khu sng trong tay. l khi con bit tht bi trc khi con
bt u nhng d vy con vn bt u v con theo ui n ti cng d cho c chuyn g xy ra.
Con him khi thng, nhng i khi con cng thng. B Dubose thng, tt c bn mi su k
ca b. Theo quan im ca b, b cht m khng mc n bt c ci g v bt c ai. B l
ngi can m nht b tng bit."
Jem nht hp ln v nm n vo l si. Anh nht a hoa tr ln, ri khi ln ging ti thy anh
vut ve nhng cnh hoa n to ca n. B Atticus vn c bo.
Ch thch
1. Confederate States of America (Lin hip cc tiu bang M) tn gi chnh thc ca phe min Nam trong Ni chin M.
2. Cch c tri tn Sir Walter Scott, tc gi tiu thuyt Ivanhoe
CHNG 12
J
Atticus, "Khng l anh y b sn s mt sao?" B Atticus ni khng, Jem ang ln. Ti phi kin
nhn vi anh v cng t lm phin anh cng tt.
S thay i ny ca Jem xy ra ch mi vi tun. B Dubose cn cha lnh trong nm m ca b
- Jem c v bit n khi ti i cng anh khi anh n c sch cho b. Ri t nhin, c v Jem
c c mt h thng nhng gi tr mi m v ang c p t n ln ti: nhiu ln anh thm
ch cn bo ti phi lm g. Sau mt trn ci ln n, Jem ht ln, " n lc em lm mt a
con gi v c x cho ng hong ri !" Ti khc v chy ti ch Calpurnia.
"C ng lo lng qu nhiu v cu Jem...." B m li.
"Cu Jem?"
"Phi, gi cu y sp l cu Jem ri."
"Anh y u c gi n c ," ti ni. "Anh y ch cn ai p cho mt trn, m chu th cha
ln."
"B con," Calpurnia ni, "ti khng th lm vy nu cu Jem sp ln. By gi cu y mun c
yn thn mt mnh, lm nhng g cc chng trai vn lm, v vy c ch c cch xung bp khi
cm thy c n. Mnh s tm ra nhiu vic lm y."
Bc khi u ca ma h l im tt lnh: Jem c th lm nh anh thch; Calpurnia cng
lm g ty cho n khi Dill v y. B c v vui khi thy ti xut hin trong nh bp v qua
vic quan st b ti bt u ngh c mt s k nng lin quan n vic lm thn con gi.
Nhng ma h ti v Dill khng n. Ti nhn mt l th v mt bc nh Dill gi. L th ni n
c ba mi m n gi hnh km theo, v chc n phi li Meridian v h ln k hoch ng mt
ci thuyn nh c. Ba mi ca n l lut s ging nh b Atticus, ch c iu tr hn nhiu. Ba
mi ca Dill c khun mt d chu, ti thy mng v Dill c c ng ta, nhng lng ti tan nt.
Dill kt lun bng cch ni n s yu ti mi mi v ng lo, n s n vi ti v ci ti ngay
khi n c tin, l th tht tuyt.
"Ti khng mun ngi ta ni rng ti khng chm sc bn tr ca ti," b lu bu. "Cu Jem,
cu tuyt i khng c eo ci n vi b . N mu xanh l cy m."
"N c sao u?"
"B mu xanh da tri m. Cu khng bit h?"
"Ha, ha," ti r ln, "Jem m mu."
Mt anh ln v gin, nhng Calpurnia ni, "C cu thi i c ri . C cu s n First
Purchase vi n ci trn mi."
Nh th First Purchase ca ngi Da en nm bn ngoi ranh gii pha Nam th trn, i din
vi khu ng mn ca khu xng ca c. N l mt ta nh c k trc sn nhiu ch, nh
th duy nht Maycomb c thp chung v chung, c gi l First Purchase 4 bi v n c
mua bng nhng ng tin u tin nhng n l c gii phng kim c. Ngi Da en th
phng trong vo cc ngy Ch nht v ngi da trng nh bc trong vo nhng ngy
khc trong tun.
Sn nh th bng t st cng nh gch nung, nh ngha trang cnh n. Nu c ai cht vo ma
kh, xc h s c p cho n khi ma lm mm t. Vi ngi m trong ngha trang c
nh du bng nhng bia m nt; cc ngi m mi hn c ro quanh bng nhng ming
knh mu sc s v nhng chai Coca-Cola b. Nhng cy ct thu li trn mt s ngi m cho
thy ngi cht yn ngh khng c thoi mi lm; nhng mu nn tha ng ngay u cc
nm m tr con. l mt ngha trang hnh phc.
Mi ngn ngt ng ng nng m ca ngi Da en sch s trm ly chng ti ngay khi bc
vo sn nh th - mi du gi Hearts of Love ha quyn vi mi ti ty, thuc l ht, nc hoa
Hoyts Cologne, thuc l nhai Browns Mule, mi bc h, v phn rm t inh hng.
Khi thy Jem v ti i cng Calpurnia, n ng bc li li v nhc m ra; ph n an tay trc
bng, nhng c ch t v trn trng thng thy. H tch ra to thnh mt li i nh n ca nh
th cho chng ti. Calpurnia i gia Jem v ti, p li nhng li cho ca cc lng ging n
mc sc s ca b.
"Ch lm g vy, Cal?" Mt ging ni t sau lng chng ti vang ln.
Hai bn tay Calpurnia ln n vai chng ti v chng ti dng li, quay li nhn: ng trn li i
sau lng chng ti l mt ph n da en cao. Ch ta ng trn mt chn, khuu tay chng hng,
bn tay nga ln ch vo chng ti. Ch ta c ci u trn nh, vi i mt hnh qu hnh o k
l, mi thng, ming cong. Nhn ch ra phi cao ti gn hai mt.
Ti cm thy bn tay Calpurnia bu cht vai ti. "C mun g, Lula?" B hi bng ging iu ti
cha tng nghe thy bao gi. B hi nh nh, y khinh b.
"Ti mun bit ti sao ch a my nhc da trng n nh thi ca dn da en."
"Chng l khch ca ti," Calpurnia ni. Ti li thy ging b nghe l l: b ni chuyn ging
hu ht bn h.
"Phi, ti cho l b cng l khch ca nh Finch sut c tun."
Ting x xm lan khp m ng. "ng lo." Calpurnia th thm vi ti, nhng nhng bng hoa
trn m b run ln y phn n.
Khi Lula bc sn v pha chng ti, Calpurnia ni, "ng li , con mi en."
Lula dng li, nhng ch ta ni, "Ch khng vic g phi a bn nhc da trng n y.... chng
c nh th ca chng, chng ta c nh th ca chng ta. y l nh th ca chng ta, ng
khng, c Cal?"
Calpurnia ni, "Chng th cng mt Cha vi ta, ng khng?"
Jem ni, "Mnh v thi, Cal, h khng mun ti ti y...."
Ti ng : h khng mun chng ti y. Ti c cm gic, hn l thy, rng chng ti ang
c y ti. C v nh h ang tin li gn chng ti hn, nhng khi ti nhn Calpurnia th thy
c mt s thch th trong mt b. Khi ti nhn xung li i ln na, Lula i mt. Ngay ch ch
ra l mt m ng nhng ngi da mu.
Mt trong s h bc khi m ng. l Zeebo, ngi qut rc. "Cu Jem," anh ta ni,
"chng ti rt hn hnh khi c cu n y. ng quan tm n Lula, c ta a gy s bi v Cha
Sykes da khng cho c y vo nh th. C y l ngi hay gy ri t lu nay, c nhng ngh
qui g v cung cch phch li.... ti ti rt hn hnh khi c cu n y."
Th l Calpurnia dn chng ti n ca nh th ni c cha Sykes n cho chng ti, ng dn
chng ti ti hng gh u.
Sau Cha Sykes cu Cha ban phc cho nhng k bnh tt v au kh, mt th tc khng khc
th tc ca nh th chng ti, tr vic Cha Sykes xin Thng ch n vi trng hp c
th.
Bi ging ca ng l s t co ti li mt cch thng thn, mt tuyn ngn n gin v phng
chm trn tng sau lng ng: ng cnh bo con chin ca ng trc nhng tai ng ca ru
ch, c bc, ph n l. Bn bun bn ru lu gy rc ri trong khu ny ri, nhng ph n
cn ti t hn. Mt ln na, nh ti thng thy trong nh th ca chng ti, ti gp phi hc
thuyt v s u ca ph n vn c v nh m nh mi tu s.
Jem v ti nghe bi ging ging vy ht Ch nht ny n Ch nht khc, vi duy nht mt
ngoi l. Cha Sykes s dng bc ging ca ng mt cch thoi mi hn biu l cc quan im
ca mnh v nhng sa ng c nhn: Jim Hardy vng mt nh th nm Ch nht v anh ta
khng h bnh; Constance Jackson nn cn thn hn trong cch c x ca mnh... c ta ang gp
nguy him v ci nhau vi nhng lng ging; c ta dng ln hng ro th hn duy nht trong
lch s ca khu dn c ny.
Mc s Sykes kt thc bi ging ca mnh. ng ng cnh ci bn trc bc ging v ku gi
quyn gp bui sng, mt nghi thc k l vi Jem v ti. Tng ngi mt, gio on tin v pha
trc b nhng ng nm xu v mi xu vo bnh c ph ph mem en. Jem v ti cng bt
chc, v nhn c li ni du dng, "Cm n, cm n," khi nhng ng mi xu ca chng ti
b xung ku leng keng.
Trc s ngc nhin ca bn ti, mc s Sykes chic bnh ra bn v ht nhng ng xu trong
tay. ng ng thng ngi v ni, "By nhiu cha , chng ta phi c mi ."
Gio on xn xao. "Tt c cc bn u bit n lm g....Helen khng th b bn tr i lm
trong khi Tom t. Nu mi ngi u cho thm mt ng mi xu na, chng ta s c ...."
Mc s Sykes vy tay gi ai pha sau nh th. "Alec, ng cc ca li. Khng ai ri khi
y cho n khi chng ta c mi ."
Calpurnia mc trong ti ra chic v da mn c ng tin xu. "Khng, Cal," Jem th thm, khi b
trao cho anh ng hai mi lm xu sng long, "ti con c th gp tin ca ti con vo. a anh
ng mi xu ca em, Scout."
CHNG 13
" ti ca ti vo phng ng ng trc, Calpurnia," l cu u tin bc Alexandra ni. "Jean
Louise, thi gi u i," l cu th hai bc ni.
Calpurnia xch chic va li nng trch ca bc ln v m ca. " con xch cho," Jem ni, v n
ly n. Ti nghe ting va li rt xung nn phng ng ci rm. m thanh ko di trm c.
"Bc n chi h," ti hi. Nhng cuc ving thm t Landing ca bc Alexandra thng him,
v bc du lch trong t th ngi giu c v cao sang. Bc c mt chic Buick tinh tm mu
xanh l cy v mt ti x da en, c xe ln ngi lun phi trong tnh trng ngn np n bnh
hon, nhng hm nay chng thy c hai u.
"B cc chu khng ni vi cc chu h?" Bc hi.
Jem v ti lc u.
"C l ng y qun. B cc chu cha v h?"
"Cha. B chu thng v mun," Jem ni.
", b chu v ta quyt nh n lc ta n vi cc chu mt thi gian."
"Mt thi gian," Maycomb c ngha l t ba ngy n ba mi nm. Jem v ti lic nhn nhau.
"Jem gi ln, v chu cng vy," bc ni vi ti. "B chu vi ta quyt nh rng c mt s
nh hng n gii l tt nht cho chu. Jean Louise, khng lu na chu s quan tm n qun
o v bn con trai...."
Ti c th a ra nhiu cu tr li cho iu ny: Cal l con gi, phi nhiu nm na ti mi
n bn con trai, ti s khng bao gi quan tm n qun o..... nhng ti gi im lng.
"Cn bc Jimmy?" Jem hi. "Bc y cng n ch?"
", khng, ng y Landing. ng coi sc cng vic ."
Ngay lc m ming hi, "Bc khng nh bc y sao?" th ti nhn ra ngay y l mt cu hi
khng t nh. Bc Jimmy hin din hay bc Jimmy vng mt c khc nhau u, bc khng h ni
bt c cu g. Bc Alexandra pht l cu hi ca ti.
Maycomb cho n bc. C Maudie Atlkinson nng chic bnh nng Lane pha qu nhiu
ru lm ti say; c Stephanie Crawford n chi lu vi bc Alexandra, phn ln thi gian c
Stephanie ch lc u v ku, ", , ." C Rachel cnh nh mi bc ti sang ung c ph vo
cc bui chiu, v ng Nathan Radley cn bc ra sn trc v ni ng ta rt vui c gp bc.
Khi bc n vi chng ti v cuc sng tr li nhp iu hng ngy ca n, th bc Alexandra
lm nh l lun lun sng vi chng ti t xa n nay vy. Nhng mn n nh i Hi
truyn gio ca bc lm tng thm danh ting b ch nh ca bc (bc khng cho php Calpurnia
lm nhng mn n c bit cn c Hi sc tri qua nhng bo co di v ngi Thin cha
gio thuc th gii th ba); bc gia nhp v tr thnh th k ca Cu lc b Th k Maycomb.
i vi tt c cc nhm hin c v tham gia vo i sng ca ht, bc Alexandra l ngi cui
cng thuc lp ngi c bc: bc c cung cch ca thi ngi ta hc trng ni tr, i ph trn
sng; c cho mi bi hc o c xut hin v bc s tun theo n; bc c sinh ra trong
mt trng hp khch quan; bc l mt ngi lm chuyn v phng cu cha. Hi bc
Alexandra cn i hc, s t vn khng h c trong bt k cun sch gio khoa no, v vy bc
khng c ngha ca n. Bc khng bao gi bun chn, v khi c c c hi nht bc s s dng
c quyn lm b cha ca mnh: bc s b tr, khuyn bo, dn d, v cnh bo.
Bc khng bao gi b l c hi ch ra nhng thiu st ca cc nhm thuc dng h khc nhm
cho thy s vinh quang ln hn ca dng h chng ti, mt thi quen gip vui cho Jem hn l
lm anh y bc mnh, "Bc Alexandra nn cn thn vi cch bc ni chuyn - bi lng tm vt
hu ht ngi dn Maycomb trong khi h cng l h hng ca chng ta."
Bc Alexandra, khi nhn mnh bi hc v v t t ca Sam Merriweather tr, ni l du
vt bnh tt trong dng h. Nu c mt c gi mi su tui ci rc rch trong i ng ca th
bc s ni, "Chuyn xy ra ch chu thy tt c ph n nh Penfield u nng ni." C v nh
mi ngi Maycomb u c mt Du vt: Du vt Say xn, Du vt C bc, Du vt ch k, v
Du vt Lp d.
Mt ln, khi bc cam oan vi chng ti rng xu hng quan tm n cng vic ca ngi khc
c Stephanie Crawford l di truyn, b Atticus ni, "B ch, khi bc bnh tm ngh v
chuyn , bc s thy th h ca chng ta thc s l th h u tin trong dng h Finch khng
ci anh em h ca nhau. Chc ch s ni h nh Finch c Du vt Lon lun?"
Bc ni khng, chnh du vt di truyn khin chng ti c bn tay v bn chn nh nhn.
ri linh hn, cha bnh cho my con la. Nhng ngi ta vn cha hon ton hiu ra c ci
khn ngoan tt nh trong th on ca Sinkfield. ng ta t th trn non tr ny qu xa loi
phng tin chuyn ch cng cng duy nht thi - thuyn trn sng - v n khin mt ngi
t cc Bc ca ht phi mt hai ngy mi ti c Maycomb mua hng ha ti cc ca hiu.
Do th trn vn gi nguyn kch thc ban u c trm nm nay, mt hn o gia mt bin
nhng cnh ng bng vi v rng khai thc g.
D Maycomb b b qun sut cuc Ni chin, nhng s suy thoi kinh t v lut l Thi k
ti thit 2 buc Maycomb pht trin. N pht trin t trong ra. Him c ngi mi nh c
, vn nhng dng h kt hn vi nhng dng h cho n khi cc thnh vin ca cng
ng trng c v hi hi ging nhau. Thnh thong c ngi t Montgomery hoc Mobile tr v
cng mt ngi ngoi, nhng kt qu ny ch gy ra ln sng gn trong dng chy lng l ca s
ging nhau trong gia nh. Mi chuyn t nhiu vn y nh vy trong sut thi th u ca ti.
Thc t Maycomb c mt s phn bit ng cp, nhng trong suy ngh ca ti n i theo cch
ny: nhng cng dn ln tui, th h hin thi gm nhng ngi sng bn nhau t bao nm nay,
hon ton c th hiu nhau: h bit qu r nhng thi , nhng khc bit v tnh cch, thm ch
c c ch, v vn lp i lp li trong mi th h v c hon thin qua thi gian. V vy nhng
tng kt kiu nh Khng mt ngi h Crawford no quan tm n cng vic ca hn. C ba
ngi nh Merriweather th c mt ngi bnh hon. S tht th khng c h Delafield.All
ngi nh Buford u i theo kiu , n gin l nhng hng dn cho sinh hot hng ngy:
khng bao gi nhn ngn phiu t mt ngi h Delafield m khng kn o gi in n ngn
hng; vai c Maudie Atkinson nghing v c l ngi h Buford; nu b Grace Merriweather
nhm nhp ru gin t nhng chai Lydia E. Pinkham 3 th khng c g l bt thng - m b ta
cng lm y nh th.
Bc Alexandra ha hp vi th gii ca Maycomb ging nh mt bn tay kht vi gng tay,
nhng khng bao gi ha hp vi th gii ca Jem v ti. Ti cng thng t hi lm sao bc c
th l ch ca b Atticus v ca ch Jack n nhng cu chuyn ch cn nh mang mng v
vic nh tro con v nhng c nhn sm m Jem thu dt t lu sng li trong tm tr ti.
Nhng cu chuyn ny l cc suy on tru tng trong thng u tin bc lu li, v bc t khi
ni chuyn vi Jem v ti, v chng ti ch gp bc vo gi n v vo ban m trc khi chng
ti i ng. By gi l ma h v chng ti ngoi ng sut. D nhin c mt s bui chiu khi
chy vo nh ung nc, ti thng thy phng khch y nhng qu b Maycomb, nhm
nhp thc ung, x xo qut, v ti s b gi, "Jean Louise, n ni chuyn vi cc qu c y."
Khi ti xut hin ngay ngng ca, c v nh bc hi tic v yu cu ca mnh; ngi ti thng
lm bn t hoc y ct.
"Ni chuyn vi ch h Lily ca chu i," mt chiu n bc ni vy khi bt c ti trong
hnh lang.
"Ai ?" Ti hi.
"Ch h Lily Brooke ca chu," bc Alexandra ni.
"C y l ch h ca ti chu h? Chu khng bit chuyn ."
Bc Alexandra c n mt n ci theo kiu chuyn c mt li phn trn nh nhng ti ch h
Lily v by t s tht vng d di vi ti. Khi ch h Lily Brooke ra v ti bit mnh s gp
phin toi.
Qu l iu ng tic khi b ti qun ni cho ti bit v Dng h Finch, hoc ci t bt c lng
t ho no vo nhng a con ca ng. Bc cho gi Jem n, anh thn trng ngi trn chic
trng k cnh ti. Bc ri phng v quay li vi mt cun sch ba mu ta trn c dng ch
Meditations of Joshua S. St. Clair 4 m vng.
"Ngi b con ca chu vit cun ny," bc Alexandra ni. "Cu ta l mt nhn vt tuyt
vi."
Jem xem xt cun sch nh . "y l ngi h hng Joshua b b t t rt lu h?"
Bc Alexandra ni. "Sao chu bit chuyn ?"
"B Atticus ni ng ta i vng qua khc cua ti trng i hc. B Atticus ni ng ta mun
bn ng hiu trng. B Atticus k Joshua ni rng ng ta chng l g ngoi mt tn thanh tra
cng rnh v c bn ng ta bng mt khu sng kp, n ch trng bn tay ng ta. B Atticus ni
gia nh phi tn nm trm la cu ng ta ra khi v ...."
Bc Alexandra ng ngy ra nh mt ci cha. " ri," bc ni. "Chng ta s xem xt chuyn
ny."
1. Mt lin minh Da gm nhiu b tc vng Alabama, Georgia v Mississippi. Sau trn chin 1813-14 h b ngi da trng xua sang b
Ty sng Mississippi.
2. Reconstruction: thi k trong khong 1867-1877, khi cc bang min Nam c t chc v xy dng li sau Ni chin.
3. Lydia E. Pinkham: nh sn xut nhng loi thuc thng thng vo cui th k 19 u th k 20. Hu ht thuc bo ch ca Pinkham
nhm vo n gii, v phn ln u cha mt lng cn kh cao.
4. Ngha l nhng suy ngm ca Joshua S. St. Clair.
CHNG 14
D
chng ti khng nghe thm g v Dng h Finch t ming bc Alexandra, nhng chng ti
nghe th chuyn v h nh ti t dn th trn. Vo nhng ngy th By, em theo nhng
ng nm xu, khi Jem cho ti i theo anh (hin anh rt d ng vi s c mt ca ti cnh anh
ni cng cng), chng ti thng i lun lch i qua nhng m ng mt m hi trn va h
v i khi nghe thy, "Con ca ng ta " hoc "C my a nh nh Finch ng kia ka." Quay
sang i mt vi nhng k buc ti, chng ti thng ch thy mt cp v chng nng dn ang
sm soi nhng chic ti ng cht lng dng tht rut trong knh by hng ca nh thuc
Mayco. Hoc hai ph n nng thn thp bo i m rm ngi trn c xe nga hai bnh.
"Chng c th chy rng ri cng hip khp vng nng thn cho c bn iu hnh ht ny lo
chi," l mt li bnh phm kh hiu m chng ti gp phi t mt qu ng gy nhm khi ng ta
i ngang qua chng ti. Cu lm ti nh mnh c mt cu hi cn hi b Atticus.
"Cng hip l g?" Ti ti hi b Atticus.
ng sau t bo b Atticus a mt nhn quanh. ng ang ngi trn gh cnh ca s. Khi chng
ti ln hn, Jem v ti ngh tht rng ri khi cho b Atticus c ngi mt mnh ba mi pht
sau ba n.
ng th di, ni cng hip l tip xc v mt tnh dc vi mt ngi n thng qua v lc m
khng c c s ng .
"Nu ch c vy ti sao Calpurnia bo con im i khi con hi b n l g?"
