Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 1180

ZARATHUSTRA NI NH

TH
(ALSO PRACH ZARATHUSTRA)
Nh xut bn Vn hc v Nh Nam n
hnh, 2008
Dch gi: Trn Xun Kim
nh my: Sun Minh
Thc hin ebook: gigantos

MC LC

Nhng
bi
thuyt
gio
ca
Zarathustra
V ba cuc ha thn
V nhng ging ta v c hnh
V nhng ngi nui o tng th gii
bn kia
V nhng k khinh mit thn xc
V nhng hoan lc v am m
V ngi ti nhn mt mt
V c v vit
V ci cy trn nh ni
V nhng k rao ging s cht
V chin tranh v cc chin s
V thn tng mi
V nhng con rui cng trng
V s trinh khit
V bng hu

V
V
V
V
V
V
V
V

mt nghn l mt mc ch
tnh yu k lng ging
nhng con ng ca k sng to
nhng thiu n v b gi
vt cn ca con rn c
con ci v hn nhn
ci cht t nguyn
c hnh ban pht

Phn th hai
a b vi tm gng
Trn nhng hn o Vnh Phc
V nhng k c lng thng xt
V cc linh mc
V nhng con ngi c hnh
V m tin dn
V nhng con nhn c

V nhng nh hin trit ni danh


D khc
V khc
M khc
V s chin thng t thn
V nhng con ngi cao nh
V x s vn minh
V tri thc bng trinh
V nhng nh hc gi
V nhng thi s
V nhng bin c v i
Vin bc s tin tri
V s cu chuc
V s e d cn trng ca loi ngi
Gi pht im lng nht

Phn th ba

K lang thang phiu bt


V o tng v n ng
V nim lc phc bt c d
Trc bui rng ng
V c hnh lm cho ti tin nh b
Trn ni liu
V s tha th b qua
V nhng k bi gio
Tr li qu hng
V ba iu xu c
V tinh thn tr n nng n
V nhng bng gi tr c v mi
K bnh phc
V ni kht vng mnh mng
V khc th nh
By n tch (hay l Khc ca thun
mnh)

Phn th t
L hin mt
Ting ku thng kh
m o vi cc ng vua
Con a ht mu
Vin php s
Min dch
K xu x nht loi ngi
Ngi n xin t nguyn
Chic bng
Ng thin
Cuc cho mng
Ba n cui cng
V con ngi thng ng
Su ca
V khoa hc

Gia nhng nng gi th sa mc


Thc tnh
L trng dnh cho con la
Khc ht cung say
Du hiu

Ph lc
Nietzsche:
nm tn
Zarathustra
I
II
III
IV
V
Ch thch ca ngi dch

vn

Gii thiu
Friedrich Nietzsche sinh ngy 15 thng Mi nm
1844 ti Rcken, tnh Turin, ni cho i trc y
ca nh thn hc Luther, cha ra phong tro Ci
cch. Khi Nietzsche c nm tui th ngi cha, mt
mc s phi Luther, qua i. Gia nh cu b dn v
Naumburg, mt thnh ph nh, vo nm sau . Vo
tui ny, Nietzsche t ra l mt cu b m o,
thng minh, trnh trng v c ngi ta t cho
bit danh l ng mc s con. Ngay t lc cn nh v
sut thi nin thiu, Nietzsche lm th v sng tc
nhc, nhng v khc, nhng giai khc ca ngi t tin

gc Ba Lan ca mnh, nhng b tc dng h Nietzski


b ngc i phi trn khi qu hng.
T nm 14 tui (1858), Nietzsche c gi vo hc ti
trng trung hc Schulpforta, mt ni ni ting tng
o to ra Klopstock, Novalis, Fichte v anh em nh
Schlegel. n nm 20 tui (1864), Nietzsche vo i
hc Bonn, nhng ch hc y mt nm th b qua i
hc Leipzig theo v gio s ng hm m, nh ng hc
thi danh Ritschl.
Bin c quan trng nht khi Nietzsche 21 tui l vic
ng tnh c khm ph ra tc phm ca Schopenhauer
trong mt tim sch c. Nh Malebranche khm ph
ra Descartes, nh Kant khm ph ra Hume, Nietzsche
bng hong ngy ngt. Nietzsche mua ngay mt s
sch mang v nh c, c lin min khng ngng
ngh trong sut hai tun l lin, tr vi gi gc xung
ng.
Mt bin c quan trng khc thuc lnh vc tnh cm
xy ra khi Nietzsche c hi kin nhc s ti danh m
ng hng ngng m, Richard Wagner. Lc
Nietzsche 24 tui. Nh ngh s ln v k ngng m
tr tui rt tm u hp, v c hai u cng say m

trit hc Schopenhauer.
Nm sau, do s tin c ca Ritschl, y l mt thin
ti, Nietzsche c mi lm gio s i hc Ble
Thy S v mn ng hc c in (Hy Lp, Latinh) d
ng cha trnh lun n tin s, v mi 25 tui. Ging
dy c mt nm, Nietzsche c mi lm gio s
thc th.
Thng Nm nm 1869, Nietzsche n thm gia nh
Wagner ng ti Tribschen do li mi ca ng ny.
Nhc s ti hoa tui gn lc tun lc y ang sng vi
ngi v tr Cosima, con gi ca nhc s Liszt v l v
ly d ca nhc trng Haus von Bulow. Ngi thiu
ph thng minh, say m v cao qu y gi nn trong
tm cm Nietzsche mt ngng vng am m nng
chy nhng cm nn v vng. Theo li Andler, T y
khi u mt thin tnh s cao p nht ca th k
XIX, thin tnh s cm lng v au xt m mi n
ngy nay vn cha mt ai bit r.
Nm 1870, chin tranh Php-c bng n, lc ny,
Nietzsche nhp quc tch Thy S, nhng vn tnh
nguyn phc v trong on cu thng, a cc
thng binh v c. Nhng chng bao lu, Nietzsche
khm ph ra cuc chin gi l chng xm lng

thc cht li l mt cuc chin tranh xm lc. ng


gh tm v quay v Ble, sau khi mc bnh kit l
v yt hu. T y sc khe ca ng suy sp v
chng bao gi phc hi c nh c.
Nm 28 tui (1872), Nietzsche xut bn tc phm u
tin: Khi nguyn bi kch Hy Lp t tinh thn m
nhc (Die Geburt der Tragdie aus dem Geiste der
Musik). V nm sau, Nietzsche cho n hnh hai phn
u ca cun Quan im phi thi (Unzeitgemsse
Betrachtungen): David Strauss, K tn ngng v
Nh vn (David Strauss, der Bekenner und
Schriftsteller) v V s s dng v nguy hi ca s
hc i vi i sng (Vom Nutzen und Nachteil der
Historie fur das Leben).
Phn ba ca cun Quan im phi thi c xut bn
nm 1874 di tn Schopenhauer, Nh Gio dc
(Schopenhauer als Erzieher), v phn th t cng l
phn cht, c n hnh hai nm sau (1876) gii
thiu Richard Wagner ti Bayreuth (Richard Wagner
in Bayreuth).
T 1874, sc khe Nietzsche cng lc cng ti t. n
thng Su nm 1875, bt u bnh nn ca Nietzsche.
Nhng cn au u nh ba b, d dy qun tht kinh

hn, lm nn ma lin min c khi n vi gi, mt


nhc nhi khng chu ni khi tip xc vi nh sng hi
chi. Ma H nm 1876, Nietzsche ri i hc ln
ng dng bnh. Nietzsche t Thy S i , thm
Gne, Pise, Naples v sng vi thng ti Sorrente cng
ngi bn gi qu tc ln tui, c Malwida von
Meysenbug.
Nm 1878, Nietzsche n hnh cun Con ngi, !
Qu i l Ngi (Menschliches, Allzumenschliches).
ng cng np n xin t chc gio s i hc v bnh
hon lin min khng th ging dy c. T y tr
v sau, trong mi nm lin tip t 1879 n 1889,
nm no Nietzsche cng cho cho i mt tc phm
mi, mc du ng sng trong tnh trng ba phn t l
au n, phn cn li l kit lc; cc tc phm ny
do cc bn b ca Nietzsche chp li ghi ch, v cha
bn tho h ng.
Nm 1879: Quan im v Phng ngn (Vermischte
Meinungen und Sprche) c xut bn nh phn Ph
lc ca cun Con ngi, ! Qu i l Ngi. Nm
1880: K lang thang phiu bt v Chic bng (Der
Wanderer und sein Schatten), c xem nh on th
nh v l on cht ca cun Con ngi, ! Qu i

l Ngi. Nm 1881: Bnh minh (Die Morgenrte).


Nietzsche sng qua ma ng v ma Xun ti Gne,
ma H ti Sils Maria (Engadin), ma Thu ti Gne.
Nm 1872: Tri thc hoan say (Die Frhliche
Wissenschaft). Nietzsche thay i ch lun: ma
ng ti Gne; ma Xun ti Messina; ma H ti
Tautenburg vi c bn gi mi, Lou Salom, v ngi
em gi Elisabeth; ma Thu sng ti Leipzig; thng
Mi mt nm , Nietzsche i Rapallo. Sau ln t
tnh tht bi vi Lou Salom qua trung gian ca mt
ngi bn, Nietzsche in cung toan ung c dc
t t ba ln.
Ma ng 1883, khi 39 tui, Nietzsche bt u vit
phn th nht ca bn trng thi Zarathustra ni
nh th ti Rapallo. Thng Ba v thng T, Nietzsche
i Gne; thng Nm sng ti Rome. Ma H i Sils
Maria, ni y Nietzsche hon tt phn th hai ca tc
phm Zarathustra.
Trong nm nm lin tip, t 1883 n 1888, mi ma
H Nietzsche u v Sils Maria, v mi ma ng
u n ngh ti Nizza.
Thng Ging nm 1884, Nietzsche vit xong phn th
ba ca cun Zarathustra ti Nizza. Phn cht ca tc

phm c hon tt trong ma ng nm sau, 1885,


ti Nizza v Mentone.
Nm 1883, xut bn cun Bn kia ci b Thin c
(Jenseits von Gut und Bse), v nm 1887 cun Tin
n mt ph h lun l (Zur Genealogie der Moral).
Nm 1888 l nm sc sng to ca Nietzsche tun
trn mnh lit nht. Nietzsche n hnh cun Trng
hp Wagner (Der Fall Wagner) v vit xong bn cun
khc: Hong hn ca nhng thn tng (Die
Gtzen-Dmmerung) c in ra nm 1889; tc phm
t truyn Ecce Homo, c n hnh ln u nm
1908, sau khi Nietzsche t trn; K chng Cha (Der
Antichrist) v Nietzsche chng Wagner (Nietzsche
contra Wagner) c in chung mt tp nm 1895.
Sau mi nm ging dy ti i hc, tip n mi
nm n dt sng tc, nm 1889 m ra mt giai on
mi nm mi trong cuc i Nietzsche. Vo thng
Ging nm 1889, khi chng kin cnh mt ngi phu
xe nh p tn nhn vo u mt con nga ngoi
ng ph Turin, Nietzsche chy n qu xung m
c con vt khn nn, du dng hn ln n, ri xy xm
ng ln ra. T Nietzsche sng trong mt tnh trng
t lit hon ton v thn xc ln tm hn, cho n khi

t gi ci i ti Weimar, kinh ca Goethe v


Schiller, vo ngy 25 thng Tm nm 1900. Thi hi
Nietzsche em v an tng ngha trang Rcken.
Nhng ghi ch ca Nietzsche t nm 1883 n 1888,
v sau c thu tp li v n hnh di tn chung l
ch cng lc (Der Wille zur Macht).
nh hng Nietzsche tht rng ri v su m. Ngay
t khi Nietzsche cn sng, vo nm 1888, Georg
Brandes ging dy t tng ca ng ti i hc
Copenhague. Sau y, ta ch k mt s t nh vn, nh
th ln chu nh hng v tn th ng: Rilke, Stefen
George, Thomas Mann, Shaw... Trong lnh vc trit
hc, Nietzsche c xem l mt trong nhng ng t
ca trit hc hin sinh; Jaspers, Heidegger, Sartre
u l nhng k theo Nietzsche, vt Nietzsche hoc
chng Nietzsche. Trong gii m nhc, Richard Strauss,
Mahler v Delius em tc phm Nietzsche ph
nhc. Hng nm, con s nhng sch v v tp ch vit
v Nietzsche bng mi th ting trn th gii t
n mt s lng khng l.
Trong thin t truyn Ecco Homo (y l con ngi
y!). Nietzsche thut li t m s khai sinh v phi

dng khc trng thi Zarathustra m ta c th ghi


thnh nin biu nh sau:
Thng 8.1881: ti Surleij, bn mt tng dng,
Nietzsche t nhin b trn ngp chi la bi th kin
v s Quy hi vnh cu ca vn vt. T y, th kin
ny s m nh tm hn Nietzsche khn ngui v s tr
thnh mt trong nhng ch chnh yu ca t tng
Nietzsche.
20.8.1881: Nietzsche phc ha d nh vit mt bi
trng thi gm bn phn, lin quan n nh tin tri
Zarathustra, ly tn l Ng thin v Vnh cu (Mittag
und Ewigkeit).
Thng 1.1883: mi tm thng sau th kin Surleij,
Nietzsche nhn thy ... Mt ha th thnh Hai - V
Zarathustra bc qua bn cnh ti... Rapallo.
n lc chn mi cho tri cy sng to. Nietzsche
thng ni a l ng ging nh loi voi, phi hoi thai
sut mi tm thng tri mi sinh h.
T 1 n 10.2.1883: trong mi ngy lin, Nietzsche
vit lin min mt mch xong phn th nht ca tc
phm. n thng Su nm 1883, phn ny c n
hnh bi nh xut bn Schmeitzner Leipzig.

T 26.6 n 6.7.1883: cng lin tc mt mch trong


vng mi ngy, Nietzsche vit xong phn th hai, sau
c nh Schmeitzner n hnh vo thng Chn
cng nm.
T 8 n 20.1.1884: ti Nizza, Nietzsche hon thnh
phn th ba ca tc phm, c n hnh vo thng Ba
nm 1884 bi cng nh xut bn.
Thng 1 n thng 2.1885: vit xong phn th t ti
Nizza v Mentone, sau ch in thnh bn mi bn vo
thng T nm 1885 bng tin ring ca Nietzsche,
dnh tng bn b. Nietzsche ch gi tng by bn.
n nm 1892, ln u tin tc phm gm c bn phn
mi c in chung thnh mt tp. V sau Nietzsche
d nh vit tip phn th nm kt thc bn trng
thi by gi c quan nim nh mt bi kch, trong
Nietzsche d tnh trnh by ci cht ca nh tin tri
Zarathustra. Zarathustra cht v rao ging chn l
khng khip nht v s Quy hi vnh cu, chn l dy
rng vn s s quay tr v thm v lng ln trong
vng trn trm lun v hn, Zarathustra dy con ngi
chc phc cho th gii, cho loi ngi, v tht ln ting
Vng thun mnh vi tm lng bit n thm t. Nhng
phn th nm ny, khng bao gi cho i, mt phn v

cm hng ca Nietzsche cn, mt phn v nhng


nhu cu ph bnh, bt chin khc.
Nietzsche thm nh rt sng sut v cng trnh sng
to v suy t ca mnh. ng vit trong th gi cho nh
xut bn. y l mt bi th, mt cun Phc m th
nm, mt iu mi l tuyt vi cha c tn gi. V
vit cho Rohde: Tt c nhng iu cha ng trong
cun Zarathustra u c o, k diu v song, t
trc gi cha tng c ai ni n. K no trm
mnh m say trong tc phm, s tr li sng gia loi
ngi vi mt b mt i mi. Ri trong Ecce Homo:
Cha tng c k no vit c mt bi th nh
th, cha tng bao gi c ngi no m li cm xc v
au kh su xa n th. Ch c mt v thn linh, mt
Dionysos mi c th au kh n nh vy.
Zarathustra mang cha tt c nhng bnh minh, nhng
chiu t, nhng hang ng, nhng ni , nhng n s,
nhng m ng, nhng con d th, nhng tht vng,
nhng hn hoan, nhng n au cm nn, nhng ph
phng tn bo m th mng v song... v theo li
nhng nh ph bnh tr danh: cha bao gi ngn ng
c li c a dn n mt hnh thc ph din
dim l n th.

V ni dung, Zarathustra cha ng tt c nhng


tng nn tng ca t tng Nietzsche: Siu nhn,
Quy hi vnh cu, ch cng lc.
i vi nhng c gi cn o su t tng trit hc
Nietzsche trong cun Zarathustra, chng ti xin c
bit gii thiu hai tc gi sau y:
1) Martin Heidegger: Nietzsche hai tp, n. x. b.
Pfullingen (1961), Was heisst denken? Tbingen
(1954), t trang 19-47 v trang 61-78; v bi
Zarathustra l ai? trong cun Vortrge und Aufstze
(1954).
2) Eugen Fink: Nietzsche Philosophie, n. x. b.
Kohlhammer (1960), t trang 59-110. (Ngoi tr hai
tp Nietzsche ca Heidegger, tt c cc tc phm va
k u dch sang Anh ng hay Php ng).
Zarathustra l tn mt nh tin tri Ba T c
Nietzsche s dng lm nhn vt chnh cho bi trng
thi, v Nietzsche cho rng ngi Ba T l nhng ngi
u tin quan nim c lch s nh mt ton b v
i gm nhng lot tin ha k tc, mi giai on li
c tin bo bng s xut hin ca mt v tin tri.
Tn tc phm Zarathustra ni nh th c

Nietzsche cm hng t li m u ca tt c nhng


kinh in Pht gio: evam me sutam, c ngha l: ti
nghe (c Th Tn thuyt) nh th. nh hng
Pht gio m Nietzsche tip nhn c qua
Schopenhauer, ri qua s tm hiu ca ring ng, ri
chiu nhng lung sng mi trn khun mt v nhn
cch ca Zarathustra. Do , nhn Zarathustra nh
mt thin s Pht gio, vi tt c cung cch tn bo
ngang tng ca mt thin s, hoc nhn Zarathustra
nh mt b tt th hin nghch hnh, chng ta s d
dng tm lnh c nhng g Zarathustra ni v
nhng g cn c phong kn n mt sau li ni ca
Zarathustra.
Tc phm gm c bn phn v mt phn T Ngn
khai tu, c xp vo phn th nht. S phn chia
thnh bn phn tng ng vi nhng khong thi gian
m Zarathustra tr li vi ni c n, qu hng mun
thu. Phn th nht bt u khi Zarathustra gi bit
qu hng v h bic ca qu hng ln ni vo
nm ba mi tui. Mi nm sau, Zarathustra h san
rao ging o l. Trong rng su, Zarathustra gp mt
bc thnh n s cha bit rng Thng cht;
chn cng trng, ni Zarathustra ng li cng m

ng dn chng v b ch giu ci ct, Zarathustra


lm bn vi xc cht ca ngi i dy lm tr xic v
gp g thng h.
Bc thnh n s khng ng li vi con ngi v iu
kin sinh hot ca mt n s a ng vt qu thn
phn con ngi bnh thng v tin n gn Thng
. Ngn t i thoi thng nht ca v n s l s
cu nguyn. Nhng cn n s Zarathustra, mt n s
bit rng Thng cht v ch cn li con ngi,
th phi nht thit ng li vi con ngi v kh tnh ti
thng ca con ngi: Siu nhn. Siu nhn
(bermensch) l k vt thng c
(berwunden) Con ngi, ngha l vt thng c
chnh mnh. m ng dn chng chn cng trng
tng trng cho loi ngi. Chng i dy lm tr xic
gia hai ngn thp l hnh nh ca con ngi ang
bc trn con ng gia qu kh v tng lai, gia
con th v Siu nhn. Thng h c th chnh l
Zarathustra, v cng c th biu trng cho con ngi
mt hu (der letzte Mensch), con ngi h ng xut
hin sau cng vo bui hong hn ca nhn loi, trc
khi mt Bnh minh mi rc hin.
Thy rng m ng dn chng cha c i tai c

sa son nghe o l Siu nhn, Zarathustra tr li


vi ni c n cng con v con rn kin nhn ch
i gi ca mnh.
Trn vn ch phn th nht l vch ra hnh nh
Siu nhn, qua bi cnh ci cht ca Thng .
Thng cht, con ngi phi sng i sng ca
mnh mt cch bi trng v phi khai m tt c kh tnh
tim n trong mnh: Siu nhn phi sng. Trong 22 bi
thuyt gio ca phn th nht, Zarathustra ng thi
tn cng p ph nhng th ch, nhng chng ngi
v xy dng hnh nh Siu nhn.
Zarathustra tn cng th ch h v ch ngha thi
hin i di hnh thc nhng nh lun l truyn b
gic ng, s bun chn v ngh thut ng ngon (V
nhng ging ta v c hnh, t. 52); di hnh thc
nhng k tin tng vo linh hn bt t v mt ci bn
kia tt p hn sau khi cht (V nhng ngi nui o
tng th gii bn kia, t. 57), nhng ngi kh hnh,
tm cch dp tt ting ni ca thn xc (V nhng k
khinh mit thn xc, t. 62); di hnh thc nhng k
chn nn mt mi rao ging s khc t i sng (V
nhng k rao ging s cht, t. 80). Zarathustra p
ph nhng chng ngi cho s khai m kh tnh ca

con ngi, p ph nhng nh ch x hi, p ph


nh nc hay quc gia, p ph bo ch, qun i,
cng l (V thn tng mi, t. 88; V ngi ti nhn
mt mt, t. 68; V chin tranh v cc chin s, t. 84;
V c v vit, t. 72), p ph m ng nhn nho
v nhng thn tng ca m ng (V nhng con
rui cng trng, t. 93), nhng k c lng xt
thng bc i (V tnh yu k lng ging, t. 109),
Zarathustra thng m gii ph n (V nhng thiu n
v b gi, t. 116), t gic tnh cht tng i ca cc
gi tr o c (V mt nghn l mt mc ch, t.
105). Xuyn qua nhng s tn cng, p ph, thng
m d di ny, dn dn hin l hnh nh Siu nhn,
ngha v chiu hng phi tin ti ca mt t trn
gian. Siu nhn l k t thnh tu cho chnh mnh
ba cuc ha thn: t lc thnh s t, v t s t
thnh tr th (V ba cuc ha thn, t. 48). Siu nhn
to thnh mt bu khng kh mi, trong au kh v
hn hoan bin i ngha (V nhng hoan lc v
am m, t. 65), trong thot sinh nhng c hnh
mi: ch sng to (V nhng con ng ca k
sng to, t. 112), s trinh khit hn nhin bt pht ti
vui (V s trinh khit, t. 98), tnh bn (V bng hu,

t. 101), s trn trng tn knh i sng chung i (V


con ci v hn nhn, t. 123), s cao nh ca tm hn
(V ci cy trn nh ni, t. 75), ci cht (V ci
cht t nguyn, t. 127), tnh yu nhng g xa xi vi
vi v c hnh hin tng trin min (V tnh yu k
lng ging, t. 109; V c hnh ban pht, t. 131).
Phn th hai quy t quanh ch chnh yu l ch
cng lc (der Will zur Macht). Ci cht ca Thng
ngoi ngha gii phng tt c nhng kh tnh n
giu ca con ngi, cn mang ngha quan trng th
hai l hon tr thi gian li cho con ngi t y
thi gian l kch thc ch thc ca con ngi, mt
kch thc trc y b tc ot v gn cho
Thng . Trong kch thc mi ny, con ngi sng
to lao tc v chi a nh mt a tr chi a
(Hraclite), con ngi sng to in hn ch ca mnh
ln thi gian, ngha l trn dng bin dch, v nh
Nietzsche vit mt ni khc: in hn n tch ca
tnh th ln dng bin dch - y l ch cng lc ti
thng. Ch ch cng lc cng c trnh by
qua mt vn chuyn nhp i: va tn cng tn ph
va hin by phi dng.
Zarathustra tip tc xng trn p ph. Sau khi tnh

dy t mt gic m thy rng o l ca mnh ang b


xuyn tc, bin tng (a b vi tm gng, t. 141),
Zarathustra quyt nh ln ng tm n qun o
Vnh Phc, ni nhng a con l tng ca hn cng
nhng bn b, nhng mn hn ang tr ng (Trn
nhng hn o Vnh Phc, t. 146). Zarathustra tn
cng tr li nhng mc tiu trc y: nhng k c
lng thng xt (t. 151-155), nhng con ngi c
hnh (t. 161-165), m tin dn (t. 166-169), nhng
nh hin trit ni danh (t. 176-180), nhng nh hc gi
(t. 213-216), nhng nh siu hnh hc ch trng tri
thc thun khit bng trinh (t. 208-212), nhng con
nhn c biu trng cho tinh thn cu hn v rao
ging s bnh ng, bnh ng chnh tr nh ca ch
ngha x hi, ch dn ch hay bnh ng trc mt
Thng nh ca Ki-t gio (t. 170-175), nhng k
lp thuyt cch mng (t. 222-227).
Zarathustra cn chm ngi cho mt cuc tn cng mi
nhm n mu ngi cao nh hay t cho mnh l cao
c: nhng linh mc (t. 156-160), nhng ngi anh hng,
i nghch vi cc chin s (t. 200-203), nhng thi s
(t. 217-221), v c hnh bng ca Schopenhauer xuyn
qua vin bc s tin tri rao ging s bt hnh thng

kh (t. 228-233). Gia hai cuc tn cng l ba ca khc


vang vng ngm ngi: D khc, V khc v M
khc.
Cuc tn cng ln ny chun b t ai cho o l
mi ca Zarathustra v ch cng lc c nhn
gi n nhng thnh gi chn lc hn v thu hp hn.
Zarathustra khng ng li cng m ng dn chng
na nh trong phn th nht, m ch ng li vi nhng
mn , nhng bng hu v nhng a con - tng
trng cho hy vng nu nung nht ca hn. Sau ba ca
khc, o l v ch cng lc hin hin minh bch
trong bi thuyt gio V s chin thng t thn (t.
194). Con ngi chin thng t thn khng phi theo
li ch ngha khc k, m l vn ln vic sng to
nhng hnh th mi ca cng lc, vn ln cao vi
mnh m mi mi nh mt ngn thp vn cao. V s
cu chuc (t. 234) ngoi cng tc chng i li
tng cu ri ca Ki-t gio v ca siu hnh hc ni
chung, ngoi vic xin dng s cu ri con ngi
bng l tng siu nhn, cn o su ch ch
cng lc bng cch t chiu hng cu chuc vo
trong tng quan gia quyn lc v thi gian. Thi
gian th bt kh phc phn, ch cng lc th khao

kht nhng hnh th mi ca tng lai, vy c th no


ch cng lc y khao kht ngc tr li, ngha l
khao kht qu kh chng? Cu tr li n vi
Zarathustra trong Gi pht im lng nht (t. 246), kt
thc phn th hai. Zarathustra run ry, hi kinh,
khc lc trc cu tr li qu khng khip, v cho rng
mnh cha sc mnh ca con mnh s rng ln
chn l y.
Phn th ba l tuyt nh ca tc phm, cng l tuyt
nh t tng Zarathustra. Zarathustra ln ng tr
li qu hng u tch ca hn ch i gi pht ti
hu cho o l hn chn mi. Du hn c ln ng li
vi nhng thy th hay vi g in i th (V o
tng v n ng, t. 258; V s tha th b qua, t.
292), tt c phn ba thc ra ch l nhng li c thoi
ca Zarathustra vi chnh mnh v o l ti thng
ca hn: s Quy hi vnh cu (die Ewige
Wiederkunft).
Rao ging v Siu nhn, Zarathustra ng li vi m
ng dn chng; rao ging ch cng lc,
Zarathustra ng li vi mn , bng hu; rao ging
o l v s Quy hi vnh cu, Zarathustra ch th th
vi tm hn mnh. o l b n, khng khip ny dy

rng tt c chng ta, nhng con ngi thng ng,


nhng con ngi h ng, cng tt c vn s, s quay
tr li di cng hnh thc ny, t ni au n qun
qui, cn hoan lc ngy ngt cho n ting th di my
khi nht, tt c s quy hi tr li v s ln trong vng
trm lun v hn ca vn kip thin thu. o l v s
quy hi vnh cu c trnh by trong cc chng: V
o tng v n ng (t. 258), Trc bui rng ng
(t. 272), K bnh phc (t. 356), V ni kht vng
mnh mng (t. 366). Trc chn l kinh hong y,
Zarathustra bao phen do d, tht li, s hi. Hn
phi tm v an i trong ni c n heo ht, t ph d
mnh bng nhng hnh phc ui theo sau (V nim
lc phc bt c d, t. 266; Trn ni liu, t. 287; Tr
li qu hng, t. 304); hn phi p v mt ln cho
mi mi tt c nhng o tng xa c (V nhng
bng gi tr c v mi, t. 325), phi nh nhng n
ch t vo k th c cu l Tinh thn Tr n Nng n,
tinh thn lm tr tr khng cho con ngi phng mnh
nhy ma thnh thang (t. 318-324) biu hin l con
rn en trong c hng mc t v thng ln; hn phi
xng dng nhng iu b cm on (V ba iu xu
c, t. 310). Phn th ba c kt thc bng hai ca

khc: V khc th nh (t. 370) l ting hoan ca ca


nim vui trn au kh. By n tch hay l Khc ca
thun mnh (t. 376) l n tch ca ting Vng linh
thnh ng trn vng bin dch ca s quy hi vnh
vin. Bi th phn on ba ca V khc th nh,
sau ny c nhc s Mahler ph vo trong Ha
tu khc s 3 v c nhc s Delius dng lm phn
trang trng nht trong bn L i.
Phn th t ca tc phm mang mt c cht ring
bit, tri nghch vi ba phn trc c v vn th ln
trong d nh. Phn ny c xy dng lp lang nh
mt on kch. Trong khi vui hng s c n phong
mt ca mnh ti thch ng cng hai con th thn yu,
Zarathustra gp li vin bc s tin tri v lo ny mun
em lng xt thng bc i, ti li cui cng,
quyn d th thch hn. Tm tr Zarathustra ri lon
ti bi, nhng hn vt thng c cm d cui
cng . Trong lc y, Zarathustra nghe mt ting ku
y thng kh iu linh xui hn ln ng tm kim
Con ngi thng ng, k pht ra ting ku thng
kh. Hn ln lt gp hai ng vua dt mt con la, mt
ngi b a bm vo tay ht mu, vin php s, v gio
hong cui cng nay ngh vic v Thng

cht, k xu x nht loi ngi git cht Thng ,


mt k giu sang v hn t b ca ci ca mnh
bin thnh ngi n xin t nguyn, v cui cng l
chic bng lang thang phiu bt ca hn. Trong khi tt
c u t tu n hang ca Zarathustra, hn nm
ng gia bui Ng Thin, trong ni lng yn tch mch
cng nim b n ca c di mun mu, vui hng
hnh phc trin min. V n hang khi chiu xung,
Zarathustra nhn ra rng Con ngi thng ng m
hn lao ao tm kim sut ngy hm nay, chnh l tt
c nhng k hn tng gp g. Hn d Ba n cui
cng vi bn h, thuyt gio v Con ngi thng
ng, ri ln ra khi hang tm li bu khng kh lng
lng thun khit trn cao. Hang n o nhng ting
ci ni ca nhng con ngi thng ng,
Zarathustra quay vo hang mt ln, ri li ln ra khi
hang vui hng c n. Khi nghe hang t nhin im
bt ting ngi, Zarathustra quay tr vo th bt gp
nhng con ngi thng ng ang tn vinh v sng
bi con la ln ngi Thng . Zarathustra ph v l
trng dnh cho con la v dn tt c ra ngoi hang .
m n. Na m ang n, v nhng con ngi
thng ng ci ti hoan h trong hnh phc huyn

diu v ngn. Sng hm sau, trong khi tt c nhng


con ngi thng ng cn ang m ng, Zarathustra
thc gic cng mt tri, mt mnh ra khi hang v nhn
thy Du hiu bo tin cho hn xut hin: con s t
ti ci hoan h v n b cu bay quanh. Gi cho
o l ti thng ca Zarathustra n. Tc phm
kt thc vi quang cnh Zarathustra li ri hang
bt u mt cuc ng trnh mi, mnh m nh mt
mt tri ban mai.
Nhm mc ch gip bn c nm vng ngha nhng
nhn vt biu tng trong phn th t ny, chng ti
xin m phng theo Gilles Deleuze trong cun
Nietzsche (P. U. F, 1965, t. 42-43) dng li nhng
khun mt ca Con ngi thng ng:
1) V gio hong cui cng: k bit rng Thng
cht, nhng li tin rng Thng cht v ngt th
bi lng xt thng bc i dnh cho con ngi. Khng
cn ch nhn na, nhng ng ta vn chng t do v
ch sng trong hoi nim.
2) Hai ng vua: biu trng cho tro lu ca o c
phong tc mt th o c mun o luyn v hun
luyn con ngi tr thnh con ngi t do bng nhng
phng tin tn bo, bc bch nht. V th, mi c hai

ng vua, ng vua bn tri tng trng cho nhng


phng tin, ng vua bn phi tng trng cho nhng
cu cnh. Th nhng, trc hay sau ci cht ca
Thng , nn o c cng u suy i v ch
a ti s chin thng ca m tin dn, n l. Hai
ng vua dt theo Con la, v sau c nhng ngi
Thng ng tn phong lm Thng mi.
3) Con la (hay Con lc phn I): nhng con th
ca min sa mc (h v ch ngha). Chng mang vc,
mang vc nhng gnh nng n sa mc. Hai khuyt
im ca con la: ting Khng khc t ca n
xut pht t tinh thn cu hn v ting Vng chp
nhn ca n (I-A, I-A) l mt ting Vng gi mo,
ting Vng y ng ngha vi mang vc, m ng.
Thot tin, con la tng trng cho ngi Ki-t gio:
n mang vc nhng gi tr gi l siu vit bn trn i
sng. Sau ci cht ca Thng , t n mang vc
chnh mnh, mang vc sc nng nhng gi tr ca con
ngi trn th. V cho rng mnh m nhn thc ti
nh n l th cho nn con la c nhng ngi
Thng ng phong lm Thng mi. Con la ch
l hnh nh mo m bun ci v phn bi ca ting
Vng linh thnh theo tinh thn Dionysos. Con la

khng nh, nhng ch khng nh nhng sn phm ca


h v ch ngha. Hai l tai di ca n i nghch vi
nhng l tai thanh mnh nh nhn khc khuu ca
Dionysos v Ariane.
4) K xu x nht loi ngi: l k git cht
Thng v khng chu ng ni lng xt thng bc
i ca Thng . Th nhng, sau khi Thng cht
ri, con ngi y vn l con ngi c; v li cn xu x
hn na: thay v sng trong thc bt n rng Thng
cht cho mnh, gi y y li sng trong thc
bt n rng Thng cht v tay mnh; thay v
lng thng xt n t Thng , by gi y phi chu
ng lng xt thng cng kh chu ng hn na ca
m tin dn. Chnh y l k lm ch l tn phong con
la ln ngi Thng mi, v khin con la tht ra
ting Vng (I-A) gi mo.
5) K tn tm ca tinh thn: l k mun thay th
nhng gi tr thing ling, thay th tn gio v ngay c
o c na bng tri thc. Tri thc phi c tnh cch
khoa hc, chnh xc, rch ri, bt lun i tng ca
n l ln hay nh. Tri thc chnh xc v s vt nh
nhoi nht s thay th cho lng tin tng ca chng ta
vo nhng gi tr ln lao, v i y cht m h. V

vy, g mi cha tay cho a cn v mi ch tm thc


hin l tng ca mnh l nghin cu mt i tng v
cng nh b: b c loi a. Nhng g chng bit rng
tri thc cng chnh l loi a, tri thc thay th cho tn
gio v o c bng cch theo ui cng mt mc
tiu nh chng: ct xn, phn x, phn on cuc
sng.
6) Ngi n xin t nguyn: mt k t khc ngay
c chnh tri thc. G ch tin vo hnh phc ca con
ngi v i tm hnh phc y trn mt t trn gian.
Nhng mt hnh phc du tm thng n u, cng
khng th tm thy c ni m tin dn, tc bn
ngi y tinh thn cu hn phc th v y thc
bt n. Hnh phc ch c tm thy ni nhng con
b.
7) Vin php s: l con ngi ca thc bt n, t
giy v hnh h mnh thng trc, khi Thng cn
sng cng nh khi Thng cht. thc bt n
nht thit mang tnh cch ph by, trnh din. N trnh
din mi vai tr, ngay c vai tr ca k v thn, ca
thi s, ca Ariane. Nhng thc y lun lun di tr v
mng ra li. Khi than trch rng y l li ca ti,
n mun gi lng thng xt, gi ra ngay c mc cm

phm ti ni nhng con ngi hng mnh, n mun


lm h thn tt c nhng g sng ng, n mun tung
ri nc c khp ni. Trong li than vn ca n, vn c
mt chic ci rc gi ting chim.
8) Chic bng: biu trng cho hot ng ca vn ha,
bt c ch no, n cng tm cch thc hin mc tiu
ca mnh l tr thnh mt con ngi t do, c tuyn
la v o luyn: trong tri thc, trong hnh phc, khi
cn Thng , lc Thng cht... Nhng m
ni no n cng chp ht mc tiu ca mnh v chnh
mc tiu y cng l mt Chic bng. Mc tiu Con
ngi thng ng y b tht bi, ht hng. Chic bng
lang thang phiu bt theo Zarathustra i khp mi
ni, nhng li vng mt vo hai gi pht quan trng
nht bo hiu s Ha thn: gi pht na tra ng
bng ca bui Ng Thin v gi pht Na m.
9) Vin bc s tin tri: rao ging rng mi s u v
b. Y bo trc giai on cui cng ca ch ngha h
v: lc m con ngi thy n lc thay th Thng
ca mnh l ph phim, thy rng chng th ng c
mun g c cn hn l c mun h v. V th, vin
bc s tin tri tin bo s xut hin ca con ngi mt
hu hay con ngi h ng. V biu trng trc c

kt cc ca h v ch ngha, nn y tin bc xa
hn nhng con ngi thng ng. Nhng iu thot
vut khi lo, chnh l iu hy cn nm qu bn kia
con ngi mt hu h ng: con ngi c mun s
suy tn ca chnh mnh. Vi mu ngi ny, h v
ch ngha c thnh tu thc s v c thng vt
bi chnh sc mnh ca mnh: gn n gi pht ha
thn, gi pht ca Siu nhn.
*
*

Trn tt c, vn l n ng ca nhn vt Zarathustra.


Zarathustra l ai? Heidegger tng c phen nu ra
cu hi.
Zarathustra ni nh th ng vng li li kinh
Pht. Ti nghe nh th, nh th ng vn. Th
nhng ci Nh Th ca ci Ng Vn y l g? t
n ci Nh Th y l bc vo ci min lng lng ca
Nh Lai.
Zarathustra ni nh th. Nhng Zarathustra l ai?

L mt k ph hoi lm lit thnh thang trong thin v


c? Mt k nui dng mi nguy him ln lao nht,
cn au bnh tn t trin min trong tm hn? Mt
tng nm v nhng v sao? Mt k b bng v lun,
sn sng bt tay vi qu d? Mt k dy con ngi m
st Thng Siu nhn ng tr? Mt k rao ging
v vng trm lun ca s quy hi vnh cu? Mt k
tung hoa hng chc phc cho th gii trong nim hoan
lc trin min ngy ngt? Mt ting ht thing ling vt
ln trong m ti? Mt ngun sui but lnh trn nh
cao ang m mng mt bu tri thin thanh vnh thy?
Mt k mang mt n la ht c n trong mt tc
phm dnh cho tt c v khng dnh cho mt ai?
Cu hi vn cn rt li t bao gi trn mt Ci min
phong kn thin thu.

Tc phm dnh cho tt c


v khng dnh cho mt ai.

Phn mt

T ngn ca Zarathustra
1

Nm ba mi tui, Zarathustra ri x v
h ln ni. Trn ni cao, Zarathustra
hng th tinh thn v ni c n ca
mnh trin min khng h mi mt trong
sut mi nm. Nhng sau cng, tm hn

Zarathustra bin i; mt bui sng n,


thc gic cng bnh minh, Zarathustra
tin n trc mt tri v tht ra nhng
li sau:
Hi thin th v i kia! Hnh phc ca
mi s ra sao nu khng c nhng ngi
m mi soi chiu?
Mi nm nay k t khi n vi hang
ca ta, mi s chn nn mt m vi nh
sng v qu o ca mi, nu khng c ta
cng con v con rn ca ta.
Nhng chng ta i ch mi mi sng
mai, chng ta dng phn d tha ca
mi v cm t mi.
Gi y, ta chn ngn s khn ngoan
ca ta, nh con ong ht qu nhiu mt.
Ta cn c nhng bn tay vn v vi ta.

Ta mun ban cho v phn pht, mi n


lc nhng k hin minh gia loi ngi
li tr nn hnh phc v s in cung
ca h, v nhng k ngho nn c
sung sng v s giu c ca mnh.
Chnh v th ta phi i xung tn nhng
chiu su tng t nh mi mi bui
chiu khi mi bin mnh sau bin c, mang
theo nh sng rng r cho th gii di
lng t, hi v tinh t giu sang v
lng kia!
Ta phi bin mt nh mi, ta phi ln
tt[1] - ni theo nhng ngi m ta kht
khao xung cng h.
Vy th, hi con mt tnh lng kia i, hy
chc phc cho ta, mi, k c th ngm
nhn m khng thm thung k mt
hnh phc du c qu .

Mi hy chc phc cho chn ru mun


trn, cho cht nc ng vng chy tun
t v mang theo khp ni phn nh
hnh phc ti i ca mi.
Mi hy nhn y! Chn ru ny li
mun cn khng v Zarathustra mun tr
li lm ngi.
Cuc h san[2] ca Zarathustra bt u
nh th.
2

Zarathustra mt mnh xung ni v khng


gp mt ai. Nhng khi Zarathustra tin
vo rng, trc mt hn bt ng hin ra
mt lo trng, ng lo ri chic chi

tranh thnh thin ca mnh i tm r


cy trong rng. V lo trng ni vi
Zarathustra nh th vy:
- Ngi l khch ny khng xa l vi ta;
cch y nhiu nm ri hn c ln qua
y. Hn tn l Zarathustra, nhng hn
bin i.
Lc y ngi mang tro tn ca ngi
v ni; nay ngi li mun mang la
nng v thung lng hay sao? Ngi h
khng s hnh pht dnh cho k gy ra
ha hon?
Phi ri, ta nhn ra Zarathustra. Mt
hn trong sut v ming hn chng biu
l nt no chn ngn. Hn chng bc i
nh k ang khiu v sao?
Zarathustra bin i. Hn t ha
thn thnh tr th, hn gic ng: gi

y ngi cn tm chi bn nhng ngi


ang m ng?
Ngi sng trong c n nh sng
gia lng bin c dt do, v bin c
mang ngi i. Kh thn cho ngi, vy
ra gi ngi li mun dt tp vo b?
Kh thn cho ngi, gi ngi li mun
t mnh ko li theo thn xc?
Zarathustra tr li: Ti yu loi ngi.
- Vy th, nh hin trit bo, ti sao ta li
i vo rng v i vo trong ni c n?
Khng phi v ta qu yu thng loi
ngi sao?
Gi y ta yu thng Thng ; ta
khng thng yu loi ngi. Di mt
ta, loi ngi l mt ci g qu i bt
ton. Tnh yu loi ngi s git cht ta.
Zarathustra p: No ti c ni n tnh

yu! Ti n hin cho loi ngi mt


tng phm.
V thnh tip li:
- ng ban cho loi ngi iu g c.
Tt hn ngi nn tho g h ra khi
mt ci g v gip h mang vc n,
chng g qu hn th i vi h: min l,
iu cng lm chnh bn thn ngi
tha d!
V nu ngi mun ban cho, th ng
ban cho h ci g vt qu mt ca b
th v hy ch h n n my ni ngi!
Zarathustra p:
- Khng, ti khng b th. Ti khng
ngho lm vic b th.
V thnh bt ci v li l ca
Zarathustra v ni nh vy: Vy thi
ngi hy c gng lm cho h chp nhn

kho tng ca ngi. H nghi ng nhng


n s c n v khng tin rng chng ta
n gia n ban pht cho h.
i vi h, nhng bc chn ca chng
ta vang ln trn ng ph mang mt m
thanh qu i tch liu. H li cn sinh
lng lo ngi khi ban m nm ng trn
ging, h nghe ting mt ngi lng l
bc i ngoi ng ph, rt lu trc
khi mt tri l dng, c l h t hi
mnh: K trm kia ang lm g vy?
Ngi ng nn n vi loi ngi, hy
li vi rng cao! Tt hn na ngi
nn n vi nhng con th! Ti sao
ngi li khng mun c nh ta, mt
con gu gia n gu, mt con chim gia
by chim?
V v thnh lm g trong rng su?

Zarathustra ln ting hi.


V thnh tr li: Ta sng tc nhng bn
nhc v ht ln, v khi sng tc, ta ci,
ta khc, ta gm g: l cch ta ngi ca
Thng .
Bng nhng bi ca, nhng ting khc,
ting ci, ting gm g, ta t n
Thng ca ta. Nhng cn ngi,
ngi mang n mn qu g cho chng
ta?
Khi Zarathustra nghe ht nhng li ny,
hn ci cho v thnh v bo: Ti c
th cho ngi g y? Thi, xin ngi hy
ti i ngay, ct cho ti ng ly ca
ngi mn g c! Ri hai ngi, ng lo
v ngi n ng, chia tay nhau nh th,
ti ci nh hai a b.
Nhng khi Zarathustra mt mnh, hn t

hi lng: C th nh th c chng?
V thnh gi nua sng trong rng thm y
hy cn cha nghe ni rng Thng
cht ri sao?
3

Khi Zarathustra t chn vo thnh ph


gn nht ven rng, hn gp mt m ng
ang t hp trn cng trng, v ngi ta
bo trc rng mt ngi lm tr i dy
xic sp biu din. V Zarathustra ni
vi dn chng nh vy:
Ta rao ging vi cc ngi v Siu nhn.
Con ngi l ci g cn phi c vt
qua. Cc ngi lm g vt qua

con ngi?
Cho n nay, tt c nhng sinh vt u
sng to nn mt ci g vt qu chng,
cc ngi li mun mnh l nghch triu
trong cn sng ln y, mun quay tr li
vi con th hn l vt qua con ngi
sao?
Con kh i vi con ngi l g? Mt
i tng ci nho hay mt s h thn
y n au. V con ngi cng phi
nh th i vi Siu nhn: mt i tng
ci nho hay mt h thn n au.
Cc ngi vt qua con ng dn t
loi su b n loi ngi, nhng v
nhiu phng din, cc ngi vn cn l
loi su b. Xa kia cc ngi l loi
kh v c by gi na, con ngi cn kh
hn bt lun con kh no.

Ngay k hin trit nht trong cc ngi


cng ch l mt ci g phn tn v hn
tp: na cy na ma. Th m, ta c mi
gi cc ngi tr thnh cy ci hay ma
qu khng?
Ny y, ta rao dy cho cc ngi Siu
nhn!
Siu nhn l chiu hng, l ngha ca
tri t. ch cc ngi phi bo: Siu
nhn phi l chiu hng, ngha ca
tri t.
Hi nhng ngi anh em, ta van xin cc
ngi, hy trung thnh vi mt t v
ch c tin nhng k ni vi cc ngi v
nhng hy vng lng l bn trn mt t!
H l nhng k u c, du h c
thc iu hay khng.
H l nhng k khinh mit i sng,

nhng k hp hi v cng chnh l nhng


k b u c, mt t qu mi mt
chn ch h: h hy ct i cho khut mt!
Xa kia, bng b Thng l li bng
b nng nht, nhng Thng cht
v cng cht theo Thng l nhng k
bng b y. Gi y, iu ng kinh
khip hn nhiu, l bng b mt t v
coi trng rut r ca ci bt kh thu
nhp hn ngha, chiu hng ca mt
t!
Xa kia, linh hn a mt nhn thn xc
vi v khinh mit, v lc by gi, chng
c g cao c hn s khinh mit y: linh
hn mun cho thn xc m o, kh , i
kht! Lm th, linh hn tng l thot
c thn xc, thot c thn xc v
mt t!

i! Linh hn y chnh n cng cn m o,


kh v i kht: v s tn bo l ni
khoi lc ca linh hn ny.
Nhng c cc ngi na, hi nhng anh
em ca ta, hy ni cho ta bit: thn xc
cc ngi bo hiu g c cho linh hn
cc ngi? Linh hn cc ngi h chng
phi l s ngho nn, nh bn cng s t
mn ng thng sao?
Tht ra, con ngi l mt dng sng nh
bn. Phi l bin c bao la mi c th
dung thng tip nhn mt dng sng u
trc m khng b nhim .
Ny y, ta rao ging cho cc ngi v
Siu nhn: Siu nhn l bin c bao la
ni cn khinh b ngt ngn ca cc ngi
c th n dm mnh vo .
Cn g cao nh trc vit c th n vi

cc ngi cho bng gi pht ca s


khinh b ngt tri? Gi pht m ngay c
hnh phc, l tr cng c hnh ca cc
ngi cng bin thnh kinh tm.
Gi pht m cc ngi bo rng: S g
hnh phc ca ta! Hnh phc y l s
ngho nn, nh bn v s t mn ng
thng. Th m, hnh phc ca ta l ra
phi lm cho chnh cuc hin sinh thnh
chnh ng!
Gi pht m cc ngi bo rng: S g
l tr ta! L tr y c kht khao hiu bit,
nh con s t kht khao lng thc
khng? L tr ch l s ngho nn, nh
bn v s t mn ng thng!
Gi pht m cc ngi bo rng: S g
c hnh ca ta! N hy cn cha lm ta
thnh m sng. Ta chn nn mt mi vi

nhng iu thin v iu c ca mnh


lm ri! Tt c nhng th ch l s
ngho nn, nh bn v s t mn ng
thng!
Gi pht m cc ngi bo rng: S g
s cng chnh ca ta! Chng c la nng
no bao ph trong ta. Th m, k cng
chnh ging nh mt thi than nng
bng!
Gi pht m cc ngi bo rng: S g
s thng hi ni ta! Lng thng hi h
chng phi l cy thp gi ni thin h
ng inh k yu thng loi ngi sao?
Nhng lng thng hi ca ta khng phi
l mt cuc ng inh.
Cc ngi tng ni nh vy bao gi
cha? Cc ngi tng tht ln nh
vy bao gi cha? Hi i! Gi g ta

c nghe cc ngi tht to ln nhng


li nh th!
Khng phi ti li, nhng chnh s t
mn ca cc ngi ang ku go chng
li tri xanh, chnh s bn xn ca cc
ngi, ngay c trong ti li, ang ra sc
ku go vi tri xanh!
Vy thi, u l ln chp d n lim
li vo cc ngi? u l cn in
cung phi thm nhp vo cc ngi?
Ny y, ta rao dy cho cc ngi v
Siu nhn: Siu nhn chnh l ln chp
d, chnh l cn in cung !
Khi Zarathustra ni nh th, c mt
k trong m ng ku to ln: Chng ti
nghe ni kh nhiu v ngi i dy lm
xic ri: gi hy cho chng ti thy mt

y thi! V c m dn chng r ln
ci Zarathustra. Nhng ngi i dy
lm xic li tng thin h ni n mnh,
nn lin khi u biu din.
4

Trong khi , Zarathustra lng nhn m


dn chng, lng y kinh ngc. Ri
Zarathustra ln ting:
Con ngi l mt si dy cng thng
gia con th v Siu nhn - si dy cng
ngang mt h thm.
Vt qua h thm: nguy him; ct bc
gia ng i: nguy him; nhn li ng
sau: nguy him - rng mnh sn c v
ng dng: nguy him.

iu cao i nht ni con ngi nm


ch con ngi l mt chic cu ch
khng phi mt mc tiu; iu m ta c
th yu thng ni con ngi l: con
ngi l mt s chuyn tip v mt s
suy tn[3].
Ta yu nhng k no ch bit sng bng
cch lm cho mnh trm mt, dit vong,
v h ang bc qua b bn bn kia.
Ta yu nhng k khinh b ngt tri, v h
chnh l nhng k ngng m m cung,
nhng mi tn ca kht vng lao vt qua
bn b bn kia.
Ta yu nhng k khng tm tm kim
bn kia nhng v sao mt l l dit
vong hay hy sinh, m tri li ch hy
sinh dng hin cho mt t, mt ngy
kia, thi i ca Siu nhn ng tr trn

mt t.
Ta yu k no sng hiu bit v mun
hiu bit cho mt ngy kia Siu nhn
c sng mi. Nh th l h cng c
mun chnh s suy tn ca mnh.
Ta yu k no lm vic v pht minh,
xy dng ni tr ng cho Siu nhn,
sa son t ai, th vt cng cy ci
cho Siu nhn xut hin: v nh th l
c mun chnh s suy tn ca mnh.
Ta yu k no yu mn chnh c hnh
ca h: bi v c hnh l mt ch
mun s suy tn, v mt mi tn ca kht
vng.
Ta yu k no khng dnh li cho chnh
mnh mt mnh nh no ca tinh thn, k
no mun hon ton l tinh thn ca c
hnh mnh: v vi t cch l tinh thn

nh th, h bng vt qua cu.


Ta yu k bin c hnh mnh thnh
hng v vn mnh ca chnh mnh: v
nh th, do tnh yu c hnh ca chnh
mnh, h mi kht khao sng thm v
khng sng thm na.
Ta yu k no khng kht khao c qu
nhiu c hnh. C nhiu c hnh trong
mt c hnh duy nht hn l trong hai
c hnh: y l mt nt tht ni s
mnh an kt.
Ta yu k no c linh hn phung ph,
khng mun ngi khc cm n mnh v
cng chng hi tr li: bi v h lun
lun ban pht v khng mun tr th ly
cho mnh.
Ta yu k no h thn khi vn may ng v
vi mnh, v t t cu hi: ta c gian

ln chng? - bi v h mun dit vong.


Ta yu k no nm ra nhng li vng
ngc ng trc nhng hnh vi ca h v
lun lun gi ng hn nhng g mnh
ha: bi v h mun chnh s suy tn ca
mnh.
Ta yu k no bin chnh cho nhng
ngi trong tng lai v gii thot cho
nhng ngi trong qu kh, v h mun
dit vong bi nhng ngi hin ti.
Ta yu k trng pht Thng ca mnh
v yu Thng : cn phi cho
cn phn n ca Thng h lm h
dit vong.
Ta yu k no tm hn su thm, ngay c
trong vt thng, k m mt tai ng nh
b nht cng c th lm h dit vong; v
h s hn hoan vt qua cu khng h do

d.
Ta yu k no tm hn trn y vin mn
n t qun chnh mnh, v tt c mi
s u c cu mang trong h: nh th
tt c mi s u s tr thnh s suy tn
ca chnh h.
Ta yu k no t do t ti trong tm hn
v trong tinh thn: nh th u c h ch
dng lm rut r cho qu tim, nhng qu
tim h ko h v s suy tn.
Ta yu nhng k no ta nh nhng git
nng ang kin tr ri tng git mt t
tng my ti m l lng trn u loi
ngi: h bo trc ln chp d ang
n v dit vong vi t th l nhng
ngi tin bo.
Ny y, ta l mt ng tin tri ca sm
st, mt git nng ri t my xung: sm

st tn l Siu nhn.
5

Khi Zarathustra ni xong nhng li


ny, hn li nhn m dn chng ln na,
ri im lng t nh lng mnh:
H ang ph ra ci ka; h chng h
hiu ta, ming ta khng hp cho nhng l
tai .
Liu ta c phi chc thng tai h cho
h hc nghe bng mt? Liu ta c phi
nh chm che v la go nh nhng linh
mc thuyt gio trong tun chay? Hoc
gi dn chng ch tin vo nhng k n
ni c lm?

H c mt ci g lm h hnh din.
Vy, h gi tn ci ang lm h hnh
din l g? H gi l nn vn minh,
chnh nn vn minh lm h khc bit vi
k chn d.
Chnh v th, v nhng ngi , h
khng thch nghe ch khinh b. Vy
thi ta s ng li vi lng kiu hnh ca
h.
Ta s ni cho h nghe v iu ng khinh
b hn c: y l con ngi cui cng
hay con ngi h ng nht.[4]
V Zarathustra ni vi dn chng nh
vy:
n lc con ngi t t cho mnh
mt mc tiu. n lc con ngi vun

trng mm mng hy vng cao i nht


ca mnh.
t ai con ngi hin gi hy cn kh
mu m. Nhng mt ngy kia, t ai y
s thnh kh kit ngho nn, v chng
mt cy i th no cn c th mc ln
na.
Than i! gn n lc m con ngi
khng cn bn vt qua con ngi mi
tn ca kht vng h, lc m dy cung
ca h s khng th rung vang na!
Ta ni tht cng cc ngi iu ny: phi
cn mang theo mnh s hn mang, mi c
th lm ny sinh mt ngi sao lung linh
iu v. Ta ni tht cng cc ngi iu
ny: cc ngi ang mang trong bn thn
mnh mt s hn mang.
Hi i! gn n lc m loi ngi

khng cn khai sinh ra nhng v sao mi


trn trn th na. Hi i! gn n lc
xut hin k ng khinh b nht ca loi
ngi, k khng cn t bit khinh b
chnh mnh.
Ny y, ta t cho cc ngi v con
ngi h ng nht.
Tnh yu? Sng to? Kht vng? Sao
trn tri? My ci l th g vy?
Con ngi h ng nht hi nh th v
nheo nheo mt mt.
Mt t s tr thnh cht hp hn v con
ngi h ng nht nhy c tng c tang
trn , con ngi thu nh tt c mi s
li. Dng ging hn cng vng bn khng
th hy dit c nh loi rp cy; con
ngi h ng nht l k sng rt dai.
Chng ti pht minh ra hnh phc,

nhng ngi h ng nht ni nh th v


h nheo nheo mt mt.
H b ri nhng x min i
sng kham kh: v h ang cn sc nng.
H hy cn yu k lng ging ng loi
v h c xt vo ngi ny: v h ang
cn hi nng.
i vi h, ng bnh hoc sng vi lng
hoi nghi l mt ti li: h thn trng
tin bc trn i. Tht qu l k in
mi cn va chm nhng hn hay
nhng con ngi!
Mt t thuc c ni ny, ni n: iu
ban cho h nhng gic mng thoi mi.
V sau cng, nhiu thuc c c
cht mt cch thoi mi.
Ngi ta cng hy cn lm vic, v vic
lm l mt s phng tm tiu khin.

Nhng ngi ta cn trng lu tm sao


cho s phng tm tiu khin y khng
lm mnh mt.
Ngi ta khng cn tr thnh ngho hay
giu na: chuyn qu i kh nhc.
Ai l k cn mun cai tr? Ai l k cn
mun c vng li? Chuyn qu i
kh nhc.
Chng c ly mt ngi chn chin, ch
rt mt n cu! Ai ny u c mun
cng mt iu; mi ngi u bnh ng:
k no mang mt tm trng khc s sn
lng vo nh thng in.
Ngy xa, mi ngi u in c,
nhng k tinh t nht trong bn h bo
th, v h nheo nheo mt mt.
H thn trng v bit t tng nhng g
xy ra: n h khng ngt ch giu

mnh v chuyn y. H cng cn ci v


nhau y, nhng ri ha gii vi nhau
ngay - s rng lm au d dy.
H cng hi thinh thch ban ngy v hi
thinh thch ban m: nhng iu h tn
sng l sc khe.
Chng ti pht minh ra hnh phc,
nhng con ngi h ng bo th, v h
nheo nheo mt con mt.
n y kt thc bi thuyt php u tin
ca Zarathustra, bi thuyt php cng
c ngi i gi l T ngn[5], bi
v vo lc y, Zarathustra b ngt li bi
nhng ting ku tht v ni vui mng
nhn nho ca m ng. Hi
Zarathustra! Hy ban cho chng ti con
ngi h ng nht y - h ku ln, - hy

lm cho chng ti tr thnh ging nh


nhng ngi h ng nht y! Chng ti
s khi mang n Siu nhn ca
Zarathustra! V ton th dn chng vui
mng sung sng chc li nghe ro
ro. Song Zarathustra bun b t nh
lng mnh:
H chng h hiu ta: ming ta khng c
li hp cho nhng l tai .
Hn l ta sng qu lu trn ni, ta
lng nghe qu nhiu m thanh sui nc
rc rch cng ting cy ci r ro: gi
y ta li ni vi h nh ni vi nhng
k chn d.
Linh hn ta thanh thn trong sng nh mt
ngn ni ban mai. Nhng h li tng ta
l ngi lnh lo v xem ta nh mt k
lm tr h ang tht nhng li bng ln

trng tro.
V ka, h ang nhn ta v ci r: trong
khi ci, h vn cn th ght ta. C ni
g bng gi trong ting ci ca h.
6

Nhng vo lc y xy ra mt iu lm
cho mi ca ming u cm ting ci
v mi con mt u nhn sng. V trong
thi gian y, ngi i dy lm tr xic
khi s biu din: anh ta bc ra t
mt con ng ngm b thnh ri
bc i trn si dy cng thng gia hai
ngn thp, bn trn cng trng v m
ng dn chng. Vo lc anh ta ang
ngay gia ng dy, cnh ca li bt

m ra ln na, ri mt g thanh nin


qun o sc s trng ging nh mt thng
h, nhy ra ngoi rt mau theo anh
chng i dy xic. G ct ci ging
khng khip ku to: Tin ln, khp
khnh, tin ln mau, chm chp, nham
him, mt ti xanh v s hi! Mau ln
khng thi ta s thc lt mi bng gt chn
ta! Mi ang lm g gia hai ngn thp
vy? L ra mi phi b nht trong thp
mi ng; mi ang cn ng mt k ti
gii hn mi! - V c dt mi li g li
tin n gn anh chng i dy thm mt
t; nhng khi g ch cn cch anh chng
i dy mt bc th xy ra chuyn khng
khip ny lm mi ca ming u cm
ting v mi con mt u sng s: thng
h r ln mt ting ku qui d ri nhy

qua u anh chng i dy ang cn


ng. Khi nhn thy k ch mnh chin
thng, anh chng i dy in u lo o
ht chn khi dy; chng ta mt thng
bng v nhanh nh chp, ri vo h
thm, nh mt cn lc xoy bng tay
chn ngi. Cng trng v m ng
dn chng ta nh bin c khi dng t
ni ln. Mi ngi b chy hn lon,
nht l ng ni m thn xc chng i
dy sp ri xung.
Trong lc Zarathustra chng h nhch
ng, v tm thn y ri ng ngay cnh
hn, rch nt, gy vn, nhng hy cn
sng. Mt lc sau, ngi b thng nh
tnh li v nhn thy Zarathustra ang qu
gi gn anh ta; Ngi lm g y? chng
ta ln ting hi. T lu ti bit rng s

c lc ma qu ngng chn cho ti ng.


Gi y ma qu ang li ti v ha
ngc: ngi mun cn ng ma qu ng
lm th chng?
- Bn hi, ti xin em danh d bo cng
bn: tt c nhng iu bn ni u khng
c thc; chng c ma qu, cng chng c
ha ngc. Linh hn bn s cht, cn cht
nhanh hn l thn xc bn na: vy, bn
ch s hi bt lun iu g!
Chng i dy ngc mt ln nhn, ng
vc. Ri sau chng ta tr li: Nu
qu ngi ni thc, ti chng mt mt g
khi mt i s sng. Ti ch cn l mt
con vt m ngi ta bt nhy ma bng
nhng nht roi v nhng ci ming m
o.
- Khng u, Zarathustra p, bn ly

nguy him lm ngh ca mnh, chuyn


chng c g ng khinh c. Gi y ngh
nghip bn x bn vo ci cht, v vy ta
s t tay mai tng bn.
Khi Zarathustra dt li, k hp hi khng
tr li na; nhng bn tay chng ta s
song nh mun tm bn tay Zarathustra
t n.
7

Trong khi , hong hn chm bung v


cng trng ph y bng ti; m ng
tn mt ra v v ngay c s t m v s
s hi cng lm cho h chn. Nhng
Zarathustra vn ngi trn mt t, cnh
xc cht, tm hn chm m trong nhng

suy t: Zarathustra qun bng thi


gian. Sau cng, m xung v mt ngn
gi lnh thi qua con ngi c n. Lc
y, Zarathustra mi ng dy, t nh
lng mnh:
Ngy hm nay, tht ra Zarathustra
nh c mt m c hi! Zarathustra
khng nh li c ngi sng, nhng
l mt xc cht.
i sng con ngi qu tht l lng v
bao gi cng ti v ngha: mt thng
h cng c th tr thnh iu bt hnh
ging ln u n.
Ta mun ging dy cho loi ngi chiu
hng cng ngha ca cuc hin sinh:
l Siu nhn, ln chp d le ra t
m my m m l con ngi.

Nhng ta hy cn xa cch h v tinh thn


ta khng ni cng lng nng h. i
vi loi ngi, ta hy cn ng gia mt
thng in v mt xc cht.
m ti tht mt mng, v mt mng l
nhng con ng Zarathustra dn bc.
Hy n y, hi ngi bn ng hnh
cng gi lnh! Ta mang bn n mt
ni m t tay ta s mai tng bn.
8

Khi Zarathustra t nh lng nh th


ri, hn vc xc cht trn vai v khi s
ln ng. Nhng i cha c trm
bc th c mt ngi ln n bn
Zarathustra th thm bn tai hn - k ang

th thm vi hn li chnh l thng h trn


thp! G th tho: Hi Zarathustra! Hy
mau ri khi thnh ph ny v ni y c
qu nhiu ngi th ght ngi. Nhng
ngi thin ho v cng chnh th ght
ngi, h gi ngi l k th v ngi
khinh mit h; nhng tn ca c tin
ch thc th ght ngi v gi ngi l
mi nguy him cho m ng. Ngi hy
cn may l c ngi ta ch giu, v
thc s ngi n ni nh mt thng h.
Ngi hy cn may v lm bn vi tn ch
cht: khi t h mnh nh th, ngi t
cu mnh c ln ny. Nhng ngi hy
mau la b thnh ph - bng khng, ngy
mai l ngi sng, ti s nhy qua mt
xc cht. Sau khi th thm nh vy vi
Zarathustra, thng h bin dng; v

Zarathustra tip tc hnh trnh qua nhng


con ng ti m.
cng ra vo thnh ph, nhng ngi
phu o huyt bt gp Zarathustra; h
a uc soi mt hn, v khi nhn ra
Zarathustra, h ch giu: Zarathustra
mang theo thng ch cht! Hoan h,
Zarathustra lm k o huyt! V chng
ta c nhng bn tay qu sch o m
chn con tht y. Vy ra Zarathustra
mun n trm thc n ca qu ? Can
m d. Thch th tn! Min l qu s
ng n trm kho hn Zarathustra! Qu s s n trm c hai ngi, hn ta s
ngu tht c hai ngi! Ri h cng
chm u ci vang vi nhau.
Zarathustra khng tht mt li, tip tc
con ng. Sau sut hai gi i dc theo

nhng khu rng cng nhng m ly,


Zarathustra c nghe mi nhng ting ch
si tru rng v i mi n i cn i
cng co x chnh lng hn. V vy,
Zarathustra dng bc trc mt cn
nh l loi, bn trong c nh la lp le
soi chiu. Zarathustra t nh lng mnh:
Cn i bt chp ly ta nh mt tn
cp. Gia nhng khu rng cng nhng
m ly, cn i bt chp ly ta, trong
m ti dy c mt mng.
Cn i ca ta c nhng thch bc
ng. Thng ta ch thy i sau ba n,
v sut ngy hm nay, cn i chng
chu n: vy th cn i l lt chm
tr ni nao?
Nh xong, Zarathustra g ca. Mt lo
trng xut hin; ng lo mang theo n

v ln ting hi: Ai n vi ta cng


gic ng trn trc ca ta ?
- Mt ngi sng v mt k cht,
Zarathustra tr li. Xin lo trng cho
ti n ung; c ngy nay ti qun n
ung. K no cho ngi i kht n ung
s bi b nguyn kh tm hn mnh: minh
trit khn ngoan dy nh th.
ng lo tr vo nh, nhng ri li tr ra
ngay, v a cho Zarathustra bnh cng
ru: y l mt vng tn bo cho
nhng k i kht, ng lo ln ting: v
vy ta mi c ng ti y. Ngi v vt
n vi ta, nh n s. Nhng ngi hy
mi ngi bn ng hnh ca ngi n
ung i ch, y coi b cn mi mt hn
ngi.
Zarathustra tr li:

Bn ng hnh ca ti cht ri, ti


s kh m p y n ung.
ng lo cu nhu:
Chuyn chng lin can g vi ta; k
no g ca nh ta phi dng nhng g ta
dng mi. Cc ngi hy n ung v
chc cc ngi sc khe!
Sau , Zarathustra cn i b thm hai
gi na, d dm theo nhng con ng
v tin vo nh sng ca nhng v sao: v
hn quen i m v thch nhn tn mt
nhng g cn ang say ng. Nhng khi
nh triu dng l dng, Zarathustra thy
mnh ang trong mt khu rng su mt
mng chung quanh chng thy r mt li
i no. Lc by gi Zarathustra t xc
cht vo mt thn cy rng, cao hn tm
u - hn mun l ch si khi vi ti -

ri ng ngi nm ngh trn rong ru


xanh mt. Lin , Zarathustra thip ng,
thn th mt nhoi, nhng linh hn thanh
thn.
9

Zarathustra ng tht trin min, khng


nhng nh triu dng vn trn mt hn
m c nh sng ban mai. Sau cng
Zarathustra m mt: kinh ngc,
Zarathustra ngm nhn khu rng v s
tnh mch, kinh ngc, Zarathustra nhn
bn thn mnh. Ri nh mt g lnh thy
t nhin nhn thy t lin, hn vt ng
dy, tht ln mt ting mng r: hn va
nhn thy mt chn l mi. V

Zarathustra t nh lng mnh nh sau:


Ta bt u thy r: ta ang cn nhng
ngi bn ng hnh, nhng ngi bn
ng hnh cn sng - ch khng phi
nhng ngi bn ng hnh cht v
nhng t thi m ta mang theo ni no ta
mun ti.
Ta ang cn nhng ngi bn ng hnh
cn sng theo bc ta, v h mun t
theo bc chnh h - khp mi ni ta
mun n.
Ta bt u thy r: Zarathustra chng nn
ng li cng m ng m ch nn ln
ting vi nhng ngi bn ng hnh!
Zarathustra chng nn bin thnh ngi
chn chin v con ch canh gi mt n
chin!

Ta n chnh l tch la nhiu con


chin khi n chin. m ng dn
chng v by chin s cm phn ta:
nhng k chn chin s xem Zarathustra
l tn trm o.
Ta gi h l nhng k chn chin, nhng
tht ra h c tn l nhng con ngi
thin ho v nhng k cng chnh. Ta gi
h l nhng k chn chin, nhng thc ra
h c tn l nhng tn ca c tin
ch thc!
Hy nhn nhng con ngi thin ho v
nhng k cng chnh! H th ght k no
nht? K ng ln p v nhng bng
gi tr ca h, k hy hoi, k phm ti
trng[6]: th m, l k sng to.
Hy nhn nhng tn ca c tin ch
thc! H th ght k no nht? K ng

ln p v nhng bng gi tr ca h, k
hy hoi, k phm ti trng: th m,
l k sng to.
iu m k sng to tm kim, chnh l
nhng bn ng hnh, ch khng phi
nhng xc cht, nhng by chin v
nhng m tn . Nhng con ngi sng
to nh hn, y chnh l iu m k
sng to tm kim - nhng con ngi ghi
khc nhng gi tr mi trn nhng tm
bng tinh khi.
iu m k sng to tm kim, chnh l
nhng bn ng hnh, nhng ngi th
gt tr gip hn: v ni hn, mi s
u chn mui cho ma gt. Nhng hn
li thiu trm ngn li hi: v th k
sng to gin d in cung bt ra nhng
bng la ca mnh.

iu m k sng to tm kim, chnh l


nhng bn ng hnh, nhng ngi bit
mi sc li hi ca mnh. Ngi ta s
gi h l nhng k ph hoi v nhng k
khinh mit thin c. Nhng chnh h l
nhng con ngi s gt hi v c hnh l
vui.
Nhng con ngi sng to nh mnh, y
l iu m Zarathustra ang tm kim,
nhng con ngi gt hi v vui hng
cng vi mnh: no c lm g c vi
nhng n chin, nhng k chn chin v
nhng xc cht!
Cn ngi, ngi bn ng hnh u tin
ca ta, xin hy an ngh! Ta mai tng
ngi cn thn trong lng cy rng, ta
cn trng phng cho ngi khi b si
tha.

Nhng ta ri ngi y, thi gian trn


ri. Gia hai bui bnh minh, mt chn
l mi hin n vi ta.
Ta chng nn lm ngi chn chin, cng
chng nn lm k o huyt. Ta s chng
bao gi ng li vi dn chng; y l
ln cui cng, ta ng li vi mt xc
cht.
Ta mun tm gp nhng con ngi sng
to; nhng con ngi gt hi v vui
hng: ta mun ch cho h thy by sc
cu vng cng tt c nhng bc thang dn
n Siu nhn.
Ta s ca ht bi ca ca ta cho nhng nh
n s, nhng con ngi hai bng trong c
n; v cho bt lun ai cn tai nghe
c nhng iu k diu, ta s lm tim ta
tru nng vnh phc tuyt vi.

Ta tin bc v mc tiu ca ta, ta i


trn con ng ca ta; ta s nhy qua u
nhng k ngp ngng do d v nhng k
tr chm li i. Bc i ca ta s l s
suy tn ca bn chng!
10

Zarathustra t nh lng mnh nh th,


trong khi mt tri nm trn thin nh; ri
hn ngc mt nhn d hi - v hn nghe
trn u mnh ting ku sc lnh ca mt
con chim. V ka! Mt con ln thnh
nhng vng trn rng trn tri, v mt
con rn treo tn ten ni c , khng
ging nh mt con mi nhng nh mt
ngi bn: v rn qun vng quanh c .

Nhng con th ca ta! Zarathustra bo


th v lng hn dy ln ni hn hoan m
.
Con vt kiu hnh nht di nh mt
tri v con vt gio hot nht di nh
mt tri - chng ln ng trong s
bit n.
Chng mun bit xem liu Zarathustra
c cn sng khng. Tht ra, ta hy cn
sng chng?
Ta gp nhiu nguy him gia loi
ngi hn l gia loi th. Zarathustra
ang theo nhng con ng nguy him.
Cu xin nhng con vt ca ta hng dn
ta!
Khi Zarathustra ni nh th xong, hn
nh li nhng li ca v thnh gi nua
trong khu rng, hn th di nh vi lng

mnh nh vy:
Ta cn phi khn ngoan tr hu hn na!
c g ta gio hot t tn y lng, nh
con rn ca ta.
Nhng ta ang i hi iu khng th
c: vy th ta cu xin cho lng kiu
hnh lun i i vi tr hu hin minh
ca ta.
V nu c mt ngy no tr hu hin minh
b ta: - Hi i! N thch ct cnh tuyt
m - th t ra lng kiu hnh cng tip tc
tung bay cng cn in ca ta!
Cuc h san ca Zarathustra bt u
nh th.

[1] v [2] cuc h san dch ch

Untergehen, vn mang ba ngha khc


nhau m bn Vit ng khng chuyn ni:
1) i xung; 2) ln tt; 3) b tn hoi hy
dit, i xung di thp. Zarathustra h
san: Zarathustra i xung: ln tt: sa a
v b tn hoi.
[3] con ngi l mt s chuyn tip v
mt s suy tn dch ch bergang und
Untergang. Tnh cht tng phn gia
ber (bn trn) v unter (bn di) hay
c Nietzsche s dng, cng khng th
din t trong Vit ng. Ngoi ra ch
unter v Untergang cn c hiu theo
ba ngha ca ch thch trang 26.
[4] con ngi cui cng hay con ngi
h ng nht trong nguyn bn l
dertetzte Mensch: con ngi mt hu,

xut hin sau cng khi nhn loi bc


vo hong hn v m ti ch n
mt bnh minh mi. Ch h ng ch
tnh cch nh nhng ca mu ngi cui
cng m chng ti mun nhn mnh.
[5] T ngn: Vorrede, nu din ngha
ra, s l: phn t trc (vor) nhng
bi thuyt gio (Rede). Sau phn ny l
nhng bi thuyt gio ca Zarathustra
(die Reden Zarathustras). Mt li chi
ch khng dch c
[6] K ng ln p v nhng bng gi
tr ca h, k hy hoi, k phm ti
trng, Nietzsche chi ch bng cch
lin kt ch Brecher (k p v) vi ch
Verbrecher m ngha thng thng l:
k phm ti. Verbrecher phn tch ra cn
mang ngha: k-p-v-l-lut.

Nhng bi thuyt gio ca


Zarathustra
V ba cuc ha thn

Ta s thuyt minh cho cc ngi nghe


v ba cuc ha thn ca tinh thn: lm
th no tinh thn tr thnh lc , lm th
no lc tr thnh s t, v sau cng
lm th no s t tr thnh tr th.
C rt nhiu gnh nng i vi tinh thn,
i vi tinh thn dng mnh kin tr
c s tn knh khch ng: dng lc
ca tinh thn y i hi nhng gnh nng

nng n nht.
C ci g nng n u? Tinh thn can
m ct ting hi nh th; ri n qu gi
nh con lc v mun ngi ta cht
tht nng ln lng mnh.
Hi k anh hng, u l gnh nng nng
n nht cho ti ht ln mnh ti v
cho sc mnh ca ti c vui hng? Tinh thn can m ln ting hi nh th.
H chng phi l iu ny: t khim tn
nhn nhng xc phm n lng kiu
hnh ca mnh? Lm hin l cn in ni
mnh bin tr hu hin minh thnh tr
ci thin h?
Hoc gi l iu ny: t b chnh ngha
mnh ng vo lc n ang xng vinh s
chin thng? Leo ln nhng nh ni cao
cm d k cm d?

Hoc gi l iu ny: sinh sng bng


nhng tri d rng cng c non ca tri
thc, v chu ng cn i co nt tm
hn, v tnh yu chn l?
Hoc gi l iu ny: ng bnh v xua
ui ht nhng k an i i, kt bn
vi nhng ngi ic, nhng ngi
chng h nghe c nhng g ngi
mun ni?
Hoc gi l iu ny: ln su xung ln
nc c, nu l nc ca chn l, v
khng xua ui nhng con ch lnh cng
nhng con cc nng st?
Hoc gi l iu ny: yu thng k
khinh b ta v a tay v pha ma qu khi
ma qu mun lm ta khip hi?
Tinh thn dng mnh nhn lnh tt c
nhng gnh nng : nh con lc va

c cht hng xong, vi v ln ng


v sa mc, tinh thn dng mnh cng vi
v v vi sa mc ca i mnh nh th.
Nhng gia lng sa mc hoang liu c
c nht thnh tu cuc ha thn th
nh: y tinh thn bin thnh s t, tinh
thn mun chinh phc t do v lm ch
sa mc ring ca mnh.
y tinh thn tm kim ngi ch cui
cng ca n: tinh thn mun lm k th
ca ngi ch y, v lm k th ca v
Thng cui cng ca mnh; t
chin thng vinh quang, tinh thn mun
chin u vi con i khng long.
u l con i khng long m tinh thn
khng cn mun gi l Thng hay
Ch nhn na? Con i khng long y l
Mi phi. Nhng tinh thn ca con

mnh s th bo rng Ta mun.


Con i khng long Mi phi rnh d
tinh thn dc ng, lp lnh nh vng
di lp da sng c mun ngn vy v
trn mi vy, le sng dng ch vng:
Mi phi.
Nhng gi tr c l ngn i lp lnh
sng trn nhng chic vy y, v con
rng mnh nht trong loi rng ni nh
th ny: Gi tr ca tt c vn s ang
lp lnh trn mnh ta.
Tt c gi tr c sng to nn, cng
nh tt c nhng gi tr ang c sng
to, u nm trong ta. Thc ra, khng nn
c cu Ta mun na! Con i long y
ni nh th.
Hi nhng anh em ta, ti sao li cn n
con mnh s ca tinh thn? Chng ta h

chng c kh loi vt khe mnh va


c tinh thn khc t va tun phc hay
sao?
Sng to nn nhng gi tr mi; - l
iu m ngay c con mnh s cng cha
lm c; nhng t gii phng mnh
tin n nhng sng to mi m, - y l
iu m sc mnh ca con mnh s c
th lm c.
T gii phng mnh, tht ra ting
Khng linh thing ngay c vi bn
phn: y l nhim v dnh cho con
mnh s, hi nhng anh em ca ta.
Chinh phc quyn sng to nhng gi tr
mi, - y l cuc chinh phc khng
khip nht i vi mt tinh thn kin kh
v y lng tn knh. Thc ra, i vi
tinh thn, y l mt s nh cp v l

hnh vi ca mt con th sn mi.


Ngy xa, tinh thn yu mn cu Mi
phi nh l iu thin ho linh thnh
nht ca mnh; gi y tinh thn phi thy
s o tng v c on ngay c trong
iu linh thnh nht, ct t do gii
phng khi tnh yu mn ca mnh: cn
phi c mt con mnh s cho mt cuc
o tc nh th.
Nhng hi cc anh em, hy ni ta nghe,
a tr th c th lm iu g m con
mnh s khng th lm c? Ti sao
con mnh s d tn phi bin thnh tr
th?
Tr th l s ngy th v qun lng, mt
s ti khi min vin, mt tr chi, mt
bnh xe quay vng quanh mnh, mt vn
chuyn u tin, mt ting Vng linh

thnh.
Vng, hi cc anh em, i vi tr chi
sng to, cn phi c mt ting Vng
linh thnh. ch ring ca chnh mnh,
y chnh l iu m hin gi tinh thn
mong mun; th gii ring ca chnh
mnh, y l iu m k nh mt th
gii mun chim c.
Ta nu ra vi cc anh em ba s ha
thn ca tinh thn: lm th no tinh thn
tr thnh lc , lm th no lc bin
thnh s t, v cui cng, lm th no s
t tr thnh tr th.
Zarathustra ni nh th. V vo lc ny,
Zarathustra c ng trong thnh ph m
ngi ta gi l thnh ph Con B Tp
Sc.

V nhng ging ta v c hnh

Ngi ta n khoe vi Zarathustra l c mt nh hin


trit thuyt ging tuyt vi v gic ng v c hnh, do
c hng y danh vng cng phn thng; theo
li thin h th tt c thanh nin u chen nhau ngi
chung quanh ging ta ni ng ta thuyt ging.
Zarathustra n tnh tht ca nh hin trit, ri cng
vi m thanh nin, Zarathustra ngi trc ging ta.
V nh hin trit rao ging nh sau:
Vinh danh v tn knh cho gic ng. Gic ng l
nguyn l vn s. Cc ngi hy trnh xa nhng k
trn trc khng yn hoc nhng k canh thc ban

m!
Ngay c tn trm cng h thn trc gic ng. Bc
chn nh nhng ca k trm chy trn trong m ti.
Nhng k canh m li khng bit n ni h thn, hn
nng t v ln thi khng cht thn thng.
Bit ng, khng phi l mt chuyn nh nhoi: phi khi
s bng cch canh thc tnh to c ngy.
Mi ln trong ngy, ngi phi t vt thng chnh
mnh: l bng chng ca s mt mi tt lnh v
l thuc phin cho tm hn.
Mi ln trong ngy, ngi phi t ha gii vi chnh
mnh; bi v nu t vt thng mnh l chuyn cay
ng, th k no khng t ha gii c s ng khng
yn.
Ngi phi tm thy mi s tht trong ngy; bng
khng, ngi s tm kim nhng s tht trong m ti
v linh hn ngi s vn cn i kht.
Mi ln trong ngy, ngi phi ci vang hoan h;
bng khng, ban m ngi s b quy ri bi bao t,
cha sinh ra ni bun phin.
t ngi bit c iu , nhng phi bit r tt c

nhng c hnh ng ngon. Ti s lm chng gian


chng? Ti s phm ti ngoi tnh chng?
Ti s thm mun ngi y t gi ca ng bn lng
ging chng? Tt c nhng cu hi u khng ph
hp cho mt gic ng ngon.
V ngay c khi s c c tt c mi c hnh,
ngi ta vn cn phi t tha hip vi mnh v mt
iu: cho chnh nhng c hnh y i ng ng lc.
Nhng ngi n b xinh xn d thng y, ngi
ng nn h ci c nhau! V li ci c trn lng
ngi, hi k v phc!
Lm ha vi Thng v vi ng loi, y chnh l
iu m gic ng ngon mong mun. V lm ha c vi
ma qu ca ng loi ngi, bng khng n s n m
nh ngi lc ban m.
Vinh danh v tun phc quyn bnh, ngay c th quyn
bnh khp khing! Gic ng ngon mun th. C phi li
ta chng, nu quyn bnh thch bc i trn nhng
i chn vn vo?
K no dn by chin ca mnh n gm c trn cnh
ng c xanh ti nht bao gi cng l k chn chin

gii nht di mt ta: gic ng ngon mun nh th.