B Atticus c v trm ngm. "Ni li coi chuyn th no."
"Ba trn ng t nh th v con hi Calpurnia n l ci g v b y biu hi b nhng con
qun v by gi con hi b."
ng t t bo xung i. "Ni li ln na coi," ng bo.
Ti k ng nghe chi tit chuyn i l nh th ca Calpurnia. B Atticus c v thch th, nhng
bc Alexandra, ngi ang ngi trong gc nh lng l khu, t thu xung v nhn chng ti.
"Ch nht hai chu v t nh th ca Calpurnia h?"
Jem ni, "D, b y dt ti chu i."
"Khng, ch l..... hin b c qu nhiu chuyn bn tm, cha k chuyn ti mnh cn quy b
na."
"Nh chuyn g?" B Atticus khng c v c iu g bn tm c.
"V Tom Robinson ny khin b lo mun cht ri...."
Ti ni b Atticus chng lo v bt c chuyn g c. Ngoi ra v n ny chng gy phin cho
chng ti tr mi tun khong mt ln v n khng ko di.
" l bi v em khng tm n iu g lu," Jem ni. "Vi ngi ln th khc, ti mnh...."
V ngi ln ng ght ca anh hi gn y l khng th chu c. Anh khng mun lm bt
c iu g ngoi vic c v b i mt mnh. Bt c iu g c c anh vn truyn t cho ti,
nhng c khc ch: trc , bi v anh ngh ti thch n; by gi anh lm vy m mang
kin thc v tr tu cho ti.
"Qu bt anh i, Jem! Anh tng anh l ai ch?"
"By gi anh ni tht y, Scout, em m lm phin bc, anh s.... anh s t t em."
iu lm ti ni in. "Anh l lng tnh thi tha, em git anh !" Anh y ang ngi trn
ging, v tht d tm m tc trc trn anh v m mt tay vo mm anh. Anh p ti v ti
c m mt c tay tri na, nhng mt qu m vo bng khin ti ng quay xung sn. N
khin ti mun tc th, nhng th khng vn g v ti bit anh ang nh, anh ang nh ti.
Chng ti vn cn bnh ng.
"Gi anh cng chng cn cao sang uy th g u, thy cha!" Ti go ln, tip tc lao vo anh.
Anh vn trn ging v ti khng th c c t th vng chc, nn ti dng ht sc lc lao
vo anh, p, ko, nho, mc. Cuc chin u bng nm m tr thnh mt cuc nh ln m
. Chng ti vn tip tc vt ln khi b Atticus tch chng ti ra.
"Thi i," ng ni. "Hai a i ng ngay tc khc."
"Lu lu!" ti ku ln vi Jem. Anh b bt i ng vo gi ng ca ti.
"Ai gy chuyn trc?" B Atticus hi, v chu ng.
"Jem . Anh y c bo con phi lm g. Gi con u cn phi nghe li anh y, ng khng?"
B Atticus mm ci. "By gi chng ta tm gii quyt nh vy: con nghe li Jem bt c khi no
anh y c th khin con nghe li. c khng?"
Bc Alexandra xut hin nhng im lng, v khi bc i ra hnh lang vi b Atticus, ti nghe bc
ni, "... ch l mt trong nhiu vic ch ni vi cu," mt cm t c tc dng lin kt chng ti
li.
Phng ca chng ti tip gip nhau; khi ti ng ca thng gia hai phng, Jem ni, "Ng ngon,
Scout."
"Ng ngon," ti lm bm, ln m bng qua phng bt n ln. Khi i ngang qua ging ti
gim phi mt ci g m, co dn, v hi trn. N khng ging hn nh cao su cng, v ti c
cm gic n l vt sng. Ti cng nghe n di chuyn.
Ti bt n ln v nhn xung ch sn cnh ging. Vt ti gim phi bin mt. Ti p ca
phng Jem.
"Ci g?" Anh ni.
"Con rn r thy lm sao?"
"Kiu ram rp. Lnh. Trn. Chi vy?"
"Chc c mt con di gm ging em. Anh v xem th c khng?"
"Em c gin khng ?" Jem m ca. Anh mc qun ng. Ti nhn thy, khng khi khoi
ch, du vt nm m ca ti vn cn trn ming anh. Khi anh hiu ra ti ni tht tnh, anh ni,
"Nu em ngh anh s d ci mt v mt con rn th em lm to ri . Ch anh mt cht."
Anh xung bp em ln mt cy chi. "Tt nht l em leo ln ging i," anh ni.
"B anh ngh c con rn thit h?" Ti hi. y l mt s kin. Nhng ngi nh ca chng ti
y khng c tng hm; chng c xy trn nhng khi cao hn mt t vi tc, vic loi b
st chui vo khng phi l khng c nhng khng phi l chuyn thng thy. Ci c ung
mt ly ru mnh nguyn cht mi sng ca c Rachel Haverford l do c khng bao gi thng
c ni s hi ca vic tm thy mt con rn chung cun mnh trong t phng ng ca c, trn
m qun o git ca c, khi c treo o khoc ngoi ln.
Jem qut th mt pht di gm ging. Ti nhn qua chn xem c con rn no b ra khng.
Khng h. Jem qut su hn.
gip ti nh Jem, v Jem cao hn nhiu, nhng n bit ng Finch s sm can thip thi, v
vy n ngh tt nht l c nm ch c. N kit sc, bn n kh tin, v v ti nh.
"Khng c cho ai bit cu y," Jem ni. "Mnh s bit h c truy tm cu khng....."
"Tao bit ngi ta vn cn lc sot mi bui chiu phim Meridian." Dill nhe rng ci.
"Cu phi cho m cu bit cu ang u," Jem ni. "Cu phi cho cu bit cu ang y..."
i mt Dill nhn Jem nhp nhy, Jem nhn xung sn. Ri anh ng dy, v ph v quy c
cn li ca thi th u ca bn ti. Anh ra khi phng v i dc hnh lang. "B Atticus," anh gi
t xa, "b vo y mt lt, c khng?"
Bn di lp bi bn nh nhi m hi, khun mt ca Dill chuyn sang trng nht. Ti cm thy
mun khc. B Atticus ng ngng ca.
ng bc vo gia phng, hai tay trong ti, nhn xung Dill.
Cui cng ti cng ln ting c, "Khng sao u, Dill. Chng no b mun my bit g , b
s ni cho my nghe."
Dill nhn ti. " tao l khng sao," ti ni tip. "My bit l b s khng lm kh my u, my
bit l my u phi s b Atticus m."
"Tao khng s...." Dill lm bm.
"Ch i thi, ta chc nh vy." Ging b Atticus vui v tnh to nh thng l. "Scout, mnh c
th lm tt hn mt bch bnh ng cc, ng khng? Con cho anh chng ny n no v khi b tr
li chng ta s tnh coi mnh c th xem xt chuyn g."
"ng Finch, ng ni vi c Rachel, ng bt chu phi quay li, chu xin ng! Chu s b trn
mt....!"
"Ha, con trai," b Atticus ni. "Chng ai nh bt chu phi i u ngoi vic i ng sm. Ta s
ch qua ni vi c Rachel l chu ang y v hi xin c cho chu li y vi chng ta - chu
mun vy, ng khng? V v Cha hy tr t v li vi t, chuyn xi mn t ti t
ri."
Dill nhn theo bng b ti khut hn.
"ng ang c pha tr," ti ni. " ng l i tm i. Thy cha, tao ni l ng khng gy kh
cho my u m."
Jem ng trong gc phng, trng nh mt k phn bi. "Dill, t phi cho b t bit," anh ni.
"Cu khng th vt ba trm dm m m cu khng bit c."
Chng ti anh li m khng ni mt li.
Dill n, v n, v n. N chng n g t ti hm qua. N tiu ht s tin n c mua v, ln
xe la nh n lm nhiu ln, tnh b ni chuyn vi ngi sot v, m Dill vn l mt hnh
nh qun thuc, nhng ng ta khng c can m vin dn n lut l v vic tr em i xa mt
mnh: nu bn mt tin ngi sot v s cho bn mn tin v ba bn s tr li cho ng ta vo
cui chng ng.
Dill n ht thc n cn tha v ang n n lon tht ln v u trong t th ting ku Do-ooJe-sus ca c Rachel vang ln ngoi tin snh. N run ln nh mt con th.
N can m chu ng cu C Ch Coi Ta a Chu V, Ngi Nh Chu Lo Lng n Pht
in ca c y, hon ton bnh tnh khi nghe cu Ton B Tnh Cht Ca Dng H Harris Trong
Chu Hin Ra Ri, mm ci trc cu Ta Cho L Chu C Th Li y Mt m, v p li
ci m m sau cng c y cng dnh cho n.
B Atticus y mt knh ln trn v ch st mt.
"B chu mt ri," bc Alexandra ni, c v l li u tin ca bc y trong my gi qua. Bc
, nhng ti cho rng phn ln thi gian bc ngi khng bit ni g. "Gi th cc chu
phi i ng."
Chng ti h li trong phng n. B Atticus vn ch mt ng. "T cng hip n ni lon ri
b trn," ti ti nghe ng ci khng khc. "Ti t hi hai ting na s c chuyn g y."
V mi vic c v tin trin tt, Dill v ti quyt nh phi lch s vi Jem. Ngoi ra Dill phi
ng vi anh y do chng ti cng nn n n l vi anh y.
Ti mc ng vo, c sch mt lt v thy mnh khng m mt ni na. Dill v Jem im
lng; khi ti tt n c sch th khng cn mt vt sng no bn di cnh ca sang phng Jem.
Hn ti ng rt lu, v khi ti b lay dy cn phng l m sng nh trng ang ln.
"Dch sang mt bn, Scout."
CHNG 15
S
au nhiu c in thoi, ri bit bao thnh cu nhn danh b co, v sau kh c mt l th tha th
di t m n, Dill mi c php li. Chng ti c mt tun th thi bn nhau. Sau , mt
C ting r rm vui sng bt ng tt ngm khi ng Link Deas ni, "Khng ai quanh y mun
lm bt c iu g by b c, ti ch ngi ngi Old Sarum.... Anh khng th c v....gi l g
vy, Heck?"
"Thay i ni x," ng Tate ni. "Chuyn khng c c s lm u, ng khng?"
B Atticus ni iu g nghe khng r. Ti quay sang Jem, anh ra du cho ti im lng.
".... V li," b Atticus ni, "anh khng s m ng , phi khng?"
".... Bit h lm th no khi xn."
"H thng khng nhu vo Ch nht, h i nh th c ngy..." b Atticus ni.
"D sao th y cng l mt dp c bit..." Ai ni.
H bn tn r rm cho n khi bc Alexandra bo Jem nu khng bt n phng khch ln anh s
khin ngi ta ch ci c nh. Jem khng nghe bc ni.
"... th nht khng hiu ti sao anh li dnh vo chuyn ny," ng Link Deas ni. "V v ny anh
mt mi th, Atticus. Ti ni thc l mi th."
"ng ngh th tht ?"
y l cu hi nguy him ca b Atticus. "Con c thc s ngh con mun i nc khng,
Scout?" Bam, bam, bam v ti b n sch ht cc qun c. "Con c thc s ngh iu khng,
con trai? Vy c ci ny i." Th l Jem s phi vt ln sut c bui ti c c din vn
ca Henry W. Grandy.
"Link, chng trai c th ln gh in, nhng anh ta s khng ln cho n khi s tht c phi
by." Ging ca b Atticus u u. "V ng bit s tht l g m."
Gia nhm ngi dy ln ting r rm, lm tnh hnh xu i nhiu khi b Atticus lui ti bc
thm v m ngi sn li gn ng hn.
Bt cht Jem ht tong ln, "B Atticus, c in thoi!"
m ngi hi git mnh v tn ra; h l nhng ngi chng ti gp hng ngy: thng nhn,
nng dn trong th trn; bc s Reynolds cng ; c ng Avery na.
", tr li in thoi i, con trai," b Atticus gi.
ni ti ngh chng tt p g khi quy ry ng ta, v dnh bui chiu cn li k cho Dill nghe
nhng s vic xy ra hi ma ng nm ngoi. N b n tng mnh.
Chng ti chia tay vo gi n ti, v sau ba n khi Jem v ti ang bt u mt bui ti nh
thng l th b Atticus lm mt vic khin chng ti ch : ng bc vo phng khch mang
theo si dy in di. C mt bng n u dy.
"B s ra ngoi mt lt," ng ni. "Cc con chc ng khi b v, v vy by gi b s chc ti
con ng ngon trc."
Ni xong, ng i m v i ra ca sau.
"B i ly xe," Jem ni.
B chng ti c vi thi quen lp d: mt l ng khng bao gi n trng ming; mt iu khc
na l ng thch i b. Theo tr nh ca ti, lun lun c mt chic Chevrolet trong tnh trng
cc tt nh xe, v b Atticus ch dng n n trong nhng chuyn i xa v cng vic, nhng
Maycomb ng i b ti vn phng lm vic mi ngy bn ln i v v, tng cng khong hai
dm. ng ni vic tp th dc duy nht ca ng l i b. Maycomb, nu mt ngi i do
khng c mc ch r rt trong u, th ngi ta tin rng u c ca ngi khng c kh nng
ngh ra mt mc ch r rng.
Sau , ti chc bc v anh trai ti ng ngon ri chm m vo mt cun sch, khi ti nghe
Jem lc c trong phng anh. Nhng m thanh trc khi ng ca anh qu quen thuc vi ti n
ti g ca phng anh, "Sao anh cha i ng?"
"Anh s xung th trn mt lt." Anh ang thay qun.
"Chi vy? Gn mi gi ri, Jem."
Anh bit iu , nhng anh vn i nh thng.
"Vy em s i vi anh. Nu anh ni em ng i, th em cng c i, nghe khng?"
Jem thy rng anh phi nh nhau vi ti buc ti nh, v ti cho rng anh ngh vic nh
nhau s lm phin bc, nn anh min cng cho ti i theo.
Ti mc tht nhanh. Chng ti ch cho n khi n ca bc tt, v chng ti i tht nh xung
nhng bc thm sau nh. Ti nay khng c trng.
Tng ngi hoc tng hai ngi mt bc ra khi xe. Nhng ci bng bin thnh hnh khi c
th khi nh n cho thy cc hnh dng r rng di chuyn v pha ca nh t. B Atticus vn
ng ch c. Nhng ngi n ng ch khut ng khi tm mt chng ti.
"Hn trong h, ng Finch?" Mt ngi hi.
"Phi," chng ti nghe b Atticus tr li, "anh ta ng. ng nh thc anh ta."
Nghe li b ti, s vic din ra sau l iu m sau ny ti hiu ra l mt kha cnh khi hi
ng ngn ca mt tnh hung khng vui v g: nhng ngi ni chuyn gn nh th tho.
"ng bit chng ti mun g m," mt ngi khc ni. "Trnh khi ci ca i, ng Finch."
"ng c th quay lng v nh i, Walter," b Atticus ni mt cch thoi mi, "Heck Tate ang
quanh u y."
"Mc xc ng ta," ngi khc ni. "C m ca Heck vo tut trong rng v ti sng h
mi v."
"Tht ? Sao li th?"
"Bn h i sn d giun 1 ri," mt cu tr li ngn gn. "ng cha h ngh v tr h, ng
Finch?"
"Tng ngh n, nhng khng tin. Vy," ging b ti vn u u, "iu lm thay i mi
vic, phi khng?"
"Vy ," mt ging khc ln ting. Ngi ni l mt bng en.
"ng thc s ngh th ?"
y l ln th hai ti nghe b Atticus hi cu hi trong hai ngy, v iu ngha l ngi
ca ai s phi nhy dng ln. V ny qu hay khng th b l. Ti b Jem v phng tht
nhanh n ch b Atticus.
Jem ht ln v c tm ti li, nhng ti b xa anh v Dill. Ti chen ln qua nhng thn th hi
hm ti thui v o vo vng nh sng.
"Ch...o b Atticus!"
Ti ngh ng s ngc nhin th v, nhng khun mt ng git cht nim vui ca ti. Mt v s
hi hin ra trong mt ng, nhng bin mt khi thy Jem v Dill chen vo ch nh n.
C mi Whisky ln men v mi chung heo phng pht, khi nhn quanh ti pht hin ra rng
nhng ngi ny ton l nhng k l hoc. H khng phi l ngi ti thy ti qua. Ti ht
sc lng tng: ti phng mt cch c thng vo m ngi m ti cha tng gp trc y.
B Atticus ng dy khi gh, nhng ng di chuyn mt cch chm chp, ging mt ng gi.
ng t t bo xung mt cch cn thn, sa nhng np gp ca n bng nhng ngn tay chn
ch. Chng hi run.
"V nh i, Jem," ng ni. "Dn Scout vi Dill v."
Chng ti quan vi vic nhc nh, nhng khng phi lc no cng vui v nghe theo nhng
ch th ca b Atticus, nhng theo kiu anh y ng th Jem khng ngh n vic nhc nhch.
"B bo v nh."
Jem lc u. Khi b Atticus chng nnh, Jem cng chng nnh, v khi h i mt nhau ti c th
thy h t ging nhau: i mt v mi tc nu mm mi ca Jem, khun mt tri xoan v i tai
p st ca anh l ca m chng ti, tng phn k l vi mi tc xm bc v nhng ng nt
cng ngh ca b Atticus, nhng h ging nhau theo kiu no . S thch thc ln nhau khin
h ging nhau.
"Con trai, b bo v nh."
Jem lc u.
"Ti s a cu ta v nh," mt ngi n ng lc lng ni, v th bo chp ly c o Jem.
ng ta gn nh nhc hn Jem ln khi mt t.
"ng khng c ng vo anh y!" Ti l lng ngi . Ch c chn trn, ti ngc nhin
khi thy ng ta lui li vi v au n tht s. Ti nh vo xng ng chn ng ta, nhng li
nhm qu cao.
"Thi i, Scout," b Atticus t tay ln vai ti. "ng ngi ta. ng..." ng ni, khi ti ang
kim c bo cha.
"Khng ai c i i vi Jem kiu ," ti ni.
"c ri, ng Finch, a chng trnh khi ch ny," ai gm g. "ng c mi lm giy
a chng khi ch ny."
Gia nhm ngi l ny, b Atticus c lm cho Jem nghe li ng. "Con khng i," l cu tr li
kin quyt ca anh trc nhng e da, yu cu, v cui cng l cu, "B xin con, Jem, a ti
n v nh i," ca b Atticus.
Ti cm thy hi mt vi chuyn ny, nhng cm thy Jem c nhng l do ca anh y phn
ng nh anh lm, trc vin cnh ca anh mt khi b Atticus li c anh v nh. Ti nhn
quanh m ng. l mt m h, nhng hu ht nhng ngi ny mc qun o bo h lao
ng v o s mi ci nt n tn c. Ti ngh nhng ngi ny b lnh bm sinh, v h khng
xn tay o ln m ci nt ti tn c tay. Mt s i m ko sp n tn tai. H l nhng con
ngi trng cau c, mt ngi ng c v khng quen thc khuya. Ti li o mt tm mt khun
mt quen thuc, v ngay gia m ngi ng thnh vng cung ti tm thy mt khun mt nh
th.
"Cho ng Cunningham."
C v nh ngi khng nghe ting ti.
"Cho ng Cunningham. V ti sn tha k ca ng ti u ri?"
Nhng s v php l ca ng Walter Cunningham ti qu rnh; b Atticus c ln m t chng
rt k. Ngi n ng to ln ny nhp nhy mt v mc ngn tay ci ca ng ta v dy quai ca
b bo h lao ng. ng ta c v khng thoi mi; ng ta hng ging v nhn ch khc. Khc
do u thn thin ca ti tht bi.
ng Cunningham khng i m, v na trn pha trn ca ng ta trng bch tng phn vi
khun mt rm nng ca ng, iu khin ti tin rng ng ta hu nh ngy no cng i m.
ng nhc nhch bn chn trong i giy lao ng nng n.
"ng khng nh chu h, ng Cunningham? Chu l Jean Louise Finch. C mt ln ng
mang cho ti chu mt m h o, nh khng?" Ti bt u cm thy s v ch m ngi ta cm
thy khi mt ngi quen tnh c khng nhn ra h.
"Chu i hc cng vi Walter," ti li bt u. "N l con trai ca ng, ng khng? ng
khng, ng?"
ng Cunningham min cng gt u. Rt cuc l ng c bit ti.
CHNG 16
J
em nghe ting ti st st. Anh th u qua ca thng gia hai phng. Khi anh n bn ging
ti n ca b Atticus bt ln. Chng ti yn ti ch cho n khi nh n tt; chng ti
ng Dolphus Raymond lo o i qua trn con nga thun chng ca ng ta. "Khng thy kiu
ng ta ngi trn yn th no sao," Jem th tho. "Lm sao em c th say xn khi cha ti tm gi
sng?"
Mt chic xe ch ton cc qu b i ngang qua chng ti. H i m vi v mc o tay di. Mt
ngi n ng ru ria i chic m len iu khin xe. ng xa c mt nhm ngi theo phi
Mennonite, Jem ni vi Dill, "H khng c nt o." H sng su trong rng, gn nh ch bun
bn vi bn kia sng, him khi n Maycomb. Dill khoi ch, "Mt ca tt c h u xanh," Jem
gii thch, "v nhng ngi n ng ny khng th co ru sau khi ci v. V h thch h mn
trn cc b bng ru ca h."
ng X Billups ci la i ngang qua v vy cho chng ti. "ng ny ng lm nghe," Jem ni.
"X l tn ng ta, khng phi vit tt tn ng u. C ln ng ta n ta n v ngi ta hi tn ng
y. ng ta ni l X Billups. Vin th k yu cu ng ta nh vn n v ng ta ni X. Yu cu ln
na, ng ta ni X. H c ni vy cho n khi ng ta vit ch X ln mt t giy v a ra cho mi
ngi xem. H hi v sao ng ta c tn ng ta ni l cch ngi nh ng ng k cho ng
khi ng mi cho i."
Khi c ht i ngang qua chng ti, Jem k cho Dill nghe nhng cu chuyn v quan im chung
ca nhng nhn vt ni bt hn: ng Tensaw Jones ng h lut cm ru; c Emily Davis ln ht
thuc l bt; ng Byron Walter chi c v cm; ng Jake Slade ang lm hm rng gi th ba
ca ng.