Ta chng h mun c nhiu vinh d, hoc c nhiu kho
tng v i: iu lm ta tc ti. Nhng ngi ta s
trn trc chng yn nu khng c mt tn tui hoc
mt kho tng nho nh.
Ta thch n tip mt nhm bn b nh hn l mt
nhm bn b d tn, nhng h phi n v i cho hp
lc: gic ng ngon i hi nh th.
Ta cng c thch th ln lao i vi nhng k ngho
nn v tinh thn: h lm ta d ng. Nht l h sung
sng khi ngi ta lun lun cho h l c l.
Ngy tri qua nh th i vi nhng ngi c hnh.
Khi m bung xung, ta cn thn phng khng ku
gi gic ng. Gic ng khng mun c ku n, v
gic ng l ch nhn ca tt c mi c hnh!
Nhng ta suy ngh n nhng g ta lm hay ngh
trong ngy. Trong khi kin nhn nhai li nh mt con
b, ta t hi mnh: Vy u l mi ln mi t chin
thng chnh bn thn mi?
V u l mi ln ha gii, v mi s thc, v mi
chui ci lm lng mi tha thch?

Trong khi ta trm t iu , tr c c nh nhng ru


theo bn mi t tng, th t nhin gic ng xm
chim ta, gic ng m ta chng h ku gi n, ch
nhn ca nhng c hnh.
Gic ng p vo mt ta: mt ta tru nng. Gic ng
chm vo mi ta, v mi ta c m rng.
Thc ra, bng nhng bc chn nh nhng my khi,
gic ng ln vo trong ta, tn trm m ta a thch, v
nh cp nhng t tng ca ta: ta sng s cm lng
nh chic gi vit kia.
Nhng ta khng ng thng c lu; ta nm dui
ra ri.
Khi Zarathustra nghe nh hin trit ni nh th, hn
ci thm trong lng, v mt ngun nh sng tri ln
trong hn. V hn t nh lng mnh nh sau:
Ta thy nh hin trit ny in r vi bn mi t
tng ca ng ta: nhng ta sn lng tin rng ng ta
thc tuyt vi trong gic ng.
Hnh phc thay cho nhng k no sng gn nh hin

trit y! Mt gic ng ngon lnh nh th d truyn lan,


du c phi xuyn qua mt bc tng dy.
Li c c mt v quyn r tot ra t ging ta ca ng
y. V khng phi l iu v ch khi nhng ngi thanh
nin n ngi chung quanh con ngi rao ging c
hnh .
Minh trit ca ng ta bo rng: hy canh thc tnh to
ng ngon. V thc ra, nu cuc i chng c
ngha g v nu ta phi chn mt iu phi l, ta thy
rng iu phi l xng ng nht cho s la chn
ca ta.
Gi y, ta hiu r iu m xa kia ngi ta tm kim
trc tt c mi s, khi h tm kim nhng bc thy
ca c hnh. H i tm kim mt gic ng ngon cng
nhng c hnh c ph bi nhng cy thuc phin!
i vi tt c nhng nh hin trit c trng vng
xin dng tt trn nhng ging ta kia, minh trit
hay s khn ngoan chnh l gic ng ngon khng mng
m: h khng bit n ngha no cao c hn ca i
sng.
Ngay c hm nay cng vn cn vi ngi thuc dng
di k thuyt gio v c hnh kia, v h khng lun

lun chnh trc nh ng ta: nhng m thi ca h


qua ri. V vy h s khng ng c lu: ka, h
nm di xung.
Hnh phc thay nhng k ang m mng ny: v
chng bao lu h s ng thip i.
Zarathustra ni nh th.

V nhng ngi nui o tng


th gii bn kia
Ngy xa, Zarathustra cng phng
chiu o tng ca mnh bn kia con
ngi, ging nh tt c nhng k nui o

gic v ci-bn-kia[1]. Lc y,
Zarathustra xem th gii nh l cng
trnh ca mt v Thng kh au qun
qui.
Trc y th gii xut hin vi ta
nh l gic mng v s pht minh ca
mt ng Thng : tng t nhng
hng khi mun mu trc i mt ca
mt vin bc s bt mn.
Thin, c, v Hn hoan v Thng kh, v
Ti v Anh, - tt c i vi ta lc y u
l nhng hng khi mun mu trc
mt mt ng sng to. ng sng to
mun ng nhn chnh mnh na, - v lc
by gi, ngi sng to ra th gii.
i vi k ang chu ng thng kh,
qu l mt nim vui ngy ngt khi c

ri mt khi ni kh au v c t
qun lng mnh. Nim hoan lc ngt ngy
v s t lng qun mnh: c mt lc th
gii xut hin vi ta nh th .
Ci th gii vnh vin bt ton ny, hnh
nh bt ton ca mt mi mu thun ngn
thu - mt ni hoan lc say m i vi
ng sng to bt ton ca n: c mt lc
th gii xut hin vi ta nh th .
V vy, c ta na, ta cng phng chiu
o tng ca mnh vt qu bn kia loi
ngi, ging ht nh tt c mi k nui
o gic v ci-bn-kia. M thc ra, c
phi l bn kia con ngi chng?
Than i! Hi cc anh em, v Thng
m ta sng to ra l cng trnh ca
con ngi v l s in cung ca con
ngi, tng t nh tt c nhng ng

Thng thn linh khc.


V Thng ch l con ngi, l
mnh vn thm thng ca mt con
ngi v mt Ng th: v Thng
hnh ma bng qu y xut sinh t m tro
lnh v t l than hng ca chnh ta.
Thc ra, v Thng y khng n vi
ta t ci-bn-kia!
Hi cc anh em, lc by gi s g xy
n cho ta? Ta, k ang thng kh, ta t
vt b mnh, ta mang m tro tn hng
lnh ca ta v min ni cao, ta pht minh
cho chnh ta mt ngn la rc r hn. V
nhn kia! Bng ma tan thnh my khi.
i vi ta, k bnh phc, gi y m
cn tin vo nhng hnh ma bng qu nh
th na l c mt iu au kh s nhc.
Ta mun ni vi nhng k nui o gic

v ci-bn-kia nh th.
au kh v bt lc, - y l ci to
nn nhng ci-bn-kia, to nn cn in
cung ngn ngi m duy k chu ng
thng kh ngt tri mi bit n.
S mi mt mun, ch bng mt ci nhy,
t chn n tn nhng min bin vin,
mt c nhy tr mng[2], s mi mt
ngho nn ngu dt li cn chng mun
c mun na: chnh s mi mt
to nn tt c nhng v Thng thn
linh cng tt c nhng ci-bn-kia.
Hy tin ta, hi cc anh em! Chnh thn
xc tuyt vng v thn xc, - bng
nhng ngn tay ca tinh thn lc li, thn
xc s song dc theo nhng thnh
ly ti cao.
Hy tin ta, hi cc anh em! Chnh thn

xc tuyt vng v mt t, - thn xc


nghe nhng rut r ca Thc th ln
ting.
V th, thn xc mi mun th u qua
nhng bc tng ti cao, v chng nhng
th u qua m thi[3] n cn mun i
vo trong th gii khc.
Nhng ci th gii khc li n trnh
con ngi, ci th gii b gim thiu v
phi nhn thc ra ch l mt ci tri
H khng; v nhng rut r ca Thc th
khng ln ting vi con ngi, nu khng
phi l bng ging ni ca con ngi.
Thc ra, kh m chng minh Thc th v
kh m bt Thc th phi ln ting. Hi
cc anh em! Hy ni cho ta bit, anh em
h chng thy l nhng s vt c th k
diu nht li c chng minh r rng

hn sao?
Vng, ci Ng th , - vi tnh trng
mu thun hn lon m h ca n xc
quyt s hin hu ca mnh mt cch
chn thc nht - ci Ng th ng ra sng
to, c mun, nh gi, ban b tiu
chun v gi tr cho mi vt.
V ci Ng th ny, ci Thc th chn
thc nht, ni v thn xc v li cn c
mun thn xc na, ngay c khi Ng th
y m mng, lang thang v chp cnh
bay vi i cnh gy.
Ci Ng th y hc cch lun lun ln
ting mt cch chn thc hn: cng hc
hi, Ng th y cng tm thy nhng ting
ni dnh ngi ca thn xc v mt t.
Ng th ca ta dy cho ta mt nim
kiu hnh mi, gi ta em ging dy cho

loi ngi: ng nn vi u mnh vo


trong ng ct nhng s vt thin nh
na, nhng phi bit kiu hnh mang ly
u mnh, mt ci u trn th ng ra
sng to nhng ngha cho mt t trn
gian!
Ta rao dy cho loi ngi mt ch mi:
hy c mun con ng ny, con ng
m loi ngi theo ui mt cch m
qung, hy tn thnh con ng ny v
ng nn lnh xa n bng cch l lt st
t, nh nhng ngi bnh cng nhng
k hp hi!
Chnh nhng ngi bnh cng nhng k
hp hi khinh b thn xc v mt t,
to ra nhng s vt thin nh cng
nhng git mu cu th. Nhng, nhng
cht thuc c du ngt su thm , bn

chng li cng vay mn t thn xc


v mt t!
Chng mun thot khi s khn kh lm
than ca chng, v chng nhn thy nhng
ngi sao lng lnh qu xa mnh. V th
chng th di: Than i! Gi g c nhng
con ng thin gii chng ta c th
b lt vo mt Thc th khc, mt hnh
phc khc! - Ri chng by t ra
nhng iu gi to v nhng thc ung
m mu ca chng!
Nhng tn bi bc vong n , chng
tng rng c gii phng khi thn
xc v mt t ny. Nhng cn ng kinh
v ni vui th m ly y, chng c c
nh u? Nh thn xc chng v nh mt
t ny.
Zarathustra l ngi c lng khoan th

i vi cc bnh nhn. Thc ra,


Zarathustra chng h ni gin v cch
thc t an i hay v s bi bc ca h.
Cu cho h chng hi phc, t vt
thng mnh v t to cho mnh mt thn
xc thng ng hn.
Zarathustra cng chng ni gin i vi
ngi ang thi hi phc a mt tru
mn nhn v o tng xa xa v gia
m khuya i lang thang quanh ngi m
chn v Thng ca mnh: nhng ngay
c nhng git l ca y hy cn l bnh
hon v h nhc.
Bao gi cng c nhiu ngi bnh hon
trong s nhng k ang m mng v kht
vng Thng ; h cung n th ght k
t c tu gic, h th ght th c
hnh tr trung nht c tn l: chnh trc.

H lun lun nhn li ng sau v cc


thi i ti tm m mt: qu thc lc by
gi cn in v c tin l chuyn khc.
Cn in cung ca l tr xut hin
di hnh nh ca Thng , v thi y,
h nghi l ti li.
Ta bit qu r nhng k ging vi
Thng : chng mun rng thin h tin
ni chng v hoi nghi l mt ti trng.
Nhng ta bit qu r chng tin tng vo
iu g hn c.
Thc ra, chng khng tin vo nhng cibn-kia cng nhng git mu cu th:
chnh chng cng tin vo thn xc nhiu
hn v chnh thn xc chng l ci c
chng xem l s vt t ni.
Nhng i vi bn chng, thn xc l
mt iu bnh hon: v chng s sn

lng thot ra khi xc tht mnh. Chnh v


th chng mi lng nghe nhng k thuyt
gio v s cht, v chnh chng cng
thuyt ging v nhng ci-bn-kia.
Hi cc anh em! Nn lng nghe ting ni
ca thn xc lnh mnh: l mt ting
ni chn thc hn v thun khit hn.
Thn xc lnh mnh ln ting mt cch
chn thc hn, thun khit hn, thn xc
ton vn, ng thng: thn xc y ni v
ngha ca mt t trn gian.
Zarathustra ni nh th.

[1] nhng ngi nui o tng th-gii-

bn-kia hay nhng k nui o gic v


ci-bn-kia dch ch Hinterweltler, mt
ch do Nietzsche by t ra, gi nh
ti ch Hinterwldler: k d hnh, k
qui.

[2] mt c nhy tr mng, c th


Nietzsche nhm bc b quan im ca
trit gia an Mch Sren Kierkegaard
(1813-1855), ch trng con ngi cn
phi thc hin mt bc nhy t tnh
trng v tn n tnh trng tn ngng.

[3] thn xc mun th u qua nhng


bc tng ti cao din dch thnh ng
Mit dem Kopfe durch die Wand wollen,

c ngha chnh l chy o n mi vt.

V nhng k khinh mit thn xc


Ta mun ni vi nhng k khinh mit
thn xc v hnh vi ca h. H khng cn
phi thay i phng php ging dy,
nhng h ch nn t gi chnh thn xc
mnh, - v nh th l tr thnh cm ting.
Ti l xc v hn, a tr ni nh th.
V ti sao ngi ta li khng ni nh
nhng a tr?
Nhng k no thc tnh v c thc
li bo: Ti hon ton l thn xc v

ch l thn xc; linh hn ch l mt ch


dng ch mt phn ca thn xc.
Thn xc l mt l l trng i, mt
phc th vi mt ngha, mt cuc chin
tranh v mt tnh trng ha bnh, mt n
cu v mt k chn chin.
Hi ngi anh em, c ci l tr nh b
ca ngi m ngi gi l tinh thn
cng l kh c ca thn xc ngi, mt
kh c nh b v mt mn chi cho
ci l l trng i ca ngi.
Ngi ni ln ting ti v ngi hnh
din vi ting . Nhng cn ci cao i
hn, ci m ngi khng mun tin, chnh
l thn xc ngi v l l trng i ca
ngi: thn xc y khng ni ti nhng
n l ti trong khi hnh ng.
Nhng g m cc gic quan cm nghim,

nhng g m tinh thn truy nhn, u


chng h c cu cnh t thn. Nhng cc
gic quan v tinh thn li mun thuyt
phc cho ngi tin rng chng l cu
cnh ca vn s; y l tnh t ph t
kiu ca chng.
Gic quan v tinh thn ch l nhng kh
c v nhng mn chi: ng sau
chng, hy cn c T ng. C T ng
na, cng tm kim vi i tai ca tinh
thn.
T ng lun lun lng nghe v tm kim:
T ng so snh, i chiu, khut phc,
ph hoi. T ng ng tr, v T ng cng
l ch nhn ca bn ng.
Hi ngi anh em, ng sau nhng t
tng v tnh cm ca ngi, cn c mt
v ch nhn mnh m hn, mt nh hin

trit v danh - l T ng. T ng c


ng thn xc ngi, T ng chnh l thn
xc ngi.
C nhiu l l trong thn xc ngi hn
l trong tr hu cao tt nht ca ngi.
V ai bit r v sao thn xc ngi li
cn ng n tr hu cao tt ca ngi?
T ng ngi ci mi vo bn ng
ngi cng nhng bc nhy vt y
ham h ca bn ng. T ng bo:
Nhng phn khch hng khi ca
t tng l ci g vy? Mt ch r v
vi mc ch ta. Ta l mp di buc vo
bn ng v l ngi nhc v cho nhng
tng ca bn ng.
T ng bo bn ng: By gi, ngi
au kh i! V bn ng au kh v t
hi lm th no c th khng au kh

na - v cu cnh y l ci m bn ng
phi suy tng n.
T ng bo bn ng: By gi, ngi vui
sng i! V bn ng vui sng v m
mng ngh n chuyn c trin min
vui sng na trong tng lai - v cu
cnh y l ci m bn ng phi suy tng
n.
Ta mun ni mt li cng nhng k khinh
mit thn xc. Rng h c khinh mit i,
v chnh l iu t lng tn trng thn
xc ca h. Vy ch ci g to ra lng
tn trng v s khinh b v gi tr v
ch?
Chnh T ng sng to to ra cho
chnh mnh c lng tn trng ln s khinh
b, chnh T ng to ra hoan lc v
thng kh. Thn xc sng to to ra

cho chnh n tinh thn, xem nh l mt


bn tay ca ch thn xc.
Hi nhng k khinh mit thn xc, ngay
c trong cn in r v trong s khinh b
ca cc ngi, cc ngi cng ang
phng s cho T ng mnh. Ta ni tht
cng cc ngi iu ny: chnh T ng
cc ngi ang mun cht v quay mt
khi i sng.
T ng y khng cn c kh nng thc
hin nhng g n a thch: - sng to
vt qu chnh mnh. V chnh s sng
to l iu m T ng kht vng trc tt
c mi s, l c nguyn nng chy
nht ca T ng.
Nhng gi y, qu mun cho chuyn
: - v th T ng cc ngi mun bin
mt dng, hi nhng ngi khinh mit

thn xc!
T ng cc ngi mun bin mt dng,
v chnh v th cc ngi tr thnh
nhng k khinh mit thn xc! Bi v cc
ngi khng cn kh nng sng to
vt qu bn thn mnh na.
Chnh v th cc ngi mi phn n vi
cuc sng v mt t. C mt s k
v thc trong ci nhn m mui ca lng
khinh b ni cc ngi.
Ta khng bc theo con ng ca cc
ngi u, hi nhng k khinh mit thn
xc! i vi ta, cc ngi tuyt chng
phi l nhng chic cu dn n Siu
nhn.
Zarathustra ni nh th.

V nhng hoan lc v am m

Hi ngi anh em, khi ngi c c


mt c hnh, v c hnh ny l ca
ring ngi, th ngi khng c chung
c hnh y vi bt c ngi no.
Qu thc ngi ht sc mun gi tn c
hnh y ra v vut ve n; ngi mun
nm vo tai n tin chc l n c thc.
V ny y, ngi em chia s cng m
ng dn chng ci tn ngi ban cho
c hnh y, v ngi tr thnh m
ng v by cu vi c hnh ca

ngi!
Tt hn ngi nn ni: Ci ang to
thnh ni dn vt cng nh s ngt ngo
ca tm hn ti l iu bt kh ngn, ci
ang gy nn cn i cho nhng rut r
ca ti th khng c tn gi.
c hnh ca ngi phi qu sc cao
vi i vi s quen thuc ca nhng
nh danh: bi v nu b buc phi ni
n c hnh y, ngi ng h thn
phi bp b khng thnh li.
Hy ni ln v p a p ng: y l iu
thin ho m ti yu thch, chnh n lm
ti hi lng nh th, v ch nh th ti
mi c mun s thin ho.
Ti chng c mun iu thin nh
gii rn ca mt v Thng , cng
chng phi nh mt nh lut, mt tnh

cht tt yu ca con ngi: ti mun n


chng phi l mt ngi ch dn v vi
nhng min t siu vit cng nhng ci
thin ng.
iu ti yu thch, l mt c hnh trn
th: trong c hnh trn th, c rt t tr
tu v cng t lng thc thng thng
hn na.
Nhng con chim ny lm t gn ti:
chnh v th ti tru mn thng yu n, ny y, chim ang ra nhng qu
trng vng ni nh ti.
Ngi phi bp b khen tng c hnh
ca ngi nh th.
Xa kia, ngi mang gi nhng am
m v ngi gi l nhng iu xu
c. Nhng gi y, ngi ch cn li
nhng c hnh ca mnh: nhng c

hnh pht sinh t nhng am m


cung nhit trong tm hn ngi.
Ngi t cu cnh ti thng ca
ngi vo gia lng nhng am m
cung di ny: chng tr thnh nhng
c hnh v nhng hoan lc cho ngi.
Du ngi c thuc ni nhng ngi hay
gin d, hoc nhng k ham khoi lc,
nhng tn nhit tn hay nhng k hn
th:
Th tt c nhng ni am m ca ngi
rt li cng tr thnh nhng c hnh, tt
c nhng ma qu ca ngi u bin
thnh nhng thin thn rng r.
Xa kia, ngi nui nhng con ch di
trong hm: nhng rt cuc chng ha
thnh nhng con chim hin v nhng ca
nhn kh i.

Ngi ch th thuc lm du cn au
vi nhng c dc; ngi vt sa ni
con b o no, - gi ny, ngi ang
ung dng sa ngt chy ra t i v
mng cng ca n.
V chng iu g xu c pht sinh t
ngi na, ngoi iu xu c pht sinh t
cuc chin u gia nhng c hnh ca
ngi.
Hi ngi anh em, khi ngi c c
hnh phc, y l v ngi c c mt
c hnh v chng c g hn: nh th
ngi vt qua cu n b bn kia d
dng hn.
C c nhiu c hnh, l mt iu v
cng cao nh, nhng l mt s phn rt
nng n; c nhiu ngi b i vo
trong sa mc v b git cht v h

chn nn mt mi khi c phi lm bi


chin trng cho nhng c hnh.
Hi ngi anh em, chin tranh v nhng
trn chin c phi l nhng iu xu c
chng? y l nhng iu xu c cn
thit; lng k, s h nghi v nhc m
cng c mt ch ng cn thit gia
nhng c hnh ca ngi.
Hy nhn xem mi mt c hnh ca
ngi u kht vng n ci g cao vin
nht: c hnh y kht vng tinh thn
ngi l k truyn lnh cho n, c hnh
y c mun tt c sc mnh ca ngi
trong cn cung n, th hn v thng
yu.
Mi mt c hnh u ganh t vi c
hnh khc v s ganh t l mt iu
khng khip. Ngay c nhng c hnh

cng c th hoi vong v ganh t.


K no b vy bc trong ngn la ganh
t, tng t nh con b cp cui cng s
quay nc c t chch ly mnh.
Hi i! Ngi anh em ca ta, ngi
cha bao gi thy mt c hnh t nhc
m v t xuyn thng chnh mnh bao gi
sao?
Con ngi l mt ci g cn phi b vt
b: chnh v th ngi phi yu nhng
c hnh ca ngi - bi l ngi s
dit vong v chng.
Zarathustra ni nh th.

V ngi ti nhn mt mt

Hi nhng php quan cng nhng thy t


t, cc ngi chng mun git trc khi
con vt lc u ? Nhn ka, k ti nhn
mt mt lc u: trong i mt l
r nim khinh b mnh mng.
Bn ng ca ta l mt ci g phi b
vt b: bn ng ca ta chnh l ni
khinh b mnh mng i vi loi ngi.
i mt hn ni ln nh th.
y l giy pht ti thng ca hn, giy

pht hn t phn x chnh mnh: cc


ngi ng k cao trng ri tr xung
ci thp hn!
i vi k au kh v chnh mnh n
mc y, tuyt i chng c s cu ri
no dnh cho hn, tr phi l ci cht
nhanh chng.
Hi nhng php quan! Ti git ngi
ca cc ngi phi l lng thng xt
ch ng l s tr th. V khi git ngi,
cc ngi hy lm th no t mnh
bin chnh cho s sng!
Ha gii vi k m cc ngi tuyn n
t l iu khng . Ni bun ca cc
ngi phi l tnh yu dnh cho Siu
nhn: ch nh th cc ngi mi t bin
chnh cho s kin cc ngi cn tip tc
sng.

Hy ni k th, ch ng ni ngi
gian c; hy ni bnh hon, ch ng
ni ngi ti tin; hy ni k in r,
ch ng ni k phm ti.
V ngi, vin php quan o , nu
ngi mun ln ting ni ln nhng g
ngi lm trong t tng, thi mi
ngi s ht ln: Hy loi tr ti tin
v con rn c y i!
Nhng t tng l mt chuyn, hnh
ng l mt chuyn, v hnh nh ca hnh
ng li l mt chuyn khc. Bnh xe
nhn qu khng ln trn gia nhng
chuyn khc nhau .
l mt hnh nh lm xanh mt
ngi ti phm xanh xao. Y ng
ng vi hnh vi ca mnh khi y phm
ti. Nhng y li khng chu ng ni

hnh nh sau khi phm ti.


Y lun lun t thy mnh nh l tc gi
ca mt hnh vi duy nht. Ta gi l s
thc lon tinh thn, bi v mt trng
hp ngoi l li tr thnh quy phm
cho thc th y.
Con ng vch sn thi min li cun
tri bng; hnh ng ti c m ngi ti
phm phi li cun thi min ci
l tr khn kh ca y. Ta gi tnh trng
ny l cn in sau khi hnh ng.
Hy nghe y, hi nhng php quan! Hy
cn c mt cn in khc na; v cn
in ny din ra trc lc hnh ng.
Hi i! Cc ngi chng d tm cho
su xa tm linh hn y!
V php quan o ni nh th ny:
Ti sao tn ti phm ny git ngi?

- nh cp. Nhng ta bo cho cc


ngi bit: linh hn ca y thm mun
mu ti ch chng h kht khao nh
cp: y kht khao hnh phc ca li
dao trn.
Th nhng, l tr khn kh ca y li
chng hiu c cn in ny v chnh
l tr gip k st nhn quyt nh.
L tr y bo: Mu ti th c n nhm
g! t ra mi h khng mun li dng ti
ngi nh cp hay tr th sao?
V y nghe theo l tr khn kh ca
mnh: li l ca l tr nng nh ch, lc by gi, y nh cp, sau khi git
cht nn nhn. Y khng mun h thn v
cn in ca mnh.
V ny y, khi ch ca ti li y hy cn
tru nng trn ngi y, li mt ln na, l

tr khn kh ca y cng ng v t lit.


Nu t ra y c th lc lc chic u, thi
gnh nng ca y s ri tut xung: nhng
ai c th lc lc chic u ny?
Con ngi l g? L mt ng nhng
bnh hon c tinh thn dn by ra trn
th gii bn ngoi: chnh th gii bn
ngoi l ni m nhng bnh hon y
mun thu t chin li phm.
Con ngi l g? Mt chic gt tht
an bng nhng con rn di, him khi
sng thanh tha vi nhau, - v th mi
con t tin phng i v phng mnh
mun, tm ly chin li phm t th
gii.
Hy nhn tm thn khn kh y! Nhng
au n cng nhng dc vng ca n,
linh hn ng thng ca n c gng

gii thch chng, - linh hn y tng rng


chng l ham mun git ngi v lng
thm mun t c hnh phc ca li
dao.
K no ng bnh ngy hm nay s ri
vo iu xu c thuc v ngy hm nay:
hn mun lm k khc au kh bng ci
tng lm cho hn thng kh. Nhng trc
kia, c mt thi i khc, mt s
thin v mt s c khc.
Ngy xa, lng hoi nghi v ch mun
l chnh mnh l nhng ti c. Lc by
gi nhng ngi bnh tr thnh k t o
hay ph thy; hn au kh v mun lm
cho k khc au kh, vi t cch l k t
o hay ph thy.
Nhng iu khng lt c vo tai
cc ngi: N s c th gy hi cho

nhng k thin ho trong s cc ngi,


cc ngi s bo th. Nhng ta c s g
n nhng k thin ho ca cc ngi!
Ni nhng k thin ho ca cc ngi,
c rt nhiu iu lm ta kinh tm, v
chc chn khng phi l s xu c ni
h. Ta c mun h c c mt cn
in lm h dit vong, nh k ti nhn
mt xanh mt ny.
Thc lng, ta mun rng cn in ca h
c tn l chn l, hoc lng chung thy,
hoc s cng chnh: nhng h ch c c
c hnh ca h sng lu, trong mt
s t mn lm than.
Ta l chic lan can nm dc ven sng: k
no c th nm c ta thi c vic
nm! Nhng ta khng phi l vt nng
ta cho cc ngi.

Zarathustra ni nh th.

V c v vit

Trong tt c nhng th c vit ra, ta


ch yu nhng g c tc gi vit bng
mu ca chnh mnh. Ngi vit bng
mu i, ri ngi s bit c rng mu
chnh l tinh thn.
Hiu mt dng mu xa l khng phi l

iu d: ta th ght tt c nhng k v
cng ri ngh ngi c sch.
K no bit r c gi th s chng
lm g cho ngi c gi na. Hy cn
c mt th k c gi na, - v chnh tinh
thn cng s bc mi hi thi.
Dnh cho mi ngi quyn hc c, rt
cuc li lm hi n chng nhng l vn
t, nhng c t tng na.
Xa kia, tinh thn l Thng , ri tinh
thn tr thnh ngi, ri by gi n ha
thn thnh m tin dn.
K no dng mu mnh vit nhng
chm ngn u khng mun c c
n, nhng mun c hc thuc lng.
Trn min ni cao, con ng ngn nht
l con ng dn t nh ny sang nh
kia; nhng mun theo con ng y,

ngi phi c i chn vn dm. Nhng


chm ngn phi l nhng nh cao, v
nhng k m ta ng li phi l nhng con
ngi cao i trng kin.
Khng kh nh nhng thanh khit, mi
nguy him gn k v tinh thn trn y
mt v hung bo vui ti, y l nhng
g thch hp.
Ta mun chung quanh ta c nhng yu ma
qu qui, v ta l ngi can m. Lng
can m ui xa nhng ma qu v t to
cho mnh nhng yu ma qu qui, - lng
can m c mun c ci.
Ta khng cn cm thy nh ngi na.
m my m ngi nhn thy trn u ta,
tm mn en ti nng n m ta ci
nho, - li l m my mang dng bo
i vi ngi.

Cc ngi nhn ln cao khi cc ngi


kht vng s thng tin. Cn ta, ta ci
nhn xung thp bi v ta ln n chn
cao vi m tuyt.
Ai trong cc ngi c th ci ngt khi
c trn nhng nh cao?
K no leo nhng ngn ni cao nht
u bt ci v tt c nhng bi kch gi
to hay c thc.
V t l, giu ct, tn bo, - y l
nhng g m tr hu hin minh i hi ni
ta: tr hu hin minh l ph n v ch c
th yu nhng chin s.
Cc ngi bo ta: Cuc i tht l kin
kh khi phi mang theo. Nhng ti sao
bui sng ngi li kiu hnh v bui
chiu ngi li ci u khut phc?
Cuc i tht kin kh khi ta phi mang

theo: nhng cc ngi ng c ci b


iu tru mn du dng th kia! Tt c
chng ta u l nhng con la c v
la ci trn lng mang y gnh nng.
Chng ta c chung iu g vi n hng
ang run ry v mt git sng tru nng?
Qu thc chng ta yu thng cuc i
khng phi v chng ta quen thuc vi
cuc i, nhng v chng ta quen
thuc vi tnh yu.
Trong tnh yu, lun lun c mt cht
in cung. Nhng trong s in cung,
lun lun c mt cht l tr.
V c i vi ta, ngi thng yu i
sng, ta thy rng nhng cnh bm,
nhng bt x phng cng tt c nhng
ngi no ging nh cnh bm v bt
x phng u l nhng k nm tri hnh

phc tuyt vi nht.


Chnh khi nhn thy nhng tm linh hn
nh nhng, in r, duyn dng v khoi
hot bay ln thnh thang, Zarathustra
mi mun khc a v ca ht.
Ta s ch c th tin vo mt ng Thng
bit khiu v.
Mi khi nhn thy con qu h mng ta, ta
u thy n c v trang trng, t toi, su
ht v long trng: n l hin thn ca tinh
thn tr n nng n - chnh n ko ri
mi vt xung mt t.
Ngi ta git ngi khng phi bng s
gin d m bng ting ci. No, hy
git cht tinh thn tr n nng n i!
Ta hc i; t ta cho mnh mc
sc chy. Ta hc bay, t , ta khng
cn thin h m tay y mnh i ch.

Gi y, ta nh nhng, gi y ta bay
bng phiu bng, gi y, ta t nhn thy
mnh bn di chnh mnh, gi y,
mt thn linh ang khiu v trong ta.
Zarathustra ni nh th.

V ci cy trn nh ni

Zarathustra thy c mt thanh nin


trnh gp mt hn. Mt bui chiu kia,
khi mt mnh i do qua ngn ni nhn

sut xung thung lng c tn l thung lng


Con B Tp Sc, Zarathustra bt gp
thanh nin y ang ngi ta lng vo mt
thn cy, a mt mi mt nhn xung
thung lng. Zarathustra vng tay m ly
thn cy ngi thanh nin ang ngi ta
lng v ni nh th ny:
Nu mun dng sc mnh tay ta lay
ng thn cy ny, ta s khng th lm
ni. Nhng ngn gi m ta khng nhn
thy s di dp b cong thn cy theo
mun. Cng th, chng ta b un cong v
di dp bi nhng bn tay v hnh.
Lc by gi chng thanh nin vt ng
dy, kinh ngc sng s: Ta ang nghe
Zarathustra ln ting vo ng lc ta
ang ngh n ng ta.
Zarathustra tr li: Ti sao ngi li

kinh hong? Con ngi cng nh thn


cy vy. H cng mun vn n nhng
ci min cao thm rng r, th nhng ci
r cng phi bm su vo lng t, vo
bng ti v vo su thm, bm su vo
s xu c!
- Vng, bm cht vo s xu c! Chng
thanh nin cm khi ku ln. Lm sao
ngi pht gic c tm hn ti nh
th?
Zarathustra mm ci p: C nhng
tm hn ngi ta s khng bao gi pht
gic ra c, tr phi ngi ta bt u
bng cch pht minh ra chng.
- Vng, vo s xu c! Chng thanh nin
li ku ln ln na.
Hi Zarathustra, ngi ni ln s tht.
Ti khng cn tin cy ni bn thn ti

na, k t khi ti mun nng mnh ln


cao vi vi, v chng ai cn tin cy vo
ti na, - ti sao s th li nh th?
Ti ha thn qu nhanh: hin ti ca ti
khc t qu kh. Khi leo ln cao, ti
thng nhy b nhiu bc thang, - chng
bc thang no li tha th cho ti iu y.
Khi trn nh cao ri, ti lun lun
thy mnh c n hoang tch. Chng ai
ng li cng ti, ngn gi ca c n
lm ti run ry. Ti tm kim iu g
trn nhng nh cao heo ht?
S khinh b cng kht vng ca ti ng
ln mnh; cng ln cao, ti cng m ra
khinh b nhng ngi ang leo ln. H
mun g trn nhng nh cao?
Ti h thn khn cng v leo ln v
vp ng nh th! Ti ci nho khn xit

ci hi th hn ha hn hn ca mnh! Ti
cm th thm t nhng k ang ct cnh
bay ln! Ti mi mt v cng trn nhng
min cao thm thm.
Ngi thanh nin im ting. Zarathustra
nhn ngm ci cy gn ch hai ngi
ang ng, ri hn ni nh th ny:
Ci cy ny n c l loi vn cao
trn ni; cy vt b loi ngi cng
cm th.
V gi nh ci cy mun ln ting, thi
cng chng ai c th hiu thu: n qu to
ln cao i dng kia!
T y, ci cy ch i v khng ngt
ch i, - n ch i iu g? Ci cy
qu gn ni tr ng ca nhng tng my:
t hn cy ang ch i c st u tin
ging xung?

Khi nghe Zarathustra ni th, ngi thanh


nin ht ln, v hung tn: Phi ri, phi
ri, Zarathustra hi, ngi ni ln s
tht. Ti kht khao s ri ng sa a
ca mnh trong khi kht vng nhng nh
cao, v ngi l c st ti ang ch i!
Hy nhn xem, ti cn l g na k t khi
ngi xut hin vi m thanh nin chng
ti? Chnh lng ganh t git cht ti.
-Chng thanh nin ni nh th ri a ln
khc nc n ng cay. Song Zarathustra
a tay m chong thn th chng ta
v du chng snh bc cng mnh.
Khi hai ngi i st vo nhau nh th
c mt lc th Zarathustra bt u ni
nh sau:
Lng ta ti t v ngi. Cn hn l
nhng li ni, i mt nhn ca ngi

bc l r cho ta tt c mi nguy him


ngi ang tri qua.
Ngi hy cn cha t do, ngi cn
ang tm kim t do. Nhng s tm kim
ca ngi bin ngi thnh k mng
du qu sng sut.
Ngi mun phng ln nhng nh cao
y t do t ti, tm hn ngi kht vng
nhng v sao. Nhng m, nhng bn nng
xu xa ca ngi, chng cng khao kht
t do.
Nhng con ch d trong ngi mun
c thot chung chy rng; chng sa
ln nhng ting hn hoan mng r trong
hm ti, khi tinh thn ngi m mng m
tung tt c nhng ca ngc.
Trc mt ta, ngi vn cn l mt t
nhn ang tng tng n t do. Hi

i! Tm hn nhng k t nhn nh th tr
nn tinh t hn, nhng cng li tr thnh
xo quyt, xu xa, tin hn.
Ngay c k gii phng c tinh thn
mnh ri, cng vn cn phi t thanh lc
cho trinh tuyn. Tm hn hn vn cn
cht cha nhng ngc t cng mc meo:
v th mt hn phi tr nn tinh khit...
, ta bit r mi nguy him ngi ang
tri qua. Nhng m, v tnh yu v nim
hy vng th thit ca ta, ta van xin ngi:
ch nn vt b tnh yu cng nim hy
vng ca ngi!
Ngi vn cn cm thy mnh l cao nh
qu phi, v c ngi i, nhng k th
ght ngi v nm vo ngi nhng ci
nhn c cm, h cng vn xem ngi l
k cao nh qu phi. Ngi nn bit rng

tt c bn chng u xem k cao nh qu


phi l tng ngng tr ng i ca
chng.
Ngay c i vi nhng ngi thin ho
na, con ngi qu phi cao nh cng l
mt chng ngi trn ng ca chng:
ngay c khi bn chng gi k y l mt
ngi thin ho, th ch ct trnh xa y.
Con ngi cao nh qu phi mun sng
to nn iu mi l v mt c hnh
trinh tn. Con ngi thin ho ch c ao
iu c k, c ao bo tr nhng s vic
gi ci nghn i.
Song mi nguy him ca con ngi cao
nh qu phi khng phi nm ch hn
tr thnh mt con ngi thin ho, m l
tr thnh mt k xc xc v lim, mt
tn ci ct ch nho, mt k ph hoi.

Hi i! Ta tng bit c nhng con


ngi cao nh qu phi nh mt i
nim hy vng cao c nht trong tm hn
h. V t , h ph bng tt c mi hy
vng cao c nht.
K t , h sng, liu lnh cho
nhng khoi lc ngn ngi ph du, v
phi kh nhc lm h mi vch ra cho
mnh mt mc tiu sng qua ngy.
Ngay chnh tinh thn cng l mt khoi
lc, - h bo nh th. i cnh tinh thn
h b gy tan: gi y h ch bit b lt,
v h lm u tt c nhng th g h
gm nhm.
Xa kia h m mng tr thnh nhng k
anh hng: gi y h ch cn l nhng
tay hng lc. V anh hng phin no h,
lm tm hn h trn y kinh hong s

st.
Nhng m, v tnh yu cng nim hy vng
thm vin ca ta, ta van xin ngi: ng
vt b ngi anh hng ang ng tr trong
tm hn ngi! Hy thnh ha nim hy
vng phiu diu cao vi nht ca
ngi!
Zarathustra ni nh th.

V nhng k rao ging s cht

C nhng k rao ging s cht, v mt


t ny y ry nhng k m ngi ta
phi rao ging cho h chi b s sng.
Mt t y ry nhng con ngi d
tha, i sng b h hng ln bi v
nhng k d tha. Nhn danh i sng
vnh cu, c g ngi ta c th thuyt
phc h chu t b i sng ny!
Ngi ta gi nhng k rao ging s cht
l nhng k mc o vng hay nhng k
mc o en. Nhng ta mun ch cho
cc ngi bn chng di nhiu mu sc
khc na.
y l nhng tn khng khip nht,
nhng k mang trong lng con d th
in cung. i vi chng chng c s
la chn no khc hn s la chn gia
nhng khoi lc v nhng s hnh xc.

V ngay c nhng khoi lc ca bn


chng cng vn l nhng s hnh xc!
! Nhng con ngi kinh khng, nhng
k hy cn cha t ti mc ngi! Bn
chng c rao ging s khc t i sng
v hy cht tit mt i!
y l nhng k b bnh lao phi tm
hn; va lt lng ra l chng bt u
cht v khao kht n nhng hc thuyt
rao ging s chn ngn mi mt, s
khc t, chi b.
Bn chng mun c cht, v chng ta
phi tn thnh c mun ca chng.
Chng ta hy coi chng ng nh thc
nhng k cht y ry y v ng
chm n nhng quan ti bit i !
Ch cn bn chng gp mt ngi bnh,
mt lo gi hay mt xc cht, l lp tc

bn chng ku m ln: i sng b


khc t.
Nhng tht ra ch c bn chng mi b
khc t, bn chng cng vi i mt
xiu lch ch nhn thy mt kha cnh ca
cuc i.
Trm kn trong mt ni u su dy c,
nhit cung khao kht nhng s tnh c
nh nhoi v ngha nht c th gy ra s
cht, bn chng ng i ch, hm
rng nghin cht.
Hoc gi bn chng vn tay v vi
nhng ngt ngo ca cuc sng v ch
giu tnh tr con ngy di ca mnh: bn
chng treo cuc i mnh vo mt si t
mnh mong manh v li ch nho rng
mnh cn bm vu vo mt si t mnh
mong manh.

S khn ngoan ca bn chng ln ting:


K no cn bm vu vo i sng l
mt tn in khng - nh chng ta l
nhng tn in khng . V y chnh l
iu in khng v i nht trong cuc
sng.
Cuc i ch ton l au kh, mt bn
khc bo th. V h chng h ni di.
Vy hy lm sao cho anh cht tit mt i.
Hy dng li cuc sng ch ton l au
kh!
V y l iu m c hnh anh dy cho
anh: Hy t hy hoi! Hy trn thot
khi chnh mnh!
Khoi lc nhc th l ti li, mt vi
k trong bn rao ging s cht tuyn b,
chng ta hy trnh xa khoi lc nhc th
v hy thi sinh con ci!

Sinh n l chuyn kh khn kh s,


mt bn khc bo, c sinh n m lm g
ch? Ngi ta ch ra ton nhng k
khn qun! Bn ny cng l nhng k
rao ging s cht.
Chng ta cn c lng thng xt, mt
bn th ba bo. Hy ly khi ti nhng
g ti ang c! Hy ly khi ti bn th
ca ti! Nh th ti s t b rng buc
vi i sng hn!
Nu bn chng trn y lng thng xt
su xa, th bn chng s c sc lm cho
i sng thnh khng th chu ng ni
vi k ng loi lng ging. c c y l lng tt ch thc ca bn chng.
Bn chng mun thot khi cuc i;
nhng chng u bit rng vi nhng
xing xch v qu tng , chng cn

rng buc nhng k khc vo cuc i


mt cch nng nn cht ch hn na!
V cc ngi, nhng k sng mt cuc
i cn lao khc kh mit mi y lo
lng - cc ngi khng chn nn mi mt
v i sng sao? Tm hn cc ngi
khng chn mi cho s rao ging v s
cht hay sao?
Tt c bn ngi, nhng k yu thch
cng vic cn lao mit mi v tt c
nhng g nhanh chng, mi m, l lng bn ngi u khng th chu ng ni
chnh mnh; s chm ch cn mn ca
cc ngi ch l mt s chy trn v
ch mun qun lng t thn.
Nu cc ngi c nhiu c tin hn vo
i sng, th cc ngi s t bung th
vo giy pht hin ti hn. Nhng cc

ngi khng c dung lng i


ch, v cc ngi cng li khng c
dung lng m li bing!
Khp ni u vang di ting ni ca bn
rao ging s cht: v th gii y ry
nhng k m ta cn phi rao ging cho h
s cht.
Hoc l rao ging i sng vnh cu c hai i vi ta u ch l mt, - min
l bn chng cht tit cho tht nhanh!
Zarathustra ni nh th.

V CHIN TRANH V CC CHIN


S

Chng ta u khng mun c dung th bi cc k


th him c nht cng nh bi nhng k m chng ta
yu mn tn y lng. Hy ta ni cho cc ngi r
s tht!
Hi cc bn chin binh ca ta! Ta yu cc bn tn y
lng ta, lun lun ta ang l v l k ng loi mang
cng dng mu vi cc bn. V ta cng l k th ch
him c nht ca cc bn. Hy ta ni cho cc bn
r s tht!
Ta bit r mi hn th, lng khao kht ang nung nu
tm can cc bn. Cc bn khng v i c th
khng bit n s hn th v lng khao kht. Vy cc
bn hy cao i ng xu h v chng!
V nu cc bn khng th lm nhng bc thnh ca
Tri thc, th t ra cc bn hy l nhng chin s ca Tri
thc. Nhng chin s ca Tri thc l nhng bn ng
hnh v nhng ngi tin phong cho s thnh thin .

Ta nhn thy nhiu th lnh: c g ta c nhn


thy nhiu chin s! Qun o ca h mc, ngi i gi
l ng phc: c sao t ra nhng g h che giu
di b ng phc khng ng hnh vi nhau!
Cc bn phi l nhng k m i mt lun lun kim
tm mt k th ch, - k th ch ca cc bn. V ni
vi ngi trong s cc bn ngi ta phi gp lng th
hn ngay lc thot nhn.
Cc bn phi tm kim k th ca cc bn, cc bn
phi nh trn chin ca cc bn, - cho nhng t
tng ca cc bn! V nu t tng cc bn tht trn,
th t ra lng lim khit chn thc ca cc bn cng ht
ca s chin thng!
Cc bn phi yu ha bnh nh mt phng tin cho
nhng cuc chin tranh mi - v mt ha bnh ngn
hn hn l mt ha bnh di hn.
Ta khng khuyn cc bn cng vic, m l chin u.
Ta khng khuyn cc bn ha bnh, m l khi hon.
Cng vic ca cc bn phi l mt cuc chin u, ha
bnh ca cc bn phi l khc khi hon!
Ngi ta ch c th im lng yn ngh khi c tn bn
ging sn trn cung; bng khng ngi ta ch ba hoa

n o v ci c lng nhng. Ha bnh ca cc bn phi


l mt khc khi hon!
Cc bn bo rng y chnh l l do thch ng nht
thnh ha bn thn chin tranh? Ta bo tht cng
cc bn: chnh mt cuc chin tranh thch ng thnh
ha tt c mi s.
Chin tranh v lng can m thc hin nhiu s
vic cao i hong vin hn l tnh yu thng k lng
ging ng loi. T trc ti gi, khng phi lng
thng hi nhng chnh s dng cm ca cc bn
cu thot nhng nn nhn.
iu thin ho l g? cc bn hi nh th. Dng
cm, - y chnh l iu thin ho. Hy cho cc c
b th di bo rng: iu thin ho l ci g va xinh
xn va cm ng.
Ngi ta s gi cc bn l k c qu tim lnh lng, tn
nhn: nhng m cc bn tht c mt qu tim v ta yu
mn s h thn ca cc bn khi phi by t tm tnh
thn i. Cc bn h thn v s tha thi phong ph ca
mnh, cng nh k khc thn thng v s ngho nn
kh rt ca h.
Cc bn xu x? c, hi cc anh em ca ta! Cc

bn hy mc cho mnh s cao nh tuyt vi; y chnh


l chic o chong ca xu x!
Khi tm hn cc bn v i ln, n tr nn t kiu v
trong s cao i ca cc bn, c s hung bo. Ta bit
r cc bn.
S hung bo l vng t giao ng gia k t kiu v k
nhu nhc. Nhng c hai u khng hiu nhau. Ta bit
r cc bn.
iu cc bn cn chnh l nhng k th ng ght ch
khng phi nhng k th ng khinh. Cc bn phi
hnh din v k th mnh: nh th nhng thnh cng
ca k th cc bn cng s l nhng thnh cng ca
chnh cc bn.
Ni lon, - l iu cao nh ni nhng k n l. iu
cao nh qu phi ni cc bn phi l s vng li, tng
phc! Mnh lnh ca chnh cc bn cng phi l mt
s vng li!
Mt chin s kiu dng l k thch nghe cu Mi phi
hn l cu Ta mun. V trong tt c nhng g cc
bn yu mn, trc ht cc bn hy lm sao cho ngi
ta sai khin cc bn thc hin nhng vic .
Tnh yu cuc i m cc bn cu mang phi l tnh

yu nim hy vng cao vin nht ca cc bn: v hy


vng cao vin nht ca cc bn phi l t tng cao
thm nht v cuc i.
T tng cao thm nht ca cc bn, hy ta ra lnh
- l: con ngi l mt ci g cn b vt qua.
Vy cc bn hy sng cuc i vng phc v chinh
chin ca cc bn! S g mt kip sng lu? K chin
s no li mun mnh c dung th?
Ta chng h dung th cc bn, ta yu thng cc bn
tn y tm hn, hi cc bn chin binh ca ta.
Zarathustra ni nh th.

V THN TNG MI

mt vi ni no trn th gii, hy cn c nhng


dn tc v nhng on l, nhng ni chng ta, th
khng c nh th, hi cc anh em ca ta: ni chng ta
ch cn c nhng Quc gia.
Quc gia? Quc gia l ci g th? No! Hy dng tai
ln, ta s ni cho cc anh em nghe v ci cht ca
nhng dn tc.
Quc gia chnh l con qu lnh lng nht trong s
nhng con c qu lnh lng. N di tr mt cch lnh
lng; v y l li l di tr thot ra t ming n: Ta,
Quc gia, ta l Dn tc.
Qu l mt s lo khot! Chnh nhng k sng to mi
l nhng ngi hnh thnh cc dn tc, nhng ngi
treo trn u cc dn tc mt c tin v mt tnh yu:
h phng s cho i sng nh th.
Song nhng k hy hoi ging by m ng, v
chng gi l mt Quc gia: chng treo lng lng
trn u m ng mt li gm cng hng trm

thm mun.
Ni no hy cn c dn tc, th dn tc khng hiu
Quc gia v th ght n nh mt con mt qu qui,
nh mt xc phm n cc phong tc v l lut.
y l du hiu ta bo cho cc anh em bit: mi mt
dn tc u s dng mt ngn ng ring bit ni v
thin v c; dn tc lng ging khng hiu c ngn
ng . Ngn ng y, n t sng to nn trong cc
phong tc v l lut ca n.
Nhng Quc gia th li di tr trong tt c nhng ngn
ng ni v thin v c; trong tt c nhng li l Quc
gia pht biu, Quc gia u ni di, - v tt c nhng g
Quc gia c c, Quc gia nh cp.
Mi s u gi ngy ni Quc gia; Quc gia, k cu
nhu gt gng, cn x vi nhng chic rng nh cp.
Ngay c rut r ca Quc gia cng l gi mo.
S ln ln tt c nhng ngn ng ni v thin v c,
y l du hiu ta bo cho cc anh em bit; y l n
tch ca Quc gia. Tht ra, du hiu y biu l mt
ch kht khao c cht. Thc vy, y l mt li mi
gi nhng k rao ging s cht!
Loi ngi sinh si ny n qu nhiu, tha thi: Quc

gia c by t ra cho nhng k d tha.


Cc anh em hy nhn xem, Quc gia cun ht bn tha
thi v dng y mnh lit n no! Quc gia ngu
nghin v tiu ha bn chng d di chng no!
Chng cn g ln hn ta trn mt t: ta l ngn tay
ban lnh thng ng ca Thng - con c qu gm
rng ln nh th. V khng phi ch c bn tai di, mt
cn mi qu gi trc c qu thi u!
Hi i! C trong cc anh em na, hi cc tm hn cao
c, con c qu Quc gia cng thm th nhng li di
tr en ti khng khip ca n! Hi i! Con c qu
on nhn ra nhng tm lng giu c ham thch c
ban pht phung ph.
Vng, con c qu y on nhn ra cc anh em,
ngay c cc anh em l nhng k chin thng v
Thng c xa kia! Cuc chin u lm cc
anh em chn nn thm mt, v gi y s chn ngn
y phng s cho thn tng mi!
Thn tng mi y mun sp xp chung quanh mnh
nhng anh hng v nhng ngi ng tn knh. Con c
qu lnh lo y mun si m di mt tri ca nhng
thc an bnh.

Thn tng mi y sn sng ban cho cc anh em tt


c, min l cc anh em tn sng n: vi gi , n s
mua s rng r ca c hnh cc anh em v tia nhn
le ra t i mt kiu ngo ca cc anh em.
N mun dng cc anh em nh mt ming mi nh
m ng ngi d tha. Qu tht, n to ra mt
b my tc n, mt con nga ca thn cht, om sm
huyn no trong trang b k cc nng n ca nhng
vinh d thn thnh!
Vng, n to nn mt ci cht cho m ng, mt
ci cht t tn tng xng dng mnh l s sng: qu
tht, y l phn v thin ho nht cho nhng k rao
ging s cht!
Quc gia khp nhng ni m tt c mi ngi u b
nhim c, nhng ngi tt cng nh nhng k xu;
Quc gia, ni bn h cng nh mt mnh, ngi tt
cng nh k xu; Quc gia l chn m s t t chm
ca tt c mi ngi c gi l i sng.
Hy nhn bn d tha v tch s kia! Bn chng n
cp cng trnh ca nhng k pht kin v kho tng ca
cc nh hin trit: bn chng gi s nh cp l
vn minh - v tt c mi s u bin thnh bnh
hon bt hnh i vi bn chng!

Hy nhn nhng k d tha v tch s kia! Bn chng


lun lun bnh hon, bn chng ma mt mnh ra v
gi l nhng t nht bo. Bn chng ngu nghin
ln nhau nhng li khng th tiu ha ln nhau c.
Hy nhn nhng k d tha v tch s kia! Bn chng
tch tp ti sn v tr thnh ngho nn hn vi m ti
sn . Bn chng khao kht thm mun quyn lc v
trc nht l phng tin ca quyn lc, bn chng
khao kht thm mun c nhiu tin bc, - bn bt
lc !
Hy nhn bn chng leo tro, nhng con kh tinh lanh!
Bn chng leo tro tp n n tp kia v ko nho ln
nhau vo trong bn ly, hm h.
Tt c bn chng u mun tin gn n chic ngai
vng thng tr: y l cn in cung ca bn chng lm nh th hnh phc nm sn trn ngai vng!
Thng th bn ly ng trn chic ngai v thng th
chic ngai nm trong bn ly.
Ta thy tt c bn chng u nh nhng thng in,
nhng con kh leo tro nhn nho, hng hi bp chp.
Thn tng ca bn chng - con c qu lnh lo - bc
mi hi thi: tt c bn chng, nhng k tn th thn

tng u bc mi hi thi.
Hi cc anh em, cc anh em mun cht ngp trong
mi hi bc ln t nhng chic mm v t nhng kht
khao thm mun ca bn chng hay sao? Tt hn nn
p v knh ri nhy o ra bn ngoi!
Cc anh em hy trn chy x kh ca bn chng! Cc
anh em hy trnh xa hng khi ca nhng cuc hin
t con ngi nh th!
i vi nhng tm hn ln, hy cn c th thc hin
c mt i sng t do. Thc ra, k no s c t i
chng no th cng t b chim hu chng : hy ngi
ca s bn hn khim tn!
Ch ni no Quc gia chm dt, ni mi khi s c
con ngi khng d tha: ch ni mi khi u
khc ca tt yu, m iu c o duy nht v bt kh
thay th.
Ni no Quc gia chm dt, - hy nhn xem, hi cc
anh em! Cc anh em khng nhn thy chic cu vng
ng sc v nhng chic cu dn n Siu nhn hay
sao?

Zarathustra ni nh th.

V NHNG CON RUI CNG


TRNG

Hy chy trn, hi bn, vo trong ni c


n ca mnh! Ta nhn thy bn b ngy
ngi v ting n o huyn no ca

nhng v nhn v b chm chch khp ni


bi nhng chic vi ca nhng k h
nhn tin.
Rng cao v tng bit im lng mt
cch cao qu lm k ng hnh cng
bn. Mt ln na, bn hy ging ci cy
bn yu qu, ci cy vi nhng cnh l
vt cao xe rng: ci cy ng lng
nghe, lng l, treo l lng trn mt bin
xa.
Ni no s c n thi cn tri rng, ni
bt u bin thnh cng trng huyn
no; v ni no bt u bin thnh cng
trng huyn no cng bt u vang dy
ting n o ca nhng tay ng kch i
ti cng ting vo vo ca nhng con rui
mang nc c.
Trn th gii, nhng s vt tuyt vi

chng ng gi g nu khng c k no
biu trng chng: dn chng gi nhng
biu trng y l nhng v nhn.
Dn chng chng bao gi hiu g v iu
cao i, - ta mun ni: s sng to.
Nhng h li nhy cm i vi tt c
nhng con ngi biu trng cng nhng
din vin ca nhng s vic v i.
Th gii xoay vn quanh nhng k sng
to nn nhng gi tr mi: th gii xoay
vn trong mt vn chuyn v hnh.
Nhng dn chng v s vinh quang li
xoay quanh nhng din vin: th gii c
chu tun nh th.
Ngi din vin c tinh thn, nhng li
khng c thc v tinh thn[1]. Anh ta
lun lun tin vo iu g em n cho
anh ta nhng hu qu tt p nht, - iu

g kch thch dn chng tin tng vo


chnh anh ta!
Ngy mai anh ta s c mt c tin mi
v ngy mt, li c mt c tin mi m
hn na. Anh ta c mt gic quan bn
nhy, ging nh dn chng, v nhng
trc gic thay i bt thng.
Lt o li, - l iu anh ta gi l
chng minh. Dn n ch in cung, l iu anh ta gi l thuyt phc. V
i vi anh ta, mu l lun chng ton
ho nht trong tt c nhng lun chng.
Chn l ch dnh ring cho nhng l tai
tinh t, th anh ta gi l di tr v h o.
Thc ra, anh ta ch tin vo nhng v thn
gy nn nhng ting ng n o trn trn
th.
Chn cng trng th y ry nhng

thng h trang trng v dn chng li


hnh din hunh hoang v nhng v nhn
ca h! H xem nhng ngi ny l
nhng anh hng thi i.
Nhng m thi i hi thc h: v th
n phin h, h hi thc bn. H mun
nghe t ming bn mt ting hay
ting khng. Kh thn cho bn khi
mun ng vng gia thun v
chng!
Hi ngi tnh tn sng chn l, ng
ganh t vi nhng tinh thn tuyt i v
hi h kia! Cha bao gi chn l nm
trong tay nhng k c u c tuyt i
n.
V nhng con ngi nn n hp tp kia,
bn hy quay tr vo s an ton ca bn:
ch chn cng trng huyn no bn

mi b tn cng ti tp bng nhng cu


hi thun hay khng.
Kinh nghim t mi sui ngun su thm
u chm chp: chng phi ch mt lc
lu sau mi bit c ci g rt
xung y su ca mnh.
Tt c nhng g cao i u din ra xa
chn cng trng v s vinh quang:
nhng k sng to nn nhng gi tr mi
bao gi cng c ng xa chn cng trng
v s vinh quang.
Hi bn, hy chy trn, hy chy trn
vo ni c n ca mnh: ta nhn thy
bn b cn t ngt ng bi nhng con
rui mang nc c. Hy chy trn n
ni kia, ni thi qua mt ngn gi d
dn v mnh m!
Hy chy trn vo ni c n ca mnh!

Bn sng qu gn nhng con ngi h


tin v nhng k khn kh ng thng.
Hy chy trn s tr th v hnh ca bn
chng! i vi bn, bn chng ch nui
mt tnh cm: tr th.
ng ct tay ln chng li bn chng!
Chng ng v s k v vn mnh ca
bn khng phi l lm mt k ui rui.
Bn h nhn cng nhng k ng thng
nhiu v s k; v c nhiu ta lu
i kiu hnh b hy hoi hoang tn v
nhng git nc ma v c di.
Bn khng phi l mt tng , nhng v
s git nc c khot su vo lng
bn. Rt cuc bn s v vn v nhng
git nc nh b y.
Ta nhn thy bn mt mi v nhng con
rui y nc c, ta nhn thy thn th

bn m mu v trm nghn vt chch, v


lng kiu hnh ca bn li chng thm c
n ni gin na.
Nhng con rui y khao kht mu ti
ca bn trong tt c v ngy th v ti;
tm hn thiu mu ca chng khng
ngng ku i mu, mu - v chng chm
chch mt cch v ti v.
Nhng bn l con ngi su thm, nn
bn au kh qu su xa, ngay c i vi
nhng vt thng nh b; v ngay c
trc khi nhng vt thng ca bn khp
ming li, loi cn trng su c li
b khp bn tay bn.
Ta thy bn qu kiu hnh nn khng bp
nt thy nhng con vt tham lam y!
Nhng bn hy coi chng, hy coi chng
bn b buc phi chu ng tt c bt

cng nc c ca bn chng.
Bn chng c bay vo vo quanh qun,
ngay c khi bn chng ngi ca bn: li
ngi ca ca bn chng ch lm bn thm
phin no. Bn chng mun c gn gi
vi da tht v mu ti ca bn.
Bn chng phnh nnh bn nh ngi ta
tng bc mt v thn hay mt con qu;
bn chng than on rn r trc mt bn,
nh trc mt mt v thn hay mt con
qu. No c quan h g! Bn chng ch l
nhng k tng bc phnh nnh v nhng
k than vn rn r, khng hn khng km.
Bn chng cng thng t v d thng
t t vi bn. Nhng m bn hn nht
lun lun hnh ng qu quyt nh th.
Vng, nhng k hn nht u qu quyt!
Bn chng suy ngh nhiu n bn vi

tm linh hn cht hp ca bn chng, bn lun lun c v kh nghi i vi bn


chng! Tt c nhng g lm ngi ta suy
t nhiu u tr thnh kh nghi[2].
Bn chng trng pht bn v tt c nhng
c hnh ca bn. Bn chng ch ht
lng tha th khi no bn li lm, tht bi.
V bn l ngi khoan th v cng chnh,
nn bn bo: Bn chng ngy th v ti
trong s nh b hn h ca chng.
Nhng m tm hn tin hp hi ca
bn chng ngh rng: Mi i sng cao
i u c ti.
Ngay c khi bn t ra khoan th i vi
bn chng, chng cng thy nh b bn
khinh b; v chng bo n nhng vic
thin ca bn bng nhng vic c ln lt.
Lng kiu hnh lng l khng li ca bn

lm bn chng bt mn, bn chng s reo


mng hn h nu c ln no bn t ra
khim tn lm ngi ph phim.
Tt c nhng g ta nhn thy ni mt con
ngi, cng l nhng ci ta khu dy ni
bn chng. Vy bn hy coi chng nhng
k h nhn tin!
ng trc mt bn, bn chng t cm
thy mnh nh b, s thp hn ca bn
chng pht quang chi sng, bn ra mt
s tr th v hnh i vi bn.
Bn chng nhn thy l bn chng thng
cm ming mi khi bn n gn, v sc
lc ca chng ri b chng nh ln khi
ri b mt ngn la tn?
Vng, bn i, bn l thc bt n cho
ng loi ca bn: bn chng khng
xng ng vi bn. V th bn chng th

ght v mun ht mu bn.


ng loi ca bn s lun lun l nhng
con rui mang y nc c; iu g cao
i hong vin ni bn, - th chnh iu
s lm bn chng c a thm ln v
lun lun ging vi nhng con rui hn.
Hy chy trn, bn i, chy trn vo
trong ni c n ca bn, ni thi qua
mt ngn gi d dn v mnh m. Vn
mnh ca bn khng phi l mt k ui
rui.
Zarathustra ni nh th.

[1] tinh thn dch ch Geist. Trong


c ng, Geist c nhiu ngha: tinh thn,

thn hn, tm tr, tr nng v mt ngha


na l linh hn, ng ngha vi Seele.
Nn hiu ch tinh thn theo ngha bao
gm c tm tr ln tr nng.
[2] Tt c nhng g lm ngi ta suy t
nhiu u tr thnh kh nghi, Nietzsche
chi ch denken (ng t): t tng, suy
tng, v bedenklich (tnh t): kh nghi.

V S TRINH KHIT

Ta yu thch rng cao. Sng trong nhng

thnh th tht kh s: c qu nhiu ngi


ng cn trong thnh ph.
Chng th ri vo tay mt tn st nhn
cn hn ri vo nhng gic mng ca
mt ngi n b ang ng cn, c
phi th khng?
V hy nhn nhng g n ng kia: con
mt ca h ni ln iu , - h chng
bit iu g tt p trn mt t hn l
chuyn ng vi n b.
H cht cha c mt ng bn nh tn
y tm hn, v kh thn cho h nu
ng bn li c tinh thn!
Ch g t ra cc ngi ch lm mt con
vt thun ty m thi! Th nhng mi con
vt u mang gi s ngy th.
Ta khuyn cc ngi git cht gic
quan mnh hay sao? Khng! Ta khuyn

cc ngi gi s ngy th hn nhin ca


gic quan.
Ta khuyn cc ngi trinh khit hay
sao? Ni mt vi ngi, s trinh khit l
mt c hnh, nhng ni nhiu ngi, s
trinh khit hu nh l mt tt xu.
Nhng k sau ny cng c king khem
gii cm y: nhng ri con ch Nhc
cm lng y khao kht vn c hin hin
xuyn qua tt c nhng hnh vi ca h.
Ngay c trn nhng nh cao ca c
hnh v ngay c trong s kh hnh p xc
ca h, con ch Nhc cm mi theo
ui v lm h u lo.
V vi dng v lch thip tuyt vi, con
ch Nhc cm bit cch ni xin mt
mu tinh thn, khi ngi ta khc t cho
n mt mu xc tht!

Cc ngi yu thch nhng bi kch v tt


c nhng g lm tan nt con tim? Nhng
ta, ta khng tin con ch ci Nhc cm
ca cc ngi.
Cc ngi c nhng i mt qu tn bo
v vi mt lng thm kht y nhc cm,
cc ngi nhn k khc au kh. Chng
phi s khoi lc nhc cm ca cc
ngi gi trang thnh lng thng hi
y sao?
Ta cng xin ni cho cc ngi nghe n d
ny: c v khi k v mun xua ui con
qu n nu trong mnh, t mnh bin
thnh nhng con ln.
Nu s trinh khit nng ngt ngt trn
tm hn cc ngi, cc ngi phi t b
n, s rng n s tr thnh con ng
dn n ha ngc, - ta mun ni n bn

nh v tnh dm dc ca tm hn.
Ta ni nhng iu nh nhp? Theo
ta, y khng phi l nhng iu t hi
nht.
Ngi anh hng tri thc kinh tm khng
chu phng mnh ln su xung chng
phi khi m chn l nh nhp, nhng khi
chn l l mt ln nc cn ct.
Thc ra, c nhng con ngi trinh khit
mt cch su thm: tm hn h m du
hn cc ngi, h sn sng ci ct v
ci ct thng xuyn hn l cc ngi.
H cng ci ct c s trinh khit na
v h nu cu hi: S trinh khit l g?
S trinh khit chng phi l mt iu ngu
xun in r hay sao? Nhng s in r
ny t n vi chng ta ch chng ta
khng i n vi n.

Chng ta hin cho k l y lng hiu


khch ca tm hn mnh; gi y ngi
khch l y ang c tr trong lng chng
ta, - hn c mc sc li y bao lu
lng hn mun!
Zarathustra ni nh th.

V BNG HU

Lun lun c mt k d tha ln qun


bn ta, nh n s ngh nh th. Bao gi
mt ln mt rt cuc cng ha thnh
hai!
Ta v Ti lun lun m thoi vi nhau
qu nng nn: lm sao c th chu ng
ni iu nu ta khng c mt ngi
bn?
i vi nh n s c n th ngi bn
lun lun l k th ba: k th ba l chic
phao ni ngn khng cho cuc m o
ca hai k kia chm su xung vc thm.
Hi i! Lun lun c qu nhiu vc thm
i vi tt c nhng k n s c n. V
th h kht vng n mt ngi bn v
chiu cao ca ngi bn.
Lng tin ca chng ta t vo nhng k

khc biu l nhng g m chng ta mun


c th tin c vo chnh mnh. Kht
vng mun c mt ngi bn ca chng
ta lm chng cho iu y.
Tnh yu thng khi ch l phng k
dng vt thng s k. Thng
ngi ta tn cng v t bin mnh thnh
k th ch ct che giu s kin chnh
bn thn mnh c th b tn cng.
t ra, hy l k th ca ta! - lng tn
knh chn tht ni nh th, lng tn knh
khng dm ku i tnh bng hu.
Nu mun c mt ngi bn, th ta cng
phi mun chin u v ngi bn v
mun chin u, th phi c kh nng
lm k th.
Phi xng tng k th, ngay c trong mt
ngi bn. Mi c th n gn bn mi m

khng phi bc qua trn a ca hn


khng?
Bn mi phi l k th su c nht ca
mi, chnh lc chin u chng li hn, mi
mi gn gi mt thit nht vi tm hn
hn.
Mi chng mun mang nhng mn che i
vi bng hu? Mi mun lm vinh d cho
bng hu bng cch t bin h vi hn
trong nguyn tnh ca mnh? Nhng v
vy m hn gi mi cho qu s!
K no khng bit t che giu chnh mnh
th s gy ra s phn n: y l l do ti
sao ta phi s s trn trung! ! Nu mi
l ng thn linh th hn mi phi xu h
v y phc mnh!
Mi khng bit trang sc n vn i
vi bng hu: v i vi hn, mi phi l

mt mi tn v mt kht vng phng v


hng Siu nhn.
Mi c khi no nhn bn mi say ng
cha - bit r chn tng ca hn?
Lc khun mt bn mi ra sao? y
chnh l khun mt ca mi, c nhn
trong mt tm gng th vng, bt ton.
Mi c bao gi nhn bn mi say ng
cha? Mi h khng kinh hong khi nhn
thy hn nh th? , bn i, con ngi l
mt ci g cn b vt qua.
Ngi bn phi l bc thy trong s tin
on v s im lng: mi hy coi chng,
ng nn mun nhn thy tt c mi s.
Gic mng ca mi phi biu l cho mi
nhng g m bn mi lm khi hn thc.
Lng thng xt ca mi phi l mt s
tin tri. Trc ht mi hy bit r xem bn

mi c mong mun lng thng xt hay


khng. C l hn a thch ni mi con mt
bt ng m m v ci nhn ca vnh
cu.
Lng thng xt i vi bn phi c
che giu di mt lp v dy, v mi s
phi gy rng v lp v cng . Nh
th, lng thng xt y s y s tinh t,
du dng tru mn.
Mi c dng v thun khit, c n, mi l
thc phm v lng dc cho bng hu
mi? C vi k khng th p v nhng
xing xch ca ring mnh, tuy nhin h
li l k cu th cho bng hu h.
Mi l k n l? Vy, mi khng th l mt
ngi bn. Mi l bo cha? Vy, mi
khng th c bn.
Trong mt thi gian di ng ng, c

mt tn n l v mt bo cha n np
trong ngi n b. Chnh v th ngi
n b hy cn cha c kh nng bng
hu: h ch bit n tnh yu.
Trong tnh yu ca ngi n b, c s
bt cng v s m qung i vi tt c
nhng g h khng yu thng. Ngay c
trong tnh yu c thc ca ngi n
b, bn cnh nh sng, ta lun lun thy
c s ngc nhin, tia chp v bng ti.
Ngi n b hy cn cha c kh nng
bng hu. H ch mi l nhng con mo
ci v nhng con chim. Hoc gi, kh
hn, h l nhng con b ci.
Ngi n b hy cn cha c kh nng
bng hu. Nhng, hi nhng ngi n
ng cc anh, hy ni cho ta bit, ai trong
s cc ngi c c kh nng bng

hu?
Hi i, cc ngi, nhng ngi n ng,
cc ngi hy nhn thng vo s ngho
nn keo kit ca tm hn cc ngi.
Nhng g cc ngi ban cho bng hu, ta
mun em n ban cho k th ca ta, v
khng v th m ta thnh ngho nn thm.
c tnh ng ch ri, gi phi cho
tnh bng hu khai sinh!
Zarathustra ni nh th.

V MT NGHN L MT MC

CH

Zarathustra nhn thy nhiu x s v


nhiu dn tc; hn khm ph ra iu thin
v iu c ca nhiu dn tc trong hon
cnh . Zarathustra khng tm thy
quyn lc no trn mt t to ln hn
quyn lc ca thin v c.
Chng dn tc no c th sng m li
khng bt u bng vic phn on cc
gi tr; th m, mun t bo ton, dn tc
khng c phn on ging nh dn
tc lng ging.
Nhiu vic c dn tc ny cho l tt
th dn tc khc li cho l xu h, ty tin,

ng khinh: y chnh l iu ta khm


ph ra c. Ta tm thy nhiu s
vic ni ny b gi l xu xa nhng
ni kia, ngc li, c khoc cho tm
o thm nhng vinh d.
Chng bao gi mt dn tc ln bang li
hiu mt dn tc khc: tm hn n lun
lun kinh ngc v s in cung v d
tn ca k ln bang mnh.
Mt bng gi tr thin ho c treo l
lng trn mi dn tc. Th nhng, y l
tm bng ghi li nhng g n vt b,
y l ting ni ca ch cng lc ni
dn tc y.
Ngi ta gi tt c mi chuyn c v kh
khn l ng ca ngi; iu g va c v
ti cn thit v kh khn th c gi l
iu thin. V bt c iu g gii thot

khi s phin mun ti thng, iu


him hoi v kh khn, th h gi l linh
thnh.
iu g lm cho mt dn tc ng tr,
chin thng, ta rng quang vinh, iu g
gy nn s khng khip, k ni dn
tc lng ging th y l iu cao c nht
v chim v tr hng u i vi dn tc
y, y l iu c nu ra lm thc o
v ngha cho vn s.
Tht ra, hi cc anh em, mt khi nhn
r nhng nhu cu, t ai, bu tri v
nhng ln bang ca mt dn tc, cc anh
em cng s suy on ra nh lut chi phi
nhng chin thng ca dn tc i vi
chnh mnh, v cc anh em s hiu r l
do v sao dn tc y leo ln bc thang
vn n nhng hy vng ca mnh.

Trong tt c mi s, mi phi lun lun


l k ng hng u v mi phi vt
b nhng k khc: linh hn ganh t ca
mi s khng yu mn ai khc ngoi bng
hu mi, - y l chm ngn ngy xa
tng lm run ry tm hn ngi Hy Lp
v lm tm hn Hy Lp leo vt ln con
ng cao i.
Hy ni s tht v bit s dng cung tn
cho thin ngh, - iu ny va c v
qu gi va c v kh khn i vi dn
tc ban cho ti ci tn ti ang mang,
- ci tn i vi ti va thn thit va
nng n qu i[1].
Hy xng tng v tun phc cha m
trong tn gc r su thm ca tm hn
anh: tm bng ghi nhng chin thng i
vi mnh ni trn y c mt dn

tc khc treo l lng trn h, nh , h


tr thnh hng cng v bt t.
Hy trung tn v v tnh yu lng trung
tn, hy ht mu xng cng danh d
ca mi cho nhng iu c khi xu xa hay
nguy him: nh chm ngn ny mt dn
tc khc bit t vt thng mnh, v
trong khi t vt nh th, dn tc y
tr nn giu sang, mang nng nhng hy
vng bao la.
Thc ra, con ngi t ban cho mnh
thin v c. Thc ra, con ngi khng
nht ly, khng tm thy, khng
nghe thy thin v c nh mt ging ni
ca tri cao.
Chnh con ngi ban gi tr cho
nhng s vt t bo tn ly mnh, chnh con ngi l k sng to ra ngha

vn vt, mt ngha nhn bn! Chnh v


vy h t gi mnh l con ngi, ngha
l k o lng gi tr vn vt.[2]
o lng gi tr, tc l sng to: vy th
hy nghe y, cc ngi, nhng k sng
to! Chnh s t nh gi tr ca h
bin nhng s vt c nh gi thnh
nhng kho tng v nhng trn bo.
Chnh nh s nh gi, gi tr mi c
c nh: khng c s nh gi, ht nhn
ca cuc hin sinh s trng rng. Hy
nghe y, hi nhng con ngi sng to!
Thay i cc gi tr, tc l thay i
nhng con ngi sng to. Bt lun k
no mun sng to u phi lun lun
ph hy.
Nhng k sng to trc tin l nhng
dn tc v sau l nhng c th. Thc

ra, chnh c th l sng to sau cng v


mi m nht trong cc sng to.
Nhiu dn tc ngy xa treo l lng bn
trn h mt tm bng ghi iu thin. Tnh
yu mun thng tr v tnh yu mun tun
phc cng nhau khai sinh ra nhng
bng gi tr nh th.
Khoi lc ca m ng th c xa hn
khoi lc ca c th. V chng no
thc tt p cn mang ci tn on l,
ch c thc xu t mi tht ln: Ti.
Tht ra, ci ti gio quyt, ci ti khng
tnh yu, ci ti ch tm kim li ch
trong li lc ca s ng - ci ti
khng phi l ngun gc ca on l,
nhng l du tch suy i ca on l.
Lun lun ch nhng tnh nhn cng
nhng k sng to mi sng to nn thin

v c. Ngn la tnh yu v ngn la


phn n chi la trong tt c mi c
hnh.
Zarathustra nhn thy nhiu x s v
nhiu dn tc. Hn khng tm thy trn
mt t quyn lc no ln hn nhng
cng trnh ca nhng k yu thng:
thin v c l tn ca nhng cng
trnh .
Qu tht, quyn lc ca nhng li khen
ngi v s nhc ny ging nh mt con c
qu. Hi cc anh em, hy ni cho ta bit,
ai s ch phc c con c qu y? Hy
ni cho ta bit ai s xing u con vt
ngn c y?
T trc n gi c c ngn mc tiu,
v c c ngn dn tc. Ch cn thiu
ci mc tiu c nht. Loi ngi hy

cn cha c mc tiu.
Nhng m, hi cc anh em, hy ni cho
ta bit, nu loi ngi thiu mc tiu th
y c phi ch v hy cn cha c loi
ngi?
Zarathustra ni nh th.

[1] Hy ni s tht v bit s dng cung


tn cho thin ngh m ch dn Ba T.
Hy xng tng v tun phc cha m
m ch dn Do Thi; hy trung tn v v
tnh yu lng trung tn m ch dn
c.
[2] con ngi ngha l k o lng gi

tr vn vt: Mensch, das ist der


Schtzende. Nietzsche p ch theo ng
nguyn bng cch bt ta hiu rng: con
ngi (Mensch, xut x t ch
mannisco, sc-tiu-t ca ch Mann) l
k o lng (mensuratio, ch Latinh).

V TNH YU K LNG GING

Cc ngi t tp chen chc chung quanh


k lng ging. Cc ngi dng nhng
ngn t hoa m biu th iu .

Nhng ta ni tht cng cc ngi, tnh


yu k lng ging ng loi ca cc
ngi chnh l tnh yu bn thn cc
ngi nhng theo mt chiu hng xu
xa ti t.
Cc ngi t tp quy qun chung quanh
k lng ging ln cn chy trn chnh
cc ngi, v cc ngi mun bin iu
thnh mt c hnh: nhng ta nhn
thu lng qun mnh v v li ca cc
ngi.
Ci Anh th gi lo c xa hn ci
Ti. Ci Anh c thnh ha,
nhng ci Ti th cha nh th: v vy
con ngi mi t tp ng c quanh k
lng ging ln cn.
Ta c khuyn cc ngi yu k lng
ging gn gi khng? Ta ch khuyn cc

ngi nn chy trn k lng ging v nn


yu k xa xi vi vi[1].
Cao hn tnh yu k lng ging l tnh
yu k xa xi min vin v tnh yu
tng lai. Cn cao vt hn tnh yu con
ngi, ta t tnh yu s vt v cc bng
ma.
Hi ngi anh em, bng ma ang bc
i ng trc ngi th xinh p hn
ngi; ti sao li khng ban tht xng
ngi cho n? Nhng m ngi s
hi v chy trn ni k lng ging.
Cc ngi khng th chu ng ni chnh
mnh v cc ngi khng yu thng
mnh cho : chnh v th m cc ngi
mun quyn r k lng ging bng tnh
yu ca cc ngi v m vng bn thn
cc ngi bng s lm li ca h.

Ta mun rng tt c nhng k lng ging


cng nhng on ngi ca h u tr
thnh khng th chu ng ni i vi
cc ngi. Lc by gi cc ngi bt
buc phi t mnh sng to ra mt ngi
bn vi tri tim yu du trn tr.
Cc ngi ku i mt ngi chng khi
mun ni tt v chnh mnh; v khi cc
ngi thuyt phc c hn ngh tt
v cc ngi, th y chng qua ch l
cc ngi ngh tt v chnh mnh.
Khng phi ch c k ni li chng
nghch li thc mi l k ni di. Vy
m, li l iu cc ngi lm
trong cuc giao tip hng ngy v nh
th, cc ngi nh la k lng ging v
nh la c chnh mnh.
V th ngi in mi ni rng: Cuc

giao tip vi loi ngi lm h hng tnh


kh, nht l khi ta khng c tnh kh.
C k n vi ngi ln cn v hn ang
t tm kim mnh; k khc, v mun t
qun mnh. Tnh yu ti t i vi chnh
mnh bin ni c n ca cc ngi
thnh mt nh t.
Chnh nhng k xa xi min vin nht
mi tr gi cho tnh yu k ln cn ca
cc ngi; v khi bn ngi nm ngi
t hp li th nht nh mt k th su
u phi b khai t.
Ta cng khng a nhng l lc ca cc
ngi: ta thy trong qu nhiu k
ng tr, v c nhng khn gi cng
thng c x nh nhng k ng tr.
Ta khng dy cc ngi v k ln cn
nhng dy cc ngi v ngi bn.

Ngi bn hy l cuc l vui i vi cc


ngi trn mt t, v l mt tin cm v
Siu nhn.
Ta dy cc ngi v ngi bn v tm
hn trn b ca hn. Nhng phi bit lm
mt tm bt bin khi ta mun c m
p yu thng bi nhng tri tim lnh
lng trn b.
Ta dy cc ngi v ngi bn cu mang
trong lng mt th gii hon tt, mt
chic cc trn tr nhng thin ho, ngi bn sng to, k lun lun c mt
th gii hon tt phng hin.
V cng nh th gii xoay vn trc mt,
hn nhn thy mnh li xoay trn theo
vng trn c, ging nh thin c
sinh ra t c v nhng cu cnh pht
sinh t s ngu nhin.

Hy tng lai cng nhng iu xa xi,


min vin nht lm nguyn nhn cho
nhng lao kh hin ti ca cc ngi:
ni ngi bn mnh, ngi phi yu mn
Siu nhn nh l l do hin hu ca
ngi.
Hi cc anh em, ta khng khuyn cc anh
em yu ngi ln cn, ta khuyn cc anh
em yu ci g xa xi min vin nht.
Zarathustra ni nh th.

[1] Ta ch khuyn cc ngi nn chy


trn k lng ging v nn yu k xa xi
vi vi, Nietzsche i nghch ch

Nchsten: k lng ging, k gn gi nht,


vi ch Fernsten: xa xi vi vi, phn
ngha vi gn gi v, do , c
dng nh phn ngha ca k lng
ging, ch mt th h Siu nhn to
thnh mt dn tc tinh anh m hin gi
cha xut hin.