Mt xe ch hng y nhng cng nhn mt my nghim trang khc thng xut hin. Khi h ch
vo sn nh c Maudie Atkinson, vn n r nhng bng hoa ma h, th chnh c Maudie bc
ra hng hin. C mt ci g khc l c Maudie - ng trn hin nh, c qu xa nn chng
ti khng th thy r nt mt c, nhng chng ti c th bit c tm trng c thng qua cch
c ng. C ng chng nnh, vai c hi xui xung, u c nghoo sang mt bn, cp knh c
lp lnh trong nh nng. Ti bit c by ra mt n ci kinh d nht.
Ngi nh xe ghm nga chm li, v mt ph n ging the th ni vng ra, "K n trong ph
hoa s ra i trong tm ti!"
C Maudie p, "Lng mng vui lm hn hoan nt mt 2"
Ti on nhng ngi theo phi ra chn ngh rng Qu s ang trch dn Kinh Thnh v mc
ch ca hn, v ngi nh xe thc bn la tng tc. L do ti sao h phn i ci sn ca c
Maudie l mt iu b n, iu b n cng tng ln trong u ti bi v i vi nhng ai dnh
c ngy ngoi tri, th s thng tho Kinh Thnh ca c Maudie tht s n tng.
"Sng nay c c n ta n khng?" Jem hi. Chng ti th b sang .
"Khng," c p. "Sng nay c chng c vic g vi ta n c."
"C khng xung theo di sao?" Dill hi.
"Khng. Qu l bnh hon, theo di mt k khn kh b x ti cht. Nhn tt c nhng ngi kia
xem, trng c nh mt ngy hi ca ngi La M."
"H phi x anh ta cng khai, c Maudie," ti ni. "Nu khng lm vy l sai."
"C bit r iu ," c ni. "Ch bi v n cng khai, nn vic g c phi i, ng khng?"
C Stephanie Crawford i ngang qua. C i m v eo gng tay. "E, e hm," c ni. "Nhn m
ngi kia ka - bn s ngh l William Jennings Bryan 3 ang ni."
"Ch tnh i u vy, Stephanie?" c Maudie hi.
"Ti siu th Jitney Jungle."
C Maudie ni c i c cha tng thy c Stephanie n siu th Jitney Jungle vi ci m trn
u.
"Phi," c Stephanie ni, "Ti ngh mnh c th gh mt vo ta n, xem Atticus lm g trn
."
"Tt hn l nn cn thn ko ng ta trao cho ch ci trt hu ta."
Chng ti yu cu c Maudie gii thch: c ni c Stephanie c v bit qu nhiu v v n ny
nn c cng c th b triu tp lm chng.
Chng ti dn lng n tra, khi b Atticus v nh dng ba tra v ni h dnh ra c bui
sng chn bi thm on. Sau ba tra, chng ti n n Dill v xung th trn.
y l mt ngy hi. Vng buc cng cng khng cn ch cho mt con vt no na, la v xe
nga c buc vo mi gc cy cn cha . Qung trng ta n y cc nhm cm tri
ngi trn nhng t bo n bnh quy vi xi r v ung sa nng rt ra t nhng bnh tri cy. Vi
ngi gm tht g ngui v nhng ming sn chin ngui. Vi ngi kh gi hn thanh ton
thc n v Coca-Cola trong nhng ly soda dng bu trn mua t tim tp phm. Nhng a tr
c khun mt mm mm vung roi da qua m ng, v tr s sinh vc u vo v m.
gc xa qung trng, nhng ngi Da en ngi lng l ngoi nng, n tra vi c mi, bnh
quy v nhng hng v sng ng hn ca Nehi Cola. ng Dolphus Raymond ngi vi h.
"Jem," Dill ni, "ng ta ang ung t mt ci bao."
C v nh ng Dolphus Raymond ang lm th: hai ng ht mu vng chy t ming ng vo
tut su bn trong mt ti giy nu.
"Cha tng thy ai lm vy sao?" Dill th tho.
"Lm th no ng ta ng ci g trong c vy?"
Jem ci rc rch. "ng ta c mt chai Coca-Cola ng y ru mnh trong . Lm vy
cc b khng cn nhn. Cu s thy ng ta nhm nhp sut bui chiu, ng ta s ra ngoi mt lt
np y chai li."
"Sao ng ta ngi vi nhng ngi da mu vy?"
"Lun lun vy. T ngh l ng ta thch bn h hn thch chng ta. ng ta sng mt mnh gn
bin gii ht. ng ta c mt b da mu v nhng a con lai. Nu thy chng t s ch cho cu."
"Trng ng ta c v ngho kh," Dill ni.
"ng u c ngho, ng s hu tt c t bn kia sng, vi li ng ta xut thn t mt dng h
thc s lu i."
"Sao ng ta li lm th?"
"Ci kiu ca ng ta l vy," Jem ni. "H ni ng ta khng bao gi qun c m ci ca
mnh. ng ta d tr s ci mt trong cc... c con gi nh Spencer, t ngh vy. H chun b
mt m ci linh nh, nhng khng c c - sau bui th o, c du ln lu v bn vo
u mnh. Sng sn, c ta p c bng ngn chn."
"H c bit l do khng?"
Mt du hiu v hnh no khin nhng ngi n tra trn qung trng nhm dy v b
ba nhng t bo, giy bng knh, v giy gi. Tr em chy n bn m, nhng a tr c b
ln hng khi n ng vi nhng chic m m hi tp hp gia nh h li v la chng qua cc
ca ta n. gc xa ca qung trng, nhng ngi da en v ng Dolphus Raymond ng ln
v phi t. C t ph n v tr em trong s h, iu c v xua tan tm trng l hi. H kin
nhn ch i ti cc ca pha sau nhng gia nh da trng.
"Ti mnh v i," Dill ni.
"Tt hn l ti mnh ch cho h vo ht, b Atticus c l s khng thch nu ng thy ti mnh,"
Jem ni.
Ta n ht Maycomb gi nh n Arlington mt kha cnh: nhng ct b tng mi pha
Nam ca n qu b th so vi trng lng nh b m chng chng . Nhng cy ct ny l th
duy nht cn ng vng khi ta n ban u b chy nm 1856. Mt ta n khc c xy quanh
chng. Ni r hn l, c xy bt chp chng. Nhng i vi mt pha Nam, ta n ht
Maycomb mang dng dp thi u Victoria, by ra mt khung cnh hi ha khi nhn t pha Bc.
Tuy nhin, nhn t gc cnh khc, nhng cy ct kiu Hy Lp c phc hi ny trong tri mt
vi chic thp ng h khng l th k mi chn cha mt cng c g st khng ng tin cy,
mt hnh nh cho thy mt dn tc nht quyt bo tn mi mnh vn vt cht ca qu kh.
n c phng x n trn tng hai, ngi ta phi i qua nhiu phng nh kn mt khc nhau
dnh cho cc cng chc trong ht: ngi thm nh thu, nhn vin thu, th k ht, c vn php
lut, th k lu ng, thm phn ta n x cc v lin quan n di chc sng trong nhng nh
ti m mt lnh bc mi nhng tp h s mc nt trn ln vi mi v xi mng m thp c k v
mi nhng tiu ngai ngi. Ban ngy cng phi bt n, lun lun c mt lp bi ph ln vn sn
th rp. Ngi trong cc phng ny l nhng sinh vt thuc mi trng ca h: nhng ngi nh
th vi khun mt xm xt, c v nh h khng b nng gi chm n.
Chng ti bit bn trong rt ng, nhng chng ti khng ng c khi ngi c nght hnh
lang tng mt. Ti b tch khi Jem v Dill, nhng i c n bc tng cnh cu thang, bit
rng sau cng Jem cng s n tm ti. Ti thy mnh lt gia cu lc b Idlers 5, v c sao
mnh cng t b ch cng tt. y l nhm cc ng gi, mc qun kaki c dy eo qua vai, o
s mi trng, h sng c i chng lm g v tri qua nhng thng ngy tn t bng vic ngi trn
nhng bng gh bng g thng di bng cc cy si qung trng. L nhng ngi ch thch
ph bnh nhng cng vic ca ta n, b Atticus ni h rnh lut php nh chnh n Ti cao
php vin, qua nhiu nm di quan st. Bnh thng, ch c h l khn gi ca ta n, v hm
nay h c v bc tc v b gin on thi quen thoi mi ca mnh. Cuc ni chuyn l v b ti.
"... ngh ng ta bit mnh ang lm g," mt ngi ni.
"-, khng, ti khng ni th," ngi khc ni. "Atticus Finch l ngi c k, mt ngi c
rt k."
"ng ta c nhiu, v ng ta ch lm c vy." C cu lc b ci khc khch.
"By gi ti ni vi ng mt chuyn, Billy," ngi th ba ni, "anh bit ta n ch nh ng ta
bin h cho tn da en ."
"Phi, nhng Atticus quyt bin h cho hn. l iu ti khng a."
y l tin tc, tin tc soi ri mt nh sng khc vo mi vic: b Atticus phi lm vy, d ng
mun hay khng. Ti ngh tht k l ng khng ni bt c iu g vi chng ti v chuyn
ny - chng ti c th s dng n nhiu ln bin h cho ng v cho c chng ti. ng phi
lm vic ny, l l do ti sao ng lm vic ny, vi t xung t hn v t ln xn hn. Nhng
iu c gii thch thi ca c th trn ny khng? Ta n ch nh b Atticus bin h cho
anh ta. B Atticus quyt bo v anh ta. l l do ti sao h khng thch. Chuyn ny tht ri
tr.
Nhng ngi da en, sau khi ch cho nhng ngi da trng ln lu, mi bc vo. "Khoan no,
ch mt cht," mt thnh vin ca cu lc b ni, ly cy gy ca ng chn li. "Khoan cho h
ln lu mt lt."
C cu lc b lm cm ko nhau leo ln v gp phi Jem v Dill ang i tm ti. Hai a chen
qua m ng v Jem gi, "Scout, ln y, chng cn ch ngi u. Ti mnh phi ng thi."
"Nhn ka, ," anh ni mt cch bc bi, khi nhng ngi da en trn ln lu, nhng ng gi i
trc h hn chim ht ch ng. Chng ti thiu may mn v l do li ti ti, Jem trch
ti. Chng ti ng kh s cnh tng.
"Ti chu khng v c h?"
Mc s Sykes nhn xung bn ti, chic m en cm trn tay.
"Cho mc s," Jem ni. "Khng c , ti Scout y."
quan ta Taylor lm vo hon cnh b tc trong phin ta cng khai,v nhng ngi nh
Cunningham khin ng b tay. Old Sarum, khu vc quen thuc ca h, c hai dng h ring
r v tch bit sinh sng t u, nhng khng may li mang cng tn. Ngi h Cunningham
ci h Coningham cho n khi vic vit chnh t tn ny ch mang tnh l thuyt - l thuyt cho
n khi mt ngi h Cunningham tranh chp quyn s hu t ai vi mt ngi h
Coningham v dn n tha kin. Trong sut cuc tranh lun v ch vit ny, Jeems
Cunningham khai rng m ng ta vit l Cunningham trn cc bng khon v cc th, nhng
b thc s l mt Coningham, b l mt ngi vit chnh t khng tri chy, mt ngi t c, v
i khi c thi quen nhn xa xm khi b ngi trn hnh lang trc nh vo bui ti. Sau chn gi
lng nghe nhng thi quen k d ca cc c dn Old Sarum, quan ta Taylor nm v n ny
khi ta n. Khi c hi da vo l do g, quan ta Taylor p, "thng ng chia n ph" v
tuyn b ng hy vng Cha nhng ngi kin tng c hi lng v mi ngi u c n
ni cng khai trc cng chng. H hi lng. l tt c nhng g h mun.
Quan ta Taylor c mt thi quen th v. ng cho php ht thuc trong phng x ca ng nhng
bn thn ng th khng: i khi nu may mn, ngi ta c c n thy ng t mt iu x g kh
di ln ming, v nhai n t t. Dn dn iu x g bin mt, vi gi sau ti xut hin thnh
mt m ly nhy dp lp, tinh cht ca n b rt ra v trn ln vi dch v ca quan ta Taylor.
C ln ti hi b Atticus lm sao b Taylor chu hn ng ta cho ni, nhng b Atticus ni h
khng hn nhau nhiu.
Bc nhn chng nm bn phi ca quan ta Taylor, v khi chng ti an v ng Heck Tate
ng trn .
Ch thch
1. Ch huy binh on min Ty ca phe min Nam trong Ni chin, Bragg c binh nghip khng ly lng lm v binh on ca ng cui
cng i bi.
2. Cu trc ca ngi ngi xe l tc ng, cu sau ca c Maudie trch t sch Chm ngn (Cu c)
3. William Jennings Bryan (1860-1925): lut s, chnh khch (tng ra tranh c tng thng ba ln) v l nh hng bin ni ting. Din vn
ca ng thu ht rt ng ngi, nht l min Nam.
4. Trong thi Cu c, Ethiopia l mt Vng quc ng Bc chu Phi. Ngy nay, n l mt nc ng Phi.
5. Ngha l nhng k khng.
CHNG 17
"J
"Thy c ta nm trn sn nh ngay gia phng trc, phng bn phi khi ti bc vo. C ta b
nh d di, nhng ti c ta ng dy v c ta ra mt trong ci x ni gc nh v ni c ta
n. Ti hi ai lm au c ta v c ta ni Tom Robinson...."
Quan ta Taylor, ngi ang tp trung vo nhng mng tay ca ng, nhn ln nh th ng ta
ang mong i mt s phn i, nhng b Atticus im lng.
"... hi c ta c phi anh ta nh nh vy khng, c ta ni phi. Hi c ta c phi anh ta li
dng c khng, c ta ni phi. V vy ti n nh Robinson v a anh ta tr li. C ta nhn
dng anh chnh l ngi , v vy ti bt anh ta. l tt c nhng g din ra."
"Cm n," ng Gilmer ni.
Quan ta Taylor ni, "C hi g khng, Atticus?"
"C," b ti ni. ng ang ngi sau ci bn ca mnh, gh ko lch sang mt bn, chn ng bt
cho v mt tay trn lng gh.
"ng c gi bc s khng, cnh st trng? C bt k ai gi bc s khng?" B Atticus hi.
"Khng, tha ngi," ng Tate ni.
"Khng gi bc s n sao?"
"Khng, tha ngi," ng Tate lp li.
"Ti sao khng?" C mt m thanh gt gng trong ging b Atticus.
"Ti c th ni vi ng ti sao ti khng gi. iu khng cn thit, ng Finch. C ta b nh
d di. C iu g xy ra, qu r rng."
"Nhng ng khng gi bc s? Trong khi ng c ai c phi i tm bc s, a bc s
ti, mang c ta n bc s khng?"
"Khng, tha ngi..."
Quan ta Taylor xen vo, "ng ta tr li cu hi ny ba ln ri, Atticus. ng ta khng gi
bc s."
B Atticus ni, "Ti ch mun chc iu thi, tha quan ta," v quan ta mm ci.
Bn tay Jem, ang nm trn thanh ban cng, sit cht li. Bt cht anh ht tht su. Nhn xung,
ti khng thy phn ng tng t no, v t hi liu Jem c ang c ra v g khng. Dill ang
theo di mt cch bnh thn, v mc s Sykes gn y cng vy. "Vy l sao?" ti th tho v
nhn c mt ting "Sut!"
"Cnh st trng," b Atticus ng ni, "ng ni c ta b nh d di. B nh lm sao?"
"...."
"T li nhng vt thng ca c ta i, Heck."
"C ta b nh quanh u. C nhng vt bm tm trn hai cnh tay c ta, v n xy ra khong ba
mi pht trc khi..."
"Lm sao ng bit?"
ng Tate ci. "Xin li, l nhng g h ni. D sao th c ta cng b bm dp khi ti ti ,
v mt con mt bm en."
"Mt no?"
ng Tate nheo mt v gi u. " nh coi," ng ta ni nh nhng, ri nhn b Atticus nh th
ng ta xem cu hi nh tr con. "ng khng nh c ?" B Atticus hi.
ng Tate ch vo ngi v hnh trc mt ng ta vi tc v ni. "Mt tri ca c ta."
"Ch mt cht, cnh st trng," b Atticus ni. "Bn tri ca c ta hng i din vi ng hay
bn tri ca c ta nhn cng hng vi ng?"
ng Tate ni. ", phi, n l bn phi c ta. Mt phi ca c ta, ng Finch. Gi th ti nh ra ri,
c ta b nh bn pha ca khun mt..."
ng Tate li nheo mt, nh th c iu g tr nn r rng vi ng ta. Ri ng ta quay u nhn
quanh vo Tom Robinson. Nh th theo bn nng. Tom Robinson ngng u ln.
Mt iu g cng tr nn r nt vi b Atticus v n khin ng ng ln. "Cnh st trng,
lm n lp li nhng g ng va ni."
"Ti ni l con mt phi ca c ta."
"Khng..." b Atticus i n bn ca ngi ghi bin bn ta n v ci xung bn tay ang in
cung vit thu. N dng li, lt li tp giy ghi tc k v ngi th k bin bn ta n c li.
"ng Finch, gi ti nh ra ri, c ta b nh bn pha ca khun mt."
B Atticus nhn ng Tate, "Ni li coi, bn no, Heck?"
"Bn phi, ng Finch, nhng c ta c nhiu vt bm tm hn...ng mun nghe v chng sao?"
B Atticus c v nh ang sp a ra mt cu hi khc, nhng ng suy i tnh li v ni, "Cn
nhng vt thng khc ca c ta th no?" Khi ng Tate tr li, b Atticus quay sang nhn Tom
Robinson nh th ni y l iu h khng h d tnh.
"... hai cnh tay c ta y vt thm v c ta cho ti xem c c ta. C du ngn tay rnh rnh trn
c c ta..."
"Quanh c c ta ? C lun pha sau gy na h?"
"Ti ni quanh c c ta, ng Finch."
"ng ni vy sao?"
"Phi, tha ngi, c hng c ta nh, bt c ai cng c th nm trn n..."
"Lm n ch tr li cu hi c hoc khng, cnh st trng," b Atticus ni kh khc v ng
Tate im lng.
B Atticus ngi xung v gt u vi vin lut s ta lu ng, ng ny lc u vi quan ta, gt
u vi Tate, ng ny nhm dy mt cch kh nhc v bc xung khi bc nhn chng.
Bn di chng ti, nhng chic u quay qua quay li, nhng bn chn c xt sn nh, tr con
c xc trn vai, vi a b chy lo nho khi ta n. Nhng ngi da en ng sau chng ti
x xo vi nhau. Dill ang hi mc s Sykes tt c chuyn nhm g, nhng mc s Sykes
ni ng khng bit. Cho n lc ny, mi vic hon ton m mt: khng ai ln ting, khng c
nhng cuc tranh lun gia hai lut s i lp, khng c kch tnh; c v nh mi ngi c mt
u thy tht vng d di. B Atticus ang tin hnh cng vic mt cch t tn, nh th ng b
dnh vo mt cuc tranh chp tc v. Vi kh nng v hn trong vic lm lng bin c dy sng,
ng c th bin mt v cng hip tr nn kh nh mt bi thuyt ging. qua ri ni khng
khip trong tm tr ti v ru Whisky chua v mi mc meo, v nhng ngi n ng cau c
vi i mt ngi ng, v mt ging khn khn gi trong m, "ng Finch, h i ri h?" Cn c
mng ca chng ti qua trong nh sng ban ngy, mi th s ha ra n tha.
Mi khn gi u nh nhm nh quan ta Taylor, tr Jem. Ming anh mo thnh mt n ci
na ming y ng , v i mt anh lp lnh nim vui, v anh ni mt iu g v chng c
chng thc, iu khin ti tin chc rng anh ang c gng gy n tng.
thng do vic thy b ti thng cuc hoc thua. Ti tic rng minh khng th a ra bt k tn
kch no v mt ny; nu ti lm th th n s khng trung thc. Tuy nhin chng ti c th ni
khi no cuc tranh lun tr nn gay gt hn l chuyn nghip, nhng iu ny l qua vic quan
st cc lut s khc hn l b chng ti. Trong i mnh, ti cha tng nghe b Atticus cao
ging, ngoi tr vi mt nhn chng ic. ng Gilmer ang lm cng vic ca ng, nh b
Atticus ang lm cng vic ca b. Ngoi ra, ng Ewell l nhn chng ca ng Gilmer, v ng
khng c quyn th bo vi bt k ai nht l ng ny.
"ng l cha ca Mayella Ewell?" L cu hi k tip.
"Phi, nu khng phi th n lc ny ti khng lm g c v ny, m n cht ri," l cu tr
li.
Quan ta Taylor ca quy. ng quay ngi chm chm trong chic gh xoay ca mnh v nhn
mt cch thin cm vo nhn chng. "ng l cha ca Mayella Ewell?" ng hi, theo kiu lm
cho ting ci r bn di chng ti tt hn.
"Vng, tha ngi," ng Ewell p mt cch ngoan ngon.
Quan ta Taylor tip tc vi ging iu t t, "y l ln u ng xut hin ta n h? Ti
khng nh tng thy ng trc y." Trc ci gt u khng nh ca nhn chng ng tip
tc, "Tt, vy chng ti hy hiu ng my iu. S khng c bt c suy on tc tu c th
c nghe thy v bt c vn no t bt c ai trong ta n ny chng no ti cn ngi y.
ng c hiu khng?"
ng Ewell gt u nhng ti khng tin ng ta hiu. Quan ta Taylor th di v ni, "c cha,
ng Gilmer?"
"Cm n ngi. ng Ewell, ng s ni vi chng ti bng chnh li khai ca ng v nhng g
xy ra vo ti hai mi mt thng Mi mt ch?"
Jem nhe rng ci v ht ngc tc anh. Bng-li-khai-ca-chnh-ng l nhn hiu ca ng
Gilmer. Chng ti thng t hi ng Gilmer s nhn chng ca ng c th s dng li khai ca
ai khc y.
"Phi, m hai mi mt thng Mi mt ti tr v t trong rng vi mt b ci v khi va vo
ti hng ro ti nghe ting Mayella r ln nh mt con ln b chc tit trong nh....."
Khi quan ton Taylor g ba, ng Ewell vn ngi vnh vo trn gh nhn chng, quan st cng
trnh ca mnh. Vi mt cm t ng ta bin nhng ngi i cm tri vui v thnh mt m
ng x xo, cng thng, hn di, t t b m hoc bi ting g ba ngy cng gim v cng
cho n khi thnh m thanh duy nht trong phng x n l ting cc cc m h: quan ta c l
ang g bt ch vo gh.