V NHNG CON NG CA
K SNG TO

Hi ngi anh em, mi c mun bc vo


trong c n? Mi c mun tm kim con
ng dn n bn lai din mc ca mi?
Hy nn n li v lng nghe ta ni.
K no i tm th d nh mt chnh
mnh. Mi c n u l ti li: m
ng ni nh th. V mi l thnh phn
ca m ng trong mt thi gian di.
Ging ni m ng vn cn vang di
trong mi. V khi mi bo: Ta khng cng
chung thc vi cc ngi na, th
chnh l mt li than vn au n.
Bi v cng chnh thc chung y
khai sinh ra ni au n ny; tia sng
nht nha cui cng ca thc y vn
cn chiu ri trn ni bun ca mi.
Nhng, mi c mun bc i trn con

ng ca ni bun , con ng dn
n bn lai din mc ca mi? Mi hy t
cho ta bit mi c quyn v sc bc
i khng?
Mi c l mt sc mnh v mt quyn lc
mi m? Mt vn chuyn u tin? Mt
bnh xe t xoay ng? Mi c th bt cc
v sao xoay vn quanh mi?
Hi i! C qu nhiu tham lam thm
mun hng vng n nhng nh cao!
C qu nhiu nhng kinh ng ca nhng
k tham vng! Hy t cho ta bit mi
khng thm kht cng chng tham vng!
Hi i! C bit bao t tng ln li
hnh ng theo li mt chic b th rn:
khi cng phng ln chng ch lm tng
thm s trng rng.
Mi t bo l mnh t do! Ta mun bit t

tng ch yu ca mi ch khng mun


nghe rng mi va thot khi mt chic
ch.
Mi c phi l ngi c quyn thot khi
mt chic ch? Nhiu k nh mt
lun gi tr cui cng ca h khi vt i
s n l ca mnh.
T do i vi ci g? iu y chng can
h g ti Zarathustra. Nhng con mt mi
phi ni r cho ta bit: t do cho ci
g?
Mi c th t ch nh thin, c cho chnh
mnh v treo ch trn u mi nh mt l
lut? Mi c th lm v quan ta t phn
x chnh mnh v lm k tr th cho l
lut do chnh tay mi t ra?
C n i din vi v quan ta v k
tr th cho l lut do chnh mnh t ra,

l mt iu qu sc khng khip. Ta h
mt ngi sao lao mnh vo khong khng
trng rng, trong hi th gi lnh ca c
n.
Hin nay mi cn ang au kh v m
ng phc tp, v mi l k n nht, l
loi: hin nay lng can m cng nhng
hy vng ca mi hy cn nguyn vn.
Nhng s n ci ngy m mi chn nn
mt mi vi ni c n, lng kiu hnh
ca mi khom lng ci mt, lng can m
ca mi nghin rng s hi. S c ngy mi
ht ln: Ta c n!
S c ngy mi khng cn nhn thy iu
g cao i ni mi, v iu g thp hn s
qu gn gi. T tng cao nh trc tuyt
nht ca mi cng lm mi kinh hi nh
mt bng ma. S c ngy mi ht to: Mi

s u gi mo.
C nhng tnh cm mun git cht k c
thn c nh; nu chng tht bi, thi
chnh chng phi b tn dit. Nhng liu
mi c dm lm mt k st nhn?
Hi ngi anh em, mi bit n ch
khinh b ri ch? V ni thng kh ni
lng cng chnh ca mi bt buc mi phi
cng chnh i vi nhng k khinh b mi,
mi cng bit ri ch?
Mi bt buc nhiu ngi phi thay i
kin ca h v mi, v th h th ght mi
khng khip. Mi tin li gn nhng ri
mi li vt b h, h khng bao gi tha
th cho mi chuyn y.
Mi vt b bn h: nhng mi cng
phng ln cao, th con mt ca nhng k
k li cng thy mi nh b. Th m,

chnh k bay vt ln cao tt l k b th


ght nhiu nht.
Lm th no cc ngi c th cng
chnh vi ta c. - Mi phi ni nh
th. Ta chn s bt cng ca cc
ngi nh l phn s dnh cho ta.
Bn chng nm vt s bt cng cng
nhng d bn vo con ngi c n;
tuy nhin, hi ngi anh em ca ta, nu
mun lm mt v sao, th mi vn c phi
long lanh soi sng cho bn chng.
Mi hy coi chng nhng k thin ho v
nhng con ngi cng chnh! Chng
thch ng inh ln thp gi nhng ngi
no sng to ra c hnh ca chng, chng th hn k c n.
Mi cng phi phng s ngy th thnh
thin! Tt c nhng g khng n gin,

u b n cho l bt knh, phm thnh; n


cng thch vui a vi la - la ca
nhng dn ha thiu ngi.
V hy coi chng s biu l tnh cm ca
mi! K c n thng qu vi a tay ra
cho ngi va mi gp g.
C nhiu k mi khng nn a tay cho h
nm, m ch nn a chn[1]: v ta mun
rng chn mi cng c vut sc.
Nhng k th ch nguy him nht mi c
th gp phi vn s lun l chnh bn
thn mi, mi t rnh d mnh tn nhng
hang su v rng thm.
Hi k c n, mi ang theo con ng
dn n bn lai din mc ca mnh! V
trn con ng ny, mi s gp g chnh
t thn cng by con qu ca mnh.
Mi s cm thy mnh l k t o, ph

thy, bc s, in r, nghi hoc, bt knh,


bt lng i vi chnh mnh.
Mi phi c ao thiu hy chnh t thn
mnh trong ngn la ca mi: lm sao mi
mun ti sinh dng mnh nh phng
hong con, khi trc ht mi khng t
thiu hy tan tnh thnh tro khi!
Hi k c n, mi ang bc i trn con
ng ca k sng to: mi mun sng to
nn mt v thn t by con qu ca mi!
Hi k c n, mi ang theo con ng
ca ngi tnh nhn: mi t yu thng,
chnh v vy mi t khinh b chnh mnh,
nh ch c nhng tnh nhn mi bit
khinh b.
K tnh nhn mun sng to, v hn khinh
b su sc! K no khng bit khinh b
chnh iu hn yu thng tha thit, k

bit g v tnh yu?


Hi anh em ca ta, hy bc vo ni c
n ca mi cng vi tnh yu ca mi v
sng to ca mi, ch sau s cng
chnh mi bc theo mi trn i chn
khp khing.
Hi anh em ca ta, hy bc vo ni c
n ca mi cng vi nc mt ca ta. Ta
yu thng k no mun sng to bng
cch vt b chnh mnh v suy vi tn t
nh vy.
Zarathustra ni nh th.

[1] C nhiu k mi khng nn a tay


cho h nm, m ch nn a chn l mt
li ni a chuyn xung cu tip:

v ta mun rng chn mi cng c vut


sc. Trong nguyn ng, n cn c ngha
l: dng gy qut p tay ai. Vit ng
khng th chuyn dch c hai ngha cng
mt lc.

V NHNG THIU N V B GI

Ti sao ngi li ln lt lp l lt i
trong bui hong hn nh th,
Zarathustra? Ngi cn trng giu gim

ci g di o?
Mt kho tng ngi ta cho Ngi? Mt
a con ca Ngi? Hoc gi by gi
Ngi li theo con ng trm o, Ngi,
k nh bn cng nhng ngi hung
tn?
Zarathustra tr li:
Hi ngi anh em, thc ra y l mt
kho tng ta c ban cho; ci ta ang
mang gi l mt chn l nh b.
Nhng chn l y tinh ranh nh mt a
b; nu ta khng bt mm n li, n s la
ht qu to.
Hm nay, trong khi bc i c n trn
ng, vo gi mt tri tn ln, ta gp
mt m gi, m ni vi tm hn ta
nh th ny:
Zarathustra thng ni vi chng ta,

nhng ngi n b, nhng Zarathustra


cha tng ni cho chng ta nghe v n
b bao gi c.
Ta tr li: Ch nn ni chuyn n b
cho n ng nghe.
M gi bo: Ngi cng c th ni v
n b vi ti c; ti gi
qun ngay tt c nhng g ngi ni cho
ti nghe.
Thun theo c mun ca m gi lot
chot, ta ni nh th ny:
Ni ngi n b, tt c u l n ng:
nhng n ng b mt y c mt li gii
p: s hoi thai.
n ng l mt phng tin cho n b:
mc tiu n b nhm ti lun lun l
a con. Nhng n b l ci g i vi
n ng?

Ngi mang dng mu n ng ch thc


c hai kht vng: s nguy him v tr
chi. Chnh v th hn thm mun ngui
n b nh mn chi nguy him nht.
n ng phi c nui dng cho
chin chinh, v n b, cho s gii tr
ca chin s; mi iu khc u l in
r, ngu xun.
K chin s khng thch nhng tri cy
qu ngt du. Chnh v th, hn yu n
b; ngi n b m du ngt ngo nht
vn hm cha mt mi v ng cay.
n b hiu r tr con hn n ng,
nhng n ng th li tr con hn n b.
Mi ngi n ng xng vi tn gi u
c n giu trong hn mt a b mun
chi a. No, n b cc ngi, hy c
khm ph ra a tr ni ngi n ng!

Ngi n b phi l mt mn chi,


thun ty v mong manh, ta nh kim
cng, ta rng nhng c hnh ca mt
th gii hy cn cha xut hin.
Hy lm sao cho tnh yu ca ngi ta
rng nh sng lung linh chiu diu ca
mt v sao! Hy vng ca ngi phi tht
ln: i! c g ta c th sinh h c
Siu nhn!
Hy lm sao c lng dng cm trong tnh
yu ca ngi! Mnh m kin cng nh
tnh yu ca mnh, ngi i thng n
trc mt k ang gy ra s s hi trong
ngi.
Hy t danh d an tr trong tnh yu ca
ngi. Thng n b khng hiu chi
lm v danh d. Nhng y phi l danh
d ca ngi: lun lun yu thng

nhiu hn l cc ngi c yu thng,


v ng bao gi lm k th nh.
Ngi n ng phi kinh s ngi n
b khi nng yu thng: chnh khi ,
ngi n b hy sinh ht mi th, v mi
th khc u l rm rc i vi nng.
Ngi n ng phi kinh s ngi n
b khi nng th hn: bi v tn thm tm,
n ng ch c c, nhng tn thm tm,
n b l xu xa.
Ngi n b th ght k no nht? Mt ngy kia thi st ni vi thanh nam
chm: Ta th hn mi nht trn i v mi
cun ht ta, nhng mi li khng mnh
li cun ta vo vng tay mi.
Hnh phc ca ngi n ng l: Ti
mun. Hnh phc ca ngi n b l:
Chng mun.

Nhn xem, th gii va thnh tu! y l ngh ca mi n b vo giy


pht h khut phc trc tnh yu.
Ngi n b phi vng phc v phi
tm thy mt chiu su cho b mt cn
ct ca nng. Tm hn ngi n b l
mt b mt cn ct xao ng nhn nho
ging bo bn trn mt y trng.
Nhng tm hn ngi n ng th su
thm, ln sng ca tm hn y gm tht
trong nhng chic hang ngm di t:
ngi n b cm nhn c sc mnh
y, nhng khng hiu c n.
Lc by gi m gi lot chot ni vi ta:
Zarathustra ni nhiu chuyn d
thng, nht l i vi nhng ngi cn
tr nghe.
iu k l l Zarathustra bit rt t n

b, nhng ng ta li c l. Th c phi
bi v ni ngi n b, khng c g l
bt kh c?
V gi y, b li, ngi hy n nhn
mt chn l nh b! Ta gi c
th ni cho ngi bit!
Ngi hy bc n li k lng v bt kn
mm n, ko chn l nh b y s ku la
qu n o.
Ta bo: B lo, c tng cho ta chn l
nh b ca b i.
V m gi lot chot y ni nh th ny:
Khi n vi n b, mi ng qun
mang theo roi.
Zarathustra ni nh th.

V VT CN CA CON RN C

Mt ngy n Zarathustra nm ng di
mt gc sung v tri qu nng, v
Zarathustra gc tay ln trn. Nhng c
mt con rn c b n gn cn php
vo c Zarathustra, vt cn lm
Zarathustra bt ln mt ting ku au
n. Khi ct tay khi mt, Zarathustra
chm ch nhn con rn: lc by gi con
rn nhn ra i mt Zarathustra, n vn
vo thn hnh mt cch vng v lng tng
v mun thot thn. Nhng Zarathustra

bo: ng, ng i, ta cn cha cm


n mi m! Mi nh thc ta ng lc,
v con ng ta i cn di. Con rn c
bun b tr li: ng ca ngi cn
ngn lm v nc c ta sp git cht
ngi. Zarathustra mm ci: C khi
no mt con rng li cht v nc c mt
con rn ch? Nhng ny, mi hy ly li
nc c! Mi cha giu c tng cho
ta. Con rn bn cun trn quanh c
Zarathustra v a li lim vt thng.
Mt ngy n khi Zarathustra thut li
chuyn ny cho cc mn nghe, m
mn hi hn: Hi Zarathustra, u l
hng ca cu chuyn ngi k?
Zarathustra tr li h:
Nhng ngi thin ho v cng chnh

gi ta l k ph hy o c: cu chuyn
ta va k l v o c.
Nhng nu cc ngi c mt k th, th
ng ly thin tr c; v nh vy l s
nhc k th. Tt hn, nn t cho hn thy
l hn lm iu thin cho cc ngi.
Cc ngi hy ni gin hn l s nhc
hn. V khi b k ch nguyn ra cc
ngi ng nn chc phc cho hn, ta
chng hi lng cht no. Tt hn cc
ngi nn gp ting nguyn ra tr li.
V nu c ngi phm mt bt cng ln
vi cc ngi, cc ngi hy lp tc
p ng bng cch thm vo y nm bt
cng nh. Tht l khng khip khi nhn
thy k khng mang gnh nng no khc
ngoi mi mnh bt cng.
Cc ngi bit iu ch? Mt bt

cng c chia s hu nh l mt
quyn hn. V ch k no sc chu
ng bt cng, k y mi t mnh nhn
lnh n.
Tr th mt t th c tnh cht chng
sinh hn l khng tr th g c. V nu
hnh pht khng to thnh mt quyn hn
v mt vinh d cho k phm ti, ta cng
khng thch nhng hnh pht ca cc
ngi.
Chng th sai lm cn cao nh hn l
nht mc khng khng c l, nht l khi
ngi ta c l tht. Nhng phi giu
sang mi lm nh th c.
Ta khng a s cng chnh lnh lo ca
cc ngi, trong i mt quan ta ca
cc ngi lun lun lp le tia nhn ca
ao ph v nh chp ca li gm but

gi.
Hy ni cho ta bit, u l ni c s
cng chnh, ngha l tnh yu vi i mt
m to sng sut?
Vy cc ngi hy sng to nn tnh yu,
tnh yu chng nhng ch mang cha tt
c mi hnh pht m cn mang cha tt
c li lm!
Vy cc ngi hy sng to nn cng l,
cng l x ti cho mi ngi, tr k
ng ra xt x!
Cc ngi cn mun nghe ta ni li ny
chng? Ni mt k mun cng chnh mt
cch kht khe, th chnh s di tr li tr
thnh lng nhn t khoan i vi nhng
ngi khc.
Nhng lm th no ta c th cng chnh
tuyt i c? Lm th no ta c th

ban cho mi ngi phn ca h c?


Chnh iu ny l y i vi ta: Ta
ban cho mi ngi phn ca ta.
Sau cng, hi cc anh em, hy phng
ng phm iu bt cng vi nhng n s
c n. Lm sao mt n s li c th
qun c? Lm sao y c th bo tr li
c?
Mt n s c n cng ta nh mt ging
su thm thm. Nm xung mt hn
l chuyn d, nhng khi hn ri
xung y su, hy ni cho ta bit, ai l
k s nht n ln?
Hy coi chng ng xc phm n k n
s c n. Nhng nu cc ngi xc
phm n ng ta th, c ri, c git
lun ng ta i!

Zarathustra ni nh th.

V CON CI V HN NHN

Ta c mt cu hi ch dnh ring cho


ngi, hi ngi anh em. Ging nh mt
my thm d, ta nm cu hi ny vo tm
hn ngi bit tm hn ngi su
thm ngn no.
Ngi cn tr v ang khao kht c v
con. Nhng ta hi ngi: Ngi c phi

l mt ngi n ng c quyn ao c
mt a tr?
Ngi c phi l ngi t chin thng
bn thn, lm ch cc gic quan cng cc
c hnh ca mnh? Ta hi ngi nh
th.
Hay l trong c vng ca ngi, ch c
con th v nhu cu ca con th ln ting?
Hoc s c n? Hay s bt ha vi
chnh bn thn ngi?
Ta mun s chin thng v t do ca
ngi kht vng n a con. Ngi
phi dng nn nhng n in bng
xng bng tht cho s chin thng ln
gii thot ca ngi.
Ngi phi xy dng mt ci g cao
vt hn mnh. Nhng trc ht, ngi
phi t xy dng chnh bn thn, c thn

th ln tm hn cho thng ng.


Ngi khng nn ch truyn ging ngi
rng ra, m cn phi nng ging ngi
cao ln.[1] Khu vn hn nhn c th
gip ngi lm iu .
Ngi phi sng to nn mt th xc ct
cch thng ng, mt vn chuyn u
tin, mt bnh xe t xoay vn, - ngi
phi sng to nn mt k sng to.
Hn nhn: y l tn ta dng gi ci
ch chung i mun sng to nn to vt
c nht v nh, vt b nhng ngi
khai sinh ra n. Tn knh ln nhau, y l
hn nhn; tn knh k c mun mt
ch nh th.
y phi l ngha v chn l cho cuc
hn nhn ca ngi. Cn ci m nhng
k d tha v tch s gi l hn nhn -

i, m ng nhng k d tha v tch


s! - thi ta s gi n bng g?
Hi i! S ngho nn tm hn chung i!
Hi i! S nh nhuc tm hn chung i!
Hi i! S t mn ng thng chung
i!
Hn nhn, y, y l ci tn bn h
dng gi tt c nhng iu trn; v h
bo rng s phi ngu ca h c
ghi du trn tri!
! Ta khng th ght chi ci tri ca
nhng k d tha v tch s ! Khng,
ta khng th ght chi nhng con th b
vng li tri!
V hy trnh xa ta na v Cha tri khp
khnh bc n chc phc cho iu
m ng ta khng kt hp!
Ngi ng ci nhng cuc hn nhn

nh th! C a con no thiu c khc


cho cha m chng?
Ta thy ngi n ng ny ng knh v
chn mi lnh hi c ngha ca
mt t: nhng khi nhn thy v y, th tri
t i vi ta ging nh chn c tr
dnh cho nhng ngi in.
- , ta mun rng tri t phi vn mnh
run ry khi ta nhn thy mt bc thnh rp
i vi mt con ngng ci.
C k ln ng nh mt anh hng i tm
chn l, nhng ch chp c mt s di
tr ti tin c trang sc hoa m. Hn
gi l hn nhn.
K khc th e d trong giao dch v kh
khn trong la chn. Ri t nhin hn
lm h hng vnh vin k phi ngu ca
mnh. Hn gi l hn nhn.

K khc na, i tm mt n t c cc c
hnh ca mt thin thn. Ri bng hn
bin thnh mt t n, lm ti mi cho
mt ngi n b, v gi y, t hn li
cn phi bin thnh mt thin thn.
Ta ch thy khp ni nhng k mua bn,
y thn trng v tt c bn h u c
i mt gian xo. Nhng ngay c k gian
xo nht trong bn cng mua v ca mnh
nh mua mt con mo trong ti kn.
Nhiu cn in ngn ngi thong qua, y l iu ngi gi l tnh yu. V hn
nhn ca ngi kt thc cho nhiu cn
in ngn ngi bng mt s ngu xun di
hn.
Tnh yu ca ngi i vi n b v
tnh yu ca n b i vi n ng: A!
Gi g l lng thng dnh cho nhng

v thn au kh v che mt! Nhng iu


thng xy ra ch l hai con th nh hi
ln nhau.
V ngay c tnh yu tuyt ho nht ca
ngi cng ch l mt n d ngy ngt v
mt nhit tnh n au. Tnh yu y l
mt ngn uc c nhim v soi sng
bc chn ngi trn nhng con ng
cao vi.
Mt ngy kia, ngi phi yu vt qu
chnh ngi! Vy th trc ht, hy hc
yu! Chnh v th ngi phi ung cn
chn ng ca tnh yu ngi.
C ni ng cay trong chn ru tnh
tuyt vi nht: nh th, n gi dy trong
lng ngi ni nim hoi vng Siu
nhn; nh th n khin ngi thy kht,
hi k sng to!

Cn kht ca k sng to, mi tn ca


dc vng bn v ch Siu nhn, hi
ngi anh em, hy ni cho ta bit, y c
phi l ch ngi trong hn nhn?
i vi ta, mt ch nh th v mt
cuc hn nhn nh th l iu linh
thnh.
Zarathustra ni nh th.

[1] Ngi khng nn ch truyn ging


ngi rng ra, m cn phi nng ging
ngi cao ln: Nicht nur fort sollst du
dich
pflanzen,
sondern
hinauf!
Nietzsche chi ch vi ng t
fortpflanzen ngha l truyn lan (theo

ngha sinh vt hc) v bng cy trng


ni khc, v ng t hinpflanzen ngha
l nh bng t mt cy gc em trng ra
ch khc, sinh ra mt cy mnh m
hn.

V CI CHT T NGUYN

C nhiu ngi cht qu chm v mt s


ngi li cht qu sm. Chng ta hy

cn xa l vi cu chm ngn: Hy cht


ng lc!
Hy cht cho ng lc: l iu
Zarathustra dy.
Qu tht, k no cha h sng ng lc
th lm th no hn c th cht cho ng
lc c. Gi g hn ng bao gi sinh
ra trn mt t! - y l iu ta mun
khuyn nhng k d tha v tch s.
Nhng m nhng k d tha v tch s
li gn qu nhiu tm quan trng cho ci
cht ca mnh v ngay c ht h o
trng rng nht cng mun c ngi ta
p v n o.
Tt c bn chng u xem ci cht l
chuyn quan trng; nhng ci cht cn
cha l mt l hi vi bn chng. Loi
ngi hy cn cha bit c hnh nhng

l hi tuyt diu nht.


Ta ch cho cc ngi thy ci cht lm
cho ton ho, ci cht tr thnh mt kch
thch v mt ha hn cho nhng ngi
cn sng.
Ngi no bit thnh tu vn mnh
mnh th cht ci cht ca chnh mnh nh
mt k chin thng, vy quanh l nhng
k tng trng cho hy vng v ha hn.
Chnh v th, phi hc cht, v khng bao
gi nn c hnh mt l hi m khng c
mt k ang cht nh th chun nhn
li tuyn th ca nhng ngi sng!
Cht nh th l iu tuyt nht; tuyt th
nh l cht chin trn v vung vi mt
tm hn cao thng.
iu kh i vi ngi chin s cng
nh i vi k chin thng l ci cht

ca ngi, ci cht nhn mt nhu my b


l b lt nh mt tn trm, nhng li n
nh mt ng ch thng tr.
Ta ca tng ci cht ca ta, ci cht t
nguyn, ci cht n vi ta bi v ta
mun cht.
V ta mun cht khi no? - Bt c k no
c mt mc tiu v mt k k tha u
chn ci cht vo lc thun tin nht cho
mc tiu v cho k k tha .
V lng tn knh i vi mc tiu v k
k tha, hn s khng cn treo nhng
vng hoa tn a trong thnh in ca i
sng na.
Tht ra, ta khng mun ging vi nhng
k bn dy: h ko nhng si dy con
theo chiu di v c lun lun i git
li.

Cng c nhng k tr thnh qu gi i


vi nhng chn l v nhng chin thng
ca h; mt ci ming rng ht rng th
khng cn quyn g i vi tt c mi
chn l.
K no thm kht vinh quang phi bit
co t nhng vinh d cho ng lc v
thc hnh ci ngh thut kh khn, ngh
thut b i ng lc.
Khi mnh hp khu v nht th phi bit
ng; nhng k mun c yu mn lu
di u bit r iu y.
C nhin, c nhng qu to chua xanh
ngt m s phn ca n l i ch n
ngy cui Thu, t ngt tr thnh chn
vng, nhn nhu.
Ni ngi ny, qu tim gi trc, ni k
khc, tinh thn. V mt vi k gi ngay t

tui thanh xun: nhng tui tr n mun


l tui tr tn ti lu di nht.
Cng c k h hng c s sng: mt con
su c gm nhm tim hn. t ra, h cng
phi thnh tu ci cht ca mnh cho tt
p hn.
Cng c qu chng bao gi tr thnh
ngt ngo v b hon ton thi nhn ngay
t ma H. Chnh s hn nht gi
chng li trn cnh.
C qu nhiu qu c tip tc sng v
treo lng lng trn cnh qu lu. Cu
mong mt trn bo thi ri tt c nhng
qu no thi nhn v b su n.
Mong sao nhng k rao ging ci cht
nhanh chng xut hin! Chnh h l
nhng cn bo ch thc lay ng cy
nhn sinh! Nhng ta ch mun rao ging

ci cht chm chp v lng kin tr i


vi tt c nhng g thuc v mt t
trn gian.
Hi i! Ngi rao ging lng kin tr
i vi tt c nhng g thuc v mt
t trn gian ? Chnh trn gian qu
kin nhn i vi cc ngi, hi nhng
k bng b!
Tht ra, g Do Thi c nhng k rao
ging ci cht chm chp tn th kia
cht qu sm v i vi nhiu ngi,
qu l tai ng v g cht qu sm
nh th.
G Do Thi y ch mi bit n nhng
dng l cng ni bun ca ngi Do
Thi, cng nh lng th hn ca nhng k
thin ho v cng chnh: ri c vng
cht t ngt v chp ly g.

Gi nh g ch sng sa mc, xa cch


tt c nhng con ngi thin ho v cng
chnh, khi c l g hc sng, hc
yu thng tri t, - v hc ci na!
Hy tin ta, hi cc anh em! G cht
qu sm; c l g s chi b hc thuyt
ca mnh, nu g sng bng tui ta hin
gi! G cao nh tm hn t chi
b chnh mnh nh th.
Nhng g hy cn cha chn chn. Tnh
yu ca ngi thanh nin cha chn
mi v v thiu s trng thnh, g th
hn loi ngi cng mt t trn gian.
Ni con ngi g, linh hn vi i cnh
bay ca t tng hy cn b buc cht,
nng n.
Nhng ni ngi n ng c cht tr con
nhiu hn ni ngi thanh nin; v cng

c t bun b u su hn: ngi n ng


hiu r ci cht v s sng hn.
T do cht v t do trong ci cht, v
thnh tht ln ting khng thing ling,
khi thi gian ni vng qua ri:
ngi n ng hiu cht v sng nh th.
i nhng bng hu, sao cho ci cht ca
cc ngi ng l mt s bng b i
vi con ngi v trn th: l n hu ta
xin c hng t mt ngt tm hn cc
ngi.
Sao cho trong ni thng kh, tinh thn
cng c hnh cc ngi vn chiu ri,
nh sc ca hong hn chy hng mt
t: bng khng th ci cht ca ngi
khng thnh tu c.
Hi cc bn, ta mun chnh ta cht nh
th , cho cc bn yu thng mt

t trn gian hn, v ta mun v li vi


t tm thy s an ngh trong lng t
sinh ta.
Tht ra, Zarathustra c mt mc tiu, hn
nm qu cu mnh v pha mc tiu,
gi y, hi cc bn, v cc bn tha t
mc tiu ca ta, ta nm qu cu vng ng
nh v pha cc bn.
Hi cc bn, trn tt c mi s, ta thch
nhn thy n phin cc bn nm qu cu
vng. V vy ta mi cn nn n t lu trn
mt t. Hy tha th cho ta iu !
Zarathustra ni nh th.

V C HNH BAN PHT


1
Khi Zarathustra co bit th trn hn
yu mn, th trn mang tn Con B Tp
Sc, nhiu ngi trong s nhng k t
nhn l mn ca Zarathustra tin chn
v theo a h tng hn. H c i nh
th n mt ng t, ti y Zarathustra
bo rng hn mun mt mnh c n i
tip con ng, v hn l bn thn ca
nhng cuc l hnh c c. Khi ng li
cho t bit, cc mn dng tng hn
mt cy thin trng c u cm bng
vng chm hnh mt con rn nm cun
quanh mt tri. Zarathustra vui thch v

cy thin trng v ng t tay ln ;


on Zarathustra ni vi cc mn nh
th ny:
Hy ni cho ta bit, v sao vng li c
c gi tr cao qu nht? Chnh v vng
him hoi, v dng, rc r v hin du
trong v huy hong ca n; vng lun
lun t ban pht chnh mnh.
Ch vi t cch biu tng cho c hnh
tn qu nht, vng mi t n gi tr
cao c nht. Ci nhn ca k ban pht
cng le sng nh vng. V rc r ca
vng ha gii mt trng vi mt tri.
c hnh tn qu nht th him hoi, v
dng; c hnh y le sng, rc r du
hin: mt c hnh ban pht l c hnh
tn qu nht.
Tht ra, hi cc mn , ta bit r cc

ngi: cng nh ta, cc ngi kht vng


n c hnh ban pht. Cc ngi c
im g chung vi nhng con mo v
nhng con si?
Cc ngi khao kht sao cho chnh mnh
c tr thnh nhng l vt v tng vt:
chnh v th cc ngi khao kht thu
nht tt c nhng s giu sang trong tm
hn cc ngi.
Tm hn cc ngi khao kht trin min
khng mi mt nhng kho tng cng
nhng bo ngc, bi v c hnh cc
ngi khng nhm chn trong ch mun
ban pht.
Cc ngi cng bch mi s i n vi
mnh, i vo trong mnh, cho sau ,
chng vt tro ra t sui ngun ca cc
ngi nh nhng tng vt ca tnh yu

cc ngi.
Thc ra, phi c mt tnh yu ban pht
nh th mi lm c k trm cp mi
gi tr; ta gi lng ch k y l lng ch
k lnh mnh v linh thnh.
Cn mt th ch k khc, mt th ch k
qu ngho nn, i kht, ch chc tm c
hi nh cp, y l lng ch k ca
nhng con ngi bnh hon, lng ch k
bnh hon.
Lng ch k bnh hon y nhn tt c
nhng g chi sng vi con mt ca tn
trm, vi s thm thung i kht, n
nh gi k c thc n di do, v n
lun lun ln vn chung quanh bn ca
k ban pht.
Mt s thm thung tham lam nh th l
ging ni ca s bnh hon v ca mt

s thoi ha v hnh; gia lng s ch k


, s thm thung trm cp biu l mt
thn xc bnh hon.
Hi cc anh em, hy ni cho ta bit, cc
anh em thy iu no l xu xa i vi
chng ta v xu xa hn ht thy? Khng
phi l s thoi ha suy i sao? - V
chng ta lun lun tin cm mt s thoi
ha suy i mi khi thiu vng linh hn
ban pht.
Con ng hng thng ca chng ta
leo t mt chng loi n mt chng loi
cao c hn. Nhng chng ta rng mnh
s hi khi cm quan thoi ha suy i
ln ting: Tt c mi s cho ta.
Cm quan chng ta bay n nhng nh
cao: nh th, n l mt biu tng cho
thn xc ta, biu tng ca mt s bay

cao. Cc biu tng ca nhng s bay


cao ny l tn gi ca c hnh.
Thn xc bng qua lch s nh th :
thn xc bin dch v chin u. Cn tinh
thn - tinh thn l g i vi thn xc?
Tinh thn l k tin bo cho nhng chin
u v nhng chin thng ca thn xc, l
k ng hnh v vng m ca thn xc.
Tt c nhng tn gi ca thin, c u l
nhng n d: nhng tn gi khng biu
th ci g c, chng ch gi m ch m
thi. K no in cung mi mun c tri
thc v chng!
Hi cc anh em, hy coi chng gi pht
m tinh thn anh em mun ln ting ni
bng n d; y chnh l ngun pht sinh
c hnh ca cc anh em.
Vo giy pht , thn xc cc anh em

c nng ln cao vt v c ti sinh.


Nim hoan h say sa ca thn xc lm
hoan lc tinh thn tinh thn bin thnh
k sng to, phn on v yu thng,
tinh thn lm k thin ch cho tt c mi
s.
Khi tm hn anh em tro bt, mnh
mng, lnh lng ta mt con sng, s
chc phc v mi nguy him cho nhng
k ven sng, th l ngun gc khai
sinh ra c hnh cc anh em.
Khi cc anh em t nng hn ln cao khi
li tn tng v s nhc, khi ch ca cc
anh em - ch ca mt con ngi trn
y yu thng - mun ban lnh iu
ng mi s: th y l ngun gc ca
c hnh cc anh em.
Khi cc anh em khinh b nhng g d di

tin nghi, ch nm m m, khi cc anh


em khng th nm ngh xa khi nhng
ging m: y l ngun gc ca c
hnh cc anh em.
Khi cc anh em ch cn mt ch duy
nht v khi cc anh em gi s chm dt
mi nhu cu l iu tt yu: th y l
ngun gc ca c hnh cc anh em.
Thc ra, l mt thin v c mi
m! Thc ra, l mt ting thm th su
thm tinh khi v l ging ni ca mt
ngun sui mi!
c hnh tinh khi y ban pht sc
mnh; c hnh tinh khi y l mt t
tng tri bt hn ln v chung quanh t
tng y, l mt linh hn hin minh: mt
mt tri bng vng, chung quanh mt tri
l con rn tri thc.

2
Ni n y Zarathustra im lng mt lc
ri a mt t i nhn cc mn . on,
Zarathustra ni tip nh th ny, ging
ni ca hn i khc:
Hi cc anh em, hy trung thnh vi
mt t bng tt c sc mnh ca c
hnh cc anh em! c g tnh yu ban
pht qung i v tri thc ca anh em s
dng lm ngha cho mt t. l iu
ta van xin, ta khn cu ni cc anh em.
ng c hnh cc anh em bay bng
khi nhng s vt trn gian ri va cnh
vo nhng vch tng vnh cu! Hi i!
Lun lun c v s nhng c hnh lc
ng bay!

Hy nh ta, cc anh em hy a dn c
hnh lc li tr v li vi mt t trn
gian - vng, hy a dn c hnh v
vi thn xc v s sng; n c th ban
cho mt t mt ngha, mt ngha
nhn bn!
Tinh thn v c hnh b lc ng, b
khinh b bng trm nghn li. Hi i!
Trong thn xc ta, vn cn mang cha
cn in r cng s khinh b : chng
tr thnh thn xc v ch!
T trc n nay tinh thn cng c
hnh b th thch, b lc ng theo
trm nghn li. Vng, con ngi ch l
mt phc ha th nghim. Hi i! Bit
bao nhiu v minh v sai lm tr
thnh tht da xng mu chng ta!
Khng phi ch c l tr ca hng bao

nhiu th k, nhng c cn in cung


cng n v trong ta. Lm k tha t l
iu nguy him.
Chng ta hy cn chin u dn d tng
bc mt vi g khng l Ngu nhin
hay Tnh c, v cho n nay, s phi l,
v ngha vn cn ng tr trn ton th
nhn loi.
Hi cc anh em, c sao tinh thn cng
c hnh cc anh em dng lm ngha
cho mt t, v gi tr ca mi vt phi
c canh tn li do bn tay cc anh em!
Chnh v th cc anh em phi chin u,
chnh v th cc anh em phi l nhng k
sng to.
Thn xc t thanh lc bng tri thc, thn
xc vn cao ln bng nhng th nghim
vi tri thc; trong con ngi yu mn

phng s tri thc, tt c mi bn nng


u c thnh ha; linh hn ca k
c nng cao tr thnh ti vui hoan
lc.
Hi y s, hy t gip mnh ri ngi s
gip bnh nhn ca ngi. S tr gip
hay nht i vi bnh nhn l ch cho
hn thy tn mt mt ngi t iu tr
cho mnh khi bnh.
C c ngn con ng cha tng ai t
chn n, c c ngn sc khe v c
ngn hn o n kn ca i sng. C
ngi ln t ai ca con ngi vn cn
cha kh cn v cha c khm ph
trn vn.
Hy thc tnh, hy lng nghe, hi nhng
con ngi c n! T tng lai thi li
nhng hi gi vi nhng ting p cnh

b mt; v mt tin vui ang vang di


trong nhng l tai tinh t.
Hi nhng k c n hm nay, cc
ngi, nhng k sng ring bit mt gc
tri, mt ngy kia cc ngi s to thnh
mt dn tc; cc ngi, nhng tinh hoa
ca loi ngi, mt ngy kia cc ngi
s to thnh mt dn tc tinh hoa, - v
chnh t dn tc Siu nhn mi xut
sinh.
Thc ra, mt ngy kia mt t s tr nn
mt chn bnh phc! Mt mi hng mi
bao ph tri t, mt mi hng gii
thot - v mt hy vng mi!
3
Khi Zarathustra ni xong nhng li trn,

hn im lng, nh mt k cha ni ht li
cui cng ca mnh. Hn c dng tay
nhc nhc chic thin trng mt lc lu
vi dng iu do d bt quyt. Sau cng,
Zarathustra ni nh th ny, v ging ni
hn i khc:
Hi cc mn ! Gi y ta s b i
mt mnh! C cc ngi na, cc ngi
cng phi b i mt mnh! Ta mun th.
Thc ra, ta khuyn cc ngi iu ny:
hy xa lnh ta v hy coi chng
Zarathustra! Hn na, cc ngi hy h
thn v Zarathustra! C l hn la gt
cc ngi.
K tm kim tri thc th khng nhng
phi bit yu thng k th m cn phi
bit th ght nhng bn hu ca mnh.
Ta bo n n thy mnh mt cch t hi

nu ta c mi mi lm hc tr. V ti sao
cc ngi li khng mun git ly nhng
chm nguyt qu trn vng min ta?
Cc ngi sng bi ta; nhng chuyn g
s xy n nht n mt ngy kia lng
sng bi ca cc ngi nho? Hy
coi chng ng b bp v mt pho
tng!
Cc ngi bo cc ngi tin vo
Zarathustra? Nhng no s g
Zarathustra! Cc ngi l nhng tn
quy ngng ni ta: nhng no s g tt c
mi tn !
Cc ngi hy cn cha gp g chnh
bn thn mnh, th m cc ngi tm
thy ta! Tt c mi tn u hnh ng
nh th; chnh v th c tin chng ng
gi g.

Gi y ta ra lnh cho cc ngi hy


nh mt ta v tm gp chnh bn lai din
mc ca cc ngi; ch khi no tt c cc
ngi u chi b ph nhn ta, lc ta
mi tr li cng cc ngi.
Hi cc anh em, tht ra lc ta s di
tm nhng mn tht lc ca ta bng
mt con mt khc; lc ta s yu
thng cc ngi bng mt tnh yu
khc.
V mt ngy kia cc ngi s li l
nhng bng hu ca ta v nhng a con
ca mt hy vng c nht: lc by gi ta
mun c mt gia cc ngi, mt ln th
ba, cng vi cc ngi hnh l i
Ng Thin.
S l lc i Ng Thin khi no con
ngi gia ng dn t con th n

Siu nhn, khi no con ngi hnh l ca


tng con ng dn n bui hong hn
tn t ca mnh nh l ni nim hy vng
mnh mng cao tuyt nht ca i mnh,
v y l con ng dn n mt bnh
minh mi.
Lc by gi, k i xung tn t s t
chc phc cho mnh v c bc vo
mt a cu mi; v mt tri ca tri thc
hn s t n thin nh.
Tt c mi thn linh u cht: gi
y chng ta mun cho Siu nhn c
sng! Cu ni trn mt ngy kia, vo
bui i ng thin, phi l ch ti
thng ca chng ta!
Zarathustra ni nh th.

PHN TH HAI
v ch khi no tt c cc ngi u
chi b ph nhn ta, lc ta mi tr
li cng cc ngi.
Thc ra, hi cc anh em, lc y chnh
l lc ta di tm nhng bn b tht lc
ca ta bng i mt khc; lc y ta s
yu thng cc ngi bng mt tnh
yu khc.
Zarathustra, phn th nht
(V c hnh ban pht)

A B VI TM GNG

Ri Zarathustra li quay tr v ni cao


cng ni c n ca thch ng, xa lnh
loi ngi ch i, ging nh mt k
gieo ht tung vi ht ging xung t.
Song tm hn Zarathustra trn y nn
nao kht vng i vi nhng k m hn
yu thng, v hn cn c nhiu iu

ban cho h. Qu vy, iu kh khn nht


trn i l: v tnh yu nn khp cht li
bn tay rng m, v gi lng h thn khi
ban cho.
Nm thng c tri qua bin bit nh th
vi nh n s c n; nhng tr hu hn
tng trng lm hn nhc nhi au n
v s sung mn ca mnh. Tuy nhin, vo
mt bui sng kia, thc dy trc lc
bnh minh, Zarathustra nm di trn
ging suy ngh min man ri sau cng
t nh lng mnh nh th ny:
V sao ta li kinh hi trong gic mng
n phi thc dy? C phi ta thy
mt a b tay cm mt tm gng tin
n gn ta?
a b bo ta: , Zarathustra! Hy t

nhn mnh trong gng xem!


Khi nhn vo gng, ta bt ku ln
mt ting, tim ta run ry cm xc: k ta
nhn thy trong gng khng phi l ta
m l mt khun mt nhn nh vi n
ci ch giu ca mt con qu.
Thc ra, ta hiu qu r ngha cng li
cnh co m gic mng gi n ta:
hc thuyt ca ta ang b lm nguy, c
di mun mc ln thay ch la m.
Nhng th ch ca ta tr nn c
quyn th v chng lm mo m hnh
nh hc thuyt ta, n nhng bng hu
thn thit cng thy h thn i vi
nhng tng vt ta dnh cho h.
Ta mt nhng ngi bn; n lc ta
phi i tm nhng ngi ta nh mt!
Dt li, Zarathustra vt ng dy, khng

phi nh mt ngi kinh hong lo u


mun ly li hi th, nhng ng hn
nh mt k tin tri v mt ca s b Qu
thn nhp phch. Kinh ngc, sng s, con
v con rn tr mt nhn Zarathustra:
bi v, ging nh bui bnh minh, mt
hnh phc tng lai ang ta rng trn
gng mt hn.
Zarathustra bo: Chuyn g xy n cho
ta, hi hai con th thn yu? Ta chng
thay i y sao? Lc phc chng a
n vi ta nh mt cn dng t?
Hnh phc ca ta th in cung v ch
ni ton chuyn in r: hnh phc ca
ta hy cn qu tr - vy cc ngi nn
kin nhn vi n!
Ta hy cn b thng tn v hnh phc
mnh: c g tt c nhng k au kh u

l nhng y s ca ta!
Ta li c th i xung vi bn b v c
vi nhng k th ca ta na! Zarathustra
li c th n ni v b th ban pht rng
ri, v lm iu thin cho nhng k hn
thng yu.
Tnh yu nn nao hi h ca ta trn lan
thnh thc l chy o o xung bui bnh
minh v chiu t. T trn cao nhng ngn
ni u tch v nhng m my dng bo
ca cn au n, linh hn ta gm tht
phng mnh xung nhng thung lng.
qu lu ta b thiu t trong la kht
khao, i mt di nhn trong ci xa xm.
qu lu ta thuc v c n: v th ta
qun i ngh thut im lng.
Ta hon ton bin thnh mm ming,
bin thnh mt ting gm tht ca thc

nc lao xung t nhng tng cao


ngt, ta mun phng nhng li ni ca ta
xung nhng lng su.
V c cho dng thc ca tnh yu ta
phng ti nhng ni tuyt l! V c dng
l no cui cng li khng tm c
ng o ra bin?
C nhin ta mang trong tm hn ta mt
ci h, mt ci h c n t mnh y
cho chnh mnh; nhng dng l ca tnh
yu ta s ko ci h y xung ng bng,
ra tn bin c.
Ta l nhng con ng mi, mt li ni
mi n vi ta; ging nh tt c
nhng k sng to, ta chn ngn nhng
ngn ng c. Tinh thn ta khng cn
mun phng chy trn nhng giy c
k h mn.

Mi ngn ng u qu chm chp i


vi ta: - hi bo t, ta nhy vt ln xe
mi! V c mi na, ta mun qut nh mi
bng s ch nho him c ca ta!
Ta mun bng vt qua nhng trng khi
bao la nh mt ting tht di ngy ngt
hoan say, cho n khi tm thy nhng hn
o Vnh Phc ni cc bng hu ta tr
ng:
V c nhng th ch ca ta trong bn
h. , gi y ta yu thng m di mi
mt k ta c th ng li cng h! C
nhng th ch cng gp phn vo nim
lc phc thin thu ca ta.
V khi ta mun leo ln con nga hung d
nht th chnh ngn thng ca ta gip ta
nhiu nht, y l chic bn p tt nht
cho chn ta:

Ngn thng m ta lao v pha nhng k


th! Ta bit n v ngn nhng th ch
ca ta v cui cng ta li phng c
ngn thng.
m my ta cng phng nh mun v
nt; gia nhng trng ci ca cn chp
ng, ta mun phng nhng trn ma
ro ro xung nhng lng su.
Lc y bung ngc ta phng cng d di,
v n s thi ra cn bo d trn nhng
ni cao; nh th ngc ta s c xoa du
li.
Tht vy, hnh phc v t do ca ta o
n nh mt cn dng! Nhng phi
cho nhng k th ta tng rng chnh
l Qu d ang ni gin o o trn u
bn chng.
, hi cc bn, c n cc bn na, cc

bn cng b kinh hong khip m v Tr


hu hin minh man di ca ta; v c l
cc bn s b chy trn xa khi n, cng
vi cc th ch ca ta.
, gi g ta bit ku gi cc bn bng
nhng ting so mc ng vi vt! Gi g
con s t Tr hu hin minh ca ta hc
gm tht tru mn du dng! Hai chng ta
chung hc bit bao nhiu iu cng
nhau!
Tr hu hin minh hoang di ca ta
hoi thai trn nhng nh ni c n; n
sinh h a con b nh nht ca mnh
trn nhng tng kh cn.
V gi y, trong cn in r, Tr hu
hin minh gi lo v d tn ca ta chy
bng qua sa mc khc bc i tm
nhng bi c xanh mm mi!

Hi cc bn, chnh trn thm c du


mt nhung t ca lng bn, chnh trong
tnh yu ca cc bn, Tr hu hin minh
y mun t a con thn yu nht ca
n vo!
Zarathustra ni nh th.

TRN NHNG HN O VNH


PHC

Nhng tri sung ang ri t trn cy


xung; nhng tri sung mn mn ngt
ngo, khi ri xung t th lp da bc
ngoi v tung. Ta l mt cn gi t
phng Bc thi n cho nhng tri sung
chn rng.
Th , nh nhng tri sung chn rng,
nhng li ging dy ny ca ta ang ri
rng xung cc ngi, hi cc anh em!
Cc anh em hy ht ly mt ngt v phn
tht cm ngt ngo ca chng. Chung
quanh chng ta l ma Thu v bu tri
trong sng v bui x tra.
Hy nhn xem, bit bao l phong mt trn
tr chung quanh chng ta! V cn g tuyt
vi hn l a mt di nhn ra xa, nhn
ra n nhng trng khi xa thm khi ta

ang trong s phong thnh d tha?


Xa kia, khi hng nhn v nhng trng
khi thm thm tuyt m n, ngi ta
bo: Thng ; nhng gi y, ta
dy cho cc ngi ni: Siu nhn.
Thng l mt s phng on: nhng
ta mun rng s phng on ca cc
ngi khng c vt qu ch sng
to ca cc ngi.
Cc ngi c th sng to nn mt
Thng ? Vy th ng ni n cc
thn linh vi ta na! Song cc ngi c
th sng to nn Siu nhn.
C l khng phi l chnh cc ngi u,
hi cc anh em! Nhng cc ngi c th
bin i mnh thnh cha m v t tin
ca Siu nhn: c g Siu nhn l tc
phm tuyt vi nht ca cc ngi!

Thng l mt phng on: nhng ta


mun rng s phng on ca cc ngi
phi c gii hn trong ci c th suy
tng c.
Cc ngi c th suy tng Thng ?
- Nhng y l iu ct yu ca ch tm
cu chn l ni cc ngi: bin i tt
c mi s thnh nhng thc ti kh
tng, kh th v kh gic i vi con
ngi! Cc ngi phi y t tng
mnh n tn gii hn cui cng ca cc
gic quan!
V ci m trc y cc ngi gi l th
gii, t nay cc ngi phi bt u sng
to nn: l tr, tr tng tng, ch, tnh
yu ca cc ngi phi nhp th bin
thnh th gii! V ta ni tht, l
cho lc phc ca cc ngi, nhng tnh

nhn m m tri thc!


Lm th no cc ngi, nhng k say m
yu mn tri thc, c th chu ng ni
cuc i nu cc ngi khng nui gi
trong tim mnh hy vng ? Cc ngi
khng nn b ri vo trong s bt kh
lnh hi ln s phi l.
Nhng, hi cc bn, hy ta khai m
tt c lng ta cho cc bn r: nu qu
tht c cc v thn linh, th lm sao ta
chu ng ni s kin chnh ta khng l
Thng ! Vy, chng h c cc thn
linh.
Chnh ta ko rt ra kt lun , nhng
ri n phin n, kt lun y li ko li
ta theo.
Thng l mt s phng on: nhng
ai l k c th nc cn nhng thng kh

ca iu phng on ny m khng b t
vong? Liu ngi ta c phi ly i c
tin ca k sng to? V ly i ca con
s phng mnh bay vt vo vng tri v
hn?
Thng l mt t tng lm cong
quo tt c nhng g ngay thng v lm
o ln tt c nhng g bt ng. Th
no? Thi gian tan bin mt v tt c
nhng s vt ph o v thng u ch
l gi tr.
T tng y lm xng ct con ngi
lo o xao xuyn v lm cho d dy
bun nn: thc ra, nhng iu phng
on nh th s lm cho u c quay
cung mang bnh.
Ta gi l phi nhn, ym th, mi hc
thuyt no rao ging v mt hu th c

nht, sung mn, tuyt i, bt ng, t


mn v thng tn.
Tt c nhng g thng tn u ch l n
d biu trng[1], v cc thi s ni di
qu nhiu.
Song nhng n d tuyt vi nht phi ni
n thi gian v s bin dch: chng
phi l mt li ca tng v bin chnh cho
tt c nhng g v thng ph o.
Sng to! - y l gii thot v i khi
mi iu linh thng kh v lm cho i
sng nh nhng ti sng. Nhng mun
cho con ngi sng to khi sinh, cn
phi c nhiu au kh v nhiu cuc ha
thn.
, trong cuc i cc ngi, cn phi c
nhng ci cht cay ng, hi nhng k
sng to! Nh th cc ngi s l nhng

k bo v v bin chnh cho tt c nhng


g v thng ph o.
Mun cho chnh k sng to l mt a
tr s sinh, th cng lc hn phi mun
lm m v phi chu ng nhng ni kh
au qun qui ca ngi sn mu.
Thc ra, ta bc theo con ng
mnh xuyn qua trm linh hn, trm chic
ni v ni thng kh ca s sinh n.
Nhiu phen ta gi t vnh bit, ta hiu
r cn au x lng ca nhng gi pht
ti hu.
Nhng y l iu m ch sng to
cng vn mnh ca ta c mun. Hoc
gi, ni mt cch chn tht hn: vn
mnh y, chnh l iu ta c mun.
Mi cm gic trong ta u au n v b
giam cm t hm: nhng lun lun ch

ta hin n nh k gii phng v k mang


n nim vui.
ch gii phng chng ta: y l quan
nim ch thc v ch v t do; - y
l iu m Zarathustra ging dy cho cc
ngi.
ng c mun na, ng phn on
na, ng sng to na! i! c sao s
chn ngn v i trin min ng bao
gi xm chim hn ta!
Trong s truy tm tri thc, ta ch cm
thy cun cun trong mnh nim hn hoan
ca ch, ni hn hoan c sinh sn v
bin dch; v nu c s th di hn nhin
trong tri thc ta, chnh v trong c
ch mun sinh sn.
ch y li ko ta xa khi Thng
cng cc thn linh: ta cn sng to c

g nu nh c cc thn linh hin hu?


Nhng ch sng to nng bng ca ta
lun x y ta v vi loi ngi nh
chic ba b y p xung vin .
Hi i! i loi ngi, trong cng
mt hnh nh ang thip ng, hnh nh
ca nhng hnh nh ca ta! Hi i! Ti
sao hnh nh y phi ng yn trong tng
cng rn v xu x nht?
Gi y chic ba ca ta p ti bi,
p ph phng tn bo vo nh t .
Tng v tung ra nhiu mnh: no c
h g!
Ta mun tu thnh hnh nh : v mt
bng ma n ving ta, - iu im lng
nht v nh nhng sng khi nht
hin n bn ta!
V p ca Siu nhn n ving ta

nh mt bng ma. Hi cc anh em! Gi


y cc thn linh cn c ngha l g vi
ta na ch?
Zarathustra ni nh th.

[1] Tt c nhng g thng tn u ch


l n d biu trng, Nietzsche m ch
n cu th cht ca phn II v kch
Faust ca i thi ho Goethe. Nietzsche
s nhc ti cng cu ny trang 217
(trong sch, thuc v chng V nhng
bng gi tr c v mi).

V NHNG K
THNG XT

LNG

Hi cc bn ta, nhng li l ch giu


n tai bn ca cc ngi: Hy nhn
Zarathustra ka! ng ta chng bc qua
gia chng ta nh th chng ta l nhng
con d th y sao?
Nhng ng l nn ni l: K no tm
kim tri thc th bc i gia loi ngi
nh bc gia nhng con d th.

K i tm kim tri thc gi con ngi l


con th m hng.
Ti sao con ngi li mt nh th?
Chng phi v con ngi qu thng
xuyn h thn?
Hi cc bn ta! K i tm kim tri thc
ni nh th ny: H thn, h thn, h thn
- y l trn vn tt c lch s ca loi
ngi!
V chnh v con ngi cao nh qu phi
khng cho php mnh s nhc nhng k
khc: con ngi cao nh qu phi t bt
mnh phi h thn trc tt c nhng
ngi ang au kh.
Thc ra, ta chng yu thng bn chng,
nhng k c lng thng xt ang sung
sng v lng thng hi ca mnh: bn
chng thiu s h thn.

Gi s b buc phi t lng thng xt,


th t ra ta cng khng mun thin h bo
ta l k hay thng xt; v nu ta t lng
thng xt, ta mong c t lng thng
xt t xa.
Ta thch che mt v b chy trc khi b
nhn din: xin hy lm y nh ta, hi cc
bn!
Cu mong cho nh mnh ch dn n
trn ng i ca ta nhng ngi nh
cc bn, nhng ngi khng bit n au
kh, v c nhng ngi ta c th chia s
hy vng, thc n v mt ngt!
Thc ra, ta tng ban pht iu ny
iu n cho nhng k au kh, nhng bao
gi ta cng thy rng ta s ban pht tuyt
vi hn na nu ta bit vui say hoan lc
nhiu hn na.

K t khi c loi ngi, con ngi


hng th nim vui qu i t i. Hi
cc anh em, ch c iu va ni mi l
ti nguyn t ca chng ta.
V khi hc hng th nim vui nhiu hn
th ta cng hc bit ng lm iu c cho
k khc v gy ra nhng au kh.
Chnh v th ta mi ra sch bn tay tr
gip k au kh. Chnh v th ta cng lau
sch c tm hn mnh.
Bi l, v ni xu h ca y, ta cng cm
thy xu h v nhn thy k kh au
ng au kh; v khi ta n tr gip,
ta xc phm nng n lng kiu hnh
ca y.
Nhng s hm n ln khng lm cho
ngi ta bit n nhng lm ngi ta nn
nng tr th; v nu khng qun i mt

vic thin nh b, rt cuc vic thin y


s bin thnh mt con su gm nhm c
khot tm hn.
Hy d dt khi nhn lnh! Hy t ra cao
qu khi nhn lnh! y l iu ta
khuyn nhng k chng c g c ban
pht.
Nhng ta, ta thuc v nhng k ban pht:
ta thch ban pht cho nhng bng hu,
vi t cch mt ngi bn. V phn
nhng ngi xa l v nhng k ngho
hn, hy cho chnh tay h c hi
qu trn cy ta: nh th, h s t thy b
s nhc hn.
Nhng, chng ta phi tiu dit tt c
nhng k n xin! Thc th, chng ta bc
bi khi phi ban pht cho h v chng ta
li ni gin v khng ban pht cho h.

Cng th i vi nhng k phm ti v


nhng thc xu t! Hy tin ta, hi cc
bn, nhng cn rt ca lng tm dy
cho ngi ta cn x.
Nhng iu t hi nht chnh l nhng t
tng b nh ti tin. Thc ra, chng th
nhng tay lm iu c cn hn l c t
tng ti tin nh b.
C nhin, cc ngi bo rng: Khoi
lc pht sinh t nhng xu c nh b s
trnh cho ta c nhiu ln mt iu c
v i. Nhng trong lnh vc ny, ta
chng nn mong c chuyn tit kim.
Hnh ng xu c ta nh mt ung nht:
n lm nga ngy nhc but v v tung
ra, - n ln ting mt cch thng thn
chn thc.
Ny, ta l mt cn bnh, hnh ng c

ln ting ni nh th, y l s thng


thn chn thc ca n.
Nhng cn t tng nh b ti tin, th li
ging nh loi nm: n ln lt n mnh
v khng mun ch no nht nh, cho n khi ton thn th b ung thi, kh
ho bi nhng mn nm nh b.
Tuy nhin, ta xin th thm vo tai k ang
b qu m li ny: Tt hn nn mc
cho con qu ca ngi ln mnh ln! C
ngi na, cng c mt con ng cao
i dnh cho ngi!
Ny cc anh em, chng ta bit qu nhiu
v mi ngi! V chng ta cn c th
bit r rt v mt vi ngi, nhng iu
y khng cho chng ta c th
xuyn thu qua h.
Tht kh m sng vi loi ngi, bi v

kh m gi c im lng.
V khng phi i vi k m chng ta
th ght nht chng ta mi bt cng nht,
nhng i vi k m chng ta hon ton
dng dng lnh m.
Th nhng, nu cc ngi c mt ngi
bn ang au kh, th cc ngi hy l
mt ni ngh ngi cho hn, nhng hy l
mt chic ging th cng i vi hn,
mt chic ging trong tri lnh, nh th
cc ngi mi hu ch i vi hn.
V nu c mt ngi bn lm iu xu
vi cc ngi, cc ngi hy bo hn:
Ta tha th cho mi v chuyn mi lm
cho ta; nhng cn chuyn mi lm nh
th i vi chnh bn thn mi, lm sao
ta tha th c?
Mi tnh yu v i u ni nh th, n

vt qu c s tha th ln s thng hi.


Phi gi cn thn lng mnh, nu sng
n ra th ta cng in u theo vi n!
Hi i! Trn tri t ny cn c ni no
ngi ta phm phi nhng in cung v
i hn l ni nhng k c lng thng
xt? V trn mt t cn c g gy ra
nhiu au kh cho bng cn in cung
ca nhng k c lng thng xt?
Khn thay cho k no yu thng m li
khng c mt nh cao vt ln trn lng
thng hi ca h!
Mt ngy n, qu s bo ta nh th ny:
C Thng cng c ha ngc ca
ngi: l tnh yu loi ngi ni
Thng .
V mi y ta nghe qu s bo nh
sau: Thng cht; chnh lng

thng xt loi ngi ca Thng


git cht Thng .
Vy cc ngi hy phng lng thng
xt: rt cuc lng thng xt s em n
mt m my en nng n p con
ngi. Tht vy, ta hiu rt r nhng du
hiu tin bo thi tit.
Nhng cc ngi cng nn nh k li
ny: tnh yu no v i th u vt
thng lng thng xt ca chnh mnh:
bi v n mun sng to nn i tng
n yu thng.
Ta hy sinh cho tnh yu ca ta, cho k
lng ging ca ta cng nh chnh ta:
tt c mi k sng to u ni nh th.
V tt c mi k sng to u cng rn,
ph phng.

Zarathustra ni nh th.

V CC LINH MC

Mt ngy n, Zarathustra ra hiu gi cc


mn v bo cng h nhng li sau:
y l cc linh mc; v du h l nhng
k th ca ta, cc ngi nn im lng
bc qua trc mt h vi li kim
trong bao!

Trong m h cng c nhng anh hng;


nhiu ngi trong bn h qu kh au
qun qui, - chnh v th h mun lm
au kh nhng k khc.
H l nhng k th y gio quyt gian
c: chng c g y th hn hn s khim
cung nhn nhng ca h. V k no tn
cng h, k c nguy c b vy bn.
Nhng mu ta c lin h quyn thuc vi
dng mu ca h; v ta mun rng mu ta
phi c tn vinh ngay trong dng mu
h.
Khi cc mn bc i ri, tm hn
Zarathustra but nhi kh au; sau mt
lc chng li ni su mun nhc nhi
ca mnh, hn bt u ni nh th ny:

Ta thng hi nhng linh mc . H


cng lm ta kinh tm chn ght, nhng
y l iu ta t bn tm nht k t khi ta
sng gia loi ngi.
Nhng ta c lng ln mn t bi v ta
lun t bi vi h.
Tuy nhin, ta ang au kh v au kh
cng vi h; ta thy h ch l nhng t
nhn in hn n tch ca nhng k b hnh
pht i i. K h gi l ng Cu ri
tri buc h vo nhng xing xch:
Nhng xing xch ca nhng gi tr gi
ngy v nhng li l o tng! i! Cn
c mt k no cu h khi ng Cu
ri ca h.
B sng b x y bp bnh, mt hm h
tng t chn ln mt hn o;
nhng xem ka, y khng phi l mt

hn o m ch l mt con qui vt ang


ng yn!
Nhng gi tr gi ngy v nhng li ni
o tng: y l nhng qui vt nguy
him nht i vi con ngi, nh mnh
yn ng v ch i lu ri trong nhng
con qui vt .
Nhng ri sau cng con qui vt thc
gic, n tin n nhai nut ngu nghin
k xy dng nhng cn lu tr n trn
thn mnh n.
i! Hy nhn nhng cn lu m cc linh
mc xy nn! H gi nhng chic
hang c mi hng m du l nhng
gio ng.
i! Ln nh sng ngy to gi tr, bu
khng kh bng bt kn bng ! y,
linh hn khng th phng bay ln cao vt

tuyt m c.
Bi v tn iu ca h ra lnh: Hy qu
gi m lt ln nhng bc thang, hi cc
ngi, nhng k phm ti!
Thc ra, ta cn yu s xc xc tr trn
hn l nhng i mt vu vo mo xch
v lng h thn v sng tn ca h.
Ai to nn nhng hang cng nhng
bc thang ca s hi hn ? H khng
phi l nhng k mun n mt v xu h
i vi bu tri thun khit?
V ch khi no bu tri thun khit lp
long xuyn qua nhng mi vm gy ,
chiu ri trn c non cng nhng cy anh
tc mc trn nhng bc tng hoang
ph, khi y ta mi li hng lng v
nhng ni tr n ca v Thng .
Bn h gi nhng g chng li h v lm

h au kh l Thng , v thc ra, c


rt nhiu cht anh hng trong s tn sng
tn m ca h!
Nhng bn h chng bit yu Thng
bng cch no ngoi cch ng inh con
ngi vo i sng!
Bn h mun sng nh nhng thy ma;
bn h khoc y phc en ln t thi ca
bn h; v ngay c trong nhng li l
bn h tht ra, ta cng ngi thy mi hi
thi ca nhng cn phng qun xc cht.
V k no gn bn h l gn nhng
ao m en thm, t ct ln khc ht u
su ca loi cc nhi.
Bn h phi ht cho ta nghe nhng khc
ht hay ho hn th mi lm ta tin vo
ng Cu ri ca bn h c: cc
t ca ng Cu ri phi c v c

gii thoi, cu ri hn by gi.


Ta mun nhn thy bn h trn trung: v
ch v p mi c quyn rao dy s hi
hn. Nhng ai m cn mnh b thuyt
phc bi ni u su o no c ha
trang che y k cng !
Thc ra, nhng ng Cu ri ca bn h
cng khng n t t do v t tng
tri cao sang th by ca t do! Thc ra,
nhng ng Cu ri cha bao gi t
chn ln tm thm tri thc c.
Tinh thn ca nhng ng Cu ri y
y l hng; nhng ni mi l hng, h
t vo o tng ca mnh, v h
gi vt trm l hng l Thng .
Tinh thn bn h b dm ngp trong lng
thng hi, v khi bn h cng phng,
trng to ln v lng thng hi, th lun

lun c mt cn in r v i bp bnh
trn b mt. Hng hi ku la h ht, h
y n chin ca h qua cu, lm
nh th ch c mt chic cu c o
dn n tng lai. Thc ra, chnh nhng
k chn chin cng l nhng con
chin.
Nhng k chn chin c tinh thn hp
hi v tm hn bao la; nhng m, hi cc
bn, ngay c nhng tm hn bao la nht
cng l nhng x min cht hp ngn
no!
Trn con ng h ang eo ui, h
ghi ln nhng du hiu m mu, v cn
in cung ca h dy rng vi mu,
ngi ta chng minh c chn l.
Nhng mu l chng c ti t nht cho
chn l; mu lm nhim c hc thuyt

thun khit nht cng nh bin hc thuyt


thnh o tng cng th hn ca tm
hn.
V khi mt k bc qua la v c
tin ca mnh, iu chng t c g?
Tht ra, iu tt hn l o l ring ca
cc ngi phi xut sinh t trn ha hon
ring ca cc ngi.
Qu tim nng chy v u c lnh lng:
khi hai ci gp nhau th ny sinh cn
bo xoy mang tn l ng Cu ri.
Thc ra, cn c nhng con ngi hong
i thm vin hn, xut sinh t dng di
qu phi hn nhng k c m ng
dn chng gi l nhng ng cu ri,
nhng cn bo lc li cun i tt thy y.
V hi cc anh em, cc anh em phi
c gii thot khi nhng con ngi

cn cao i hn tt c nhng k cu ri
, nu cc anh em mun tm thy con
ng t do!
T trc n gi chng h c Siu nhn.
Ta nhn thy c hai bn chng, k cao
c nht v k b nh ti tin nht, trn
trung:
C hai u hy cn qu i ging nhau.
Thc ra ta thy rng ngay k cao c nht
cng cn sc mi ngi, qu ngi, qu
i l ngi!
Zarathustra ni nh th.

V NHNG CON NGI C


HNH

Phi ln ting vi cc gic quan h m


ng bng nhng ting sm gm v nhng
tia pho bng chp nhong ca tri cao.
Nhng v p th ni bng ging trm
m: ting ni y ch thm nhp vo
nhng tm hn tnh thc.
Hm nay chic khin ca ta run ry v
ct ting ci: y l cn rng mnh v
ting ci linh thnh ca v p!
Hi cc ngi, nhng con ngi c
hnh, v p ca ta hm nay ct ln ting

ci l ci vo mi cc ngi! Ging
ni ca n a y n tai ta: Bn
chng cn mun c n tr!
Hi nhng con ngi c hnh! Cc
ngi hy cn mun c n b, tr
cng! Cc ngi mun c tng
thng cho c hnh mnh, mun c tri
cao thay cho mt t v vnh cu thay
cho hin ti ca cc ngi?
Gi y cc ngi th ght ta v ta rao
dy rng chng c phn thng cng nh
ng ng ra ban thng? V thc ra, ta
hy cn cha dy rng c hnh phi l
phn thng cho chnh mnh.
Than i, y l ni hi tic ca ta: bn
chng t phn thng v s trng
pht vo trong cn ca mi s, v gi
y, c trong cn ca tm hn cc

ngi, hi nhng con ngi c hnh!


Song, ta nh chic mm ln li, li ni
ta phi m nt y hn cc ngi, ta
mun lm mt li cy rch nt cc
ngi.
Tt c nhng b n ca tm hn cc
ngi phi xut hin r rng trc nh
sng, v khi no cc ngi nm di di
nh mt tri, tm hn b bt tung gc r,
v nt, th s di tr ca cc ngi cng
s b tch ri khi s tht ca cc ngi.
Bi v y mi l s tht ca cc ngi:
cc ngi qu tinh khit cho s nh bn
ca nhng ch sau y: tr th, trng
pht, tng thng, tr cng.
Cc ngi yu c hnh ca mnh nh
ngi m yu con; nhng c bao gi
ngi ta nghe mt b m mun c tr

tin thng cho tnh yu ca mnh?


Chng c g thn thit vi cc ngi hn
l c hnh ca cc ngi. Kht vng v
chic vng ha thn o diu ang nng
chy trong tm tr cc ngi: mi chic
vng u c gng xoay trn trn chnh
mnh tr v li trn chnh mnh.
V mi cng trnh ca c hnh cc
ngi u ging vi mt ngi sao tt
lm: nh sng ca ngi sao hy cn
truyn lan n t xa, - nh sng y bao
gi mi tan bin gia ng bay?
Cng th, nh sng c hnh cc ngi
cng hy cn phng chiu rng r ngay
c sau khi cng trnh hon tt. Ngay
c khi cng trnh y b qun lng v mt
lc th tia sng rc r ca n vn tn ti,
bng vt qua khng gian.

c hnh cc ngi phi l chnh ng


th cc ngi ch khng phi l mt ci
g xa l, mt lp da ngoi, mt chic o
chong: y l s tht ca y hn cc
ngi, hi nhng con ngi c hnh!
Nhng cng c mt s nhng ngi m
i vi h, c hnh ct ch qun qui
hnh hi di nhng ngn roi: v cc
ngi nh phi dng tai nghe ting la
tht ca bn h!
Cng c mt bn khc gi c hnh l s
li bing ca nhng tt xu ni h; v
ngay khi s th hn ghen tung ca h
nm dui di tay chn thip ng i th s
cng chnh ca h thc gic a tay
ln di di i mt cn ngi ng.
Cng c mt bn khc b li snh xung
di thp: nhng con qu ca h li h

xung. Nhng cng chm su xung, th


i mt h cng lp long v dc vng
ca h cng cng thng hng v Thng
ca mnh.
Than i! Ting ku tht ca nhng bn
ngi cng vang n tai ngi, hi
con ngi c hnh, ting ku ca nhng
k bo rng: Tt c nhng g khng phi
l hin th ca ta u l Thng v l
c hnh i vi ta!
V c nhng k khc tin bc nng n
vi hai hm rng nghin cht, ging nh
nhng chic xe b ch ln bnh xung
con ng dc: h ni nhiu v phm
gi, v c hnh; - h gi chic phanh xe
ca h l c hnh.
V c nhng k khc ging nh nhng
chic ng h qu lc c ln dy ct;

h ku tch tc, tch tc v mun ngi ta


gi ting tch tc y l c hnh.
Thc ra, nhng k lm ta hi lng: bt
lun ni no gp c nhng chic ng
h nh th, ta s vn vo ln dy chng
bng nhng li ch giu ca ta; v bn
chng s bt u ku r r cho ta.
Nhng k khc hnh din v mt mu
cng chnh nh b, v v lng thng yu
mu cng chnh nh b , h bng b
mi s: n ni c th gii b chm ngp
trong s bt cng ca h.
Than i! Ting c hnh tht gh tm
lm sao khi thot ra t ming li h! V
khi h bo: Ti cng chnh, th li ni
y lun ngn vang nh l: Ti tr
c th![1]
H mun m v mt nhng k th bng

c hnh ca mnh, v h ch vn cao


ln h thp nhng k khc.
Cng cn c nhng k khc ngi xm
trong m ly ca h gia nhng thn lau
sy, v bo: c hnh, chnh l c ngi
yn trong ao m ly li.
Chng ti khng cn x ai v chng ti
cng trnh k mun cn x; v tt c mi
s, chng ti chia s kin m thin h
a ra cho chng ti.
Cng c nhng k khc yu thch nhng
iu b v ngh rng: c hnh l mt
th iu b.
u gi h lun lun gp xung, tay h
lun lun chp vo nhau ngi ca c
hnh, nhng tm hn h th chng bit t
g v c hnh c.
Li c nhng k khc tng l c hnh

khi bo rng: c hnh l cn thit;


nhng tn thm tm, h ch tin rng c
quan cnh st l cn thit.
C vi k v khng bit nhn thy ci g
cao qu ni con ngi, nn ch ni n
c hnh khi h nhn qu gn s thp hn
ca con ngi: nh th , h gi con
mt xu xa hung him ca h l c
hnh.
C vi k mun c gio hun v c
nng cao ln, v h gi l c hnh,
trong khi nhng k khc mun b lt
ngc li, - v h cng gi l c
hnh.
Nh vy, mi ngi u tin rng mnh c
phn trong c hnh; v t nht mi
ngi cng u mun mnh l k snh si
trong chuyn thin v c.

Nhng h chng phi Zarathustra n


ni vi nhng k in cung v di
tr nhng li ny sao: Mi bit g v
c hnh? Mi c th bit g v c
hnh? - Hi cc bn, ng ta n lm
cho cc bn chn ngn nhng li c mm
m cc bn hc t nhng k in cung
v di tr: cho cc bn chn ngn
nhng ch tng thng, p ch,
trng pht, tr th cng chnh, -
cho cc bn chn ma khi ni mt hnh
ng l tt, v n v v li.
Than i! Hi cc bn! Phi lm sao cho
T ng cc bn hin din trong hnh
ng cng nh ngi m hin din trong
a con: y phi l chm ngn ca cc
bn v c hnh!
Thc ra, ta dt ra khi cc bn hng

trm li l v nhng mn chi a


thch nht ca c hnh cc bn; v gi
y cc bn li gin di ta, nh nhng
a tr con gin di.
Nhng a tr chi a trn bi bin, v
ln sng p vo, mang theo nhng
chi ca chng vi su xung lng bin
c. Bn chng ang ng khc lc thm
thng.
Nhng cng mt ln sng s mang
n cho chng nhng mn chi mi,
s o ra trc mt chng nhng v s
mi mun mu sc s.
Nh th , chng c an i ngui
khuy; v cng nh chng, hi cc bn,
cc bn cng s nhn c nhng s an
i ngui khuy, - nhng v s c mi
ngn mu rc r!

Zarathustra ni nh th.
[1] Ti cng chnh: Ti tr c th!
Nietzsche chi ch vi tnh t gerecht
(cng chnh) v qu phn t gercht (
tr th), v trong c ng, hai ch trn
c y nh nhau.

V M TIN DN

Cuc i l mt sui ngun hoan lc,

nhng bt c ni no c m tin dn
n ung th mi sui ngun u b
nhim c.
Ta yu tt c nhng g sch s; song ta
khng th nhn nhng chic mm nhn
nh v cn kht ca nhng k nh bn.
Bn chng a mt nhn xung y
ngun, gi y n ci kinh tm ca bn
chng phn chiu t y su.
Bn chng lm nhim c nc thnh
bi lng t dc, v khi gi nhng gic
mng nh nhp ca mnh l nim vui, th
bn chng cng lm nhim c lun c
nhng danh t.
Ngn la phn n bng bng khi bn
tin dn em tri tim m t ca chng
n gn; c tinh thn cng si sc bc
khi khi bn tin dn tin n gn ngn

la.
Trong bn tay ca m tin dn, mi tri
cy u tr thnh ngt ngo chn nu; ci
nhn chng ln ca bn chng lm cho
ci cy n qu kh ho li tn.
c hn mt ngi quay mt khi i
sng, ch v mun quay lng li vi m
tin dn: h khng mun chia s nc,
la cng hoa tri vi bn tin dn.
c hn mt ngi b i vo sa mc
chu cn kht chy phi cng nhng con
d th ch v h khng mun ngi chung
quanh b nc cng vi bn chn lc
nh bn.
c hn mt ngi, n nh nhng k
hy dit v nh cn ging ma tn
ph nhng vn cy n tri, - ch mun
p mt p vo mm bn tin dn

chn hng chng li.


V iu ta thy kh nhai nut nht khng
phi l nim thm tn rng cuc i t n
cn n lng th hn, ci cht v thp gi
ca nhng k t o:
Song mt ngy kia ta ln ting hi, v cu hi hu nh lm ta nght th:
Sao? i sng cn cn n m tin dn
?
Nhng sui ngun b nhim c, nhng
ngn la bc mi hi thi, nhng gic
mng b u v nhng con su trong
thc phm hng ngy, l nhng iu cn
thit sao?
Khng phi lng th hn, nhng chnh s
kinh tm ca ta gm nhm i ta. Hi
i, thng ta cng chn ngn lun c tinh
thn khi ta khm ph ra rng c m tin

dn cng c tinh thn!


Ta quay lng li vi nhng k thng
tr khi ta nhn thy iu m ngy hm nay
h gi l thng tr: c k mc c quyn
hnh, - v li c k mc c vi m tin
dn!
Ta nhm mt bt tai sng ni nhng
dn tc c ngn ng xa l, cho ngn
ng h dng c k mc c v quyn hnh
cng xa l vi ta.
V, bt kn mi, ta bng qua qu kh
cng hin ti vi tm lng y bt mn
kinh tm: thc vy, tt c qu kh v
hin ti ny u bc ln mi hi thi ca
m tin dn bit s dng ch vit.
Ta mt k tn tt tr thnh ui m
cm ic: ta sng nh th khi
sng vi bn tin dn ca quyn lc, ca

ngi bt v ca nhng dc vng.


Tinh thn ta leo ln nhiu bc thang
trong s gian kh v cn trng, nhng
ca b th khoi lc l s khch l cho
tinh thn ta; i sng c chy tri nng
theo ci gy m la ca n.
Chuyn g xy n cho ta? Ta t
gii thot khi s kinh tm ra sao? Ai
lm ti tr i mt nhn ca ta? Lm th
no ta ct cnh bay vt ln n nhng
min non cao lng lng, ni khng cn
c bn tin dn ngi bn sui nc na?
C phi chnh s kinh tm bun nn ca
ta ban cho ta i cnh cng nhng sc
mnh tin kin c cc sui ngun ti
mt? Thc vy, hn ta phi bay ln
cao tt mi tm li c sui ngun hoan
lc!

, ta tm thy ri, hi cc anh em!


y, ni thm cao diu vi, ngun sui
m vui tro vt li cho ta! Vn cn c
mt dng sng ta vc ung ngt ngy m
bn tin dn cha bao gi t mi ti
c.
Hi ngun sui hoan say, mi tun tro
hu nh qu cung bo! V thng khi
mi lm ngc ht ly cc khi mun rt
y!
Ta phi hc cch tin n gn mi mt
cch khim tn e d hn: tim ta tun
chy v vi mi qu mnh lit:
Tim ta, ni bng chy la h, ma H
nng say ngn ngi y u su say m
hoan lc ca ta, , qu tim ma H ca ta
khao kht v ti mt ca mi ngn no.
Ni bun ru do d ca ma Xun ta

tan bay! Tan bay ri s d tn ca nhng


bng tuyt thng Su ca ta! Ta hon
ton bin thnh ma h, hon ton bin
thnh bui x tra ma H.
Mt ma H trn nhng nh cao lng
lng, vi nhng sui ngun mt lnh v
mt s im lng trn y lc phc. ! Hi
cc bn ta, hy n, hy n y, sao cho
s im lng ny c th tr thnh trn y
lc phc hn na!
Bi v y l nh cao v qu hng ca
chng ta: ni c tr ca chng ta qu
cao sang, qu him dc[1] i vi tt c
nhng k u v cn kht ca h.
Vy th, hi cc bn, hy nm ci nhn
vo ngun sui ca ni hoan lc ta! Lm
th no ngun sui y b vn c v tia
nhn cc bn c? Ngun sui ci

vang trong v tinh khit.


Chng ta xy t m trn cnh cy ca
Tng lai; v trong chic m cng,
nhng con s mang lng thc n cho
chng ta, nhng k c n!
y l nhng lng thc m bn ngi
u s khng th no chia s c! V bn
chng s tng rng mnh nut phi la
hng chy bng c hng.
Thc vy, y chng ta s chng sa
son ni c tr cho bn ngi u.
Hnh phc ca chng ta ta nh mt
hang ng bng gi lm cng lnh thn
th cng tinh thn bn chng.
V ta nhng cn gi mnh, chng ta
mun sng bn trn u chng, gn gi
nhng con , gn gi vi tuyt lnh, gn
gi vi mt tri: nhng cn gi mnh

u sng nh th.
V nh cn gi, mt ngy kia ta s thi
v gia bn chng, ta s ct t hi th
ca thn tr chng bng tinh thn ta:
tng lai ca ta mun nh th!
Thc ra, Zarathustra l mt cn gi d
i vi tt c nhng min thp; v y l
li khuyn hn gi n nhng k th
cng tt c nhng k no ho v khc nh:
Hy coi chng, ng khc nh ngc
chiu gi!
Zarathustra ni nh th.

[1] ni c tr ca chng ta qu cao


sang, qu him dc l c gng dch cu
hoch und steil leben, va c ngha en

l sng mt ni cao vt v dc ng
va c ngha bng l sng mt cch cao
nh qu phi v dng cm gan liu.

V NHNG CON NHN C

Hy nhn xem, kia l ci hang nhn c!


Ngi c mun nhn thy chnh con nhn
c khng? Kia l mng nhn; ngi hy

s vo i thy n run ly by.


Lp tc con nhn c b n ngay: cho
mi, hi nhn c! Du hiu trn lng mi
hnh tam gic mu en; v ta cng bit r
nhng g trong tm hn mi na.
S tr th ng tr trong tm hn mi: mi
nhe ming cn ch no th lp tc ni
c mt mt en ni ln; nc c ca s
tr th ca mi lm linh hn quay cung
in o!
Chnh v th ta mi ni vi bn mi bng
n d, bn mi, nhng k lm linh hn
quay cung in o, bn mi, nhng k
rao ging s bnh ng! i vi ta, bn
mi ch l nhng con nhn c, nhng k
y lng cu th ln lt.
Nhng ri, sau cng, ta cng khm ph ra
nhng ci hang tr n ca bn mi: chnh

v th ta ci vo mi bn mi bng ting
ci vt xung t nhng nh cao ca ta!
Chnh v th, ta mi x rch mng nhn
ca bn mi cn gin d xui bn mi
phi b ra khi chic hang y di tr v
lng cu on phc th tun tro ra ng
sau nhng li l cng chnh ca bn
mi.
Bi v i vi ta, con ngi phi c
gii thot khi mi t tng cu on
phc th: l chic cu dn n nhng
hy vng cao tuyt nht, v y l chic
cu vng lng lnh sc mu ca ta sau
nhng cn ging bo d di l th.
Nhng nhng con nhn c th li mun
s th din ra khc i. Cng bng, cng
chnh i vi chng ta l lm trn ngp
th gii bng nhng trn bo xut pht t

s tr th ca chng ta - nhng con nhn


c ni vi nhau nh th.
Chng ta mun tr th, mun s nhc tt
c nhng k no m chng ta khng bnh
ng vi h: y l c nguyn t thm
tm nhng con nhn c.
V cn na: K t nay tr i, ch
mun bnh ng cho tt c mi ngi s
l tn gi ca c hnh; v chng ta
mun ct cao ting tht chng li tt c
nhng k no mnh m!
Hi nhng k rao ging s bnh ng,
cn in cung c on ca s bt lc
ni bn ngi ct cao ting ht i bnh
ng: nhng kht vng c on kn
o nht ca bn ngi gi trang nh
th di nhng li l ca c hnh!
Tnh hunh hoang t kiu y cay nghit,

lng ganh ght b n c, c l y l tnh


hunh hoang v lng ganh ght ca cha
ng cc ngi by gi mi bng v ra
bn ngoi nh mt ngn la v mt cn
in cung phc hn.
iu m ngi cha im lng th ngi con
ni ln bng li, v thng a con t l
cho ta b mt ca ngi cha.
Bn chng ging nh nhng k nng
nhit hng say; nhng khng phi qu tim
m chnh s tr th t la ln ni
bn chng. V khi bn chng tr thnh
lnh lng, t nh, th khng phi tinh thn
nhng chnh s ganh ght lm bn
chng thnh lnh lng, t nh.
S ganh ght cng dn bn chng bc
trn con ng ca nhng nh t tng;
v y l du hiu ch s ganh ght ca

bn chng: bn chng lun lun i qu


xa, n i sau cng s mt mi lm
chng ln ra ng say trn tuyt lnh.
Qua mi li than vn ca bn chng,
vang ln s tr th; mi li ca tng ca
bn chng u mang theo mt vt
thng; v i vi bn chng, lm quan
ta phn xt l mt hnh phc ti i.
Th nhng, hi cc bn, y l li ta
khuyn: ng tin nhng k c bn nng
trng pht mnh m!
Bn chng l ging loi thp km v
dng di h tin: bn chng c gng
mt ca k ao ph v ca con ch sn
chut.
ng tin vo nhng k ni nhiu v s
cng chnh ni h! Thc vy, linh hn h
khng phi ch thiu mt ngt m thi.

V khi h t mnh danh mnh l nhng


ngi thin ho v nhng k cng
chnh, cc bn ng qun rng ch cn
c quyn lc l lp tc h tr thnh
nhng tn pha-ri-xin gi o c ngay!
Hi cc bn, ta khng mun b ha ln
vi nhng k khc, cng chng mun b
tan ha vi bt c ai.
C nhng k rao ging o l ca ta v
i sng: nhng ng thi h cn l
nhng k rao ging v s bnh ng v l
nhng con nhn c.
Nhng con nhn c y ca ngi i sng
nhng chng li ngi trong hang, quay
lng li vi chnh i sng, y ch v
chng mun lm iu c.
Chng mun gy tn thng cho nhng
k hin ang c quyn lc: v y chnh

l nhng k hy cn quen thuc nht i


vi s rao ging ci cht.
Nu s th khc i, th nhng con nhn
c li rao ging khc i: v xa kia bn
chng chnh l nhng k snh si
trong vic b bng th gii v ha thiu
nhng k ngoi o.
Nhng k rao ging s bnh ng y, l
nhng k m ta khng mun b trn ln
chung vo. Bi v s cng chnh ni vi
ta nh th ny: Loi ngi khng bnh
ng vi nhau.
V loi ngi khng nn tr thnh bnh
ng vi nhau. Tnh yu Siu nhn ca ta
s nh th no nu ta n ni khc i?
Chnh l qua hng nghn chic cu, hng
nghn con ng, con ngi s gp bc
x v tng lai, v phi lun lun t

gia loi ngi thm nhiu cuc chin


tranh, nhiu s bt bnh ng: y chnh
l iu m tnh yu v i ca ta buc ta
phi tht ln!
Trong s th ch ca h, h phi tr
thnh nhng k sng to nn nhng nh
tng v nhng bng ma, vi nhng nh
tng v nhng bng ma , h s dng
vo cuc chin ti thng gia h vi
nhau.
Tt v xu, giu v ngho, thp v cao,
v tt c nhng danh t ch cc gi tr:
bit bao l kh gii, l biu tng huyn
no ca s chin thng m cuc i phi
lun mang v cho chnh mnh.
Cuc i mun c nng cao ln trn
nhng ct tr v nhng bc thang: cuc
i mun khm ph ra nhng phng

tri xa thm, mun thm him nhng v


p lm hoan lc tm hn, chnh v th
cuc i cn phi c nh cao.
V cn c nh cao, cuc i cn c
nhng bc thang, v s chng i gia
nhng bc thang vi nhng k leo
cao! Cuc i mun leo ln cao, v
trong khi leo ln, cuc i mun t vt
b chnh mnh.
V nhn y, hi cc bn! y l chic
hang ca con nhn c, ni y c mt
n in xa nt hoang tn, - cc
bn hy nhn n in vi i mt
rng r ca k gic ng!
Thc vy, k no ngy xa tch tp
cc t tng ca y vo nhng vin
dng thnh thnh in , k y bit
r b mt ca i sng, ging nh k

khn ngoan nht trong s cc nh hin


trit.
Trong v p cng cn phi c s chin
u, s bt bnh ng, mt cuc chin
tranh ginh quyn lc v quyn thng tr
ti thng: y chnh l iu k n
dy cho chng ta y bng n d trong
sut r rng nht.
Ni y cc khung vm v cc vm cu
p v nhau trong mt cuc vt ln linh
thnh: nh sng v bng ti tng tranh
vi nhau trong c gng ca chng hng
v linh th.
Vi cng mt s chc tm v cng mt
v p nh th, chng ta hy l th ch
ca nhau, c chng ta na, hi cc bn ta
i! Chng ta hy giao chin vi nhau mt
cch linh thnh!

Kh thn! Chnh ta li b con nhn c,


k th c cu ca ta cn phi. Vi s
chc tm v v p linh thnh ca n,
con nhn cn php vo ngn tay ta!
Cn phi c mt hnh pht, cn phi c
s cng chnh, - con nhn c ngh nh
th; khng phi l v ch khi ngi ca ht
ln y nhng khc tng ca ca ngi s
th ch.
, con nhn tr th! Hi i, gi y
n sp lm linh hn ta quay cung chng
mt vi s tr th!
Nhng m, hi cc bn, cho ta ng
lo o quay cung, cc bn hy ct
cng ta vo chic ct tr ny! Ta thch
chng th lm mt o s n tu trn u
ct tr cn hn lm mt cn lc phc
hn!

Thc vy, Zarathustra khng phi l mt


cn lc v mt vi rng; v nu hn c
l k khiu v, th hn khng phi l k
khiu v ca loi nhn c.
Zarathustra ni nh th.

V NHNG NH HIN TRIT NI


DANH

Tt c cc ngi, nhng nh hin trit


ni danh, cc ngi phng s cho dn
chng v s m tn ca dn chng nhng cc ngi khng phng s
chn l! V chnh v th m dn chng
ngng vng tn knh cc ngi.
V cng chnh v th dn chng khoan
th cho s thiu c tin ca cc ngi,
v n ch l mt tr a v l mt con
ng quanh co dn v vi dn chng.
Cng nh ngi ch mc k bn n l
ca mnh v ci ct tha thch v s
bng bt ca bn chng.
Nhng k b dn chng th ght nh ch
si b l ch nh th ght, k y chnh l
tinh thn t do, k th ca nhng xing

xch buc rng, k khng h tn sng, v


c ng trn nhng rng cao.
Xua ui h ra khi hang ng, - y
chnh l iu m dn chng vn lun
lun gi l thc v s cng chnh phi
l: dn chng cn kch thch nhng con
ch d tn nht ca h chng li tinh
thn t do.
Bi v chn l c ni no c dn
chng! Kh thn! Kh thn cho k no
tm kim! - nhng li c vang di
mi mi qua mi thi i.
Hi nhng nh hin trit ni danh! Cc
ngi mun tm cch t nh l do
vng chi cho s knh ngng ca dn
chng: y chnh l iu c cc ngi
gi l ch c mun s tht.
V lng cc ngi lun lun nh thm:

Ta n t dn chng: v y cng
chnh l ni ting ni ca Thng
n vi ta.
Kin quyt, khn ngoan, gio quyt nh
nhng con la, cc ngi lun lun bnh
vc cho dn chng.
V mun giao ho tt p vi dn chng,
nhiu k quyn lc bt k mt con la
trc nhng con nga ca h, mt nh
hin trit tr danh!
Nhng gi y, hi cc nh hin trit tr
danh, ta mun rng sau cng cc ngi
nn vt b i b da s t.
B da lm m tp sc ca con th sn
mi, cng nhng tm lng gy ca k
thm him, tm kim, chinh phc.
Hi i! Mun hc tin tng vo tnh
cht ch thc ca cc ngi, th trc

ht ta phi nhn thy cc ngi p v


ch knh m ca mnh.
Ta gi con ngi ch thc l k b i
vo trong nhng vng sa mc khng
Thng , l k p v tan qu tim tn
m ca mnh.
Bc i trn ct vng nng bng, b nh
mt tri thiu t, hn thm kht lic
nhn nhng hn o vi nhng sui nc
trn tr, ni m i sng an ngh di
nhng ci cy ta y bng mt.
Nhng cn kht ca hn khng thuyt
phc hn tr thnh ging vi nhng k an
nhn t mn ; bi v ni no c c o
xanh ti th ni cng c nhng thn
tng.
i kht, tn bo, c n, v tn ngng,
khng Thng : y l c mun ca

ch con mnh s.
Gii thot khi hnh phc ca hng n l,
gii phng khi nhng thn linh, khi
nhng sng bi ngng m, khng s hi
v kinh hong, cao c v c n: y l
ch ca k chn thc.
Chnh sa mc lun lun l ni sinh
sng ca nhng con ngi chn thc,
nhng tinh thn t do, nh l nhng ch
nhn ca sa mc; cn cc thnh ph l
ni c ng ca cc nh hin trit ni
danh v c nui n k lng - nhng
con th dng ch nng.
Bi v lun lun nhng nh hin trit ko
chic xe ca dn chng i, nh mt by
la!
Khng, ta khng th ght bn chng:
nhng ta thy chng ch l nhng ti t,

nhng con vt ko xe b ng yn cng,


ngay c khi nhng b yn cng bng
vng lm chng lp lnh chi sng.
V thng khi, bn chng l nhng ti
t ngoan ngon, ng c ca tng. Bi
v c hnh khuyn nh th ny: Nu
phi lm ti t, th hy tm k m nhng
s phc v ca mi c ch nht cho h!
Tinh thn v c hnh ca ch mi phi
tng trng ln mnh thm v mi ang
phc v cho ng ta: nh th, mi mi t
mnh tng trng ln mnh cng vi tinh
thn v c hnh ng ta!
V thc vy, hi cc nh hin trit ni
danh, m ti t ca dn chng, cc
ngi t mnh tng trng ln mnh
cng vi tinh thn v c hnh ca dn
chng, v dn chng ln mnh tng

trng nh cc ngi! Ta ni ra iu ny
l tn vinh cc ngi y!
Nhng ngay c trong c hnh ca cc
ngi, cc ngi vn cn l dn chng,
dn chng vi i mt kh di ngu si, m dn chng khng bit bn cht ca
tinh thn l g c!
Tinh thn l s sng phn ct chia la
chnh s sng: chnh nh ni au kh
ring t ca mnh, s sng mi tng gia
c tri thc ca n, - cc ngi bit
iu ch?
y l hnh phc ca tinh thn: c
xc du thnh, v qua nhng dng l,
c lm nn nhn linh thnh t l
trn gin ha, - cc ngi bit iu
ch?
V k tn th yu mn tri thc phi hc

xy dng vi nhng ngn ni. i vi


tinh thn, vic chuyn dch nhng ngn
ni l chuyn nh nht chng ng k, cc ngi bit iu ch?
Cc ngi ch bit nhng hoa la do tinh
thn bn ra: nhng cc ngi khng bit
tinh thn l chic e cng rn n bc
no v cng chng bit s tn bo ca
chic ba tinh thn!
Thc ra, cc ngi khng h bit s kiu
hnh ca tinh thn! Nhng cc ngi li
cng chu ng khng ni s khim tn
ca tinh thn, nu mt ngy kia n mun
ln ting ni.
V cc ngi hy cn cha bao gi c
th qung vt tinh thn mnh vo trong
mt ci h y tuyt lnh: cc ngi hy
cn cha nng lm nh th! V

vy, cc ngi cng chng h bit n


nhng sung sng ngt ngy m s lnh
lo gi bng ca chic h ban cho.
Nhng trong mi s, cc ngi li t ra
qu quen thuc vi tinh thn; v cc
ngi lun bin tr hu hin minh
thnh mt bnh vin, mt chn nng
thn cho nhng tn thi s ti.
Cc ngi chng phi l nhng con :
chnh v th cc ngi khng hc
c hnh phc cha trong s khng
khip kinh hong ca tinh thn. K no
khng phi l mt con chim th khng nn
xy t trn nhng h thm.
Ta s thy cc ngi hm hm, m m:
nhng mi tri thc su thm u gi lnh.
Nhng sui ngun b mt nht ca tinh
thn u lnh lo nh bng tuyt, v l

mt lc phc cho nhng bn tay b nng


bng, cho nhng con ngi hnh ng.
Cc ngi ang ng y trc mt ta,
dng iu ng knh v cng , lng
thng, hi cc nh hin trit tr danh!
Cc ngi khng b x y trong sc
mnh ca gi v ch.
Cc ngi c bao gi tng thy mt cnh
bum vt bin, cng phng, run ry
di cn gi bo tn?
Nh cnh bum run ry di s tn bo
ph phng ca tinh thn, Tr hu Hin
minh ca ta bng vt qua bin c, - Tr
hu Hin minh hoang d ca ta!
Nhng cc ngi, m ti t ca dn
chng, hi nhng nh hin trit tr danh,
lm th no cc ngi c th n vi ta
c?

D KHC

m n: nhng sui nc gi y
ct cao ting ni tun tro. V linh hn ta
cng l mt sui nc tun tro.
m n: tt c nhng ca khc ca
cc tnh nhn u tnh dy. V linh hn ta
cng l mt ca khc ca cc tnh nhn.
C mt ni khao kht khn ngui, khng

bao gi ngui tha trong tm hn ta ang


mun ct ln ting ni. Trong ta c mt
kht vng yu thng ang ni ln bng
ngn ng ca tnh yu.
Ta l nh sng: A! C ngha ta l bng
ti! Nhng ni c n ca ta l c
bao quanh bng nh sng!
Hi i! Ta ch ton l bng ti v m
en! Ta say sa mt ly i v cng
phng ca nh sng.
V cc ngi na, ta cng chc phc cho
cc ngi, hi nhng tinh t nh b ang
nhp nhnh, nhng con su lng lnh ca
bu tri! Lung nh sng m cc ngi
ban pht cho ta lm lng ta trn y lc
phc.
Nhng m ta sng khp kn trong nh
sng ca ring ta, ta thu thp vo mnh

nhng ngn la bn ta ra t ta.


Ta chng bit n hnh phc ca k nhn
ly, v ta thng m mng rng nh
cp cn hnh phc nhiu hn l nhn ly.
S ngho nn ca ta l ch: bn tay ta
khng bao gi ngng ban pht; i tng
ca lng ganh ght trong ta chnh l
nhng i mt ang ngc nhn ch i
v nhng m ti rc sng kht vng ca
h.
i, ni khn kh ca tt c nhng k ban
pht! i, s m ti ca mt tri ta! i,
kht vng mun kht vng! i, cn i
ang giy v ta gia cn no chn tha
thu!
Bn chng nhn ly nhng g ta ban cho
bn chng: nhng ta c th chm n tm
hn bn chng cha? C mt h thm

gia ban cho v nhn ly; v h thm nh


b nht l h thm kh lp y nht.
Mt cn i kht ny sinh t v p ca
ta; ta mun lm kh nhng k ta soi sng,
mun ly trm ca nhng k ta va ban
cho, - ta kht khao s c c.
Rt tay li khi bn tay ca bn chng
vn v pha tay ta, ging nh thc nc
khi sp ri o xung vn cn lng l
dng dng: - ta kht khao s c c nh
th y.
y l s phc th m s giu sang
phong ph v b ca ta m mu tr
tnh, l s xo quyt thm him tun
tro ra t ni c n ca ta.
Hnh phc c ban pht cht ngay lc
ta ban pht, c hnh ca ta chn ngn s
phong ph trn b ca chnh mnh.

K lun lun ban pht s c nguy c


nh mt s h thn: k lun lun phn
phi rt cuc s c bn tay v tri tim
chai v tnh.
Mt ta khng cn khc v s h thn ca
nhng k van xin; tay ta tr thnh qu
cng cm thy s run ry ca nhng
bn tay ta lm y.
Nhng dng l ca mt v lng t mm
mi ca tay ta tr thnh g? ! S im
lng ca tt c nhng k soi sng.
Bit bao mt tri ang xoay trn trong
thinh khng hoang vng: nh sng nhng
mt tri ng li vi tt c nhng g
mang cha bng m, - ch ring i vi
ta, chng mi cm lng khng li.
Hi i! y l lng th hn ca nh sng
i vi tt c nhng g pht quang rc

r! Tn nhn, n c theo l trnh ca


mnh.
Bt cng tn y lng i vi tt c
nhng g pht quang rc r lnh lng
bng gi i vi nhng mt tri khc, tt c mi mt tri u xoay vn nh th
.
Nh cn dng bo, nhng mt tri xoay
theo qu o ca mnh; y l con ng
ca chng. Chng i theo ch kin
quyt ca mnh; y l s lnh lng bng
gi ca chng.
! Ch cc ngi, nhng sinh th ti tm
v thuc v m ti mi to nn hi
nng bng nh sng! ! Ch cc ngi
mi k mi ung sa nng cng an lc
ni i v ca nh sng!
Hi i, bng gi vy bc quanh ta, bn

tay ta chy bng khi chm phi gi bng


but lnh! Hi i! Ta khao kht c
ung ly cn kht ca ngi.
m n: hi i! Ti sao ta phi l
nh sng! V khao kht bng ti! V c
n!
m n: gi y kht vng ca ta
tun tro nh mt sui nc, - kht vng
ca ta mun ln ting.
m n: nhng sui nc ct cao
ging ni tun tro. V tm hn ta cng
l mt sui nc.
m n: tt c nhng khc ht yu
thng u thc dy. V tm hn ta cng
l mt khc ht yu thng.
Zarathustra ni nh th.

V KHC

Mt bui chiu kia, Zarathustra cng cc


mn bng qua khu rng cao; trong khi
ang i tm mt sui nc, hn t chn
n mt ng c xanh r, vin quanh
bng nhng cy c th v nhng bi rm
tnh mch: c mt by thiu n ang
khiu v trn c xanh. Khi nhn ra

Zarathustra, cc c ngng khiu v,


nhng Zarathustra thn i tin li gn v
ni nh sau:
Hi nhng thiu n dim l, xin cc c
ng ngng khiu v! Ta khng phi l
k ph m n vi cc c bng i mt
nguy him, ta khng phi l mt k th
ca cc thiu n!
Ta l trng s bin h cho Thng
trc mt Qu vng: th nhng Qu
vng chnh l Tinh thn Tr n Nng
n. Hi nhng sinh vt nh nhng phiu
ht kia, lm sao ta c th l k th ca
nhng v iu thn thnh hay l ca
nhng bn chn thiu n vi i mt c
m miu?
C nhin, ta l mt khu rng v mt m

ti ph t nhng ci cy ta bng rm:


nhng k no khng s m ti ca ta th
s tm thy nhng vn hng di m
cy trc b rng ta.
Hn cng s tm thy y v thn b
nh m cc c thiu n yu thch: v thn
lng im ngi an ngh bn cnh sui nc,
i mt nhm li m mng.
Thc ra, v thn li bing n ang thip
ng ngay gia ban ngy! Hn mun
ui bt bm bm qu nhiu chng?
Hi nhng nng v n xinh p, ng
gin di nu ta c sa tr v thn b nh
kia i cht! Hn s ku tht v c l s
khc lc, - nhng hn vn sn sng ci,
ngay c nhng khi hn khc!
Vi i mt m l, hn s xin cc ngi
nhy ma mt bn; v ta, ta s ph ha

cuc khiu v ca hn bng mt khc ca.


Mt v khc v mt s ch nho Tinh
thn Tr n Nng n, con qu ti cao v
ton nng m loi ngi suy tn l v
ch t ca th gian. - V y l ca
khc Zarathustra ht ln trong khi
Thn Luyn i cng cc thiu n khiu
v:
Ngy n, ta say m nhn su vo
i mt nng, i hi Cuc i! V ta nh
b chm trong mt h thm su ht khn
d!
Nhng nng ko ta ln vi mt chic
cn cu bng vng; v ph ln ci ch
giu khi ta gi nng l su thm khn d!
Nng p li ta: Tt c mi con c
u bo nh th, ci g chng khng th

d c th u su thm khn d.
V phn ta, ta ch l s bin i v
thng, tn bo, ta ch l n b trong
mi s, nhng khng phi l mt ngi
n b oan trang c hnh.
Du rng loi ngi cc ngi cho ta l
su thm, trung thnh, vnh cu, b mt.
Nhng, hi con ngi, cc ngi lun
lun gn p nhng c hnh ca cc
ngi cho chng ta, hi nhng k c
hnh!
V k bt tn ci vang; nhng ta, ta
khng bao gi tin vo nng ta v n ci
ca nng, khi nng t ni xu mnh nh
th.
V mt ngy kia, khi ta thm th tm s
vi c nng Tr hu Hin minh hoang di
ca ta, th tr hu y gin d ni thng

vo mt ta: Mi c mun, mi khao kht,


mi yu thng cuc i, chnh v th mi
mi ca ngi Cuc i!
Sut na ta hung bo p li v bo
cho ngi n b gin d nghe s
tht, chng c cu tr li no tn bo hn
l ni s tht cho tr hu ca mnh.
V c ba chng ta i x lin h vi nhau
nh th, tn thm tm, ta ch yu thng
cuc i, - v thc ra, ta ch cung nhit
yu thng cuc i khi no ta th ght
cuc i.
Nhng nu ta a thch c nng Tr hu
Hin minh, v thng khi l qu i a
thch, chnh bi v nng gi nh ta qu
nhiu v Cuc i!
Nng cng c cng mt i mt, cng
mt ting ci v cng chic cn cu

bng vng: ta cn c th lm g c nu
c hai cng ging ht nhau nh th?
V mt ngy kia, khi Cuc i hi ta:
C nng Tr hu Hin minh kia l ai
th? ta vi v tr li: , , Tr hu
Hin minh!
Ngi ta khao kht nng v khng bao
gi c th tha mn chn ch ni nng,
ngi ta tm cch nhn qua mng che mt
ca nng, ngi ta mun qung li bt
nng.
Nng c p chng? No ta bit! Nhng
ngay c nhng con c chp gi nht cng
cn cn mi ca nng.
Nng thay i v thng v cng
ngnh, ta thng nhn thy nng cn
mi, chi ngc tc ln.
C l nng l k hung d, xo tr v l

n b trong mi s; nhng chnh lc


nng t ni xu mnh l lc nng quyn
r hn bao gi ht.
Khi ta ni th vi Cuc i, th Cuc
i vt ci hung tn v nhm mt li
ri nng ct vn: Mi ang ni v ai th?
C l l ni v ta, phi khng?
Du mi c l chng na, y c phi l
nhng iu cn phi ni thng vo mt
ta? By gi, hy ni cho ta nghe v Tr
hu Hin minh ca mi!
Hi i! Hi Cuc i yu du, lc by
gi mi li m mt ra! V ta nh thy
mnh b ri tr li vo mt h thm hun
ht khn d.
Zarathustra ht nh th. Nhng khi
cuc khiu v chm dt v cc thiu n

b i xa, hn tr nn bun b. Sau


cng hn bo:
Mt tri ln t lu; cnh ng m
t, mt cn gi mt thi n t rng
cao.
C mt ci g xa l b n chung quanh
ang m m nhn ta vi i mt t l.
Th no, mi vn cn sng , Zarathustra?
Ti sao? V mc ch no? V phng
tin no? i v u? u? Th no?
Hy cn sng, cn th: y chng phi l
in r hay sao?
Than i, hi cc bn, chnh m ti ang
ln ting ct vn trong ta. Xin tha th cho
ta v ni bun!
m ti n: xin tha th cho ta v
m ti n!

Zarathustra ni nh th.

M KHC

Ni kia l hn o kn nhng m
phn, hn o tnh mch, ni cng
chn vi nhng ngi m ca tui thanh
xun ta. Ta mun mang n y mt vng
hoa vnh cu ca lng i.
Lng quyt nh th, ta bng qua bin
c.

i hi cc ngi, nhng hnh nh v o


tng ca tui thanh xun ta! i hi
nhng tia nhn yu thng, nhng khonh
khc linh thnh![1] Cc ngi chng tan
nh bng my, bt nc! Hm nay ta
ngh tng n cc ngi nh ngh n
nhng ngi cht yu du.
Hi nhng ngi cht v vn yu du
ca hn ta, t cc ngi ta bay n ta
mt ln hng thm ngt lm tri tim
ngui du v nc mt a ra. Thc th,
mi hng y lay ng v lm khuy
kha tri tim k vt bin mt mnh.
Ta, con ngi c n nht, ta lun lun
l k giu sang v ng thm mun c
ao nht. Bi v ta s hu cc ngi
v cc ngi hy cn s hu c ta:
hy ni cho ta bit, cn ri cho ai nhng

qu to chn ri t cy xung cho ta


ny?
Ta lun lun l k k tha v l nn t
cho tnh yu cc ngi! Hi cc bn yu
du! tng nim cc bn ta bng n
thnh nhng c hnh mun mu nghn
sc dim l.
Hi i! Hi nhng iu k diu l lng
dim tuyt, chng ta c sinh ra
sng cng nhau; cc ngi tin n
gn ta v gn dc vng ca ta, - khng
phi nh nhng con chim nht nht,
nhng vi c tin cn vo k c lng tin
cn!
C nhin, cng nh chnh ta, cc ngi
c to ra cho lng trung thnh, cho
nhng vnh cu ca tru mn du dng;
gi y, hi nhng tia nhn v nhng

khonh khc linh thnh, liu ta c phi


gn cho cc ngi mt ci tn khc cn
c vo s bt trung ca cc ngi khng:
ta hy cn cha bit c ci tn no
khc.
Tht ra, hi nhng k trn chy lang
thang, cc ngi la i qu sm i
vi ta! Tuy nhin cc ngi khng
chy trn ta cng nh khng chy trn
cc ngi; ta v cc ngi, c hai u
v ti ngy th trong s bt trung ca
mnh.
Chnh v mun git cht ta, ngi ta
sit hng cc ngi, hi nhng con chim
ca ht ca nhng hy vng ta! , ng
vy, chnh cc ngi, nhng k yu du
nht ca ta, cc ngi l ch nhm cho
s c c bung tn, - tn nhn kia

lm thng tn tim ta!


V s c c bn trng tim ta. Bi
cc ngi lun l ti sn thn thit
nht ca ta, th ta s hu v s hu c
ta: Chnh v th, cc ngi phi cht tr
v la i qu sm!
Mi tn bn v vt s hu d tn
thng nht ca ta: bn vo chnh ngi,
k c ln da m mt lng t, v cng
ging hn na vi mt n ci vi tt
khi mi b nhn n.
Nhng ta mun nhn gi li ny cng
cc th ch ca ta: tt c nhng v st
nhn ny c ngha l g khi so snh vi
iu bn mi ban cho ta.
iu bn mi ban cho ta cn c c
gp trm ngn ln nhng s st nhn; bn
mi ly mt ca ta ci bt kh thay th:

y l iu ta cn phi ni vi bn mi,
hi nhng th ch ca ta!
Bi v bn mi git cht nhng o
tng ca tui thanh xun v nhng php
l thn thit nht ca ta! Bn mi ly
mt ca ta nhng ngi bn chi, nhng
tinh thn y lc phc trn tr! tng
nim nhng ngi bn , ta t ln y
vng hoa ny cng li nguyn ra.
Li nguyn ra nhm vo bn mi, hi
nhng th ch ca ta! Bi v bn mi
cht t nim lc phc vnh cu trong ta,
nh mt m thanh b v vn trong m
ti lnh gi. Ta ch kp nhn n lp
lnh trong thong qua nh mt ci nhn
linh thnh.
Mt ngy kia, vo mt gi thun tin, s
trinh khit ca ta bo cng ta: i

vi ta, tt c mi hu th u phi l linh


thnh thing ling!
Lc by gi, bn mi tn cng ta bng
nhng con ma nh bn. Hi i! Ci gi
thun tin y chy trn v u?
Tt c mi ngy u phi thing ling
i vi ta, - mt ngy kia tr hu ca
tui thanh xun ni th; thc vy,
l ngn ng ca mt tr hu trn y hoan
lc.
Nhng ri lc by gi, bn mi, nhng
th ch ca ta, bn mi nh cp
nhng m ti ca ta v bin chng thnh
nhng cn mt ng qun qui n au.
Hi i! tr hu trn y hoan lc y
chy trn v u?
Xa kia, ta khao kht nhng con chim
bo im lnh; th ri bn mi t trn

ng i ca ta mt con c qu m, bt
tng. Hi i! Vy thi kht vng du
dng tru mn y ca ta chy trn v
u?
Mt ngy n, ta th nguyn khc t tt
c mi s kinh tm, bun nn, th bn mi
lin bin tt c nhng g vy bc gn gi
quanh ta thnh nhng mt nht ung thi!
Hi i! Nhng li th nguyn cao nh
nht ca ta chy trn v u?
Xa kia, ta bc trn nhng con ng
lc phc nh mt ngi m: lc by gi
bn mi lin vt nhng nh bn trn
ng i ca k m; gi y k
kinh tm gm ght con ng m la c.
V khi ta lm iu kh khn nht i
vi mnh, khi ta xng tng nhng chin
thng ta thu c i vi t thn, th

bn mi lin thc y nhng k yu


thng ta la ht m ln rng lc ta
lm h thng tn v kh au nhiu nht.
Thc ra, bn mi lun lun hnh ng
nh th; bn mi lm thng tn cht
mt ngt ngo nht ca ta cng s cn
mn nhit thnh ca nhng con ong ho
diu nht ca ta.
Bn mi bao gi cng gi n cho lng
bc i ca ta nhng k n xin tr trn v
lim nht; bn mi lun lun x y n
chung quanh ta nhng k tr tro bt tr
nht. Nh th, bn mi lm tn thng
n nhng c hnh ca ta trong c tin
ca chng.
V khi ta mun em vt thing ling tn
qu nht i vi ta lm ca hin t, th
lng sng tn ca bn mi vi v thm

vo nhng ca l bo mp hn: n
i vt thing ling tn qu nht ca ta
phi ngp th trong nhng khi m t m
bo ca bn mi.
V mt ngy kia, ta mun khiu v
nh cha tng bao gi khiu v: ta mun
khiu v bn trn tt c nhng tng
tri. Lc by gi, bn mi dng mu
k lung lc ngi ca s yu thch nht ca
ta.
V hn ct ln mt m iu trm bun
thm khc. Hi i! Hn rc ln iu
vo tai ta nh mt hi ci tang!
K ca ht st nhn, kh c ca s hung
d, mi, k ngy th v ti nht! Ta sn
sng cho cuc khiu v tuyt m nht, th
nhng m thanh ca mi vang n git
cht s say sa ngy ngt xut thn ca

ta!
Ch khi khiu v, ta mi bit cch ni ln
n d v nhng s vt cao nh tuyt vi
nht: nhng gi y biu tng n d cao
qu nht ca ta nh nm im lng v
thanh trong t chi ta.
Nim hy vng cao tuyt nht khng c
pht biu v khng c cu chuc. V
tt c nhng o tng cng nhng mi an
i ngui khuy ca tui thanh xun ta u
cht r!
Lm sao ta chu ng ni iu ,
lm sao ta kin tr vt thng c
nhng vt thng nh th? Lm sao linh
hn ta phc sinh c t nhng m
phn kia?
, trong ta c mt ci g khng th b
thng tn, khng th b chn vi c,

mt ci g lm v tung nhng tng rn


chc: l ch ca ta. ch ta lng l
tin bc, bt di bt dch theo dng nm
thng.
ch thn thit y ca ta mun bc i
trn i chn ta; tm tr n cng rn tn
nhn v khng th tn thng c.
Ta, ta ch bt kh tn thng gt chn.
Hi ch kin tr ca ta i! Mi lun lun
sng cn, lun lun ng dng vi chnh
mnh. Mi lun lun m c mt con
ng i ra khi tt c nhng m phn.
Tt c nhng g khng th bng n trong
tui thanh xun ca ta u cn sng st
ni mi, vi b dng y sc sng, ti
tr, vi lng trn y hy vng, mi n
ngi trn nhng ph tch a vng ca
nhng ngi nh m.

, i vi ta, mi vn l k ph hy tt c
nhng ngi m. Xin cho mi, hi ch
ca ta. V ch ni no c nhng m phn,
ni mi c nhng s phc sinh.
Zarathustra ca ht nh th.

[1] i hi nhng tia nhn yu thng,


nhng khonh khc linh thnh,
Nietzsche chi ch Blicke: nhng tia
nhn, v ch Augenblicke: nhng khonh
khc. Augenblicke do ch Augen l
nhng con mt nn cn c ngha l
nhng thong nhn ca i mt, m bn
dch khng chuyn ra c, v phi nm
ly ngha th nht.

V S CHIN THNG T THN

ch truy cu chn l, y l tn m
cc ngi, nhng k khn ngoan hin
trit bc nht, dng gi sc mnh thc
y lm cc ngi y khao kht nng
nn, c phi th khng?
ch mun t n tnh kh tng ca
mi hu th: ta gi ch ca cc ngi
nh th !

Cc ngi mun lm cho mi ci ang


hin th u tr thnh kh tng, bi v
cc ngi h nghi c cn c rng mi
ci ang hin th hon ton l kh
tng.
Mi ci g ang hin th u quy phc v
gp li theo cc ngi. ch cc
ngi i hi nh th.
Tt c mi s phi tr thnh du dng
nhn nhi v phi quy phc tinh thn nh
l tm gng v phn nh ca tinh thn.
y l tt c ch ca cc ngi, hi
nhng k hin trit nht trong s cc hin
trit; y l mt ch cng lc, ngay c
khi cc ngi ni v thin c v a
ra nhng phn on gi tr.
Cc ngi mun sng to nn mt th
gii cc ngi c th qu gi sng

bi: y l hy vng cui cng, l cn say


sa ti hu ca cc ngi.
C nhin, nhng ngi tm tr n s,
m ng dn chng, ging nh mt con
sng trn bng bnh mt chic thuyn
tri. Mang mt n v long trng ngi trn
thuyn l nhng phn on v gi tr.
Cc ngi phng t ch cng
nhng gi tr ca cc ngi trn dng
sng bin dch; nhng tin tng ca dn
chng v thin c biu l cho ta thy mt
ch cng lc rt c xa.
Chnh cc ngi, hi nhng nh hin
trit khn ngoan nht, cc ngi cng
ch thng tr tri vt ca cc ngi
t nhng ngi khch nh th vo trong
thuyn y, trang im cho h bng
nhng trang sc v nhng tn gi trng

l, rc r.
Gi y, dng sng li cun chic thuyn
cc ngi, dng sng phi li cun
thuyn i. Du cho sng c v tan tro
bt v x y sn thuyn vi lng phn
n, no c h g!
Hi nhng nh hin trit khn ngoan
nht, khng phi dng sng l mi nguy
him, l kt cc cho iu thin v iu
c ca cc ngi m chnh l ch, ch
cng lc, - ch sng cn, min man
bt tuyt v sng to.
Nhng, cc ngi lnh hi c ngn
ng ca ta v thin v c, ta s cn ni
cho cc ngi nghe v s sng, v bn
cht sinh vt.
Ta theo di sinh th mang s sng, ta
theo ui n trn khp nhng con

ng ln nh, ct thu hiu nhng l


thi ca n.
Khi s sng im hi, ta thu n ci
nhn ca sinh th trn mt tm gng
trm mt, con mt ca s sng ln
ting vi ta, v con mt y ng li
cng ta.
Nhng bt lun ni no gp sinh th, ta
u nghe nhng ting ni vng phc. Tt
c mi sinh th u vng phc.
V y l iu th nh: ngi ta ch huy
iu khin k khng bit t vng phc
chnh mnh. y l l thi ca nhng vt
sng.
y l iu th ba ta nghe c: ch
huy, iu khin th mun vn kh khn
hn vng phc. Bi v k ban lnh ch
huy phi mang gnh nng ca tt c

nhng k vng phc, v gnh nng ny d


dng y bp rm tan tnh.
Trong mi vic ch huy ban lnh, ta u
nhn thy mt s th thch, mt s liu
lnh. V khi ban lnh ch huy th sinh th
lun lun nh liu i sng ca mnh.
Khi t ban lnh ch huy chnh mnh, th
hn cng vn phi tr gi cho quyn ban
lnh ch huy . Nht thit hn phi l
quan ta, k tr th v l nn nhn cho l
lut ca chnh mnh.
Lm sao chuyn y c th xy ra c?
Ta t hi mnh. Ci g thuyt phc sinh
th vng phc v ch huy, v vng phc
ngay trong lc ch huy?
Gi y, hy nghe ta ni, hi nhng nh
hin trit khn ngoan nht. Hy kho st
mt cch ng n xem ta bc vo

tn tri tim ca i sng, tn nhng ci


r ca tri tim n hay cha!
Bt lun gp g sinh th ni no, ta u
gp thy ch cng lc; v ngay c
trong ch ca k vng phc, ta cng tm
thy ch mun lm ch nhn.
K yu phi phng s cho k mnh, y
l iu m ch hn bt hn ng theo,
mt ch n phin n mun lm ch
nhn ca ci g cn yu hn n. y l
nim vui duy nht m ch y khng
mun khc t.
Cng ging nh k thp hn vng phc k
cao i nht, n lt mnh c
hng vui sng v quyn lc i vi
k thp hn nht, cng th, k cao i tt
vi nht trong tt c vn cn vng phc
v nh liu sinh mng mnh t n

quyn lc.
y l s vng phc ca k cao i nht;
s vng phc cha y liu lnh, nguy
him, bt mng, nh u vi ci cht.
Bt lun ni no con ngi hin t,
phng s v a mt nhn yu thng tru
mn, ni cng c ch mun lm ch
nhn. Chnh nh nhng con ng quanh
co khut khc, k yu ui nht ln
vo trong pho i, vo tn qu tim k
mnh nht, - hn nh cp quyn
lc.
Chnh i sng th l vi ta nim b
n sau y. - Ny, n bo ta, ta l ci
phi lun t vt b chnh mnh.
Thc ra, du mi c gi l ch sng
to hay bn nng hng n mc tiu,
hng n mt ci g cao nh nht, xa

vi nht, a tnh nht, th tt c iu


u nh nhau, v y cng l mt b mt
c o duy nht.
Ta thch chng th suy tn tiu dit cn
hn l khc t kht vng c nht y;
thc vy, ni no c s tn t, s ri
rng ca nhng chic l, ni i sng
t hy sinh chnh mnh, - t ti quyn
lc.
Ta phi l s chin u, s bin dch,
mc tiu v s chng i gia cc mc
tiu. Hi i! K no on chng c
ch ca ta, chc hn cng on c rng
nhng con ng hn phi bc theo s
quanh co khut khc ngn no!
Du c sng to nn vt g v c yu
thng n cch no i na, ta cng phi
lp tc bin thnh th ch ca n v th

ch ca tnh yu ta: ch ta ra lnh nh


th.
V mi na, mi, k tm kim yu thng
tri thc, mi ch l con ng mn v l
n tch ca ch ta: thc ra, ch ta,
cng lc ca ta cng bc i trn
nhng du chn ca ch truy cu chn
l ca mi!
K no tuyn b v ch kht sng
l k chc chn cha chm mt chn l;
ch kht sng y khng hin hu.
Bi v ci g khng hin hu th khng
th c ao hin hu; v ci g ang hin
hu th lm th no n li c ao hin
hu na?
Ch ni no c i sng, ni mi c
ch: khng phi ch khao kht s
sng, nhng l ch cng lc, nh ta

ging dy cho mi.


C nhiu s vic m sinh th cho l cao
hn c i sng, nhng trong chnh s
phn nh gi tr y, vn ngn vang ln
ging ni sang sng ca ch quyn
lc!
y l iu xa kia cuc i dy cho
ta, v hi nhng nh hin trit khn
ngoan nht, chnh nh li dy , ta mi
gii on c n ng ci lng cc
ngi.
Ta ni thc cng cc ngi: ci thin v
ci c trng tn bt hoi, - khng h
hin hu! Ci thin v ci c phi mi
mi khng ngng t vt b chnh mnh.
Nhng gi tr cng nhng ngn ng ca
cc ngi v thin c ch l nhng
phng tin biu t sc mnh, hi

nhng k phn on v gi tr: y l


tnh yu n giu ca cc ngi, l s
rng r, cn rng mnh, s trn tr tun
chy ca tm hn cc ngi.
Nhng c mt quyn lc mnh m hn
ang ln mnh trong nhng gi tr ca
cc ngi, mt chin thng mi m lm
v tung qu trng v lp v trng.
Bt c k no phi sng to trong thin
v c u tt yu phi l k hy hoi v
p v nhng gi tr.
Nh th, s hung c t hi nht l thnh
t bt kh phn ca s thin ho tt lnh
nht. Nhng s thin ho tt lnh y
chnh l s sng to.
Chng ta hy ni v nhng iu , hi
nhng nh hin trit khn ngoan nht, du
rng n c lm ta au n, bi v im

lng cn t hi hn: tt c nhng chn l


cm lng khng tht nn li u tr thnh
nc c.
V cu cho tt c nhng g mng manh
n va chm vo nhng chn l ca ta
u b v tung thnh nghn mnh! Hy
cn nhiu ngi nh cn phi xy dng
nn!
Zarathustra ni nh th.

V NHNG CON NGI CAO


NH

y bin cu mang trong hn ta th tnh


lng. Ai l k on c rng n n giu
nhng con qui vt vui ti?
Bin su ca ta bt ng tch nhin,
nhng n lp lnh nhng n ng cng
nhng ting ci bp bnh.
Hm nay ta gp mt con ngi cao
nh, mt con ngi nghim trang b v,
mt k kh hnh ca tinh thn: ! Linh
hn ta ci ngt ngho trc v xu
x ca hn!
Ngc phng cng nh k ht y khng

kh, con ngi cao nh ng y, im


lng:
Trang sc bng nhng chn l xu x
khng khip, chin li phm sau cuc
sn, v mc nhng b qun o t ti; trn
ngi hn cng trang im nhiu gai nhng ta chng h thy c ly mt a
hoa hng.
Hn cn cha hc bit c ting ci
v v p. V mt r bun ru, tay th
sn va tr v t khu rng tri thc.
Hn t cuc chin tr v vi nhng
con d th: nhng s nghim trang tr tr
ca hn hy cn bc l mt con d th mt con d th cha b ch phc.
Hn vn ng nh mt con h sp
nhy chm ln, song ta khng a nhng
linh hn cng thng nh linh hn hn.

Hi cc bn, cc bn s bo ta rng
khng nn tranh lun v s thch v mu
sc. Nhng c cuc i l trng chin
u xoay quanh nhng s thch cng
nhng mu sc.
S thch va l qu cn, va l chic
cn; v khn thay cho tt c sinh vt no
mun sng m khng c s tranh u v
nhng qu cn, chic cn cng ngi s
dng cn!
Con ngi cao nh chn ngn tnh cao
nh ca mnh, lc by gi hn s bt u
p ra; ch khi ta mi c th thng
thc ni hn v thy hn l ngon lnh
khoi khu.
V ch khi no quay mt khi chnh mnh,
hn mi vt qua c chic bng ca
mnh, tht vy, khi hn mi nhy vo

mt tri ca mnh.
K kh hnh ca tinh thn ngi
trong bng mt qu lu; i m hn
tr thnh xanh mt, v trong khi ch i,
hn gn nh cht i.
Ta cn c thy trong mt hn mt v
khinh th vi np nhn chn tm trn i
mi. Qu tht, gi y hn ang ngh
ngi, nhng ngh ngi, hn khng
nm di di nh nng mt tri:
Hn phi lm nh con b rng; v hnh
phc ca hn phi bc ln mi t ch
khng phi mi ca s khinh b mt t.
Ta thch nhn thy hn ging nh mt con
b rng mu trng, th ph ph, la rng
trc chic cy: v li la rng phi
l ting ht ca tng tt c nhng g thuc
v mt t trn gian.

Khun mt hn m ti; bng ti ca bn


tay hn n gin trn mt. Tia nhn hn
hy cn chm su trong bng ti.
Chnh hnh ng ca hn hy cn l mt
bng ti phng chiu trn hn: bn tay
lm ti m k hnh ng[1]. Hn hy cn
cha vt b c hnh ng ca mnh.
Du ta yu thch ci gy b rng ca hn,
nhng gi y ta cng mun nhn thy tia
nhn ca thin thn.
Hn cng phi hc qun i ch anh
hng: ta mun hn l mt k c nng
cao ch khng phi ch l mt con ngi
cao nh: - kh tinh thun ca chnh hn,
con ngi khng ch, phi nng hn ln
cao.
Hn nhip phc nhng qui vt, hn
soi thu nhng n ng: nhng hn

cng phi gii thot cho nhng qui vt


cng nhng n ng ca hn; hn phi
chuyn ha chng thnh nhng a con
ca tri cao.
Tri thc ca hn hy cn cha hc ci
v hc c c khng ganh ght; ngn
tro am m ca hn hy cn cha du
xung trong v p.
Thc vy, kht vng ca hn phi cm
ting m chm xung khng phi trong
s tha mn chn ch m l trong v p.
S duyn dng l thnh phn ca s
khoan th ni nhng tm hn cao i.
Cnh tay l nh vt ngang u: k anh
hng phi ngh ngi nh th, hn phi
vt thng nh th ngay c trong s ngh
ngi ca mnh.
Nhng chnh bi v, i vi ngi anh

hng, v p l iu kh khn nht trong


tt c mi s. V p vt thot khi
mi ch tn bo.
y hn mt t, km mt t, cng l
nhiu ri, v cng chnh l im thit
yu.
Hi nhng con ngi cao nh! iu kh
khn nht i vi cc ngi l gi cho
bp tht c dn ra yn ngh v ch
c tho g yn cng.
Khi quyn lc tr thnh duyn dng v i
xung ci hu hnh th ta gi s i xung
l v p.
Ta chng i hi v p ni bt c ai
nhiu hn l mi, hi mi l k quyn lc:
lng thin ho ca mi phi l s chin
thng cui cng i vi t thn mi.
Ta tin rng mi c kh nng lm tt c mi

iu hung d, chnh v th ta mun iu


thin cho mi.
Thc ra, ta lun lun ci nhng k yu
ui tng mnh l thin ho tt lnh v
chng c i chn tn tt!
Mi phi bt chc c hnh ca chic
ct: cng ln cao, chic ct cng lun
xinh p, thanh nh hn; nhng bn
trong, n cng cng rn v chu ng
kin tr hn.
Vng, hi con ngi cao nh, mt ngy
kia mi s xinh p v mi s a chic
gng soi cho sc p mi soi mt vo.
Lc by gi linh hn mi s rng mnh run
ry v nhng kht vng linh thnh; v s
c s tn sng knh ngng ngay c trong
tnh hunh hoang ph phim ca mi!
Bi v y l b n ca linh hn: ch khi

no k anh hng la b linh hn, lc


k siu-anh-hng mi tin n gn n
trong gic mng.
Zarathustra ni nh th.
[1] bn tay lm ti m k hnh ng:
die Hand verdunkelt den Handelnden.
Nietzsche chi ch vi ch Hand: bn
tay v ch Handelnden (cng c ch
Hand): k hnh ng.

V X S VN MINH

Ta phng bay qu xa vo tng lai:


mt cn rng mnh run s v chp ly
hn ta.
Khi a mt nhn chung quanh, th ka,
ta ch thy thi gian l bn ng hnh
c nht.
Lc by gi ta bay ngc tr v cng lc
cng nhanh: ta n gn cc ngi nh
vy , hi nhng con ngi hin i,
trong cc x s vn minh.
Ln u tin, ta nhn thy cc ngi bng
con mt thch ng, vi mt kht vng

chn tht, thc ra, ta n vi tm lng


y hoi vng.
Nhng chuyn g xy n cho ta? Du
rng lng c kinh hong s hi, ta phi
bt ci! Mt ta cha h nhn thy ci g
vn vn lm m nhiu sc mu nh th!
Ta c ci, ci mi trong khi chn ta
run ry v c lng ta cng run ry. Qu
thc, y chnh l x ca tt c nhng
bnh ng thuc mu! Ta ngh thm nh
th.
Vi khun mt v tay chn t pht bng
nm mi m mu khc bit, cc ngi
ngi y trong khi ta nhn kinh ngc, hi
cc ngi, nhng con ngi thi i!
V chung quanh cc ngi, nm mi
chic gng tng bc, bt chc tr chi
mu sc ca cc ngi!

Thc ra, hi con ngi thi i, cc


ngi khng th mang chic mt n no
tt hn khun mt ca cc ngi. Ai c
th nhn ra cc ngi c ch?
c bao ph bng nhng du hiu ca
qu kh v c bi lem luc bng
nhng du hiu mi: ngi ln trnh khi
mi k on tnh kh triu trng nh th
y.
V ngay c khi ngi ta c th thm d
k cng tim thn, cc ngi lm cho ai
tin c rng cc ngi c tim thn?
Cc ngi dng nh c nhi luyn
bng mu sc v nhng mu giy dn li
vi nhau.
Mi thi i v mi dn tc u nm
mt ci nhn ln ln xuyn qua nhng tm
mng che cc ngi; mi phong tc v

mi tn ngng u ni nng ln ln
xuyn qua nhng c ch ca cc ngi.
Nu ngi ta lt b nhng tm mng che,
nhng khn chong, nhng sc mu cng
nhng iu b c ch ca cc ngi, th
ch cn li mt ci lm hong s chim
chc.
Thc ra, chnh ta l mt con chim hong
s v mt ngy n ta nhn thy cc
ngi trn trung, khng mu sc; v ta
xa bay chy trn khi b xng li
t nhng c ch thng yu vi ta.
V ta thch chng th lm k b kh sai
trong ha ngc, gia nhng bng ti ca
qu kh cn hn! - Nhng dn c ha
ngc cn bo mp v c thc hn l cc
ngi!
Vng, hi nhng con ngi thi i,

chnh s chua cht trong rut ta lm ta


khng th chu ng ni cc ngi du
cc ngi trn trung hay c qun o!
Tt c nhng g e da trong tng lai,
v tt c nhng g cha h lm hong s
cc con chim lc li, nhng ci quen
thuc v lm an tm hn l tnh cht
thc ti ca cc ngi.
V cc ngi ni nh th ny: Chng ta
hon ton l thc ti, v khng c c tin
hay m tn, ri cc ngi vnh vo n
ngc ra nh th. - Nhng hi i! Ngc
cc ngi trng rng!
Vng, lm sao cc ngi c th tn
ngng c, khi cc ngi lam nham
tp sc nh th? - Cc ngi, nhng bc
v ha li tt c nhng g con ngi
tng tin tng.

Cc ngi l nhng li bc b sng


ng i vi mi c tin, v cc ngi
p gy xng mi t tng. Khng th
tin tng: y l tn ta gi cc ngi!
Hi nhng con ngi thc ti!
Mi thi i ph bng ln nhau trong tinh
thn cc ngi; v nhng gic mng cng
nhng cuc ni chuyn tm pho ca mi
thi i hy cn thc ti hn s tnh thc
ca cc ngi!
Cc ngi l nhng con ngi kh cn,
khng sinh sn: chnh v th cc ngi
thiu c tin. Nhng k no phi sng
to th lun lun s c nhng gic mng
tin tri cng nhng du hiu ca tinh t v hn c c tin vo c tin!
Cc ngi l nhng cnh ca h m vi
nhng phu o huyt ng ch, v y l

thc ti ca cc ngi: Mi s u
ng b li tn hy dit.
Hi i! Cc ngi ang ng trc mt
ta, kh cn, ngho nn, khng sinh sn,
vi nhng chic xng sn gy cm.
Vi k trong bn cc ngi c l
thc c tnh trng ny. H t nh:
Trong khi ta ng, hn c mt v thn n
ly mt ci g ca ta? Thc vy, mt
ci g va to thnh mt ngi n
b?
Tht k l thay s ngho nn ca nhng
xng sn ca ta! Nhiu con ngi
thi i ni nh th.
, cc ngi, nhng con ngi thi i,
cc ngi lm ta bt ci! Nht l khi
cc ngi ngc nhin v mnh mnh!
Kh thn cho ta nu ta khng th ci

ln v s ngc nhin ca cc ngi, nu


ta b buc phi ung cn tt c mi s
gh tm trong chn cc ngi!
Nhng ta xem nh cc ngi, v ta c
nhng s vic nng n hn cn phi
mang vc. No c h g nu c nhng
con rui hay nhng con su bu thm vo
trn gnh nng ca ta!
Thc vy, gnh nng ca ta s khng v
th m nng thm. V hi con ngi thi
i, ni mt nhc v i ca ta khng
pht sinh t cc ngi.
Hi i! Gi y u l ni ta s leo ln
na vi ci lng kht vng min man?
T trn nh cao ca mi ngn ni, ta
a mt di tm nhng t quc, nhng
vng t qu hng, nhng vng Qu
Cha v nhng vng t M.

Nhng ta khng tm thy qu hng bt


c ni no: ta lang thang phiu bt qua
mi th; ta l mt khi hnh trc mi
cnh cng; nhng con ngi thi i m
va mi y lng ta hng n, by gi
i vi ta li l nhng k l lm ta ph
ci; ta b trc xut khi mi vng
qu cha v t m, ta b ui khi
mi qu hng.
V vy, ta ch cn yu thng x s ca
nhng a con ta, hi o xa l gia
lng bin tuyt m khi sng: y chnh
l min t ta ang dong bum tm kim.
Ta mun, nh cc con ta, chuc li ti
lm con ca cha ng ta: ta mun cu
chuc hin ti ny bng ton th tng
lai!

Zarathustra ni nh th.

V TRI THC BNG TRINH

Hm qua lc trng va ln, ta tng


trng mun sinh h mt mt tri: trng
nm sng st cui chn tri, nng nhc,
trn y.
Nhng trng di gt ta vi s hoi
thai ; v ta sn sng tin vo ngi n

ng trong mt trng hn l tin vo ngi


n b.
C nhin, c g n ng nht nht sng
v ban m cng c rt t cht n
ng. Qu vy, hn lt qua nhng mi
nh vi tm hn trn ngp lo lng.
Bi v g thy tu trong mt trng y lng
trn y dm ng, ganh t; hn thm
mun mt t cng tt c hoan lc ca
nhng k yu nhau.
Khng, ta khng yu hn, con mo qu
qui trn nhng mi nh; tt c nhng k
no b lt chung quanh nhng ca s m
h, ta u kinh tm chng.
y tn m, lng l, hn lt qua nhng
tm thm sao cm nhp nhnh: nhng ta
th ght tt c nhng bc chn ai bc
qu nh nhng khng lm cho nhng inh

thc nga ku vang.


Mi bc chn ca mt con ngi trung
hu chn cht u vang ln ting ni;
nhng con mo th lt qua ln lt khng
ting ng. Hy nhn kia, mt trng tin
n mt cch bt chnh nh mt con mo.
Ta xin tng cc ngi n d ny, hi cc
ngi gi o c nhiu tnh cm, cc
ngi, nhng k i tm tri thc thun
ty! Ta gi cc ngi l nhng k dm
ng!
Cc ngi cng yu thng tri t cng
nhng g thuc v mt t: ta on
ng lm m! - Nhng trong tnh yu ca
cc ngi, cn c s h thn v thc
bt n, - cc ngi ging nh mt trng.
Ngi ta thuyt phc tinh thn cc
ngi khinh b tt c nhng g thuc v

mt t, nhng ngi ta khng thuyt


phc ni rut r tng ph cc ngi: th
m, rut r tng ph h chng l ci g
mnh m nht ni cc ngi sao?
Gi y, tinh thn cc ngi xu h v
phi vng li rut r tng ph v tinh
thn i theo nhng con ng ln lt, gi
tr thot khi s xu h ca mnh.
Tinh thn gi tr la phnh ca cc ngi
t nh mnh nh th ny:
L tng cao i nht i vi ta l nhn
cuc i m khng ny sinh lng thm
kht v khng l li thm thung nh
mt con ch i.
Sung sng trong s chim ngng, vi
ch cht, lng khng tham lam thm
mun ch k, - lnh lng v ton thn th
ph mu tro lnh cy kh, nhng i mt

th say ngp nh trng.


iu ta a thch nht l - k b quyn r
t d hoc chnh mnh nh th - yu
thng tri t nh mt trng yu thng
tri t v ch chm n v p n bng
i mt.
V y l iu ta gi l tri thc trinh
tuyn v vn s: ch i hi cc s vt
c ph phc nm di trc chng,
nh mt tm gng vi trm ngn con
mt.
! Nhng k gi o c a cm! !
Nhng k dm ng! Cc ngi thiu s
hn nhin trong dc vng: chnh v th
cc ngi mi ph bng dc vng.
Tht vy, cc ngi khng yu thng
mt t nh nhng k sinh n, nh nhng
k hoan say trong bin dch!

u c s hn nhin ngy th? ni


c ch mun sinh n. V k no
mun sng to mt ci g vt qu mnh
l k c ch thun khit nht di mt
ta.
u c v p? ni ta buc phi
c mun vi ton th ch ca mnh;
ni ta mun yu thng v tan bin
cho mt hnh nh no khng ch cn
thun ty l hnh nh m thi.
Yu thng v tan bin: hai iu ha
hp song i vi nhau t vn c. Mun
yu thng, tc l cng sn sng mun
s cht. Ta ni vi cc ngi nh th
y, hi nhng k hn nht!
Nhng gi y ci nhn ln lt a dm
ca cc ngi li mun c gi l s
chim ngng! V nhng g ngi ta c

th chm pht vi i mt hn nht phi


c gi l p! i, cc ngi, nhng
k lm vy bn nhng t ng cao nh
nht!
Nhng, hi nhng con ngi trinh khit,
nhng k tri thc thun ty, y l li
nguyn ra dnh cho cc ngi, cc
ngi chng bao gi sinh n c, du
rng cc ngi nm sng st chn
tri, nng n v y n.
Thc vy, ming cc ngi y nhng
li l tao nh: v hi nhng k di lo
kia! Cc ngi mun lm cho chng ta
tin rng qu tim cc ngi trn tr lai
lng hay sao?
Tri li, nhng li l ca ta l nhng li
l th l, b khinh b, b vn vo bt
thnh hnh th, v ta sn lng nht ly

nhng g ri rt xung t trong nhng


ba tic ca cc ngi.
Chng ta ni ln s tht vi nhng
k gi o c. , thc th, vi nhng
xng c, nhng v s v nhng chic l
gai nhn ca ta, ta c th chch m vo
mi cc ngi, hi nhng k gi o
c!
Khng kh bao gi cng b nhim c
thi tha chung quanh cc ngi v nhng
ba tic ca cc ngi: bi v nhng t
tng dm ng, nhng s di tr cng
nhng giu gim b mt ca cc ngi
u bay y trong khng kh.
Vy, trc ht, cc ngi hy dm tin
vo chnh mnh, - vo chnh mnh, v vo
nhng rut r tng ph ca mnh! K no
khng tin vo chnh mnh th lun lun

di tr.
Cc ngi ln trn chnh mnh ng sau
mt n ca mt Thng , cc ngi,
nhng k thun ty! Con su khng
khip ang ng nguy b lt ca cc
ngi n np di mt n ca mt
Thng .
Tht vy, cc ngi lm thnh o mng
vi s chim ngng ca cc ngi!
Xa kia, chnh Zarathustra cng b
la bp v nhng lt v thn thnh ca
cc ngi; hn khng on ra con rn
no cun trn lc nhc trong lp da
.
Hi nhng k i tm tri thc thun ty!
Trc kia ta tng nhn thy linh hn
linh thnh trong nhng tr chi ca cc
ngi! Trc kia, ta tng rng chng

c ngh thut no cao siu hn nhng tr


gi ngy ca cc ngi!
Khong cch ngn chia ta vi cc ngi
che giu nhng nh bn ca loi rn
cc ngi cng nhng mi hi thi, ln
s gio quyt ca mt con thn ln quanh
qut b tm khoi lc ni y.
Nhng ta tin n gn cc ngi: lc
by gi nh sng bng ln, - v gi y
nh sng cng bng ln cho cc ngi
na, - nhng tnh yu dnh cho mt trng
tn li.
Hy nhn mt trng ka! Mt trng ang
l lng trn cao, kinh ngc v xanh xao trc nh sng rng ng!
Bi v rng ng nng m dng ln, tnh yu tri t ca rng ng ang tin
n gn! Mi tnh yu ca mt tri u

ngy th v ti v l kht vng ca k


sng to.
Hy nhn xem: rng ng lt ti, nn
nao cung qut bi hi trn mt bin!
Cc ngi chng cm thy cn kht cng
hi th nng m trong tnh yu ca rng
ng sao?
Rng ng mun b ly bin khi, mun
ung nhng chiu su thm thm ca bin
c cho trn ngp tn nhng chiu cao ca
mnh, v dc vng ca bin dng tro ln
vi trm ngn i v nhp nh.
Bi v bin c mun c gh hn, mun
c b ly bi cn kht nng chy ca
mt tri; bin mun tr thnh khng kh
v chiu cao v con ng mn nh sng
v tr thnh chnh nh sng!
Thc vy, ging nh mt tri, ta yu

thng cuc i cng tt c nhng bin


su.
V i vi ta, Tri thc ti thng chnh
l iu ny: tt c nhng g su thm phi
leo ln ti nh cao ca ta!
Zarathustra ni nh th.

V NHNG NH HC GI

Lc ta ang nm ng, th c mt con cu


n gm vng hoa trng xun trn u
ta; trong khi gm n, cu n be be:
Zarathustra khng cn l mt hc gi
na.
Sau con cu b i vi b dng vnh
vang kiu hnh. Mt a tr thut li
cho ta nghe cu chuyn ny.
Ta thch nm di ni no c nhng a
tr chi a, nm di theo bc tng
nt ru phong, gia nhng cy tho nhi
v cy anh tc mu .
Ta hy cn l mt hc gi i vi cc
a b th ngy v c i vi nhng cy
tho nhi v cy anh tc mu . Chng
hon ton hn nhin v ti ngay c trong
s hung tn ca mnh.
Nhng ta khng cn l mt hc gi i

vi nhng con cu. y l s phn ca


ta - xin chc phc cho s phn !
Bi v, y l s tht: ta ri khi cn
nh nhng hc gi v ng p ca li
sau lng ta.
Linh hn kht khao ca ta ngi chung
bn vi bn chng qu lu, ta khng nh
bn chng, c hun luyn theo ui
tri thc nh p v nhng ht h o.
Ta yu mn t do v kh tri trn mt t
ti mt phiu diu; ta thch c nm
ng yn trn nhng tm da b cn hn l
ng trn nhng l mo tn vinh cng
nhng phm gi ng tn knh ca chng.
Ta qu nng nn v b thiu hy chy
bng v nhng t tng ca chnh mnh:
chng thng lm ta ht mt c hi th.
Lc , ta phi bc ra ngoi bu tri

cao rng khong khot, xa nhng cn


phng cha y bi bm.
Nhng ri c bn chng cng ngi mt
m di bng cy ti mt: khp ni,
bn chng ch mun lm nhng khn gi
v bn chng cn trng khng n ngi
trn nhng bc thang b mt tri hun
nng.
Nh k ng dng li trn ng ph, h
hc ming ngm nhn nhng khch b
hnh qua li, bn chng cng h hc
ming ch i v nhn nhng t tng
ca ngi khc.
Nu ta chm tay n bn chng th vt
ci, du tri vi chng, chng thot
ra mt m bi bm chung quanh, ging
nh nhng bao ng bt; nhng ai m
cn on rng bi m ca bn chng l

n t ht ging v s vinh quang vng


ng ca nhng cnh ng ma H?
Khi chng tng mnh l k Tr hu Hin
minh th nhng li chm chc ti tin,
nhng chn l b nh ca chng lm ta
rng mnh n lnh: Tr hu Hin minh
ca bn chng thng mang mi v ca
m ly hi thi! V thc vy, ta tng
nghe ting ch nhi ku go m ti trong
nhng li l bn chng!
Bn chng rt kho lo v c nhng ngn
tay xo diu: s n gin chn cht ca
ta no c ng g bn cnh s phc tp
ca chng! Nhng ngn tay xo diu ca
bn chng mun xuyn qua, an kt, thu
dt: chng an nhng i tt di cho tinh
thn nh th !
Bn chng ng l nhng chuyn ng

tuyt ho ca qu lc: min l ngi ta


ln dy ct bn chng cho chc!
Lc by gi, chng s ch gi khng
nhm ln v ng thi pht ra mt ting
tch tc y khim tn.
Chng lm vic, ging nh nhng my
xay v nhng chy gi: ch cn vt ht
ging la m vo ! Chng s bit lm
th no nghin nt v bin n thnh mt
th bi trng!
Nhng ngn tay canh chng v nghi
k i vi nhng ngn tay xo diu nht.
Sn c t by ra s tinh qui nh nhen,
bn chng rnh d nhng k mang kin
thc khp khing, - bn chng rnh d
nh nhng con nhn.
Ta lun nhn thy bn chng cn trng
ch ha thuc c ca mnh; v bao gi

bn chng cng mang gng bng thy tinh


che cc ngn tay khi ch ha.
Bn chng cng bit chi vi nhng con
xc xc gian ln; ta nhn thy bn
chng nng nhit chi a n c
m hi.
Chng ta xa l ln nhau v nhng c
hnh ca chng cn lm ta kinh tm hn
l nhng s gi ngy cng nhng con xc
xc gian ln ca chng.
V khi no sng vi chng, ta lun lun
bn trn bn chng. Chnh v th, bn
chng mi th ght ta.
Chng chng mun nghe ai bo rng c
k bc i trn u bn chng; v th
bn chng tch t y nhng g, t
cng rc ri d bn gia ta v nh u
bn chng.

Nh th bn chng dp tt c ting
bc chn ta; v cho n by gi, chnh
nhng k hc gi nht l nhng k t nghe
ni v ta nht.
Bn chng t xen vo gia bn
chng v ta tt c nhng s yu ui, tt
c nhng li lm ca con ngi: - trong
ngi nh ca bn chng, bn chng gi
l mt trn nh i.
Nhng, mc tt c, ta vn bc i trn
u bn chng vi nhng t tng ca
ta. Ngay c khi mun bc i trn nhng
li lm ca ring ta, ta cng s cn bc
i bn trn v trn u bn chng.
Bi v loi ngi chng bao gi bnh
ng vi nhau; s cng chnh dy nh
th. V iu ta c mun, bn chng
khng c quyn c mun!

Zarathustra ni nh th.

V NHNG THI S

T khi hiu bit r rng hn v thn


xc, th tinh thn i vi ta ch l tinh
thn trong mt gii hn no ; v tt c
nhng g thng tn, bt hoi u
ch l n d biu tng.[1] Zarathustra

bo vi mt trong nhng mn ca hn.


Ngi mn tr li: - Trc y, con
nghe thy ni nh th; v thy cng
ni thm: Nhng m cc thi s ni
di qu nhiu. Vy ti sao thy li bo
rng cc thi s ni di qu nhiu?
Ti sao? Zarathustra p. Mi hi ti
sao ? Ta khng phi thuc dng nhng
k m ngi ta c quyn cht vn v ci
ti sao ca h.
Kinh nghim ta sng l thuc v ngy
hm qua sao? T lu ri, ta th thch
l l ca nhng kin ca ta.
Ta h chng bt buc phi lm mt chic
thng k c c th gi li nhng l l
cng ta?
Ta phi vt v kh nhc lm gi gn
nhng kin ca ta; v nhiu con chim

v cnh xa bay.
Ta cng gp trong chung b cu ta mt
con th khng thuc chung ta, mt con
th xa l; con th run ry khi ta chm tay
vo thn n.
Vy th, ngy n, Zarathustra bo mi
th no? Hn bo rng cc thi s ni di
qu nhiu? - Nhng cn Zarathustra,
chnh hn cng l mt thi s.
Mi tin rng hn ni ln s tht v
chuyn y? Ti sao mi li tin nh th?
Ngi mn tr li: Con tin vo
Zarathustra. Song Zarathustra lc u
mm ci. Hn bo:
c tin khng lm ta c lc phc,
nht l c tin vo chnh ta.
Nhng gi th c mt k no bo mt
cch ng n rng cc thi s ni di qu

nhiu, th k c l: chng ta ni di
qu nhiu.
Chng ta cng bit qu t v chng ta l
nhng hc sinh ti; v vy chng ta bt
buc phi ni di.
K no trong s cc thi s nh chng ta,
li khng pha gi ru mnh? Nhiu s
pha trn nhim c c thc hin
trong cc hm ru ca chng ta, bit
bao s vic khng th din t thnh li
c thnh tu trong cc hm !
Bi v bit qu t, nn chng ta ht lng
yu thng tru mn nhng k ngho hn,
nht l khi nhng k li l ph n!
Chng ta cn thm thung c nhng g
c cc b gi k cho nhau nghe khi
chiu xung. y l ci chng ta gi l
Ngi n b Mun thu trong tm hn

chng ta.
V lm nh th c mt con ng b mt
ring bit dn n tri thc, mt con
ng cm i vi k hc c mt vi
iu g , chng ta tin vo dn chng,
tin vo iu m chng ta gi l s khn
ngoan bnh dn ca h.
Th m, tt c mi thi s u tin rng k
no nm di trn c xanh hay trn mt
trin i hoang vng c liu vnh tai
nghe ngng, th s lnh hi c mt vi
iu giao ng k b no gia tri v
t.
Khi thy ci lng tun tro nhng cm
xc du dng, cc thi s lun tin rng y
chnh l thin nhin ang yu m si m
h:
Thin nhin kiu dim ln lt lt n

th thm vo tai h nhng b mt cng


nhng li tng bc vut ve tru mn; ri
cc thi s hunh hoang khoc lc v
nhng iu trc mt tt c loi
ngi!
Hi i! C qu nhiu iu giao ng gia
tri v t m cc thi s l nhng k c
nht phi m mng n!
Nht l nhng iu bn trn bu tri:
bi v tt c nhng thn linh u l
nhng biu trng v nhng li di quanh
di qut ca thi s.
Thc ra, chng ta lun b li ko ln cao
- nht l ln n nhng min my bay:
y chnh l ch chng ta t nhng a
con hoang tp sc ca chng ta v chng
ta gi l cc Thn linh v cc Siu
nhn.

Bi v tt c nhng Thn linh cng Siu


nhn nh nhng ng trn nhng
chic gh nh th!
! Ta qu i chn ngn tt c nhng g
bt ton m li c sc mun mnh l bin
c quan trng! ! Ta chn ngn qu i
nhng thi s!
Khi nghe Zarathustra ni th, ngi mn
ni gin, nhng vn im lng.
Zarathustra cng im lng; i mt hn
quay nhn vo ni tm nh ang nhn vo
vng xa thm khi vi. Sau cng,
Zarathustra th di v ly hi li. Hn
bo:
Ta l k thuc v ngy hm nay v ngy
xa, nhng c mt ci g trong ta
thuc v ngy mai, thuc v ngy hm

sau na, mt ci g thuc v tng


lai.
Ta chn ngn tt c thi s, cc thi s c
ln mi. Ta thy tt c bn chng u hi
ht thin bc v tt c bn chng u l
nhng bin c b kh cn nc.
T tng chng khng thm nhp
su: chnh v tnh cm chng khng
xung n tn nhng h min su thm.
Mt t khoi lc cng mt t bun chn:
y vn cn l iu tt p nht trong
nhng suy nim ca bn chng.
Ta thy ting n th cm ca bn chng
thong hin ph o nh nhng hi th th
tho v s chy trn ca nhng bng ma;
t trc n gi bn chng bit c
g t s nng nn gay gt m say ca
cc thanh iu!

Bn chng cng chng sch s i vi


ta: chng quy c mi th nc lm
cho mnh c v su thm.
Bn chng thch xem mnh nh nhng k
trung gian mi gii, nhng i vi ta,
bao gi bn chng cng ch l ngi ca
nhng phng sch trung dung v ca
nhng bin php na vi, nhng k pha
trn tha hip nh bn.
Than i! Ta nm li xung bin
chng bt c ngon, nhng bao gi ta
cng ch ko ln c u ca mt v
thn linh xa c.
Nh th, bin c cho k i lng mt
tng rn. V bn chng dng nh
cng c sinh t bin c.
C nhin, ngi ta tm thy nhng ht
ngc trai ni chng: li l iu lm

cho chng cng ging nhng con s v


cng; v thay v tm hn, ta tm thy
ni chng mt t nc bt mn mn.
Chng hc c ca bin c tnh
hunh hoang khoc lc; bin c h chng
phi l con cng vnh vo nht trong loi
cng?
Ngay c trc mt mt con tru xu x
nht, bin cng xe ui ra ma; bin
khng ngng mit mi dn tri la l bc
qu t chic qut bng ren ca mnh.
Con tru nhn bin gin d, linh hn n
ging nh ct bin, cng ging hn vi
bi rm, nhng ging nht l vi m
ly.
V p, bin c v s lng ly ca con
cng no c quan h g vi n! y l n
d biu tng ta xin trao tng cc thi s.

Thc vy, tinh thn ca cc thi s l con


cng vnh vo nht trong loi cng v l
mt bin c hunh hoang khoc lc!
Tinh thn ca thi s mun c nhng khn
gi: du y ch l nhng con tru!
Th nhng, ta chn ngn tinh thn y
ri: v ta nhn thy s n lc tinh thn
y t chn ngn chnh mnh.
Ta nhn thy nhng thi s ha thn v
a mt nhn vo chnh bn thn mnh.
Ta nhn thy nhng k kh hnh ca
tinh thn tin n: bn chng xut sinh t
trong m thi s.
Zarathustra ni nh th.

[1] Nietzsche m ch n cu th cht

ca phn II v kch Faust ca i thi ho


Goethe.

V NHNG BIN C V I

Trn bin - khng xa qun o Vnh Phc


ca Zarathustra my - c mt hi o ni y c mt ngn ni phun la khng
ngng. Dn chng, nht l nhng m gi
trong m dn chng bo rng hn o

c t nh mt tng chn trc


ca vo ha ngc, v con ng hp dn
n cnh ca y xuyn qua gia ni la.
Vo thi k , khi Zarathustra c ng
trn qun o Vnh Phc, c mt chic
tu n bung neo ti hi o ni la, v
thy th on ln b, i sn th. Nhng
vo khong gi ng, gia lc thuyn
trng cng cc thy th t hp li, t
nhin h nhn thy mt ngi bc i
trn khng, tin li gn h, ri mt ging
ni ct ln r rt tng li: n lc ri,
ng lc ri! Khi chic bng n
gn st bn h - chic bng lt qua rt
nhanh v pha ngn ni la, nh mt
bng ma, - h kinh ngc nhn ra y
chnh l Zarathustra; bi v mi ngi
u gp mt hn, ch tr vin thuyn

trng; v h yu thng Zarathustra nh


dn chng vn thng thng yu - mt
tnh yu pha ln s hi ngang nhau.
Vin ti cng gi la ln: Nhn ka!
Zarathustra ang i xung ha ngc!
Vo ng lc nhng thy th t chn
n hn o phun la, thin h n
i vi nhau rng Zarathustra bin u
mt tm mt dng. Khi hi cc bn ca
hn, th nhng k y u thut li rng
Zarathustra ang m xung tu b i
m khng h mi cho bit mnh mun i
u.
Nh th, mi ngi u sinh lng lo
lng; sau ba ngy lo lng, li thm cu
chuyn ca nhng thy th, - dn chng
u bo rng qu d bt Zarathustra
mang i. C nhin, m mn ca

Zarathustra ch bun ci v nhng li


n i , mt ngi trong bn cn
bo: Ti tin ng hn l Zarathustra
bt qu d mang i. Nhng, t thm
tm, tt c m mn u lo lng v
nn nao; v th h vui mng khn xit khi
vo ngy th nm, Zarathustra li ti
hin gia bn h.
V y l cu chuyn v cuc m lun
gia Zarathustra vi con ha ngao a
ngc. Zarathustra ln ting:
Tri t c mt lp da; v lp da y
mang nhng chng bnh. Mt trong
nhng chng bnh , chng hn, c
gi l: con ngi.
Mt chng bnh khc c gi l ch
ngao ha ngc. Loi ngi thut

li hay tin tng nhng iu di tr v


con ch ngao y.
Chnh v mun o su b n y, ta mi
vt bin; v thc vy, ta nhn thy s
tht trn trung, s tht t i chn trn
n tn c.
Gi y ta r chuyn c lin can ti
con ha ngao v c nhng g v tt c
mi con qu ni lon cng nhng con
qu m khng phi ch nhng b gi hin
hu mi s hi chng m thi.
Hy ra khi hang su ca mi, hi ch
ngao! Ta tht ln nh th. - V hy th
nhn xem chiu su mi su thm ngn
no, v nhng cht mi nn ma, mi
rt ly t u?
Mi nc ung h bin c: mui
mn ca ti li khu mi chng t iu

. Thc ra, i vi mt con ch


nhng min su thm, mi t nui
dng qu nhiu bng mt th dng
cht qu cn ct.
Cao tay lm, ta xem mi l k c ti ni
bng bng ca mt t, v mi khi nghe
nhng con qu ca s ni lon v v
dng ni nng vi nhau, ta lun thy
chng ging ht vi mi, vi cht mui
mn, vi nhng s gi tr v hi ht
thin bc ca mi.
Bn mi bit cch tru tro v rc tro lm
m ti mt! Bn mi l nhng k khoe
khoang khoc lc nht trn th gii v
bn mi bit rnh r ngh thut lm bn
ly si bt si ln.
Ni no c mt bn mi, th lun lun c
bn nh cng nhiu s vt kh xp ht

nc, vi nhiu l hng, p cht vo


nhau, - chnh nhng s vt c mun
t do.
T do! l ting m bn mi thch tru
rng ln nht: nhng ta khng cn tin
vo nhng bin c v i bt lun lc
no c nhng ting tru tro vi khi m
vy quanh.
V ta van mi hy tin ta, hi ting n o
khng khip ca ha ngc! Nhng bin
c v i nht u bt thn xy n khng
phi trong nhng lc m no ng nht
m l gia nhng gi pht im lng nht.
Th gii khng xoay vn chung quanh
nhng k pht minh ra nhng ting n o
mi, nhng xoay vn chung quanh nhng
k pht minh ra nhng gi tr mi; th
gii xoay vn im lng v thanh.

V mi phi th nhn iu ny: mt khi


ting n o huyn no cng khi m ca
mi tan bin mt, th lun lun ngi ta
nhn ra rng chng c iu g quan trng
c tu thnh. No c quan h g
nu mt thnh ph b bin thnh xc cht
kh v mt pho tng ln knh chng
gng trong bn ly!
Ta xin ni thm li ny i vi nhng k
ph cc pho tng: qu tht chng
cn g in r hn l vt mui xung
bin v x vt nhng pho tng xung
snh ly.
Pho tng nm im trong snh ly ca
lng khinh b ni cc ngi; nhng l
lut ca pho tng mun rng n s ti
sinh t s khinh b ca cc ngi, ti
sinh li sng ng v xinh p hn!

Gi y pho tng ng thng dy vi


nhng ng nt linh thnh quyn r hn
nh ni thng kh din t trong chng, v
tht vy, pho tng li cn cm n cc
ngi v lt n, cc ngi, nhng
k lt nho cc pho tng!
Nhng y l li khuyn ta dnh cho cc
ng vua, cc Gio hi v tt c nhng g
b suy yu v tui tc v c hnh, - cc
ngi hy cho b lt , ct cc
ngi tr li vi i sng v c hnh
tr v vi cc ngi!
Ta ni nh th trc mt con ha
ngao: lc by gi n lm bm ngt li ta
v hi: Gio hi? Gio hi l ci g
th?
Ta p: Gio hi ? y l mt th
quc gia gi tr nht. Nhng hy cm

mm mi li, hi con ch gi o c, mi
bit r chng loi ca mi hn ai c m!
Quc gia l mt con ch gi o c
cng nh chnh bn thn mi; cng nh mi,
n thch ni bng khi m cng nhng
ting tru tro, lm cho thin h tin
rng li ni ca n xut pht t rut r
tng ph ca s vt, y ht nh mi.
Bi v quc gia tuyt i mun mnh l
con th quan trng nht trn mt t, v
dn chng tin nh vy.
Ta va ni th xong th con ha ngao
lng ln ln nh in cung v ganh t.
N ht ln: Sao? Con vt quan trng
nht trn mt t ? V dn chng tin th
tht sao? T c hng ha ngao, bn
phun ra v khi hi nc cng m thanh
khng khip n ni ta tng u n sp

cht ngt v gin d v ganh tc mt.


Sau cng, con ha ngao du li, hi th
hn hn ca n chm dn; nhng khi n
va im ting, ta mm ci bo n:
Hi ch ngao ha ngc, mi ni gin ri:
th l ta c l hn mi nh!
V ta tip tc c l thm, hy cho
ta ni mi nghe v mt con ha ngao khc:
con ha ngao thc s ni t tri tim
ca qu t.
Hi th ca n l mt cn ma vng:
qu tim n mun nh th. Tro tn v khi
m v nc ming nng st: no c quan
h g i vi n?
Ting ci bay ln chung quanh n nh
mt m my y mu sc, n chng bn
tm g n nhng ting ku la, nhng
ting khc nh v nhng cn si bng

ca mi.
Tuy nhin, ting ci cng vng qu
n ly t tri tim qu t; bi v mi nn
bit r iu ny: tri tim qu t th
bng vng!
Khi nghe dt nhng li trn, con ha
ngao khng th no tip tc nghe ta ni
thm c na. Xu h, n cp ui li
v sa bng ging thn thng ri lt mt
vo hang.
Zarathustra thut chuyn li nh th.
Nhng m mn ca hn nghe cu
chuyn mt cch nghnh ngng v h qu
nn nng ni cho Zarathustra nghe v
m thy th, cc con th v ngi n
ng bay trn khng.

Ta phi ngh g v chuyn y?


Zarathustra bo. Ta l mt bng ma
chng?
Chc hn y l chic bng ca ta. Cc
ngi tng nghe ni n K lang
thang phiu bt v Chic bng ca y?[1]
C mt iu chc chn: ta phi canh
chng ci bng mt cch nghim khc
hn, bng khng cui cng n s ph
hng thanh danh ta.
Ri, mt ln na, Zarathustra li lc lc
ci u, kinh ngc: Ta phi ngh g v
chuyn y? Hn lp li.
Ti sao bng ma li ku ln: n lc
ri! ng lc ri?
ng lc cho ci g?
Zarathustra ni nh th.

[1] K lang thang phiu bt v Chic


bng, cng l tn mt tc phm ca
Nietzsche (1880).

VIN BC S TIN TRI

...Ta nhn thy mt ni su mun mnh

mng lan ph khp loi ngi. Nhng


ngi thin ho nht cng chn ngn
cng vic mnh.
Mt hc thuyt c truyn b, li ko
theo mt nim tin: Mi s u trng
rng, mi s u bnh ng nh nhau,
mi s u hon tt c ri!
V t mi ngn i m vng li hi
thanh: Mi s u trng rng, mi s
u bnh ng nh nhau, mi s u
hon tt c ri!
Chng ta qu c gt hi: nhng ti sao
nhng hoa tri ca chng ta u b thi
nhn v ha nu? m va qua, ci g
ri t mt trng xu xa kia xung?
Mi cng vic u l v b, ru chng
ta tr thnh thuc c, con mt hung c
lm kh chy nhng cnh ng cng

tri tim chng ta.


Tt c chng ta u b kh chy; v nu
la ri xung, chng ta s bin thnh
tro than, chng ta chn ngn c la
na.
Tt c mi sui ngun u kh cn i
vi chng ta v bin khi rt xung.
Ton th mt t u li trt di chn
nhng h thm khng chu nut chng
chng ta vo.
Hi i! Cn tm u ra mt i dng
ni ta c th trm mnh? Li than vn
ca chng ta vang di nh th, bn trn
nhng m ly cn ct.
Thc ra, chng ta qu chn ngn mi
mt ngay c i vi ci cht. Gi y
chng ta tip tc tnh thc v sng st trong nhng ngi nh m!

Mt ln n, Zarathustra nghe mt vin


bc s ni th;[1] li tin tri ca ng ta
i thng vo tim v chuyn ha tim hn.
Hn bc i lang thang bun b, chn
ngn; v hn tr nn ging ht nh nhng
k m vin bc s tin tri ni n.
Hn bo vi cc mn : Tht vy,
chng bao lu na, chng ta s bc vo
mt bui hong hn dng dc. Hi i!
Lm th no cu vt nh sng ca ta?
Lm th no nh sng ta ng b ngt
th trong ni bun su rng ln ? nh
sng y phi l nh sng soi chiu nhng
th gii diu vi, nhng m ti xa vi
nht trong tng lai!
Vi lng phin no u su nh th,
Zarathustra c lang thang y ; sut ba
ngy, hn chng n ung cng chng ng

ngh v mt hn ting ni. Sau cng,


Zarathustra ri vo mt gic ng mit
mi. Cc mn ngi vy quanh canh
gic tht lu; h lo lng ch i
Zarathustra tnh gic, bt u m ming
ni li v c cha khi ni bun.
V y l bi thuyt php ca
Zarathustra khi hn thc tnh; tuy nhin,
ging ni ca hn n vi m mn
nh n t mt ni xa xi vi vi:
Hi cc bn, hy lng nghe gic mng
m ta thy v gip ta on ra ngha.
Gic mng vn cn l mt n ng i
vi ta; ngha n c giu kn trong
bn thn; b giam cm nh th, ngha y
hy cn cha tung cnh bay ln tha
thu bn trn gic mng.

Ta khc t ton th s sng, l


iu ta mng thy. Ta tr thnh mt
k canh thc v gc dan cho cc ngi
m, trn ngn ni c liu ca lu i
T dit.
Trn ni y chnh l ni ta canh gi
nhng quan ti ca T dit: nhng khung
vm m mc ngt ngt y ry nhng ca
chin thng nh th. Xuyn qua nhng
quan ti bng thy tinh, i sng chin
bi a mt ngm nhn ta.
Ta ht th mi v nhng vnh cu bi
bm, linh hn ta nm , ngp th, ph
y bi. Ni y, ai l k c th thng
hi thong kh cho tm hn mnh?
m ti lun lun trong sng chung
quanh ta, ni c n ngi co rm thu
hnh cnh m ti; v mt ngi bn

ng hnh th ba l s im lng cht


chc, ngt qung bi nhng ting kh
kh, ngi bn t mt nht trong s cc
bn ca ta.
Ta c mang theo nhng chic cha kha,
nhng chic cha kha hoen r nht; v ta
bit dng chng m nhng cnh ca
ct kt n o nht.
Ging ting ku khn khn v hung d
ca mt con qu, nhng m thanh la
chy khp hnh lang, khi nhng cnh ca
c m ra: con chim y bung ra nhng
ting ku kinh tm, n khng mun b
nh thc dy.
Nhng iu cn kinh hong hn na, lm
tim ta co tht li nhiu hn, l khi mi s
im ting, s im lng tr v ng tr v ta
ngi mt mnh trong s im lng hung

him xo quyt .
Thi gian c tri qua, c b lt qua
nh th, nu cn c th ni n thi gian
- lm sao ta bit c! Nhng ri sau
cng xy ra iu lm ta git mnh tnh
dy.
Ba ln, c nhng ting p ca nh ting
sm st, nhng khung vm vang di la
rng ln ba ln lin tip: lc by gi ta
tin v pha ca.
Ta ku ln: Alpa![2] Ai mang tro tn
hn v ni cao? Alpa! Alpa! Ai mang tro
tn ca hn v ni cao?
Ta t c ngi n trn cha kha, ta c
gng nhc cnh ca ln, thn xc ta b
kit lc. Nhng cnh ca chng x xch
c ly mt phn.
Ri mt trn cung phong gm tht bt

tung hai cnh ca ra: trn cung phong


rt ln lng ln, ku la, xuyn thu, nm
cho ta mt c quan ti en:
V gia nhng ting gm g, rt gi,
nhng ting ku tht lanh lnh, c quan
ti v nt, phun ma ra hng vn chui
ci gin gi.
Ta nhn thy hng vn khun mt tr con,
thin thn, c mo, ngi in cng
nhng con bm ln bng nhng a b
nhn mt ci ct, ch giu, nguyn ra
ta.
Ta v cng hi s; ta ng b ra sau v
ku la kinh hong nh cha tng bao gi
ku la nh th.
Nhng ting ku ca ta lm ta vt thc
gic. V ta hi tnh li.