Khi kim sot li c vn phng, quan ta Taylor ngi da lng vo gh. ng bt ng c v r
ri; tui tc ca ng ang l ra v ti ngh v nhng g b Atticus ni - ng b Taylor khng hn
nhau nhiu - ng hn gn by mi.
"C mt yu cu," quan ta Taylor ni, "rng phng x ny khng cn ngi d khn, hoc t
nht l ph n v tr em, mt yu cu vn s b t chi trong lc ny. Ni chung ngi ta xem
nhng g h tm kim, v nghe nhng g h lng nghe, v h c quyn cho con h nm tri n,
nhng ti c th bo m vi cc v mt iu: cc v s nhn nhng g cc v thy v nghe trong
im lng hoc ri khi phng x n; nhng cc v s khng ri khi n cho n khi ton b m
ng hn lon cc v c a ra trc ti v b buc ti khinh mit ta. ng Ewell, ng s gi
li khai ca ng trong gii hn ca vic s dng ting Anh Thin cha gio, nu c th c.
Tip tc i, ng Gilmer."
ng Ewel; gi ti nh v mt ngi cm-ic. Ti tin chc ng ta khng h nghe bt c mt li
no quan ta Taylor nhm vo ng ta - ming ng ta u tranh mt cch im lng vi nhng li
- nhng ngh ca chng biu l trn khun mt ca ng ta. V t mn mt dn, thay th
bng s bng bnh ng ngnh hon ton khng la c quan ta Taylor: chng no ng
Ewell cn ng trn bc nhn chng, quan ta cn mt n ng ta nh th thch thc ng ta
lm bt c ng tc sai st no.
ng Gilmer v b Atticus lic nhn nhau. B Atticus ngi xung li, ng chng tay vo m v
chng ti khng thy c khun mt ng. ng Gilmer c v hi tht vng. Mt cu hi ca
quan ta Taylor lm ng nh nhm, "ng Ewell, ng c thy b co giao cu vi con gi ng
khng?"
"C, ti c thy."
C ta im lng, nhng b co ni iu g . B Atticus th thm vi anh ta, v Tom Robinson im
lng.
Ti khng ngh th: b Atticus ang c chng minh, theo ti, rng ng Ewell c th nh
Mayella. Ti c th hiu c ti . Nu mt phi ca c ta bm en v c ta b nh ch yu l
mt bn phi, iu c xu hng chng t rng mt ngi thun tay tri lm chuyn .
Sherlock Home v Jem s ng . Nhng Tom Robinson cng c th l ngi thun tay tri.
Ging nh ng Heck Tate, ti tng tng mt ngi i din vi ti, tham gia mt v kch cm
ngn, v kt lun rng ng ta c th tm c ta bng tay phi v p c ta bng tay tri. Ti
nhn xung ng ta. Lng ng ta quay v pha chng ti, nhng ti c th nhn thy b vai rng
v ci c to nh b mng ca ng ta. ng ta c th lm chuyn d dng. Ti ngh Jem ang
m g 2.
Ch thch
1. m ch Robert Edward Lee (1807-1870) v tng lng danh nht ca qun i min Nam trong Ni chin.
2. Nguyn vn: "counting his chickens,"Scout dng na cu tc ng "Dont count your chicken before theyre hatched" (ng m g trc
khi trng n) c ngha l ng chc chn trc khi chuyn xy ra. V Jem c v chc chn rng Atticus s thng, nn Scout ngh Jem qu
tin chc vo mt chuyn cha chc xy ra.
CHNG 18
N
"ng."
Tr nh ca b Atticus bt ng tr nn chnh xc. "C ni hn tm ly ti, bp c ti v hm hip
ti - phi vy khng?"
"Ti ni vy."
"C nh hn nh vo mt c ?"
Nhn chng do d.
"C c v chc rng hn bp c c, sut thi gian c chng tr li, nh khng? C v
go r ht sc ca c. C nh anh ta nh vo mt c h?"
Mayella im lng. C v nh c ta ang c hiu r mt th g . Trong pht chc ti ngh c ta
ang thc hin tr chi ca ti v ca ng Heck Tate, gi v nh c mt ngi trc mt chng
ti. C ta nhn ng Gilmer.
" l mt cu hi d, c Mayella, v vy toi s th mt ln na. C c nh anh ta nh vo mt
c khng?" Ging ca b Atticus mt v d chu; ng ang ni bng ging kh khan, y v
chuyn nghip xa cch ca ng. "C c nh anh ta nh vo mt c khng?"
"Khng, ti khng nh hn ta c nh vo mt ti khng. ti l phi ti c nh, hn ta nh
ti."
"Cu sau mi l cu tr li ca c phi khng?"
"H? Phi, hn nh...... ti ch khng nh r, ti ch khng nh.... tt c xy ra qu nhanh."
Quan ta Taylor nhn Mayella mt cch nghim khc. "ng khc, c kia......" ng ta ln ting,
nhng b Atticus ni, "C c ta khc, nu c ta mun, tha qu ta. Chng ta cn rt nhiu
thi gian m."
Mayella kht mi gin d nhn b Atticus. "Ti s tr li bt c cu hi no ng a ra - gi ti
n y ri ch nho ti, phi khng? Ti s tr li bt c cu hi no ng a ra....."
"Vy l tt," b Atticus ni. "Ch vi cu na thi. C Mayella, ng ly lm nhm chn, c
khai l b co nh c, bp c c v cng dm c. Ti mun c bo m c bit ng ngi
n ng . C nhn dng c ngi n ng hip dm c ch?"
"c, l hn ngay ng kia."
B Atticus quay sang b co. "Tom, ng ln. Hy c Mayella nhn anh cho k. Phi ngi
n ng ny khng, c Mayella?"
i vai mnh m ca Tom Robinson nhc nhch di lp o s mi mng ca anh. Anh nhm
dy v ng vi bn tay phi t trn lng gh. Anh ta c v thiu cn i mt cch k cc,
nhng khng phi do cch anh ta ng. Cnh tay tri ca anh ta ngn hn cnh tay phi n
ba tc, v lng lng bn hng. Cnh tay tn cng bng bn tay nhn nhm, v t ban cng ch
ti ngi ti c th thy n chng cn hu dng g cho anh ta.
"Scout," Jem th tho. "Scout, nhn ka! Mc s, anh ta b tt."
Mc s Sykes chm sang ti v th thm vi Jem. "Cu ta b kt vo my tch ht bng, b cun
vo my tch ht bng ca ng Dulphus Raymond hi cu ta cn nh... mu chy d lm... tut
rch ht cc bp tht ti tn xng...."
B Atticus ni, "y c phi l ngi cng hip c khng?"
"Chc chn l hn."
Cu hi k tip ca b Atticus rt ngn gn. "Nh th no?"
Mayella gin d. "Ti khng bit hn lm n nh th no, nhng hn lm chuyn - ti
ni tt c xy ra nhanh n mc ti..."
"By gi chng ta hy xem xt chuyn ny mt cch bnh tnh..." B Atticus bt u, nhng ng
Gilmer xen vo bng cch phn i: ng ta khng phi l khng lin quan hoc khng quan
trng, nhng Atticus ang bt nt nhn chng.
Quan ta Taylor bt ci r ting. ", ngi xung i Horace. ng y khng lm iu g nh th
u. Nu c, th nhn chng ang bt nt Atticus y ch."
Quan ta Taylor l ngi duy nht trong phng x n ci thnh ting. Ngay c nhng a b
cng im lng, v bt cht ti t hi liu chng c b ngt th trn bu ngc ca m chng khng.
"By gi," b Atticus ni, "c Mayella, c khai rng b co bp c c v nh c.... c khng
ni rng anh ta ln n ng sau c v nh c bt tnh, m c quay li v thy anh ta ng
....." B Atticus tr li ng sau ci bn ca ng, v ng nhn mnh li l ca mnh bng
cch g cc khp ngn tay ln bn "... c c mun xem xt li li khai ca c khng?"
"ng mun ti ni iu g m n khng xy ra ?"
bit bn trn ang chm ch nhn mnh, quan ta Taylor gii quyt mu x g b cn t bng
cch y n mt cch kho lo ra mi ng v ku, "Ph!" ng ta phun n vo ng nh mt cch
chnh xc n chng ti c th nghe n ri bm mt ting no . "Tao dm chc ng ta l v
ch trong tr nhai giy thnh cc trn ri nm," Dill lm bm.
Nh mt nguyn tc, gi gii lao ngha l mi ngi ra ngoi ht, nhng hm nay ngi ta
khng ri ch. Ngay c nhng ng Idler, nhng ngi khng th lm m tr tui xu h ri ch
ngi nhng cho h, vn ng dc theo cc bc tng. Ti on ng Heck Tate dnh ring
nh v sinh ht cho cc nhn vin ta n.
B Atticus v ng Gilmer quay li v quan ta Taylor nhn ng h ca mnh. "Ta s tip tc ti
bn gi," ng ni, iu ny gi t m, v ng h ta n hn bo gi t nht hai ln. Ti
khng nghe n hoc cm thy nhng dao ng ca n.
"Chng ta kt thc trong chiu nay c khng?" Quan ta Taylor hi. "Sao, Atticus?"
"Ti ngh ta lm c," b Atticus ni.
"ng c bao nhiu nhn chng?"
"Mt."
"Vy gi anh ta ln i."
Ch thch
1. Jingle: mt nhn vt trong tiu thuyt The Pickwick Papers ca Charles Dickens, ngi thng by t kin bng nhng cu khng trn
ngha.
2. y l Fahrenheit, bng khong 32 C.
CHNG 19
T
homas Robinson vng tay xung, lun nhng ngn tay vo bn di cnh tay phi v nng n
ln. Anh ta nng cnh tay ti cun Kinh Thnh v bn tay tri nh cao su ca anh ta tm cch
tip xc vi ba sch mu en. Khi anh ta gi bn tay phi ln, bn tay tri v dng trt khi
cun Kinh Thnh v ng vo bn vin th k. Anh ta c mt ln na th quan ta Taylor lu
bu: "c ri, Tom." Tom c li th v bc vo gh nhn chng, b Atticus nhanh chng
khin anh ta k cho chng ti nghe.
Tom hai mi lm tui; anh ta ci v v c ba a con; trc y anh ta gp rc ri vi
php lut; anh ta tng t ba mi ngy vi ti gy ri trt t cng cng.
" hn l mt v gy ri trt t cng cng," b Atticus ni. "Gm nhng chuyn g?"
"nh nhau vi mt ngi khc, hn ta c chm ti."
"Hn c lm c khng?"
"C, mt cht thi, khng lm b thng. ng thy , ti..........." Tom nhc nhch vai tri.
"Phi," b Atticus ni. "C hai ngi u b kt n ht ch?"
"Vng, tha ngi, ti phi ngi t v khng tr ni tin pht. Ngi kia th tr c."
Dill chm ngang ti v hi Jem xem b Atticus ang lm g, Jem ni b Atticus ang chng t
cho bi thm on thy Tom chng c g giu.
"Anh c quen vi Mayella Violet Ewell khng?" B Atticus hi.
"C, tha ngi, ti phi i ngang qua nh c y ra ng hay v nh."
"Cnh ng ca ai?"
"Ti thu hoch cho ng Link Deas."
"Anh hi bng vo thng Mi mt ?"
"Khng, tha ngi, ti lm vic trong sn nh ng y vo ma Thu v ma ng. Ti lm vic
kh u n cho ng y quanh nm, ng y trng nhiu h o pecan v cc th khc."
"Anh ni anh i ngang qua nh Ewell ti lui lm vic. C con ng no khc i na
khng?"
"Anh lm tt c cng vic cht ci v nhng vic khc hon ton do lng tt sao, chng trai?"
"Ti ni ti c gip c y."
ng Gilmer mm ci nhn nh vi bi thm on. "C v nh anh ta l mt chng trai rt
tt...... lm mi chuyn khng v mt ng xu no sao?"
"Vng, tha ngi. Ti cm thy rt tic cho c y, c y c v c gng nhiu hn mi ngi khc
trong nh....."
"Anh cm thy rt tic cho c y, anh cm thy rt tic cho c y h?" ng Gilmer c v sn
sng vn ln ti trn nh.
B co nhn ra sai lm ca anh ta v ca quy mt cch kh chu trn gh. Nhng thit hi l
khng th cu vn. Bn di chng ti, khng ai a ni cu tr li ca Robinson. ng Gilmer
ngng mt hi lu cho n ngm su.
"Anh i ngang ngi nh nh thng l, ngy hai mi mt thng Mi mt nm ri," ng ta
ni, "v c y yu cu anh vo trong ba mt ci t!"
"Khng, tha ngi."
"Anh ph nhn rng anh i ngang qua ngi nh ?"
"Khng, tha ngi.... c y ni c vic cho ti lm trong nh....."
"C ta ni c ta nh anh ba mt ci t c ng vy khng?"
"Khng tha ngi, khng phi vy."
"Vy anh ni c ta ni di h, chng trai?"
B Atticus ng dy nhng Tom Robinson khng cn n ng. "Ti khng ni c y ni di,
ng Gilmer, ti ni c y lm ln trong u."
Vi mi cu hi k tip, trong khi ng Gilmer xem xt li li k ca Mayella v cc s kin,
cu tr li ca b co l c ta lm ln trong u.
"ng Ewell khng rt anh ra khi nh sao, chng trai?"
"Khng, tha ngi, ti khng ngh ng ta lm vy."
"Khng ngh, anh l sao?"
CHNG 20
"i vng qua y, con trai, ta c th lm cho d dy chu n thi."
V ng Dolphus Raymond l ngi xu nn ti nhn li mi ca ng mt cch min cng, ti
theo sau Dill. Khng hiu ti sao ti ngh chc b Atticus s khng vui nu thy chng ti kt
thn vi ng Raymond, v ti bit bc Alexandra cng khng thch.
"N," ng ta ni, a cho Dill mt ti giy c nhng ng ht trong . "Nhp mt ngm i, n s
lm cho chu m li."
Dill nt ng ht, mm ci v ko mt hi di.
"He, he," ng Raymond ni, r rng vui thch trong vic lm h mt a tr.
"Dill, coi chng ," ti cnh bo.
Dill bung ng ht ra v nhe rng ci. "Scout, ch l Coca-Cola."
ng Raymond ngi da lng vo thn cy. Ny gi ng nm trn c. "Gi ti nh cc chu s
khng mch ta y ch? N s hy hoi thanh danh ta nu cc chu lm vy."
"ng mun ni l th m ng ung trong ci ti l Coca-Cola sao? Ch l Coca-Cola thi
h?"
"Phi, c b," ng Raymond gt u. Ti thch mi ca ng ta: l mi da, mi nga, mi ca
ht bng vi. ng ta mang i ng ci nga kiu Anh duy nht ti tng thy. " l tt c
nhng g ta ung, lc no cng vy."
"Vy ng ch gi b ng na....? Chu xin li, tha ng," ti kim mnh li. "Chu khng c
...."
ng Raymond ci khc khch, khng cht pht lng, v ti c ngh mt cu hi kn o. "Ti
sao ng c lm vy hoi?"
".... phi, chu l ti sao ta gi b h? Tht n gin," ng ni. "Mt s ngi khng......
thch li sng ca ta. By gi ta c th mc xc h, ta khng quan tm h c thch chuyn
khng. Ta ni ta khng quan tm chuyn h c thch hay khng..... nhng ta khng mc xc h,
hiu khng?"
nhiu v gii ny. Thm ch chu cha bit ht v th trn ny, nhng iu cc chu phi lm l
tr vo ta n thi."
Cu nhc ti nh chng ti b l gn nh ton b phn cht vn ca ng Gilmer. Ti nhn
mt tri, n ang khut nhanh ng sau nhng nc ca hng m Ty qung trng. Kt gia hai
ln n, ti khng quyt nh c mnh mun nhy vo bn no: ng Raymond hay Ta t
php lu ng s 5. "No Dill," ti ni, "my n cha?"
"Ri. Rt vui c gp ng, ng Raymond v cm n nc ung, n tht d chu."
Chng ti tr vo phng x n, ln cc bc thang, ln hai lt bc thang na, v len li dc theo
tay vn ban cng. Mc s Sykes gi ch cho chng ti.
Phng x n vn im lng, v mt ln na ti t hi cc em b u ri. iu x g ca quan ta
Taylor ch cn l mt m nh mu nu gia ming ng ta; ng Gilmer ang vit ln mt trang
ca xp giy vng trn bn ng ta, c vt qua ngi ghi bin bn vn ang ma tay nh gi.
"Nhanh ln," ti lu bu, "mnh b l mt."
B Atticus ang ni gia chng vi bi thm on. R rng ng ang rt my t giy trong
chic cp bn cnh gh ngi ca ng, bi v chng trn bn ng. Tom Robinson ang l
ng lt xem chng.
"........ bi v thiu chng c chng thc, ngi n ng ny b buc ti cht v by gi ang b
ta xt x ci mng mnh...."
Ti thc Jem. "B ni bao lu ri?"
"B ch mi lc qua phn chng c," Jem th thm, "v chng ta s thng, Scout. Anh thy dt
khot chng ta s thng, khng th no khc c. B ni khong nm pht ri. B lm cho
n r rng v d hiu nh... , nh anh gii thch n cho em vy. C em cng hiu r c m."
"ng Gilmer c......?"
"Sut. Khng c g mi, nh thng l. Gi th im i."
Chng ti li nhn xung. B Atticus ang ni mt cch thoi mi, vi ci kiu thn nhin xa
cch ng thng c khi c mt l th cho ngi khc chp. ng bc i t tn ti lui trc mt
bi thm on, v bi thm on c v chm ch: u h ngng ln, v h theo di bc i ca
b Atticus vi v thn phc. Ti on l do b Atticus khng phi l loi n to ni ln.
"Ti khng phi l ngi l tng tin mt cch kin nh vo s chnh trc vo cc ta n ca
chng ta v vo ch bi thm on - vi ti n khng l l tng, n l mt thc t sinh ng,
hu hiu. Tha qu v, ta n chng tt g hn mi qu v ngi y trc mt ti trong bi thm
on ny. Mt ta n ch lnh mnh bng mc bi thm on ca n, v bi thm on cng ch
lnh mnh bng nhng ngi to nn n. Ti tin rng qu v s xem xt li m khng tnh
cm chi phi cc chng c m qu v nghe, i n mt quyt nh, v tr b co ny v vi gia
nh anh ta. Nhn danh Cha, hy lm nhim v ca qu v."
Ging ca b Atticus chng xung, v khi quay i ri khi ch bi thm on ng ni iu g
ti khng nghe c. ng ni iu g vi chinh ng hn l vi ta. Ti thc Jem, "B ni g
vy?"
" V Cha, hy tin anh ta anh ngh chc b ni vy."
Bt cht Dill chm qua ti v ko Jem. "Nhn kia ka!"
Chng ti di theo ngn tay cu y v git tht ngi. Calpurnia ang len li gia li i gia
phng x n, tin thng v pha b Atticus.
Ch thch
1. Cu ni Atticus trch dn l t Tuyn ngn c lp ca M do Thomas Jefferson son tho. "Ngnh hnh php" m ch tng thng; cnh
n ca ngnh hng php m ch v tng thng ng thi, b Eleanor Roosevelt, ngi b dn min Nam ch trch gay gt v nhng quan
im ng h dn quyn ca b.
2. Tc John D. Rockerfeller (1839-1937) vua du ha, mt trong nhng ngi giu nht nc M thi .
CHNG 21
B
Ti cu rng mc s Sykes s gi ch cho chng ti, nhng ngng cu mong khi nh ra rng
mi ngi u ng dy v ra khi khi bi thm on hp kn - ti nay h s trn ngp ca hng
tp phm, qun c ph O.K v khch sn, tc l, tr khi h cng mang theo ba ti ca mnh.
Calpurnia i vi chng ti v nh, "... lt da sng tng c cu mt, th ngh m coi, bn tr c
cu m i nghe ht chuyn ! Cu Jem, b cu khng bit lm g tt hn chuyn a c em nh
ca cu n phin ta sao? Bc Alexandra chc b t lit hon ton nu bit ra v ny! V ny
khng hp cho tr con nghe..."
Nhng ngn n ng sng, v chng ti thong thy v bc bi trn mt Calpurnia khi
chng ti i di nh n. "Cu Jem, ti ngh cu c ci u bit suy ngh trn vai cu ch -
tng hay nh, c y l em gi nh ca cu m! Ngh m coi, qu ng! Cu phi bit xu h vi
chnh mnh ch - cu khng c suy ngh cht no sao?"
Ti thy phn chn. Bit bao vic xy ra qu nhanh n ti cm thy phi mt nhiu nm
sp xp li, v by gi y Calpurnia ang dy cho Jem qu ha ca b mt s suy ngh ca
mnh - ti nay cn mang li nhng iu k diu mi m g y?
Jem ci lng l, "B b khng mun nghe v ny sao, Cal?"
"Cu im ming gim i, cu ch! Th xem khi b treo c trong nhc nh cu con tip tc ci
c khng...." Calpurnia li tip tc nhng li rn e c x lm Jem thy hi hi hn, v b
bc nhanh ln nhng bc tam cp trc nh vi nhng kiu c in ca b, "Nu ng Finch
khng lm c cu mt l, th ti s lm..... v vo nh i, tha cu!"
Jem bc vo nh nhe rng ci, v Calpurnia gt u ngm ng cho Dill vo dng ba ti.
"Cu gi cho c Rachel ngay by gi bo cho c y bit cu ang y," b bo Dill. "C y
cung cung i tm cu - coi chng ko c y tng cu ln tu tr v Meridian ngay khi thc dy
sng mai."
Bc Alexandra gp chng ti v mun xu khi Calpurnia ni chng ti u. Ti on bc y
cm thy b thng tn khi chng ti ni rng b Atticus bo chng ti c th quay tr li, bi v
bc khng ni mt li no trong ba ti. Bc ch sp xp li thc n trong a ca mnh, nhn n
mt cch ru r trong khi Calpurnia tn lc phc v Jem, Dill v ti. Calpurnia rt sa, dn ra rau
trn khoai ty v gim bng, lu bu, "t xu h" theo nhng cng khc nhau. "By gi cc
c cu n chm thi," l mnh lnh cui cng ca b.
Mc s Sykes vn gi ch cho chng ti. Chng ti ngc nhin nhn ra rng chng ti i gn
mt ting ng h v ngc nhin khng km khi thy phng x n vn y nh lc chng ti i,
vi my thay i nh, ch dnh cho bi thm on b trng, b co c dn i, quan ta Taylor
vng bng, nhng ng xut hin li khi chng ti ngi vo ch ca mnh.
"Hu nh khng ai di chuyn," Jem ni.
"H i loanh quanh khi bi thm on hp kn," mc s Sykes ni. "n ng xung dng
ba do my b em theo, v cho bn tr n."
"H hp bao lu ri ?" Jem hi.
"Khong ba mi pht. ng Finch v ng Gilmer bn bc thm g , cn quan ta Taylor th
hng dn bi thm on v php l trong vic quyt nh v x Tom."
"ng ta th no ?" Jem hi.
"Ni sao by gi? ng ta lm rt tt. Ti chng phn nn cht no..... ng y rt cng bng. ng
y ni nu qu v tin iu ny, vy qu v s tuyn c phn quyt ny, nhng nu qu v tin
phn quyt kia, qu v s phi tuyn c mt phn quyt khc. Ti ngh ng ta hi nghing v
pha chng ta..." Mc s Sykes gi u.
Jem mm ci, "ng ta khng c php thin v pha no, mc s, nhng ng lo, chng ta s
thng m," anh ni vi v thng thi, "ng khng thy bt c bi thm on no cng c th kt
n theo hng no da trn nhng g ta nghe sao....."
"Lc ny cu ng qu t tin, cu Jem, ti cha tng thy bt c bi thm on no quyt nh
ng h ngi da mu hn ngi da trng......." Nhng Jem phn i mc s Sykes v chng ti
lao vo xem xt chi li cc chng c vi nhng kin ca Jem v lut lin quan n vic cng
hip: s khng l cng hip nu c ta cho php bn, nhng c ta phi mi tm - Alabama l
vy - m Mayella mi chn. R rng bn phi v go la, v bn phi b p o v b , tt
hn l b nh bt tnh. Nu bn di mi tm, bn khng cn phi hi nhng yu t ny.
"Cu Jem," mc s Sykes ngn ngi, "y khng phi l iu lch s cho nhng c gi nh
nghe...."
"i, n khng bit chng ta ang ni v chuyn g u," Jem ni. "Scout, chuyn ny qu tm
i vi em, ng khng?"
"Chc chn l khng ri, em bit mi ch anh ni." C l ti qu t tin, bi v Jem im lng v
khng bn bc v ti ny na.
"My gi ri, mc s?" Anh y hi.
"Gn tm gi."
Ti nhn xung v thy b Atticus ang i loanh quanh v hai tay t ti: ng i mt vng quanh
cc ca s, ri i dc ro chn ti gh ngi ca bi thm on. ng nhn vo , quan st quan
ta Taylor trn gh ca ng ta, ri i tr v ni ng bt u. Ti bt gp nh mt ng v vy
tay vi ng, ng p li li cho ca ti bng ci gt u, v tip tc l trnh ca ng.
ng Gilmer ang ng ti ca s ni chuyn vi ng Underwood. Bert, ngi ghi bin bn ta
n, ang ht thuc lin tc: ng ta ngi da nga gc chn ln bn.
Nhng cc vin chc ca ta n, nhng ngi c mt - b Atticus, ng Gilmer, quan ta Taylor
c v say ng, v Bert, l nhng ngi duy nht m cch c x c v bnh thng. Ti cha tng
thy mt phng x cht nch no yn tnh nh th. Thnh thong mt a b khc quy, v mt
a tr chy ra nhng ngi ln ngi nh th h trong nh th. ban cng, nhng ngi da
en ng ngi quanh chng ti vi s kin nhn nghim tc.
Chic ng h c ca ta n chu ng s cng thng m u v bo gi, tm ting Bobng r to
rung ng n tn xng y chng ti.
Khi n nh Bobng mi mt ln th ti khng cn cm gic: mt mi do chng chi vi cn
bun ng, ti cho php mnh chp mt mt cht trn cnh tay v vai ca mc s Sykes. Ti git
mnh thc gic v ht sc rng gi mnh tnh to, bng cch nhn xung v tp trung vo nhng
ci u bn di: c mi su ci u hi, mi bn ngi c th c coi l tc , nm mi
ci u c mi tc t en n nu, v - ti nh mt iu m c ln Jem gii thch cho ti bit khi
anh tri qua mt giai on ngn nghin cu tm linh: anh ni nu c s ngi - mt sn vn
ng y nght, c l th - cng tp trung vo mt vic, nh vic khin mt ci cy bc chy
trong rng, th ci cy s t bc chy. Ti vn v vi tng yu cu mi ngi bn di tp
trung vo vic tr t do cho Tom Robinson, nhng li ngh n h cng mt nh ti, chc n s
khng tc dng.
Dill ng say, cu y ng u vo vai Jem v Jem im lng.
"Chc khng lu u h?" Ti hi anh.
Ti nhm mt. Quan ta Taylor ang nghe tng ngi trong bi thm on b phiu, "C
ti........c ti..........c ti...........c ti........." Ti nhn Jem: hai tay anh trng nht v nm thanh
lan can, v hai vai anh co git nh th mi ch "c ti" li l mt vt m vo gia hai vai.
Quan ta Taylor ang ni iu g . ng ang cm cy ba, nhng khng dng ti n. L m,
ti thy b Atticus gom nhng t giy trn bn vo cp ng. ng ng sp n li, bc ti ch
ngi ghi bin bn ca ta v ni iu g , gt u vi ng Gilmer, sau i n ch Tom
Robinson v ni nh iu g vi anh ta. B Atticus t tay ln vai Tom khi th thm. B
Atticus ly o khoc ca ng t lng gh v ph n ln vai anh ta. Sau ng ri khi phng x
n, nhng khng bng li ra thng l ca ng. ng hn mun v nh bng ng tt, bi v ng
i nhanh bng li i gia phng v pha ca ra hng Nam. Ti di theo nh u ng khi ng
len n ca. ng khng nhn ln.
C ai thc ti, nhng ti khng mun ri mt khi nhng ngi bn di, v khi hnh nh
ca b Atticus bc c n theo li i gia phng.
"C Jean Louise?"
Ti nhn quanh. H ng dy. Tt c quanh chng ti v ban cng i din, nhng ngi da
en ang ng ln. Ging ca mc s Sykes cng xa xi nh ging ca quan ta Taylor:
"C Jean Louise, ng ln i, cha c va i qua."
CHNG 22
n lt Jem khc. Nhng dng nc mt gin d ln di trn m anh khi chng ti len qua m
ng phn chn. "Tht khng phi l," anh lm bm, sut ng i n gc qung trng ni
chng ti thy b Atticus ang i. B Atticus ng di ngn n ng trng nh th khng
c chuyn g xy ra: o khoc ci cc, c o v n ngay ngn, dy ng h ca ng lp lnh,
ng tr li con ngi khng cm xc.
"Tht khng phi l, b Atticus," Jem ni.
"Phi con trai, khng phi l."
Chng ti i b v nh.
Bc Alexandra ang ch. Bc mc o khoc ngoi, v ti dm th rng bc c mc o nt bn
trong. "Ch rt tic, em trai," bc ni nh. Trc y cha tng nghe bc gi b Atticus l "em
trai", ti lic nhn Jem, nhng anh khng nghe. Anh thng nhn ln b Atticus, ri nhn xung
sn nh, v ti t hi khng bit anh c ngh b Atticus t nhiu phi chu trch nhim cho vic
Tom Robinson b kt n khng.
"N n khng?" Bc hi ti, ch Jem.
"N s n thi," b Atticus ni. "Chuyn ny hi sc vi n." B chng ti th di, "em i ng
y," ng ni. "Nu sng mai em khng dy, ng gi em."
"Th nht, ch ngh tht khng nn khi cho php chng........."
"Ch i, y l qu nh ca chng," b Atticus ni. "Chng ta to n theo kiu ny cho chng,
chng c th hc c cch ng u vi n."
"Nhng ti n khng cn phi n ta n v m mnh trong ..."
"N cng mang cht Maycomb y nh nhng ba tic tr ca dn truyn gio."
"Atticus...." i mt bc Alexandra y lo lng. "Cu l ngi cui cng ch ngh s tht vng
vi chuyn ny."
"Em khng tht vng, ch mt thi. Em i ng y."
"B Atticus..." Jem ru r ni.
"Thi i, Stephanie." Cch ni ca c Maudie bun bun "Ti khng ph c bui sng loanh
quanh hin nh u... Jem Finch, c gi coi chu v cc bn chu c thch n t bnh khng.
C thc dy lc nm gi lm bnh, cho nn tt hn l cc chu nn ni l c n. Xin li,
Stephanie. Cho bui sng, ng Avery."
C mt ci bnh to v hai ci bnh nh trn bn nh bp ca c Maudie. L ra nn c ba ci bnh
nh, khng c v g l c Maudie qun mt Dill, v chng ti phi chng t iu . Nhng
chng ti hiu khi c ct chic bnh to ra v a cho Jem mt ming.
Khi chng ti n, chng ti c cm gic y l cch c Maudie by t rng v phn c, khng c
g thay i. C ngi im lng trn chic gh trong bp, nhn chng ti.
Bt cht c ni, "ng lo, Jem. Mi vic khng bao gi xu i nh mnh thy u."
trong nh, khi c Maudie mun ni iu g di dng c thng xe nhng ngn tay trn u
gi v sa li hm rng gi ca c. C lm nh th, v chng ti ch.
"n gin c mun ni vi cc chu rng trn i ny c mt s ngi c sinh ra l lm
nhng vic kh chu cho chng ta. Cha cc chu l mt trong s ."
"," Jem ni. "Th."
"Chu ng th vi c," c Maudie p, nhn ra nhn xt xui x ca Jem, "chu cha ln
hiu nhng g c ni u."
Jem nhn chic bnh n d ca mnh. "N ging nh vic lm mt con su trong ci kn, n l
nh vy," anh ni. "Ging nh th g ang ng c bao bc trong mt ni m p. Chu lun
ngh n dn Maycomb l nhng ngi tt nht trn i, t nht l trng h cng c v nh th."
"Chng ta l nhng ngi thn trng nht trn i," c Maudie ni. "Ha hon lm chng ta mi
c ku gi hnh x ng ngha ngi Thin Cha Gio, nhng khi chng ta c ku gi,
c nhng ngi nh Atticus lm gim chng ta."
Jem ci y nui tic. "c g nhng ngi cn li trong ht ny cng ngh nh vy."
"Chu s ngc nhin khi bit c bao nhiu ngi chng ta ngh vy."
"Ai?" Jem cao ging. "Ai trong th trn ny lm mt vic g gip Tom Robinson, l ai?"
"Th nht l nhng ngi bn da mu ca anh ta, v nhng ngi nh chng ta. Nhng ngi
nh quan ta Taylor. Nhng ngi nh ng Heck Tate. Ngng n v bt u suy ngh i, Jem.
B chu khng thy rng vic quan ta Taylor ch nh bin h cho chng trai khng h l
ngu nhin sao? Quan ta Taylor hn c l do ch nh ng y, thy khng?"
y l mt tng hay. Nhng v bo cha do ta n ch nh thng c giao cho Maxwell
Green, nhn s b sung mi nht vo lut s on ca Maycomb, ngi cn thm kinh nghim.
Maxwell Green l ra c giao v n Tom Robinson.
"Chu c ngh v iu xem," c Maudie ni. " khng phi l ngu nhin. Ti hm qua c
ngi trn hin nh, ch i. C ch mi, ch cho bn chu bc xung va h, v khi ch c
ngh, Atticus s khng thng, ng y khng th thng, nhng ng y l ngi duy nht c th
khin bi thm on phi hp kn lu n mc trong mt v x ging nh vy. V c thm
ngh, chng ta bc c mt bc..... ch mt bc ngn, nhng l mt bc.
"Hon ton ng khi ni nh vy.... khng th c bt c quan ta v lut s Thin Cha gio no
b p c cho nhng bi thm on ngoi o," Jem lu bu. "Ri chu s ln nhanh thi....."
" l vic chu s phi gnh vc cng b chu," c Maudie ni.
Chng ti t nhng bc thm mi xy mt lnh ca c Maudie bc ra nng v nhn ra ng
Avery v c Stephanie vn cn . H bc i theo va h v ang ng trc nh c
Stephanie. C Rachel ang i v pha chng ti.
"T ngh khi ln ln t s lm anh h," Dill ni.
Jem v ti t ngt dng li.
"Vng tha ngi, mt anh h," n ni. "Trn i ny t chng lm c g cho mi ngi tr
vic lm cho h ci m ln, cho nn t s gia nhp mt gnh xic v ci lun."
"Cu ngh ngc ri, Dill," Jem ni. "Nhng anh h thng bun, chnh ngi ta mi ci li
h."
"Vy t s lm mt dng h mi. T s ng ngay gia vng din v ci nho mi ngi. Nhn
kia ka," n gi tay ch. "Tt c bn h hn ang ci chi. D Rachel lm vy."
C Stephanie v c Rachel ang vy chng ti ri rt, theo mt cch cho thy quan st ca Dill
khng hn l sai.
"Ui do," Jem th ra. "T cho l tht t khi khng ti gp h."
C iu g khng n. ng Avery mt do ht hi lin tc v gn nh thi bay chng ti
khi va h khi chng ti n. C Stephanie run ln v kch ng, v c Rachel nm vai Dill.
"Ti chu ra sn sau v nguyn ti ," c ni. "Nguy him ang n."
"Chuyn g vy?" Ti hi.
"Ti chu cha nghe h? n khp th trn ny ri..." Ngay lc bc Alexandra bc ra ca v
gi chng ti, nhng bc qu tr. C Stephanie phn khi cho chng ti hay: sng nay ng
Boo Radley chn b Atticus ngay gc bu in, nh nc bt vo mt ng, v ni b Atticus
rng ng ta s tr th b k c phi mt ht phn i cn li ca ng ta.
CHNG 23
"T
i c phi chi Bob Ewell khng nhai thuc l," l tt c nhng g b Atticus ni v chuyn
.
thm Jem bng mt t tp ch bng bu dc mi, khi thy Jem lt nhanh cc trang v nm n
sang mt bn, b hi, "Con ang lo chuyn g vy, con trai?"
Jem n lin, "ng Ewell."
"C chuyn g ?"
"Khng c g. Ti con s cho b, v ti con ngh b phi lm mt iu g vi ng ta."
B Atticus ci hm hnh. "Lm g by gi? p ng ta k mt hip c ha bnh ?"
"Khi mt ngi ni ng ta s tr th b, coi b ng ta c ."
"ng ta c vy khi ng ta ni n ra," b Atticus ni. "Jem, th xem con c th vo a v ca
Bob Ewell khng? B hy hoi cht ch tn cui cng ca ng ta ti phin ta, nu ng ta c.
ng ta phi c mt kiu phn ng li, loi ngi ca ng ta lun lun lm nh vy. V vy vic
nh vo mt v e da b lm cho Mayella Ewell khi b mt trn n na, th b vui lng nhn.
ng ta phi trt gin ln ai th b thch l b hn l bn tr ngoi . Con hiu khng?"
Jem gt u.
Bc Alexandra bc vo phng khi b Atticus ni tip, "Chng ta khng c g phi s Bob
Ewell, sng ng ta trt ht mi gin d ri."
"Ti khng tin th u, Atticus," bc ni. "Loi ngi nh ng ta s lm bt c vic g tha
cn gin. Cu bit nhng ngi nh th no m."
"Ewell c th lm g vi em h, b ch?"
"Mt ci g ngm ngm," bc Alexandra ni. "Cu c th tin chc iu ."
"Khng ai c nhiu c hi lm iu g ngm ngm ht Maycomb ny," b Atticus p.
Sau chuyn , chng ti khng cn s na. Ma h tri qua, v chng ti tn hng n. B
Atticus m bo vi chng ti rng chng c g xy ra cho n khi ta n cp cao hn xem xt
li v n ca Tom Robinson, v rng Tom c c hi c tr li t do, hoc t nht c mt v xt
x mi. Anh ta ang tri giam Enfield Prison Farm, thuc ht Chester cch y gn trm cy
s. Ti hi b Atticus khng bit v con Tom c c php n thm anh ta khng, nhng b
Atticus ni khng.
"Nu anh ta thua kin trong phin khng n," mt ti ti hi, "chuyn g s xy ra vi anh ta?"
"Anh ta s ln gh in," b Atticus ni, "Tr khi thng c gim ti cho anh ta. Cha n lc lo
u, Scout. Chng ta c mt c hi tt."
Jem ang nm di trn gh sofa c t Popular Mechaincs. Anh nhn ln. "Nh vy khng hp
l. Anh ta u c git ai cho d anh ta c ti. Anh ta u c ly mng ca ai u."
"Con bit cng hip l ti t hnh Alabama m," b Atticus ni.
"Vng, tha b, nhng bi thm on u cn x anh ta ti cht.... nu mun h c th x anh ta
hai mi nm."
"Ch l gi thuyt thi," b Atticus ni. "Tom Robinson l ngi da mu, Jem . Khng mt bi
thm on no khu vc ny ca th gii li ni, Chng ti ngh anh c ti, nhng khng nng,
cho mt v truy t nh th. Hoc l tha bng lp tc hoc khng g c."
Jem lc u. "Con bit l khng ng, nhng con khng nhn ra c ci g sai - c l vic
cng hip khng th l ti t hnh...."
B Atticus t bo xung cnh gh ng ngi. ng ni ng c bt c tranh ci g vi lut v
cng hip, hon ton khng, nhng ng y nghi hoc khi bn cng t yu cu v bi thm
on x ti t hnh t chng c hon ton suy din. ng nhn ti, thy ti ang lng nghe, v
lm cho n d hiu hn. ".... b l, trc khi mt ngi b kt n t hnh v ti git ngi, phi
c mt hoc hai ngi tn mt chng kin. Ai c th ni. Phi, ti c mt y v thy anh ta
bp c."
"Nhng nhiu ngi b cheo c - , treo c - da vo nhng chng c suy din," Jem ni.
"B bit, v nhiu ngi trong s h chc chn ng b nh th- nhng khi khng c nhn chng
tn mt chng kin th lun c s nghi ng, i khi ch l mt thong nghi ng. Lut s cho rng
nghi ng c c s, nhng b ngh mt b co c quyn c cht nghi ng. Lun lun c kh nng,
cho d khng chc, rng anh ta v ti."
"Vy tt c quy cho bi thm on. Chng ti phi loi b cc bi thm on." Jem kin quyt.
B Atticus nn ci nhng khng c. "Con c phn nghim khc vi chng ta, con trai. B
ngh c th c mt cch tt hn. Thay i lut. Thay i n ch c quan ta mi c quyn
quyt nh hnh pht trong cc v trng n."
"Vy c i n Montgomery v thay i lut."
" Con s ngc nhin khi thy chuyn vt v nh th no. B khng sng ni ti lc thy lut
thay i, v nu con sng thy c n chc con phi gi lm ri."
iu ny khng lm Jem hi lng, "Khng, b , h phi dp b bi thm on. Th nht anh ta
khng c ti vy m h ni c."
"Nu con nm trong bi thm on , con trai, v mi mt ngi kia ging con, Tom s l
ngi t do," b Atticus ni. "Cho n gi khng c g trong cuc i con ngn cn lp lun ca
con. Nhng ngi , bi thm on ca Tom, l mi hai con ngi c l tr trong cuc sng
hng ngy, nhng con thy c iu g chen vo gia h v l tr ca h. m con
thy iu tng t ngay trc nh t. Khi nhm ngi b i, h khng i nh nhng ngi c
l tr, h i bi v chng ta . C iu g trong th gii ca chng ta khin cho h mt kh
nng lp lun - h khng th cng bng cho d h c gng. Trong ta n ca chng ta, khi li
khai ca mt ngi da trng chng li li khai ca mt ngi da en, ngi da trng lun lun
thng. H xu xa, nhng s i n th."
"Tht khng ng," Jem ni mt cch lnh nht. Anh m tay vo i. "B khng th kt ti mt
ngi da trn chng c ging nh vy.... b khng th."
"Con khng th, nhng h c th v h lm. Cng ln con s cng thy nhiu iu nh vy.
Mt s ni con ngi phi nhn c s i x cng bng l trong ta n, d anh ta c mu da
no, nhng con ngi c cch mang c nhng on hn ca h vo trong khu bi thm on. Khi
ln hn, con s thy ngi da trng la o ngi da en mi ngy trong cuc i con, nhng
hy cho b ni cho con nghe iu ny v con ng qun - bt c khi no mt ngi da trng
lm iu vi mt ngi da en, bt k anh ta l ai, anh ta giu c no, hoc anh ta xut thn t
mt gia nh danh gi ra sao, th ngi da trng vn l th rc ri."
B Atticus ni mt cch qu nh nhng n li cui cng ca ng p mnh vo tai chng ti.
Ti nhn ln, khun mt ng y cm xc. "i vi b chng c g ng gh tm hn mt ngi
da trng thp km li dng s ngu dt ca ngi da en. ng nh la mnh - tt c c tch
t li v ti lc chng ta s phi tr gi cho iu . B hy vng thi i ca cc con s khng
nh vy."
Jem ang gi u. Bt cht anh m mt to. "B Atticus," anh hi, "ti sao khng c nhng ngi
nh chng ta v c Maudie tham gia vo bi thm on? B cha tng thy ai Maycomb trong
bi thm on..... Tt c h u t trong rng m ra."
B Atticus ngi ng trn chic gh bp bnh ca b. V l do no ng c v hi lng vi Jem.
"B ang t hi chng no ngh n vi con," ng ni. "C nhiu l do. iu th nht, c
Maudie khng th phc v trong bi thm on v c l ph n..."
" b l ph n Alabama khng th....?" Ti tc ti.
"ng vy. B on l bo v cc b cc c yu ui ca chng ta khi nhng v bn thu
ging nh v ca Tom Robinson. Ngoi ra," b Atticus ci ti, "b e khng bit chng ta c
x trn c mt v khng - cc c s xen vo hi th."
Jem v ti ci m. Chuyn c Maudie nm trong bi thm on s rt n tng. Ti ngh v b
Dubose gi trn chic xe ln ca b - "Ngng g ba m i, quan ta Taylor, ti mun hi
ngi n ng ny mt iu." C l cha ng chng ta tht thng thi.
B Atticus ni tip, "Vi nhng ngi nh chng ta - l phn gi chng ta phi tr. Chng ta
thng ch c c nhng bi thm on m chng ta ang c. Th nht, cc cng dn
Maycomb kin cng ca chng ta khng quan tm. Th hai h s. Sau h...."
"S, ti sao?" Jem hi.