Zarathustra thut li gic mng nh th,


ri im lng: v hn hy cn cha thu r
ngha gic mng ca mnh. Nhng
ngi mn c hn thng yu nht
ng ngay dy, nm ly bn tay
Zarathustra, v bo:
Hi Zarathustra! Chnh i sng ca
thy gii thch gic mng thy thy.
Chnh bn thn thy chng l ngn gi rt
ln lanh lnh bt tung nhng cnh ca
ca lu i T dit sao?
Chnh bn thn thy chng l c quan ti
cha y nhng hung bo trm mu nghn
sc, nhng nt nhn nh thin thn ca
i sng?
Thc ra, ta h trm ngn ting ci tr
th, Zarathustra xng thng vo trong tt

c nhng cn phng c ngi cht, ci


ct tt c nhng k canh m, tt c
nhng k gc dan cho nhng ngi m, tt
c nhng k lm n o no ng vi
nhng chic cha kha bun ru m m
.
Thy lm bn h s hi n ng nho
bng ting ci ca thy; v s thc dy
chng t quyn lc ca thy i vi h.
Ngay c khi bui hong hn dng dc l
th v ni chn ngn mi mt cht ngi
xy n, thy, k bin minh cho i sng,
thy cng s khng bin mt khi bu
tri ca mnh.
Thy lm cho chng con nhn thy
c nhng ngi sao mi, nhng v lng
ly tinh khi ca m ti. Thc ra, thy
dn tri ting ci bn trn chng con

nh mt mi lu mun sc.
K t nay, nhng ting ci tr th s
lun lun tun tro t nhng c quan ti;
mt cn gi mnh s mi ni ln lay
ng nhng ni chn ngn mi mt cht
ngi. i vi chng con, thy chnh l
k bo m v k tin tri cho hin tng
.
Thc ra, thy m n iu ny: thy
m n cc th ch ca thy: y l
gic mng nng n nht ca thy.
Nhng cng y nh thy thc gic khi
h v hi tnh tr v li vi mnh, h
cng s thc tnh khi h - v s n
cng thy!
Ngi mn ni nh th, v cc bn
ng mn ca anh ta chen chc chung
quanh Zarathustra, a tay nm ly tay

hn, h mun thuyt phc hn ri khi


ging, ri khi ni bun tr v li
vi h. Song Zarathustra vn ngi thng
trn ging, i mt lc loi xa l. Nh
mt k va tr v nh sau mt chuyn i
xa lu ngy, hn nhn cc mn v
chm ch quan st gng mt h, hn
vn cha nhn ra c khun mt ca
m mn . Nhng khi cc mn nng
hn ng ln, ng thng trn hai chn,
th t nhin mc quang ca Zarathustra
thay i hn, hn hiu r tt c nhng g
xy ra, hn a tay vut ru v bo
bng mt ging rn rng y kh lc:
Thi! Chuyn c lc ring ca n,
hi cc mn , by gi hy lm sao cho
thy tr chng ta c c mt ba n
ngon lnh, v gp gp! Ta mun n

chuc li nhng gic mng g ca mnh


bng cch y!
V hy vin bc s tin tri n ung
cnh ta: thc vy, ta s ch cho lo mt
bin c m lo c th n trm mnh vo
!
Zarathustra ni nh th. Nhng sau
, hn m m nhn tht su vo mt
ngi mn gii thch cho hn nghe
v gic mng, ri hn chm ri lc u.
[1] vin bc s tin tri y l hnh
nh ca trit gia c Arthur
Schopenhauer (1788-1860), y s xut
hin tr li Phn th t.
[2] Alpa - t c ca ch Alp (ging
elfe trong ting Php) ch mt cnh

tng ng s trong cc gic m.

V S CU CHUC

Mt ngy kia, khi Zarathustra bng qua


chic cu ln th nhng ngi tn tt,
nhng k n xin a n vy quanh hn v
mt ngi g ni vi Zarathustra nh th
ny:
Ny, hy nhn kia, Zarathustra! C m
dn chng cng hc hi c t nhng

li thuyt php ngi rao ging. Nhng


mun h tin ngi trn vn, th qu l cn
thiu mt ci g: l trc ht ngi
phi hon ci chng ti, nhng k tn tt!
y, ngi ang c mt s tuyn la tt
p ngay trc mt v thc ra, y l
mt c hi rt d nm ly. Ngi c th
cha lnh nhng ngi ui, khin nhng
ngi qu chy nhy c v ngi c th
lm khuy kha cht t k ang chu ng
mt gnh i qu nng. Theo ch ti
ngh, y s l cch thc ch thc
lm cho nhng ngi tn tt pht khi tn
tm vo Zarathustra.
Song Zarathustra tr li nh th ny
vi k va ln ting:
Nu ly i cc bu ca ngi g th

ng lc ngi ta cng ly i mt tinh


thn ca hn, - m ng dn chng bo
th. Nu tr li i mt cho k m, hn
s nhn thy qu nhiu iu xu xa ti tin
trn mt t, n ni hn s nguyn ra
k no cha lnh mt hn. V phn k
lm cho nhng ngi qu chy nhy
c, y phm phi iu sai lm v i
nht i vi h: va mi chy c, h
lin mang nhng tt xu cao chy xa bay
cng h. - y l nhng g m m ng
dn chng rao ging v nhng ngi tn
tt. V ti sao Zarathustra li khng hc
hi t dn chng, nu dn chng hc hi
t Zarathustra?
K t khi sng gia loi ngi, th ta rt
t quan tm n chuyn k ny thiu mt
con mt, k n mt l tai, k th ba ct

ht hai chn, v nhng k khc mt c


li, l mi hay c u.
Ta ang nhn thy v nhn thy nhng
iu t hi, kinh khip v vn, n ta
chng mun ni g v mi s v li
chng mun im lng v nhiu s: ta
nhn thy nhng con ngi thiu mt tt
c, ch tr h c d tha qu nhiu mt
ci g, - nhng con ngi chng c g c
ngoi tr mt con mt khng l v mt
ci mm v i hoc mt ci bng khng
l, hoc bt c mt ci g to ln ngoi
kh, - ta gi h l nhng k tn tt o
nghch.
Khi t ni c n tr v, ln u tin
bc chn qua chic cu ny, ta khng
tin ni vo mt mnh, ta khng ngt nhn,
chm ch nhn mi, ri sau cng ta t

nh: y l mt ci tai. Mt ci tai ln


bng c mt ngi. Ta nhn k hn na,
v thc vy, ng sau chic tai y hy
cn nhch ng mt ci g , mt ci g
o , nh b mt cch ng thng, bn
tin, mng manh. Ci l tai khng l y
nm trn mt thn mnh khnh - thn
l mt con ngi! Nhn qua knh phng
i, ta c th nhn ra mt khun mt b
nh y ganh t thm kht; v c mt tm
linh hn b nh phng cng ln lng lng
u thn. Th m m ng dn chng
bo cho ta bit rng ci l tai y chng
nhng ch l mt con ngi m cn l
mt v nhn, mt thin ti. Nhng ta
chng h tin vo m ng dn chng,
nht l khi h ni v cc v nhn, - ta vn
tin rng y chnh l mt k tn tt

nghch o, k c qu t v mi th
nhng li c qu nhiu v mt th.
Khi Zarathustra ni th vi ngi g
lng cng nhng k c ngi g lm
k pht ngn v thng ngn, hn quay v
m mn v bo vi s bt mn in
m trong lng:
Hi cc bn, tht ra, ta bc i gia
loi ngi m nh bc i gia nhng
mnh vn, nhng chi th ca con ngi.
i vi mt ta, qu l iu khng khip
v cng khi nhn thy nhng con ngi b
v tan, b phn tn nh trn mt bi
chin trng hay mt l st sinh.
Du c chy trn t hin ti n qu kh,
mt ta vn lun lun nhn thy cng mt

iu: nhng mnh vn, nhng chi th,


nhng s ngu nhin khng khip, nhng chng ni no c con ngi c.
Hi cc bn! Than i! i vi ta, hin
ti v qu kh trn mt t u l nhng
iu nht thit khng th no chu ng
ni; v ta chng th sng c nu ta
khng l mt k tin tri thu th thy r
ci g nht nh phi xy n trong tng
lai.
K thu th, k c mun, k sng to, l
chnh tng lai v l chic cu bc v
tng lai, hi i, cng l mt k tn
tt ng trn cu: Zarathustra l tt c
nhng th .
V cc ngi na, cc ngi thng
t hi: Zarathustra l g i vi chng
ta? Chng ta s gi hn nh th no?

V, cng nh ta, cc ngi tr li


bng nhng cu hi.
Zarathustra l k ha hn hay k tu
thnh? K chinh phc hay ngi k tha?
Ma Thu hay li cy? Mt y s hay mt
ngi c cha lnh bnh?
Hn l thi s hay k chn thc? K gii
phng hay ngi ch ng? Ngi thin
ho hay k c c?
Ta bc i gia loi ngi nh bc i
gia nhng mnh vn ca tng lai:
tng lai m ta h thy.
V tt c nhng g cu to, hnh dung,
u ch nhm mc tiu quy t, hp nht
li trong mt t hp duy nht tt c
nhng g ang l mnh vn v n ng v
ngu nhin!
Lm sao ta c th chu ng ni s kin

mnh l ngi cho c, nu con ngi


khng ng thi l thi s, l k tin on
n ng v k cu chuc s ngu nhin?
Cu thot tt c nhng g tri qua,
chuyn ha tt c nhng ci xy ra
thnh y l ci ta c mun: ch
iu ta mi gi l s cu chuc!
ch - y l tn gi ca k gii phng
v k mang n nim vui. y chnh l
iu ta rao ging cho cc ngi, hi cc
bn! Nhng cc ngi cng nn hc c
iu ny: chnh t thn ch cng cn b
t tng giam cm.
ch l k gii phng; nhng tn ca k
xing xch ngay chnh k gii phng l
g?
y l tn ca s nghin rng v ni u
su b mt nht ca ch: y l

chuyn qua. Bt lc i vi tt c
nhng g c thc hin, ch l mt
khn gi c c i vi tt c nhng g
xy ra.
ch khng th no c mun hnh ng
ngc dng thi gian; ch khng th
ph v thi gian v s tham mun ca
thi gian: y l ni bun su c n
nht ca ch.
ch l k gii phng; nhng ch
tr nh lm g t gii phng khi ni
bun su v ch nho ngc t ca
mnh?
Nh vy, ch c tnh cch gii phng
bin thnh k bt lng gy au kh,
v ch tr th tt c nhng g c th
chu ng au kh, v ch khng th tr
lui li sau c.

iu , vng, ch iu mi l s
phc th: ni on cu ca ch i vi
thi gian v Ci qua ca thi gian.
Thc ra, c mt cn in cung v i
trong ch chng ta; v i vi mi
ngi, qu l mt li nguyn ra khi cn
in cung hc hi tr thnh tinh
thn.
Tinh thn tr th phc hn: hi cc bn,
t trc n nay, y chnh l hnh thc
cao ng nht ca s suy tng con
ngi; v ni no c s au kh, ni
ngi ta lun lun mun c s trng
pht.
Trng pht, l tn m s tr th t
dng gi mnh: vi mt t ng gi tr,
n to nn mt thc an bnh.
V ni k khi tm c mun, c s au

kh, bi l y khng th c mun tr lui


li sau, - cho nn chnh ch cng ton
th i sng phi l mt s trng pht.
V m my ny k tip m my khc
nng trn tinh thn: cho n khi sau
cng, cn in cung rao ging rng:
Mi s u tri qua, chnh v vy mi
s ng tri qua.
V c nh lut bo rng thi gian ngn
ngu nhai nut chnh nhng a con rut
tht ca mnh, nh lut y chnh l cng
l: cn in cung rao ging nh
th.
S vt c phi tr trn mt o
c da theo quyn li v s trng pht.
Hi i! u l s gii thot khi dng
sng ca nhng s vt v khi s trng
pht, phi hin sinh? Cn in cung

ni nh th.
C th no c s cu ri nu c mt
quyn vnh cu? Hi i! Ta khng th
nng ni tng tn l Ci xy ra:
v th, tt c mi hnh pht cng phi
vnh cu. Cn in cung ni nh
th.
Chng hnh ng no c th b hy
hoi: lm th no hnh ng li b tiu
tr bi hnh pht cho c? iu ny,
vng, chnh iu ny l iu c tnh cht
vnh cu trong s trng pht gi l cuc
hin sinh: cuc hin sinh ch c th vnh
vin tr thnh mt chui nhng hnh
ng v nhng ti li sai lm.
Tr phi cui cng ch t gii phng
chnh mnh, v tr phi ch tr thnh
phi--ch: nhng, hi cc bn, cc bn

bit r ng ngn ca cn in cung


ny ri!
Ta dn cc bn i xa nhng ng ngn
khi ta dy cc bn rng: ch l
sng to.
Tt c nhng g xy ra, hon
tt u l mnh vn, n ng v l s
ngu nhin tn bo, - cho n khi ch
sng to thm vo: Nhng, y chnh l
iu ta c mun.
- Mi cho n khi ch sng to thm
vo: Nhng y chnh l iu ta ang
c mun! y chnh l iu ta s c
mun!
Nhng ch y c bao gi ni th
cha? V khi no n s ni? ch
c tho g ra khi cn in cung ca
n cha?

ch tr thnh k cu chuc v k
mang li nim vui cho chnh mnh cha?
ch tp qun i tinh thn phc th
cng tt c nhng s nghin rng gin d
cha?
V ai l k dy cho ch ha gii vi
thi gian v mt ci g cao c tt vi
hn tt c mi s ha gii?
ch, tc l ch cng lc, phi c
mun mt ci g cao xa hn l s ha
gii, - nhng ch lm th no t n
y c? Ai l k s dy cho ch c
mun ngc dng thi gian?
Nhng ni n y, t nhin Zarathustra
ngng li, nh k ang b ni kinh hong
ti thng v chp. Vi i mt khip
hi tht thn, hn nhn cc mn ; tia

nhn hn nh mt mi tn xuyn thu


nhng tng v hu ca h.[1]
Nhng mt lc sau, Zarathustra li bt
ci v ni tip, lng du li:
Tht kh m sng gia loi ngi, bi
v rt kh gi c im lng. Nht l i
vi mt k ba hoa.
Zarathustra ni nh th. Nhng ngi
g lng nghe tt c cu chuyn, tay
che ly mt; khi y nghe Zarathustra ci,
y a mt nhn ln, t m, v chm ri
bo:
Ti sao Zarathustra li ni vi chng ta
khc vi nhng g ng ta ni vi cc
mn ?[2]
Zarathustra p: No c g ng ngc
nhin u? Vi nhng ngi g, ta c th
ni bng ging iu g![3]

c ri, - ngi g bo. V vi cc


mn , ngi ta c th tit l nhng b
mt ca tng phi.
Nhng ti sao Zarathustra li ni vi cc
mn khc vi nhng g Zarathustra t
ni vi chnh mnh?
[1] nhng tng v hu : Gedanken
und Hintergedanken, bn Vit ng v
Php ng din t gn hn bn Anh ng
trc li chi ch ny.
[2] Vi nhng ngi g, ta c th ni
bng ging iu g, Bucklichte: ngi
g; bucklicht reden: ni nghing ni
nga, ni tri li. Bn Vit ng khng
chuyn c li chi ch ny din t
c hai ngha cng mt lc.
[3] Mi mun nhn thu tt c nhng l l

cng cn vn s , Grund v
Hintergrund. Grund va c ngha l nn
tng, va c ngha l l tnh, l l, y
su, nn chng ti dng ch l l v cn
.

V S E D CN TRNG
CA LOI NGI

Khng phi chiu cao, nhng chnh dc

thm mi l iu khng khip!


Dc thm ni ci nhn phng xung h
thm h khng, ni bn tay vi ln v
nhng nh cao. y chnh l ni qu tim
xao xuyn quay cung chng mt trc
ci ch lng din ca mnh.
Hi i! Hi cc bn, cc bn on ra
c ci ch lng din ca ta chng?
Bi v, y, y l dc thm v mi nguy
him ca ta: ci nhn ca ta phng o ln
nh cao trong khi bn tay ta mun bu
vu v gi thng bng - trong nhng vc
su.
Con ngi chnh l ni ch ta bu cht
vo, ta b buc vo con ngi bng
nhng si xch, bi v ta b cun ht v
vi Siu nhn; bi l y l ch m ch
kia ca ta mun i n.

Chnh v th ta sng ui m gia loi


ngi, nh th ta khng nhn ra h;
cho bn tay ta ng mt hn c tin ni
ch nng ta vng vng.
Ta khng bit cc ngi, hi loi ngi:
s ti tm v s an i thng lun vy
ph quanh ta.
Ta ngi trc cnh cng, ph thn cho tt
c nhng k v li v ta hi: Ai mun
nh la ta?
S e d cn trng u tin y cht
ngi ca ta l c mnh b nh la,
khi b bt buc phi nghi k
phng nhng k la gt.
Hi i! Nu nghi ng con ngi, th con
ngi c th no lm chic neo neo
tri cu ca ta li? Ta rt d b chic cu
nhc bay ln cao tt tp.

S e d cn trng u tin chi phi vn


mnh ca ta l: phi nht thit ng e d
cn trng g c.
K no gia loi ngi khng mun cht
kht th phi hc ung trong tt c cc
th ly; k no mun cn trong sch gia
loi ngi, phi hc ra mt bng nc
bn.
y l li ta thng t nh an i
mnh: No, can m ln, hi tri tim gi
ci! Mi tht bi trong mt tai ng:
vy mi hy vui hng tai ng nh mt
hnh phc!
V y l s e d cn trng y cht
ngi, s e d cn trng th hai ca ta:
ta dung tha k hunh hoang khoc lc hn
l k kiu hnh t ph.
S hunh hoang khoc lc b xc phm

h chng l m ca mi bi kch?
Nhng ni no lng kiu hnh b tn
thng, ni mc ln ci g cn tt p
hn.
Mun cuc i c p khi ta nhn, v
kch i phi c din cho xut sc,
mun th cn phi c nhng kch s xut
thn.
Ta thy tt c nhng k hunh hoang
khoc lc u l nhng kch s i ti: h
din xut v mun thin h a thch nhn
h, - trn vn tinh thn h tp trung vo
mun .
H t din kch, t by t ra chnh
mnh: bn cnh h, ta thch nhn cuc
i, - iu cha ta khi chng bun
su u ut.
Chnh v th, ta dung th nhng k hunh

hoang khoc lc bi h l nhng y s cho


ni bun su ca ta, v v h buc cht ta
vo vi con ngi nh vo mt v kch.
Li na: ai m o lng c tt c
chiu su ca lng khim tn ni nhng
con ngi hunh hoang khoc lc? Ta
yu mn k hunh hoang khoc lc v ta
thng hi hn v lng khim tn ca
hn.
Hn mun hc hi ni cc ngi tin
tng vo chnh bn thn mnh; hn t
nui dng bng tia nhn ca cc ngi,
hn n nhn li ngi ca t bn tay ca
cc ngi.
Hn thch tin vo nhng s di tr ca
cc ngi, ngay khi cc ngi ni di
kho lo v hn: bi v tn y lng, hn
th di t hi: Ta l ai?

Nu c hnh chn chnh l c hnh


khng t bit mnh, th k hunh hoang
khoc lc ng l k khng bit n s
khim tn ca mnh!
y l s e d cn trng th ba y cht
ngi ca ta: ta khng cho s nht
nht ca cc ngi ph hng ci cnh
tng khi ta nhn thy nhng k c c.
Ta rt hoan h c nhn thy nhng php
mu bng n do mt mt tri bc la:
nhng con h, nhng cy c v nhng
con rn rung chung.
Ngay gia loi ngi cng c nhng sn
phm ca mt tri bc la, v cng c
nhng iu k tuyt ni nhng k c c.
Qu tht, nh nhng k hin trit nht
trong cc ngi khng hon ton hin
trit theo mt ta nhn, cng th, ta tm

thy s c c ca loi ngi bn


di thanh danh h.
V ta thng lc u t hi: ti sao cc
ngi cn rung chung na th, hi
nhng con rn eo chung?
Thc ra, c mt tng lai, ngay c cho
s c, v bui ng thin bc la nht hy
cn cha c con ngi khm ph ra.
C bit bao nhiu iu hm nay ngi ta
gi l c c tn t nht, nhng tht ra
chng ch vn vn rng chng mi hai
b v ko di chng ba thng! Nhng ri
mt ngy kia, nhng con rng v i hn
s n vi trn gian.
Bi v mun cho Siu nhn c con rng
ca mnh, con Siu long xng ng vi
hn, th cn phi c nhiu mt tri t
la ri m khu rng hoang m t!

Trc tin, nhng con mo ca cc


ngi phi bin thnh nhng con h v
nhng con cc mang nc c phi bin
thnh nhng con c su: tay th sn thin
x phi thc hin mt chuyn i sn ngon
lnh.
Thc vy, hi nhng k cng chnh v
nhng con ngi thin ho! Ni cc
ngi, c nhiu s vic ng bun ci,
trc ht l ni s hi ca cc ngi i
vi ci m t trc ti gi c gi
l qu d!
Linh hn cc ngi qu xa cch vi mi
s cao i hng v, n Siu nhn s
lm cc ngi hong s v lng tt ca
hn!
V cc ngi na, nhng nh hin trit
v hc gi, cc ngi s chy trn trc

mt tri bc la ca Tr hu, ni m
Siu nhn hn hoan tm m trn trung
trong !
Cc ngi na, nhng con ngi thng
ng mt ta gp thy! y l ni nghi
ng ca ta i vi cc ngi v n ci
thm kn ca ta: ta on rng cc ngi
s xem Siu nhn ca ta l qu d!
Hi i! Ta chn ngn nhng con
ngi thng ng ny ri, ta mi mt
vi nhng k cao thng nht trong bn
h: ta ny sinh kht vng leo ln tn
chiu cao ca h, leo ln cao mi, xa
tt vi h, hng v Siu nhn.
Ta rng mnh run ry khi nhn thy nhng
k cao thng nht trong bn h trn
trung: lc by gi ta mc cnh bay
i ch khc, hng v nhng tng lai

xa tt m khi.
Hng v nhng tng lai xa tt, hng
v nhng phng Nam tn cng Nam,
xa vi hn bt c nh ngh s no
tng m mng n: ni cc thn linh u
h thn v mi th y phc trn ngi!
Nhng, ta mun nhn thy cc ngi gi
trang, cc ngi, hi loi ngi, hi
nhng anh em v nhng k lng ging
thn cn ta, ta mun nhn thy cc ngi
gi trang, v trang im le lot v
hunh hoang khoc lc v trang nghim
ng n, hi cc ngi nhng con
ngi thin ho v nhng k cng
chnh!
V ta cng mun ha trang mang mt n
ngi gia cc ngi xt on sai lm
cc ngi v t xt on sai lm

chnh mnh: v y l s e d cn trng


ti hu y cht ngi ca ta.
Zarathustra ni nh th.

GI PHT IM LNG NHT

Hi cc bn, vic g xy n cho ta?


Cc bn nhn thy ta b ri lon, b x
y xa vi, vng phc du lng chng
mun, v sn sng b i, - hi i! B i

xa bit cc bn.
, mt ln na Zarathustra li phi quay
tr v trong ni c n, nhng ln ny
con gu quay tr v hang ng m lng
chng c vui!
Chuyn g xy n cho ta? Ai ban
cho ta lnh ? Hi i! C nng tnh
nhn gin d ca ta i hi nh th,
nng ng li cng ta. Ta cha tng
bao gi ni tn nng cho cc bn bit
sao?
Hm qua, khi chiu xung, gi pht im
lng nht ca ta ln ting vi ta: y
chnh l tn c nng tnh nhn kinh khng
ca ta.
V y l nhng g xy ra, - bi v ta
phi ni ht tt c cho cc bn nghe,
tim cc bn ng nhn tm vi k b ra

i vi v!
Cc bn c bit ni kinh hong ca k
thip ng?
Hn rng mnh n lnh ton thn, v cm
thy mt t li trt tan bay v mng m
khi u.
Ta ni cho cc bn iu ny bng n d:
hm qua, vo gi pht im lng nht, mt
t li trt di chn ta; v gic
mng khi u.
Chic kim ng h x dch, chic ng
h ca i ta ngng p, cha bao gi ta
cm nghe mt s im lng tch mch nh
th chung quanh ta, n lng ta hong
s.
Thnh lnh, ta nghe nh c mt ging g
ln ting khng li: Mi bit r iu
m, Zarathustra.

Khi nghe ting th tho , ta bt ku


ln v kinh hong, mu dn ngc ht ln
mt ta, nhng ta vn im lng.
Lc by gi, ting li thong nh
khng li: Mi bit r iu m,
Zarathustra, nhng mi li khng ni!
Sau cng, ta nh tr li, vi dng iu
thch : , ta bit , nhng ta khng
mun ni ra!
Lc by gi, ting ni li thong nh
khng li: Mi khng mun , hi
Zarathustra? Tht th chng? Mi ng n
trn ng sau dng iu thch y!
V ta, ta bt khc nc n run ry nh mt
a tr v bo: Hi i! Ta mun lm,
nhng lm th no ta c th ni ra c?
Hy x min cho ta vic y! y l mt
vic vt qu sc ta!

Lc by gi, ging vang vng khng


li: S g bn thn mi, hi Zarathustra?
Hy tht ra li ca mnh ri v vn tan
thy!
Ta tr li: Hi i! y c phi l li
ca ta chng? Ta l ai? Ta ch i mt
k xng ng hn na; k m ta cng
khng xng c p v chnh mnh vo
k y.
Lc by gi, ting vang vng khng
li: S g bn thn mi? Mi hy cn cha
khim cung, lng khim cung mang
lp da cng rn nht.
V ta tr li: C g m lp da ca
lng khim cung ta cha tng chu ng
u! Ta c ng di chn nh cao ta:
chiu cao ca nhng nh cao ta cao
vt ngn no? Cha tng c k no ni

cho ta nghe iu y. Nhng ta bit rt r


nhng thung lng ca ta.
Lc by gi, ting li vng vng
khng li: , hi Zarathustra, k no
phi di chuyn nhng ngn ni th cng
phi di chuyn nhng thung lng v
nhng min su.
V ta tr li: Li ca ta hy cn cha
di chuyn c nhng ngn ni v
nhng g ta rao ging cha n c qu
tim loi ngi. Qu tht l ta n vi
loi ngi, nhng ta hy cn cha n
c vi h.
Lc by gi, ging thoang thong
khng li: Mi c bit chng? Git
sng ri trn c ban m vo gi pht
im lng nht.
V ta tr li: Bn chng ch giu ta khi

ta khm ph v bc i theo con


ng ring ca mnh; thc ra, lc y
chn ta run ry.
V bn chng bo vi ta iu ny:
Mi chng cn bit n con ng na,
v by gi mi li chng bit n c
chuyn bc i!
Lc by gi, ting li vng vng
khng li: C s g nhng li ch giu
ca bn chng! Mi l k hc qun i
s vng phc: gi y mi phi ban lnh
ch huy.
Mi h khng bit k c tt c mi
ngi cn thit nht ? y l k ban
lnh ch huy nhng s vic v i.
Thnh tu nhng s vic v i l iu
kh khn, nhng v vn kh khn hn
na l ban lnh i tr nhng s vic v

i.
V y l li lm khng th no tha th
c ca mi: mi c quyn lc, nhng mi
li khng mun thng ng tr v.
Ta tr li: Ta thiu ting rng ca
con mnh s ra lnh.
Lc by gi, ting li thoang thong
bn ta nh mt ging th tho: Chnh
nhng li l im lng nht mi mang li
bo t. Chnh nhng t tng n nh
nhng trn bc chn b cu mi iu
ng th gii.
, hi Zarathustra, mi phi bc i nh
bng ma ca nhng g s xy n mt
ngy gn y, mi s ban lnh thng tr
nh th, v trong khi ban lnh thng ng,
mi l k i tin phong dn o.
Ta tr li: Ta xu h.

Lc by gi, ging ni li vang vng


khng li: Mi phi tr li lm tr th
v khng xu h.
Mi hy cn mang gi lng kiu hnh ca
tui tr trong lng, mi ch c c tui
tr qu mun mng: nhng k no mun
tr thnh tr th th cng phi vt thng
tui tr ca mnh.
V ta mc tng trm t mt hi lu vi
tm thn run ry. Sau cng, ta vn lp li
cu tr li u tin: Ta khng mun.
Lc by gi, chung quanh ta nh bng n
mt trng ci. Hi i! Chui ci y
x nt lng ta v xuyn thng tim ta!
V ln cui cng, ting li vang vng
bn ta: , hi Zarathustra, hoa qu ca
mi chn mui, nhng mi li cha chn
mui cho nhng hoa qu ca mi!

Vy th mt ln na mi phi quay tr vo
trong ni c n, s cng rn ca mi
c du dng thm na.
V chung quanh ta li ni ln mt trng
ci v nhng bc chn xo xc chy
trn; ri th chung quanh ta l mt s im
lng trng trng. Nhng lc by gi ta
nm dui di trn t, m hi v ra y
thn th.
Gi y, cc bn nghe ht mi chuyn
v cc bn bit v sao ta li phi quay
tr v trong ni c n. Hi cc bn, ta
chng h giu gim cc bn iu g.
Nhng cc bn cng hc bit c t
ming ta ai l k lng l kn o nht
loi ngi - k vn hng c mun mnh
l nh th!
Hi cc bn, hy cn mt iu na ta

mun by t cng cc bn, hy cn mt


iu na ta mun ban cho cc bn. Ti
sao ta khng ban n cho cc bn
trc y? Ta l mt k bn xn keo kit
chng?
Nhng khi Zarathustra tht ra nhng li
ny, ni au n t nhin v chp ly
hn trc ngh rng mnh sp phi la
b nhng bn b, n ni hn a ln
khc nc n; v chng ai c th an i
lm hn ngui khuy. Ri trong m ti,
hn mt mnh b i bin bit, b li ng
sau nhng bn hu.

PHN TH BA

Cc ngi nhn ln cao khi cc ngi


kht vng s thng tin. Cn ta, ta ci
nhn xung thp bi v ta ln n
chn cao vi m tuyt.
Ai trong cc ngi c th ci ngt khi
c nng ln trn nhng nh cao?
K no leo ln nhng ngn ni cao
nht u bt ci v tt c nhng bi
kch gi to hay c thc.

Zarathustra, V c v Vit

K LANG THANG PHIU BT

m na khuya khi Zarathustra bt


u ln ng trn nh ni cao ca
hi o sng sm hm sau c th sang
n b bn kia, y chnh l ni hn
mun cp bn. y c mt hi cng
thun li m nhng tu b ngoi quc
thch bung neo; cc tu b ny ch

nhng dn c vng o Vnh Phc


mun vt bin. Th nhng, trong khi
leo qua ngn ni, dc ng tm tr
Zarathustra c ngh n v vn nhng
chuyn l hnh c n m hn thc
hin trong thi thanh xun. V bit bao l
qu ni, bit bao l chm ngn cng
chp nh hn vt qua.
Ta l mt khch l hnh phiu bt, mt
tay tro ni, Zarathustra t nh lng, ta
khng thch nhng ng bng v ta thy
rng ta khng th bt ng mt thi gian
lu c.
Bt k s mnh ta l g, bt lun nhng
cuc phiu lu no ang ch i ta, ta
vn lun lun thy l mt cuc l
hnh, mt chuyn ng sn: rt cuc th
mi ngi ch sng iu m h cu mang

sn trong t thn.
qua ri nhng thi ta c th ph mc
s vic cho may ri, v cn c g c th
xy n vi ta m li khng sn thuc
v ta?
N ch vic quay tr v thi, v sau cng
n tr v vi ta, ci bn ng ring t ca
ta cng nhng thnh phn ca chnh n
m t lu ngoi quc, phn tn gia
tt c nhng s vic v nhng tnh c,
ngu nh.
Ta cn bit mt iu ny na: gi y ta
ang ng trc nh cao cui cng ca
i ta, ta ang ng trc iu b
tch xa khi ta trong mt khong thi
gian di lu vi vi. Than i! Ta phi
leo qua con ng nhiu kh him tr
nht ca ta! Hi i! Ta bt u cuc

l hnh c c nht ca ta!


Nhng bt lun k no thuc dng ging
ca ta cng u khng trnh khi gi
pht , gi pht ln ting bo: Ch gi
y mi mi theo con ng cao nh ca
mi! nh cao v h thm ha ln vo
nhau!
Mi ang bc i trn con ng cao i
ca mi: gi y nhng g t trc n
nay l mi nguy him ti hu ca mi th
by gi li tr thnh ni n nu ti
thng cho mi.
Mi ang bc i trn con ng cao i
ca mi: gi y lng can m v song
ca mi l cm nhn rng ng sau mi
chng cn con ng no na!
Mi ang bc i trn con ng cao i
ca mi: y chng ai cn ln lt theo

ui mi! Chnh nhng bc chn mi


xa sch con ng ng sau, bn trn
con ng vit nn dng ch: Bt
kh.
V nu t y tr i mi khng c c
chic thang no th mi phi bit leo vt
ln khi u mnh: mi cn mun lm th
no khc hn na, leo ln cao hn?
Leo ln u mi, vt qua bn kia, bn
trn ci lng ring t ca mi! Lc y
iu m du nht i vi mi s tr thnh
cay ng nht.
K no c mi s st e d th rt li s
s st e d thi qu s lm hn mang
bnh. Phc thay cho nhng g lm thnh
cng rn! Ta khng ca tng nhng x
min trn lan b nng mt ngt.
Mun thy nhiu th th phi tp a

mt nhn ra ngoi mnh - s cng rn


tn bo y cn thit cho tt c nhng k
no leo ni.
Song k no i tm tri thc vi i mt
l liu h hnh th lm th no hn c th
nhn c g khc hn l nhng l l cn
ct?
Nhng cn mi, hi Zarathustra! Mi mun
nhn thu tt c nhng l l cng cn
vn s:[1] vy th mi phi t vt ln
chnh mnh, - vt ln cao hn, cao tt
n tn ch m ngay c nhng v sao
cng cn nm la bn di mi!
Vng! T trn cao nhn xung chnh mnh
v c nhng v sao ca mnh na: ch
iu vi ta mi l nh cao, iu
vi ta vn l nh cao ti hu phi vt
qua!

Zarathustra t nh nh th trong khi vt


ni v an i lng mnh bng nhng chm
ngn cng rn, bi v tim hn b tn
thng tan nt hn bao gi ht. Khi hn
ln n nh cao ca hi o, hn nhn
thy mt bin pha bn kia tri di trc
mt: lc by gi, hn ng lng yn v
cm nn khng li trong mt lc lu.
Nhng trn nh cao ny, m th lnh
lo v trong sng v y nhng v sao
nhp nhnh.
Sau cng, Zarathustra bun b nh lng:
Ta nhn ra s phn ca ta ri. No!
Ta sn sng. Ni c n ti hu ca ta
va mi khi u.
Hi i! Hi bin c bun thm en ngm
bn di ta. , hi ni bt mn ti en

khuya khot! , s mnh; , bin c!


Chnh mi l ni chn ta phi hng v.
Ta ang ng trc nh ni cao nht v
cuc l hnh bin bit nht i ta: chnh
v th ta phi i xung, i xung tht su
nh ta cha bao gi ln cao nh th.
Ln xung tht su trong au kh nh ta
cha tng bao gi ln xung, n tn ln
sng ti en su kh nht! S mnh ca
ta mun nh th! c ri! Ta sn
sng.
Nhng ngn ni cao nht pht sinh t
u? Xa kia ta hi nh th. Lc by
gi, ta hc bit c rng nhng ngn
ni cao nht xut sinh t bin c.
n tch c ghi hn trn nhng tng
v nhng chm cao ng dng. Chnh
t chn thp nht l ni m ch cao nht

t n nh cao ca mnh.
Zarathustra ni nh th trn nh ni
cao ni kh tri but lnh; nhng khi hn
tin n gn bin v sau cng ch cn
mnh hn ch v n chic gia nhng
tng ngm l nh, hn li cm thy
mt mi v con ng ca mnh v lng
hn trn y kht vng hn bao gi ht.
Vn s u hy cn ng yn, - hn bo.
Ngay c bin c cng yn ng. Con mt
k l m mng m ng ca bin c nhn
v ta.
Nhng hi th ca bin c th nng m,
ta cm nhn c iu . V ta cng
cm bit c rng bin c ang nm
mng. Trong khi nm mng, bin c tr
mnh ln ln trn nhng gi tng chai

cng.
Hy lng nghe! Hy lng nghe! Nhng
hoi nim xu xa lm bin tht ra nhng
li rn xit! Hoc gi l nhng im
triu bt tng?
Hi i! Ta su thm cng mi, hi con
qui vt u ti, v ta li th ght chnh
mnh v mi.
Hi i! Sao tay ta li khng c sc
mnh? Qu thc, ta mun gii thot mi ra
khi nhng gic mng xu g!
Trong khi ni nh th, Zarathustra bt
ci v chnh mnh vi tc lng u hoi
cay ng.
Hn bo: Sao! Zarathustra! Mi li cn
mun ca ht nhng li v v bin c?
Hi i! Hi Zarathustra, hi thng in

m y lng t i, say m tn cn? Nhng


m bao gi th mi cng vn nh th :
mi lun lun thn i tin n gn nhng
s vt khng khip.
Mi mun vut ve tt c nhng con qui
vt. Mt thong hi th nng m, mt t
lng mm chung quanh nhng vut sc:
ch cn nh th l mi lp tc thng yu
v li cun v vi mnh!
Tnh yu l mi nguy him ca con
ngi c n mt bng; tnh yu i vi
vn s min l chng sng ng! Tht
vy, cn in cung v lng khim tn
nhn nhng ca ta trong tnh yu c mt
v g ng bun ci!
Zarathustra ni nh th v hn li bt
ci mt ln na; nhng va khi y hn

vt ngh n nhng bn b b b ri, v


nh th phm ti vi h trong t
tng, hn li vt ni gin vi chnh
mnh v nhng t tng ca mnh. V
lin , trong khi vn cn ci,
Zarathustra li bt khc: - hn khc u
hoi cay ng v gin d v hi tic trin
min.
[1] Mi mun nhn thu tt c nhng l l
cng cn vn s, Grund v
Hintergrund. Grund va c ngha l nn
tng, va c ngha l l tnh, l l, y
su, nn chng ti dng ch l l v cn
.

V O TNG V N NG
1
Trong m thy th, khi bit rng
Zarathustra ang c mt trn tu - bi v
cng xung tu vi hn, c mt ngi
dn qun o Vnh Phc - th thin h t
m ch i nn nao. Song Zarathustra im
lng sut hai ngy lin, lnh lng cm nn
trong ni u su, chng h p tr nhng
ci nhn v nhng cu cht vn. Tuy

nhin, vo bui chiu ngy th hai,


Zarathustra li khai m thnh quan, lng
nghe tuy vn cn im lm cm nn: bi v
trn con tu n t chn vin phng i
n v cn mun lt sng xa vi hn
na, ngi ta c th nghe c nhiu s
vic d k nguy him. M Zarathustra li
l bn thn ca tt c nhng k l hnh
phiu bt, nhng ngi thch sng gia
lng nguy him. V ka! V mi lng tai
nghe, sau cng ming li ca hn
nhch ng v khi bng gi trong lng
hn tan i - hn khi s ni nh th ny:
Vi cc bn, l nhng k kim tm gan
gc, nhng nh thm him, v tt c
nhng k bng vt nhng trng khi d
di di nhng cnh bum phng cng
gio hot.

Vi cc bn, l nhng k m m n ng,


ngy ngt nh sng nht m phiu lng,
nhng k tm hn mnh b cun ht v
nhng ting so vi vu trong mi ln nc
xoy phnh la:
- Bi v cc bn khng mun s song
si dy dn o bng bn tay e d s st;
v bt c ni no cc bn c th c
on tin tri, cc bn u ght phi a
ra kt lun.
Ring vi cc bn m thi, ta xin k li
n ng m ta nhn thy, o tng ca
con ngi c c khn cng.
Va mi y, ta u su bc i trong
nh hong hn nht nht, khun mt ti
tm khc lit, i mi mm cht. Hn
mt mt tri tt lm vi ta.
Mt no ng nht mc i ln, i ln

mi xuyn qua nhng m l nh, mt


no ng d tn v c n khng mun
dung cha c cy bi rm, mt con
ng ni nghin rt ln di bc chn
ta thch thc.
Cm lng lm l, ta bc i ln mi trn
ting rt mnh giu ct ca si , bn
chn ta gim nt nhng vin trn trn
trt, c gng i ln, ln mi.
Ln cao hn, cao hn na: - bn chn ta
thch ci tinh thn sa try c mun li
cun n xung min su, xung h thm,
Tinh thn Tr n Nng n, con qu v k
th truyn kip ca ta.
Ln cao hn na, - mc d n ngi
nng trn thn ta, ci tinh thn tr tr nng
n, na ln tt, na chut ch, qu qut
v xui khin qut qu t cng, c lin

min rt ch vo tai ta, c rt mi vo


no cn ta, tng git tng git, nhng t
tng ch.
Hi Zarathustra! N th tho tng ting
vi ging iu giu ct, hi Zarathustra,
vin ca tr hu hin minh! Ngi
tung cao v ngn, - nhng mi vin
tung ln bao gi cng phi ri rt xung!
Hi Zarathustra! Vin ca Hin minh
Tr hu, vin tung ln tri nm v
nhng v sao! Chnh t thn ngi c
ngi tung vt ln cao nh th , nhng mi vin tung ln bao gi cng
phi ri rng xung!
Ngi t kt ti bn thn, ngi t nm
chnh ngi: Hi Zarathustra! Ngi
qung nm vin ln tht cao, nhng
ri vin s rt xung u ngi!

Ni nh th xong, thng ln im ting; v


s im lng ca n ko di trin min n
ni ta b p nng n ngp th; nh th,
khi ngi ta l i bng, th tht ra ngi
ta cn c n hn l khi mt mnh mt
bng!
Ta bc ln, bc ln mi, m mng,
trm mc, - nhng mi s cng nn ta
ngt th. Ta ging nh mt ngi bnh b
ni au n giy v mt mi, v mt c
mng li hn thc dy khi gic ng u
tin.
Tuy nhin, trong ta vn cn c mt ci g
m ta gi l lng can m: chnh n
dp tt mi chn nn r ri trong lng
ta t trc n nay. Lng can m y
cui cng khin ta dng chn ln ting:
Hi thng ln! Ta vi mi hy sc! Ta

hoc mi phi c mt ngi cht!


V lng can m chnh l k st hi tuyt
vi nht, - lng can m xung trn tn
cng: bi v trong mi cuc tn cng u
c nhng hi kn thc qun vang di.
M con ngi l con vt can m nht,
chnh v th n chin thng mi con
vt. Trong hi kn xung trn, con ngi
vt qua mi thng kh iu linh;
nhng s thng kh ca con ngi l ni
thng kh su thm trin min nht.
Lng can m cng git cht ni chong
vng kinh hong bn b h thm: v
u m con ngi li chng bn b h
thm? Ch cn a mt nhn ng thi, h
chng pht hin trng trng nhng h
thm quanh mnh?
Lng can m l k st hi siu tuyt;

lng can m cng git lun lng xt


thng ln mn. M xt thng ln mn
l h thm su xa nht: cng nhn su vo
s sng, con ngi cng nhn su thm
vo trong thng kh.
Nhng lng can m l k st hi tuyt
vi, lng can m xung trn tn cng:
cui cng n tiu dit c s cht, v n
ln ting: Sao? Cuc sng l th
sao? No! Ta hy bt u tr li!
M, trong mt chm ngn nh th, c rt
nhiu hi kn xung trn ro vang. K no
c tai, th hy nghe ra!
2

Dng li thi, thng ln! - ta bo. Hai ta

hy u sc! Hoc ta hoc mi phi c


mt ngi cht! Nhng trong hai a, ta
l k mnh nht: - mi khng bit c t
tng su thm nht ca ta! T tng y,
mi khng th no mang vc gnh chu
ni!
Lc by gi xy ra chuyn lm thn th
ta nh nhng hn: thng ln nhy vt khi
vai ta, thng ln l lng th l! V n
ngi chm hm trn mt tng trc
mt ta. Nhng ngay ti ch hai chng ta
dng chn, dng nh ngu nhin m c
mt tr quan.
Hy nhn tr quan kia, hi thng ln, ta tip li. N c hai mt. Hai no
ng giao ng gp g nhau ti y, hai
no ng m t trc n gi chng h
c ai i n tn cng c.

Ci con ng di chy li tr li pha


sau kia, n di mt mi mi thin thu; v
ci con ng di phng thng ti trc,
n cng l mt thin thu vnh vin khc
na!
Hai con ng vin tuyt y bc b
nhau, va chm nhau. V chnh ni y,
ti tr quan ny, l ni hai con ng
giao ng. Tn ca tr quan c ghi
m trn kia, l: khonh khc tu du.
Nhng nu c ngi bc i theo mt
trong hai con ng - i xa, xa vi
mi mi, th hi thng ln, my c ngh
rng hai con ng n s cn i khng,
tr kh nhau mi mi chng?
Thng ln th tho mt cch khinh mit:
Mi ci g thng u di tr h o. Mi
chn l u cong cong, ngay c thi gian

cng l mt vng trn.


Ta bng bng la gin: Tinh thn nng
n tr n kia i! My ng nhn s vic
n gin qu i nh th! Bng khng,
hi thng tht chn c nhc, ta s b my
ngi li y, - v my ng nn qun
rng chnh ta cng my ln n nh
cao ny.
My hy xem xt k khonh khc tu du
ny! - ta tip tc. T tr quan khonh
khc hin ti, mt con ng min vin
thin thu phng li li pha sau: ng
sau chng ta c mt thin thu vnh vin.
Mi s vt bit chy h chng tng bng
qua ng ? Mi s vt c th xy ra,
h chng phi l tng xy ra, hon
tt, tri qua thnh qu kh?
V nu mi s ang hin th by gi,

tng c phen hin th, th hi thng ln,


my ngh sao v ci khonh khc tu du
ny? C tr quan ny h chng phi
tng hin th trc kia?
V mi s h chng vng vn tng
lin trng ip vi nhau n ni ci
khonh khc tu du ny ang li ko theo
sau mnh tt c nhng s vic tng lai?
V nh th, li ko theo c chnh mnh?
Bi v mi s vt bit chy h chng
phi l ti hi i li mt ln na ci con
ng vin tuyt ang phng ln kia!
V ci con nhn ang chm chp b di
nh trng, v ngay c nh trng ny na,
v ta v ngi ang gp g nhau di tr
quan ny, th tho ni v nhng s vic
thin thu vnh cu, h chng phi l ht
thy chng ta u tng hin th c

ni y?
Chng ta h chng phi quy hi v chy
tr li mt ln na trn con ng trc
mt ang phng ln cao, con ng vin
tuyt m u kia, - h chng phi l chng
ta phi vnh vin quy hi trm lun tr
li?
Ta ni nh th, v vi ging cng lc
cng thp hn, bi l ta m ra s hi
chnh t tng v nhng hu ca ta.
Lc by gi, bt thnh lnh ta nghe mt
con ch tru rng bn cnh hai ngi.
Ta bao gi tng nghe mt con ch tru
rng nh vy? Nhng tng ca ta git
li, gng cng nh li. , phi ri! Khi
ta cn b, vo ci tui th di xa xi:
Ta tng nghe mt con ch tru rng
thm thng nh th. V ta cng nhn

thy con ch y, lng l dng ngc,


ngng u, run ry gia m khuya thinh
lng v ngn, lc m ngay c nhng con
ch cng tin rng c ma qu i hoang.
n ni ta cm thng con ch y. Bi
v vng trng vng vc va nh ln pha
trn ngi nh, trong mt ni im lng lnh
tanh cht chc. Vng trng, chic a trn
rng la y, dng li trn mi nh nh
trn mt th ti sn xa l.
y chnh l iu khin con ch kinh
hong: bi v nhng con ch vn tin rng
c k trm v ma qu lang thang. V khi
nghe con ch tru vang tr li, th lng ta
li thng cm bi ngi.
Hi i! Thng ln v tr quan, con nhn
v nhng ting th tho m n, tt c
nhng th gi y tri dt chn

no? Ta nm mng chng? Ta va


thc gic? Ta t nhin thy mnh ng
ch v gia nhng tng man di
hoang liu, lc loi gia mu trng hoang
tch.
Nhng c mt ngi nm sng st
kia! V coi ka, con ch vng nhy, lng
l dng ngc, rn r than van; - gi y
khi nhn thy ta i n, con ch r vang
tr li, la go... Ta c bao gi tng nghe
mt con ch go la cu cu nh th ny
cha?[1]
V qu tht, ta chng bao gi thy mt
cnh no tng t cnh kia. Ta thy mt
g chn chin tr tui ang nm qun
qui, th kh kh, thn th co qup,
khun mt r ri, v mt con rn tr tr
en ngm ang lng thng ngoi ming

g.
Ta c bao gi nhn thy xit bao gh tm
kinh hong no nut trn mt khun mt
ngi! C l trong lc g mc t n say
ng, th con rn b ln vo trong vm
hng, v c nm l trong !
Ta bn a tay li con rn ra, nhng ch
lung cng! Chng th no rt con rn ra
khi c hng g mc t. Lc by gi c
ci g tht ln trong ci hn ta: Hy
cn! Cn i! Cn cho nt u con vt! Chnh nh vy, l ting tht ca lng
ta; kinh hong, th hn, gh tm, cm
thng, trn c thin c trong ta u bt
ku ln trong cng mt ting tht.
Hi cc bn gan l ang ng quanh ta,
hi cc bn phiu lu kim tm gan d,
d cc bn l ai mc lng, cc bn

xung tu bng vt qua i hi cha


ngi thm him vi tm bum phng
cng gio hot! Cc bn, nhng k vui
say n ng, cc bn hy on xem
ngha n ng ta nhn thy, v hy gii
thch cho ta nghe ci o tng ca con
ngi ti c c!
Bi v y l mt o tng v mt tin
tri: - biu tng g trong quang cnh ta
nhn thy? V k phi i n mt ngy
no l ai?
Ai l g mc t b con rn b ln vo c
hng? Ci con ngi m c hng s trn
ngp nhng g ti en khng khip nht,
con ngi l ai?
Lc by gi, tun theo ting ku khuyn
nh ca ta, mc t n h ming cn,
hn cn php mt ci! Hn nh u

con rn y ra xa, - v ng vt dy.


Lc by gi hn khng cn l ngi,
cng chng phi l mc t trc kia, hn bin dng ha thn, rng r ho
quang. Hn ct ting ci! Ta cha tng
bao gi nghe mt con ngi ci nh
hn trong ci i ny.
Hi cc anh em, ta nghe mt ting
ci lng lng, ting ci khng phi
ca mt con ngi. V gi y, mt kht
vng gm nhm hn ta, mt kht vng s
khng bao gi ngui tha.
Ni kht vng ting ci gm nhm
hn ta: , lm sao ta cn c th cam chu
sng! V lm sao ta cn c th cam
chu cht i c na, by gi!
Zarathustra ni nh th.

[1] Ta c bao gi tng nghe mt con


ch go la cu cu nh th ny cha:
ging vi mt cnh Nietzsche tng mc
kch khi cn nh. Cha ng b ng ln ra
cht, v Nietzsche nghe ting ch sa rn
ln mi chy n v bit c ci cht
ca ngi cha.

V NIM LC PHC BT C D

Mang nng nhng n ng v nhng cay


ng trin min nh th trong tm hn,
Zarathustra vt bin. Nhng khi
cch xa qun o Vnh Phc v cc bn
b bn ngy ng, hn hon ton thng
vt c mi au kh: - chin thng,
bc chn kin nh, hn li ngo ngh
ng thng trn vn mnh mnh.[1] Chnh
lc , Zarathustra mi ni nh th ny
vi thc y ni khoi hot nh nhng
ca hn:
Mt ln na ta li tnh lng c n v ta
mun th, c n vi bu tri thun khit
cng bin c phng dt t do. V mt ln
na, bui x tra ang vy ph quanh ta.
Ln u tin, khi ta tm thy cc bn ta,
cng chnh l bui x tra; khi ta gp h

mt ln khc na, cng chnh l bui x


tra, vo gi m mi nh sng tr nn
tch mch lng l hn.
Bi v nhng mu hnh phc ang l
lng gia tri v t ang tm kim mt
linh hn kt bng nh sng lm ni tr
n. Gi y hnh phc lm cho mi
nh sng thnh lng l u tch hn.
Hi bui x tra ca i ta! Mt ngy
n, c hnh phc ca ta na cng ln
xung thung lng tm mt ni tr n:
lc by gi, n tm thy nhng tm
hn ci m, hiu khch y!
Hi bui x tra ca i ta! c g ta b
b ri ht hi c c mt iu duy
nht: s vun trng sng ng nhng
tng ca ta v bui bnh minh ca
nhng hy vng cao vi nht!

Mt ngy kia k sng to tm kim nhng


bn ng hnh v nhng a con phi
dng t nim hy vng ca hn. V ka,
hn khng th tm thy c, nu hn
khng khi u bng cch t mnh sng
to ra chng.
Cng th, ta ang gia cng trnh ca
ta, ta ang i n vi nhng a con ta
v tr v bn cnh chng: chnh v nhng
a con ca hn m Zarathustra phi t
lm cho mnh hon ho.
Bi v tn y lng su kn, ngi ta ch
yu mn con ci cng cng trnh tc
phm ca mnh, v mt tnh yu v i
i vi chnh mnh l du hiu ca s
phong ph: y l iu ta quan st
thy c.
Cc con ca ta hy cn xanh mt trong

ma Xun u i. Chng ng cnh


nhau v cng b lay ng theo ngn gi,
nhng ci cy ca khu vn v ca mnh
t tt p nht i ta.
V thc vy! Ni no qun t nhng ci
cy nh th, ni chnh l qun o
Vnh Phc!
Nhng mt ngy kia ta s bng chng ln
t chng t mnh ng ring r mt
mnh: ct cho mi a hc c s c
n, lng dng cm v c cn trng.
Vi b dng sn si, cong queo vn vo,
vi s cng rn uyn chuyn, mi a
trong bn chng s phi ng cnh bin
c, lm ngn hi ng sng ng ca i
sng bt kh thng ot.
Bn di kia, ni nhng cn bo t lao
mnh vo bin ln, ni chic vi ca ni

bic ht nc ngy m, mi a u
phi trng ging ngy m, ng hu tha
mn s th thch v nhn nhn n.
Hn phi c nhn nhn v chp thun,
cho ngi ta bit rng hn c phi l
k mang dng mu v ngun gc ca ta
hay chng, hn c phi l ch nhn ca
mt ch kin tr, cm lng ngay c khi
tht ln ting ni, v nhng b theo li
mi khi ban pht l mt ln ly i:
- cho mt ngy kia hn tr thnh bn
ng hnh ca ta, sng to v ngh ngi
cng vi Zarathustra: - mt k ghi ch
ca ta trn nhng bng gi tr ca ta, cho
s thnh tu tuyt vi hn ca vn vt.
V, v hn cng nhng ng loi ca hn,
ta phi t thnh tu chnh mnh: chnh v
th, gi y ta trn chy hnh phc ca ta

v hin mnh cho tt c nhng kh nn,


bt hnh, iu linh - hin mnh cho s
th thch cng s t vn lng tm cui
cng ca ta.
Thc vy, n lc ta ra i, v ci
bng ca k l hnh v thi gian di dc
nht v gi pht im lng nht, tt c u
bo cng ta: n lc ri!
Gi thi qua chic l kha v bo ta:
n y! Cnh ca t m ra mt cch
m him v bo ta: i i!
Nhng ta b xing cht vo tc lng yu
du dnh cho nhng a con ta: chnh
kht vng, kht vng tnh yu, lm ta
b chic cng ny lu gi tr thnh
con mi cho nhng a con ta v ta trm
mt dit vong v chng.
Kht vng - i vi ta, l t nh mt

mnh. Ta c cc ngi, hi nhng a


con ta! Trong s s hu ny, mi s u
phi chc chn v khng c g c l
c vng c.
Nhng mt tri ca tnh yu ta ang che
ph nh u, Zarathustra b nung nu
chn mi trong tinh cht ca mnh, lc
nhng bng en cng nhng mi nghi
ng bay bng ln cao.
Ta thm kht hi lnh v ma ng:
, c sao hi lnh v ma ng lm
ta li lnh run, rng nh b cp! Ta th
thm nh th khi m nhng lp sng m
gi lnh dng ln t ta.
D vng ca ta p v cc ngi m vi
chn, nhiu ni au n b chn sng nay
chong tnh dy: d vng ch ng yn n
kn di nhng c quan ti.

Nh th, tt c mi s u bo cng ta
bng nhng du hiu: n gi ri!
Nhng cn ta, ta khng nghe thy. Cho
n khi cui cng h thm ca ta khi s
chuyn dch li v t tng ta v cn ly
ta.
Hi i! T tng pht xut t h thm
ca ta, mi, t tng ca ta! Khi no ta s
tm thy c sc mnh nghe mi o
xi vi tc lng khng cn run ry na?
Tim ta p nhy nh mun vt ln c
hng khi ta nghe mi o xi! Ngay c s
im lng ca mi cng mun lm ta nght
th, mi, im lng thm trm cng nh h
thm ca ta.
Chng bao gi ta dm gi mi ra ngoi
mt. Nhng gi y ri, ci vic
ta cu mang mi trong su kn hn ta. Ta

hy cn cha mnh cho s dng cm


ti hu ca con mnh s, cho s to bo
ti hu.
Ni au kh ca mi lun lun kh khng
khip i vi hn ta: nhng mt ngy
kia, ta s tm thy sc mnh cng ting
rng ca con mnh s triu gi mi
n.
Khi thng vt iu trong ta, ta s
thng vt mt iu cn ln lao hn na,
v mt chin thng s l n tch cho s
thnh tu ca ta!
Cho n khi , ta vn tip tc lang thang
trn nhng i dng bt trc; s ngu
nhin phnh nnh tng ht ta bng nhng
li l trn tut; ta a mt nhn ra ng
trc, nhn li ng sau, - ta hy cn
cha nhn ra cu cnh.

Gi pht cho cuc chin u ti thng


ca ta hy cn cha n, - hay n n
vi ta vo lc ny? Thc vy, vi mt
v p tinh qui, bin c cng i sng
chung quanh ang ging mt nhn ta!
Hi bui x tra ca i ta! Hi hnh
phc trc gi chiu xung! Hi hi
cng gia trng dng! Hi an bnh
trong bt trc! Ta nghi ng tt c cc
ngi!
Thc vy, ta nghi ng v p tinh qui
ca cc ngi. Ta ging nh k tnh nhn
nghi ng mt n ci qu ng mt du
dng.
Cng nh k tnh nhn gh y ngi tnh
yu du ti trc mt mnh, du dng
ngay c trong s cng rn ph phng,
cng th, ta x y ti trc hn ta gi

pht ngt mt trn lan hnh phc ny.


Hy ct xa ta, hi pht gi hnh phc!
Cng vi mi, mt dim phc tuyt vi
n vi hn ta, du lng ta chng mun!
Ta ng y, sn sng cho ni au kh
ln lao nht ca ta: - mi n khng
ng lc.
Hy ct xa ta, hi pht gi hnh phc!
Tt hn mi nn tm mt ch tr n di
kia, - ni nhng a con ca ta! Hy vi
v ln! Hy chc phc cho chng trc
khi chiu xung, bng cch ban hnh
phc ta cho chng!
Chiu n gn: mt tri ang lm tt,
hnh phc ca ta b i xa!
Zarathustra ni th. V sut m, hn
ch i kh nn iu linh ca mnh:
nhng hn i ch v ch. m vn vi

vi trong sng, tnh mch, v hnh phc


li cng lc cng tin n gn. Vo lc
gn sng, tuy nhin, Zarathustra li ci
thm trong lng, v hn bo bng mt
ging khi hi: Hnh phc ang chy
ui theo ta. L do l v ta khng chy
theo nhng ngi n b. Th m, hnh
phc l mt ngi n b.

[1] hn li ch phc v lm ch nh
mnh mnh.

TRC BUI RNG NG

i vm tri trn u ta, vm tri trong


xanh thun khit, vm tri thm thm cao
thm! h thm v ngn ca nh sng!
Nhn ngm ngi, ta run ln tng c
vng linh thing.
Lao vt xc hn ta vo trong chn cao
vin ca ngi, l chiu su thm ca
ta vy! Nu thn trong ci thun khit
trinh tn ca ngi, l s hn hu
ngy th ca ta vy!
Thn linh c bao ph bng v p
kiu dim ca ngi: v nh th , ngi
che giu nhng tinh t lng lnh ca nh

ngi. Ngi chng ni, v nh th ,


ngi bo biu cho ta tr hu hin minh
ca nh ngi.
Ngy hm nay, ngi v ta m ng
ln lng lng im lm trn bin c tro
bt; tnh yu thng t i cng s ngi
ngng e thn ca nh ngi ang hin l
vi linh hn ta tro bt.
Ngi n vi ta trong v dim l v
song v c v dim l ca mnh che
ph, ngi ni vi ta bng ting ni
khng li, ngi t hin l mnh bng
Tr hu Hin minh ca ngi:
, lm sao ta li khng on ra c ht
mi ni nim ngi ngng e l ca nh
ngi! Ngi n vi ta trc khi
vng dng l dng, ta, k c c khn
cng!

Chng ta l bn thm giao t khi hnh


ng. Chng ta cng chia nhau cn su
mun, ni kinh hong v s su thm; c
n mt tri cng l ca chung hai a.
Chng ta khng ni g ht vi nhau, bi
v chng ta bit qu nhiu s vic: chng ta im lng, v qua nhng n ci
im bng, chng ta trao i hiu bit cho
nhau.
Ngi h chng phi l nh sng pht ra
t la nng ca ta? Linh hn ngi h
chng phi l ch em vi tr tu ta?
Chng ta chung i hc hi tt c mi
s; chng ta chung i hc cch iu
t vt ln chnh mnh, thu t n bn
lai din mc ca mnh, v hc cch ci
nhng n ci trong sng khng my che:
- Khng my, chng ta mm ci vi

nhng con mt trong sut, xuyn qua


nhng khong cch xa xi vi vi, trong
khi bn di chng ta, s thc p,
cng bch, cu cnh v ti li bc khi
nh ma m.
V khi bc i mt mnh, th linh hn ta
kht vng ci g trong nhng m thu v
trn nhng no ng lm li? V khi
tro non vt ni, ta tm kim ngi no
trn nhng nh cao, nu khng phi
chnh l ngi?
Mi cuc l hnh, mi chuyn ng sn
ca ta, h chng phi ch l mt nhu cu,
mt phng k ca k vng v bt lc?
Ton th ch ta chng c mc ch no
khc hn l tung cnh bay vo, bay vt
n bn ngi.
V ta th hn ci g, th hn hn c

th hn nhng m my thong hin,


cng tt c nhng g lm ti m khun
mt ngi? Ni th hn ca ta chnh l
iu ta th hn nht, bi v chnh n
lm vn c khun mt kiu dim ca
nh ngi!
Ta on hn nhng ln my thong hin
phi pha, nhng con mo hoang lun lt;
chng n cp git mt nhng g ta vi
ngi cng c chung nhau: s khng nh
thnh thang, ting Vng thun nhn v
hn tt c mi s vic trn gian.
Ta on hn nhng k mi gii trung gian
v nhng k pha trn ln ln, nhng ln
my tri ni phi pha: ci bn hn tp
bt quyt, chng h dy d cch chc
phc nguyn cu hay li nguyn ra t
tn y tm can. Ta thch chng th n

trn trong mt chic thng bng bt


khng nhn thy tri cao, hay l trong
mt h thm, hn l nh lng nhn thy
ngi, vm tri rng r nh sng, b
nhng m my ph o pha phi lm vn
c!
V thng thng ta vn c mun dnh
cht chng li bng nhng tia chp ng
vng, v ta sm st m vang, ta mun
nh chp che trn ci bng d b hng
ca chng n, nh mt tay chi chp
che cung n in r. V bn chng
cp mt ca ta ci ting Vng thun
mnh lng lng ca nh ngi, hi vm
tri cao xanh thun khit trn kia! Vm
tri sng r, h thm chan cha v ngn
nh sng! Bi v bn chng che lp mt
khng cho ngi nghe thy ting Vng

lng lng ca hn ta!


Bi v ta th chn n o sm ng cng
nhng hy hoi ca thi tit xu hn l
s ngh ngi an lc y do d cn trng
ca my con mo; v gia nhn gian, ta
th ght nht l ci bn d d tr tr bt
quyt, bc i rn rn, nhng m my
pht ph thong hin, nghi ng, do d.
V K no khng bit nguyn cu chc
phc th phi hc nguyn ra cho thm
trm - bi hc ri xung cho ta t
tri xanh trong sng, ci ngi sao nhp
nhnh nh cm trn vm tri ca ta,
ngay c trong nhng m tm ti.
Th m, ta mi mi chc phc v tht ln
ting Vng thun nhn, min l ngi
c mi mi hin din quanh ta, hi tri
xanh trong sng, hi h thm rng ngi

nh sng! - ta mang li chp nhn thnh


thang qua sut nhng h thm.
Ta tr thnh k ni li chc phc v
k tht ln ting Vng thun mnh; ta
tranh u sut bao lu v chuyn .
Ta lm mt chin s u tranh quyt
lit, ct c c ci ngy bn tay ta
t do chc phc.
V y l li ging phc ca ta: hy hin
th bn trn vn s nh mnh l bu
tri thm thm ca chnh mnh, mnh l
mi nh cong trn che ch cho chnh
mnh, l chic chung mu thin thanh v
s chc tm mi mi mun i ca chnh
mnh. , hnh phc xit bao l k chc
phc theo li !
Bi v vn s cng nhn cuc ty l ti
sui ngun ca thin thu vnh cu, bn

kia bn b thin c; nhng thin v c


chnh chng cng ch l nhng bng m
phiu ht, nhng ni phin mun m t,
nhng ln my thong hin pha phi.
Qu vy, y l mt li chc phc ch
khng phi mt cu nguyn ra, khi dy
rng: Trn vn s trng trng, c bu
tri ngu nhin, bu tri hn nhin thm
thm, bu tri chc-c-l, bu tri to
bo gan l.[1]
Bi s ngu nhin tnh c[2] - y l
ch cao nh qu phi ti s trn trn th,
ta em s cao nh y giao tr cho vn
s trn gian, ta gii phng vn s ra
khi vng n l cho cu cnh, mc tiu.
Nim t do thanh thn nh tri xanh lng
lng y, ta em t ln mi s vt,
ging nh nhng chic chung xanh ngt

thin thanh, khi ta dy rng bn trn


vn s v bi vn s, chng c mt
ch vnh cu no xc nh ch ca
mnh c.
Thay th ch kia, ta t vo s to
bo gan l v cn in cung ho sng,
lc ta dy rng: Ch c mt iu s i
i l bt kh, - y l: c l.
Tuy nhin, mt cht t l tnh, mt cht
Tr hu Hin minh, ri rc t tinh cu ny
sang v sao n, - ci cht men kia c
pha trn vo mi s: v tnh yu s in
cung ho sng m cht men Tr hu
Hin minh c pha trn vo mi s!
Mt cht t Tr hu Hin minh hn nhin
vn l iu kh d; nhng ta tm gp
trong mi s vt nim xc nhin hoan lc
ny: l vn s vn c cn a thch

nhy ma trn i chn ca s Ngu


nhin.
i! Vm tri trn u ta! Vm tri cao
vin xanh l thun khit! Gi y, iu
ny i vi ta l v thun khit mnh
mang ca nh ngi, y l: chng h c
con nhn thin thu v mng nhn ngn
i vn kip ca l tr:
- Ngi hy lm ci rm thng cho
nhng Ngu nhin thn thnh i v nhy
ma, ngi hy lm mt ci bn linh
thnh cho nhng con xc xc v nhng
tay chi linh hin!
Nhng nh ngi mt? Ta tht ra
nhng iu bt kh din ngn? Ta
nguyn ra chng khi mun nguyn cu
chc phc cho ngi?
Hoc gi, lng ngi ngng e thn cuc

chung i khin ngi mt? Ngi mun bo ta hy i i; hy im


lng bi v gi y ngy sng?
Trn gian th su thm - su thm v ngn
hn l nh ngy tng t tng n. V
s vt trn gian u khng th biu ngn
trc nh ngy. Nhng nh sng ban ngy
n: vy, chng ta hy chia bit nhau
thi!
i! Vm tri trn u ta, vm tri bn
ln, nng nn! i, hnh phc ca hn ta
trc bui rng ng! Ngy n:
chng ta hy chia bit nhau thi!
Zarathustra ni nh th.
[1] bu tri dch ch Himmel, cn c
ngha na l thin ng, khng th dch

c c hai ngha trong cng mt ch.


[2] Bi s ngu nhin tnh c trong
nguyn bn l von Ohngefhr, cn c th
hiu l: c ngi Ngu Nhin, v y
Nietzsche dng Ohngefhr nh mt danh
t ring vi tc hiu von trc ch
thuc dng qu tc.

V C HNH LM CHO TI TIN


NH B

Khi Zarathustra tr li t lin, hn


khng tin thng v ngn ni v hang
ca mnh, nhng c i vng vo quanh
qun v nu ra nhiu cu hi, u c hn
bit c iu ny vic n, n i hn
ci ct ni v chnh mnh: Ta l mt
con sng, qua nhiu khc quanh co, ang
chy ngc v ngun! Bi v
Zarathustra mun bit loi ngi ra
sao trong thi gian hn vng mt: loi
ngi tr thnh cao c hay nh b ti
tin hn. Mt ngy kia, Zarathustra nhn
thy mt dy nh mi; lc y hn kinh
ngc t hi:

My ngi nh ny c ngha g y?
Thc th, chng tm hn v i no
xy dng nn chng biu tng cho
chnh linh hn mnh!
Mt a tr ngu ngc no chc hn
ko chng ra t chic hp chi? Vy,
mt a tr khc phi xp chng vo li
trong hp!
V nhng cn bung cng nhng cn gc
n: con ngi c th bc ra t v
tr v li c chng? Ta thy hnh
nh chng c to ra cho nhng hnh
nhn bng la, hoc nhng con mo tham
lam sn sng ngi ta ve vut.
Ri Zarathustra dng li, suy ngh min
man. Sau cng hn bun b nh lng:
Mi s tr thnh nh b ti tin hn!
Khp ni, ta u nhn thy nhng chic

ca thp hn: nhng ngi mang dng


mu ca ta hy cn c th bc ngang
qua ca , nhng h phi khm lng
xung!
Hi i! Khi no ta mi tr v qu hng
yu du, ni ta s khng b cng bch
phi ci thp, phi nghing mnh trc
nhng k ti tin nh b!
Zarathustra th di a mt nhn vo
chn xa xi diu vi.
Cng ngy , Zarathustra c bi thuyt
gio ni v c hnh lm cho nh b ti
tin.
2

Ta bc qua gia m dn chng ny

v ta gi cho mt ta m rng: bn
chng khng tha th nu ta khng chu
ganh t vi nhng c hnh ca chng.
Bn chng cn x ta v ta bo vi bn
chng rng: vi m ngi nh b, phi
c nhng c hnh ti tin, - th bi v ta
khng hiu ni rng s hin hu ca
nhng m ngi nh b l cn thit!
Ta lun lun ging mt con g trng lc
lng trong mt sn nui g vt xa l, mt
con g trng m ngay c nhng con g
mi ranh cng xm vo m cn; nhng ta
khng th ght nhng con g mi y.
Ta l php i vi chng nh i vi tt
c nhng iu bc bi nh b; cha gai
gc bn nhn ca mnh ra i vi nhng
tn nh b, theo ta y ch l s khn
ngoan ca loi nhm.

Bui ti, khi quy qun chung quanh l


si, tt c bn h u n o bn lun
n ta; bn h ni v ta, nhng th hi
my ai chu v ta m t tng!
y chnh l s im lng mi m ta
hc c: ting n o chng ry rc
chung quanh ta tri nng mt chic o
chong ln nhng t tng ca ta.
Bn chng bn tn vi nhau: m my
u m y mun g ni chng ta? Hy coi
chng, khng kho n li mang n mt
cn dch hch!
Va mi y mt m n b gi cht
a con li khng cho tin n gn ta.
M ht tng ln: Hy dt tr con lnh
xa! Nhng i mt nh vy s t chy
linh hn nhng a tr.
Bn chng ho khc khc khi ta ni: bn

chng tng rng ho l mt vn nn p


vo nhng cn gi ln, - bn chng
chng h on ra ni hi gi ca hnh
phc ta!
Chng ta hy cn cha c thi gi cho
Zarathustra, y l iu bn chng vn
nn; nhng mt thi i khng c thi
gi cho Zarathustra th no c ng g?
Bn chng vn xng tng vinh danh ta:
nhng lm sao ta c th ng yn trn vinh
quang ca chng c? Li ca tng ca
bn chng i vi ta l mt vng gai
nhn, li ca tng y vn cn chch m
au nhi mi khi ta nng nhc n ln.
Ngay c iu ny na, ta cng hc
c gia m bn chng: k no ca
tng th lm b nh tr li ci g ngi ta
ban cho hn song thc ra, hn ch

mun ngi ta ban pht cho hn cng


nhiu hn na!
Hy hi bn chn ta xem! Thc ra, chn
ta chng mun nhy ma cng chng
mun ng yn bt ng trn mt nhp
iu v trn nhng ting tch tc nh th.
Bn chng mun li cun ta v vi c
hnh nh b ca chng, bn chng mun
li chn ta nhy ma theo nhp iu ca
hnh phc nh b.
Ta bc qua gia m dn chng ny v
ta gi cho mt ta m rng trng trng:
bn chng tr thnh nh b v bn
chng tip tc cng lc cng tr thnh
nh b hn: - iu y bt ngun t hc
thuyt v hnh phc v c hnh ca
bn chng.
Bi v bn chng khim tn ngay c

trong c hnh; bn chng mun c


thoi mi, d chu. Th m, ch c c
hnh nh b khim tn mi ha hp
c vi s thoi mi, d chu.
C nhin, bn chng cng hc bit theo
li ring i thng ti trc: nhng ta
gi l i qung xin - v th bn
chng tr thnh mt chng ngi cho tt
c nhng ai vi v.
V nhiu k trong bn chng bc ti
trc m mt vn nhn lui li sau, chic
c thng : ta sn lng va mnh vo
bn ngi !
Chn v mt phi khng c di tr,
cng khng c chi b. Nhng c
nhiu s di tr gia nhng con ngi
nh b.
Mt vi k trong bn chng c mun,

nhng phn ln ch l b c mun.


Mt vi k trong bn chng l chn tht,
nhng phn ln ch l nhng tn ng
kch hng ti.
Trong m bn chng c nhng tn ng
kch m khng t bit v nhng tn ng
kch bt c d, - nhng k thnh tht th
lun lun him hoi, nht l nhng k
ng kch thnh tht.
y rt him nhng c tnh ca n
ng: chnh v th, n b mi bin thnh
n ng. Bi v ch k no lm lit
trng phu mi c th gii thot ngi
n b trong con ngi n b.
V y l iu gi o c t hi nht ta
gp trong m bn chng: c k ban
lnh ch huy cng gi v c nhng c
hnh ca k vng phc.

Ti phc v, anh phc v, chng ta phc


v, - s gi o c ca nhng k thng
tr c tng nh th, v khn thay cho
nhng k m v thy ti tn ca h ch l
k ti t hng u.
Hi i! S t m ca i mt ta cng
lang thang lc lng i n vi nhng s
gi o c ca bn chng: v ta
on r ng th hnh phc rui nhng
cng ting v v trc nhng ca knh
nhum nng ca chng.
Ta thy h cn c lng thin ho tt lnh,
th cn c s yu ui. H cn c s
cng chnh, lng ln mn xt thng, th
cn c s yu ui.
Bn chng trn tra, chnh trc v thin
ch i vi nhau, nh nhng ht ct trn
tra, chnh thc v thin ch i vi

nhng ht ct.
Chong m khim tn mt hnh phc nh
b, y l iu bn chng gi l s
khim nhn v trong lc , chng
vi vng khim tn mt la my lt lic
nhn mt hnh phc b nh khc!
Trong s ngy ng kh kho ca bn
chng, tht ra chng ch mun mt iu
duy nht: mun ng ai x c vi mnh.
Chnh v th chng mi st sng vi mi
ngi v lm iu thin cho mi ngi.
Nhng y l s hn nht: du chng
gi l c hnh.
V khi nhng con ngi nh b y ni
n s kh rn, tn bo, th ta ch nghe
trong ging ni h s khn hi khn
ting, bi v mi mt cn gi u lm h
khan ting khn hi!

Bn chng tinh t, nhng c hnh ca


bn chng c nhng ngn tay tinh t.
Nhng chng thiu nhng nm tay: nhng
ngn tay ca chng khng bit giu mnh
sau nhng nm tay cng rn.
i vi bn chng, c hnh chnh l
ci lm thnh khim tn v thun tnh:
nh c hnh, chng bin mt con
ch si thnh mt con ch nh v bin
con ngi thnh loi gia sc tuyt ho
nht cho con ngi.
N ci tha thch b nh ca chng nh
ni vi ta: Chng ti t gh ngi
ca mnh vo ch gia, cch u nhng
tay gic u ang giy cht v nhng con
heo ci tha thu.
Nhng y, y chnh l s tm thng:
du rng n c c gi l s iu .

Ta bc qua gia m ng ny v
ri rt xung nhiu li, nhiu ting:
nhng bn chng khng bit chp ly,
cng chng bit gi li.
Bn chng ngc nhin sao ta khng
n s m s phng ng cng nhng
tt xu; v tht vy, ta cng chng n
khuyn bo mi ngi phng nhng
tn bm mc ti.
Bn chng ngc nhin sao ta khng sn
sng lm cho chng ht kh kho ng
ngn v mi gia s khn ngoan hin
trit ca bn chng: lm nh th hy cn
cha c nhng k tinh ma m ging

ni nghin rt nh mt cy vit ch than


!
Khi ta tht ln: Hy nguyn ra tt c
nhng con qu hn nht ang trong cc
ngi, nhng con qu mun ku rn than
vn, mun chp tay nguyn cu v knh
ngng th lc by gi bn chng n o
la : Zarathustra l k bt knh.
V m gio s dy s khim nhn cho
bn chng li la to hn ai ht, nhng
chnh bn l nhng k m ta thch
rng vo tai chng li ny: ! Ta l
Zarathustra, k bt knh!
m gio s dy s khim nhn !
khp mi ni, ch no c s nh b ti
tin, s bnh hon v ging bm vi,
th ni bn chng b l lui ti nh
nhng con rn; v ch s kinh tm ca ta

mi ngn khng cho ta nghin nt bn


chng.
Th nhng, y l bi thuyt gio ca ta
dnh cho tai bn : ta l Zarathustra, k
bt knh ni rng: Ai l k bt knh
hn ta, ta sung sng c th hun
cng hn?
Ta l Zarathustra, k bt knh: ta s tm
thy ngi ng ng vi ta ni u?
ng loi ca ta l tt c nhng ngi
no t ph mnh cho ch h v gii
thot khi mi hnh thc khim nhn.
Ta l Zarathustra, k bt knh: ta nu si
trong chic ni ca ta tt c nhng g
ngu nhin. V ch khi no s ngu nhin
c nu chn ng ri ta mi n
cho n lm dng cht nui sng i
ta.

Tht vy, nhiu s ngu nhin tin n


gn ta nh mt ng ch: nhng ch ca
ta ln ting ni vi n cn lm lit uy
v hn na, v n qu gi trc mt
ta van xin - van xin ta ban cho ch tr ng cng s
n tip thn i, v n bo vi ta bng
ging nnh nt tng bc: Ny
Zarathustra, nhn xem, ch c mt ngi
bn mi n nh mt ngi bn nh
th!
Nhng ti sao ta li ln ting ni, khi
chng cn ai nghe! Ta mun tht ln ln
khp ngn phng gi lng:
Hi cc ngi nh b, cc ngi cng
lc cng nh b thm ln, cc ngi b
chia ct phn x thnh tng mnh vn,
cc ngi, nhng k a thch s an nhn

thoi mi! Rt cuc li, cc ngi s


cht - s cht v nhng c hnh nh b, v s
s ht nh b, v s khim nhn nh b
ca cc ngi.
Cc ngi qu xoay x, cc ngi qu
king d: y l min t ang nui
dng cc ngi! Nhng mun mt cy
tr thnh ln mnh, th nhng gc r ca
cy y phi m thng vo cng!
Ngay nhng g cc ngi loi b cng
kt dt thnh bc mn tng lai ca nhn
loi, ngay c h v ca cc ngi cng
l mt mng nhn sng nh mu ca
tng lai.
V khi cc ngi ly i, th nh th cc
ngi nh cp, hi nhng ngi c
hnh nh b; tuy nhin, ngay trong m

trm cp la o, danh d cng bo


rng: Ch nn nh cp ni no ta khng
th cp ly.
iu c ban cho - y cng l
mt hc thuyt ca s khim nhn.
Nhng ta, ta bo cng cc ngi, nhng
k a s an nhn thoi mi: iu
c ly i v iu s lun lun ly
i t cc ngi nhiu hn na!
Hi i! c g cc ngi thot khi
nhng c mun na vi nh th, c g
cc ngi t mnh quyt nh cho s
li bing cng nh cho hnh ng.
Hi i! c g cc ngi hiu thu li
ta: Hy lun lun lm iu cc ngi
mun, - nhng trc ht hy l nhng k
c th c mun!
Hy yu thng k ln cn nh chnh

mnh, nhng trc ht hy l k yu


thng chnh mnh - Yu thng chnh mnh vi tnh yu
bao la, vi s khinh b ngt tri!
Zarathustra, k bt knh, ni nh th.
Nhng ti sao li ni khi chng ai nghe!
Thi gian hy cn qu sm cho ta.
Gia m ng dn chng ny ta l k
tin phong cho chnh mnh, ta l ting g
gy ct ln trn nhng con ng ti m
bo hiu cho chnh ta.
Nhng gi ca chng n! V c gi
ca ta na cng n ri! Tng gi, tng
pht bn chng cng tr nn nh b,
ngho nn, v b hn, - loi c khn
kh! t ai khn nn!
V chng bao lu bn chng s trc
mt ta nh c kh, nh mt hoang

nguyn, v tht vy, bn chng chn ngn


mi mt v chnh mnh, - v bn chng
kht la cn hn l kht nc!
i, gi pht hnh phc ca sm st! i,
b nhim trc bui Ng Thin! Mt
ngy kia ta s bin bn chng thnh
nhng m la chy v nhng k tin
bo vi nhng ci li bng la: - Chng s tin tri bng nhng ci li
la: , n ang n, n ang cn k, bui
i Ng Thin kia!
Zarathustra ni nh th.

TRN NI LIU

Ma ng, ngi khch tinh qui, ang


ngi trong nh ta, hai bn tay ta xanh mt
v tnh bn ca ma ng m sit.
Ta xng tng ngi khch tinh qui y,
nhng ta thch hn mt mnh. Ta thch
thot khi hn; v trong khi chy nhy,
ngi ta thot c ma ng.
Vi hai chn nng m cng nhng t
tng nng chy, ta chy n ni gi
lng, ta chy n x xnh nng m ca
vn liu.
Ta ci ng khch kht khe ca ta, v ta
t n hn bt h m rui ti nh cng
lm cm li nhiu th ting n o vi vt.

Bi v hn khng chu ng ni khi nghe


mt con rui hay c hai con bay vi vu;
hn lm c n c nhng ng ph, n
ni ban m, nh trng cng s hi khi
ri xung .
Ma ng l mt ngi khch cng rn,
khc bc, nhng ta xng tng hn, v ta
khng cu nguyn v thn la bng ph
nh nhng k yu ui vn lm.
Chng th rng nh b cp cht nh
cn hn l ngng vng nhng thn
tng! - y l bn tnh ca ta. V ta c
bit th ght tt c nhng thn tng ca
la, nhng thn tng nng nhit, si sc
lm con ngi nght th.
Khi yu thng ai, th vo ma ng ta
yu k dim tuyt hn l vo ma H:
ta ch nho k th cay c, to tn hn

k t khi ma ng ng trong nh ta.