", chuyn g xy ra nu - chng hn nh ng Link Deas phi quyt nh s tin bi thng dnh
cho... cho c Maudie chng hn, khi c Rachel tng xe vo c y. Link khng thch chuyn ht
ng lm n vi c no ca hng ca ng ta, ng khng? V vy ng ta ni vi quan ta
Taylor rng ng ta khng th phc v trong bi thm on v khng ai trng coi ca hng khi
ng ta i vng. V vy quan ta Taylor min cho ng ta. i khi quan ta min cho ng ta m rt
bc bi."
"iu g khin ng ta ngh mt trong hai c s ngng mua bn vi ng ta?" Ti hi.
Jem ni, "C Rachel s ngng, cn c Maudie th khng. Nhng l phiu ca bi thm on l b
mt m, b Atticus."
B chng ti ci khng khc. "Con cn phi hc hi nhiu iu na, con trai. L phiu ca bi
thm on c coi l b mt. Vic phc v trong bi thm on buc ngi ta phi quyt nh
"Khi con phn tch th thy c mt cht ri ro. Khng h c s khc bit gia mt ngi ny sp
kt n vi mt ngi khc cng sp kt n, ng khng? Nhng c mt khc bit nh gia mt
ngi sp kt n v mt ngi thy lng tm hi bi ri, ng khng? ng ta l ngi duy nht
ngp ngng trong c danh sch."
"ng vi Walter Cunningham quan h ra sao h b?" Ti hi.
B Atticus ng dy, vn vai v ngp. Lc cha ti gi ng ca bn ti, nhng ti ti bit
ng mun c gi c bo. ng cm t bo ln, gp n li v v u ti. "By gi xem no,"
ng lm bm vi chnh mnh. "Hiu ri, anh em h i2."
"Chuyn l sao?"
"Hai ch em ci hai anh em. B ch c th ni vi con th thi.... con t hnh dung ra i."
Ti vt c mt hi v kt lun rng nu ti ci Jem v Dill c mt a em gi v cu ta ci em
gi th con ci ca ti ti l anh em h i. "Cha i, Jem ny," ti ni khi b Atticus i,
"my ngi mc ci thit. Bc c nghe chuyn ny cha, bc Alexandra?"
Bc Alexandra ang mc tm thm v khng nhn chng ti, nhng bc lng nghe. Bc ngi
trn gh vi ci r an bn cnh, tm thm tri trn i. Ti sao cc b li mc thm len vo
nhng m nng nc l iu ti khng th no hiu ni.
"Bc c nghe," bc p.
Ti nh li ci ln tai hi hi xa khi ti nhy vo gip nhc Walter Cunningham. By gi ti
vui v mnh lm chuyn . "Ngay ngy khai trng em s r Walter Cunningham v nh
mnh n," ti ln k hoch, qun bng mnh thm quyt tm dn cho n mt trn ngay ln k
tip gp n. "N cng c th li chi sau khi tan hc. B Atticus c th li xe a n v Old
Sarum. Thnh thong n c th li m vi ti mnh, hn, Jem?"
"Chuyn tnh ton sau," bc Alexandra ni, mt tuyn b m vi bc lun l li rn e,
ch khng h l mt li ha. Ngc nhin, ti quay sang bc, "Sao khng c, bc? H l ngi
tt m."
Bc nhn ti qua cp knh may. "Jean Louise, bc khng h nghi ng vic h l ngi tt. Nhng
h khng phi loi ngi nh chng ta."
Jem ni, " bc ni h thp km m, Scout."
"Thp km l g?"
", h khng bnh. H thch ty my tay chn hay i loi nh vy."
"Vy em cng...."
"ng ng ngn th, Jean Louise," bc Alexandra ni. "Vn l, chu c th c ra Walter
Cunningham cho n khi n sng bng, chu c th cho n i giy v mc cho n b mi,
nhng n khng bao gi ging c nh Jem. Ngoi ra, gia nh cn ni ting nghin ru.
Ph n nh Finch khng quan tm n loi ngi ."
"B...c," Jem ni, "em chu cha ti chn tui m."
"By gi n cng nn bit iu ."
Bc Alexandar ni. N gi cho ti mt cch sng ng v ln cui cng bc kin quyt phn
i. Ti khng bao gi hiu ti sao. l khi ti b cun vo k hoch n thm nh
Calpurnia....... ti t m, thch th; ti mun tr thnh "bu bn" ca b, bit b sng nh th
no, bn b ca b l ai. Chc ti cng mun xem m bn kia ca mt trng na. Ln ny nhng
chin thut th khc hn, nhng mc ch ca bc Alexandra th vn vy. C l y l l do bc
n sng vi chng ti - gip chng ti chn bn. Ti s chng li bc bng ht sc mnh,
"Nu h l ngi tt, vy ti sao chu khng th c x tt vi Walter?"
"Ta khng ni khng c t t vi thng b. Chu nn thn thin v lch s vi n. Chu nn
ho hip vi mi ngi, chu yu. Nhng chu khng cn mi n ti nh."
"Nu nh n c h hng g vi mnh th sao, bc?"
"Vn l ch n khng c h hng vi chng ta, nhng nu c, cu tr li ca bc vn l
vy."
"Bc," Jem ln ting, "b Atticus ni bc c th chn bn cho bc, nhng chc chn bc khng
th chn gia nh cho mnh v h vn l h hng ca bc d cho bc c tha nhn hay khng, v
nu bc khng tha nhn th tht l bch."
"Li l b chu na," bc Alexandra ni, "v ta vn ni rng Jean Louise khng c mi Waler
Cunningham n nh ny. Nu n l anh em h i ca con b n vn khng c n nhn
trong nh ny tr khi n n gp tt c v cng vic. Dt khot l th."
CHNG 24
C
hng ng cng vic vt vnh. Ti on bc Alexandra cng vy, bi v ba nay bc cho php
Calpurnia phc v.
Thng Tm sp bc sang thng Chn. Ngy mai Dill s ln ng v Meridian; hm nay n vi
Jem n vng xoy Barkers Eddy. Jem pht hin vi v ngc nhin gin d rng khng ai
quan tm n vic dy Dill bi li, mt k nng m Jem thy cn thit nh i b vy. H
dnh hai bui chiu khc sng , h ni h s bi trn trung v ti khng c i theo, v
vy ti chia nhng gi c n ca mnh gia Calpurnia v c Maudie.
Ba nay bc Alexandra v nhm truyn gio ca bc ang tr gip truyn gio trong khp ngi
nh. T nh bp, ti nghe b Crace Merriweather tng trnh trong phng khch v cuc sng
khn kh ca ngi Mruna. H em ph n b trong nhng tp lu khi h n k kinh nguyt,
bt k chuyn g; h khng c thc v gia nh - ti bit iu s khin bc Alexandra phin
no - h bt tr con chu ng nhng th thch kinh khng khi chng mi mi ba; ngi chng
y gh cc v su rm, chng nhai v phun v cy vo mt ng nh chung ri sau ung ngay
th nc y.
Ngay sau , cc b ngh n nh.
Ti khng bit mnh nn i vo phng n hay bn ngoi. Bc Alexandra bo ti cng n vi
h, bc bo ti khng cn d phn hp mt, bc ni n s lm ti chn. Ti mc chic vy Ch
nht mu hng, mang giy, v mc vy lt, v ngh rng nu ti lm bt c th g th
Calpurnia s phi git o ti mt ln na cho ngy mai. y l mt ngy bn rn i vi b. Ti
quyt nh ngoi.
"Con gip g c cho b khng, Cal?" Ti hi, mong c gip ci g .
Calpurnia dng li ngay ngng ca. "C c yn nh con chut trong gc ," b ni, "v c
c th gip ti cht y my ci khay ny khi ti quay li."
Ting r rm ca qu b nghe ln hn khi b m ca: "i, Alexandra, ti cha tng thy bnh
nh th ny... qu hp dn.... ti cha tng lm c v bnh ging nh vy, khng th.....ai
Grimer Everett bit. Chu bit khng, khi nh th cho ta mt chuyn i n khu tri J. Grimes
Everett ni vi ta....."
"ng y h, b? Chu ngh....."
"V nh ngh php J. Grimer Everett ni vi ta, ng y ni, B Merriweather, b khng c
nim, khng c nim v nhng g chng ta ang chin u . ng y ni vi ta nh th."
"Vng, tha b."
"Ta ni vi ng y, ng Everett, ta ni, cc qu b nh th min Nam thuc hi Gim l
Maycomb Alabama ng h ng mt trm phn trm. Ta ni vi ng y nh vy. V chu bit
khng, ngay lc y trong thm tm ta t ha. Ta t nh, khi no v nh ta s ni chuyn v ngi
Mruna v mang thng ip ca J. Grimer Everett n Maycomb v l vic ta lm."
"Vng, tha b."
Khi b Merriweather lc u, nhng bp tc en ca b ong a. "Jean Louise," b ni, "chu
l mt c b may mn. Chu sng trong ngi nh Thin cha gio v vi nhng ngi Thin
cha gio trong mt th trn Thin cha gio. Ngoi mt vng t ca J. Grimes Everett
chng c g ngoi ti li v tnh trng bn thu."
"Vng, tha b."
"Ti li v tnh trng bn thu - l ci g vy, Gertrude?" B Merriweather bt b chung nhc
ca b ln cho ngi ph n ngi bn cnh. ", phi, ta lun lun ni tha th v qun, tha th v
qun. Vic nh th phi lm l gip c ta sng mt i sng Thin cha gio cho bn tr t by
gi i. Mt s ngi phi ti v bo nh truyn gio khch l c ta."
"Xin li, b Merriweather," ti ngt li, "b ang ni v Mayella Ewell h?"
"May...? Khng c b. l v ca tn da en. V ca Tom, Tom...."
"Robinson, tha b."
B Merriweather quay sang ngi ngi k b. "C mt iu ti thc s tin, Gartrude," b ni
tip, "nhng mt s ngi khng chu nhn nhn theo cch ca ti. Nu chng ta h bit
chng ta tha th cho h, rng chng ta qun n, th ton b vic ny s b gi cun i."
",..... b Merriweather," ti ct ngang li b, "gi s cun i ci g?"
B li quay sang ti. B Merriweather l mt trong nhng ngi ln khng c con, b thy cn
thit phi c mt ging khc khi ni chuyn vi tr con. "Khng c g u, Jean Louise," b ni
tht chm ri, "cc u bp v cc nhn cng lm ng khng c hi lng, nhng gi h
bnh tnh li, h cu knh sut c ngy sau phin ta ."
B Merriweather i mt vi b Farrow, "Gertrude, ti ni cho ch bit khng c g lm mnh
phn tm bng mt tn da en hn di. Ming h chy xung ti y. C mt mt ngi nh vy
trong nh bp ch lm ch pht nn c ngy. Ch bit ti ni g vi Sophy nh ti khng,
Gertrude? Ti ni Sophy, ti ni, hm nay c khng phi l ngi Thin cha gio. Cha Jesus
khng bao gi i loanh quanh cn nhn v phn nn, v ch bit khng, n tt cho c y, c y
ri mt khi sn nh v ni, Khng, b Merriweather, Cha Jesus khng bao gi i loanh quanh
cn nhn v phn nn. Ni cho ch bit, Gertrude, ch khng nn l c hi lm chng nhn
cho Cha."
iu ny lm ti nh n cy phong cm nh c xa trong nh nguyn ti Finchs Landing. Khi
ti cn nh xu, v nu ngy ti rt ngoan, b Atticus cho php ti bm nhng ng gi ca n
trong khi ng ang chi mt giai iu bng mt ngn tay. Nt cui cng s ngn vang min l
cn hi duy tr n. Ti on, b Merriweather ht hi v chun b np thm nhin liu
trong khi b Farrow c gng ni.
B Farrow l mt ph n c vc dng tuyt m vi i mt xanh nht v bn chn nh. B c
mi tc xm qun di t nhin. B l ngi ph n m o th hai Maycomb. B c thi quen
k l l thch bt u mi chuyn vi mt m gi nh.
"S-s-s n Cha," b ta ni, "ging nh ngy n ti ni vi o hu Hutson. S-s-s o hu
Hutson, ti ni, c v nh chng ta ang nh mt trn chin thua chc. Ti ni, S-s-s khng
thnh vn g vi h c, chng ta c th gio dc h cho n ht sc chng ta, chng ta c th
c cho n khi chng ta gc ng lm cho h thnh nhng ngi Thin cha gio, nhng
khng mt qu b no an ton trn ging ng ca mnh vo nhng m ny. ng ta ni vi ti,
B Farrow, ti khng bit iu g a chng ta xung y. S-s-s ti ni chc chn l mt
s kin."
B Merriweather gt u v hiu bit. Ging b t c ting lanh canh ca nhng tch c ph v
m thanh m i nh b ca cc b b ang nhai bnh tp tp. "Gertrude," b ni, "ti cho ch bit
trong th trn ny c mt s ngi tt nhng b lm lc. Tt nhng b lm lc. ti l dn trong
g h, cho d h hay chi tc, say xn, bi bc v nhai thuc l, cho d h chng th v cht
no, c iu g h m ti thch theo bn nng.... h khng......
"o c gi, b Perkins, o c gi bm sinh," b Merriweather ni. "t nht chng ta mit
di ny khng mang trn vai ti . Dn mit trn gii phng h, nhng ch khng thy
nhng ngi ngi chung bn vi h. t nht chng ta khng c thi la o ni vi h rng
phi qu v cng tt nh chng ti nhng hy trnh xa chng ti. mit ny chng ta ch ni
qu v c sng theo cch ca qu v v chng ti sng theo cch ca chng ti. Ti ngh ngi
ph n , b Roosevelt khng tnh to - ch n gin l mt tr khi xung ti tn
Birmingham v c ngi vi h. Nu ti l th trng Birmingham ti s 1....."
Tt, khng ai trong chng ti l th trng Birmingham c. Nhng ti thch mt ngy no ti
l thng c Alabama: ti s tr t do cho Tom Robinson nhanh n Hi truyn gio khng
c thi gian iu ha hi th. Hm n Calpurnia k vi u bp ca c Rachel tnh hnh ca
Tom xu nh th no v b khng ngng ni khi ti bc vo nh bp. B ni rng b Atticus
khng th lm g cnh ngc t c thoi mi hn cho anh ta, rng iu cui cng anh ta ni
vi b Atticus trc khi h a anh ta xung tri giam l, "Tm bit, ng Finch, gi th ng
chng th lm c g, v vy c c cng v ch." Calpurnia k b Atticus ni vi b rng ngy
h a Tom vo t anh thi hy vng. B ni b Atticus c gii thch mi vic vi anh ta,
v rng anh ta phi c ht sc mnh khng tuyt vng bi v b Atticus ang lm ht sc ng
anh ta c t do. u bp ca c Rachel hi Calpurnia ti sao b Atticus khng ni , anh s
c t do, v nguyn mi chuyn nh th - iu c v l ngun an i ln lao cho Tom.
Calpurnia ni, "Bi v ch khng rnh lut. iu u tin ch hc c khi trong mt gia nh
lut l khng c mt cu tr li chc chn no cho bt c iu g. ng Finch khng th ni mt
iu g nh th khi ng khng bit chc n nh th."
Ca trc ng mnh v ti nghe nhng bc chn ca b Atticus ngoi hnh lang. Bt gic ti
t hi khng bit by gi l my gi. Cha n gi ng v nh m, v vo nhng ngy hp ca
Hi truyn gio ng thng li th trn cho n ti mt.
ng dng li ngay ngng ca. M ng trn tay v mt ng trng bch.
"Xin li, qu b," ng ni, "c t nhin vi cuc hp ca qu v, ng n ti. Alexandra,
ch c th xung bp mt cht khng? Em mun mn Calpurnia mt lt."
ng khng qua phng n, m i theo hnh lang pha sau vo nh bp. Bc Alexandra v ti gp
ng. Ca phng n li m v c Maudie bc vo. Calpurnia nhm khi gh.
"Cal," b Atticus ni, "Ti mun b i vi ti n nh Helen Robinson....."
"C chuyn g vy?" Bc Alexandra hi, lo lng trc nt mt ca b ti.
"Tom cht ri."
Bc Alexandra a hai tay ln ming.
"H bn anh ta," b Atticus ni. "Anh ta b chy. Ngay vo gi tp th dc. H ni anh ta pht
cung chy lao vo hng ro v bt u leo qua. Ngay trc mt h...."
"Sao h khng c ngn anh ta? H khng c hnh ng cnh co no sao?" Ging bc Alexandra
run ry.
" c, lnh canh h anh ta dng li. H bn ch thin vi pht, sau git. H bn trng ngay khi
anh ta tro qua hng ro. H ni nu c hai cnh tay lnh ln, anh ta hn thnh cng, anh ta
di chuyn tht nhanh. Mi by l n trn ngi anh ta. H khng cn phi bn nhiu nh th.
Cal, ti mun b i vi ti gip ti bo tin cho Helen."
"Vng, tha ng," b lm bm, lng ngng s son tp d ca mnh. C Maudie n bn
Calpurnia v ci n ra.
"y l git nc cui cng lm trn ly, Atticus," bc Alexandra ni.
"Ty thuc vo cch ch nhn n," ng ni. "Mt ngi da en, trong s hai trm ngi khc, i
khi nh th, th c ngha l g? Vi h anh ta khng phi l Tom, anh ta ch l mt t nhn vt
ngc."
B Atticus da vo t lnh, y knh ln, lau mt. "Chng ta c mt c hi tt nh th," ng
ni. "Em ni vi anh ta nhng iu em ngh, nhng thc tnh em khng th ni chng ta c
nhiu c may. Em on Tom pht mt vi nhng c hi ca ngi da trng v thch chp ly
c hi ca anh ta hn. Phi khng, Cal?"
"ng vy, tha ng Finch."
"Vy chng ta i."
Bc Alexandra ngi trn gh ca Calpurnia v p mt vo hai tay. Bc ngi hon ton im lng;
bc im lng n ti t hi liu bc c b ngt i khng. Ti nghe c Maudie th nh th c
va tro ln my bc thang, v trong phng n cc b vn vui v chuyn gu.
Ti ngh bc Alexandra ang khc, nhng khi bc bung hai tay khi mt, bc khng h khc.
Trng bc yu t. Bc ni, v ging ca bc trng xung.
"Ti khng th ni ti tn thnh mi chuyn cu y lm, Maudie, nhng cu y l em trai ti, v
ti ch mun bit chng no chuyn ny kt thc." Bc cao ging, "N lm cu y tan nt. Cu
y khng l nhiu, nhng n lm cu y tan nt. Ti thy cu y khi - h cn mun g
cu y na, Maudie, mun g na?"
"Ai mun g, Alexandra?" C Maudie hi.
" ti ni th trn ny n. H sn sng cu y lm nhng g h s khng dm lm - n c th
lm h mt my ng xu. H sn lng b mc cu y hy hoi sc khe lm nhng iu h s
khng dm lm, h...."
"Ni nh thi, h s nghe thy ch ni y," c Maudie ni. "Ch tng ngh v n theo cch ny
cha, Alexandra? D Maycomb bit hay khng, chng ta vn by t lng ngng m su sc m
chng ta c th i vi mt con ngi. Chng ta tin ng y lm ng. n gin vy thi."
"Ai?"Bc Alexandra khng h bit rng mnh ang bt chc a chu mi hai tui ca bc.
"Mt nhm ngi trong th trn ny bit ni rng cuc chi cng bng khng h ng du ch
dnh cho ngi da trng; mt nhm ngi ni rng mt v xt x cng bng l dnh cho mi
ngi, ch khng ch ring cho chng ta; mt nhm ngi c khim tn suy ngh, khi h
nhn mt ngi da en, ti c mt ch v lng nhn t ca Cha." S hot bt vn c ca c
Maudie ang tr li. "Mt s ngi trong th trn ny c hc thc, h l loi nh th."
Nu ti ch , hn ti c thm mt chi tit khc thm vo nh ngha ca Jem v hc thc,
nhng ti nhn thy mnh ang run ry v khng dng li c, ti thy tri t Enfield Prison
Farm, v b Atticus ch cho ti thy sn tp th dc. N to c sn bng Bu dc.
"ng run vy na," c Maudie ra lnh v ti dng. "ng ln i, Alexandra, mnh b li h hi
lu ri ."
CHNG 25
"ng lm vy, Scout. Th n ra thm sau nh i."
"Jem, anh khng h?"
"Anh bo l th n ra thm sau nh."
Th di, ti nng sinh vt nh b ln, t n xung bc thang di cng v quay li vng ca
mnh. Thng Chn n, nhng khng mang theo mt du hiu thi tit mt m no, v chng
ti vn ng hng hin c ca li pha sau nh. L om m vn quanh qun, l cn trng bay
n m v su b thng va vo lp li sut ma H cha n ni chng vn n khi ma Thu
ti.
Mt con b bi b c vo trong nh; ti cho rng con vt b xu ny b ln my bc thm
v chui di khe ca. Ti ang t cun sch xung sn cnh ci vng ang nm th thy n.
My con vt loi ny di cha ti ba phn, v khi bn ng vo n, n s cun mnh li thnh
mt vin b xm cng ngc.
Ti nm sp, th tay xung chc n. N cun li ri cm thy an ton, ti on vy, n t t
dui ngi ra. N i c vi phn vi hng trm ci chn ca n v ti ng n ln na. N
cun li. Cm thy bun ng, ti quyt nh chm dt chuyn ny. Bn tay ti sp p xung n
th Jem ln ting.
Jem ang cau c. Chc l do giai on anh ang tri qua, ti c g anh qua nhanh hn v kt
thc n. Chc chn anh khng bao gi tn c vi th vt, nhng ti khng bit lng nhn t ca
anh bao trm sang c th gii cn trng.
"Ti sao em khng c p n?"
"Bi v n khng quy ry em," Jem tr li trong bng ti. Anh tt n c sch ca anh.
"C cho l hin gi anh ang thi k m anh khng mun git rui mui i," ti ni. "Cho em
bit coi chng no anh i . D sao cng cho anh bit mt iu, em khng ngi chi v vn
y m khng gi mt con b cht u."
"m, im i." Anh p v ngi ng.
Jem ngy cng ging mt a con gi hn, ch khng nh ti. Th thi, ti nm nga ra ch
gic ng n, v trong lc ti ngh v Dill. N chia tay vi bn ti ngay ngy u thng vi
m bo chc nch l s quay li vo lc c ngh hc - n on ba m n hiu ra rng n
thch ngh h Maycomb. C Maudie cho chng ti i taxi cng h ra nh ga Maycomb, v Dill
vy cho chng ti t ca s xe la cho n khi n i khut. N khng bin khi tm tr ti: ti
nh n. Hai ngy cui cng vi chng ti, Jem dy n bi...
Dy n bi. Ti bng tnh nh so, nh li nhng g Dill k vi ti.
Vng xoy Barkers Eddy cui con ng t r khi xa l Meridian khong hn cy s tnh t
th trn. Dc xa l tht d xin qu giang trn mt chic xe ch bng vi hoc mt chic oto i
ngang, v i b mt cht l ti khc sng , nhng vin cnh i b sut con ng lc chng
vng, khi giao thng ngt, th tht mt, v nhng ngi i bi thng cn thn khng i chi
qu tr.
Theo Dill k, n vi Jem va ra n xa l th thy b Atticus li xe v pha chng. C v nh
ng khng thy chng, nn hai a cng vy tay. Cui cng b Atticus chy chm li; khi chng
chy ti ni ng ni, "Tt hn hai a nn qu giang khi tr v, b i mt lt ri mi v nh."
Calpurnia ang ngi bng sau.
Jem phn i, ri van ni, v b Atticus ni, "c ri, ti con c th i cng nhng phi
trong xe."
Trn ng n nh Tom Robinson, b k cho h nghe nhng g xy ra.
H r khi quc l, chy chm qua bi rc v vt qua ch ca nh Ewell, xung con ng
nh dn n nhng cn chi ca ngi da en. Dill ni c mt m tr con ang chi bi trong
sn trc nh Tom. B Atticus u xe v bc ra. Calpurnia theo ng i qua cng trc.
Dill nghe ng hi mt a trong bn tr, "M chu u, Sam?" v nghe Sam ni, "M chu ch
s Steven, ng Finch. Chu chy ku m chu v nghen?"
Dill ni b Atticus c v ngp ngng, ri ng ni a v Sam chy i, "Chi tip i my a", b
Atticus ni vi bn tr.
Mt a con gi nh bc ra khi cn chi v ng nhn b Atticus. Dill ni tc con b l mt
m bm nh xu, mi ui bm l mt chic n mu sng. N ci toe tot ming v i ti ch b
ti, nhng n qu nh khng th hng v pha nhng bc thm. Dill ni b Atticus n bn
chc nhng con chim bit ht mt cch v thc v Maycomb ngh rng ng ta ang c vit
mt bi x lun c cht th c in li trong t The Montgomery Advertiser.
Khi ti c bi x lun ca ng Underwood ti t hi sao li c chuyn c th nh th. Git chc
v thc..... Tom c c mt quy trnh php l cng bng cho n ngy anh ta cht; anh ta
c xt x cng khai v c kt n bi mi hai ngi tt hon ton; b ti u tranh ht
mnh cho anh ta. By gi hm ca ng Underwood tr nn r rng: b Atticus s dng
mt cung c sn c cho ngi t do cu Tom Robinson, nhng trong ta n b mt ca tri
tim con ngi b Atticus khng c c hi. Tom l ngi cht k t lc Mayella m ming v
go ln.
Tn gi Ewell cho ti mt cm gic bun nn. Maycomb lp tc tip nhn quan im ca ng
Ewell v ci cht ca Tom v truyn chng theo knh ngi l i mch, c Stephanie Crawford.
C Stephanie ni vi bc Alexandra trong khi c mt Jem (", c sao u, n ln nghe
ri") rng ng Ewell ni n lm mt ngi ng xung v hai ngi sp i theo. Jem bo ti
chng c g phi s, ng Ewell l kh nng hn bt c th g khc. Jem cng ni vi ti rng nu
ti h mt li no vi b Atticus, nu bng bt k cch no ti b Atticus bit rng ti bit
th Jem s khng bao gi ni chuyn vi ti na.
CHNG 26
T
rng hc khai ging v th l hng ngy chng ti phi i ngang qua nh Radley. Jem
ln lp by v vo trng trung hc, nm pha bn kia trng tiu hc, by gi ti ln cp ba,
v lch sinh hot chng ti khc nhau n ti ch ti trng vi Jem vo bui sng v gp li
anh y vo gi n. Anh y tham gia mn bng Bu dc, nhng li qu m v qu nh khng th
lm g tr vic mang x nc cho i bng. Anh lm chuyn ny ht sc nhit tnh; hu ht cc
bui chiu him khi anh v nh trc khi tri ti.
Nh Radley khng cn lm ti khip s na, nhng n vn mang nt m m, vn lnh lo bn
di nhng tn si to v vn khin ngi ta xa lnh. Ngi ta vn thy ng Nathan Radley vo
mt ngy mi, i xung th trn v tr v; chng ti bit Boo , cng v l do trc y....
cha ai thy ng ta c mang ra ngoi. i khi ti cm thy b cn rt v hi hn, khi i ngang
qua ch c, v mnh tng d phn vo s v hn tng l ni kh au tt cho Arthur Radley ngi n dt hp l mun bn tr nhn thy g qua nhng ca ca ng ta, chuyn li cho hi
trn u cn cu, lang thang trong nhng lung bp ci ca ng ta vo ban m?
V ti vn nh. Hai ng xu c hnh u ngi da , ko cao su, nhng con bp b x phng,
mt huy chng g st, mt ng h b v c gn dy chuyn. Jem hn ct n u . Mt
chiu ti dng li v nhn vo ci cy, thn cy phnh to quanh mng xi mng. Mng b
ng vng.
Chng ti hu nh thy c ng ta vi ln, mt thnh tch tt cho bt c ai.
Nhng ti vn o mt tm ng ta mi ln i ngang qua . Bit u mt ngy no chng ti
s nhn thy ng ta. Ti tng tng cnh nh sau: khi n xy ra, ng ta ch ngi trn gh
xch u khi ti bc ti. "Cho ng Arthur," ti s ni c nh ti vn ni cu mi chiu trong
i. "Cho Jean Louise," ng ta s ni, nh th ng ta vn ni cu mi chiu trong i, "mnh
c my ngy lin thi tit p, phi khng?" "Vng tha ng, tht p," ti s ni v i tip.
ch l mt tng tng. Chng ti s khng bao gi thy ng ta. C l ng ta ra ngoi khi
trng ln v chm chm nhn c Stephanie Crawford. Nu l ti th chc ti chn ai
nhn, nhng l cng vic ca ng ta. ng ta s khng bao gi nhn chng ti.
im: vic ng trc m bn kch thch t th ng hong v to cho tr s t tin; vic trnh
by mt bi ni ngn lm tr c thc v ngn t; vic tm hiu s kin hin nay cng c k c
ca tr; vic b chn ring ra khin tr nng lng mun quay tr li vi t nhm ca mnh hn.
tng ny tht uyn bc, nhng nh thng l, Maycomb n khng t hiu qu nhiu. Th
nht, t c tr nng thn tip cn c vi bo ch, v vy gnh nng ca tit hc Cc s kin
hin ti ht cho bn tr th trn, khin nhng a tr i xe but cng tin chc rng bn tr
th trn d g cng dnh c ht mi s ch quan tm. Nhng a tr nng thn no c th
tham gia li thng mang nhng mu c ct ra t ci m chng gi l The Grit Paper, mt th
khng ch thc l bo ch di mt c Gates, c gio ca bn ti. Ti sao c nhu my khi mt
a tr trch c t The Grit Paper th ti khng bit, nhng mt mc no th n gn lin
vi vic thch ty my chn tay, n bnh quy ngt thay th ba tra, l mt tn nhy ma 1,
bi bt Sweetly Sings the Donkey v pht m n thnh dunkey, tiu bang tr lng cho cc
gio vin ngn chn nhng chuyn .
D vy, t a tr no bit mt s kin hin ti l g. Little Chuck Little, c trm nm hiu bit v
b v cc thi quen ca chng, ang c na chng mt chuyn v Ch Natchell 2 th c Gates
bo n dng li, "Charles, khng phi l s kin hin ti. l mu qung co m."
Tuy nhin Cecil Jacobs li bit mt s kin l g. Khi n lt n, n i n trc lp v bt u,
"Lo Hitler......"
"Adolf Hitler, Cecil," c Gates ni. "ng bao gi bt u vi t Lo trc tn bt k ai."
"Vng, tha c," n ni. "Lo Adolf Hitler truy t ngi......"
"Ngc i Cecil...."
"Khng, c Gates, y ni n - lo Adolf Hitler lng bt mi ngi Do Thi v b t h v
ng ta tch thu tt c ti sn ca h v ng ta s khng cho bt k ai trong s h ri khi t
nc v ng ta tm ra tt c bn n n v......
"Tm ra bn n n h?"
"Phi tha c, em cho l h khng c thc t tm ra, em cho l mt tn ngc khng th
bit gi cho mnh sch s c. D sao th Hitler cng bt u mt chng trnh tp trung tt
c nhng ngi lai Do Thi v ng ta mun ghi h vo s trong trng hp h c th mun gy
C Gates ni, "Khi em ln n trung hc, Cecil, em s hc c rng ngi Do Thi b ngc
i t bnh minh ca lch s, thm ch b ui khi t nc ca h. l mt trong nhng cu
chuyn kinh khng nht trong lch s. n gi hc s hc ri, cc em."
V khng h thch mn s hc, nn ti dnh tit ny nhn ra ca s. Ln duy nht ti thy b
Atticus cau c l khi bnh lut vin Elmer Davis 3 a tin mi nht v Hitler. B Atticus tt ngay
radio v ni,, "Hm!" C ln ti hi ti sao b Atticus bc bi vi Hitler th b ci, "Bi v hn
l mt tn in khng."
Ti ngm ngh, iu ny khng c ri, trong khi c lp lo lm bi ton s hc. Mt tn in
khng v hng triu ngi dn c. Ti thy ng ra h nn nht Hitler vo mt bi t c ro
thay v cho ng ta nht h. C mt iu g khc khng n..... ti s hi b ti v chuyn ny.
Ti hi, v ng ni c l ng khng tr li c cu hi ca ti v ng khng bit cu tr li.
"Nhng ght Hitler l ng phi khng?"
"Khng," ng ni. "Khng ng khi ght bt c ai."
"B Atticus," ti ni, "c mt iu g con khng hiu. C Gates ni n tht khng khip,
Hitler lm nhng g ng ta lm, c mt ta tai v chuyn ......"
"B ngh c y s nh th."
"Nhng...."
"Sao?"
"Khng c g, b" ti b i, khng chc mnh c th gii thch vi b Atticus nhng g trong u
ti, khng chc ti c th lm sng t iu mi ch l cm gic. C l Jem c cu tr li. Jem
hiu nhng chuyn trong trng hn b Atticus
Jem mt l sau khi xch nc c ngy. C t nht mi hai v chui di sn cnh ging ca
anh, vt quanh mt chai sa cn. "Ngn c ng nh th lm chi vy?" Ti hi.
"Hun luyn vin ni nu tng thm chc k vo nm ti th anh c th chi," anh ni. "y l
cch nhanh nht."
"Nu anh khng b i ra ht m , Jem," ti ni, "th em mun hi anh my chuyn."
"Hi i." Anh t cun sch xung v dui chn ra.
2. Natchell l nhn vt h ha cho mt loi phn bn c tn l Natural Chilean Nitrade of Soda. Nhiu mu qung co cho sn phm ny
c lm di dng truyn tranh. Little Chuck Little lm tng nhng cu truyn ny l s kin ng thi.
3. Nh bo v bnh lun vin ca i CBS, sau ph trch phng thng tin chin s.
CHNG 27
M
khng trc tip lin quan n chng ti - nhng ngi nh Finch - nhng theo mt cch no
th chng c lin quan.
Vic th nht l ng Bob Ewell kim c vic ri li mt vic ch trong vi ngy hu nh chc
chn iu khin ng ta tr thnh ngi c o trong bin nin s th k mi chn: ng l
ngi duy nht ti tng nghe b sa thi khi ch lm WPA v li bing. Ti cho rng s bng
n danh ting ngn ngi ca ng ta dn n s bng n ngn ngi ca cng n vic lm, nhng
vic lm ca ng ta ch ko di bng tai ting ca ng ta: ng Ewell nhn ra mnh cng b lng
qun nh Tom Robinson. Sau ng ta li tip tc xut hin u n hng tun ti vn phng tr
cp tht nghip lnh chi phiu, v nhn ni vi v bt lch s gia nhng ting lm bm trong
ming rng bn ch vn ngh h iu hnh th trn ny khng chu cho mt ngi lng
thin kim sng, Ruth Jones, ngi ph trch tr cp, ni ng Ewell cng khai buc ti b
Atticus lm ng ta mt vic lm. C bc bi ti mc i xung vn phng b Atticus ni cho ng
nghe. B Atticus bo c Ruth ng quan tm, rng nu Bob Ewell mun tho lun chuyn b
Atticus lm mt cng vic ca ng ta, th ng ta bit ng n vn phng ny.
Vic th hai xy ra vi quan ta Taylor. Quan ta Taylor khng phi l ngi i nh th ti Ch
nht. M l b Taylor. Quan ta Taylor thng thc bui ti c mt mnh m Ch nht
trong ngi nh to ln ca ng, v vo gi i nh th ng chui vo phng lm vic c cc tc
phm ca Bob Taylor 1 (khng c h hng nhng quan ta vn t ho nhn l c). Mt ti Ch
nht n, chm m trong nhng php n d l th v li vit hoa m, s ch ca quan ta
Taylor b li khi trang giy bi nhng ting co xc kh chu. "Sut," ng l Ann Taylor, con
ch mp mp l ca ng. Ri ng nhn ra mnh ang ni vi cn phng trng trn; ting co
xut pht t sau nh. Quan ta bc ra hin sau cho Ann ra ngoi v thy ca li m toang.
ng thy mt bng ngi trong gc nh, ng ch thy c c th v ngi khch ca ng. B
Taylor t nh th v nh v thy chng b trn gh, vn chm m trong nhng vn phm ca
Bob Taylor, vi khu sng sn gc ngang i.
Nhim v ca chng ti, trong chng mc ti c th hiu ra qua hai bui din tp, l bc vo t
m tri sn khu khi b Merriweather (khng ch l tc gi m cn l ngi dn chuyn) nhn
dng chng ti. Khi b gi to, "tht heo" l m ch ti. Sau nhm ca ti s ht, "Ht
Maycomb, ht Maycomb, chng ta s thy chung vi mi," nh tit mc kt thc ca bui biu
din v b Merriweather s tro ln sn khu pht l c tiu bang.
Trang phc ca ti khng phi l mt vn ln. B Crenshaw, th may a phng, c tr
tng tng cng mnh nh b Merriweather. B Crenshaw ly mt s li thp mng v un
cong n thnh hnh dng mt ming tht mui. B ph mt lp vi nu, v sn n ging nguyn
mu. Ti c th chui bn di v ai s ko vt ny ph xung u ti. N di ti gn u gi
ti. B Crenshaw lm cho ti hai ci l mt. B lm n tht kho. Jem ni ti ging chang
ming tht mui c hai chn. D sao cng hi kh chu: n nng, n cht kht; nu mi b nga,
ti s khng gi c, v mt khi chui vo, ti khng th t chui ra.
Khi Halloween n, ti cho rng c nh s c mt xem ti trnh din, nhng ti tht vng. B
Atticus kho lo ni rng ng khng ngh mnh c th chu ni mt mn hot cnh ti nay, ng
i hp sut. ng Montgomery sut mt tun v chiu v nh mun. ng ngh Jem c th
h tng ti nu ti yu cu anh .
Bc Alexandra ni bc phi i ng sm, bc trang tr sn khu sut bui chiu v mt mun
cht..... Bc ngng bt ngay gia cu ni. Bc ngm ming, ri m ra ni mt iu g ,
nhng khng li no thot ra.
"C chuyn g vy, bc?" Ti hi.
", khng c g, khng c g," bc ni, "ai va bc qua huyt m ca bc 7". Bc gt b bt
c iu g gy cho bc lo s, v gi rng ti nn cho gia nh xem trc mn din ca ti trong
phng khch. V vy Jem nht ti vo lp trang phc ca ti, ng ti ca phng khch, gi to,
"Tht he-eo" ng y nh b Merriweather s lm, v ti bc ra. B Atticus v bc Alexandra
hi lng.
Ti lp li vai ca ti cho Calpurnia xem trong bp v b ni ti tht tuyt vi. Ti mun i qua
bn kia ng trnh din cho c Maudie xem, nhng Jem ni chc c ang ch chun b
hot cnh.
Rt cuc, h i hay khng cng chng quan trng, Jem ni anh s a ti i. Chuyn hnh trnh
di nht ca chng ti vi nhau khi u nh vy.
Ch thch
1. Tc Robert love Taylor (bob l tn gi thn mt ca Robert) chnh khch v nh hng bin cui th k mi chn.
2. Ladies Law: b Hnh lut Alabama, tp III, 1907, c ghi, "Bt c ai bc vo, hoc n gn ni c tr ca ngi khc, v trc s
hin din hoc nghe thy ca gia nh ngi , hoc bt c thnh vin no trong gia nh ngi , hoc bt k ai, trc s hin din v
nghe thy ca bt k n gii no, li s dng ngn t tc tu, xc phm hoc th l, nu b xc nh c ti, s b pht v ti a 200 la,
v c th b t giam, hoc lao ng kh sai cho ht, ti a su thng."
3. J. Thomas "Cotton Tom" Heflin l mt chnh khch v nh hng bin ca ng Cng ha. ng l tng trng ngoi giao ca bang
Alabama vo u th k 20, sau c bu vo Quc hi M (1905-1920) v Thng vin (1921-1931). Khi ng h Heflin ch yu l
nng dn v thnh vin khu Klux Klan.
4. NRA-WE DO OUR PART: Khu hiu ca NRA, tc National Recovery Administration (C quan phc hi kinh t quc gia). NRA cng l tn
vit tt ca National Recovery Act (o lut phc hi kinh t quc gia) c mc ch tin hnh mt lot chng trnh nhm gip nc M,
nht l cc doanh nghip, phc hi sau khng hong kinh t 1929-1933. Nm 1935 Ti cao Php vin M phn quyt lut ny vi phm hin
php. Atticus ni chnh ng gi git cht NRA l m ch chn thnh vin ca Ti cao Php vin.
5. Dog Victrolas; m ch biu tng qung co ca hng RCA/ Victor, c hnh mt con ch "Nipper" ang nhn vo loa ca chic my quay
a Victrolas.
6. Ting latinh, ngha l: vt qua kh khn vn ti cc v sao.
7. Dn min Nam nc M thng ni cu ny (somebody just walked over my grave) khi h b mt cn n lnh rng mnh.
CHNG 28
T
hi tit m khc thng i vi ngy cui cng ca thng Mi. Thm ch chng ti khng
cn o khoc. Gi thi mnh hn, v Jem ni tri s ma trc khi chng ti v n nh.
Khng c trng.
n ng ngay gc ht nhng chic bng sc nt ln nh Radley. Ti nghe Jem ci nh. "C
l khng c ai quy ry h ti nay," anh ni. Jem ang cm b gim bng ca ti, hi lng
ngng v n kh m theo. Ti ngh anh lm th th qu l lch s vi n gii.
"D sao th cng l mt ni ng s, ng khng?" Ti ni. "Boo khng c lm hi bt k
ai, nhng em rt vui khi c anh i chung."
"Em bit b Atticus khng em n trng mt mnh m," Jem ni.
"Khng hiu sao b ngh vy, ch quo mt ng t ri bng qua mt ci sn."
"Ci sn di qu mc my c b bng qua vo ban m," Jem chc ti. "Em khng s ma
h?"
Ti ti ci ln. Ma, hn nng, nhng cu thn ch, nhng du hiu mt, bin mt vi nm
thng nh sng m di mt tri. "Cu hi xa l g nh," Jem ni, "Thin thn sng lng,
sng cht ln nhau, ri khi ng ny, ng ht hi tao."
"Thi i," ti ni. Chng ti ang trc nh Radley.
Jem ni, "Chc Boo khng c nh. Nghe ka."
Trn u chng ti trong bng ti c mt con chim nhi l loi ang trt ra ton b tuyt k nhi
ging ca n trong nim vui sng chng cn bit ch ca ci cy n ang u l ai, n
chuyn t ting kii kii chi tai ca chim hng dng n ting qua-ack gin d ca con gi ci,
n li than vn bun b ca chim p mi.
Chng ti quo gc ph v ti vp phi mt r cy nh ln trn ng, Jem c gip ti, nhng
tt c nhng g anh lm l nh ri trang phc ca ti xung t. D sao th ti cng khng b
ng v chng ti i tip.
Chng ti ri khi ng chnh v bc vo sn trng. N ti thui.
"Lm sao anh bit mnh ang u, Jem?" Ti hi, khi chng ti i vi bc.
"Anh dm chc mnh ang di tn cy si to v mnh va i qua mt ni mt lnh. By gi
cn thn , coi chng ng na y."
Chng ti thn trng i chm li, v d ng pha trc khng ng vo gc cy. l cy
si c th n l; hai a b khng th m ht vng thn cy. N cch xa cc gio vin, cc do
thm ca h, v nhng lng ging t m: n gn khu t nh Radley, nhng ngi nh Radley
khng t m. Mt khong t nh di tn cy l ni din ra nhiu trn nh ln v nhng tr
chi nhm nh thm ln.
Nhng ngn n hi trng ca trng trung hc sng rc t xa, nhng chng ch t lm
chng ti chi mt. "ng nhn ng trc, Scout," Jem ni. "Nhn xung t khng l ng ."
"ng ra anh nn mang theo n pin, Jem."
"Ai m bit trc ti nh vy. Hi ny tri u c ti d vy. Ti my . D sao th cht na s
ht."
Ai nhy x vo chng ti.
"Cha i!" Jem ht ln.
Mt vng nh sng bng chiu vo mt chng ti, v Cecil Jacobs nhy cng khoi ch sau lung
sng. "Ha-a-a ngay chc!" N ht ln. "Tao on ti bay i theo ng ny m!"
"My lm g ngoi ny vy, nhc? My khng s Boo Radley h?"
Cecil ngi trn xe an ton vi ba m n ti hi trng, khng thy ti ti, n m mm ti tn
y v n bit r ti ti i theo li ny. Nhng n c ngh b Finch s i vi ti ti.
"C xa lm u, ch quo cua ny thi m," Jem ni. "Ai m s i qua vng cua ny?" D sao
chng ti cng phi tha nhn rng Cecil gii. N lm chng ti mt phen hong hn, v n
c th kho chuyn ny khp trng, l c quyn ca n.