To tn, tht vy, ngay c khi ta b lt
vo ging: - hnh phc c chn mn
ph kn ca ta ci ln v cn khua
chung ging trng na; c gic mng
di tr ca ta cng ci ln.
Ta, ta m b lt? Chng bao gi. Sut
i ta chng bao gi b lt trc nhng
quyn th; v nu c khi no ta ni di,
th l v tnh yu. Chnh v th ta hi
lng, ngay c khi nm trong mt chic
ging ma ng.
Mt chic ging ca k ngho si m
ta hn mt chic ging xa hoa lng ly,
v ta ganh t vi s ngho nn ca ta. V
chnh trong ma ng, s ngho nn mi
trung thnh vi ta nht.
Mi ngy, ta bt u bng mt s c c,

ta ch nho ma ng bng cch tm


nc lnh: iu lm ngi bn
nghim khc ca ta gm g trong bng.
Ta cng thch c lt ma ng bng mt
cy nn nh: ct sau cng, n cho
bu tri thot khi cnh xm tro ti m.
Bi v chnh trong bui sng, ta mi xu
tnh nht: vo gi khc u ngy, khi
nhng ci thng nc ku vang ct kt
bn ming ging, v nhng con nga tht
ra ting h m nng trn nhng con
ng xm c.
Lc by gi, ta nn nao ch i bu tri
rng r, bu tri ma ng vi b ru
tuyt trng, lo gi u tc bc ph.
- Bu tri ma ng, tch mch khi vi,
i khi che giu c mt tri trong im
lng.

C phi ta hc c nhng gi pht


im lng trin min t bu tri ? Hoc
gi bu tri hc c iu t
chnh ta? Hoc gi mi k trong chng ta
t mnh sng ngh nn s im lng ?
Tt c nhng s vic tt p u c v
vn ngun gc, - tt c nhng s vic tt
p nh nhnh u nhy x vo hin hu:
lm th no chng khng lm th mt
cch hoan h trong ch mt ln duy nht!
C s im lng trin min na, cng l
mt s vic tt p nh nhnh. V ging
vi bu tri ma ng, ta a mt nhn
vi con mt trong sut trn tra.
- Nh bu tri ma ng, phi lm cho
im ting ci ch kin quyt ca mt
tri: tht vy, ta hc rnh ngh thut
v nim vui ma ng y!

Ngh thut v s hung c thn thit ca ta


chnh l dy cho im lng ca ta ng
t phn bi chnh n bng im lng.
Bng s nh li nhng li l v nhng
con xc xc, ta la gt nhng con ngi
long trng ang mm mi ch i: c
ch ln mc tiu ca ta phi thot khi
nhng k rnh d nghim khc .
chng mt ai c th nhn vo trong h
thm ca nhng l l v ca ch ti hu
ca ta, ta sng ch ra s im lng min
man trong sng.
Ta gp nhiu k tinh ranh che giu mt
my v khuy ng mt nc ca hn
ng ai c th nhn xuyn qua v nhn
thu n tn y.
Nhng chnh ni h mi pht sinh nhng
k ti t kh nghi nht trc nhng kh

khn; v ngi ta nh li bt c
nhng con c n kn nht ca hn.
Tri li, nhng k sng sa, nhng k
chn cht n hu, nhng k trong sut
li l nhng con ngi trm mc vi t
nht. H su thm n ni ln nc
trong sut nht cng khng phi by h
c.
Hi bu tri ma ng lng l vi b
ru tuyt trng, hi chic u bc ph
vi i mt trong sng trn ta! , biu
tng linh thnh cho linh hn ta cng s
to bo ca linh hn.
Ta khng phi chy trn bit tch, nh
k nut vng vo bng, - ct ngi
thin h ng m toang tm hn ta ra y
hay sao?
Ta h chng phi leo ln ng trn nhng

cy c kheo bn chng, tt c nhng


k k bun ru ang vy quanh, ng
nhn thy i chn di ca ta?
Tt c nhng linh hn bc khi, ng
kn, c mn, mc meo, m o kia, lm sao
lng k ca bn chng li c th chu
ng ni hnh phc tuyt vi lng lng
ca hn ta?
Chnh v th ta ch ph cho chng thy
ma ng cng bng gi ph y trn
nhng nh cao. Ta khng cho chng thy
rng ngn ni ca ta c bao quanh
bng tt c nhng vng sng ca mt
tri!
Bn chng ch nghe lng ln rt ln
nhng cn dng bo ma ng ca ta:
chng khng bit rng ta phiu du trn
nhng i dng nng m hi nng, nh

nhng ngn gi nm mt mi l , nng


n nng bc.
Bn chng thng hi cho nhng tai bin
v nhng ngu nhin ca i ta: - nhng
chm ngn ca ta l: Hy cho s
ngu nhin n vi ta: s ngu nhin th
ngy th nh mt a b!
Lm th no bn chng c th chu ng
ni hnh phc trn b ca ta nu ta khng
b tr chung quanh hnh phc y nhng
tai bin cng nhng khn kh ca ma
ng, nhng chic m ni ca con hi
cu cng nhng tm o chong ca tuyt
vn nin - nu chnh ta khng thng hi cho lng
thng hi ca bn chng, lng thng
hi ca nhng k k ti km y?
- nu chnh ta khng th di run lp cp

trc mt bn chng, trong khi nn tm


kin nhn mnh b bao ph trong lng
thng hi ca chng?
y l tr hu hn hoan v lng ho hip
ca ta: tr hu y khng h giu gim
ma ng cng nhng ngn gi gi bng
ca n; n cng khng h giu gim
nhng ch nt n trn thn th mnh.
i vi k ny, c n l s chy trn
khi cn bnh; i vi k khc, c n
l s chy trn trc nhng ngi bnh.
Tt c nhng k ngho hn v nhng k
v ti bt tng y m mui chung
quanh ta, chng phi nghe ta khua vang
vng eo v rn r v cn lnh ma
ng! Vi nhng li rn r cng nhng
bc chn nh th, ta chy trn khi
nhng cn phng m nng ca chng.

C cho chng phn nn thng hi


nhng thng tch nt n trn thn th ta:
Rt cuc hn s b ng bng v gi
lnh ca tri thc hn! - chng phn nn
th than nh vy.
Trong lc , vi i bn chn nng m,
ta chy nhy tung tng, trn ngn ni liu
ca ta, trong x xnh nng m ca ngn
ni liu, ta ca ht v ci nho mi lng
thng xt.
Zarathustra ni nh th.

V S THA TH B QUA

Trong khi chm ri bng qua nhiu dn


tc v nhiu thnh ph nh vy, bng
nhiu li r quanh co, Zarathustra quay
tr v vi ni non cng thch ng ca
mnh. Bt ng, hn n trc ca mt
i th. T trong ca, mt g in
mm ming si bt nhy x ra, hai tay
ging thng cn ng. y chnh l g
in c dn chng t tn l Con kh
ca Zarathustra, bi v g sao chp
li y ht vn phong cng ng kh cha
trong nhng li l ca Zarathustra, i
khi g cng vay mn kho tng tr hu
ca hn. G in ni nh th ny vi

Zarathustra:
Hi Zarathustra, y l ni ph th: mi
chng c g tm kim nhng li c th
nh mt tt c trong .
Ti sao mi mun bc chn qua khu rc
ri nh bn ny ch? Hy thng xt
i chn mi! Tt hn mi nn khc nh
vo cnh ca ca th ri quay bc
tr lui!
y chnh l ha ngc nung chy nhng
t tng c liu. Ni y, ngi ta nu
sng nhng t tng ln v bin chng
thnh mn tht hm.
Ni y, tt c nhng tnh cm v i u
thi nhn, bng hoi: ni y ngi ta
ch ku ln rn rng nhng tnh cm
nh b ti tin, kh cn nh nhng ting

sanh, ting phch.


Mi khng ngi thy mi nhng l st sinh
v nhng phn im ca tinh thn?
Nhng hi khi ca tinh thn b h st
khng lm bc khi khp th ny sao?
Mi khng nhn thy nhng linh hn l
lng nh nhng b uc nho mm d
bn? - v bn chng bin nhng ng gi
rch thnh nhng t nht bo.
y mi h chng hiu rng tinh thn
bin thnh tr chi ch? Tinh thn to ra
mt tnh trng xu xa kinh tm cho nhng
t ng - v chnh vi s xu xa ny,
chng lm thnh nhng t nht bo!
Bn chng khiu khch ln nhau nhng
khng bit lm g. Bn chng gii
minh ln nhau nhng khng bit v sao.
Bn chng lc rung cht st v rung vang

cht vng ca chng.


Bn chng lnh lo v vi i tm hi
nng trong ru; bn chng c si
m v i tm s ti mt ni nhng tinh
thn lnh lo; cng lun lm chng pht
st v lm tt c bn chng thnh hng
hi nhit nng.
y, tt c mi dc vng, mi tt xu
u mc sc tung honh, nhng cng cn
c nhng con ngi c hnh, cn c
nhiu c hnh kho lo, tch cc, ch
ng.
C nhiu c hnh ngoan ngy, vi
nhng ngn tay vit, nhng ngn tay
sn sng ch i v khch l trong s
cn mn sing nng, - nhng c hnh
ban thng bng nhng huy chng nho
nh, hay h sinh nhng a con gi ngc

nghch khng c hu mn.


Ni y hy cn c nhiu lng thng
hi, nhiu triu thn tn tm v nhiu s
thp hn qu ly trc v Thng ca
binh i.
Bi v chnh t trn cao m nhng
ngi sao cng nc bt duyn dng mc
ma tun di; nhng c vng ca tt c
mi b ngc khng c ngi sao u
hng ln cao.
Mt trng c ring triu nh v triu
nh c nhng h tinh: nhng m dn
chng n xin cng vi tt c nhng c
hnh n xin kho lo u ct cao li cu
nguyn hng n tt c nhng g xut
pht t triu nh.
Ti phc v, anh phc v, chng ta phc
v - tt c nhng c hnh kho lo u

nguyn cu hng v v ch t nh th:


sau cng, ngi sao tng thng c
gn ln trang hong cho lng ngc cht
hp.
Nhng mt trng xoay vn quanh tt c
nhng g thuc tri t; cng th, v ch
t xoay vn chung quanh ci g mang
nng tnh cht mt t nht: - th nhng,
ci c tnh cch mt t nht, chnh l
vng ca nhng tn ch hiu bun!
V Thng ca binh i khng phi l
Thng ca nhng nn vng. V ch t
mu s, nhng thnh s l tn ch hiu
bun!
Nhn danh tt c nhng g trong sng,
mnh m, tt lnh trong ngi, hi
Zarathustra, hy khc nh vo ci thnh
ph ca nhng tn ch hiu bun ny v

quay bc tr lui!
Ni y mi dng mu ti li, m nng,
si bt u chy trong mi ng mch:
hy khc nh trn i th, l cha rc
v i, ni tp trung tt c nhng g xu
xa cn b!
Hy khc nh trn thnh ph ca nhng
linh hn suy nhc, nhng lng ngc
cht hp, nhng con mt k, nhng
ngn tay nhn nhy.
Hy khc nh trn thnh ph ca nhng
k quy ry, nhng tn lo xc, nhng
k vit nhm v nhng k la ht khng
phi thi, nhng k tham vng cc .
Hy khc nh trn thnh ph ni t hi
tt c nhng g l su mc, danh, dm
dt, u m, thi ra, ung lot, ni lon.
Hy khc nh trn i th - v quay

bc tr lui!
Nhng n y th Zarathustra ngt li
g in si bt v bt ming g li.
Zarathustra ht ln:
- ! Im ming i! Ngn ng v l li ni
nng ca mi lm ta gh tm t lu.
Ti sao mi li sng qu lu bn ao m
n ni mi bin thnh cc nhi?
Gi y trong mch mu ca mi h chng
ang chy mt dng mu ao m ly li,
mt dng mu ti li si bt, n ni
chnh bn thn mi, gi y, mi hc
nh oang v ph bng phm thng?
Ti sao mi khng b i vo rng su xa
bit? Ti sao mi khng cy xi cho tan
nt mt t ny? Bin c h chng y

nhng hi o xanh ti vin mng?


Ta khinh b s khinh b ca mi; v nu mi
cnh co cho ta bit, - th ti sao mi li
khng cnh co chnh bn thn mi trc?
Ch tnh yu mi c th em n cho ta
cnh bay ca lng khinh b, cnh bay ca
con chim tin bo ca ta, ch khng phi
t ao m ly li!
Hi g in si bt, ngi ta gi mi l
con kh ca ta: nhng ta, ta thch gi mi
l con ln cu nhu; bng ting cu nhu
cn nhn ca mi, rt cuc mi lm hng
ht li ca ngi cn in r ca ta.
Ci g thot tin lm mi m ra cu
nhu cn nhn nh th? Chng c ai tng
bc phnh nnh mi cho : - chnh v th,
mi ngi cnh nhng m rc rn ny,
ct c l do cn nhn cu nhu,

- ct c l do m tr th phc hn!
Bi v hi g in hm danh kia i, s
tr th chnh l tt c bt ni ca mi, ta
on ng th m!
Nhng li l in cung ca mi lm ta
lm ln, ngay c khi mi c l i na! V
du sao, li l ca Zarathustra cng
nghn ln c l: mi, mi s lun lun lm
ta lm ln vi li l ca ta!
Zarathustra ni nh th, ri a mt nhn
th, hn th di im lng hi lu. Sau
cng, hn ln ting nh sau:
C ta na, ta cng kinh tm th ny,
ch khng phi ch kinh tm g in. C
ni y ln trong , chng c g ci
thin cho thnh tt p hn, cng chng

c g lm cho thnh t hi hn!


Khn nn cho th ny! - ta mun nhn
thy ct la ln phng xung t chy n
tan tnh!
Bi v phi c nhng ct la ln nh th
i trc bui i Ng Thin. Nhng
bui i Ng Thin c thi khc v vn
mnh ca ring mnh.
Tuy nhin, hi g in, ta ban cho mi li
dy ny thay cho li t gi: khi khng th
yu thng c na, th c im lng tha
th m bc qua!
Zarathustra ni nh th, ri hn im
lng bc qua g in v th.

V NHNG K BI GIO
1

Hi i, tt c nhng th xanh ti rc r
sc mu trn cnh ng c ny xa kia,
gi y a tn xm xt! V xa kia ta
mang bit bao l mt ngt hy vng t
chn ny v cho chic t ong ca ta!
Tt c nhng qu tim tr trung u

gi ci, - v khng phi ch gi ci m


thi! Chng cn mt mi chn ngn, tm
thng v thiu nng nhit. Chng gii
thch s kin ny bng cch bo rng:
Chng ti li tr thnh nhng con
ngi knh tn.
Xa kia, ta hy cn nhn thy h bc i,
vo lc ngy mi chm hng, trn i
chn can m ngang tng: nhng ri h
mt mi vi tri thc, v gi y h
li cn ph bng lng dng cm ban mai
ca h.
Thc vy, c hn mt ngi ngy xa
ct cao chn ln nhy ma nh mt v
cng, ting ci l du hiu bo cho hn
trong Tr hu Hin minh ca ta, - ri th
hn suy ngh. V gi y ta va nhn thy
hn khm lng xung, b l n vi cy

thnh gi.
Xa kia, h bay ln chung quanh
nh sng, chung quanh t do, nh nhng
con rui v nhng thi s tr tui. Ri gi
hn mt cht, lnh thm mt cht: th l
h ngi sau l si, ging nh nhng
gio s cng nhng k gi v tn lng tn
m.
H mt ht can m bi v ni c n
diu vi ca hn ta nut chng ly ta
nh mt con c voi?
Trong sut mt thi gian ng ng, vi
y lng thm kht, chng vnh tai v
vng m khng nghe thy nhng ting
kn, nhng li ku gi pht ra t k
truyn lnh ca ta?
- Hi i! Con s nhng k m tm hn
gi c s can m v s hung hn

mnh lit trng k th lun lun qu t;


chnh trong s nhng con ngi him hoi
ny, tinh thn mi kin tr khng thi
chuyn. Cn li, ch l s hn nht.
Cn li: lun lun l s ng ngi nht,
l nhng ngi bnh thng, nhng
ngi v tch s, nhng k tha thi. Tt c bn u hn nht!
K no mang dng mu ca ta s gp trn
ng mnh i nhng cuc phiu lu
ging nh nhng cuc phiu lu ta
sng qua: n ni nhng bn ng hnh
u tin ca hn s l nhng thy ma v
nhng thng h.
Tuy vy, cng c nhng ngi bn ng
hnh th nh, - bn h c gi l nhng
tn : mt m ng sng ng, chan
cha tnh yu, trn ngp in r, trn y

s sng knh tr con.


K no mang dng mu ca ta gia loi
ngi th khng nn quyn luyn vi m
tn ny; bt lun k no bit r loi
ngi yu ui ph du th u khng nn
tin vo nhng ma Xun cng nhng
ng c mun mu .
Nu m tn y c th lm khc i, th
chng cng s mun khc i. Ci na
vi lm thng tn ci trn y, nguyn
vn. Khi nhng chic l a tn, ti sao ta
li ct li than vn?
Hi Zarathustra, c h bc i, c
h ri rng, v ng nn than vn! Tt
hn, ngi nn thi qua bn h vi ting
xo xc du m ca gi, - hy thi gi qua gia nhng chic l
ny, hi Zarathustra, sao cho tt c

nhng g a tn s ri rng la xa
ngi mau hn na!
2

Chng ti li tr thnh nhng ngi


knh tn - nhng k bi gio th nhn
nh th; nhiu k trong bn chng cn
qu hn nht nn cha dm th nhn iu
.
Ta nhn thng vo mt h, - ta ni thng
vo b mt vi i m bng ca h:
Cc ngi thuc v hng ngi li chp
tay cu nguyn!
Th m, cu nguyn l mt s xu h!
Khng phi xu h i vi tt c mi
ngi, nhng i vi ngi, i vi ta

v i vi k no c i cht thc
trong u. i vi ngi, cu nguyn l
mt iu xu h!
Ngi bit r iu : con qu s hn
nht trong ngi thch chp tay hoc
khoanh tay li v c mun mt i sng
d di hn: - con qu hn nht y bo
ngi: C mt Thng .
Nhng lm th ngi thuc v bn
ngi s hi nh sng, ngi thuc v
nhng k b nh sng lm lo u s st.
Gi y, hng ngy ngi phi lao u
su hn na vo trong m ti v sng
m.
Tht vy, ngi kho chn gi: nhng
con chim n m va ct cnh bay ln.
Gi ca nhng k sng m n, gi
ca m ti, gi ca s ngh ngi, khi m

chng khng c ngi ngh.


Ta nghe thy v cm nhn iu :
n gi cho nhng cuc sn, nhng m
rc; khng phi nhng cuc sn ti bi
man di, nhng l nhng cuc sn m
du, h nhc, yu hn, - ca nhng k
n lnh trong cc x xnh, ming th thm
cu nguyn.
- Nhng cuc sn nhng tn gi mo,
y tm hn: tt c mi chic by
chut ca tm hn mt ln na u sp
xung! Tuy nhin, bt lun ni no ta ko
mn ln, vn c mt con bm nh vi
v thot bay.
N np mnh ni vi mt con
bm nh khc? Bi v khp mi ni,
ta u cm thy c nhng cng ng nho
nh n kn, v khp mi ni, ch no

c nhng tp lu xa vng khut tch, th


u c nhng tn ngoan o mi vi
y mi v nhng tn ngoan o.
Bn chng t tp vi nhau sut nhng
m di v bn chng bo nhau: Xin cho
ti tr thnh ging nh nhng hi nhi ku
gi Cha i! - Mm ming cng d
dy h b h hng v nhng tay ch
ha mt ngt y lng knh tn.
Hoc gi, sut nhng bui chiu di, h
quan st ch n np sn mi y tinh
ranh ca mt con nhn, con nhn rao
ging s khn ngoan tr hu cho nhng
con nhn ng loi bng cch dy rng:
Dt mng nhn di my cy thnh gi
l ch l tng v cng!
Hoc gi h ngi cu sut ngy b ao
m, v h tin rng nh th l su thm;

nhng k no cu ni khng c c, ta cho


rng hn cha xng c gi l ngi
cn ct!
Hoc gi vi lng hoan h knh tn, h
hc chi n th cm ni mt tc gi
nhng khc on ca, mt k ham thch
tim dn nhng git m thanh th cm
vo qu tim nhng thiu ph, v hn
qu mt mi vi nhng m gi cng
nhng li khen tng xng dng ca cc
m.
Hoc gi h hc rng mnh ni mt nh
hin trit lon c na chng, k ng
trong nhng cn phng ti ch nhng linh
hn hin ra - trong khi linh hn th tch
i mt mch.[1]
Hoc gi h lng tai nghe mt nhc s
gi, mt lo nhc s mt nhoi, ng

im, k c nhng ngn gi than


van dy cho s khc than ca m iu;
gi y hn rao ging s bun ru bng
mt m iu no lng.
Mt vi k trong bn chng li l nhng
k canh gc ban m: gi y, h bit
thi t v, i tun ro ban m v nh
thc dy nhng s vic c l nm im ng
t ngn i. Hm qua, trong m ti, dc
theo nhng bc tng ru phong ca khu
vn, ta nghe nm li l bn v
nhng s vic c l ngn i : nhng
li l xut pht t ming nhng lo gi
canh gc ban m, nhng lo gi bun
ru, lng khng.
Xt t cch lm Cha th ng y chng
chm sc con ci cho cn thn cht
no: cc ng cha ca loi ngi cn

chm sc con ci gii hn ng y.


- ng y qu gi ri! ng y chng
tm g n con ci c, - mt lo canh
m khc ph ha.
- ng y c con khng ch? Chng ai
c th chng minh iu tr phi ng y
t chng minh ly! T lu ri, ti
mun c dp c thy ng y chng
minh mt cch nghim tc.
- Chng minh ? Khng phi ng ta
chng bao gi chng minh c y hay
sao? ng y gp kh khn khi phi chng
minh. ng y lu tm nhiu n chuyn
thin h tn m mnh.
- ! ! c tin cu ng y, c tin vo
chnh ng y. y l thi quen ca my
m gi! Chng ta cng ging y nh vy!
Hai ngi canh m v nhng con c

bn tn vi nhau nh th, ri h a
mm rc t v bun thm. y l chuyn
xy ra hm qua vo lc ban m, dc
theo nhng bc tng ru phong ca khu
vn.
V phn ta, tim ta tht li v ci; chc
hn tim ta mun v ra, nhng chng bit
lm sao, v n lm c c honh ca ta
chn ng.
Thc vy, ta n cht ngt mt v ci
khi nhn thy nhng con la say sa v
nghe nhng k canh m nghi ng
Thng nh th.
Ci thi chng phi tri qua lu
ri, ngay c cho nhng k hoi nghi kiu
y - hay sao? Ai c quyn nh thc dy
nhng s vic c l ngn i nh th,
nhng k th ca nh sng, khi chng

ng m?
T lu ri, ht thi ca nhng thn
linh c xa: tht vy, cc thn linh c
mt kt thc tt p v vui v.
Ch v khng tri qua mt bui hong
hn cht chc m m g c[2] - ni th
l ni lo! Ch v ch cht v ci, gin
d th thi!
Cu chuyn xy ra khi c mt v thn t
mnh tht ra li l bt knh nht, - li
ny: Ch c mt Thng duy nht!
Ngi khng c php th nhng thn
linh khc trc mt ta.
- Mt b ru gi phn n ca thn linh,
mt thn linh ganh t qun mt im
ny. Lc by gi, tt c cc thn linh u ph
ln ci v va ong a trn gh ngi

h va la ht: Bo rng c nhiu thn


linh ch khng c mt Thng thn
linh duy nht, chng phi l iu linh
thnh sao?
K no c tai th hy lng hiu li ta.
Zarathustra ni nh th trong thnh
ph c hn em lng yu thng,
thnh ph mang tn Con B Tp Sc.
Bi v t y, ch cn hai ngy ng
na l Zarathustra quay v ti hang ,
bn cnh con v con rn; linh hn
Zarathustra vui ti cung qut dt do
khi cm thy qu gn vi lc tr li qu
hng.

[1] k ng trong nhng cn phng ti

ch nhng linh hn hin ra - trong khi


linh hn th tch i mt mch, Nietzsche
chi ch vi hai ngha ca ch Geist:
linh hn, thn hn.
[2]: Ch v khng tri qua mt bui
hong hn cht chc m m g c, c
mun mit th Wagner vi v nhc kch
Hong hn ca nhng thn linh
(Gtterdmmerung).

TR LI QU HNG

Hi c n! Hi c n, qu hng ca
ta! Bit bao lu ri ta sng man r
ni nhng x min hoang vu xa l
khng tr v vi mi m nc mt chy
di!
Gi y, mi hy tr tay e da ta nh
mt ngi m gi e da con ci, v
mm ci vi ta nh mt ngi m hin
ci mn con ci; gi y mi hy bo
cng ta: L ai y ci k xa kia chy
trn xa ta nh mt cn dng t? - ci k
m xa kia la ht lc la b ta? Ta
bu bn qu lu cng ni c n v ta
hc qun i im lng! Th th by gi t
hn mi hc c iu y ri chng?
Hi Zarathustra, ta bit r mi s, ta

bit rng mi, k c n c nh, mi b


b ri ht hi gia m ng l nh loi
ngi hn l khi cng ta!
B b ri ht hi l mt chuyn, c
trm mnh trong ni c n li l mt
chuyn khc: y, y chnh l iu mi
hc c gi y! Mi hc c
rng gia loi ngi bao gi mi cng
vn ch l mt k man di v xa l:
Man di v xa l ngay c lc h yu
thng mi bi v trc tt c mi s, h
ch thch c mi n nang, xoay x!
Nhng v y, mi li c thoi mi t
do nh trong chn ng c ca mi; y
mi c th ton quyn n ni v tun tro
ra bt lun iu g; y tuyt chng c
ai h thn v nhng cm gic to bo
thm kn ca mnh.

y, mi s chen nhau chy n cng


li ni ca mi, ve vut v v mi trong
trm ngn tru mn, v tt c mi s y
mun c ci trn lng mi. Ngi ci
trn tt c nhng biu tng, mi phng
nc i n tt c nhng chn l.
y, mi c th n ni vi tt c mi s
mt cch chnh trc thng thn: thc vy,
khi ngi ta n ni vi tt c mi s mt
cch chnh trc th nhng li ni s ngn
vang nh nhng li tn tng!
Tuy nhin, b ht hi b ri li l chuyn
khc. , hi Zarathustra, mi cn nh
ch? Khi con ca mi ro gi trn u,
khi mi ng lng l gia rng su, gn
bn mt xc cht, do d chng bit i v
u:
Khi mi bo rng: Cu cho nhng con vt

ca ta s hng dn ta! Ta thy rng sng


gia loi ngi cn nguy him hn l
sng vi loi th. - y, y chnh l
lc b b ri ht hi!
V mi cn nh ch, hi Zarathustra? Khi
mi ngi trn hi o, mt ging ru
gia nhng thng rng, ban pht ht cho
nhng k khc khng h so o tnh ton:
- sau cng mi b cht kht gia nhng
k say mm, ri mi than th c m:
Ly phi chng phc hn l cho? V
nh cp phi chng phc hn l nhn
ly? y, y chnh l lc b b ri ht
hi!
V mi cn nh ch, hi Zarathustra? Lc
gi pht im lng nht hin n vi mi,
xua ui mi ra ngoi t thn mi, v ln
ting cng mi qua nhng li th tho hung

bo: Hy ni i ri v tan thy!


- Lc gi pht im lng nht lm mi kinh
tm s ch i cng s im lng ca mi,
lc n khin mi bun chn v lng can
m y khim tn e d ca mnh. y,
y chnh l lc b b ri ht hi!
Hi c n! Hi c n, qu hng ca
ta! Li mi ni vi ta tht ha i thc hin
bit bao!
Chng ta chng ct vn nhau, chng ta
chng than vn cng nhau, chng ta m
rng lng snh i chung bc cng
nhau qua nhng cnh ca m rng.
Bi v ni mi, tt c u rng m sng
ngi; ngay c nhng gi khc y cng
lt qua vi nhng bc chn nh nhng
khinh khoi. Bi v trong bng ti thm
u, thi gian li nng n hn l ngoi nh

sng.
Ni y, tt c nhng li ni v tnh th
cng nhng n in b mt ca li ni
u rng m cho ta; ni y tt c tnh
th u kht khao tr thnh ngn ng, tt
c bin dch th u mun ta dy tht cho
ra li.
Nhng m di kia, tt c li ni u
l v vng ho huyn! Khn ngoan nht
l c qun pht v b qua: - y chnh l
iu ta hc c!
K no mun lnh hi tt c mi s vic
gia chn th nhn th phi a tay v
nm ly mi s. Nhng i tay ta qu
sch m c th lm chuyn .
Ta gh tm ngay c hi th h. Hi i!
Ti sao ta sng qu lu nh th gia
nhng ting n o huyn no cng hi

th thi tha ca h.
, s im lng tuyt vi vy ph quanh ta!
, nhng mi hng thun khit chung
quanh ta! , s im lng cho ta ht y
khng kh trong lnh trn tr hai l phi!
, s im lng ang lng nghe kia, s im
lng tuyt vi!
Nhng m di kia, mi s u n o
ln ting v chng ai nghe. Nu mi c th
rung chung khai bo Tr hu Hin minh
ca mi, th nhng ch hiu bun chn
cng trng vn khut lp ting chung
mi bng ting rng rnh nhng ng tin
ca h.
Ni bn h tt c u ham ni v chng
ai cn bit cch nghe. Tt c mi s u
ri tm xung nc, nhng chng c vt
g ri xung ging su.

Ni bn h tt c u ham ni v chng
c g thnh tu hay trng thnh c
c. Tt c u n o cc tc nh g mi,
nhng tm u ra mt k chu ngi im
trong p trng?
Ni bn h, tt c mi s u n o ln
ting, tt c mi s u b lng nhng ra
tng mnh. V nhng g hm qua cn qu
cng rn i vi thi gian cng nhng
rng nhn ca thi gian, th ngy hm nay
treo lng l mn nhn r ri ngoi
mm mp ca con ngi thi i!
Ni bn h, tt c mi s u n o ln
ting ni, tt c mi s u b phn bi.
V nhng g xa kia cn l iu b nhim
v b n ca nhng tm hn su thm, th
ngy hm nay thuc v nhng tn thi
kn l lo ngoi ng ph v nhng tn

khoa i n o!
, tinh th k d ca con ngi! Ting n
o huyn no trn nhng con ng ti
m! Gi y mi nm li ng sau ta
ri: - mi nguy him ln lao nht ca ta
rt li ng sau ta ri!
Bao gi th s xoay x king d cng
lng thng xt cng vn l mi nguy
him ln lao nht ca ta, v tt c mi
ngi u thch c king d n nang
v thch c thng hi.
Gi kn nhng chn l tn y thm tm
hn, vi i tay r di v tri tim kh
kho y ry nhng s di tr nh nhoi
ca lng thng xt: ta lun lun sng
nh th gia loi ngi!
Ta ngi gia bn h vi chic mt n
tr hnh, sn sng nh lc t thn m

c th chu ng ni bn h, v thng
hay t khuyn d mnh: Mi kh di in
r! Mi khng hiu loi ngi!
Mnh qun i nhng g mnh bit v loi
ngi khi mnh sng gia loi ngi. C
qu nhiu tm bnh phong che y h:
nhng con mt xa xi thu nhp no c
ch g y?
Khi no h khng nhn ra ta, lc ngng
cung ngy di, th ta li m ra king d
xoay x h hn l chnh ta: v vn quen
cng rn ph phng i vi mnh, thng
khi ta phi tr th ta v s xoay x king
d y.
B nhng con rui mang nc c chm
chch khp ngi, v b c khot nh
mt hn b gm nhm bi nhng git
nc bo tn, ta ngi nh th gia

m bn h v lng cn t nh: Mi ci
g nh b u v ti v s nh b ca
mnh!
Nht l nhng k t nhn mnh l nhng
con ngi thin ho: ta thy bn chng
ng l nhng con rui nhiu nc c
nht: bn chng chm chch mt cch v
ti ngy th; bn chng di tr mt cch
v ti ngy th; lm th no bn chng
c th cng chnh vi ta c ch?
Lng xt thng ln mn dy rng k no
sng gia m ngi thin ho th phi
di tr. Lng xt thng ln mn lm
nng n bu kh vy quanh nhng tm hn
t do phng dt. Bi v s ngu xun ca
hng ngi thin ho th khng th no
o lng ni.
T n giu chnh mnh v giu s giu

sang phong ph ca mnh: y, y chnh


l iu ta hc c di kia, bi v
ta thy tt c mi ngi u ngho nn
kh kit tm hn! y cng l s gi di
ca lng xt thng ln mn ni ta:
- ta nhn thy v nh hi c trong
mi mt ngi, iu g l va tinh thn
cho h, iu g l qu tinh thn cho h!
Nhng nh hin trit cng ca h, th
ta gi l hin trit, ch trnh ni l cng
, - nh th , ta tp nut c li
l. Nhng ngi phu o huyt ca h, ta
gi l nhng ngi kho cu v hc gi
thng thi, - nh th , ta hc i
c li l.
Nhng ngi phu o huyt mang bnh
v ham o. Di ng nh bn ngn i
y yn ng bao nhiu mi hi thi. ng

nn khuy ng nhng ao m ly li.


Nn tro ln ni cao m sng.
L mi phng cng hnh phc ca ta li
c th li s t do vi vi trn nhng
nh ni cao! Vy l sau cng l mi ta
c gii thot khi mi hi nhn th!
Cm thy nhn nht v ln khng kh ti
mt nh nhng cht ru si bt, linh
hn ta nhy mi - linh hn ta nhy mi
v ct ting reo vui: Cu tri cho sc
khe ca mi!
Zarathustra ni nh th.

V BA IU XU C
1

Trong gic mng, gic mng cui cng


ca ta vo bui sng hm nay, ta ng
trn mt mm t bn kia th gii, - ta
cm mt ci cn trong tay v ta cn th
gii.
, ti sao bnh minh n vi ta qu
sm? Hi nng ganh t ca n nh
thc ta dy! Bnh minh lun ganh t vi
hi nng ta lan t nhng gic mng ban
mai ca ta.

C th o m c i vi k c thi
gi, c th cn lng c i vi mt
tay cn lng ti gii, nm trong tm bay
ca nhng i cnh khe mnh, hin l
i vi nhng k tm cu linh thnh: gic
mng ca ta nhn thy th gii nh
th!
Gic mng ca ta, mt k hi hnh dng
cm, phn na l tu, na kia l sng gi
ba o, lng l nh mt con bm, nn
nng nh mt con diu hu: ngy hm
nay, gic mng y kin nhn trong rnh
ri v vn cn lng th gii.
Tr hu ca ta b mt ng li cng n,
Tr hu ban ngy ca ta, hoan h v tnh
thc, Tr hu ch giu tt c nhng th
gii v hn! V Tr hu y bo: Ni
no c sc mnh th rt cuc con s s

tr thnh ch nhn, v con s mang nhiu


sc mnh hn.
Gic mng ca ta, gic mng hu hn ,
a mt nhn vi s chc chn v
ngn! Khng phi vi lng t m, khng
phi vi s l liu, khng phi nht gan
khip m, cng khng tn sng trng
vng,
- nh c mt tri to ngon ngt dng n
tay ta, mt tri to chn vng, mang ln
da ti mt, du mm, m mt nhung t:
th gii t dng hin cho ta nh th;
- nh mt ci cy a tay ra du vi ta,
mt ci cy ta nhng cnh l um tm,
khe mnh, cong on vn vo thnh ch
nng ta ngh ngi cho k l hnh mi
mt: th gii c t trn mm t
ca ta nh th;

- nh nhng bn tay duyn dng nng mt


chic hp nh n gp g ta, - mt chic
hp nh m ra trong s say m khoi
cm ca nhng i mt thn thng sng
m; th gii nh th khi gp g ta
hm nay;
- khng c n ng xua ui tnh
yu loi ngi, khng c cht ha tan
ru ng tr hu con ngi: - mt s
vic tt p ca con ngi, y, y l
th gii m ngi ta ph bng khng
tic li, th gii hm nay xut hin
vi ta nh th.
Ta v vn cm t gic mng ban mai ca
ta v cn lng th gii giy pht
ban s! Th gii: gic mng v s an i
khch l ca con tim, n vi ta
nh mt s vic tt p ca con ngi.

Gi y, m phng th gii gia


thanh thin bch nht, mc ngun cm
hng t bi hc tuyt vi nht trong cc
bi hc, ta mun t ln chic cn ba ti
c v i nht v cn lng chng theo l
li con ngi.
K no dy cu chc phc th cng dy
li nguyn ra: u l ba iu ng
nguyn ra nht trn mt t? Chnh
chng l i vt ta mun t ln bn cn.
Khoi lc, c mun thng tr, lng ch
k: ba iu ny l nhng iu b nguyn
ra ph bng nht t trc n nay, - v
ta mun cn lng chng theo l li con
ngi.
No! y l mm t ca ta v kia l i
dng thm thm: i dng ang ln v
pha ta, rn sng, vut ve, - i dng,

con c qu trm u gi nua v trung


thnh m ta yu thch.
Chnh y l ni ta mun cm cn trn
mt bin ng sng, ta cng chn mt
ngi chng ng nhn - ta chn mi, mi,
hi ci cy ng c tch, mi vi mi
hng nng n, vng hoa sum su rng
ln, hi ci cy ta yu du!
Giy pht hin ti tin v tng lai bng
qua chic cu no? Sc mnh no cng
ch ci cao nh phi ci mnh v pha
ci thp km? V ai ra lnh cho s vt
cao nh nht phi ln mnh thm na?
Gi y chic cn ang cn bng v bt
ng: ta nm ln ba cu hi nng
n, a cn bn kia mang ba cu tr li
nng tru.

Khoi lc - i vi tt c nhng k kh
hnh khinh mit thn xc, l mi nhn
kch thch, l chic i bu xu k
phm ti nng; l th gii b nguyn
ra ni tt c nhng k nui o gic v
th gii bn kia: bi v khoi lc mit th
v lm m lon tt c nhng hc thuyt
ri lon.
Khoi lc - i vi m tin dn, l
ngn la chm thiu t; i vi nhng
khu rng b mt rung v nhng khc vi
xon lm ging, l chic ha l ngu
nghin.
Khoi lc - i vi nhng tm hn t do
th l s ngy th phng dt khi vi,

l hnh phc in d trn mt t, l s


tri n qu tha thi tng lai i vi
hin ti.
Khoi lc - y ch l thuc c du ngt
cho nhng k cn ci iu tn, nhng i
vi nhng k mang ch ca con mnh
s, th l cht thuc b tuyt diu
nht, cht ru ca men nng m ngi
ta d dt gi gn mt cch knh cn
thing ling.
Khoi lc - l vnh phc tuyt vi nht,
biu tng ca hnh phc v hy vng ti
thng. Bi v i vi nhiu th, ha
hn s hp nht v cn hn l s hp
nht,
- i vi nhiu th cn xa l vi nhau
hn l ngi n ng xa l vi ngi
n b: c ai tng hiu trn vn s

kin ngi n ng v ngi n b xa


l vi nhau bit n chng no?
Khoi lc - song le, ta mun chn ro
quanh nhng t tng v vy ro quanh
nhng li l ta: ta e rng nhng con heo
bn thu cng nhng k bng bt nhit
cung s xng vo vn ca ta! Kht vng thng tr - y l mn chi
lm cht ngi dnh cho nhng tm hn
cng rn nht, l cuc tun o khng
khip dnh cho nhng k hung bo nht,
l ngn la m u ca nhng gin ha
sng.
Kht vng thng tr - y l chic phanh
d tn c t vo nhng dn tc ph
phim nht, l s h thn ca tt c
nhng c hnh bt xc, ci trn tt c
nhng lng kiu hnh.

Kht vng thng tr - y l cn ng t


ph v v ly cch tt c nhng g b mi
mt n mn trng rng, y l k p v
nhng ngi nh m sn trng vi tm hn
phn n gm g, y l du hi vt hin
ra bn cnh nhng cu tr li non yu.
Kht vng thng tr - ng trc ci nhn
ca n, con ngi b lt khom mnh, kht
vng lm con ngi n l v h thp
xung thua loi rn, loi heo; cho n
khi, cui cng, lng khinh b ngt tri
ku go bng v trong n.
Kht vng thng tr - y l v o s
khng khip rao ging lng khinh b ngt
tri, k rao ging cho nhng th v
nhng quc li ny: Hy ct khi
y! - mi cho n khi, cui cng, t
chng ku tht ln: c g ta c th b

i!
Kht vng thng tr - k quyn r d
hoc, cng leo ln n nhng con ngi
tinh khit, nhng k c n, leo ln n
nhng nh cao, chy bng nh mt tnh
yu vch ln trn bu tri nhng hnh
phc thm quyn r.
Kht vng thng tr - nhng ai cn mun
gi l mt kht vng, khi k cao nh
chu h mnh c mong quyn lc! Thc
vy, chng c g l cung say, bnh hon
trong nhng kht vng nh th, v nhng
s h mnh nh th!
Bo rng nh cao n c c liu khng
vnh vin t c lp v khng t hi lng
vi chnh mnh; bo rng ni cao phi i
xung lng su v gi ni phi thi
xung ng bng:

! Ai dm t ng tn tht cho mt kht


vng nh th! c hnh ban pht - y
l tn m xa kia Zarathustra dng
gi iu bt kh din ngn ny.
Chnh lc - tht vy, y l ln u
tin! - li ni ca hn cng ca ngi
lng ch k, lng ch k thin ho lnh
mnh xut pht t mt linh hn cng
trng:
- t linh hn cng trng s c mt thn
xc cao c, mt thn xc m diu, chin
thng v ha iu: chung quanh thn xc
mi vt tr thnh gng soi:
- thn xc uyn chuyn, quyn r, k v
cng m biu tng v s din t l
chnh linh hn ti sng hn hoan. Nim
hn hoan ch k ca nhng thn xc v
nhng linh hn nh th t gi mnh l

c hnh.
V ni v thin v c, lng hn hoan ch
k y c ng ni chnh t thn mnh, nh
gia lng mt khu rng thing; bng
nhng tn gi ban cho hnh phc ca
mnh, n loi tr xa mnh tt c nhng g
ng khinh b.
N loi tr xa mnh tt c nhng g hn
nht; n bo rng: ci g hn nht l xu
xa! N thy ng khinh b con ngi u
t c khng ngng th di than vn,
nhng li thu nht ngay c nhng li lc
nh b nht.
N cng khinh b mi tr hu ng
thng hi: bi v, tht th, cng c th
tr hu n hoa trong bng ti; mt th tr
hu ca m ti c lun lun than th:
Mi s u v b!

N khng m xa n lng nghi ng y


s hi cng tt c nhng k no mun
nghe nhng bi ging o thay v nhng
ci nhn v nhng nm tay: - v n cng
chng m xa n tr hu qu h nghi
na, - v y l cch x s ca nhng
linh hn hn nht.
N thy k khm nm xim nnh cn thp
hn hn na, con ch nm ph phc
xung ngay lp tc, k qu sc khim
cung; v cng c tr hu khim cung, b
lt, knh tn v khm nm.
Nhng n th ght n kinh tm k no
chng h mun t bo v mnh, k no
nut c nhng nc bt nc c v
nhng ci nhn hung c, k kin nhn qu
nhn nhc, k chu ng tt c mi s v
bng lng tt c mi s; v y chnh l

l thi ca bn bi phng.
Gi s k no n l trc nhng thn
linh v nhng c ca thn linh hay
trc con ngi v nhng kin ngu
xun ca con ngi, th lng ch k ngt
ngy hnh phc y lin nh nc bt vo
mt tt c s n l .
Xu c: - y l ting ni dng gi tt
c nhng g khom mnh n l, i mt
nhp nhy khut phc, qu tim b giy v
cn rt, v ci li m hn gi ngy nhu
thun, vi cp mi rng hn h.
V tr hu gi mo: y l ting n dng
gi nhng tr chi ch ca bn bi
phng, bn gi c v nhng k kit
lc; nht l tt c nhng sng ch in
khng phi l ca m linh mc.
Th nhng, bn hin trit gi mo, tt c

m linh mc, nhng k chn ngn mi


mt v th gii, nhng k mang linh hn
ca l n b hay ca nhng tn bi
phng, - i, chnh l nhng k lun lun
nui dng m mu nhm n lng ch
k!
Chnh iu ny l c hnh v
c gi l c hnh: ta phi ni dy
chng li lng ch k! V v li, v
t, y chnh l iu m nhng k khip
nhc mt mi v th gii v tt c
nhng con nhn , kht khao c tr
thnh, - vi nhng l do rt hp l.
Nhng gi y, chnh l dnh cho bn
chng m mi c ban ngy, khc quanh,
li gm phn xt, bui i ng thin:
v nhiu s vic s tr thnh hin nhin!
V k xng tng ci Ti v thnh ha

lng ch k, thc ra, k tin tri hin trit


, ni chnh iu hn bit: Nhn ka,
bui i ng thin ang n, ang n
gn!
Zarathustra ni nh th.

V TINH THN TR N NNG


N

Ngn ng ta l ngn ng ca dn chng;


ta ni nng qu th tho, qu thn i i
vi nhng k kh kho tm thng.
Nhng li ni ca ta c v l lng hn
i vi nhng vn s qun v nhng vn
s ch t bi cho bn giy.
Tay ta l bn tay ca mt thng in:
khn thay cho tt c nhng tm bng v
nhng tng thnh; khn thay cho tt c
nhng g c ch cho nhng trang sc v
nhng bc tranh qun ca mt g in!
Chn ta l mt mng nga; ta dng n
phi nc kiu phng nc i tro non
vt sui cng ni, v ta mang theo con

qu cng tm thn khoi lc trong cuc


phng chy ca ta.
D dy ta c l l d dy mt con . V
n thch tht cu hn c mi th khc.
Nhng chc chn n l d dy ca loi
chim.
c nui dng bng nhng s vt hn
nhin m bc, sn sng nh cp v nn
nng bay cao - ta l th ; lm sao ta
khng t xem mnh thuc loi chim cho
c!
Nht l, v ta l k th ca tinh thn tr
n nng n nn ta mi k mnh thuc
loi chim: thc vy, ta l k t th, k
th bt cng i thin, k th mun kip.
Ni no m s thn thit ca ta li
khng bay ln v lc li?
Ta c th ct ln mt ging ht trn kia

- v ta mun ht ln ging : du rng


ta c tch mt mnh trong mt cn nh
trng v ta ch c th ht ring cho nhng
l tai chng ta m thi.
C nhin, cng c nhng ca s khc ch
c c chic hng nhu nhuyn, bn tay
hng bin, con mt cha chan biu l v
qu tim thc tnh khi no cn nh l nh
nhng ngi: - cn ta, ta khng ging vi
h.

K no mt ngy kia dy cho con ngi


bit bay th s phi thay i tt c nhng
bin thy gii hn; i vi hn, ngay c

nhng bin thy cng bay bng ln cao;


hn t tn thnh li cho tri t, hn s
gi tri t l a con nh nhng.
Con iu phng nhanh hn con tun
m nhanh nht, nhng c con iu
cng hy cn nng nhc giu u vo t
ct nng n: ngi no cha bit bay
cng th.
Hn thy c tri t ln i sng l nng
n, v y chnh l iu m tinh thn tr
n c mun! Th nhng, k no mun
tr thnh nh bng nh chim th phi yu
thng chnh mnh: - ta, Zarathustra, ta
dy nh th.
Khng phi thng yu chnh mnh bng
tnh yu ca nhng con bnh v nhng k
cung lon: bi v ni nhng ngi ,
ngay c lng t i cng bc ln mi hi

thi.
Phi hc yu thng chnh mnh, ta dy
cc ngi nh th, yu thng chnh
mnh bng mt tnh yu trong sch, lnh
mnh: mnh c th chu ng ni mnh
v ng lang thang lu lng.
S lang thang lu lng ny c tn l tnh
yu k lng ging ng loi: chnh bng
ch tnh yu ny ngi ta ni di
ti tnh, giu gim cho n tn by
gi, nht l bi nhng k nng ln
mi ngi hn l ai khc.
Thc vy, hc yu thng chnh mnh,
y khng phi l mt mnh lnh cho
hm nay hoc cho ngy mai. Tri li, y
l ngh thut vi t nht trong cc ngh
thut, ngh thut qu quyt nht, ngh
thut sau cng v kin nhn nht.

Bi v i vi k s c ngh thut
, mi s s c u c che giu cn
mt; v trong tt c nhng kho tng, kho
tng no gn ngi nht s c khm
ph sau cng, - y l cng trnh ca tinh
thn tr n nng n.
Ngay khi cn nm trong ni, ngi ta
mm cho chng ta nhng li l, nhng
gi tr nng n; Thin v c: l
tn ca mn di sn y. V c nhng gi
tr ny, ngi ta tha th cho chng ta
cho chng ta c sng.
Chnh cm on ng lc khng cho
h yu thng chnh mnh, ngi ta mi
cho nhng a con n vi mnh: y
l cng trnh ca tinh thn tr n nng
n.
Cn chng ta - chng ta trung thnh ko

l theo nhng g ngi ta cht ln mnh,


trn i vai mnh m, bn trn nhng
ngn ni kh cn! V khi chng ta m
hi ra th ngi ta bo: , cuc i qu
tht nng n ta mang vc!
Nhng tht ra, ch c con ngi mi
nng n ta mang vc! Bi v hn ko
l trn i vai mnh qu nhiu s vic d
k xa l. Ta con lc , hn qu gi
xung ngi ta cht y lng mnh.
Nht l con ngi khe mnh, kin nhn,
k c tinh thn ng knh: hn mang cht
trn i vai qu nhiu li l v gi tr xa
l nng n, - cho n khi i sng bin
thnh mt sa mc i vi hn!
Tht vy, nhiu s vic ring t ca cc
ngi cng qu nng n mang vc! V
bn trong th con ngi ging vi con

s, con ngi cng ng tm, mm nho,


trn tut kh nm bt,
- n phi cn n mt th v qu
phi cng vi nhng trang sc cao
nh. Nhng ngay c ngh thut ny cng
cn phi c hc hi cn trng: ngh
thut lm cho c c mt lp v ngoi,
mt b dng p v mt s hn m
m qung khn ngoan!
Ni con ngi, ta cn b nh la v
nhiu chuyn, v s bun b, ngho nn
ca nhng lp v ch l lp v b ngoi.
Nhiu sc mnh v lng tt b che kn
chng bao gi c on nhn ra; nhng
mn n khoi khu nht khng gp c
ngi thng thc.
Nhng ngi n b bit r iu ,
nhng ngi n b tao nh nht. Bo

mt cht, m mt cht. - ! Bit bao l


vn s gn lin vi mt chuyn ng
chng ra g!
Rt kh m khm ph ra con ngi, v
cn kh khn vn bi l vic t khm
ph ra chnh mnh; tinh thn vn thng
ni di v linh hn. y l cng trnh
ca tinh thn tr n nng n.
Nhng k no t mnh khm ph ra
chnh mnh, s bo: y l iu thin
ca ta v iu c ca ta. Bng nhng li
l , hn lm cm ming loi chut chi
v tn ln bo rng: Thin chung cho tt
c mi ngi, c chung cho tt c mi
ngi.
Thc vy, ta cng chng yu mn nhng
k no cho rng mi s u tt lnh i
vi h v th gii ny l th gii tt p

nht trong cc th gii. Ta gi h l


nhng k t mn.
S t mn nm qua mi s: y khng
phi l mi v tuyt vi nht! Ta xng
tng nhng ci li cng nhng d dy
ng ngnh, kh khn, hc ni ln
nhng ting: Ti, Vng v Khng.
Nhng gm nhai tiu ha tt c, th y
l iu tuyt trn cho nhng con ln!
Lun lun ku ln I-A,[1] th ch c
nhng con la cng nhng k thuc ging
la mi hc nh th!
Mu vng sm v nng: s thch ca
ta i hi nh th, - s thch ca ta pha
trn mu vo tt c mi mu. Nhng k
no qut vi trng cn nh mnh th k
biu l mt tm hn b qut vi trng.
C k m say nhng xc cht kh, k

khc li say m nhng bng ma; tt c


bn chng u l th ch ca tht da
xng mu. Tt c bn chng u khng
hp vi ta. Bi v ta thch mu.
Ta khng thch ni m mi ngi u
khc nh, si bt mm bt ming: y l
s thch ca ta, - ta rt thch c sng
gia nhng tn trm cng nhng li th
tht gi di. Chng ai c vng trong
ming c.
Nhng m k lim nc bt li lm ta
kinh tm hn na; v con th ng tm
nht ta gp gia loi ngi, ta gi n
l con vt n bm: n khng mun yu
thng, nhng n li mun sng nh tnh
yu.
Ta gi l khn kh k no ch c mt s
chn la gia hai ng: tr thnh nhng

con th hay nhng tay tr th d man hung


tn. Ta khng mun xy nh ta bn cnh
h.
Ta cng gi k phi lun lun ch i l
khn kh, - tt c nhng tn thu thu
thng hnh v nhng tn ch hiu bun,
tt c nhng ng vua v nhng k b
thanh ton y u khng hp vi ta.
Tht vy, c ta na, ta cng hc i
ch, nhng ta ch ch i chnh mnh.
Nht l ta hc ng thng, bc i,
chy nhy, leo tro v khiu v.
y l o l ca ta: bt lun k no
mun hc bay th trc ht phi hc
ng thng, bc i, chy nhy, leo tro
v khiu v. Ngi ta khng th nht n
bay bng ngay lin c.
Vi nhng chic thang dy, ta hc leo

ln hn mt chic ca s, vi i chn
do dai kho lo ta leo ln nhng ct
bum: ngi trn nhng ct bum vt cao
ca tri thc bao gi cng l mt hnh
phc v i i vi ta!
- bc la trn nhng ct bum cao nh
nhng ngn la con: ch l mt cht nh
sng lt lay, nhng li l mt ni khch l
ln lao cho nhng chic tu chm v
nhng k m tu.
Ta n c chn l ca ta theo nhiu
con ng v bng nhiu cch; ta
khng dng mt chic thang duy nht
leo ln n nh cao ni mt ta m
chm trong ci xa xm.
Lng ta bao gi cng vn min cng khi
phi m ming hi ng, - chuyn
lun tri ngc vi lng ta! Ta lun lun

thch tra vn v th thch chnh nhng


con ng.
Th thch v tra vn, y l l trnh ca
ta: - tht vy, ngi ta cng phi hc tr
li cho nhng cu hi nh th! V y l
s thch ca ta:
- y khng phi l mt s thch tt hay
xu, nhng y l s thch ca ta, s
thch m ta khng xu h cng chng cn
giu gim.
T trc n gi y l con ng ca
ta, - cn u l con ng ca nh
ngi? ta tr li nh th cho nhng
k hi ta v con ng. Bi v khng
c con ng.
Zarathustra ni nh th.

[1]: I-A: ting ku ca con la, trong


c ng l Ia, c ging vi Ja l vng,
d, . Ko di ging c ting I-A, th ta
s c ch D ca Vit ng, mt ch D
ch r tnh cch gi mo ca con la
trong s chp nhn. y, Vit ng gn
c ng hn l cc bn Php v Anh.

V NHNG BNG GI TR C V
MI

Ta ngi y ch i, vy quanh l nhng


tm bng c v nt ln ln vi nhng tm
bng mi c vit d dang. Khi no
mi n gi ca ta?
- Gi ca s i xung tn t ca ta: v ta
cn mun n vi loi ngi thm mt
ln na.
y l iu ta ang ch i, bi v
trc ht phi c nhng du hiu bo tin
rng gi ca ta n: con s t ci
vi n b cu vy quanh.
Trong khi ch i ta ni nng nh mt k
nhn ri, ta t ni vi chnh mnh. Chng
ai thut li cho ta iu g mi, v vy ta

thut li chuyn ta cho chnh ta nghe.

Khi n vi loi ngi, ta thy h an


nhin ta th trn mt nh kin ngn i:
nh kin cho rng t lu h bit rnh
r ci g l thin, ci g l c i vi con
ngi.
Mi cuc tho lun v c hnh u l
mt iu c l, mt nhc i vi h, du
rng k no mun ng ngon cng hy cn
ni v thin v c trc khi i ng.
Ta lm ri lon cn say ng khi ta
rao dy rng: Hy cn cha c mt
ngi no bit c th no l thin v

c, tr phi y l k sng to.


Th nhng, k sng to l k ban cho
loi ngi mt mc ch, ban cho mt
t ngha v tng lai: ch k sng to
mi sng to nn thin v c ca vn s.
Ta ra lnh cho h lt nhng ging
ta c l, v, h ni no quan nim c l
y cn an v, ta ra lnh cho h ci vo
mt nhng nh hin trit r kh hnh,
ci vo mt bt lun nhng k en i
no n u nh mt ni hm da trn
cy nhn sinh.
Ta ngi bn l i l m phn vi
nhng xc cht cng by kn kn - v ta
ci ton th qu kh cng v rng
r quang vinh h thi ca qu kh h.
Tht vy, ging nhng k rao ging s
hi hn v nhng thng in, ta nm

li nguyn ra la ln tt c nhng g
cao thng v tin ca bn chng, , ti tiu lm sao nhng g cao thng
ni chng, ti tiu lm sao nhng g
tin ni chng, - , ta ci nh vy.
Kht vng khn ngoan ca ta tro vt ra
t ta vi nhng ting la ht v nhng
ting ci; tr hu hoang d th pht sinh
trn nhng ngn ni cao: kht vng mnh
mang ca ta chp cnh bay ln cao vt.
Thng thng, n mang ta i xa,
vt qu nhng nh cao, hng v
nhng chiu cao mi, gia nhng ting
ci rn r: ta lt bay rt gi nh mt
mi tn, trong cn xut thn ngy ngt v
mt tri:
- lt bay xa vi, trong mt tng lai m
cha h c ai tng nhn thy, nhng

min phng Nam nng bc hn m


cha c thi s no tng m mng n:
ni , ni nhng v thn linh nhy ma
hoan ca xu h v tt c nhng y phc
trn ngi:
- ct cho ta ni bng nhng n d, ct
cho ta bp b p ng v bc i khp
kh khp khing nh nhng thi s; thc
ra, ta xu h v b bt buc vn cn l
mt thi s!
Ni m ton th bin dch i vi ta u
l nhng cuc khiu v v nhng s sung
mn linh thnh, ni m th gii c
tho tung xing xch v kinh hong tr n
trong chnh mnh:
- nh mt cuc chy trn vnh vin khi
mnh v mt cuc tm kim vnh vin t
ng mnh ni nhiu v thn linh, nh mt

mu thun ngt ngy hnh phc t thn,


mt s ti lp v tr v vi chnh t thn
mnh ca nhiu v thn linh.
Ni m thi gian i vi ta l mt s
ch nho tuyt vi nhng khonh khc,
ni m s tt yu chnh l t do, t do t
mnh lm cht men kch thch cho t do!
Ni m ta cng gp thy con qu c
cu ln k th truyn kip ca ta, Tinh
thn Tr n Nng n cng tt c nhng
g tinh thn y sng to nn: s cng
ch, lut l, tt yu, hu qu, mc tiu,
ch, thin v c: Bi v chng phi l c nhng s vic
trn ngi ta c th nhy ma v vt
qua? Chng phi l c nhng con chut
chi v thng ln nng n, v c nhng
con ngi nh nhng khinh khoi nht?

y cng l ni m trn ng i ta
nht c ch Siu nhn v o l
ny: con ngi l ci cn phi c
vt qua,
- con ngi l mt chic cu ch khng
phi mt cu cnh: t nh rng mnh
hnh phc v bui ng thin v bui
chiu t ca mnh, nh mt con ng
dn n nhng bnh minh mi:
- li l ca Zarathustra v bui i Ng
Thin v tt c nhng g ta treo l
lng bn trn loi ngi, ging nh
nhng bui hong hn mi hin mu tm

thm.
Thc vy, ta lm cho loi ngi thy
nhng ngi sao mi cng nh nhng m
ti tinh khi; trn nhng m my, ban
ngy v ban m, ta tri rng ting
ci, nh mt chic lu mun sc.
Ta truyn dy cho loi ngi tt c
nhng t tng, tt c nhng kht vng
ca ta: ta dy h phi tch tp, kt ni
tt c nhng g cn l phn tn v n ng
v ngu nhin tn bo ni con ngi.
Vi t th l thi s, l k tin on nhng
n ng, l k cu chuc s ngu nhin, ta
dy loi ngi sng to tng lai v
trong khi sng to, gii thot nhng g
xy ra.
Gii thot qu kh ni con ngi, v
bin i tt c nhng g xy ra cho

n khi no ch ln ting: Chnh ta


mun n xy ra nh th m! y chnh l
iu ta s c mun thm ln na.
y chnh l iu ta gi l gii thot i
vi loi ngi, y chnh l iu c
nht ta dy h gi l gii thot.
Gi y, ta ch i s gii thot ca ta,
- quay tr li mt ln cui cng bn
cnh loi ngi.
Bi v mt ln na, ta mun quay tr v
vi bn h: ci nhn th chnh l ch ta
mun tiu vong, v trong khi cht, ta
mun dng hin cho loi ngi tng
phm giu sang nht ca ta!
Ta hc iu t mt tri khi mt
tri ln - hc t mt tri qu giu sang
phong ph: lc by gi mt tri tung ri
trn lan trn mt bin s vng rng trong

ti sn v tn ca mnh,
- n ni ngay c nhng ngi nh c
ngho nn nht lc y cng cho thuyn
v vi nhng mi cho dt vng ng
nh! Cnh y ngy xa ta thy v
trong khi nhn ngm, nc mt ta khng
ngng chy di.
Ta nh mt tri, Zarathustra cng mun
bin dng: gi y hn ngi y, i
ch, vy quanh bi nhng bng gi tr v
nt v nhng bng gi tr mi vit cn
cha trn.

Hy nhn xem, y l mt bng gi tr

mi; nhng u l ngi anh em s cng


ta mang vc n trong thung lng v trong
nhng qu tim ca nhc th?
Tnh yu ln lao ca ta i vi nhng g
xa vi nht i hi nh th: ng ch
tm n k lng ging ng loi! Con
ngi l mt ci g cn phi b vt qua.
Ngi ta c th t n ch t vt qua
mnh bng v s nhng con ng v
nhng phng tin: t n , chnh l
bn phn ca mi. Nhng ch tn h mi
ngh rng: Ngi ta cng c th nhy
vt qua khi con ngi.
Hy t vt mnh, ngay c ni k lng
ging ng loi: mi khng c h
ban cho mi mt quyn li no m t mi
c kh nng chim ly.
Nhng g mi lm, th chng c ai khc

lm c khi n phin h. y, chng


c phn thng.
K no khng th t ch huy mnh c
th phi vng li, v nu c k bit t
iu khin th k li cng phi l k
bit vng li hn c.

y l cch thi ca nhng tm hn cao


nh: nhng tm hn y chng mun c
bt c ci g theo kiu cho khng, nht l
i sng.
K thuc v m tin dn th li mun
sng chng v g c; nhng chng ta,
chng ta l nhng k t ban i sng

cho mnh, chng ta lun lun suy tng


n ci m chng ta c th n b li tt
p hn!
Tht vy, y l mt chm ngn cao nh:
Nhng li l cuc i ha hn vi ta,
chnh ta li l k mun gi cho trn.
Khng nn mun hng th khi mnh
khng ban pht s hng th. V ta
khng nn mun hng th!
Bi v s hng th v s ngy th l
nhng iu thn thng nht: c hai u
khng mun b tm kim. Phi s c
chng - nhng tt hn vn l tm kim li
lm v au kh!

Hi ngi anh em, k tin phong bao gi


cng b hy sinh. Th m, chng ta l
nhng k tin phong bo hiu.
Tt c chng ta u mu ti bn th
linh thnh dnh cho nhng vt hin t;
chng ta thiu nng tt c, nhn danh
nhng thn tng c.
Nhng g tt p ni chng ta th hy cn
qu tr trung non yu: y chnh l iu
lm bc lng nhng k gi nua. Tht
chng ta mm mi, da chng ta ch l lp
da cu: - lm sao chng ta li khng cm
d nhng g linh mc tn th thn tng
ch!
Ci g linh mc tn th thn tng ang
sa son mt bui tic bng nhng g
ngon lnh tt p nht trong ta, g y hy

cn c ng trong tm hn mi ngi
chng ta. Hi i! Hi cc anh em, lm
th no m nhng k tin phong s khng
b hy sinh hin t ch!
Nhng vn mnh ca chng ta i hi
nh th; v ta yu mn nhng k no
chng h mun t bo th ly mnh.
Nhng k no m trm tiu dit, ta yu
mn h ht lng: bi v h vt qua bn
b lng lng bn kia.

Chn tht: t ngi bit nh th! V k


bit th li khng mun lm! t hn tt c
mi k khc, l nhng k thin ho.

! Nhng k thin ho ! Nhng ngi


thin ho chng bao gi ni s tht;
thin ho theo kiu , l mt cn bnh
ca tinh thn.
Nhng con ngi thin ho nhn nhn,
u hng, qu tim h lp li, l tr h
vng theo: nhng k no vng phc th
khng t hiu trn chnh mnh!
Tt c nhng g l xu c i vi nhng
con ngi thin ho, phi c kt tp
li t lm ny sinh mt chn l:
hi cc anh em, cc anh em c s
hung tn tn bo cho chn l y chng?
Lng dng cm to ln, s nghi k trin
min, s khc t gay gt, s kinh tm,
s bt quyt trong i sng, - tht qu
i him hoi khi nhng th y c on
t cng nhau. Th m, chnh t nhng

mm ging mi pht sinh chn l.


T trc n nay, mi khoa hc u
c pht trin song hnh vi thc sai
lc. Hy p v, p v cho ta nhng
bng gi tr c, hi cc ngi, l nhng
k gic ng tri thc!

Khi nhng chic vt qua dng nc,


khi nhng chic cu v nhng lan can
bc qua dng sng th ngi ta khng
cn c tin vo k no khng nh rng:
Mi s u tri chy.
Ngay c bn ngi ngu ngc cng phn
i iu ny. Bn chng s ku m ln:

Sao! Mi s u tri chy ? Chng l


nhng tm vn v lan can cu khng bc
qua sng sao? bn trn con sng,
mi s u vng chi, nhng gi tr ca
vn vt, nhng chic cu, nhng khi
nim, tt c thin v c: tt c mi
th u rn chc, vng chi!
Nhng ri khi ma ng, k ch ng cc
con sng, hin n, th nhng ngi tinh
ranh nht lin bit h nghi; tht vy, lc
by gi, khng ch nhng k ngu ngc
mi bo rng: Tt c mi s phi chng
l khng bt ng?
Tht ra, xt cho cng mi s u bt
ng - y l mt li rao ging ch
thc ca ma ng, mt iu tt lnh
cho nhng lc ngho cn, mt an i ngt
ngo cho mt tri ng gi v nhng k

s lnh.
Tht ra, xt cho cng mi s u bt
ng - nhng ngn gi r bng ln ting
phn i li li ny!
Ngn gi r bng, mt con b mng
chng h lao kh, mt con b mng in
gin, mt k ph hy ph bng vi
nhng ci sng gin d! M bng gi du
sao - ph v nhng chic cu!
Hi cc anh em! Gi y mi s h
chng tri chy y sao? Tt c nhng
lan can cng tt c nhng chic cu
chng ri xung nc y sao? Ai cn
lu tm n thin v c na?
Khn kh cho chng ta! Vinh quang cho
chng ta! Ngn gi r bng ang thi
ti! - Hi cc anh em, hy rao ging
nh th trn tt c nhng ng ph.

C mt cn in r c l tn l Thin
v c. T trc n nay, bnh xe ca
cn in r ny xoay chuyn chung
quanh nhng vin bc s cng nhng nh
chim tinh.
Ngy xa, thin h tin vo nhng vin
bc s v nhng nh chim tinh: chnh v
th h mi tin rng mi s u l nh
mnh: Mi phi, bi v phi nh th.
Ri th thin h m ra h nghi tt c
nhng vin bc s v nhng nh tin tri,
chnh v vy h mi tin rng mi s u
l t do: Mi c th, bi v mi mun.

Hi cc anh em, t trc n gi, ngi


ta ch a ra nhng li phng on v
nhng tinh t v v tng lai, nhng
ngi ta chng h bit c g c:
chnh v th, ngi ta ch a ra
nhng phng on v thin v c m
chng h bit g c!

10

Mi khng c n cp! Mi khng


c git ngi! Nhng li l ny ngy
xa c gi l thnh hnh: ngi ta
qu gi trc chng, ngi ta lng l ci
u, cung knh tho giy ra. Nhng ta xin
hi ngi: trn th gii ni no c nhng

k cp v k st nhn tuyt ho hn l
nhng k cp v k st nhn khch ng
t nhng li l thnh hnh trn y?
Ton din i sng h chng bao hm s
n cp cng st nhn? V khi thnh ha
nhng li rn dy , ngi ta chng
m st chnh chn l hay sao?
Hoc gi, ngi ta thnh ha tt c
nhng g ni ngc v i nghch vi
cuc sng, ngha l rao ging s cht? Hi cc anh em, hy p v, p v cho
ta nhng bng gi tr c.

11

Lng thng hi ca ta i vi tt c qu

kh biu l ra nh th: ta xem qu kh


nh b b ri,
- b b ri cho n sng, cho tinh thn v
s in cung ca tt c mi th h trong
tng lai, nhng th h s bin i tt c
nhng g xy ra thnh mt chic cu
cho chnh bn thn mnh!
Mt k chuyn ch v i c th xut
hin, mt con qu tinh ranh xo quyt s
cng p ton th qu kh nh n sng
v s bt sng ca mnh: cho n khi hn
bin qu kh thnh mt chic cu cho
chnh mnh, mt du hiu, mt li tin
bo v mt ting g gy bo trc bnh
minh.
Nhng y l mi nguy him v lng
thng hi khc na ca ta: - nhng t
tng ca k thuc dng di m tin

dn ch vn ln n ni t ca y nhng vi ni t th thi gian kt thc.


Nh th ton b qu kh u b hy sinh:
bi v c th mt ngy kia m tin dn
s tr thnh ch nhn v chng em
chnh thi gian dm ngp trong vng
nc cn. Chnh v th, hi cc anh em,
cn phi c mt giai cp qu tc mi,
th ch vi tt c nhng g thuc m
tin dn v s chuyn ch, mt giai cp
s vit ch cao thng trn nhng
bng gi tr mi theo mt phong cch
mi.
Bi l cn phi c nhiu ngi cao
thng cng nhiu loi cao thng, mi
thnh hnh c giai cp qu tc! Hoc
gi nh xa kia ta ni bng n d:
C cc thn linh, y chnh l iu

thing ling, nhng chng h c Thng


!

12

Hi cc anh em, ta giao ph v ch nh


cho cc anh em mt s cao nh mi: cc
anh em phi l nhng k sng to, nhng
nh gio dc v nhng k gt hi tng
lai i vi ta,
- tht vy, y khng phi mt s cao nh
m cc anh em c th mua c bng
vng nh nhng ch hiu bun: bi v
ci g c gi th c t gi tr.
T nay v sau, iu lm cc anh em hnh
din khng phi l dng di, m l mc

tiu ca cc anh em! ch v bc chn


mun t vt chnh mnh: y phi l
vinh d mi ca cc anh em!
Tht vy, vinh d ca cc anh em khng
nm ch phc v cho mt ng hong
- s g nhng ng hong! - hay tr thnh
thnh tr bo v cho nhng g ang hin
th, ct cho chng vng chi cng rn
hn!
Cng khng nm ch dng ging ca
cc anh em tr thnh triu thn, v
mc o sc s l lng nh nhng tn ma
ri, cc anh em hc ng thng thn
mnh cng sut nhiu gi lin trn
nhng m ly cn ct.
Bi v bit ng thng l mt cng lao
ni nhng triu thn: v tt c nhng
triu thn u tng rng s c php

ngi xung l mt trong nhng dim phc


h s c th hng sau khi cht!
Cng chng phi nm trong mt tinh
thn c bn h gi l tinh thn thnh
thin, tinh thn a dn t tin cc
anh em n nhng vng t ha, nhng
vng t m ta chng h ha hn vi bt
lun ngi no, bi v trong ci min
mc ln ci cy t hi nht, cy thp t
gi, chng c g xng ng c ha
cho!
Tht vy, khi tinh thn linh thnh y
a dn cc hip s ca n n bt lun
x min no, th m rc gm nhng
hip s bao gi cng c dn u
bng nhng con d, con ngng, nhng k
in in, tng tng!
Hi cc anh em! S cao nh ca cc anh

em khng nn nhn v ng sau, m phi


nhn ra bn ngoi! Cc anh em phi l
nhng k b trc xut khi mi t quc
ln mi x s t tin!
Cc anh em phi yu thng x s ca
con ci cc anh em: tnh yu ny phi l
s cao nh mi ca cc anh em, - x s
hoang tch cha vt chn ngi trn
nhng vng bin khi xa tt, y chnh l
nhng vng m ta ra lnh cho nhng
thuyn bum cc anh em phi tm kim
v kim tm mi mi.
Bng nhng a con ca mnh, cc anh
em phi cu chuc li ti li lm con
ci cha m cc anh em; nh th, cc anh
em s gii thot c qu kh! Ta t
bn trn cc anh em bng gi tr mi ny!

13

Sng, no c ch g? Mi s u ph
phim, v b! Sng - tc l p rm;
sng - tc l b thiu chy m khng
c si nng.
Nhng li bn tn ba hoa c l s hy
cn c xem l hin minh, chng
gi ci, v bc ln mi u su m t,
chnh v th ngi ta li cng xng tng
chng. C s thi nhn cng khin cho
thanh nh.
Nhng a tr c th ni nh th ny:
chng s la, bi v la lm phng
da chng! C nhiu cht tr con trong
nhng cun c th dy v s khn ngoan

tr hu.
Nhn danh quyn no, k p rm ch
nho iu hn ang lm? Ngi ta phi
h ming ngp di v nhng chuyn in
r i loi nh th!
Nhng k ngi vo bn nhng li
chng mang n cht g, ngay c mt cn
i cn co gan rut. V xem ka, bn
chng cn bu riu bng b: Mi s
u l ph phim, v b!
Nhng, hi cc anh em, qu vy, n ung
cho kho, khng phi l mt ngh thut
ph phim v b! Hy p v, p v
cho ta nhng tm bng ca nhng bt
mn i i!

14

i vi nhng con ngi trong sch th


mi s u trong sch, dn chng bo
th. Nhng ta, ta bo cng cc ngi:
i vi loi heo, th vn s u chm
ngp trong chung heo!
Chnh v th, nhng k cung tn cng
nhng k bun phin mang qu tim nhu
nhc chn nn mi rao ging nh th
ny: Trn gian l mt qui vt nh bn
khng khip.
Bi v tt c nhng k u c tinh
thn u; nht l nhng k khng c s
an bnh v ngh ngi, khin bn chng
phi nhn trn gian t sau lng, - nhng
k rao ging o tng v mt ci-bnkia.

i vi nhng k ny, ta ni thng vo


mt bn chng, du rng lm th l chng
lch s cht no: trn gian cng c lng,
y l ch trn gian ging vi con ngi,
- tht vy!
Chn trn gian c nhiu nh bn; tht
vy! Nhng th khng bin trn
gian thnh mt qui vt nh bn khng
khip!
Hiu rng ni trn gian c nhiu s vt
bc mi hi thi, l hin minh: chnh s
kinh tm to nn i cnh cng sc mnh
tin bo nhng sui ngun!
Nhng k cao thng nht vn mang
cha mt ci g ng tm, v ngay c k
cao thng nht vn l mt ci g ng b
vt qua!
Hi cc anh em! Tht l khn ngoan khi

nghi ng rng c nhiu nh bn u trc


trn gian!

15

Ta nghe nhng k thnh knh nui o


tng v th gii bn kia nh vi lng
tm h vi nhng li sau y, v tht
vy, y l nhng li l khng gian xo
cng chng nho bng, - du rng chng
c g sai lc hay t hi hn trn mt t
ny:
Hy cho th gii l th gii. ng
nhch ng du l mt ngn tay chng li
n!
Hy dn chng b sit c, b ct hng,

b i x bo ngc, b lt da bi nhng
k no mun lm th: ng nhch ng
du l mt ngn tay cn ngn iu .
Nh th, h s hc bit khc t th
gii.
L tr ca mi, mi phi nhai nut, bp
nght n i; bi l tr y thuc v th
gii ny. Nh th, mi s hc bit khc
t th gii!
- Hi cc anh em! Hy p v, p v
cho ta nhng tm bng c ca nhng tn
kia! Hy p v trong ming cc anh
em nhng li l ca nhng k thng m
trn gian!

l6

K no hc hi nhiu, th k hc
qun i mi kht vng bo lit - y l
iu ngy nay ngi ta th thm vi nhau
trn mi ng ph tm ti.
S hin minh lm mi mt, chng c g
ng cng c; ngi khng c thm
kht! - Tm bng gi tr mi ny ta thy
c treo ngay c trn nhng qung
trng.
Hi cc anh em, hy p v, p v cho
ta c bng gi tr mi y! Nhng con
ngi mi mt v th gii treo bng
y ln, nhng tn linh mc rao ging s
cht v nhng tn ngc tt: bi v, y,
y cng l mt li ku gi hng n
s n l.
H hc hi sai lc v khng hc

hi nhng iu tuyt ho, tt c mi s


h u lm qu sm, qu nhanh; h n
by, nut b, chnh v th h lm hng
d dy ca mnh,
- bi v tinh thn ca h l mt chic d
dy b hng; chnh n khuyn h s cht!
Thc vy, hi cc anh em, tinh thn l
mt chic d dy!
i sng l mt ngun vui, nhng i
vi k no chic d dy h hng ca
mnh ln ting th i sng l cha ra
s phin mun su kh, v tt c mi
sui ngun ca i sng u b nhim
c.
Tri thc l mt nim vui cho k no
mang ch ca con mnh s. Nhng k
no mt mi th ch thi hnh nhng ch
xa l, hn bp bnh theo tt c nhng

ln sng.
y l iu m tt c nhng ngi yu
ui sa vo: h lc li trn nhng con
ng ang i. Sau cng s chn ngn
mi mt ca h nu ln cu hi: Ti sao
ta theo con ng ny? Tt c mi s
u ng ng nh nhau c!
H th v khi nghe thuyt ging cho l tai
bn h: Chng g ng nhc cng c!
Ngi khng nn c mun! Th
nhng, l mt ting gi hng n s
n l.
Hi cc anh em! Zarathustra n nh mt
ln gi mt cho tt c nhng ai mi
mt v con ng mnh i; ln gi y cn
lm ht hi bit bao l mi b nght kn.
Hi th t do phng dt ca ta thi
xuyn qua nhng bc tng, n tn

nhng nh t v nhng tinh thn t ngc!


ch s gii thot con ngi, bi v
mun chnh l sng to: y l iu ta
rao ging. V ch v mun sng to,
ngi mi nn hc hi!
V ch t ta, cc ngi mi nn hc hi,
hc hi tn tng. K no c tai th c
lng hiu!

17

Chic thuyn sn sng - c l n a


dn v chn h v thm thm - ai mun
p thuyn v chn c l y?
Chng ai trong cc ngi mun p
thuyn ca s cht c! Vy m cc ngi

li mun chn ngn mi mt v th gii!


Chn ngn mi mt v th gii! Trong khi
cc ngi chng ln no m say th gii!
Ta lun nhn thy cc ngi kht khao
tri t, yu mn ni mt mi trn th ca
ring mnh.
Khng phi l v b khi cc ngi thng
tht mi ra: mt c vng trn th nh
nhoi hy cn nng trn i mi y! V
trong ci nhn ca ngi, h chng bnh
bng mt m my nh b ca nim vui
trn th m ngi cn cha qun c
y sao?
Trn tri t c nhiu sng ch tt p,
mt s th hu dng, mt s th khoi
hot: v tnh yu chng, ta phi yu
thng tri t.
V c vi sng ch tt p, n ni

chng ging nh i nh hoa n b, va


hu dng va khoi hot.
Nhng cn cc ngi, nhng k chn
ngn mi mt v th gii v nhng k
li bing! Phi qut p vut ve cc
ngi bng roi, bng nhng nht roi
lm cho i chn ca cc ngi linh hot
ln!
Bi v nu cc ngi khng phi l
nhng con bnh hay nhng sinh vt c
mn v dng, b tri t chn ngn, th
cc ngi l nhng tn ph m xo
quyt hoc nhng con mo hoang ng,
tham lam, nham him. V nu khng
mun bt u chy nhy li mt cch
hn hoan, cc ngi phi nn bin dng
mt i!
Khng nn nui c mun lm y s cho

nhng k mc bnh nan y: Zarathustra


dy nh th. Vy th, hy bin mt i!
Nhng cn phi c nhiu can m
thc hin mt cu cnh hn l lm mt
vn th mi; tt c nhng y s v thi s
u bit iu .

l8

Hi cc anh em, c nhng bng gi tr


c to ra do s mt nhc v nhng
bng gi tr c to ra do s li bing
bi hoi thi nt: du s dng cng mt
th ngn ng, chng vn mun c
nghe theo nhng li khc nhau.
Hy nhn ci g ang cht kht kia. Hn

ch cn cch mc tiu chng mt gang


tay, nhng v mt mi chn nn, hn
nm di ra trn ct, lm nng. , ci g
!
Gi y, mt tri phng m nhng tia
sng xung thn th hn, nhng con ch
lim m hi tot ra t thn th hn:
nhng hn vn nht mc nm yn v v
thch chng th cht kht cn hn.
Cht kht khi ch cn mt gang tay na l
n ch! Thc vy, cc ngi cn phi
li u hn cho hn nga mt nhn tri, li u v anh hng !
Thc vy, tt hn cc ngi nn hn
nm nguyn ch hn nm xung, cho
gic ng n vi hn, gic ng ph d,
vi ting xo xc nh nhng ca cn ma
nc mt:

Hy hn nm yn cho n khi no hn
t mnh thc dy, - n khi hn t mnh
t khc ht mi s nhc mt v tt c
nhng th rao dy hn s mi mt
chn ngn!
Nhng hi cc anh em, hy ui xa khi
hn nhng con ch, nhng tn li bing
b l cng tt c m chy rn lc nhc
ny!
- tt c m chy rn lc nhc rt nhng
k c gio dc chuyn sng nh m
hi ca nhng v anh hng!

19

Ta v nhng vng trn chung quanh ta v

nhng bin gii thnh linh; cng leo ln


nhng ngn ni cao th s ngi theo ta
cng lc cng t i; ta phi dng mt dy
ni cng lc cng linh thnh.
Nhng hi cc anh em, ni no cc anh
em mun leo ln cng ta, cc anh em
phi cn trng phng ng cho
loi k sinh n bm leo ln theo cc anh
em!
Mt con vt k sinh: mt con su b lt,
mm mi, mun t nui bo bng tt c
nhng x xnh bnh hon thng tch ca
cc anh em.
V ngh thut ti kho ca n l tin
on xem ni no th tm hn ang leo
ln mi mt chn ngn: chnh trong
ni bun b chn nn, trong s h thn
tinh t ca cc anh em, con su mi

xy nn ci t kinh tm ca n.
Ni no m k dng mnh t l s yu
ui, ni no m k cao nh qu khoan
dung, y, y l ni con su xy chic
t kinh tm ca n: con vt k sinh tr
ng ni no m k v i c nhng x
xnh nh b b lm bnh.
u l chng loi cao c nht ca tnh
th v u l chng loi thp km nht?
Con vt k sinh l chng loi thp km
nht, nhng chng phi k thuc chng
loi cao c nht li nui dng trong
mnh nhiu con vt k sinh nht hay sao?
V linh hn c chic thang di nht v c
th xung n tn ni thp nht, lm th
no linh hn khng mang nhiu nhng
con vt k sinh nht? - linh hn bao la nht, c th chy nhy,

lang thang v lc li trong chnh mnh,


linh hn cn thit nht, v vui khoi m
lao mnh vo ngu nhin.
- linh hn ang hin th, linh hn lao
thng vo dng bin dch; linh hn s
hu, linh hn c mun i vo trong
ch v c vng.
- linh hn t chy trn chnh mnh v t
gp li chnh mnh trong vng trn rng
nht; linh hn thng tu v song m cn
in ang c sc thuyt phc vi s du
dng tru mn khn cng.
- linh hn t yu mn chnh mnh nht,
trong mi s u c ch ln v ch
xung, cn nc ln v cn nc rng
ca chng: - ! Lm th no m linh hn
cao nh nht li khng mang theo nhng
con vt k sinh t hi nht?

20

Hi cc anh em, ta c tn c chng? Ta


bo tht cng cc anh em: ci g ng
xung, th phi x p thm vo cho ng
hn!
Tt c nhng g thuc thi i hm nay
u ang ri ng, phn tn: ai mun lu
gi chng li? Ring ta - ta mun x p
thm vo!
Cc ngi c bit ni khoi lc x ln
nhng tng xung nhng h thm him
tr? Nhng con ngi thi i hm nay:
ka, hy nhn h ang ln xung nhng
chiu su ca ta! Hi cc anh em, ta l

mt khai cho nhng tay chi tuyt


diu hn! Ta l mt gng mu![1] Hy
theo gng ta!
Nu c k no m cc anh em khng dy
c cho hn bay bng ln cao th t ra
cc anh em cng dy c cho hn ri
ng xung nhanh hn!

21

Ta yu nhng k dng cm. Nhng l mt


tay kim gii, cha , cn cn phi bit
i th ca mnh l ai!
Thng khi kim ch mnh li v b qua
th can m hn: ct dnh mnh cho
mt k th xng ng hn!

Cc ngi ch c nhng k th xng


ng cho lng th hn, nhng chng h
c c k th xng ng vi lng khinh
b. Cc ngi phi hnh din v k th
ca mnh: y l iu ta tng c phen
ging dy cho cc ngi.
Hi cc bn ta! Cc ngi phi t dnh
bn thn cho k th xng ng nht ca
mnh. Chnh v th, c nhiu k th m
khi chm mt h, ta phi bung tay b
qua.
Nht l by l tin dn lc nhc, ni
nng pht biu m bn tai cc ngi v
dn tc, quc gia.
Cc ngi ng thm mt nhn n
nhng l l bnh vc hay ln n ca
chng! Trong c nhiu s chnh xc
v nhiu s sai lm. K lm khn gi no

chng kin thi phi ni gin.


Lm khn gi chng kin v cht chm,
tht ra ch l mt m thi. Vy, cc ngi
hy i vo rng su v hy cho thanh
gm cc ngi im ng!
Hy bc i con ng ca mnh! V
hy cho cc dn tc, cc quc gia i
theo con ng ca chng! - nhng con
ng tm ti trn chng le ln cht
nh sng hy vng no!
Ngi ch hiu bun phi ng tr; ni
no m tt c mi s u le sng th y
ch l vng ca tn ch hiu bun! y
khng cn l thi gian ca cc vua cha
na: ci m hm nay c gi l dn
chng th khng xng ng cho cc v
vua.
Hy nhn xem kia! Gi y cc quc gia

ang t mnh bt chc nhng tn ch


hiu bun: chng thu thp nhng li ch
nh nht nht trong tt c nhng ng rc
tanh hi.
Chng rnh d, bt chc ln nhau, y
l iu chng gi l giao ho tt p
vi ln bang. i, ci thi sung sng xa
xi, tuyt vi kia, khi m mt dn tc t
nh: Ta mun lm ch t nhng dn tc
khc!
Bi v, hi cc anh em, ci g tt p
nht th phi tr v; ci g tt p nht
cng nui mun thng ng! V ni no
c o l ging dy khc vi li ny, ni
khng c ci tt p nht.

22

Nu bn chng c cm n m khng
phi tn hao g c, th qu l iu bt
hnh! Bn chng la ht ui theo nhng
g? S duy tr bn chng, l ch
duy nht m bn chng duy tr.[2] Thi
bn chng cn phi sng mt cuc i
cng rn khc bc!
y l nhng con th sn mi: trong vic
cn lao ca chng, cng c c s cp
bc; trong li tc ca chng, cng c
c s gio quyt! Chnh v th, bn
chng cn phi sng mt i sng cng
rn, khc bc!
Bn chng phi tr nn nhng con th
sn mi tuyt ho nht, tinh t hn, gio
quyt hn, nhng con th ging ngi

hn: bi v con ngi l con th sn mi


tuyt diu v song.
Con ngi hc cc c tnh t mi
con vt; chnh v th, con ngi sng
cuc i cng rn, khc bc nht trong
tt c cc loi th.
Ch c nhng con chim l cn bay cao
trn u ngi. V nu con ngi li hc
bay c na th, hi i! cn c chiu
cao no m tnh tham lam hu mi ca
hn li khng xng xo bay vt n!

23

Ta mun rng n ng v n b phi


nh th y, n ng th c kh nng

chinh chin, n b th c kh nng sinh


n, nhng c hai u phi c kh nng
nhy ma bng c u c ln chn tay.
Mi ngy qua u xem nh b h mt,
nu t nht ta khng nhy ma ly mt
ln. V tt c chn l no chng gy ni
ni ta t ra mt trng ci vang di, th
y chnh l s sai lm ch khng phi
chn l.

24

Hy cn trng phng phng thc kt


thc nhng cuc hn nhn ca cc ngi,
hy cn trng phng y khng
phi l mt kt thc by b! Cc ngi

kt thc qu sm: v th hu qu l
c mt s tan v ct t hn nhn.[3]
Chng th ph v hn nhn cn hn l
un nn cong queo v di gt! - y l
iu m mt ngi n b t l vi
ta: Qu tht, ti ph v nhng mi
dy rng buc ca hn nhn, nhng m
trc ht, chnh nhng mi dy rng
buc ca hn nhn ph v tan tnh
con ngi ti!
Ta thy rng nhng k no khng xng
hp vi nhau th c lun lun b khu
ng bi s tr th t hi nht: h tn
cng v th hn tt c mi ngi ch v
h khng th bc i ring bit mt mnh
c na.
Chnh v th, ta mun rng nhng k no
chnh tn, phi t nh lng: Chng mnh

yu nhau: hy coi chng nui dng s


tru mn ca chng mnh! Bit u li
ha hn th tht ca chng mnh ch l
mt li lm ng nhn?[4]
- Hy cho chng mnh mt k hn, mt
cuc kt hp ngn ngi xem th chng
mnh c th kt hp lu di c khng.
Song i chung sng bao gi cng vn l
mt chuyn trng i!
y chnh l li ta khuyn tt c nhng
ngi chnh tn. Tnh yu ca ta dnh
cho Siu nhn cng tt c nhng g phi
n s ra sao, nu ta khuyn nh v ni
nng khc i?
Cc ngi khng phi ch vic sinh si
ny n cho nhiu, nhng phi nng cao
hn ln. Hi cc anh em, mong cho cc
anh em c gip trong lnh vc

nh khu vn ca hn nhn.

25

K no s c kinh nghim v nhng


ngun gc c xa th cui cng s i tm
nhng ngun sui tng lai v nhng
ngun gc mi.
Hi cc anh em, chng bao lu na l
n thi khai sinh nhng dn tc mi,
thi nhng ngun sui tinh khi th tho
do dt trong nhng chiu su mi m.
Bi v cn ng t - cn ng t
vi chn bit bao sui ngun, to nn
bit bao cn kht - chnh n cng nng
ti nh sng nhng sc mnh ni ti cng

nhng iu b nhim.
Cn ng t vn m cho thy nhng
sui ngun mi. Trong tai kip ca
nhng dn tc thi c, nhng sui ngun
mi tro vt ra chan cha.
V k no ku tht ln: Nhn xem, y
l mt sui nc cho nhiu k cht kht,
mt ch cho nhiu kh c: - th chung
quanh k t tp mt dn tc, ngha
l mt m ngi mun lao mnh vo
mt cuc th nghim.
K bit ch huy ban lnh l k phi vng
phc - y l iu m ngi ta c gng
th nghim. Hi i! Vi ci gi phi tr
bng bit bao tm kim lu di, th
nghim, sai lm tht bi, cng nhng
mu nh mi!
X hi loi ngi l mt mu nh th

nghim, mt s tm kim trng k,[5]


y l iu ta ging dy cho cc ngi:
x hi y tm kim k ban lnh ch huy!
Hi cc anh em! Mt mu nh th
nghim ch khng phi l mt kh
c! Hy p v, p v tan tnh cho
ta ch , ch ca nhng tm hn hn
nht v nhng k na vi!

26

Hi cc anh em! u l mi nguy him


ln lao nht, e da ton th tng lai
con ngi? H chng phi l ni nhng
ngi thin ho cng nhng k cng
chnh sao?

Ni nhng k ni nng cm ngh nh th


ny trong tm hn h: Chng ta bit
r ci g l thin ho v cng chnh,
chng ta cng s c c n; khn
cho nhng k no cn mun tm kim ni
y!
Du ti c nhng k hung c gy ra c
khng khip n mc no i na, th ti
c do bn ngi thin ho gy ra vn l
ti c tai hi kinh khip nht trong cc
ti c!
Du ti c m nhng k b bng th gii
gy ra c trm trng n mc no chng
na, ti c gy ra do bn ngi thin ho
vn l ti c tai hi khng khip nht
trong cc ti c!
Hi cc anh em! Mt ngy kia, c k no
nhn su vo tn y tm hn ca

bn ngi thin ho v cng chnh, v


bo: y l nhng tn pha-ri-sin,
nhng tn gi o c. Nhng ngi ta
chng hiu ch ca y khi tht ra li .
Nhng ngi thin ho v nhng k cng
chnh t h phi khng hiu ni y: tinh
thn h b t hm trong thc an bnh
ca h. S ngu xun ca nhng con
ngi thin ho l mt s khn ngoan
khng lng ni.
Nhng y l s tht: bn ngi thin
ho nht nh phi l nhng tn Pha-risin gi o c. - H khng c s la
chn no!
Nhng ngi thin ho nht nh phi
ng inh hnh hnh k sng to nn c
hnh ca chnh h! y l s tht!
Trong khi , mt ngi khc khm ph

ra x min qu hng ca bn h - qu
hng, t ai cng tm hn ca nhng
ngi thin ho v nhng k cng chnh,
- k ln ting hi: Bn ngi thin
ho cng chnh th ght ai nht? Bn
chng th ght nht l k sng to: k
sng to ph v tan tnh nhng tm bng
ghi nhng gi tr c. K sng to l k
ph v, bn chng lin gi hn l k
phm ti ph v lut hnh.
Bi v nhng ngi thin ho khng th
sng to c: bao gi h cng l khi
u cho s kt thc.
Bn h ng inh k vit nn nhng gi
tr mi trn nhng tm bng mi, bn h
t hy sinh tng lai cho bn thn mnh,
bn h ng inh hnh hnh ton th
tng lai loi ngi!

Nhng con ngi thin ho bao gi cng


vn lun l khi u cho s kt thc.

27

Hi cc anh em, cc anh em cng hiu


r li ny? Cng nhng g m ngy n ta
ni v con ngi tin?
u l mi nguy him ln lao nht cho
tng lai con ngi? H chng phi ni
nhng ngi thin ho v nhng k cng
chnh sao?
Hy p v, hy p nt cho ta nhng
con ngi thin ho v nhng k cng
chnh! - Hi cc anh em, cc anh em
hiu r li ny?

28

Cc anh em chy trn trc mt ta? Cc


anh em kinh hong khip s? Cc anh em
run ry trc li l ?
Hi cc anh em, ch khi no ta bo cc
anh em p v nhng con ngi thin
ho cng nhng bng gi tr ca bn
chng, khi ta mi a dn con ngi
ra chn trng khi bt ngt.
V ch by gi mi xy n cho con
ngi ni khng khip mnh mng, ci
nhn bao la phng theo vng trn, cn
bnh au n trm kha nht, ni kinh tm
ngt ngn, cn say sng ngt ngy.

Nhng ngi thin ho tr cho cc


anh em nhng bn b la o v nhng
an ton gi to; cc anh em c sinh
ra trong nhng di tr ca cc ngi
thin ho v hn nhin an tr trong
. Nhng ngi thin ho lm sai
lc bin tnh tt c mi s t u n
cui.
Nhng k no khm ph ra x min
mang tn l con ngi th ng thi
cng khm ph ra min t mang tn
tng lai ca con ngi. Gi y i
vi ta, cc anh em phi l nhng thy th
dng cm gan l.
Hy bc thng ti vo ng lc, hi
cc anh em, hy hc bc thng ti
trc! Bin c th thm thm sng tro:
mi s u c cu mang trong bin

c. No! Bc i, hi nhng qu tim lo


luyn ca nhng chng thy th!
S g t quc! Chng ta mun dong bum
thng n ni kia, ni qu hng diu
vi ca nhng a con chng ta! Ni
kia, cn no ng si tro hn bin c,
ni kht vng mnh mng ca ta phng
mnh thng ti.

29

Ti sao li qu cng rn nh th? - Mt


ngy n cc than hm trong bp bo vi
vin kim cng; chng ta chng phi b
con thn cn vi nhau sao?
Ti sao li qu yu mm nh th? Hi

cc anh em, ta yu cu cc anh em iu


; cc ngi h chng phi l anh em
ca ta sao?
Ti sao qu yu mm, o ut, cong queo
nh th? Ti sao c qu nhiu s khc
t, qu nhiu s chi nhn nh th trong
tm hn cc anh em? Ti sao c qu t
nh mnh trong i mt nhn ca cc anh
em?
Nu cc anh em khng mun l nhng
nh mnh, nhng k bt kh lay chuyn
th lm sao mt ngy kia cc anh em
chin thng c cng vi ta?
Nu s cng rn ca cc anh em khng
mun chi sng, ct t, rch x th lm
th no mt ngy kia cc anh em sng to
c cng vi ta?
Bi v nhng k sng to th cng rn,

tn bo. V y phi l dim phc tuyt


vi cho cc anh em: c in hn du tay
mnh ln nhng th k, nh in du vo
sp mm.
Dim phc c a tay vit ln trn
ch ca hng triu nm nh vit trn cht
thp cng, - cng rn cn hn cht thp,
cao nh tuyt vi cn hn cht thp. Ch
k cng rn tn bo nht mi l k qu
phi cao nh nht.
Hi cc anh em, bng gi tr mi ny, ta
treo trn u cc anh em: hy tr thnh
cng rn, tn bo!

30

! Mi, hi ch ca ta! S ngng dt tt


c ni khn kh, iu linh, mi, tnh cch
tt yu ca ta! Hy gi gn ta khi tt c
mi chin thng b nh!
Thin sng ca tm hn ta m ta gi l s
mnh! Mi, k trong ta, k bn trn ta!
Hy bo tn gn gi ta cho mt s mnh
cao c!
V hi ch ta, s cao i hong vin
cui cng ca mi, mi hy bo tn n cho
lc kt thc! Hi i! Ai m khng khut
phc trc chin thng ca mnh?
- cho mt ngy kia ta sn sng v chn
khi ti bui i Ng Thin: sn sng
v chn nh cht thp c nung trng
ln, nh m my cht y sm st, nh
chic v b cng phng sa ngt;
- sn sng cho chnh ta v cho ch giu

kn nht ca ta, mt chic cung nn nng


mun bit n mi tn, mt mi tn nn
nng lao vt v pha ngi sao ca mnh;
- mt ngi sao sn sng v chn trong
bui ng thin ca mnh, nng nn, thu
sut, hnh phc v mi tn rng r hy
hoi mnh!
- l chnh mt tri v ch tn lit ca
mt tri, sn sng ph hy trong chin
thng;
Hi ch, s ngng dt mi khn kh
iu linh! Mi, s tt yu ca ta! Hy bo
tn gn gi ta cho mt chin thng ln
lao!
Zarathustra ni nh th.

[1] ta l mt khai cho nhng tay chi


tuyt diu hn! Ta l mt gng mu!
Nietzsche chi ch Vorspiel: khai v
Beispiel: gng mu, th d.
[2] Unterhalt: s duy tr; Unterhaltung:
va c ngha s duy tr, va c ngha l
s gii tr, vui a. Bn Vit ng b mt
ngha th hai.
[3] Nietzsche chi ch Eheschliessen:
s kt c hn nhn v ch Ehebrechen
ngha en l ph v hn nhn; ngha
thng dng l: ngoi tnh.
[4] Bit u li ha hn th tht ca
chng mnh ch l mt li lm ng
nhn? Nietzsche chi ch Versprechen:
s ha hn, th tht, v Versehen: li
lm ng nhn. Phn tch ra, hai ch ny
cn dn ti mt lin tng khc: trong

ch versprechen c sprechen l ni
v trong ch versehen c sehen l nhn.
[5] X hi loi ngi l mt mu nh
th nghim, mt s tm kim trng k,
thm mt li chi ch na m Nietzsche
thng s dng vi hai ch versuchen:
th nghim, mu nh, toan tnh v
suchen: tm kim.

K BNH PHC

Mt bui sng n, t lu sau khi tr v


hang , Zarathustra bng phng mnh
ng vt dy t tho sng ri va la ht
bng mt ging khng khip, hn va
vung tay ma chn xua ui nh th trn
tho sng ca hn c mt k no khc c
nm ra khng mun ng dy: ting
ht ca Zarathustra vang di n o n
ni con v con rn kinh hi tin li gn
hn v trong tt c cc hang ng gn
bn hang ng ca Zarathustra, tt c
mi con th u phng mnh chy trn, bay, ln, b, nhy, ty loi c cnh hay

c chn. Nhng Zarathustra tht ra


nhng li nh sau:
Hi t tng cao thm u trm, hy ng
dy, hy l din ra t nhng h thm ca
ta! Hi con rng ang say ng, ta l ting
g gy v l bnh minh ca mi: hy ng
dy, ng dy mau! Ging ni ta cui
cng s nh thc mi dy!
Hy g nt bt tai mi ra; hy lng nghe
y! Bi v ta mun nghe hiu mi! ng
dy, ng dy mau! y c sm st
cho ngay c nhng m phn cng nghe
thu c!
Hy di mt xua ui gic ng ca mi
cng mi s nng n m qung. Hy nghe
ta bng c i mt ca mi na: ging ni
ca ta l mt phng dc, ngay c i
vi nhng k b m la khi mi s sinh.

V khi thc dy ri, mi s thc tnh


mi mi nh th. Ta khng c thi quen
nh thc nhng t tin c i dy ri
sau bo h tip tc ng li![1]
Mi nhch ng, dang dui tay chn, mi h
ming ngp di? Hy ng dy, ng dy
mau! iu cn yu ni mi khng phi l
h ming ngp di m l phi ni nn
li! Zarathustra ang gi mi Zarathustra, k v tn ngng!
Ta, Zarathustra, k pht ngn ca i
sng, k pht ngn ca thng kh, k pht
ngn ca vng trn trm lun v hn, - ta
ang ku gi mi, hi t tng su thm
nht ca ta!
, ni hn hoan bng v trong hn ta! Mi
ang n ri , - ta nghe m vng ting
bc chn mi! H thm ca ta ang ln

ting. Ta quay chiu su thm ti hu


ca ta v vi nh sng!
, nim vui! Hy n y! Hy a tay
cho ta nm! - A, yn! ! ! - Kinh
tm! Qu kinh tm! - Khn kh cho ta!
2

Nhng khi Zarathustra va tht xong


nhng li ny th hn ng ln xung t
nh mt ngi cht, ri c nm di nh
th rt lu, nh mt ngi trt linh
hn. Khi nh thn li, Zarathustra ti
xanh, run ry, hn c nm di ra nh th,
v lun my hm lin chng thit g n
ung. Hn trong tnh trng y sut by
ngy; trong khi con v con rn ngy

m tc trc chng ri, tr i lc con


bay ra ngoi tm lng thc. Con t
trn tho sng ca Zarathustra tt c
nhng g em v trong i vut nhn,
n ni cui cng Zarathustra nm trn
mt tho sng y rm vng , y nho,
to, c thm v tri thng. Di chn
Zarathustra, nm di hai con cu m con
phi kh khn lm mi xoy c ca
my g chn chin.
Cui cng, sau by ngy, Zarathustra
ngi dy. Hn a tay cm ly mt qu
to, t ln mi ngi v thy rng mi v
qu to thm ngon d chu. Lc by gi,
con v con rn tin rng n lc ng
li vi Zarathustra. Chng bo:
Hi Zarathustra, ngi nm yn nh
th by ngy ri vi i mt nng tru u

su, gi ngi khng mun ng dy sao?


Hy ra khi hang : th gii ang ch
i ngi nh mt khu vn. Ngn gi
ang a gin vi nhng ln hng tru
nng ang mun bay n cng ngi; v
tt c nhng con sui u mun qun qut
theo bc chn ngi.
Trong khi ngi nm c tch trin min
sut by ngy lin, vn vt u th di
than tic. By gi xin ngi hy bc ra
ngoi hang ! Vn vt mun lm nhng
y s cha tr cho ngi!
Phi mt mi chc tm mi n vi
ngi, nng n cha cht y nhng men
nng? Ngi nm nh mt ng bt
nho, linh hn ngi cng phng, trn
lan t pha.

Hi cc con th ca ta, Zarathustra p


li, cc ngi c tip tc th th m m
nh th v hy ta lng nghe! Li th
th ca cc ngi lm ta bnh phc: ni
no m vang li th th th ta thy nh
th gii ang tri rng trc mt ta mt
khu vn.
Bit bao l du dng nm trong nhng li
nhng ! Nhng li nhng h chng
phi l nhng cu vng v nhng chic
cu o tng ni lin gia nhng tnh th
i i ngn cch?
C mt th gii khc bit thuc v mi
linh hn. i vi mi linh hn, th mi
linh hn khc l mt th gii hu cnh.
Chnh gia nhng s vt ging nhau nht
mi thot ln nhng o tng p v
ngn; bi v nhng h thm nh hp nht

mi l nhng h thm v vn kh vt
qua.
i vi ta, lm th no cn c mt ci g
bn ngoi ta c? Chng c g bn
ngoi bn ng! Nhng tt c nhng thanh
iu u lm ta qun i iu ; c th
qun c n, lng ta m du xit bao!
Danh xng v thanh iu h chng c
ban cho s vt con ngi c lnh
bnh y sao? Ngn ng l mt cn in
du nh: trong khi pht biu thnh li,
con ngi khiu v tung tng trn mi s.
Mi ngn ng u m du v ngn, mi
di tr ca thanh iu u m m khn
t! Nhng thanh iu nng bc tnh yu
ca chng ta nhy ma m say trn nhng
chic cu vng khm ngc.

Hi Zarathustra, lc by gi, con v


con rn bo rng, i vi nhng k t
tng nh chng ta, th chnh nhng s
vt ang khiu v: tt c mi s u chy
n, a bn tay cho n, ti ci,
chy trn - ri quay v tr li.
Tt c mi s u i n, u tr v,
bnh xe hin hu quay trn vnh vin.
Tt c mi s u cht i, tt c mi s
u tr hoa tr li, vng hin hu t
quay ui theo chnh mnh vnh vin i
i.
Tt c mi s u v vn, v tt c mi
s li c gn lin, cng mt ta lu
i tnh th c xy nn vnh vin.
Tt c mi s u phn tn chia la, tt
c mi s li cho mng gp g nhau ln
na; chic vng hin hu lun trung

thnh vi chnh mnh qua ngn triu kip.


mi mt khonh khc, u bt u s
hin hu; chung quanh mi mt ci
y u chu tun lnh vc ca ci
kia. Trung tm im nm ti khp mi
ni. Con ng ca vnh cu l con
ng quanh co khc khuu.
Zarathustra li mm ci, tr li:
, hi nhng con th tinh ranh ca ta!
Cc ngi bit qu r iu g phi c
thnh tu trong by ngy qua:
- Con qui vt y ln vo trong cung
hng ta lm ta ngt th! Nhng bng
mt nht cn ngon lnh, ta cn t u
con qui vt v phun nh ra xa.
V cc ngi - cc ngi c mt
chin li phm! Nhng ta nm y, mt

mi v cn v nh, ta cn au m v
s gii thot ca chnh mnh.
Cc ngi d khn tt c nhng
iu y? , cc con th ca ta i, cc
ngi cng tn bo na sao? Cc ngi
cng mun ngm nhn ni kh au qun
qui ca ta nh loi ngi lm sao?
Bi v con ngi l con vt tn nhn
nht.
T trc n gi con ngi cm thy
thoi mi d chu khi h d khn nhng
bi kch, nhng trn u b rng cng
nhng cuc hnh hnh; v khi h by t
ra ha ngc th thc ra, ha ngc
chnh l thin ng ca h trn mt t.
Khi bc v nhn rn xit ku la, th lp
tc k tin nhn chy n bn cnh; v
lng k lm li hn thng ra khi

ming. Nhng hn li bo l lng ln


mn xt thng.
Hy nhn k tin nhn kia, nht l bn thi
s: cc ngi c thy li l ca hn buc
ti cuc i vi bit bao l nng nhit?
Hy nghe hn ni, nhng hy nhn r ni
khoi lc hn hng th trong mi li
buc ti.
Nhng k buc ti cuc i ny: vi mt
lic nhn thong nhanh, qu cuc i
c l. Cuc i kinh hi bo rng: Mi
yu ta ? Hy ch mt chc nh, ta hy
cn cha c thi gi dnh cho mi.
Con ngi l con th tn bo nht i
vi chnh mnh; v ni tt c nhng
ngi t gi mnh l k phm ti, k
mang vc thnh gi, k th hnh, cc
ngi ng qun nghe thy ni khoi lc

xen ln trong nhng li than vn v buc


ti ca h!
V chnh ta na - ta c mun v th m
lm k buc ti con ngi khng? Hi
i! Hi cc con th thn yu, iu xu c
khng khip nht th cn thit cho iu
thin ho nht ca con ngi, y l iu
duy nht ta hc c t trc n
nay.
iu xu c khng khip nht l sc
mnh tuyt vi khn t ca con ngi, l
vin cng rn nht dnh cho k sng
to tt thng: con ngi phi tr nn
thin ho v hung tn ph phng hn.
Ta cha tng b gn cht vo chic thp
gi hm ng ngha con ngi l xu xa,
nhng ta la ht ln nh cha tng c
ai la ht:

Hi i! Ti sao s hung c t hi nht


ca loi ngi li qu i nh nhoi n
th! Hi i! Ti sao s tt lnh thin ho
nht ca loi ngi li qu i nh nhoi
n th!
Ni kinh tm loi ngi: y chnh l
tn con th b vo c hng ta lm ta
ngt th; v c nhng g m vin bc s
tin on: Mi s u bnh ng,
chng c g ng nhc cng, tri thc lm
ta ngt th.
Mt bui hong hn dng dc ang cc
nhc l lt trc mt ta, mt ni bun
ru mi mt say cung cht ngi ang
h ming ngp di:
Con ngi h tin m mi chn ngn mi
mt, con ngi y s quay tr li trong
vn kip thin thu - ni bun ca ta

ngp di nh th, n l lt chn i m


khng th ng.
Mt t ca con ngi chuyn bin thnh
hang ng i vi ta, lng t sp ,
mi i sng u tr thnh ln bi h
hng thi tha, thnh nhng ng xng
kh v qu kh nhn tut.
Nhng li than vn ca ta quyn li trn
cc nm m v khng th ri xa; nhng
ting th di cng nhng cu hi ca ta
vang di, tc nghn, gm nhm, than th
m ngy:
Hi i! Con ngi s vnh vin quay
tr v! Con ngi tin hn h nht v
con ngi qu phi cao nh nht: h qu
ging nhau, ngay k cao thng nht cng
qu i l ngi!
K v i nht cng qu nh b ti tin! -

y chnh l cn nguyn s chn ngn


ca ta i vi con ngi! V ngay c con
ngi ti tin nht cng tr v vnh vin!
y chnh l nguyn nhn lm ta chn
mi hin hu. Hi i! Tht kinh tm!
Kinh tm! Qu kinh tm!
Zarathustra ni nh th, ri hn th
di, hn rng mnh n lnh, v cht nh
li cn bnh ca mnh. Nhng lc by
gi, con v con rn khng cho hn
tip tc ni na. Hai con th tr li hn
nh sau:
Hi k bnh phc, ng ni nhiu na!
Tt hn ngi nn ct bc ra khi hang,
i n ni no m th gii ang ch n
ngi nh mt hoa vin.
Hy n vi nhng bng hng, nhng

con ong cng nhng by b cu! Nht l


hy n bn nhng con chim ca ht:
hc ht ca nh chng vy.
V nhng k bnh phc th phi ht ca;
hy cho con ngi mnh khe ni
nng. V khi m con ngi mnh khe
cng m ra thm mun nhng iu ca,
th y s l nhng iu khc vi nhng
iu ca k bnh phc.
Zarathustra ci nho cc con th ca
hn:
- , loi th ranh mnh; , ci xay li l,
cc ngi im i. Cc ngi tht bit t
tng ta t by t cho mnh nim an
i no trong by ngy qua!
Ta phi ct ting ht ca ln ln na, y
l nim an i v s bnh phc ta t
by ra cho mnh. Cc ngi c mun

bin th thnh chin li phm chng?


Hai con th li tr li:
- ng ni thm na, tt hn ngi nn
tm mt cy n cho nhng k bnh phc,
mt cy n mi tinh khi!
Bi v, hy nhn xem ka Zarathustra!
Cn phi c nhng cy n mi cho
nhng bi ca mi ca ngi.
Hy ca ht v trn tr, hi Zarathustra,
hy cha tr tm hn ngi bng nhng bi
ht mi: cho ngi c th mang vc
nh mnh v i ca ngi, mt nh
mnh cha tng c i vi loi ngi.
Bi v, hi Zarathustra, cc con th ca
ngi bit r ngi l ai v ngi phi tr
thnh ci g: ngi l k tin tri rao
ging s quy hi vnh cu ca vn vt,

- y, gi y, y chnh l nh mnh
ca ngi!
Ngi phi l k u tin rao ging o l
quy hi vnh cu, - lm th no nh
mnh v i y khng ng thi l mi
nguy him ln lao nht v cn bnh trin
min ca ngi!
! Chng ti bit ngi rao dy iu g:
vn s u vnh vin tr v v chng ta,
chng ta cng tr v cng vn s, chng
ta tng c mt hng h sa s ln v
vn vt c mt cng vi chng
ta.
Ngi dy rng c mt i Nin ca bin
dch, mt con qui vt i Nin; nh
mt chic ng h bng ct, n phi
khng ngng quay tr li chy tri v
trt sch ht mt ln na:

- n ni tt c nhng nm u ging
ht nhau, ging nhau t ln n nh, n ni tt c chng ta u ging ht vi
chnh chng ta, trong i Nin y, ging
nhau t nhng iu ln lao nht n
nhng iu nh b nht.
V hi Zarathustra, nu ngi mun cht
ngay vo gi pht ny th ngi cng bit
r ngi s t nh mnh ra sao; - nhng m
cc con th ca ngi ang van xin ngi
ng cht!
Ngi s ni m khng run ry, li cn th
ra nh nhm: bi v mt gnh nng v
mt s p nng n s c ct khi
ngi, ngi, k kin nhn nht trn gian!
Gi y, ta t vong v ta bin mt - ngi
s ni nh th - v trong giy pht, ta s
chng cn l g na ht. Linh hn cng t

vong nh thn xc.


Nhng mt ngy kia s tr li s an kt
nhng nguyn nhn lm ta b sit cht li,
- n s ti to li ta! Chnh ta, ta l thnh
phn trong nhng nguyn nhn ca s quy
hi vnh cu.
Ta s tr v cng vi mt tri ny, tri
t ny, con ny, con rn ny - khng
phi cho mt i sng thin ho hn hay
tng t;
- ta s vnh vin tr v cho cng mt i
sng ny, nht th ging nhau, c v ln
ln nh, ct mt ln na ln ting rao
ging v s vnh vin quy hi ca vn
vt:
- ct tuyn b ln na o l xut sinh
t bui i Ng Thin ca tri t v
loi ngi, ct rao ging mt ln na

s xut hin ca Siu nhn.


Ta tht ra li, li ca ta p v tan ta
tng mnh: nh mnh thin thu ca ta
mun nh th, - ta tn hoi nh mt k
tin bo!
Gi y, n lc m k ang tan bin
t chc phc cho chnh mnh. Nh th,
chm dt s i xung tn hoi ca
Zarathustra.
Khi hai con th tht ra nhng li
xong, chng im lng ch i Zarathustra
t l vi chng iu g; nhng
Zarathustra khng nghe thy rng chng
im lng. Hn nm di, yn tnh, i
mt nhm nghin nh say ng du thc ra
hn khng ng: hn ang thm lng tr
chuyn vi linh hn mnh. V phn con

v con rn, khi thy Zarathustra im lng


nh vy, chng tn trng s im lng
mnh mng bao quanh hn v cn trng
lnh ra xa.

[1] Nietzsche m ch n Wagner. Trong


phn m u ca mn III v nhc kch
Siegfried, K lang thang (Wotan) gi
Erda, tng trng t M, thc gic, ri
sau bo nng ng tr li.

V NI KHT
MNG

VNG

MNH

Hi hn ta, ta dy mi ni Hm nay,
cng nh Ngy kia v Thu n, ta
dy mi nhy ma vng trn bn trn tt
c nhng g hin th y, kia v
ch khc.
Hi hn ta, ta gii phng mi khi mi
x ngch, ta trnh cho mi khi bi
bm, mng nhn v nh sng l m.
Hi hn ta, ta lau ra mi khi mi s
h thn nh nhen, mi c hnh ti tin v
ta thuyt phc mi ng trn trung
di i mt nng bng ca mt tri.

Vi cn dng bo mang tn tinh thn,


ta thi o qua bin en su thm ca
mi, ta xua tan nhng m my v
sit c k sit c ct hng tn l ti
li.[1]
Hi hn ta, ta cho mi c quyn ni
ln ting Khng nh dng bo, v ni
ln ting Vng nh bu tri rng m
ni Vng: gi y mi tnh lng v ngn
nh nh sng, mi xuyn thu qua nhng
cn bo khc t ph nhn.
Hi hn ta, ta tr li cho mi nim t
do bt ngt thnh thang i vi nhng g
c sng to v nhng g v sinh; v
cn c ai cm nhn c nh mi ni
khoi lc trn tr ca tng lai?
Hi hn ta, ta tr li cho mi lng
khinh b, khng phi lng khinh b nh s

gm khot ca loi mt g, m l lng


khinh b lng lng ngt ngn y t i
thng yu, yu thng say m nht khi
mnh phi khinh b nht.
Hi hn ta, ta dy cho mi cch thuyt
phc khuyn d n chnh nhng cn
cng thun theo mi: ging nh mt
tri thuyt phc bin c dng cao n tn
chiu cao ca n.
Hi hn ta, ta ct khi mi mi s
vng li, mi s quy phc v n l;
chnh ta ban cho mi ci tn K dt
bt thng kh v nh mnh.
Hi hn ta, ta ban cho mi nhng tn
gi mi v nhng chi sc s, ta
gi mi l nh mnh, l vng trn ca
nhng vng trn, l qu chung mu
thin thanh vnh thy.

Hi hn ta, ta ban pht cho lnh a


ca mi tt c mi tr hu mi cn ung ly,
tt c mi th ru mi v c nhng
ru ca tr hu, nhng th ru nng
c ct cha t mt thi c xa v tn.
Hi hn ta, ta trt vo mi mi mt
tri, mi m ti, mi im lng, mi kht
khao, - lc by gi i vi ta, mi ln
mnh ln nh mt gc nho.
Hi hn ta, gi y mi ng , giu c,
nng n, mt gc nho vi nhng v sa
cng phng, vi nhng chm nho vng
ng sum su:
Mt gc nho y n, nng n hnh phc,
i ch trong s giu c, v li cn h
thn trong s i ch.
Hi hn ta, gi y chng ni no cn c
mt linh hn yu thng chan cha, m

p bao ph v mnh mng hn na! Cn


c ni no m tng lai v qu kh li
gn gi hn l ni mi?
Hi hn ta, ta ban ht c cho mi, bn
tay ta trt sch ht cho mi. - V gi
y! Gi y mi mm ci bo ta, lng
y su mun: K no trong hai chng
ta phi tht li cm t?
- H chng phi k ban cho phi cm t
k thun lng nhn ly? Ban cho h
chng phi l mt nhu cu? Nhn ly h
chng phi v lng thng hi?
Hi hn ta, ta bit n ci n trn ni u
su ca mi ri: s giu c trn tr qu
gi y ang a i tay y kht vng
ra!
S sung mn ca mi a i mt nhn ln
nhng mt bin gm tht, n tm kim v

i ch; kht vng v hn ca s sung


mn lp long qua bu tri ti ci ca
i mt mi!
V thc ra, hi hn ta, ai nhn thy n
ci ca mi m khng ri nc mt?
Ngay c nhng thin thn cng ri l khi
nhn thy lng ho tm v tn trong n
ci ca mi.
Chnh ho tm ca mi, ho tm bao la v
tn ca mi, khng mun than vn, khc
la: v hi hn ta i, n ci ca mi li
c mun nhng dng l ng, v ming
mi run ry thm thung nhng ting nc
n.
Mi dng l h chng phi l mt li
than vn? V mi li than vn chng phi
l mt li buc ti? Mi t nh mnh
nh th.

Chnh v vy ta thch ci vang, hi hn


ta, ta thch ci vang hn l gieo rc ni
kh i ca mi, - gieo rc thnh nhng dng l ng tt
c ni kh gy ra do s sung mn ca mi
v tt c s nn nao lm cho cy nho
khao kht ngi hi nho cng chic mng
p qu!
Nhng nu mi khng mun khc, khc
cho n khi cn ht ni u su tm sm ca
mi, th mi phi ht ca, hi linh hn ta! Nhn xem y, ta, ta cng ci vang, ta
l k bo cho mi bit trc chuyn ;
- hy ca ht bng mt ging rn r, cho
n khi tt c nhng i dng u cm
ting lng nghe ni kht vng mnh
mng ca mi;
- cho n khi trn nhng mt bin lng

trm hoi vng, lt i chic thuyn


bum ng vng k diu, chung quanh cht
vng ng nh ca chic thuyn ny tung
nhng s vic tt p tinh qui d k;
- v nhiu con th ln nh, cng tt c
nhng g c i chn mng mnh l k,
c th chy nhy trn nhng con
ng mn y hoa tm y;
- chy n chic thuyn vng k diu,
chic thuyn ca ch t do, v chy n
vi ch mnh: nhng chnh v ch y l
ngi hi nho ang ng i vi chic
my p bng kim cng;
- k gii phng v i ca mi, hi hn ta,
k bt kh ngn - k m i vi mi ch
nhng bi ht ca tng lai mi bit tm
ra tn gi! V thc ra hi th ca mi
ta rng hng thm nhng bi ht ca

tng lai;
- mi bc chy v m mng, mi kht
khao c gh ming ung ni tt c mi
ging ngun ph d v trang trng; ni u
su ca mi an ngh trong nim lc
phc ta ra t nhng bi ht ca tng
lai!
Hi linh hn ta, gi y, ta ban cho
mi tt c, c n iu tt lnh ti hu ca
ta, v hai tay ta trt sch v mi: - y l
tng vt cui cng ca ta: mi hy ca ht
ln!
Ta bo mi hy ca ht ln, gi y, hy
ct ting hi: by gi trong hai chng ta,
ai l k phi tht li cm t? - Nhng tt
hn, hy ca ht cho ta, hy ca ht ln, ,
hi hn ta! V hy ta cm t n mi.

Zarathustra ni nh th.

[1] sit c k sit c ct hng tn l


ti li, y Nietzsche dng ch
Wrgerin, ging ci, v ti li m
Nietzsche mun nhn cch ha l ging
ci: die Snde.

V KHC TH NH
1

Ta va nhn su vo i mt mi, hi
Cuc i: ta nhn thy kim ngn lp
lnh trong i mt en thm tuyt vi ca
mi. Khoi lc y lm tim ta ngng ting
p.
Ta nhn thy mt chic thuyn vng
lp lnh trn nhng ln nc en thm
thm, mt chic thuyn vng ng bp
bnh, lt sng su thm mi, tan bin
v le ln nhng du hiu mi.
Mi nm mt ci nhn v pha i chn
cung say khiu v ca ta, mt ci nhn
ru nh, ti ci, nng m hi han:
Ch c hai ln, bng i tay ca mi, mi
lung lay chic vng - v chn ta ong
a, cung say nhy ma.
i gt chn ta bm cht, i mt c

chn ta lng nghe hiu r li mi: k


khiu v lun mang theo thnh quan trong
nhng i mt c.
Ta nhy b v pha mi; lc y mi
li li trc hng nng ca ta: v ln
tc di bay pht phi ca mi ln st v
pha ta!
Bng mt ci nhy, ta lnh xa mi cng
nhng con rn ca mi; nhng m mi
c mt y ri, dng nh nghing xoay,
i mt trn y kht vng.
Vi tia nhn m mui, mi dy ta nhng
con ng cam kh; trn nhng con
ng quanh co kh nhc, chn ta hc
bit nhng lc la gian tr!
Ta s hi mi khi mi gn gi, ta yu
thng mi khi mi xa cch; cuc trn
chy ca mi ko ta gn li, s tm kim

ca mi xui ta dng bc: - ta au kh,


nhng, v mi, c g m ta li khng sn
lng chu au kh!
Mi, k b s lnh lng t sng, s hn
th quyn r, s chy trn gn b, k b
nhng s ch nho ci ct lm ng
lng!
Ai m khng th ght mi, hi k tri
buc, bao bc, d hoc, hi k kim tm
ang tm gp kia i! Ai m li khng yu
mn mi, trong v ngy th, nn nng, hi
k phm ti hi h vi i mt th di
kia i!
Gi y, mi li ko ta v u, hi a
tr hoang ng, m dng? V ka, mi li
chy trn ta ln na, ph phng, bi bc.
Ta ui theo mi bng bc chn khiu
v, ngay c trn mt sn nhy mp m.

Mi u? Hy a tay cho ta nm! Hay


ch cn a ra mt ngn tay thi!
Ni y c nhiu hang ng v bi rm:
chng ta s lc ng bin bit! - Hy
dng li! Dng bc li i thi! Mi
khng nhn thy nhng con c, nhng con
di ct cnh bay ln?
c v l mi! di m! Mi mun
mit th ta? Chng ta ang u y? Mi
hc tru rng t loi ch?
Mi kh i cha v pha ta nhng chic
rng trng nhn, i mt d tn ca mi
nhy x v pha ta.
! Cuc khiu v gian nguy! Ta l k sn
ui: - mi mun lm con ch sn hay con
mi ca ta?
Gi y hy li gn ta! Nhanh hn th
na, hi k nhy nht xu xa d hm!

Gi y hy nhy ln cao! V nhy bn


kia! - Kh thn cho ta, khi nhy ln, ta
ri phch xung t!
A, hy nhn ta nm sng st? Hy nhn
xem ta van ni n hu ni mi! Ta rt
thch bc theo mi trn nhng con ng
kh i hn;
- nhng con ng ca tnh yu, xuyn
qua nhng bi rm mun mu tch mch!
Hoc l bn di kia, dc theo ci h c
nhng con c vng bi li nhy ma tung
tng.
Gi y mi thm mt? di kia c
nhng n cu v nhng bui hong hn
ng chut: nm yn say ng khi nhng
mc t thi so vi vu h chng phi l
iu tuyt diu?
Mi qu mt mi? Ta s mang mi n

. Ta ch xin mi bung xui tay xung!


C l mi cng kht? - Ta c thc ung
sn y, nhng ming li mi li khng
thch ung!
! Con rn nhanh nhn gio quyt ny,
m ph thy lun lt trn un ny! Mi
b i u? Trn mt ta, ta cn thy hai
du tch ca bn tay mi, hai vt !
Thc ra, ta chn ngn v c mi lm k
chn chin ngoan ngon ca mi! Hi m
ph thy, t trc n nay ta ca ht
cho mi, gi y mi hy v ta m la ht!
Mi phi nhy ma v la ht theo nhp roi
ca ta! Nhng m, ta b qun ci roi
ni no ? - , khng u!

Lc by gi, Cuc i tr li ta nh th
ny, sau khi bt cht i tai thanh
mnh:
, Zarathustra! ng nhp nhp ci roi
ca mi! Mi bit r m: ting ng n o
m st t tng, - v ka, c ta ang dy
ln nhng t tng rt i du dng.
C hai chng ta u l nhng k ph m
thc s. Bn kia b ci thin c mi l
x min chng ta tm thy hi o cng
ng c xanh rn ca chng ta - ca
ring hai chng ta m thi! Chnh v th
chng ta phi yu thng nhau!
V nu ngay c khi chng ta khng thnh
tm yu thng nhau tn y lng, th c
phi v th m chng ta ght b nhau

chng?
V mi h khng bit rng ta yu thng
mi? Thng khi ta li yu thng mi qu
: l do l v ta ghen tc vi Tr hu
Hin minh ca mi. ! Tr hu Hin minh
ngn i !
Nu Tr hu Hin minh c ln vut thot
khi mi th, hi i, c n tnh yu ca ta
na cng nhanh chn chy trn.
Lc by gi, Cuc i a mt m m
nhn li ng sau v chung quanh mnh
ri h thp ging:
Hi Zarathustra, mi khng trung
thnh vi ta!
Mi khng yu ta thit tha nh li mi ni;
ta bit rng mi mun la b ta lin ngay
sau y.
C mt qu chung c knh, nng n, rt

i nng n: qu chung ging ln bo


hiu na m trn kia, m thanh vng
n tn hang ng ca mi;
- khi nghe chung y bo na m, mi
lin ngh n chuyn ri b ta sau .
Hi Zarathustra, mi ngh n chuyn y
m, ta bit rng mi mun ri b ta lin
!
Ta ngp ngng p li: , phi ri,
nhng m mi, mi cng bit th m. V ta
th thm i li vo tai Cuc i, gia
m tc ri mu c kh xa tung in
lon.
Mi bit th , hi Zarathustra? Chng ai
bit iu c u.
V c hai chng ta nhn nhau v chng ta
a mt nhn ng c bao la, ni cn gi
mt bui chiu nh thi, ri chng ta

cng bt khc. - Nhng lc by gi,


Cuc i i vi ta cn thn thit hn l
tt c Tr hu Hin minh ca ta.
Zarathustra ni nh th.

Mt!
i con ngi, hy cn trng!
Hai!
Na m su thm ni g?
Ba!
Ta ng, ta ng,
Bn!
Ta thc dy t mt gic ng say:

Nm!
Trn gian th su thm.
Su!
Su thm hn l nh ngy tng ngh n.
By!
Ni kh au ca trn gian th su thm.
Tm!
Hoan lc su thm hn au kh.
Chn!
au kh ln ting: hy tri qua v tn t!
Mi!
Nhng mi hoan lc u khao kht thin
thu!
Mi mt!
Khao kht thin thu thm thm!
Mi hai!

BY N TCH
(hay l KHC CA THUN mnh)

Gi g ta l mt bc s y c tin tri
ang bc i trn mt trin ni cao gia
hai vng bin,
- bc i gia qu kh v hin ti, nh
mt m my nng n, - k th ca mi

thung lng ngt ngt, ca mi ci g mt


nhc v khng th sng ni hoc cht i:
- sn sng le ln nh chp gia lng
trng d ti tm, sn sng nhong ln
tia sng gii thot, cht cha y nhng
ln chp khng nh xc ngn, nhng ln
chp ci vang ting Vng thun
mnh! Sn sng ging nhng ting sm
tin tri:
- nhng hnh phc thay k no cht y
sm chp nh th!
Thc ra, hn phi b treo l lng trn
nh cao rt lu, nh mt cn dng m
mt, cn dng m mt ngy kia s phi
thp ln nh sng ca tng lai!
! Lm th no ta khng ngng vng
n vnh cu, ngng vng chic vng
ca nhng chic vng, - chic vng ca

s hi quy?
Ta hy cn cha tm thy ngi n b
m ta mun cng nng sinh con, nu
khng phi l chnh ngi ta ang yu
du: bi v ta yu nng, hi Thin thu!
Bi v ta yu nng, hi Thin thu!

Gi g c lc cn gin d ca ta p v
cc lng tm, y li cc tr bin thy,
x a nhng bng gi tr c v vn xung
cc h su:
Gi g c lc s ch nho ct a ca ta
vung vi nhng li l bo tn, gi g ta
n nh mt chic chi qut tan mng

nhn, nh mt ngn gi thanh lc cho


nhng hang ng sc mi t kh, m mc,
c xa:
Gi g c lc ta nh nhng ngi trn ni
chn vi nhng thn thnh c, a tay
chc phc v yu thng th gii, bn
cnh nhng lu i ca nhng k xa kia
tng ph bng th gii:
- bi v ta yu thng n c nhng gio
ng cng lng tm ca nhng thn
thnh, khi bu tri a i mt trong
sng nhn xuyn qua vm tri v vn; ta
thch ngi trn nhng gio ng b ph
hy, ta nh c di v tr c xa.
! Lm sao ta khng nng nn kht khao
vnh cu, chic vng ca nhng chic
vng - chic vng ca s hi quy?
Ta hy cn cha tm thy ngi n b

m ta mun cng nng sinh con, nu


khng phi l chnh ngi n b ta ang
yu du: bi v ta yu nng, hi Thin
thu!
Bi v ta yu nng, hi Thin thu!

Gi g c lc mt lung gi thi v pha


ta, lung gi ca ngn gi sng to, ca
tnh cht tt yu linh thnh, cng bch
ngay chnh nhng s ngu nhin phi
nhy vang iu v ca cc v sao:
Gi g c lc ta ci ln ting ci
ca ln chp sng to m tip theo l
ting sm rn vang tun phc ca hnh

ng:
Gi g c lc ta chi tr en vi thn
thnh, trn chic bn linh thing ca mt
t, n mt t run ry v vn, pht
ra nhng con sng la:
- bi v mt t l mt chic bn linh
thnh, run ry trong nhng li l sng to
tinh khi, trong m thanh ca nhng con
xc xc thn linh!
! Lm sao ta khng nng nn kht khao
vnh cu, chic vng ca nhng chic
vng, - chic vng ca s hi quy?
Ta hy cn cha tm thy ngi n b
m ta mun cng nng sinh con, nu
khng phi l chnh ngi n b ta ang
yu du: bi v ta yu nng, hi Thin
thu!
Bi v ta yu nng, hi Thin thu!

Gi g c khi no ta nc cn mt hi
chic bnh si bt trn ln mi s!
Gi g c khi no tay ta trn ln ci xa
xi diu vi vi ci gn gi cn k, la
nng vi tinh thn; hoan lc vi thng
kh v s t hi vi s tuyt vi:
Gi g chnh ta l mt trong nhng ht
mui cu chuc ny, th mui lm cho
mi s pha trn ln nhau trong chic
bnh tro bt:
- bi v c mt th mui ni lin Thin
vi c; v chnh s xu c v i nht
cng ng dng lm gia v v lm cho

tro bt.
! Lm sao ta khng nng nn kht khao
vnh cu, chic vng ca nhng chic
vng - chic vng ca s hi quy?
Ta hy cn cha tm thy ngi n b
m ta mun cng nng sinh con, nu
khng phi l chnh ngi n b ta ang
yu du: bi v ta yu nng, hi Thin
thu!
Bi v ta yu nng, hi Thin thu!

Gi g ta yu bin c v tt c mi ci g
ging vi bin c, nht l khi bin c
gin d chng li ta:

Gi g ta mang trong hn nim hoan lc


y u lo, y bum ta v chn xa l, gi
g trong nim hoan lc ca ta c ni hn
hoan ca k vt bin:
Gi g s nh nhng khinh khoi ca ta
mng r ku tht ln: B bn mt
tm ri - dp may cui cng ca ta
mt. V hn ang si sc quanh ta, thi
gian v khng gian lp lnh tuyt m.
No, ln ng thi! Hi tri tim gi nua
thn i!
! Lm sao ta li khng nng nn kht
khao vnh cu, nn nao mun vi ti
chic vng ca nhng chic vng - chic
vng ca s hi quy?
Ta hy cn cha tm thy ngi n b
m ta mun cng nng sinh con, nu
khng phi l chnh ngi n b ta ang

yu du: bi v ta yu nng, hi Thin


thu!
Bi v ta yu nng, hi Thin thu!

Gi g c hnh ca ta l c hnh ca
mt k nhy ma, gi g i chn ta lun
nhy nht trn nhng hoan lc ng vng:
Gi g s d tn ca ta l mt s d tn
ti ci, th thi an tm gia nhng
nhnh hng v nhng giu ro hoa hu:
- bi v trong ting ci, mi iu c t
hi li nhng c thnh ha v gii
thot nh lc phc ti thng ca ting
ci!

V gi g iu sau ny l iu u tin v
cui cng ca ta: mi ci g tr n nng
n phi tr thnh nh nhng khoi hot,
mi thn xc u tr thnh v cng, mi
tinh thn u tr thnh chim chc: thc
th, y l im c mun u tin v
cui cng ca ta!
! Lm sao ta li khng kht vng thin
thu, khng nn nng vn ti chic vng
ca nhng chic vng, - chic vng ca
s hi quy?
Ta hy cn cha tm thy ngi n b
m ta mun cng nng sinh con, nu
khng phi l chnh ngi n b ta ang
yu du: bi v ta yu nng, hi Thin
thu!
Bi v ta yu nng, hi Thin thu!

Gi g c lc ta dn tri nhng bu tri


bnh lng trn u ta, v ta bay bng i
cnh ca chnh ta trong bu tri ring t
:
Gi g ta bi li n a trong nhng
vng xa xi su thm lng lnh nh sng,
v t do ca ta bin thnh tr hu ca
loi chim:
- bi v tr hu hin minh ca loi chim
bo rng: Ny, khng c cao, khng c
thp! Ngi hy nm mnh bn ny, bn
kia, ng trc, ng sau, ngi, k
khinh khoi nh nhng! Hy ca ht ln!

ng ni na!
- nhng li ni h chng phi dnh cho
nhng k tr n nng n? Tt c nhng
li ni h chng phi u la di k
khinh khoi nh nhng sao? Hy ca ht
ln! ng ni na!
! Lm sao ta khng nng nn kht khao
vnh cu, khng nn nao vi ti chic
vng ca nhng chic vng, - chic vng
ca s hi quy?
Ta hy cn cha tm gp ngi n b
m ta mun cng nng sinh con, nu
khng phi l chnh ngi n b ta ang
yu du: bi v ta yu nng, hi Thin
thu!
Bi v ta vu nng, hi Thin thu!

PHN TH T
Hi i! Trn tri t ny cn c ni
no ngi ta phm phi nhng in
cung v i hn l nhng k c lng
thng xt? V trn mt t cn c g
gy ra nhiu thng kh cho bng cn
in cung ca nhng k c lng
thng xt?
Khn thay cho k no yu thng m

li khng c mt nh cao vt ln bn
trn lng thng hi ca mnh!
Mt ngy n, Qu s bo ta nh th
ny: C Thng cng c ha ngc
ca ngi: l tnh yu loi ngi ni
Thng .
V mi y, ta nghe Qu s bo nh
sau: Thng cht; chnh lng
thng xt loi ngi ca Thng
git cht Thng .
Zarathustra
V nhng k c lng thng xt

L HIN MT

Nhng ngy, nhng thng, nhng ma


Xun li tri qua trn tm hn
Zarathustra, hn chng tm n; nhng
mi tc Zarathustra gi y bc phau.
Mt ngy n, Zarathustra ngi trn mt
tng trc hang lng im tnh mc nhn

vo ci xa xm - bi v t ni ny, ta
nhn thy c bin c, bin c xa ht
bn trn nhng h thm quanh co khc
khuu. Hai con th t l xoay quanh
Zarathustra ri sau cng dng li trc
mt hn.
Hi Zarathustra, chng ln ting hi,
ngi ang a mt di tm hnh phc
mnh chng? Zarathustra tr li: S g
hnh phc! T lu ri ta khng cn kht
vng n hnh phc na, ta kht vng
cng trnh ca ta.
Hai con th tip li: Hi Zarathustra,
ngi tht ln iu y nh mt k chn
chng hnh phc. Ngi khng ng trong
mt h hnh phc mu thin thanh y
ch?
h! Zarathustra mm ci tr li,

cc ngi mi kho chn n d lm sao!


Nhng cc ngi cng bit rng hnh
phc ca ta th nng n v chng ging
vi mt ngun sui lng: hnh phc y
y x ta v khng mun ta li, n
bm cht vo ta nh cht nha thng ng
vng nng chy.
Lc by gi, hai con th t l li xoay
quanh Zarathustra v mt ln na, chng
li n trc mt hn. Hi Zarathustra!
chng ln ting - vy th v l m ngi
mi mi tr thnh vng ng sm mu
hn, mc du tc ngi mun nhum v
bc trng v kt bng cy gai? Nhn xem
ka, ngi ang ngi trong cht nha thng
vng ng ca ngi!
Cc ngi ni nhng ni cui g th? Zarathustra va ci va hi ln. Thc

ra, ta bng b khi ni n nha thng.


iu ang xy n cho ta, cng xy n
cho tt c mi tri cy ang chn. Chnh
cht mt ngt trong huyt qun lm
mu ta thnh m c hn v cng lm
cho c tm hn ta im lng u trm hn.
Hi Zarathustra, s vic phi nh th hai con th tip li v np st thn th
vo Zarathustra. Nhng ngy hm nay,
ngi khng mun leo ln mt ngn ni
cao hay sao? Kh tri tht trong lnh tinh
khit v hm nay ngi ta phn bit r
th gii hn bao gi ht.
Zarathustra tr li: Cc ngi ni ng
, nhng li khuyn ca cc ngi tht
tuyt v rt hp lng ta: ngy hm nay, ta
mun leo ln mt nh ni cao! Nhng
cc ngi hy lm sao c c cht mt

sn sng cho ta trn : cht mt ng


vng thnh tng ong, cht mt vng,
trng, ngt ngo, mt lnh. Cc ngi
nn bit rng, ta mun c hnh l hin
mt trn ni cao.
Nhng khi Zarathustra leo ln nh
ni, hn cho hai con th thp tng theo
hn quay tr v, v nhn ra rng mnh
ang c n heo ht trn nh cao. Khi
y, hn ci hn hoan v a mt nhn
chung quanh ri ni nh vy:
Ta ni n nhng l hin dng v
dng hin mt ngt; nhng y ch l mt
xo thut ca li ni ta, v thc ra, l
mt cn in hu ch. y ta c th n
ni t do hn l trc nhng ni tr n
ca nhng n s c n u tch v nhng
gia sc ca cc nh n s.

Ta ni g v hnh vi hy sinh hin t?


Ta ang phung ph nhng g thin h cho
ta, ta l k phung ph vi mun ngn bn
tay: lm sao ta cn dm gi iu l hy
sinh hin t!
V khi ta i mt, th tht ra ta ch i
mt ming mi, nhng thc ung du ngt
ly nhy m nhng con gu cu nhu
cng nhng loi chim l tnh kh bt
thng ham thch.
Ta i hi ming mi ngon lnh nht,
ming mi nhng th sn v th chi cn
n. Bi v nu th gii v nh mt khu
rng ti m y loi d th, mt khu
vn hoan lc y ry tt c mi th sn
man r, ta thy chng th ging vi mt
i dng bao la, su thm khng y
cn hn. - Mt i dng lc nhc

nhng loi c mun mu nghn sc v


nhng con cua m ngay c cc thn linh
cng s thch ham, n ni v tnh yu i
dng, cc ngi s bin thnh nhng th
chi qung li: th gii khi s phong
ph v vn nhng iu k diu ln, nh!
Nht l th gii loi ngi, i dng
loi ngi: chnh i dng l chn
ta qung si dy vng v bo: Hi h
thm con ngi, hy m rng!
Hy m rng v nm cho ta nhng con
c, nhng con cua sc mu ng nh ca
mi! Vi ming mi ngon nht, ngy hm
nay ta nht hi cho ta nhng con c ngi
k tuyt nht!
Ta em chnh hnh phc mnh tung te,
ri rc xa tt m xa, gia phng ng,
phng Nam v phng Ty, xem th

c t hay nhiu con c ngi hc bit


cch tr ko giy gia u hnh phc
ca ta.
Mi n khi, cn nhm chic li cu
sc nhn n kn ca ta, nhng con c
bng sc mu sc s nht nhng y
su phi vn ln n nh cao ca ta,
vn ln n bn cnh k d tn nht
trong nhng k nh c ngi.
Bi v ta vn lun lun l th t
nguyn s v tn cng su thm tm hn:
tr ko, li cun, nng cao, gio dng,
mt ngi li ko, mt k dy d v mt
bc thy, k m xa kia chng lung
cng v b khi t nh mnh: Hy tr
thnh nguyn tnh ca mi!
Vy thi, gi y, con ngi phi leo ln
n bn ta; v ta ang cn ch du hiu

bo rng gi pht i xung ca ta


n: chnh ta hy cn cha xung vi
loi ngi, nh ta phi lm th.
Chnh v vy, ta i ch y trn
nhng nh cao chn ch, lng y xo
quyt ch giu, khng nn nng cng
chng kin tr, ng hn ta ch i nh
mt k qun i s kin tr mnh
hc c, - v hn khng cn kin tr
th kh na.[1]
V vn mnh ta cho ta c thi gian;
c l n qun ta ri chng? Hoc gi,
ngi trong bng mt sau mt tng ln,
vn mnh y ang ui bt nhng con
rui?
Thc ra, ta ht lng cm t vn mnh
vnh cu chng h ui bt hay thc
hi ta, n ta c thi gian lm

nhng tr h cng nhng iu tn bo:


n ngy hm nay ta c th leo ln
ngn ni cao ny bt c.
C ngi no tng bt c trn nhng
nh ni cao? V du iu m ta c
mun trn nh ni cao kia c l in r
chng na, th chng th phm phi mt
iu in r cn hn l tr thnh long
trng v xanh v vng v phi ch i
chn ng bng,
- tro bt v b phn thy trong cn phn
n v phi ch i, mt cn dng t
thnh thin n t nhng ngn ni ct
ting tru la, nh mt ngi khng cn
kin nhn ku tht to ln v pha nhng
thung lng: Hy nghe y nu khng ta
s qut p ngi bng nhng cy roi
ca Thng !

Khng phi v th m ta th ght nhng


k hay ni gin! Ta thy chng ch ng
cho mt chui ci! Chng phi nn
nng nh th: nhng ci trng ln n o
ch tht c nn li ngy hm nay hoc
vnh vin khng bao gi tht nn li na!
Nhng cn ta v vn mnh ca ta - chng
ta khng ni cho thi Hin ti, chng
ta cng chng ni cho thi Vnh cu:
chng ta c kin nhn ni, chng ta c
thi gian ni, thi gian d dt. Bi v
mt ngy no , n phi n v s
khng th tri qua.
Ci g phi n mt ngy no v s
khng th tri qua? - Ni Tnh c v i
ca chng ta, ngha l thi Ng tr v i
v xa xi ca Con ngi, thi ng tr ca
Zarathustra, s ko di mt nghn nm.

Ci thi xa xi y du c xa xi min
vin n u, no c s g! i vi ta,
n vn khng v th m km vng chi.
Ta ng thng, rt vng vng kin c trn
hai chn, trn mt nn tng vnh cu, trn
nhng tng nguyn s rn chc, trn
nhng ngn ni c ny, nhng ngn ni
cao vt him tr nht, ni giao ng ca
mi trn gi, nh mt ng phn chia,
ta ct ting hi rng: ni u, hng
no v v u?
Vy th, hy ci ln, ci to ln i, s
tn bo trong sng v dng ca ta! Hy
nm tung t nhng nh cao cht ngt tia
chp ca ging ci giu ct ca mi!
Vi ln chp , mi hy lm mi d
hoc nhng con c ngi xinh p nht!
V tt c nhng g thuc v ta trong tt c

mi i dng, s vt thuc v ring ta


trong tt c mi s vt, - mi hy ba li
gim ta, mi hy a dn ci ln cao
kia: y l iu ta ang ch i - ta, k
hung tn nht trong cc k th chi.
Hy vt ra xa b, vt ra xa b, hi li
cu ca ta! Hy chm xung, thm nhp
su vo, hi ming mi lm bng hnh
phc ca ta i! Hy nh xung ht sng
m du ngt ngo nht ca mi, hi mt
ngt ca lng ta i! Hy cn su vo, hi
li cu, cn su vo bng tt c nhng
ni bun ru o no ti en.
Hi mt ta, hy vt ra xa b, vt ra xa
b! i, bit bao nhiu i dng quanh
ta, bit bao nhiu tng lai con ngi
ang khi u pht hin. V trn u ta nim im lng pha hng! Nim im lng

khng my".
[1] ta ch i nh mt k qun i s
kin tr mnh hc c, - v hn khng
cn kin tr th kh na, Nietzsche
chi ch Geduld: s kin tr, kin nhn,
v ng t dulden: nhn ni chu kh,
kin tr chu kh.

TING KU THNG KH

Ngy hm sau, Zarathustra li ngi trn


tng c trc hang, trong khi hai con
th i lang thang tm kim nhng lng
thc mi mang v, - v c mt mi
na: v Zarathustra phung ph tiu tn
mt c n git cui cng. Nhng gia
lc Zarathustra ang ngi , tay cm
thin trng vch li ci bng do thn
hnh hn in hn trn mt t, tm tr m
chm trong mt trm t su thm, mt
trm t khng hng v chnh
Zarathustra ln ci bng - th bng nhin
hn git mnh kinh hi: hn va nhn thy
mt ci bng khc bn cnh bng kia.
Trong khi Zarathustra va nhn quanh
va vt ng dy, hn nhn thy vin bc

s ng bn cnh hn, chnh l k m


c ln hn nhn thy n v ung cng
bn vi hn, k tin tri cho tm trng
chn nn r ri, k rao ging rng:
Mi s u ng ng nh nhau, chng
c g ng phi b cng, th gii khng
c ngha g, kin thc bp nght con
ngi. Nhng t n nay, khun mt
ca vin bc s bin i; v khi
Zarathustra nhn tn mt y, lng hn xit
bao kinh hi: bit bao l nhng li tin
tri bi thng cng nhng ln chp mu tro
lnh gi i qua khun mt ny.
Vin bc s nhn r nhng g ang
din ra trong tm hn Zarathustra, nn y
a tay vut mt, nh mun xa nha
khun mt i; Zarathustra cng lm ging
nh y. Khi c hai im tnh v mnh

m tr li, h a tay cho nhau nm


t rng h mun nhn nhn nhau.
Zarathustra ln ting trc: Xin nng
nhit n mng bn, vin bc s ca cn
chn nn r ri. Khng phi l iu v
ch khi trc y c ln bn l ngi
khch v k cng bn ca ta. C hm nay
na, xin bn c n ung t do trong hang
ca ta v xin th li nu mt lo gi
ti vui hoan h li ngi cng bn vi
bn!
Vin bc s lc u: Mt lo gi hoan
h! Du ngi l ai hay du ngi mun
mnh l ai i na, hi Zarathustra, ngi
cng s khng trong tnh trng lu
u trn nh cao ny. Chng bao lu
na, chic thuyn ca ngi s khng cn
ni n nu.

Zarathustra va ci va hi: Vy, ta


ang n np y ? Vin bc s tr li:
Nhng ln sng chung quanh ngn ni
ngi ang dng ln, dng mi khng
ngng, nhng ln sng ca s lm than
v b, ca s bun ru o no: chng
my chc chng s lm ni thuyn ngi
ln v x dt ngi i.
Lc by gi, Zarathustra lng im, kinh
ngc. Vin bc s tip li: Ngi khng
nghe g c na ? Ting xo xc ln ting
vo vo pht ra t h thm? Zarathustra
vn im lng, lng tai: lc by gi hn
nghe mt ting tht di m nhng h thm
pht ra v di tr li ln cho nhau, bi v
khng c h thm no mun gi li ting
ku y, mt ting ku bi thng v ngn.
Sau cng, Zarathustra ln ting: Hi k

tin tri ca bt hnh, y l ting ku


thng kh, ting gi ca mt ngi, pht
xut t mt vng bin en no . Nhng
ta c s g ni thng kh ca loi ngi!
Ti li cui cng c dnh cho ta,
ngi c bit tn n l g khng?
Lng thng xt! vin bc s tr li
vi tm lng chan cha khn ngn v y
a hai tay ln: Hi Zarathustra, ti
n ko ngi ti ti li cui cng y!
Vin bc s va ni dt th ting ku li
vang di ln ln na, ting ku di hn,
y lo s hn trc, v cng nghe gn
hn. Zarathustra! Ngi c nghe chng?
Vin bc s hi ln, ting ku y nhm
gi n ngi, ting tht y nhm ku gi
ngi y: n y, n y, n y i,
n lc ri, qu ng lc ri!

Trong khi , Zarathustra cm lng, tm


tr hn ri lon bi bi v b kch ng
d di. Sau cng, hn ln ting hi, nh
mt k cn ngp ngng do d: Ai ang
ku gi ta di kia nh th?
- Ngi khng bit k thc ? Vin bc
s hng hi tr li, ti sao ngi li gi
v nh th ch? Chnh con ngi
thng ng ang ku cu vi ngi!
Zarathustra hi ln, lng trn kinh hi:
Con ngi thng ng! Y mun g? Y
mun g c ch? Con ngi thng
ng! Y mun g y? - m hi rn
y thn th hn.
Nhng vin bc s khng tr li cho ni
xao xuyn lo u ca Zarathustra, y lng
nghe, lng nghe mi, nghing mnh trn
h thm. V s im lng ko di, y a

mt ngoi nhn ra sau, v thy


Zarathustra ang ng run ry.
Y ln ting bng mt ging y bun b:
Hi Zarathutra, ngi khng c b dng
ca mt k m hnh phc lm cho xoay
cung: ngi s phi nhy ma ng b
nga ra sau!
V nu ngi li mun khiu v trc mt
ti v lm mi tr nhy nht, cng
khng ai c th bo ti rng: Nhn xem
ka, kia l con ngi ti vui hoan h
cui cng ang khiu v!
Nu c ai mun leo ln n nh cao ny
tm kim con ngi hoan h , thi y
leo ln mt cch lung cng v b: c
nhin l y s tm thy nhng hang ng b
mt, nhng ch tr thn cho cc n s,
nhng y s chng bao gi tm thy c

nhng ging nc hnh phc, nhng kho


tng chn kn, hoc nhng sui ngun
vnh phc trinh tn.
Hnh phc! - lm th no tm thy
hnh phc ni nhng con ngi b chn
lim ri nh th, ni nhng nh n s nh
th! Ta c cn phi tm kim nim hnh
phc cui cng trn nhng hn o Vnh
Phc xa tt ng kia, trn nhng i
dng b qun lng?
Nhng m tt c mi s u nh nhau,
chng c g ng cho ta b cng, mi s
kim tm u v b, chng cn nhng
hn o Vnh Phc trn ci i ny
na!
Vin bc s than th nh th; nhng dt
li than th ca y, Zarathustra ly li
s thanh thn tnh lng v s vng tm,

ta nh k leo ra n nh sng khi chui


t mt vc thm ln.
Khng! Khng! Ngn ln khng! Zarathustra gm ln, v a tay vut
chm ru bc. Ta bit iu r hn nh
ngi! Hy cn c nhng hn o Vnh
Phc! Nh ngi ng ni na, hi
chic b bun phin, hi k hay khc
than rn r!
Hy thi bp bnh, hi ln my mang
ma bui sng! Ngi khng thy rng ta
b xuyn thu bng ni bun b ca
tm hn ngi v b t m nh mt
con ch hay sao?
Gi y, ta quy mnh thn hnh chy xa
ngi thn th kh ro tr li: ngi
ch ngc nhin! Ta c v bt nh chng?
Nhng ni y l triu nh ca ta.

V con ngi thng ng ca ngi, ta


s n tm ngay ngi trong nhng
cnh rng ny: ting ku ca y pht ra
t . C l mt con d th ang hm
da y.
Y ang trong lnh a ca ta: ta khng
mun c iu bt hnh xy n cho y ni
y! V thc ra, trong vng ta c ng, c
rt nhiu th hoang.
Dt li, Zarathustra toan ct bc, lc
y, vin bc s bo:
Hi Zarathustra! Ngi l mt tn x l
ba que! Ta bit r m: ngi mun trnh
gp ta! Ngi thch n trn trong rng su,
v thch theo ui nhng con th hoang!
Nhng chuyn y s gip ch g c
cho ngi? Du sao th n ti ngi cng
s gp li ta; ta s ngi trong hang ca

ngi, kin nhn, nng n nh mt khc


g, ta s ch i.
Cu mong nh vy! Zarathustra ni ln
v b i, - nhng g thuc v ta trong
hang cng thuc v ngi, hi tn
khch ca ta!
Nu cn tm thy c mt ngon ,
ngi c lim cho n khi ht sch i,
hi con gu cn nhn, v hy lng du
tm hn ngi xung! Bi v chiu nay
c hai chng ta u s vui v,
- vui v v hi lng rng nh ngy tt!
V c chnh ngi cng phi khiu v
theo m thanh nhng ca khc ca ta, nh
th ngi l con gu thng thi ca ta.
Ngi chng tin ? Ngi lc u? Vy
th hy i i, hi con gu gi! Nhng ta,
ta cng l mt vin bc s.

Zarathustra ni nh th.

M O VI CC NG VUA

Zarathustra ln ng, bng qua nhng

ngn ni, nhng khu rng ca hn va


c chng mt ting ng h, th t
nhin hn nhn thy mt m rc l
lng. gia con ng Zarathustra
mun i, c hai ng vua tin bc, c
hai u i vng min, tht lng mu
huyt, sc s nhiu mu nh nhng
con chim hng hc: hai ng vua y
trc mt mnh mt con la ch nng.
My ng vua ny mun g y trong
vng quc ca ta? Zarathustra kinh
ngc nh lng nh th, v vi v np vo
sau mt bi rm. Nhng khi hai ng vua
n gn st bn hn, hn but ming th
tho, nh mt ngi ang lm bm ni
vi chnh mnh: L tht, l tht! Sao vy
ka? Ta nhn thy hai ng vua - nhng li
ch c mt con la!

Lc by gi hai ng vua dng bc, mm


ci nhn v pha pht ra ting ni, ri
h quay li nhn vo mt nhau: x
chng ta, thin h cng ngh n nhng
chuyn , nhng h khng ni ra thnh
li.
ng vua bn tri nhn vai, tr li: y
chc hn l mt g chn d, hoc mt n
s sng qu lu gia v cy. Khng
c bu bn qu cng lm h hng c
nhng phong tc tt.
ng vua kia vn li, vi v gin d ng
cay: Nhng phong tc tt! Vy ch
chng ta mun trn thot khi ci g y,
nu khng phi l mun trn khi nhng
phong tc tt, mun trn khi gii
thng lu ca chng ta?
Thc ra, chng th sng gia nhng n s

v nhng g chn d cn hn l sng vi


m tin dn ng vng, ngy ha, nht
pho nh nc c ca chng ta - du
rng m tin dn t gi mnh l
gii thng lu,
- du chng t gi mnh l giai cp qu
phi. y, tt c mi s u l tr
ngy, thi nt, trc nht l dng mu,
nh vo nhng chng bnh lu i xu
xa v nhng tay tr bnh cn ti t xu xa
hn na.
K c gi tr nht thi i by gi, chnh
l ngi nng dn trng kin; hn l k
th bo, gio quyt, ngoan c bng bnh
v kin tr chu ng: l dng di qu
phi nht thi ny.
Ngi nng dn l k tt lnh nht thi
ny; v dng di nng dn phi tr v.

Nhng y l s tr v ca m tin dn,


- ta khng cn lm ln h nghi g na.
Th m, tin dn c ngha l: hn mang,
ln xn.
Tnh trng lon x ngu ca m tin
dn: mi s trn ln vi mi s, v thnh
nhn v tn v li, ngi qu tc v dn
Do Thi, cng tt c nhng con th ch
trn chic tu ca No.
Nhng phong tc tt! Ni x chng ta, tt
c u tr ngy v thi nt. Chng cn ai
bit tn knh phng th na; y chnh l
iu chng ta c mun trn thot. y
l nhng con ch thm n, ry r khng
chu ni, chng thp vng trn nhng
chic l c.
S gh tm lm ta nght th, n ngay
c cc ng vua nh chng ta cng tr

thnh tr ngy, che y, ha trang di


b ngoi xa hoa gi ci nht mu ca cc
ng tin vng, nhng huy chng trong
cuc l cho nhng con ngi ngu n
gio hot nht, v cho tt c nhng ai t
bin mnh thnh k cho vay nng li ca
quyn hnh.
Chng ta khng phi l nhng con ngi
nht, nhng chng ta phi t ra mnh
l nhng con ngi nht: rt cuc,
chng ta mt mi, chn ngy n tn
c nhng tr la gt tr tr kia.
Ci lm chng ta ngonh mt khinh b,
chnh l m tin dn, chnh l tt c
nhng k la li by b, tt c nhng con
rui dnh cht khng ri v nhng vn s
th t, chnh l x kh ca nhng tn ch
hiu bun, s no ng ca nhng k

nhiu tham vng, nhng hi th thi tha:


- , tht xu h khi phi sng gia m
tin dn lc nhc y,
- tht xu h khi phi gng sc t ra l
con ngi nht gia m tin dn! ,
tht l kinh tm! Kinh tm! Kinh tm!
No c s g nhng ng vua nh chng
ta.
Lc by gi ng vua bn tri ln ting:
- Chng bnh c ca anh li ti pht, s
kinh tm li xm chim hn anh, hi
ngi bn ng thng! Anh khng bit
rng c k no ang lng nghe chng
ta hay sao?
thy v nghe r tt c nhng li l
trn, ngay khi , Zarathustra ng dy,
ri khi ch n, tin n trc mt hai
ng vua v ln ting:

- K lng tai nghe cc ngi, k thch


nghe cc ngi, nhng ng vua, k tn
l Zarathustra.
Ta l Zarathustra, k tng c ln bo
rng: S g nhng ng vua! Xin hy tha
li cho ta nu ta vui mng khi nghe cc
ngi ni cng nhau: No c s g
nhng ng vua nh chng ta!
Nhng ni y, cc ngi ang trong
vng quc di s thng tr ca ta: cc
ngi c th tm kim c g trong
vng quc ta? C l, trn ng i, cc
ngi gp k m ta ang tm kim: ta
ang tm kim con ngi thng ng.
Khi nghe xong, hai ng vua a tay m
ngc, ri ng thanh tht ln:
- Chng ta c nhn ra!
Li ni ca ngi nh li kim xuyn

thng nhng bng ti dy c nht trong


lng ta. Ngi khm ph ra ni thng
kh ca ta. Bi v, chng ta ang trn
ng i tm con ngi thng ng,
- con ngi cao c hn chng ta, du
rng chng ta l nhng quc vng.
Chng ta dt theo con la ny ct dnh
cho con ngi . Bi v con ngi cao
c nht cng phi l v ch nhn cao nht
trn mt t.
Trong trn vn nh mnh loi ngi,
chng c s s nhc no tn t hn khi
nhng k mnh trn mt t ng thi li
khng l nhng nhn vt nht. Lc by
gi, mi s u tr thnh gi mo, t
vy, qui d.
V khi h li l nhng con ngi ti t
nht, ging nh th vt, th lc by gi

m tin dn leo ln v leo ln cao gi;


sau cng c hnh ca m tin dn bo
rng: Ny, ch c mnh ta l c hnh!
Zarathustra p li:
Ta va nghe nhng li g th? Cc ng
vua qu tht khn ngoan! Ta say m v,
qu vy, ta ny sinh mun sng tc
mt ca khc v hin tng ny:
- khc ca ca ta c l s khng dnh cho
l tai ca mi ngi thin h. t lu,
ta hc qun i lng tn knh i vi
nhng l tai di. No, hy tin ln!
(Nhng vo lc ny, c mt chuyn xy
ra: c con la cng ln ting. N rng to
vi ging r rng v v mt lu c him
c: I-A.)
Mt ngy n, vo Nm u th k,
Trong men say d chng nc ru nng

Ngi N Vu than th sut h khng:


, ti t! Suy i! i, ti t!
Hi trn gian sao suy i n th:
Oai vang xa La M bin u ri?
Nay ch l ngi gi ca mun ni!
V hong oai hng Csar y,
Nay ch l con vt gy run ry!
C Thng cng bin thnh tn Do
Thi!

Hai ng vua ly lm vui thch tn thng


bi ht ca Zarathustra:
Hi Zarathustra! Chng ti hnh s
ng v cng khi ln ng tm n gp

ngi!
Bi v cc th ch ca ngi ch cho
ti nhn thy hnh nh ngi qua tm
gng ca h; trong gng, ngi c v
mt nhn nh ca qu ma vi n ci
chua cay n lm chng ti hong s.
Nhng no c ch g! Ngi khng ngng
thm nhp vo tai v lng chng ti vi
nhng cu chm ngn ca ngi. Lc by
gi, rt li chng ti bo rng: no c
quan h g khun mt ca ng ta!
Chng ti phi nghe ngi ni, v ngi l
k dy: Cc bn phi yu ha bnh
nh mt phng tin m ra nhng cuc
chin tranh mi v hy yu mt ha bnh
ngn hn hn l mt ha bnh trng
cu!
T trc n nay, cha tng c ai

tht ra nhng li l y thng v nh


th. iu thin ho l g? Dng cm,
y chnh l iu thin ho. Chnh mt
trn chin tranh tt lnh s thnh ha tt
c mi s.
Hi Zarathustra, khi nghe n nhng li
ny, dng mu ca t tin tri dy trong
huyt qun chng ti: li ni nh
li l ca ma Xun tht ra vi nhng
thng ng ru c.
Khi nhng li gm giao chm nhau
ging nhng con rn lm m vt
thm, th lc by gi, nhng ng tin
vng ca chng ta mi bt u ham
thch i sng; i vi h, mt tri ha
bnh th l m v m m, song ha bnh
lu di lm cc ngi xu h.
Cc ng tin vng ca chng ti th

di no nut u su khi h nhn thy nhng


thanh gm nhn bng, khng c dng
ti, treo trn tng! Ging nh nhng
thanh gm , cc ngi khao kht chin
tranh. Bi v mi thanh gm u mun
ung mu ngi v le sng kht vng.
Trong khi hai ng vua ni nng ba hoa
nh th v lc phc ca cc ng tin
vng ca h, vi lng hng say nng
nhit, th Zarathustra li c mun ch
nho s nng nhit ca h v cng: bi
v trc mt Zarathustra l hai ng vua
rt thanh thn, hai ng vua vi v mt gi
nua thanh thot. Nhng Zarathustra t
thng mnh. Hn ln ting:
No, ln ng i thi! Cc ngi ang
ng ng, trn kia l hang ca
Zarathustra; v ti nay hn phi l mt

bui ti di dc! Gi y, mt ting ku


thng kh cp bch ang ku gi ta ri
xa cc ngi.
Hang ca ta s c vinh d nu c
cc ng vua dng chn ti i ch;
nhng qu tht l cc ngi s phi i
ch lu lm!
M no quan h g! Thi i hm nay, c
ni no ngi ta hc ch i tt hn l
trong cc chn triu nh? V trong tt c
nhng c hnh ca cc ng vua, c
hnh c nht cn li cho h hin nay, h
chng phi c hnh c gi bng tn
l bit ch i hay sao?
Zarathustra ni nh th.