"," ti ni, "ti nay my khng lm b h? Trang phc ca my u?"
" ng sau sn khu c," n ni. "B Merriweather ni cha ti hot cnh ny u. My c
b ny pha sau sn khu k b ca tao, Scout, ri ti mnh vi my a kia."
l mt tng tuyt hay, Jem ngh. Anh cng ngh tht hay khi ti i chi vi Cecil. Nh
vy, anh s c rnh rang i chi cng bn b cng trang la ca anh.
Khi bn ti ti hi trng, c th trn c mt tr b Atticus v cc b mt l v trang tr,
v nhng k v gia c v nhng ngi thng ru r trong nh. C v nh c ht u :
hnh lang y dn trong ht n mc chi chut. Trng trung hc c mt tin snh tng trt rng
ln. Ngi ta chen chc quanh cc quy c lp t dc hai bn.
"i, Jem. Em qun mang tin ri," ti th di khi ti thy khu ny.
"B Atticus khng qun," Jem ni. "Ba mi xu n, em c th chi su quy. Gp li sau
nghen."
"Ri," ti ni, hon ton hi lng vi ba mi xu v Cecil. Ti i vi Cecil ti pha hi trng,
qua mt cnh ca bn hng v vo hu trng. Ti b trang phc gim bng ti v vt l,
v b Merriweather ang ng ngay bc pht biu ngay hng gh u sa kch bn ln cui.
"My c bao nhiu," ti hi Cecil. Cecil cng c ba mi xu, vy l chng ti bng nhau. Chng
ti tiu nhng ng nm xu u tin ca mnh Ngi nh kinh hong, vn chng lm ti ti s
cht no, ti ti bc vo phng lp by en thui v c dn i loanh quanh bi mt con ma c
rng tm thi trong v c hng dn r vo nhng mn c cho l b phn cu thnh con
ngi. "y l i mt," chng ti c ni cho bit khi chm vo hai qu nho bc v trn
mt ci a. "y l tri tim," vn to cm gic ging l gan khi cn sng. "Nhng th ny l
bao t v rut," v tay chng ti c nht vo mt a m si lnh ngt.
Cecil v ti gh qua vi quy na. Bn ti mi a mua mt gi ko t lm ca b quan ta
Taylor. Ti mun chi tr dng rng cn nhng qu to tri bp bnh trong chu, nhng Cecil
ni lm th mt v sinh lm. M n ni n c th ly mt th g t u ca ngi khc chui
vo trong cng mt ci chu. "By gi trong th trn ny khng c th g b ly u," ti phn
i. Nhng Cecil ni m n bo khng hp v sinh khi n sau ngi khc. Sau ti hi bc
Alexandra v chuyn ny, v bc ni nhng ngi cn nhng quan im nh th thng l
nhng k bon chen trong x hi.
Chng ti nh mua mt ming ko b th nhng tay a tin ca b Merriweather xut hin bo
chng ti n hu trng, n lc phi chun b ri. Hi trng ang dn y nhc ngi. Ban
vc ny tr thnh vng an ton cho mt nn dn ch, nhng chin dch u tin ca ng cng l
chin dch cui cng. Nhng mnh lnh ca ng c truyn ti qua mt phi vin Da thn
thin v tin v pha Nam. Sau khi nghin cu a y ca mt thn cy xc nh hng no l
hng Nam, v b ngoi tai li khuyn ca nhng thuc cp vn mo mui sa sai ng, i t
Maycomb thc hin mt chuyn hnh trnh cng quyt nhm nh tan k th v khin binh lnh
ca ng i lc v hng Ty Bc trong rng nguyn sinh n cui cng c nhng ngi
khn hoang gii cu khi h i su vo ni a.
B Merriweather k l khong ba mi pht v nhng chin cng ca i t Maycomb. Ti pht
hin ra rng nu qu xung ti c th nht u gi vo trong trang phc ca mnh v sau cng
ngi xung c. Ti ngi xung lng nghe bi ni chuyn ca b Merriweather v ting trng
trm v ri ng hi no khng hay.
Sau ny h ni rng b Merriweather dnh ht tm tr ca b vo mn cui cng trng l ny,
rng b ngn nga, "Gi-m b-ng," vi mt nim tin hnh thnh khi thy nhng cy thng v
nhng ht u u ra sn khu ng thi im. B ch vi giy ri gi, "Gi-m b-ng?" Khi
khng c g xut hin, b go ln, "Gim bng!"
Hn ti nghe ting b trong gic ng, hoc ban nhc chi bi Dixie nh thc ti, nhng khi
b Merriweather tro ln trn sn khu vi l c tiu bang ti mi quyt nh bc ra. Quyt
nh ny qu khng ng lc khi ngh tt hn ti nn bt kp nhng a khc.
Sau ny h ni vi ti rng quan ta Taylor i ra pha sau hi trng v ng v u gi ca
ng mnh n b Taylor phi mang cho ng mt ly nc v mt vin thuc.
C v nh b Merriweather thnh cng, mi ngi khen ngi nh th, nhng b chp ly
ti hu trng v ni ti lm hng c mn hot cnh ca b. B lm ti cm thy kh chu,
nhng khi Jem n dn ti v, anh rt thng cm. Anh ni t ch ngi anh khng thy r
trang phc ca ti. Lm th no anh bit ti cm thy kh chu di lp trang phc th ti khng
bit, nhng anh ni ti din cng tt, ti ch ln tr c cht xu, c vy thi. Jem ang tr nn tt
gn bng b Atticus trong vic lm bn cm thy d chu khi mi vic b trc trc. Hu nh Jem khng ch c th dn ti i qua m ng , m anh cn bng lng ch hu trng vi
ti cho n khi khn gi v ht.
"Em mun ci n ra khng, Scout?" Anh hi.
Chng ti im lng i. "Ht mt cht ri," ti ni. "Anh ngh g vy?" Ti quay sang nhn anh,
nhng bng dng anh kh m thy r.
"Hnh nh anh nghe c ci g ," anh ni. "Dng li cht i."
Chng ti dng li.
"C nghe g khng?" Anh ni.
"Khng."
Chng ti i cha ti nm bc th anh bo dng li ln na.
"Jem, b anh tnh nht em h? Anh bit l em qu ln....."
"Im no," anh ni, v ti bit anh khng a.
m im ng. Ti c th nghe r hi th ca anh ngay cnh ti. Thnh thong c mt cn gi nh
bt ng lm mt i chn trn ca ti, nhng l tt c nhng g cn st li ca mt m ha
hn y gi. y l s yn tnh trc mt cn bo. Chng ti lng nghe.
"Ch c ting con ch gi," ti ni.
"Khng phi n," Jem p. "Anh ch nghe ting khi mnh i, nhng khi dng li anh khng
nghe thy na."
"Anh nghe ting trang phc ca em ku st sot ch g. i, anh nhim Halloween ri...."
Ti ni vy trn an ti hn l Jem, chc l th, khi chng ti bt u i tip, ti nghe thy
ting ng m anh va ni. N khng phi t trang phc ca ti.
"Chc ch l thng qu Cecil," Jem ni ngay. "N khng h c mnh na u. ng n
ngh mnh ang vi."
Chng ti i chm li gn nh b. Ti hi Jem lm sao Cecil c th theo chng ti trong m ti
th ny, rnh ch h chng ti t sau lng.
"Anh thy c em m, Scout," Jem ni.
"Sao c? Em u thy anh."
CHNG 29
B
Ti i n bn b Atticus v cm thy hai cnh tay ng vng qua ngi ti. Ti vi u vo lng
ng. "Ti chu bt u v nh. Chu bo Jem, em b qun i giy ri. Ti chu lt t quay li
tm th n tt. Jem ni mai n ly........."
"Scout, ni ln ln cho ng Tate nghe r," b Atticus ni. Ti b ln i ng.
"Ri Jem ni im mt lt. Chu ngh anh y ang suy ngh - anh y lun lun mun lm ngi ta
im lng anh y suy ngh - ri anh y ni anh y nghe thy g . Ti chu ngh l Cecil."
"Cecil?"
"Cecil Jacobs. Ti nay n h ti chu c mt ln, v ti chu ngh l n. N trm mt tm
vi. H thng hai mi lm xu cho b trang phc p nht, chu khng bit ai ginh c
n....."
"Chu u khi chu ngh l Cecil?"
"Mi ra khi trng mt cht. Chu ht mt cu vo mt n..."
"Chu ht ci g?"
"Cecil l con g mi gh mp , chu ngh vy. Ti chu khng nghe thy g..... sau Jem la to
xin cho hay cu g i loi nh vy ln n nh thc c ngi cht..."
"Ch cht, Scout," ng Tate ni. "ng Finch, ng c nghe thy chng khng?"
B Atticus ni ng khng nghe thy. ng ang bt radio. Bc Alexandra cng bt mt ci khc
trong phng bc. ng nh bi v bc bo ng vn nh mt cht bc nghe c radio ca bc.
B Atticus mm ci, "Ti lun bt radio hi ln."
"Khng bit nhng ngi lng ging c nghe c g khng...." ng Tate ni.
"Chc khng u, ng Heck. Hu ht h u nghe radio hoc i ng cng lc vi g. Maudie
Atkinson c th cn thc, nhng ti khng chc."
"Ni tip i, Scout," ng Tate ni.
"Ri sau khi Jem ht to mt ting ti chu li i tip. ng Tate, chu b trm trong b ha
trang nhng chu vn nghe thy. chu mun ni ting bc chn. N i theo khi ti chu i v
dng li khi ti chu dng. Jem ni ng ta thy c chu v b Crenshaw c pht sn chiu
sng trn trang phc ca chu. Chu l mt ming gim bng."
Khi ti ch vo ng, lng bn tay ng trt nh, li nhng vt m hi nhn trn tng, v ng
mc ngn tay ci vo tht lng. Mt cn co tht nh k l lt qua thn ngi, nh th ng nghe
ting mng tay co vo phin , nhng khi ti hoang mang nhn ng th v cng thng t t
bin khi mt ng. i mi ng ta n thnh mt n ci bn ln, v hnh nh ngi hng xm
ca ti m i trong dng nc mt bt ng ca ti.
"Xin cho, ng Boo," ti ni.
CHNG 30
"ng Arthur ch, cc cng," b Atticus ni, nh nhng sa li ti. "Jean Louise, y l ng
Arthur Radley. B tin l ng y bit con."
Nu b Atticus c th thn nhin gii thiu ti vi Boo Radley vo mt thi im nh by gi,
..... l b Atticus.
Boo nhn ti chy theo bn nng n chic ging Jem ang nm, v chnh n ci bn ln n
trn mt ng. Qu mc c, ti c giu mt bng cch chi vo Jem.
"y y, ng ng anh con," b Atticus ni.
ng Heck Tate ngi nhn Boo chm ch qua cp knh gng sng ca ng. ng nh m ming
ni th bc s Reynolds t hnh lang bc vo.
"Mi ngi ra thi," ng ni khi ng bc ti ca phng. "Cho bui ti, Arthur, hi ny y
ti khng thy ng."
Ging ca bc s Reynolds vui ti nh bc chn ca ng, nh th ng ni cu mi ti trong
cuc i ca mnh, mt thng bo gy sng st cho ti thm ch cn hn vic cng phng vi
Boo Radley. D nhin.... ti ngh, c Boo Radley i khi cng b bnh ch. Nhng mt khc ti
khng dm chc.
Bc s Reynolds mang mt ci ti ln qun trong t bo. ng t n xung bn ca Jem v ci
o khoc ra. "Gi hn chu hon ton hi lng v anh chu cn sng ri h? bc ni cho chu
l lm sao bc bit. Khi bc khm cho cu ta, cu ta bc. Phi lm cho cu ta m i mi
ng vo cu ta c. Thi ra ngoi i," ng ni vi ti.
"m..." B Atticus ni, lic nhn Boo. "Heck ny, ti mnh ra hng hin trc i. Ngoi c
nhiu gh lm, m tri vn cn m."
Ti t hi ti sao b Atticus mi chng ti ra hin trc m khng vo phng khch, ri ti hiu
ra. n phng khch qu sng.
Chng ti ln lt i ra, trc tin l ng Tate - b Atticus ch ng ngay ca dn ng cho
ng. Ri ng i v i theo sau ng Tate.
Ngi ta c thi quen lm nhng cng vic hng ngy ngay c trong nhng iu kin k cc
nht. Ti cng khng l ngoi l, "i no, Arthur," ti nghe mnh ni, "ng khng bit r ngi
nh ny. Chu s dt ng ra hin nh."
ng nhn xung ti v gt u.
Ti dn ng i qua hng lang v i ngang phng khch.
"Sao ng khng ngi, ng Arthur? Ci gh bp bnh ny m v d chu lm."
Tr tng tng nh b ca ti v ng ta sng li ln na: ng s ngi trn hin nh... mnh c
my ngy p tri lin tip, phi khng, ng Arthur?
Phi, my ngy p tri lin tip. Cm gic c phn h o, ti dn ng n chic gh cch xa b
Atticus v ng Tate nht. N nm hon ton trong bng ti. Boo s cm thy thoi mi hn trong
bng ti.
B Atticus ang ngi trn gh xch u, ng Tate ngi trn mt chic gh cnh ng. n t ca s
phng khch ri thng vo h. Ti ngi cnh Boo.
"Heck ny," b Atticus ang ni, "ti on vic cn lm.... Cha i, ti ang mt tr nh...." B
Atticus y knh ln v ch xt mt. "Jem cha n mi ba...khng, n mi ba ri.... ti khng
nh r. Nhng d sao chuyn cng ra trc ta n ht...."
"Ci g ra, ng Finch?" ng Tate nhc ci chn ang bt cho v chm ti.
"D nhin r rng l trng hp t v, nhng ti s phi n vn phng v tm kim...."
"ng Finch, ng ngh Jem git Bob Ewell h? ng ngh vy h?"
"ng nghe nhng g Scout ni ri , khng cn nghi ng g v chuyn ny. Con b ni Jem
ng dy v li hn ta ra khi con b... chc chn bng cch no n v c con dao ca
Bob Ewell trong bng ti.. ngy mai chng ta s tm ra."
"-ng Finch, nghe n," ng Tate ni. "Jem khng h m Bob Ewell."
B Atticus im lng mt lt. ng nhn ng Tate nh th ng nh gi cao iu ng y ni. Nhng
b Atticus lc u.
"Heck, ng tht t t v ti bit ng lm iu v lng tt, nhng ng by ra bt c chuyn g
nh vy."
ti tht bi hon ton, nhng ti l tt c nhng g chng c. Trc khi Jem nhn vo bt c
ngi no khc, n s nhn vo ti, v ti c sng ti c th thng thn nhn li n.....Nu ti
ng la vi mt chuyn nh vy, ti khng th thng thn nhn vo mt n, v vo ci ngy ti
khng lm c iu ti bit ti s mt n. Ti khng mun mt n vi Scout, bi v chng l
tt c nhng g ti c. "
"ng Finch," ng Tate vn chn chn trn sn nh. "Bob Ewell t trn con dao ca hn. Ti c
th chng minh iu ."
B Atticus quay sang. Hay tay ng thc vo ti. "Heck ny, ng thm ch khng th nhn v ny
theo cch ca ti sao? ng c con, nhng ti gi hn ng. Khi con ti ln ti l mt ng gi
nu ti cn sng, nhng ngay by gi ti l........ nu chng khng tin ti, chng s khng tin bt
c ai. Jem v Scout bit chuyn g xy ra. Nu chng nghe th trn ti ni mt iu g
khc vic xy ra....Heck, ti s khng cn chng na. Ti khng th sng ngoi th trn theo
kiu ny v sng nh theo kiu khc."
ng Tate lc l trn gt chn ng v ni mt cch kin nhn, "Hn vt Jem xung, hn vp v r
cy v... nhn n, ti c th cho ng thy."
ng Tate thc tay vo ti bn hng v rt ra mt con dao bm. Khi ng ta lm th, bc s
Reynolds bc ra ca. "a con trai... , ngi cht di tn cy , bc s, ngay bn trong sn
trng. C n pin khng? Tt hn nn ly ci ny."
"Ti c th li xe ti ri bt n xe ln," bc s Reynolds ni, nhng vn ly n pin ca ng
Tate. "Jem n ri. Ti ngh l ti nay cu y khng tnh dy u, cho nn ng lo. l con dao
git ng ta h, Heck?
"Khng, tha ng, n vn cn cm trong ngi hn ta. Nhn chui dao th thy ging loi dao
lm bp. Hin gi chc Ken c mt y vi xe ch xc, bc s, tm bit."
ng Tate bm m con dao, "N ging nh vy n," ng ni. ng cm con dao v gi b nh b
vp; khi ng chm ti cnh tay tri ca ng chi xung trc mt ng. "Thy cha? T m
mnh xuyn qua lp tht mm gia cc xng sn. Ton b sc nng ca hn ln n."
ng Tate ng con dao li v nht n tr vo ti. "Scout tm tui," ng ni. "Con b qu s n
khng bit chuyn g xy ra."
"ng s phi ngc nhin ," b Atticus ni mt cch nghim khc.
ng Tate i nh nhng quanh hin nh. " khng phi l quyt nh ca ng, ng Finch, tt c
l ca ti. N l quyt nh ca ti v trch nhim ca ti. Ln cui, nu ng khng nhn n theo
cch nhn ca ti, ng chng th lm g c u. Nu ng mun th, ti s gi thng vo mt
ng rng ng l k ni di. Con trai ng khng h m Bob Ewell," ng ni chm ri, "tuyt i
khng h lm c chuyn g i loi nh th v gi ng bit m. N ch mun mt chuyn l
a n v em gi v nh an ton."
ng Tate thi m bc. ng ngng ngay trc mt b Atticus v quay lng v pha chng ti.
"Ti khng phi l ngi rt tt, tha ngi, nhng ti l cnh st trng ht Maycomb. sng
th trn ny c i v ti gn bn mi ba tui. Bit mi vic y t trc khi ti ra i. C
mt chng trai da en cht chng v l do g c, v ngi n ng ny chu trch nhim cho ci
cht . Ln ny hy ngi cht chn ngi cht. ng Finch. Hy n ngi cht chn ngi
cht."
ng Tate i n ch gh xch u v cm m ln. N nm cnh b Atticus. ng Tate vut ngc
tc ra sau v i m ln.
"Ti cha tng nghe ni rng s l phm php nu mt cng dn c ht sc mnh ngn khng
cho mt ti c xy ra, v chnh xc l iu anh ta lm, nhng c th ng cho rng nhim v
ca ti l phi ni cho c th trn ny bit chuyn v khng c m n i. Bit sau s xy ra
chuyn g khng? Tt c ph n Maycomb ny, k c v ti, s g ca nh anh ta mang theo
bnh xp. Theo ti ngh, ng Finch, bt gi mt ngi vn gip rt nhiu cho ng v cho
c th trn ny ri li anh ta ra cng vi cung cch rt r ca anh ta trc cng chng... vi ti,
l mt ti c. l mt ti c v ti khng nh cha n trong u ti u. Nu l bt c
ngi n ng no khc th li khc. Nhng khng phi ngi n ng ny, ng Finch."
ng Tate ang c o mt ci l trn sn nh bng mi giy ca ng. ng ko m, ri ng ch
xt cnh tay tri. "Ti chng l g c, ng Finch, nhng ti vn l cnh st trng ht Maycomb
v Bob Ewell t trn con dao ca hn. Chc ng ngon, tha ngi."
ng Tate bc khi hng hin v bng qua sn trc. Ca xe ng ng sm v ng li xe i.
B Atticus ngi nhn xung sn nh hi lu. Cui cng ng cng ngng u ln. "Scout," ng
ni, "ng Ewell t trn con dao ca ng, chc con hiu ch?"
CHNG 31
K
hi Boo Rayley lot xot ng dy, nh n t cc ca s phng khch chiu lp lnh trn trn
ng. Mi c ng ca ng u khng chc chn nh th ng khng bo m tay v chn mnh
chng ti, ti c th thy chic xch u hng hin, nh ca c Rachel ng sau nh ti, hi
khut. Thm ch ti c th thy nh ca b Dubose.
Ti nhn ng sau. Bn tri cnh ca nu l mt ca chp di. Ti i ti , ng trc n, ri
quay li. Vo ban ngy, ti ngh, bn c th nhn thy tn ng t bu in.
Ban ngy... trong u ti, m tn. l ban ngy v hng xm bn rn. C Stephanie
Crawford bng qua ng k tin tc mi nht cho c Rachel. C Maudie ci ngi bn nhng
bi quyn kh ca c. l ma h, v hai a tr chy lu tu theo l ng v pha ngi
n ng xa ang tin n. Ngi n ng vy tay, v hai a tr ua nhau chy n bn ng ta.
Vn l ma h, v bn tr n gn hn. Mt cu trai l bc dc l ng li theo chic cn cu
ng sau. Mt ngi n ng ng i hai tay chng nnh. Ma h, v bn tr ca ng ta chi
trong sn trc vi bn b chng, trnh din mt v kch nh l lng do chng t ba ra.
l ma thu, v hai a con ca ng ta nh nhau trn l ng trc nh b Dubose. Cu con
trai gip em gi n ng dy, v chng i v nh. Ma thu, con ci ng ta chy lp xp ti lui
gc ng, nim vui sng v bun phin ca ngy hm . Chng dng trc ngay cy si ln,
thch th, lng tng, s hi.
Ma ng, v bn tr ca ng ta run ry cng trc, in bng vo mt ngi nh ang chy. Ma
ng v mt ngi n ng bc xung lng ng lm rt knh ca ng v bn mt con ch.
Ma h, v ng theo di tri tim tan v ca bn tr con ng. Ma thu li v, v bn tr ca Boo
cn ng.
B Atticus ng. C ln ng ni bn khng bao gi thc s bit mt ngi cho n khi bn
vo a v ca h v c x theo kiu ca h. Ch ng bn hng hin nh Radley cng .
n ng m i di hng ma bi ang ri. Trn ng v nh, ti cm thy mnh rt gi,
nhng ch nhn vo chp mi mnh ti c th thy nhng ht sng tuyt p, nhng hai mt tp
trung nhn vo mt ch qu gn lm ti chng mt nn ti b tr . Trn ng v nh, ti ngh
ni vi Jem v chuyn ny vo ngy mai mi hay lm sao. Anh s tc in ln v b l n n
anh s khng ni chuyn vi ti trong nhiu ngy. Khi i v nh, ti ngh Jem v ti s ln
ln nhng khng cn nhiu iu g cho chng ti hc, c l tr mn i s.