CON A HT MU

Dng iu t l, Zarathustra tip tc con


ng, hn leo xung thp mi, xuyn
qua nhng khu rng, i dc theo nhng
m ly; nhng, nh chuyn vn xy ra
vi tt c mi ngi ang trm t n
nhng iu kh khn nht, v l nh
Zarathustra vp phi mt ngi. Lp tc,
cng lc, c mt ting ku au n, hai

li nguyn ra v hai chc li chi bi


o vo mt Zarathustra: n ni
Zarathustra kinh hi, gi gy ln v li
p vo k hn va vp phi. Nhng hu
nh lin sau Zarathustra ly li c
bnh tnh ngay, v hn ci ln trong
lng v s ngu xun ca mnh.
Xin li ngi, Zarathustra ni vi
ngi va b hn vp phi, lc
gin d ng dy nhng ri li ngi
xung ngay. Xin li ngi v trc ht,
xin ngi hy nghe mt n ngn:
Nh mt l khch ang m mng n
nhng chuyn vin vng trn mt con
ng c liu th s va phi mt con
ch ang nm ng, mt con ch nm phc
di nh mt tri.
C hai chm dy, cc cn xp li gn

nhau; ging nh nhng k t th, c hai


u kinh s cht ngi: hai chng ta l
nh th .
Nhng tuy vy, tuy vy - ch cn thiu
cht na l c hai, con ch v ngi l
khch c n y s m chm ly nhau m
mn trn. C hai h chng phi u cng
l nhng k c n?
K b Zarathustra vp phi tr li, vn
vi ging iu gin d:
- Du ngi l ai, ngi vn tin n qu
gn ti, chng phi ch bng bn chn
ngi m cn bng cu chuyn ca ngi
na! Ny, vy ra ti l mt con ch ? v trong khi hi nh th, k ang ngi
vt ng dy, ko cnh tay trn ca y
ra khi m ly. Bi v t lc u, y c
nm di trn t, n khut v kh nhn

ra, nh mt k ang rnh d mt con mi


trong cc m ly.
Nhng m, ngi lm g th?
Zarathustra kinh hi ku ln, v thy c
rt nhiu mu chy trn cnh tay trn ca
ngi n. Chuyn g xy n cho
ngi? Mt con th c c cn ngi
phi khng, hi k bt hnh kia?
K b chy mu kia ci ngo, vn vi
ging gin d: Chuyn y c quan h g
n ngi c ch? Y hi ln v mun ct
bc tip tc con ng. y, ta ang
ti nh ta v trong lnh a ca ta. Bt
c ai mun cht vn ta cng c c,
nhng ta s khng tr li cho mt k
vng v.
Ngi lm ri - Zarathustra p bng
ging thng hi v a tay gi ngi

kia li. Ngi lm ri: y, ngi


khng nh ngi u, m ang trong
lnh a ca ta. V ni y, nht thit
phi ng xy ra iu bt hnh no cho
bt lun l ai.
Ngi c gi ta bng bt lun tn g
ngi mun, - ta vn l k m ta phi l.
Ta l Zarathustra.
No, trn cao kia l con ng dn ti
thch ng ca Zarathustra: hang
khng xa y lm - ngi khng mun
n hang ta sn sc cc vt thng ?
Hi k bt hnh, qu thc ngi chng
gp may trong ci t ny: trc tin l
con th cn ngi, ri th con ngi
li gim bc ln ngi!
Nhng khi nghe n tn Zarathustra th
k kia lin thay i thi . Y ku ln:

- Chuyn g ang xy n cho ti y?


i vi ti, trn cuc i ny, cn c g
quan trng hn l con ngi c nht
mang tn Zarathustra kia, v con th c
nht sng bng mu ngi, con a?
Chnh v con a m ti ph phc nm
y, trn b m ly, nh mt k nh
c, v khi cnh tay cng thng ca ti b
cn nt mi ln th mt con vt xinh
p hn li khi s cn vo mu ti:
Zarathustra!
, hnh phc! i, php mu! Xin chc
phc cho ci ngy li ko ta n chn
m ly ny! Chc phc cho ci gic ht
thin ho nht cn ang sng ngy hm
nay, chc phc cho con a v i ca
nhng thc: Zarathustra!
K b Zarathustra vp phi ni nh

th. V Zarathustra hi lng v nhng li


l cng dng iu thanh nh y tn knh
ca y. Zarathustra va a tay cho y va
hi: Ngi l ai? Gia hai chng ta cn
nhiu iu cn phi soi sng v lm cho
ti tnh li: nhng ta thy rng nh sng
ln, trong sng v thun khit.
Ngi b cht vn tr li:
- Ti l K tn tm ca tinh thn, v
trong nhng s vic ca tinh thn, kh c
k no tm n chng mt cch khc
nghit, cht hp, cht ch hn ti, tr
ngi m ti hc hi: Zarathustra.
Chng th ng bit g c cn hn l bit
qu nhiu chuyn, nhng ch bit na
vi! Chng th lm mt ngi in cho
ring mnh cn hn lm mt nh hin
trit trong kin ca nhng k khc! Ti

l ngi i n tn cn :
- du n ln hay nh, no c can h g?
Du n tn l m ly hay tri cao, no
c can h g? Mt mu t ln bng bn
tay cng cho ti: min t thc s
l t cng!
- mt mu t ln bng bn tay: ngi ta
c th ng vng trn . Trong khoa
hc tn tm ch thc, chng c g ln v
chng c g nh.
Zarathustra hi: Vy, c l ngi l k
tm bit v loi a? Ngi theo ui
loi a n tn nhng nguyn nhn
nht, v ngi l k tn tm?
K b Zarathustra vp phi tr li:
Hi Zarathustra, y s l mt iu k
qui, lm th no ti dm chuyn tm
ngh v mt chuyn nh vy!

Nhng iu m ti lm ch v snh si,


chnh l b c con a: - b c con a
l v tr ca ring ti!
V y cng l mt v tr! Nhng xin
ngi tha li v lng kiu hnh ca ti li
bc l ni y, bi v trong lnh vc ny,
chng ai snh kp vi ti. Chnh v th,
ti mi bo: Ni y chnh l lnh a
ca ti.
Bit bao lu ri, ti theo ui ci s
vic c nht kia, b c loi a, ct cho
chn l c th co ko do dai thnh si
khng thot khi tay ti na! y chnh
l vng quc ca ti.
Chnh v th ti vt b nhng g cn
li, chnh v th ti lnh m vi mi ci
cn li; v k cn tri thc khoa hc ca
ti, l s ngu dt en ti ca ti tri

rng.
thc v tinh thn i hi ti phi bit
r mt iu, cn ngoi ra th m tt mi
iu khc: ti kinh tm tt c nhng
bin php na vi ca tinh thn, kinh
tm tt c nhng tinh thn my khi, bp
bnh v nng nhit.
Ni no s chn thc ca ti ngng li,
ni khi u s m qung ca ti. V
ti mun m qung. Tuy nhin, ni no
m ti mun tri thc, ti cng mun chn
thc, ngha l cht ch, nghim khc, kh
hnh, tn bo, khng th ngui ngoai.
Hi Zarathustra, c mt hm ngi dy
rng: Tinh thn, chnh l i sng t
phn ct chia la chnh i sng, cu
dn ti n vi o l ca ngi v
quyn r ti say m o l y. Thc ra,

ti tng trng tri thc khoa hc ca


ti bng chnh mu huyt thn th mnh.
- iu ngi ni qu l hin nhin,
Zarathustra ngt li y; v mu vn tip
tc chy t cnh tay trn ca k tn tm
v c mi con a ang bm cht vo
y.
Hi con ngi k d kia i, trong s
hin nhin ny, tc l chnh bn thn
ngi, cha ng bit bao li ging dy!
V c l ta s khng dm trt ra tt c
nhng li ging dy vo trong hai l tai
nghim khc ca nh ngi.
No! Chng ta chia bit ni y thi!
Nhng ta mong s c gp li ngi.
Trn kia l con ng dn n hang
ca ta. m nay ngi s l mt ngi
khch qu ca Zarathustra.

Zarathustra cng mun cu cha li trn


thn xc ngi s tn hi hn gy ra
khi l gim p ln ngi: y l iu ta
ang ngh n. Nhng gi y, mt ting
ku thng kh ang cp bch ku gi ta
ri xa ngi.
Zarathustra ni nh th.

VIN PHP S

Nhng khi vng quanh mt tng ,


Zarathustra li nhn thy cch khng
xa bn trn hn, trn cng ng i, c
mt ngi ang ma my tay chn nh
mt tn in gin d ri cui cng y
qung mnh nm sp xung mt t. Lc
by gi, Zarathustra t nh: Ta hy
dng bc! K hn l con ngi
thng ng, chnh ting ku thng kh
y khng khip xut pht t ming y,
- ta mun th xem ta c th tip cu g
c khng. Nhng khi Zarathustra
chy vi n bn ngi n ng ang
nm sp trn mt t, th hn nhn thy

mt lo gi run ry, i mt trng trng;


tt c nhng c gng ca Zarathustra
dng lo ta dy v lm lo ta ng ln
u v ch. K khn kh dng nh
chng nhn thy rng c ngi bn
cnh; tri li, y khng ngt ng nhn dn
dc lo lin v lm nhng c ch rt no
lng, nh mt k b ht hi b ri, b c
lp hon ton khi th gii. Tuy nhin,
rt cuc, sau nhiu cn rng mnh nhy
nhm, co qup c thn ngi, y bt u
than vn bng nhng li l sau y:
Ai s si m ta, ai cn yu thng ta
na?
Hy a v ta nhng bn tay nng m!
Hy cho ta than hng si nng con
tim.
Nm sng st, run ry,

Nh mt k ang hp hi c si m
i chn
Run ly by v nhng cn st xa l,
Run ry trc nhng mi tn gi but
bn nhn
ca
ma ng
Mt k b ngi sn ui, hi t tng!
Bt kh danh, n khut, kinh hong,
K sn ui nhng m my tri!
B ngi ging sm st xung u,
Con mt ch giu m m nhn ta t
y su bng ti
Ta nm di nh th ,
Ta un cong ngi, ln trn, vn vo
n au
Hng chu tt c nhng kh hnh ngn
kip

B bn h
Bi bn tay ngi, k th sn tn bo
nht trn i,
Ngi, v Thng b n l lng!
Hy xuyn thu mnh thm!
Hy xuyn thu thm mt ln na,
Hy xuyn thng v tan qu tim nng
m!
Ti sao vn din mi nhng kh hnh
au n
Vi nhng mi tn cn nht ny?
Ti sao ngi cn ngm nhn
M khng bao gi chn ngn ni thng
kh n au
ca
nhn loi,
Vi nh sng chp la ngo ngh trong

i mt thn
linh ca
ngi?
Ngi khng mun git ngi,
M ch mun hnh h n au, hnh h
n au?
Ti sao ngi li hnh h ta thng
kh?
Hi Thng gio quyt, b n l
lng?
! !
Ngi trn lt n gn
Trong m khuya tch mch.
Ngi mun g? C ln ting i!
Ngi x y p chm st vo ta.
, ngi tin n qu gn!
Hy ct i! Ct cho tht gp!

Ngi ang nghe ln hi ta th,


Ngi ang nghe qu tim ta my ng
Hi k ganh t l ngi!
Ngi ganh t v iu chi th?
Hy ct i! Ct i! Ti sao li c chic
thang ny?
Ngi mun thm nhp vo
Tn tim ta nng m?
Tn nhng t tng
B n nht ca ta chng?
Hi k mt dy my dn! K b n! Tn trm o!
Ngi mun n trm nhng g?
Ngi mun rnh d nghe ln nhng
g?
Ngi mun c g t s giy v hnh
h?
Hi ngi, k giy v hnh h!

Hi ngi, ng Thng va l ao
th!
Hoc gi ta phi nh con ch,
Ln trn trc mt ngi?
Tn ty, lon cung, ly tn khi bn
thn mnh,
Ve vy ui by t lng yu thng
ngi?
Hoi cng v ch thi! Hy xuyn su
thm na!
Hi chic gai nhn tn bo nht!
Khng,
Ta khng phi l con ch ngoan ngon
ca ngi, ta ch l
con tht ca ngi thi,
Hi tay th sn hung tn,
K t nhn kiu hnh nht ca ngi

Hi k trm o bn kia nhng m


my l lng!
Sau cng, ngi hy ni i,
Ngi mun g ni ta, hi k trm o
trn ng,
Ngi, k n thn di nhng ln
chp! K b n,
hy
ni i!
Ngi mun g ni ta, - hi Thng
b n xa l!
Sao? Tin chuc ca ta ?
Ti sao ngi li mun mt mn tin
chuc?
Nhng m ngi i hi qu nhiu y
nh!
Lng kiu hnh ca ta khuyn ngi
nh th!

V ngi hy ni cho tht t li - lng


kiu hnh khc
ca ta
khuyn ngi nh th!
Ha ha!
Chnh ta l iu ngi mun? Ta!
Ta ? Ton th con ngi ta?
Ha ha!
V ngi li giy v hnh h ta, hi k
in di l ngi!
Ngi giy v hnh h lng kiu
hnh ca ta!
Hy ban cho ta tnh yu - ai l ngi s
si m ta?
Ai l k vn cn thng yu ta?
Hy cha v ta nhng bn tay nng m!
Hy cho ta than hng si nng con

tim!
Hy ban cho ta, k ti c c,
K m bng gi, , bng gi by tng
dy cho khao kht k th
Khao kht, ngay c nhng th ch,
Hy ban cho ta, - , ban cho trn vn
Hi k th hung tn nht,
Hy ban cho ta trn vn hn ngi!
, hn bin mt ri,
Ngay c hn cng cao chy xa bay,
K ng hnh c nht, cui cng,
K i th,
Ngi xa l b n ca ta,
Tn ao th thn linh!
Khng! Ngi hy quay tr li
Cng vi tt c nhng giy v thng

kh,
Ngi hy quay tr li vi con ngi
c n cui
cng trong s
nhng k c n!
, ngi hy quay tr li!
Tt c nhng sui l ca ta
u o chy n ngi,
V ngn la nng lay lt sau cng ca
tim ta
Li bng sng v ngi!
, ngi hy quay tr li,
Ngi, Thng b n xa l! Ngi,
ni thng kh!
Ngi, ni
nim hnh phc cui cng ca ta!

Nhng n y th Zarathustra khng th


dn lng lu hn c na, hn cm ly
cy gy, ging ht sc bnh sinh vo k
ang than vn. Va qut p hn va tht
ln trong ting ci phn n:
Dng li, dng li ngay, ng tr h!
lm bc gi! Qun di tr thnh tinh!
Ta nhn r ra mi ri!
Ta mun chm la vo hai chn mi, hi
ph thy v lim s, ta bit nng
chn nhng k mang dng mu ca mi.
- Thi, thi! Lo gi va nn n va
nhy pht dy, ng nh ti na, hi
Zarathustra! Ti lm tt c mi tr
ch a bn thi m!

Nhng tr y nm trong ngh thut ca


ti; ti ch mun th nghim chnh ngi
khi a ra s th thch nh mn ![1]
Nhng tht ra, ngi thu sut nh
ca ti.
Song, c ngi na - s th thch ngi
ban cho ti khng phi l nh! Ngi
cng rn ph phng, hi Zarathustra
hin trit! Ngi nh p tn nhn vi
nhng chn l ca ngi, cy tch
trng c t ca ngi bt ti phi th
nhn chn l y!
Zarathustra tr li, ging hy cn tc
gin v gng mt sa sm:
Ch nnh ht ta, hi tn kp ht tn linh
hn. Mi l gi mo. Mi ni g v chn
l?
Mi, con cng ca nhng con cng, i

dng ca h vinh ph phim, mi


din tr g trc mt ta h, ph
thy xu xa? Ta s phi tin vo ai khi mi
ct li than vn nh th?
Lo gi p:
Ti chnh l K kh hnh ca tinh
thn. Ngy xa, chnh ngi by t ra
ch ny,
- nh thi s php s sau cng dng tinh
thn mnh chng li chnh mnh, k b
chuyn ha t ni tm v b tri thc khoa
hc xu xa cng thc bt n ca y lm
thnh bng gi cng .
V ngi nn th tht iu ny i, hi
Zarathustra. y l, mun khm ph ra
nhng tr tiu xo cng nhng di tr
ca ti, ngi phi cn n thi gian!
Khi nng u ti ln gia hai bn tay,

ngi tin rng ti ang thc s b khn


kh giy v.
Ti nghe ngi rn r: Ngi i
chng thng yu y, h chng thng yu
y t no!
nh la c ngi v im ny l iu
lm cho s hung tn ca ti thm kn ct
ting reo vui.
Zarathustra tr li, ging tn nhn:
Mi hn nh la c nhiu k tinh
t hn ta v chuyn . Ta khng cn
trng phng i vi nhng k c
nh la. Ta phi coi thng s cn
trng, s phn ta mun th.
Nhng cn mi - mi phi lm ln: ta hiu
mi kh bit r iu y! Nhng li
ni ca mi bao gi cng phi c hai, ba
hay bn ngha. Ngay c nhng g mi va

th nhn by gi cng chng tht, cng


chng h i vi ta!
Hi lm bc gi d tn, lm sao mi
c th hnh ng khc i! Mi s che y
t im c n chng bnh ca mi nu mi
xut hin trn trung trc vin y s cha
tr cho mi.
Cng th, mi va mi t im che y s
di tr ca mi trc mt ta, khi mi bo
rng: ch a bn thi m! C trong
cu ni cng c v nghim trang
ng n. Mi ng l mt ci g ging
nh mt k kh hnh ca tinh thn!
Ta on nhn ra mi ri: mi tr thnh
vin Php s cho tt c mi ngi thin
h, th nhng i vi chnh bn thn mi,
mi chng cn di tr ln gio quyt na,
- i vi chnh bn thn mi, mi v

mng v tnh ng!


Mi gt hi s kinh tm nh l chn l
c nht ca mi. Ni con ngi mi,
chng cn li no l tht na, nhng ci
ming ca mi hy cn l tht: ngha l,
s kinh tm ang dn cht vo ming
mi.
Khi Zarathustra ni n y th vin
Php s gi ln ting tr li bng ging
cao ngo:
Ngi l ai ch! Ai li dm ni vi ta
nh th, ni vi ta, k v i nht trong
nhng ngi cn sng ngy hm nay? v y nm mt ci nhn xanh lc ph chp
ly Zarathustra. Nhng lin sau , y
thay i thi v bun ru bo:
Hi Zarathustra, ti mi mt vi tt
c nhng th , cc ngh thut ca ti

lm ti kinh tm, ti khng l ngi v


i. No c ch g m gi v nh th!
Nhng ngi bit r iu ny: ti tm
kim s cao i!
Ti mun biu trng cho mt v nhn v
c rt nhiu ngi b ti thuyt phc
tin theo nh vy: nhng s di tr ny
vt qu sc ti. Chnh s di tr ny
lm ti v tan thy.
Hi Zarathustra! Ni con ngi ti tt c
u l di tr; nhng ti v tan thy -
li l iu c tht ni ti.
Zarathustra p, dng v u su v i
mt lng l ci nhn xung t:
i tm s cao i nh th l mt iu
vinh d v phn mi, nhng s tm kim
cng phn bi mi na. Mi khng v
i.

Hi lo gi php s v lim s, iu tt
p nht v chn tht nht ni mi, iu
m ta xng tng ni mi, l mi mi mt
chn ngn chnh bn thn mnh v mi
tht ln cu: Ti khng l ngi cao
i.
Chnh l ch lm ta xng tng mi nh
mt k kh hnh ca tinh thn: du cho
y l iu ch xy ra trong mt chp
mt, th trong chp mt y mi cng
chn thc.
Nhng, hy ni cho ta bit mi tm g
y trong nhng khu rng, gia nhng
tng ca ta? V nu mi nm di
trn con ng ta i ch v ta, th th
hi, mi mun chng c g t ni ta?
Mi mun cm d hoc th thch ta v
chuyn g?

Zarathustra ni nh th v i mt hn
te la. Lo gi php s im lng mt lc,
ri tr li:
Ti cm d hoc th thch chng?
Ti ch tm kim m thi.
Hi Zarathustra, ti i tm mt k no
chn thc, thng thn, n s, mt k
khng gi v, mt k tuyt i lim
khit, mt chic bnh ng tr hu hin
minh, mt bc thnh ca tri thc, mt v
nhn!
Ngi h khng bit th sao, hi
Zarathustra? Ti i tm Zarathustra.
Lc by gi, mt s im lng tri di ra
gia hai ngi; trong khi y, Zarathustra
m chm vo mt trm t thm thm,
n ni hn nhm mt li. Nhng sau ,
quay tr v vi k i thoi, Zarathustra

cm ly bn tay ca lo gi php s v
bo, ging y l pha gio hot:
c ri! Trn kia l con ng dn
n hang ca Zarathustra. Hang
ca ta chnh l ch ngi c th tm kim
k m ngi kht khao tm kim.
V ngi hy hi kin hai con th ca
ta, con v con rn: chng s gip
ngi tm kim. Nhng hang ta rt
rng ln.
Qu tht, chnh bn thn ta, ta cng cha
nhn thy bc v nhn no. i vi ci g
cao i, th con mt ca k tinh t nht
ngy hm nay cng hy cn qu th vng.
Thi ny l thi ng tr ca m tin
dn.
Ta gp qu nhiu ngi vn tay dui
chn v phnh ln bng ra, trong khi m

dn chng la go: Ka, ka! Mt v


nhn! Nhng m tt c nhng chic b
th rn y dng c vo vic g c
ch? Rt li, gi lun lun chui l ra t
chng.
Rt li, con ch lun lun phi v tan
thy, con ch phnh bng qu to: lc
by gi, gi trn thot khi bng ch.
m mi nhn vo bng mt k vnh
vo, ta gi y l mt cuc gii tr hp
dn. Cc con yu du ca ta i, hy lng
nghe iu !
Hin ti ca chng ta ang thuc v m
tin dn: ai cn bit c k no l ln
hay nh na? Ai cn i tm s cao i
m thnh cng c ch! Cao tay nht l
mt k in: nhng ngi in ang
thnh cng trong vic .

Ngi li i tm nhng v nhn, hi k


in cung k l; vy, ai dy ngi i
tm h? Hm nay c phi l lc thun
tin cho chuyn tm kim khng? Hi
k kim tm ranh mnh kia i! Ti sao
ngi li cm d v th thch ta
ch?[2]
Zarathustra ni nh th, tm hn hn
c khch l vui ti, v va ct ting
ci, Zarathustra va tip tc bc i.
[1] ti ch mun th nghim chnh ngi
khi a ra s th thch nh mn ,
chi ch vi ch Probe, vn c hai
ngha th nghim, th thch v trnh din,
trng by. Bn Vit ng ch din c
mt ngha.

[2] Ti sao ngi li cm d v th


thch ta ch? do ng t versuchen va
c ngha l th thch va c ngha l cm d.

MIN DCH

Nhng ch t lu sau khi thot khi vin


Php s, Zarathustra li thy c mt
ngi ngi trn v ng hn ang i,
mt ngi cao ln, en tuyn, khun mt

gy nhom, xanh mt. Dng v b ngoi


ca ngi ny lm Zarathustra kh chu
kinh khng. Zarathustra t nh lng:
Kh thn cho ta! Ta ang nhn thy s
bun ru o no tr hnh mang mt n.
Khun mt ny dng nh xut x t
m linh mc: bn chng mun g trong
vng quc ca ta?
i do! Va mi thot c tn php s
kia th li c ngay mt tn thy php khc
t bc i qua trn con ng ca ta,
- mt tn thy php no , vi i tay
xo diu, mt k o no lm php l nh
vo n phc Thng , mt k khinh
th nh nhng th gii: gi g qu d n
mang hn i!
Nhng qu d khng bao gi c mt
ng ch khi ta cn n; qu d lun

lun n qu chm, ci lot chot


mc dch, ci qu chn lit cng !
Zarathustra lm bm chi ra nh th,
m lng rt nn nng, v Zarathustra ngh
n chuyn phi lm th no i qua
trc mt con ngi en tuyn m
mt vn khng nhn y. Nhng s th li
din tin mt cch khc. Bi v cng lc
, k ang ngi trc mt cht nhn ra
s hin din ca hn. Ging nh va gp
c mt hnh phc bt ng, y tt ta tt
ti nhy cng ln chy b v pha
Zarathustra.
Y ln ting: Du ngi l ai i na, xin
hy gip cho mt k lc ng ang
kim tm, mt lo gi c th gp phi bt
hnh chn ny!
Th gii ny xa cch, l lng v tn i

vi ta, ta nghe nhng con d th gm


tht tru tro; v ngay chnh k c th cho
ta ni tr ng, k li bin mt.
Ta i tm k knh tn cui cng, bc
thnh, mt n s sng c n hoang tch
trong rng, nn hy cn cha nghe ni
n iu m ngy nay tt c mi ngi
u nghe bit.
Zarathustra ln ting hi: iu m ngy
nay mi ngi u bit, l iu g
th? C l y l chuyn ng Thng
m trc kia mi ngi tin tng, nay
cht ri?
ng lo bun b tr li: Ngi ni ng.
V ta chnh l k phc dch cho ng
Thng thu xa y n tn giy pht
cui cng.
Nhng gi y, ta ang c min dch.

Ta khng c ch song li chng t do; v


vy, ta chng bao gi vui ti c na,
tr nhng lc sng trong hoi nim.
Chnh v th, ta mi leo ln nhng ngn
ni ny c hnh thm ln na mt i
l, cho thch hp vi a v mt cu
Gio hong v mt linh mc ca gio hi
(v ngi nn bit, ta l v Gio hong
cui cng) - mt cuc l trn y nhng
hoi nim knh tn v s tn th Thng
.
Nhng gi y, ngay c chnh y, con
ngi knh tn nht trong loi ngi, bc
thnh sng trong khu rng, k khng
ngng cm t Thng bng cch ht
ca v than th lm bm, y cng cht.
Ta khng gp y khi tm thy ci chi
tranh y dng lm ni n c - nhng ta

thy c hai con ch si ng tru rng


ln v y cht, bi l tt c th vt
trong rng u thng mn y. Lc by
gi, ta cm u b chy.
Ta hoi cng t chn n nhng khu
rng v nhng ngn ni ny chng? Lc
by gi, ta bn quyt nh i tm mt
ngi khc, mt k knh tn nht trong tt
c nhng k khng tn ngng Thng
, - ta i tm Zarathustra!
Lo gi ni nh th v a mt sc lnh
nhn k i din. Nhng Zarathustra
a tay nm ly tay vin cu gio hong,
ngm ngha lo hi lu vi lng ngng
m. Ri Zarathustra ln ting:
Chao i! Bn tay ngi mi thon p lm
sao, tha i nhn! y l bn tay ca
mt ngi lun ban n phc. Nhng

hin gi, bn tay y ang cm tay k m


ngi ang tm kim, bn tay y ang nm
gi chnh ta, Zarathustra.
Ta l Zarathustra, k bt tn, ngi
nm ra cu hi: Ai l ngi bt tn hn
ta ta vui hng li gio hun ca y?
Zarathustra ni nh th, v ci nhn hn
thm nhp vo trong nhng tng cng
nhng hu ca vin cu gio hong.
Sau cng, v gio hong ln ting:
K yu thng v s hu Thng
nhiu nht, cng l k nh mt
Thng trn vn nht:
Hy nhn xem, ta cho rng gia hai chng
ta, gi y ta mi chnh l k bt tn
nht. Nhng ai li mun em lng hoan
h v chuyn !
Sau mt khong im lng tht su, vi

dng trm ngm t l, Zarathustra ln


ting hi:
Ngi phc dch Thng n
giy pht cui cng? Ngi bit r
Thng cht nh th no ch? C
phi qu tht nh ngi ta k rng chnh
lng thng xt lm Thng nght
th,
rng khi nhn thy con ngi b ng
inh, Thng khng chu ng ni,
rng tnh yu dnh cho con ngi li
bin thnh ha ngc v sau cng l ci
cht ca Thng ?
Vin cu Gio hong khng tr li, m
li a mt ng quanh ra ch khc, vi
mt v d tn pha ln n au o no
trn gng mt.
Sau mt lc suy ngh chn chn,

Zarathustra li tip li, mt hn vn nhn


thng vo trng trng mt ca lo gi:
Thi, ngi c ng y i i. Ngi
c Thng i i, v Thng
thua mt. V du rng ch ni ton iu
tt v ci cht ca Thng l iu
lm ngi c vinh d, ngi cng nh
ta u bit r Thng l ai, cng nh
bit rng Thng i theo nhng con
ng k d.
Ni tht gia ba con mt vi nhau,[1] vin cu Gio hong bo vi v ti
tnh tr li (v ng ta ui mt mt mt) i vi nhng chuyn v Thng , ta
l ngi rnh r hn c Zarathustra v ta
c quyn nh th.
Tnh yu ca ta phc dch cho Thng
sut nhng nm trng, ni no

ch ca ta cng u di theo ch
Thng . Nhng, mt ngi n bc
gii phi bit r ht - nht l nhng
chuyn m ch y t giu gim c vi
chnh bn thn mnh.
l mt Thng b n, y nhng
huyn nhim. Thc ra, chnh con trai ca
Ngi cng ch n vi Ngi bng nhng
con ng cong quo quanh co. cnh
ca ca c tin vo a con trai, c s
ngoi tnh.
K no ca tng Ngi nh mt Thng
ca Tnh yu l k c mt tng thp
km v chnh tnh yu. V Thng
chng mun mnh cng l mt quan ta
ban b thng pht y sao? Nhng k
no yu thng, th s yu thng vt
qu hnh pht cng s n b tng

thng.
Khi v Thng phng ng cn
tr, Ngi cng rn v khao kht tr th,
v Ngi dng ln mt ha ngc
gii tr cc sng thn ca mnh.
Nhng sau cng, Thng tr thnh
gi nua, nhu nhc, du dng v trc n,
ging vi mt ni t hn l mt ngi
cha, v Thng cng ging hn na
vi mt lo b l kh run run khng
vng.
Thng n ngi gc l si,
khun mt nhn nheo, lo lng v i chn
yu t ca mnh, mi mt chn chng
th gii, chn nn khng cn c mun
g na. Sau cng, vo mt hm, Thng
cht ngt v lng thng xt qu ln
ca Ngi.

Zarathustra ngt li:


ng cu Gio hong, chnh ng tn
mt nhn thy nhng iu ch? Rt c
th l chuyn din ra nh th, nh th v cng c th l khc. Khi cc
ng thn linh cht, bao gi h cng cht
theo nhiu cch.
Nhng chng can h g! Du s th
din ra nh th hay khc i - th Thng
cng khng cn na! Thng
lm i mt v hai tai ta gh tm, ta
chng h mun trch c Thng iu
g t hi.
Ta yu k no c ci nhn trong sng v
n ni thng thn. Nhng cn Thng
th - nh ng bit r y, ng cu linh
mc, - Thng c mt ci g ging
vi l li cc ng, l li ca cc linh

mc: Thng l k l m khng minh


bch.
Thng c tinh thn ri lon m h.
Chng phi Thng th ght chng ta,
vi hi th hn hn gin d, v chuyn
chng ta hiu by Thng sao?
Nhng ti sao Thng li khng n
ni mt cch minh bch hn ch?
V nu li l do hai l tai ta, th ti
sao Thng li ban chi cho chng ta
hai l tai nghe chng r iu ng y ni?
Gi s c cu ght bm vo l tai ta th
th hi, ai t cu ght vo ?
Thng nh mt k lm gm cha
hc xong ngh; c qu nhiu vic
Thng lm hng. Nhng v lm hng
m m ra tr th nhng gm v
nhng to vt do chnh tay mnh nn ra,

th y qu l mt ti li i nghch li c
thm m.
Cng c mt c thm m trong lnh vc
ca lng thng xt; c thm m ny
cui cng bo: Hy ct khi chng ta
v Thng y i. Chng th khng c
Thng , chng th quyt nh vn
mng theo tr c mnh, chng th in
di, chng th t mnh l chnh Thng
, cn hn!
Ta ang nghe nhng li g y? - Vin
cu Gio hong ngt ngang v vnh tai
lng nghe. Hi Zarathustra, ngi cn tn
m nhiu hn l ngi tng, vi mt
lng v tn m say nh th. Ta khng
bit v Thng no trong ngi
hon ci ngi theo con ng bt tn nh
th.

Chng phi chnh lng thng xt ca


ngi ngn khng cho ngi tin vo mt
ng Thng ? V s chnh thc v
i qu mc ca ngi, rt li, s ko ngi
vt qua bn kia ci b thin c?
Vy th ngi hy nhn xem ci g c
dnh ring cho ngi? Ngi c hai con
mt, mt bn tay v mt ci ming, c
dnh chc phc n tn thin thu.
Ngi ta khng chc phc ch vi bn
tay m thi.
gn bn ngi, du rng ngi mun l
ngi bt tn nht, ta vn ngi thy mt
mi hng b n ca khi nhang cng
nhng li chc phc: ta cm thy iu y
ln trong n au v khoi lc tuyt vi.
Hi Zarathustra, hy cho ta lm tn
khch ca ngi, ch trong mt m thi!

S chng cn ni no trn mt t ta thy


tt lnh hn l bn cnh ngi!
Amen! Cu cho c vy, - Zarathustra
p vi s kinh ngc tt . Trn kia l
con ng, ng kia l hang ca
Zarathustra.
Thc ra, ta rt thch t mnh dn ngi
v hang, v ta yu mn tt c nhng
ngi knh tn. Nhng gi y, c mt
ting ku thng kh ang hi h ku gi
ta la xa ngi.
Trong lnh a ca ta, phi ng c tai
ng bt hnh no xy n cho bt lun
l ai: hang ca ta l mt hi cng tt.
V ta rt thch em t tt c nhng k
bun ru o no ln trn t lin v trn
nhng i chn cng cp.
Nhng ai s g ni u ut ra khi vai

ngi y? Ta qu yu ui khng lm
ni chuyn Thc ra, chng ta c th
ch cho ht kip, mi n khi c k no
hi sinh li Thng ca ngi.
Bi v v Thng xa xa khng
cn sng na: Thng thc s cht
ri.
Zarathustra ni nh th.
[1] Ni tht gia ba con mt vi nhau:
unter drei Augen gesprochen, m phng
din ng thng dng unter vier Augen
gesprochen: ni tht vi nhau (ngha
en: ni vi nhau di bn con mt
nhn), v vin cu gio hong cht mt.

K XU X NHT LOI NGI

Zarathustra li lang thang qua nhng


ngn ni, nhng cnh rng: i mt
Zarathustra tm kim, tm kim mi,
nhng chng ni no chng bt gp k
m chng mun nhn thy, k khn nn
tht ln ting ku thng kh. Tuy nhin,
sut dc ng, ci lng Zarathustra trn
y hoan lc v bit n. Hn t nh:

Ngy hm nay ban cho ta bit bao


iu tt lnh n b li chuyn n
khi s mt cch t hi th kia! Ta
gp nhng k i thoi k d v song!
Gi y ta s nghin ngm, nhai i nhai
li tht lu li ni ca h; nhng li l
ta nh nhng ht ging tt, rng ta s
khng ngng nghin nt v xay vn
chng, cho n khi chng chy ra nhng
dng sa ngt ngo trong tm hn ta!
Nhng khi con ng vng quanh mt
tng , thi t nhin phong cnh thay
i, v Zarathustra bc vo trong ci
cht. Ni y dng ng ln nhng tng
mu en pha ln sc : chng cht
c xanh, cy ci, chng c ly mt ting
chim ku. Bi v y l mt thung lng
m tt c nhng con vt u lnh xa,

ngay c nhng loi d th; duy ch c


mt ging rn mu xanh lc to ln d s
l n y nm cht khi gi. Chnh v
th nhng ngi chn sc vt mi gi
ni y l thung lng Rn Cht.
Zarathustra mi m chm trong nhng
hoi nim en thm, bi v hn thy rng
hnh nh mnh t chn n thung lng
ny ri. V mt sc nng tru trn tinh
thn Zarathustra: n hn bt u i
chm li cho n khi, sau cng, hn dng
hn li. Nhng lc by gi, khi m mt
ra, Zarathustra thy mt ci g ang ngi
bn v ng, mt ci g mang khun
mt ngi nhng hu nh chng c g l
ngi c - mt ci g kh c th gi tn.
Ht nhin, Zarathustra m ra h thn v
cng v tn mt nhn thy mt iu

nh vy: mt mi bng n tn chn


tc bc ph, Zarathustra quay mt i v
ct bc ri khi ni chn khng hay
ny. Nhng t nhin, mt m thanh ct
ln trong ci sa mc cht y: t mt t
bc ln mt th ting kh kh, c c, nh
khi vo ban m nc c c trong mt
ng dn b bt kn; sau cng ting ng
tr thnh mt ging ni, mt li ni
ca con ngi. Ging ni y bo:
Zarathustra, Zarathustra! Hy gii on
n ng ca ta no: hy ni i! Ni i!
u l s tr th chng li ngi
chng?
Hy dng li v quay bc tr lui: ni
y c bng gi trn trt! Hy coi
chng lng kiu hnh ca ngi s b gy
chn chn ny!

Ngi t tng mnh l hin minh tr


hu, hi Zarathustra kiu hnh! Vy
ngi hy th gii on n ng ca ta
xem no, ngi l k p v nhng tri
h o cng rn nht, - hy gii on n
ng l chnh ta y! Hy ni i: ta l
ai?
Nhng khi Zarathustra nghe xong nhng
li l trn, th iu g xy n trong tm
hn hn? Hn ny lng thng xt v
t nhin ng qu xung ta nh mt cy
si chng chi t lu vi nhng nht ru
ca m tiu phu nay t nhin gc
xung nng n, lm kinh hi ngay nhng
k mun n h n. Song Zarathustra
t mt t tri dy. V khun mt hn l
v cng rn. Hn bo bng mt ging st
tn nhn:

Ta nhn r mi ri: mi l k git cht


Thng . Hy ta b i xa.
Mi khng chu ng ni k nhn thy
mi, k nhn thy mi thng xuyn thu
sut t bn ny qua bn kia, mi, K xu
x nht loi ngi! Mi tr th ngi
chng !
Zarathustra ni nh th v mun b i,
nhng sinh vt khng th gi tn
nm ly mt vt o ca hn v li bt
u c c tm ch. Sau cng, g tht ra:
Hy li, Zarathustra!
- Hy li! ng bc qua con ng
ca ngi na. Ti on ra chic ru
no n h ngi ng gc; hi
Zarathustra, xin ngi ca v ngi li hin
ngang ng vng dy c!
Ti bit r, ngi on c tm trng

ca k git cht Thng , - k st


hi Thng . Hy li! Xin ngi hy
ngi xung cnh ti, lm th khng phi
l v ch u.
Ti s i v vi ai y nu khng phi l
v vi ngi? Hy li, hy ngi xung
y. Nhng ng nhn vo ti! Hy xng
tng s xu x ca ti nh th!
H ang ngc i tn hi ti: gi y
ngi l ni tr n cui cng ca ti.
Chng phi h ang theo ui ti bng
lng th hn hay bng m cnh binh ca
h u! ! Ti s ci nho nhng s
ngc i tn bo nh th, ti s ly lm
hnh din v vui v v iu !
T trc n nay, tt c nhng thnh
cng h chng dnh cho nhng k b
ngc i hnh h tt cng? V k no

ti hnh h s d hc c chuyn theo


ui:[1] - v vy, h chng lun bm
ng sau gt k khc sao? Nhng
chnh lng thng xt ca h... Chnh
lng thng xt ca h l iu lm ti
chy trn; chnh v lng thng xt y,
ti mi i tm mt ch tr n ni ngi.
Hi Zarathustra, xin ngi hy che ch
cho ti, ngi, ch tr n ti cao ca ti,
ngi l k duy nht on nhn c
ti:
Ngi on c tm trng ca k
git cht Thng . Hy li y! V
nu ngi mun b i, thi hi ngi l
khch hi h kia i, ch c t bc trn
con ng theo ti n. Con
ng y y ry xu xa hung him.
Ngi c th ght ti v ti c mi lp

bp ni nng khng si nh th chng?


V ti ban cho ngi nhng li khuyn?
Nhng ngi hy bit r iu ny, chnh
ti, K xu x nht loi ngi, l k c
i chn to ln nng n nht: con ng
no ti i qua u tr thnh xu xa h
hng. Ti lm h v p ln tt c mi
con ng.
Nhng ti thy r rng ngi mun im
lng bc qua cnh ti, v ti nhn
thy s mt h thn ca ngi: chnh do
ti mi nhn ra rng ngi l
Zarathustra.
Mi ngi khc u vt cho ti ca b
th, lng thng hi, bng ci nhn hay
li ni. Nhng nhn ca b th, ti
khng l ngi n xin, ngi on
ra c th.

Ti qu giu c, giu c v ngn v


nhng chuyn v i, khng khip, nhng
chuyn xu x nht v kh din t thnh
li nht! Hi Zarathustra, s h thn ca
ngi lm ti vinh hnh.
Phi kh khn v vn ti mi trn thot
khi m ng lc nhc nhng k y
lng xt thng bc i, tm thy k
c nht trong tt c mi ngi, k hm
nay ln ting ging dy rng: Lng
thng xt l iu tri thi th bo. K
chnh l ngi, hi Zarathustra,
- du rng l lng xt thng ca mt
ng Thng hay lng thng xt ca
loi ngi: thng xt l mt s lng
nhc xm hi n lng bng trinh tit
tho. V ch khng mun tr gip c
th cn cao qu hn mt vi c hnh

qu vi v chy a n cu gip.
Th m, chnh th c hnh ny, lng xt
thng bc i, l iu m hin nay m
tin dn xem l c hnh tuyt ho nht:
bn chng khng c lng tn knh i
vi s bt hnh v i, s xu x v i,
s k qui v i.
Ci nhn ca ti bay vt qua trn tt c
nhng th , nh con ch dng i mt
thng ng nhng chic lng ca n cu
non lc nhc. y l nhng sinh vt b
mn, xm xt, ngoan ngon ging nh l
cu.
Ging nh mt con c ht u ra sau,
khinh b quay mt khi nhng ao m
phng lng cn ct, cng th, ti a mt
khinh th nhn xung bn trn m ng
lc nhc nhng ln sng nh mu xm

dt do nhng ch ca nhng tm hn
hn mn.
qu lu ri, ngi ta cho bn tin dn
l c l, chnh v vy cui cng ngi ta
ban cho bn chng quyn lc - gi
y bn chng ct ting rao ging: Ch
c nhng iu m m tin dn gi l tt,
th mi l iu tt.
V iu ngy nay ngi ta gi l chn
l chnh l iu c ging dy do mt
k thuyt ging xut thn t hng ng tin
dn, k tng ni v chnh mnh rng:
Ta l chn l.
Chnh k t cao t i t lu thi
cng chic mo ca m tin dn - chnh
l k m khi rao ging: Ta l chn
l, khng rao ging mt sai lm t
tc no.

Ngi ta tng tr li l hn cho


mt k t cao t i nh th cha? Tuy
nhin, hi Zarathustra, ngi bc qua
trc mt h v bo: Khng! Khng!
Ba ln khng!
Ngi cnh gic con ngi phng
s sai lm ca h, ngi l ngi u
tin ln ting cnh gic v lng thng
xt, trong khi ng li khng phi cho tt
c mi ngi cng chng phi cho mt
ai, m cho chnh ngi v nhng k mang
dng mu ca ngi.
Ngi h thn v s h thn ca k kin
tr chu ng nhng thng kh ln lao.
V thc ra, khi ngi bo: Hi loi
ngi, hy phng, chnh t lng
thng xt mi bc ln mt m my v
i!

Khi ngi rao ging: Tt c nhng k


sng to u cng rn khc lit, tt c
mi tnh yu v i u cao vt hn
lng xt thng bc i ca tnh yu, th
hi Zarathustra, ti thy ngi hnh nh
hiu thu nhng du hiu ca thi i!
Nhng cn chnh ngi, ngi hy cnh
gic phng lng xt thng bc i ca
ring ngi! Bi v c nhiu k ang ln
ng hng v ngi, nhiu k ang au
kh, ang hoi nghi, ang tuyt vng,
ang t trm mnh v ha thnh bng gi.
Ti cng cnh gic ngi hy phng
chnh ti. Ngi on nhn c n
ng tt p nht v t hi nht ca ti:
chnh bn thn ti v nhng g ti lm.
Ti bit r chic ru c th n h
ngi c.

Tuy nhin, - k y phi cht: y nhn


vi i mt thu sut mi s, - y nhn
thy nhng chiu su v nhng h thm
ca con ngi, y nhn thy tt c
nhng h thn cng s xu x c che
kn ca con ngi.
Lng bc i ca y chng h bit n s
h thn; y len li vo trong nhng un
khc tin nht ca ti. Y phi cht, y,
k t m tc mch l liu, k xt thng
bc i .
Y khng ngng nhn thy ti; ti mun
tr th mt chng nhn nh th, khng th
chnh ti phi gi t cuc sng.
V Thng nhn thy tt c mi s,
ngay c con ngi, v Thng phi
cht! Con ngi khng th chu ng ni
chuyn mt chng nhn nh th m vn

c cn sng mi.
K xu x nht loi ngi ni nh th.
Nhng Zarathustra ng ln, sa son
ct bc: v hn thy gi lnh tn tim
gan. Zarathustra bo:
Hi sinh vt kh c th gi tn, ngi
khuyn ta ng bc theo con ng
ca ngi. thng cng, ta yu cu
ngi hy bc theo con ng ca ta.
Nhn ka, trn kia l thch ng ca
Zarathustra.
Hang ca ta th to ln, su thm v c
nhiu x xnh khut lp; k n dt c tch
nht cng tm c ch n nu trong
hang.
Chung quanh hang c hng trm ch nt
n, hng trm x gc ho lnh dnh cho
tt c nhng k no b st, bay ln hay

nhy nht.
Ngi, k lu y t y i chnh mnh!
Ngi khng cn mun sng gia loi
ngi v gia lng xt thng bc i ca
loi ngi na sao? c ri! Hy lm
y nh ta. Nh th ngi cng s c
hc hi t ta. Ch k no hnh ng mi
hc hi c.
Ngi hy bt u bng cch tr chuyn
cng hai con th ca ta! Con th kiu
hnh nht i v con th gio quyt nht
i - c mong rng chng s l nhng
c vn tt cho c hai chng ta!
Zarathustra ni nh th, ri hn tip
tc con ng ca mnh, dng iu trm
ngm hn trc v bc i chm ri
hn, v hn t cht vn mnh nhiu iu
song chng tm ra cu tr li mt cch d

dng.
Zarathustra ngh thm trong lng:
G khn kh ngn no! Trong khi
lm bm nhng li l cay ng cha y
s h thn n kn, trng g mi xu x
lm sao!
Thin h bo ta rng g t yu thng
chnh mnh. Than i! Tnh yu chnh
mnh y hn phi to ln v i dng
no! C bao nhiu khinh b m g
khng vt qua c!
C k na cng t yu thng chnh
mnh bng cch t khinh b chnh mnh.
i vi ta, g l mt tnh nhn v i v
mt k khinh b v i ngt tri.
Ta cha h gp ai t khinh b mnh su
xa n th: c nim khinh b y cng nm
trong phng tri ca s cao i hong

vin. Hi i! K c l l con ngi


thng ng m ta nghe tht ra ting
ku thng kh chng?
Ta yu nhng ngi cm nghim s khinh
b ngt tri. Nhng, con ngi l mt ci
g cn phi c vt qua.

[1] k no ti hnh h s d hc c
chuyn theo ui, do verfolgen: hnh
h, ngc i, v folgen: theo ui, theo
sau.

NGI N XIN T NGUYN

Khi Zarathustra ri K xu x nht


loi ngi, hn lnh run v cm thy
mnh n chic, bi v c nhiu t tng
gi but c n thi qua tinh thn hn,
n c t chi hn cng run ln v lnh.
Nhng trong khi tip tc leo ln cng lc
cng xa, tro non vt sui cng khp,
khi th i di theo nhng cnh ng c
m mt xanh rn, khi th vt qua
nhng khe h hoang di y si m
xa kia mt dng thc hng h chy
o qua, Zarathustra t nhin thy c

si m li v tinh thn hn bt u phn


chn.
Chuyn g xy n cho ta nh th? Zarathustra t hi, c mt ci g m nng
sng ng lm ta ti tnh li, chc n
phi ang gn ta.
Ta bt n chic hn: ta tin cm thy
nhng ngi bn ng hnh, nhng ngi
anh em xa l ang lng vng rnh d
chung quanh ta, hi th nng m ca h
lm tm hn ta xc ng.
Nhng khi Zarathustra a mt nhn
quanh tm nhng an i cho ni c n
ca mnh, hn nhn thy mt n b ci t
tp trn mt khu i cao: chnh s gn
gi cng mi v ca n b si
m lng hn. Th nhng, nhng con b
y dng nh ang chm ch lng nghe

mt k no ng li vi chng v chng
h phng ngi khch l mi ti.
Song khi n gn n b ci, hn nghe
r c mt ging ni ca con ngi ct
ln gia n b; v rnh rnh trc mt,
tt c mi con b u quay u v k
ang chuyn tr cng chng.
Lc by gi, Zarathustra vi v leo ln
ni gii tn m sc vt, v hn s
rng trn ang xy ra mt tai ng g
m lng xt thng ca m b kh
cu chuc li c chng. Song
Zarathustra lm. Bi v hn thy mt
ngi n ng ngi bt trn mt t
dng nh ang mun thuyt phc nhng
con b ng nn s hi y; mt con ngi
thanh bnh, mt nh thuyt gio du hin
ca rng ni, m ngay c i mt cng

thuyt ging lng tt. Ngi tm g


y th? Zarathustra hi to, ging kinh
ngc.
Ngi kia tr li:
iu m ta tm kim y ? Hi k
ph m! Cng l mt iu nh nh
ngi, ngha l ta tm kim hnh phc
trn trn gian.
Chnh v th ta mun hc s khn ngoan
tr hu t m b ci ny. Bi v ngi
nn bit, na bui sng nay ta ni vi
chng v chng sp ging dy li cho ta.
Ti sao ngi li ph m bn chng?
Nu khng quay tr li v khng tr
thnh nhng con b ci, thi chng ta
chng th vo c nc thin ng. Bi
v c mt c tnh chng ta phi hc hi
t loi b: s nhai i nhai li.

V ni tht, du con ngi c chim hu


c ton th a cu chng na, nhng
nu hn khng hc c iu duy nht
ny l nhai i nhai li, th tt c mi
ci khc s phng s cho hn v chuyn
g? V hn s chng t gii thot khi ni
o no v i ca mnh:
- gii thot khi ni o no v i hm
nay ca loi ngi mang tn l s kinh
tm. V hm nay, ai l k khng c s
kinh tm y lng, y ming v y hai
con mt? C ngi na! C ngi na!
Nhng ngi th nhn m b ci ny
xem!
Con ngi thuyt gio min rng ni
ni nh th, ri y quay mt li v pha
Zarathustra, - bi v t u n gi i
mt y vn tru mn thng yu nhn mi

v m b ci. t nhin y bin sc. Y


tht ku ln kinh hi v t ngt ng bt
dy khi mt t:
K m ta ang tr chuyn l ai th? K
chnh l con ngi khng chn
chng kinh tm, chnh l Zarathustra
bng xng bng tht, k vt thng
c s kinh tm v i, chnh l con
mt, chnh l ci ming, chnh l qu tim
ca Zarathustra y m!
Khi tht ln nh th ri, y ci hn i
bn tay ca ngi m y ang ng li, i
mt trn y l trong, y x s nh th c
mt qu tng v gi hay mt mn trn
chu bt ng t trn tri ri xung cho y.
Trong khi y, m b ci nhn ngm
quang cnh y vi lng kinh ngc.
Zarathustra va tr li va n trnh

nhng ve vut ca ngi kia:


Hi con ngi xa l kh i, ngi ng
ni v ta m trc ht hy ni cho ta
nghe v ngi; ngi h chng phi l
K n xin t nguyn, k m ngy xa
vt tung khi bn thn mnh mt ti sn
v i,
- k h thn v ti sn ca mnh v h
thn v nhng ngi giu sang, nn
n tr n ni nhng ngi bn cng
nht ban cho h s phong ph cng
tm lng ca mnh? Nhng h chng h
n nhn y.
Ngi n xin t nguyn ln ting:
H chng h n nhn ti, ngi bit r
iu . Chnh v vy, sau cng, ti
n vi nhng con th v n vi n b
ci ny.

Zarathustra ngt li:


y chnh l iu ngi hc c.
Ban cho mt cch kho lo qu tht kh
khn v ngn, so vi chuyn nhn ly
mt cch kho lo; v ban cho mt cch
kho lo l c mt ngh thut, y chnh
l kt qu ti thng ca thin tnh ti
gii.
Ngi n xin t nguyn p:
Nht l trong thi i chng ta hin nay,
khi tt c nhng g thp km u c
nng cao, u thn thng v kiu hnh
theo li ca mnh: l li ca m tin
dn.
Bi v, nh ngi d bit, n lc khi
u cuc ni lon v i ca m tin
dn v n l, cuc dy lon tn hi, chm
chp ln dn, ln dn ln mi;

Thi i hm nay, nhng k ti tin ni


lon chng li tt c nhng g b nh v
chng li tt c ca b th khim tn; vy
th nhng k qu giu sang phong ph
nn cnh gic phng;
Nhng k m, ta nh mt chic chai l
phnh bng chm ri nh git qua mt
chic c chai qu cht hp: chng rt d
lm v c chai.
S ham mun y dm dt, lng thm
kht ng cay, mi him th gay gt, lng
kiu hnh h lu: tt c nhng iu
nhy x vo mt ti. Bo rng ngi
ngho kh l nhng ngi hnh phc, l
bo mt iu khng tht. Tuy nhin, nc
thin ng ni nhng con b ci.
Ti sao nc thin ng li khng ni
nhng ngi giu sang ch? Zarathustra

hi nh th th lng y trong lc hn
cn my con b ci khng cho chng thn
mt c mi nh hi k i thoi yn
bnh y.
Ngi n xin t nguyn tr li:
Ti sao ngi li th thch ti? Ngi bit
r iu hn ti m, Zarathustra, vy
th ci g y ti v vi nhng con
ngi bn cng nht? Chng phi y l
s kinh tm nhng con ngi giu c
nht trong chng ta hay sao?
- kinh tm nhng tn t kh sai cho s
giu c, nhng ngi vi con mt lnh
lng, qu tim xu x bi nhng tng
trc li, bit bung li th li t trong
mi ng rc,
- kinh tm m tin dn m mi hi thi
ca chng bc ln lm thng tn tn

tri xanh,
- kinh tm ci m h lu c sn son
thip vng tr ngy m t tin chng vi
nhng ngn tay cong qup l nhng k
cho vay nng li hoc nhng k nht gi
rch, kinh tm ci bn d tnh vi ph
n, dm dt v chng qun: - bi v bn
chng chng khc vi gi giang h l
my.
m tin dn bn trn, m tin dn
bn di! Ngy nay, no c h g na
nhng ngi ngho v nhng ngi
ngho! Ti hc qun i s phn bit
ni trn v ti chy trn xa tt m,
cng lc cng tt m xa, mi n khi ti
n vi my con b ci ny.
Ngi gio yn bnh ni nh th, y
th mnh v chy m hi v qu cm xc

i vi nhng li l tht ra: n ni,


m b ci li ngc nhin thm ln na.
Nhng trong khi y tht ra nhng li trn,
Zarathustra vn lun mm ci nhn
thng vo mt y v lng l lc u.
Hi ngi thuyt gio ca ni rng,
ngi ang t bc bch ngi thi qu
khi dng nhng ch khc bc n th.
Ming v mt ngi khng hp cho
nhng iu khc bc nh th u.
C n d dy ngi cng vy, theo ch
ta thy: v n k vi tt c nhng g l
phn n, hn th v cn b thi tha. D
dy ngi cn n nhng thc phm m
du hn: ngi chng phi l mt tay
t.
Ta thy, ng hn, ngi thuc dng n
c cy trai tnh. C l ngi ang nhai

nhng ht thc. Du sao, ngi khng


hp vi nhng nim vui ca loi n tht
sng, ngi ch a thch mt ngt ca
ong rng.
Ngi n xin t nguyn tr li, lng
vi su mun:
Ngi on nhn ti tht ng. Ti a
thch mt ngt v ti cng nhai nhng ht
thc, bi ti tm kim nhng g ngon
ngt, lm cho hi th thun khit;
V cng l nhng g i hi nhiu thi
gian, dng lm ca tiu khin ln mn n
ngon trn ngy cho nhng k bing li
nhc nhm.
Ni ng ra, m b ci ny vt thng
tt c mi i th trong ngh thut :
chng pht minh ra vic nhai i nhai
li v nm di si nng mt tri. V th

chng king c c tt c nhng t


tng nghim trang lm phng ln qu
tim.
- c ri! Zarathustra bo. Ngi
cng s gp hai con vt ca ta, con v
con rn, hin nay chng chng c k no
tng ng trn mt t.
Ny, kia l con ng dn n hang :
ngi hy lm khch tr ca ta m nay.
V ngi hy tr chuyn vi hai con th
ca ta v ni hnh phc tuyt vi ca
loi th vt,
- cho n khi chnh ta quay tr v hang.
Bi v gi y mt ting ku thng kh
ang hi h ku cu ta ri xa ngi.
Ngi cng s tm thy ni hang ca
ta cht mt mi, cht mt ngt ngo ca
nhng bng ong, ng vng, du lnh:

ngi hy ung ly mt y!
Gi y, hy mau gi bit m b ci
ca ngi, hi con ngi qui d kh i,
du vic c t gi n u i na
vi ngi. V chnh n b ci ny l
nhng ngi bn tt nht v nhng v
thy ca ngi!
Tr mt con duy nht m ti hy cn a
thch hn tt c, Ngi n xin t nguyn
tr li. Hi Zarathustra, chnh ngi cng
l ngi tt v ngi cn c gi tr hn l
mt con b ci!
Zarathustra gin d ht ln:
Bc, bc mau! nnh ht xu xa!
Ti sao ngi li mun lm h hoi ta
bng nhng li tn tng nh th v bng
mt ngt ca nhng li nnh ht ny?
Bc, bc mau xa khi ta!

Zarathustra ht ln mt ln na v gi
cao chic gy qut vo ngi n xin hin
du; ngi n xin vi co gi chy mt.

CHIC BNG

Nhng khi Ngi n xin t nguyn va


chy xa v Zarathustra cn li mt mnh
n l, thi hn nghe mt ging ni mi

l ct ln t ng sau: ng li,
Zarathustra! Ch ti vi! Chnh ti y,
hi Zarathustra, chic bng ca ngi
y! Nhng Zarathustra khng dng
chn ch i, v t nhin mt s ti
gin xm chim lng hn, do ci m
ng ngi ang chen chc nhau trong
vng ni cao ca hn. Hn t nh:
S c n ca ta ra sao ri? Qu
tht ta qu i chn ngn; vng ni ny
lc nhc nhng ngi l ngi, vng
quc ca ta khng cn thuc v th gii
ny na, ta cn c nhng ngn ni mi.
Chic bng ca ta ang gi ta. No s g
chic bng ca ta! C chic bng
chy ui theo ta - ta chy trn n.
Zarathustra t nh lng nh th v co gi
chy trn. Nhng k ng sau

Zarathustra ct bc ui theo, n ni
c ba k chy theo sau nhau: trc ht l
Ngi n xin t nguyn, ri n
Zarathustra, k th ba v sau cng l
Chic bng ca Zarathustra. Nhng ba
ngi chy cha c bao lm th
Zarathustra cht thc c s in r
ca mnh, v bng mt c ch,
Zarathustra r b lng ti gin v s kinh
tm ra xa.
Zarathustra ni ln:
Sao ch? Nhng iu l bch k cc
nht h chng lun xy n cho nhng
bc thnh v nhng n s gi nua nh
chng ta hay sao?
Thc ra, cn in cung ca ta ln
ln trong nhng vng ni non c tch!
Gi y ta ang nghe ting rn rng t

su bn chn gi c ca nhng tn in
ang ui theo nhau.
Nhng Zarathustra c quyn s hi mt
chic bng chng? V vy, sau cng, ta
tin rng chic bng c i chn di hn
ta.
Zarathustra ni nh th v ti ci
hoan h. Hn dng bc ri t nhin
quay li - v ka, Zarathustra lm
chic bng v hn ngi ca hn b
nho, v chic bng m hn qu gn v
yu t qu i. Khi tn mt quan st
chic bng, Zarathustra m ra kinh hi
nh ng trc s xut hin bt ng ca
mt bng ma; hn ngi y mi m o,
en a, trng rng v mi mt ngn no!
Zarathustra hi, v d tn:
- Mi l ai? Mi lm g y? V ti sao

mi li t xng l chic bng ca ta? Mi


lm ta khng a ni.
Chic bng tr li:
- Xin ngi th li v l ra li l ti; v
hi Zarathustra, nu ti c lm ngi a
khng ni, ti xin tn thnh v ngi khen
ngi qu l c khiu thm m.
Ti l mt l khch, t lu ri ti bm
cht vo i gt chn ngi: ti lun lun
trn ng, nhng li khng mc ch
v v gia c, n ni ch thiu cht na,
ti l ngi Do Thi lang thang, tr
s kin ti khng phi l dn Do Thi
cng chng phi l thin thu.
Ri sao? Ti c phi lun lun dn
bc trn ng mi mi? Ti c phi
tr tr tht thng, b x y v li ko
bi gi bn phng? Hi a cu, ngi

c to ra qu trn cho chn ta!


Ti ngi trn tt c mi b mt; ti
ng yn trn nhng tm gng soi v
knh ca hng, ta nh ht bi mt mi.
Tt c u thu nh ti li, chng c g
lm ti giu c, ti bin mnh thnh mnh
d m o.
Nhng hi Zarathustra, chnh ngi l
ngi ti theo chn v theo ui lu
nht; du cho ti c trn lnh ngi, th
khng v th m ti chng phi l chic
bng ti gii nht ca ngi: ni no ngi
ngi xung, ti cng ngh chn.
Cng vi ngi, ti lang thang trong
nhng th gii xa vi lnh lo nht, nh
mt bng ma thch chy nhy trn nhng
mi nh b ma ng nhum trng v
chy nhy trn mt tuyt gi bng.

Cng vi ngi, ti kht khao tt c


nhng tri cm, tt c nhng g xu xa,
diu vi nht; v gi s ti c th c
c c hnh no, th l c hnh
v y, c hnh chng h kinh s bt c
s cm on no.
Cng vi ngi, ti p v iu m
qu tim ti phng th mi mi, ti
lt nho tt c nhng bin gii cng
nhng nh tng, ti sn ui nhng
kht vng nguy him v vn. Tht ra, ti
mt ln bc qua bn kia tt c nhng
ti c gm gh nht.
Cng vi ngi, ti mt i c tin ni
ch ngha, ni nhng gi tr c
tha nhn v nhng danh t ao to ba
ln! Khi con qu thay da lt xc, th cng
lc n chng thay i tn gi y sao?

Bi v chnh tn gi y cng ch l mt
lp da. C l chnh con qu cng ch l...
mt lp da.
Chng c g l tht c, mi s u c
php lm: y l iu m ngy n ti
t nh lng khch l mnh thm can
m. Ti b vt m c u c ln tim gan
vo trong nhng vng nc gi but ct
da. Hi i! Bit bao ln sau ti
thy mnh trn trung cch nh mt
con tm!
Hi i! Ti lm g vi tt c lng tt,
vi tt c s thn thng v tt c c tin
ni nhng ngi thin ho! Hi i! S
ngy th gi tr m xa kia ti th
c, s ngy th ca nhng con ngi
thin ho v ca nhng iu di tr cao
nh ca h, by gi ang ni u!

Rt thng khi ti bc i trn gt


chn ca Chn l: lc y, Chn l p
mnh vo u ti. i lc ti tng mnh
ni di, v ch khi , ti mi thy rng
mnh chm vo Chn l.
Qu nhiu s vic c soi t di
mt ti, chnh v th chng g l quan h
i vi ti na. Chng g cn tn ti t
nhng iu ti yu thng na, - lm th
no ti cn c th t yu thng chnh
mnh c ch?
Sng theo thch ca mnh, hay hon
ton chng sng g c: y l iu ti
c mun, y cng l iu k thnh
thin nht c mun. Nhng, hi i! Lm
th no cn c c cho ti mt nim
vui th?
Ti hy cn mt mc tiu no chng?

Mt bn b m cnh bum ca ti rong


rui n?
Mt ngn gi lnh? Hi i! Ch duy c
k bit mnh i u mi bit u l ngn
gi lnh thi n cho y, mt ngn gi
thun li.
Ti cn li g? Mt tm lng chn ngn,
ngo mn, kiu cng; mt ch tht
thng; i cnh va chp chng bay;
mt sng lng b gy.
Cuc tm kim ni tr n ca ti - hi
Zarathustra, ngi bit , - cuc tm kim
ny l cuc th la, l mi phin
no[1] lm ti khnh kit, tiu hy c i
ti.
u l ni tr n ca ta? Ni tr n
y chnh l iu m ti hi thm d xt,
ni tr n y chnh l iu m ti ang

tm kim, kim tm v khng tm


thy c. i, vnh cu mi ni, i vnh
cu khng ni no c, i vnh cu hoi cng v ch!
Chic bng ni nh th v khun mt ca
Zarathustra c chy di ra khi nghe
nhng li trn. Sau cng, Zarathustra bo
bng ging bun ru: Mi l chic bng
ca ta!
Hi tinh thn t do lang bt, him ha
ca mi chng phi nh nhoi! Mi gp
mt ngy xu; hy coi chng ko n li
tip theo bng mt bui ti cn t hi
hn na!
Nhng k lang thang phiu bt nh mi
cui cng u t cm thy mnh hnh
phc, ngay c trong mt nh t. Mi
tng nhn thy nhng k st nhn ng ra

sao trong nh t cha? Chng ng mt


cch thanh thn, chng yn tm hng th
s an ton mi m.
Mi hy phng, ri ra mt c tin cht
hp s xm chim ly mi, - mt o tng
khc bc v khc lit! Bi v k t lc
ny tr i, tt c nhng g l cht hp,
kin c s quyn r v cm d hn mi.
Mi nh mt mc ch: hi i, lm th
no mi s c th n b an i mnh v s
mt mt ? Mi h chng mt lun c
con ng ca mi y sao?
Hi k lng t khinh bc ng thng,
hi con bm mi mt kia! Ti nay mi
c mun ngi ngh v mt ni chn
nng thn khng? Hy tro ln hang
ca ta:
Trn kia l con ng dn ln hang .

Gi y, ta mun lnh xa ngi cho tht


mau. Ta cm thy nh c mt chic bng
ang nng trn hn ta.
Ta mun chy i mt mnh, chung
quanh ta li tr nn sng r. Chnh v th
ta cn cn phi hng th i chn mt
cch vui ti khoi hot trong mt thi
gian lu na. Tuy nhin, vo m nay tt c s khiu v ni hang ca ta!
Zarathustra ni nh th.

[1] cuc tm kim ny l cuc th


la, l mi phin no lm ti khnh kit,
tiu hy c i ti, do li chi ch vi
cc danh t Suchung: s tm kim,
Heim: ni tr n, qu hng, v

Heimsuchung: mi phin no n au.

NG THIN

Zarathustra li ct bc chy, chy mi,


nhng hn khng cn gp mt ai na, hn
c thn c nh v t tm gp li mnh,
hng th s c n, nm nhp s c
n v ngh n nhng iu tt p
sut my gi lin. Nhng va lc chnh
ng, khi mt tri ng ngay trn nh
u, Zarathustra i ngang qua trc mt
cy c th un mnh cong queo sn si
c t, c m sit bn bn bng tnh
yu trn tr ca mt gc nho, n
chnh v th ngi ta khng nhn thy
c thn cy: t cy c th y, treo lng
lng v vn nhng chm nho vng mng
hin dng cho l khch qua ng. Lc
by gi, Zarathustra c mun lm du
cn kht nh mn trn u li bng
cch hi mt chm nho. Nhng khi

Zarathustra vn tay ra ri, lng hn


li ni ln mt c vng khc, mnh lit
hn: c vng c nm di ng di
gc cy trong bui chnh ng ca t
tri.
y l iu m Zarathustra lm, v
khi Zarathustra nm di trn mt t,
trong ni lng im tch mch cng nim b
n ca c di mun mu, th hn qun
i cn kht nh v thiu thiu ng. Bi v,
nh mt cu chm ngn ca Zarathustra
bo: C vic cn thit hn vic
khc. Tuy nhin, i mt Zarathustra
vn m ln, v hn khng chn chim
ngng v ngi ca thn cy c th cng
tnh yu ca gc nho. Nhng trong khi
ng, Zarathustra t nh vi lng mnh
nh sau:

Im lng! Im lng! Th gii h chng va


thnh tu y sao? Vic g ang xy n
cho ta y?
Nh mt ngn gi ngt ngo v hnh v
nh ang khiu v trn bin c gn sng
ln tn, nh nhng hiu ht nh mt chic
lng chim: cng th, gic ng ang khiu
v trn ta.
Gic ng khng khp mt ta li, gic ng
linh hn ta tnh thc. Thc ra, gic
ng nh nhng hiu ht nh mt chic lng
chim.
Gic ng ang thuyt phc ta, ta khng
bit l th no; gic ng chm n ta t
bn trong bng mt bn tay mn vut,
gic ng ang bc bch ta. , n ang
bc bch ta, n linh hn ta m rng;
- linh hn k l ca ta dui di ra, mt

mi v cng! m ti ca ngy th by
n vi linh hn ta gia khi chnh ng
chng? Linh hn ta lang thang qu lu
trong min vnh phc, gia nhng iu
tt lnh ang chn ti?
Linh hn ta dui rng di ra, di ra mi!
Linh hn k l ca ta ng gic bnh
yn. N nm nhp nhiu s vic tt
p lm ri, ni bun ru ng vng ny
ang p n, linh hn ta nhn nh mt
my.
Nh mt chic thuyn vo trong vnh
bin yn tnh nht, gi y linh hn ta
ang p lng vo mt t, mi mt v
nhng chuyn hi hnh xa thm cng
nhng bin c bt trc khn lng. Mt
t h chng trung thnh hn sao?
Nh mt chic thuyn cp b hu nh

mn nh vo lng t - v lc by gi,
ch cn mt con nhn ging t t t lin
ra n chic thuyn im bng; chng cn
n si dy no kin c hn;
Nh mt chic thuyn mt nhoi nm im
trong vnh bin yn tnh nht, cng th,
gi y ta ang yn ngh gn t lin,
trung thnh, tn cn v trong nim ch
i, c buc cht vi t lin bng
nhng si dy mong manh phiu diu
nht.
, hnh phc! , hnh phc! Hi linh hn
ta, c g m mi khng ht ca ch? Mi
ang yn ngh gia lng c di. Nhng
by gi l gi pht b mt v long trng,
gi pht m chng c k chn chin no
vi vu ting so.
Hy coi chng! Bui ng thin thiu t

ang ng yn trn nhng ng c. ng


ca ht! Hy im lng! Th gii tu
thnh.
Hi linh hn ta, con chim min ng c,
ng ca ht! V cng ng th tho khe
kh na! Hy nhn kia - im lng! Bui
chnh ng gi nua ngn kip ang ng
yn, bui chnh ng ang nhch mi ng
ming: vo gi pht ny, n h chng
ang ung ly mt git hnh phc, mt
git nu sm c xa ca th hnh phc
ng vng, ca th ru vng ng? Hnh
phc p ti ca n ang vng trm
lt n bn mnh. Mt v thn cng
ci ti nh th l cng. Im lng!
- Hnh phc! Phi c t th dng no
c hnh phc! Xa kia ta ni
nh th v tng rng mnh khn ngoan

tr hu. Nhng y chnh l mt s bng


b; gi y ta hc bit c iu y.
Nhng k in cung tr hu ni bng
mt ngn ng tt p hn nhiu.
Hnh phc l ci g b nh nht, im lng
nht, nh nhng hiu ht nht, ting xo
xc ca mt con thn ln b trong c di,
mt hi th, mt s trn lt, mt ci
nhy mt - iu chng quan h g li to
thnh hnh phc tuyt vi nht. Im lng!
Chuyn g xy n cho ta? Hy lng
nghe! Thi gian chy trn ri chng?
Ta khng t ng? Hy lng tai! Ta
khng b t ng vo ci ging su ca
thin thu vnh cu y sao?
Chuyn g ang xy n cho ta?... Im
lng! Ta b nh trng vo qu tim?
Hi i! ng vo qu tim! , hi qu

tim ta i, hy v tan, hy v tan thnh


tng mnh sau mt hnh phc nh th,
sau mt c nh nh th!
Sao? Th gii chng va thnh tu y
sao? Trn y v chn mng? i! Qu
cu trn mt ng vng[1] - qu cu s
bay bng v u? C phi ta ang chy
ui theo sau n! Sut!
Im lng - (vo lc , Zarathustra vn
vai dui thn v cm thy rng mnh
ang nm ng). Zarathustra t bo:
ng dy, m ng! li bing
ng ngy![2] No, ng ln i, hi i
chn gi lo! n gi ri, ng gi
ri! Mi cn phi vt qua bao qung
ng di na.
Mi ng ngh th ca, trong bao nhiu
lu ri? Trong mt na thin thu! No,

by gi ng dy i thi, hi qu tim gi
lo ca ta. Sau mt gic ng mit mi
nh th, phi cn c bao nhiu thi gian
nh thc mi dy?
(Nhng Zarathustra thip ng tr li
v linh hn hn cng khng t v v li
dn tri rng ra). - Hy ta yn! Im
lng! Th gii chng va thnh tu y
sao? ! Qu cu trn mt ng vng
!
ng ln i, tn trm vt, li
bing![3] Zarathustra bo. Sao? C
vn tay dui chn, ngp di, ri t
xung y nhng ci ging su mi hay
sao? Mi l ai th? Hi linh hn ta! (Vo
lc , Zarathustra hong kinh v mt tia
sng mt tri rt t trn cao xung ngay
mt hn). Zarathustra th di, ngi dy:

Hi tri xanh trn u ta, mi ang nhn


ta y ? Mi ang lng nghe linh hn k
l ca ta?
Khi no mi s ung ly git sng ri
trn tt c mi s vt trn gian? Khi no
mi s ung ly linh hn k l ny?
Hi ging su ca thin thu vnh cu!
Hi h thm hoan say kinh hi ca bui
ng thin! Khi no mi s ht ly linh hn
ta vo trong su thm ca mi?
Zarathustra ni nh th, ri hn ng
dy khi ch nm di gc cy c th,
nh th ng dy khi mt cn say cung
k l, v ka, mt tri vn cn nm trn
nh u hn. Cn c vo s kin ,
ngi ta c th kt lun mt cch hp l
rng ngy hm Zarathustra thip

ng chng c bao lu.

[1] i! Qu cu trn mt ng vng,


thc ra phi dch l chic vng trn
mt ng vng v y Nietzsche chi
ch vi ch Reif (danh t): chic vng,
v reif (tnh t): chn vng. Dch l qu
cu nhc n qu t, nhng vn
khng qun ngha ca vng trn.
[2] v [3] li bing ng ngy!
dch ch Tagedieb: k li bing nhc
nhm; phn tch ngha en, Tagedieb cn
c ngha k n trm gi gic ban ngy.

CUC CHO MNG

Sau nhng cuc kim tm dai dng v


vng, khi Zarathustra quay tr li hang
th tri x chiu. Nhng khi ch
cn cch hang chng hai mi bc,
li xy ra chuyn m Zarathustra t ch
i nht: tai hn li nghe thy ting ku
thng kh vang di ni rng. V iu
kinh d l vo lc y, ting ku li xut
pht t hang ca Zarathustra. Nhng

y l mt ting ku ko di, k l, pha


trn nhiu m thanh hn tp, v
Zarathustra phn bit r l ting ku y
to thnh do nhiu ging, du rng ng
cch xa, n ta h ting ku ca mt
chic hng duy nht.
Lc by gi, Zarathustra vi phng mnh
chy bay v hang , v ci quang cnh
ang ch i hn sau ting ku tht ha
tu mi k d lm sao! Bi v tt c
nhng ngi m trong ngy hm nay hn
bc qua bn cnh h, u ngi k
cn nhau trn nn hang : ng vua bn
phi v ng vua bn tri, lo Php s, v
Gio hong, Ngi n xin t nguyn,
Chic bng, K tn tm ca tinh thn,
vin Bc s r v Con la; K xu x
nht loi ngi i trn u mnh mt

vng hoa v qun hai chic khn chong


c mu thm - bi v y thch gi trang
v lm p ging nh tt c nhng k xu
x trn ci i ny. Nhng gia m
bn ng hnh bun b , con ca
Zarathustra ng sng, lng dng ln, lo
lng, v con phi tr li qu nhiu
chuyn m lng kiu hnh ca n khng
c cu tr li, con rn gio quyt qun
vng trn chung quanh c .
Zarathustra ngm nhn tt c cnh tng
vi mt ni kinh ngc su xa, ri hn
ln lt nhn k mt tng ngi khch
ca mnh vi mt s t m t i, hn c
r tm hn bn h v li kinh ngc thm
ln na. Trong khi , nhng k t hi
trong hang ng dy, knh cn ch
Zarathustra ng li. V Zarathustra

ni nh sau:
Hi cc ngi, nhng con ngi k d,
nhng k ang tuyt vng! Vy ra ting
ku thng kh vang n tai ta chnh l
ting ku ca cc ngi? Gi y, ta
cng bit r ni chn cn phi tm k m
ta hoi cng tm kim sut ngy hm
nay: Con ngi thng ng.
Con ngi thng ng , ang ngi
trong chnh hang ca ta! Nhng ti sao
ta li kinh ngc ch! Chng phi chnh
bn thn ta li cun hn v hang
bng nhng cuc hin mt v nhng ting
ci rc gi ting chim y tinh qui ca
hnh phc ta y sao?
Tuy nhin, ta thy hnh nh cc ngi
chng ha hp vi nhau khi cc ngi t
tp li ni y, cc ngi, nhng k

tht ln ting ku thng kh. Trc tin,


cn phi c mt k no xut hin, mt
k no lm cc ngi li h ming
ci, mt k kh di ng ngn vui ti
v nhn hu, mt tay khiu v, mt trn
cung phong, mt k di kh tnh tnh
thay i nh chong chng, mt lo in
khng no : - cc ngi ngh th
no?
Xin cc ngi th li cho ta, cc ngi,
nhng k ang tuyt vng, xin cc ngi
hy th li v ta ni vi cc ngi
bng nhng li l qu tht rt n s,
khng xng ng vi nhng ngi khch
nh th kia! Song cc ngi chng on
c iu g lm cho lng ta thnh thi
an ngh:
y chnh l cc ngi v quang cnh do

cc ngi hin to, xin cc ngi th li


cho ta! Bi v khi nhn thy mt k tuyt
vng, mi ngi u khi phc li lng
can m ca mnh. an i ph d mt
k tuyt vng, mi ngi u tin rng
mnh kh mnh.
Hi nhng ngi khch tr danh ca ta!
Ta chnh l ngi c cc ngi ban
cho sc mnh , mt mn qu v gi!
Mt qu tng ch thc ca nhng ngi
khch! Thi, ng gin d nu ta cng
hin tng cho cc ngi nhng g thuc
v ta.
y l vng quc v lnh a ca ta:
nhng trong bui hong hn cng bui
ti hm nay, chng s thuc v cc
ngi. Con v con rn ca ta s sn
sng phc dch cc ngi: hang ca ta

s l ni an ngh cho cc ngi!


Trong hang v bn cnh ta, chng ai
trong cc ngi s b tuyt vng; trong
lnh a ca ta, ta che ch mi ngi
chng li nhng con d th ca h. An
ton: l li ch u tin ta hin tng
cho cc ngi!
V li ch th nh, l ngn tay ta. Th
nhng, nu c c ngn tay ta, th sm
mun g cc ngi cng chp ly c bn
tay ta. , thm vo , ta cn cho cc
ngi tm lng ca ta na. Ta xin hoan
nghnh cho n cc ngi, hi nhng
ngi khch ca ta!
Zarathustra ni nh th, ri hn ci
vi lng thng yu hung tn. Sau li
cho mng ny, nhng ngi khch li
nghing mnh thi l ln na trong s im

lng y tn knh; nhng ng vua bn


phi nhn danh c bn tr li
Zarathustra:
Hi Zarathustra! Cn c vo cch thc
ngi a ra bn tay v li cho mng,
chng ta nhn ra rng ngi chnh l
Zarathustra. Ngi t h mnh trc
chng ta; mt t na th ngi s xc phm
n s tn knh ca chng ta.
Nhng ai c th t h mnh vi bit bao
l kiu hnh th nh ngi c? iu
ny nng cao chnh chng ta ln, v
khch l i mt ln qu tim chng ta.
Ch ct nhn thy duy c iu y thi,
chng ta sn lng leo ln nhng ngn ni
cao hn ngn ni ny. Bi v chng ta
n y vi lng kht khao ngon cnh,
chng ta mun nhn thy iu lm cho

nhng i mt vn c tr thnh trong


sng.
V ka, tt c nhng ting ku thng kh
ca chng ta tt lng. Gic quan v
tm lng chng ta bng n, xut thn
ngy ngt. Ch mt tc t na thi, l tinh
thn chng ta s tr nn dng cm hn
hoan.
Hi Zarathustra, trn mt t chng c g
vui tha hn l mt ch cao vi hng
mnh. y l mt ci cy tuyt m nht
trn i. Ton b mt phong cnh c
khch l nh mt ci cy nh th.
Ta so snh ch y vi mt cy thng,
th cy ln mnh nh ngi, hi
Zarathustra. Cao ln, im lng, cng rn,
c n, lm bng th g ho diu, uyn
chuyn mm mi nht, l lng tuyt diu.

V sau cng vn nhng cnh l xanh r,


mnh m hng v s ng tr ca ring
mnh, nm ra nhng cu hi mnh bo
qut vo nhng trn gi, nhng cn bo
cng tt c nhng g quen thuc cc
nh cao;
- v tr li cn mnh bo hn, vi t
cch k chin thng kiu hnh. ! Ai li
chng leo ln nhng ngn ni cao
chim ngng nhng th cy nh th?
Hi Zarathustra, nhng k o no u
phin nht u c khch l khi nhn
thy ci cy ca ngi; dng v b ngoi
ca ngi lm an tm nhng k cn do d
v cha lnh tm hn h.
V thc vy, hm nay c nhiu ci nhn
ang hng vng v ngn ni cng ci
cy cao vt ca ngi; mt kht vng nung

nu bt u tri dy, v c rt nhiu


k hc nu ln cu hi: Zarathustra l
ai?
V tt c nhng k m t trc n gi
ngi cha h r vo tai h cht mt ngt
cng bi ht ca ngi, tt c nhng k n
s c n v c n hai bng, u t
ngt nh lng:
Zarathustra hy cn sng sao? Cuc i
chng cn ng b cng sng na! Chng
c g l quan trng, mi s u v b:
tr phi - tr phi chng ta sng vi
Zarathustra!
Ti sao hn, k c tin bo lu
nh th, hn li khng n? - Nhiu
ngi ct ting hi nh vy. Ni c n
thiu ri hn ri sao? Hay chnh
chng ta phi tin bc v vi hn?

Gi y, chnh s c n li thnh mm
nhn v v vn tan tnh nh mt nm m
m rng, khng cn c th gi li nhng
ngi cht. Khp ni ngi ta u nhn
thy nhng k i m sng li.
Gi y, hi Zarathustra, nhng ngn
sng triu ang dng ln n tn ch
ngi. Chic thuyn ca ngi s khng cn
nm yn trn cn lu hn c na.
V vic chng ti n hang ca
ngi, chng ti l nhng k tng nui
lng tuyt vng v khng cn tuyt vng
na: y ch l du hiu v im triu
bo rng sp c nhng con ngi tt p
hn chng ti s n y;
- bi v chnh k ang trn ng
hng v ngi, tn vt cui cng ca
Thng gia loi ngi; ngha l: tt

c nhng ngi nui kht vng, lng gh


tm mnh mng, s chn chng ngun
ngt.
- tt c nhng k khng cn thit tha
mun sng na tr phi h c th hc hy
vng tr li - hc bit ni hy vng bao
la t chnh ngi, hi Zarathustra!
ng vua bn phi ni nh th ri nm ly
bn tay Zarathustra, mun hn ln y,
song Zarathustra n trnh s tn sng ca
ng ta v li li, kinh hong, im lng, ta
h t nhin hn b chy xa tt khi
chn ny. Nhng, sau mt lc,
Zarathustra li nh thn quay tr v vi
nhng ngi khch, ri nhn h bng tia
nhn trong sng v d xt, hn ng li:
Hi nhng con ngi thng ng,
nhng ngi khch ca ta, ta sp ni vi

cc ngi bng c ng mt cch r


rng.[1] Cc ngi khng phi l nhng
k m ta ch i trn nhng ngn ni
cao ny.
(Bng c ng mt cch r rng? Xin
Thng xt thng! - ng vua bn tri
lc t nh vi lng mnh nh th.
Ngi ta thy rng v hin trit
phng ng y khng bit r nhng con
ngi c y lng nhn hu ny!
Nhng ng ta mun ni bng c ng
mt cch s sng - c i! - y
khng phi l ci g lm thin h chn
ngn nht trong thi ny!)
Zarathustra li tip:
Rt c th tt c cc ngi y u l
nhng con ngi thng ng: nhng
theo ta thy, cc ngi hy cn cha

ln v mnh.
Theo mt ta thy, c ngha l: v ci
ch khng lay chuyn ni, ang cm lng
trong ta, mt ch lc ny ang im ting
nhng s khng lng cm mi mi. V
nu cc ngi l nhng ngi ca ta, cc
ngi vn khng phi l cnh tay mt ca
ta.
Bi v nhng k nh cc ngi, nhng k
i trn nhng i chn bnh hon mong
manh yu t, trc tt c mi s u
mun c king n e d cn trng, du
h c bit n iu hay giu gim
iu .
Nhng cn ta, ta khng king n e d cn
thn c tay ln chn, ta khng king n e
d cc chin s ca ta: lm th no cc
ngi c th t mnh c kh nng m

ng ni cuc chin tranh ca ta?


Cng vi cc ngi, ta cn lm hng
nhng chin thng ca ta na. V c hn
mt ngi trong cc ngi b nga t
nho khi va nghe mt khc m vang ca
nhng hi trng gic ca ta.
V th, theo ta, cc ngi khng cao
p, cng khng qu phi. Ta cn n
nhng tm gng trong sut sng ngi
nhn bng n tip o l ca ta.
Phn nh trn b mt cc ngi, hnh nh
ca chnh ta s b bin dng lch lc kh
coi.
Trn vai cc ngi cn tru nng bit
bao gnh nng, bit bao hi nim; v c
hn mt tn ln xu xa ngi ch h
trong cc x xnh kn o nht ca cc
ngi. C trong cc ngi, cng vn c

m tin dn n mt.
Du thuc v mt chng loi thng
ng, song v nhiu phng din cc
ngi vn b vn vo khng ra hnh th.
Trn ci i ny, chng c ngi th rn
no c th sa cha v un thng cc
ngi li c.
Cc ngi ch l nhng chic cu: lm
sao cho nhng k tt p hn cc ngi
c th qua c b bn bn kia! Cc
ngi biu trng cho nhng cp : v
th, cc ngi ch nn nui lng phn
hn i vi k bn trn cc ngi v
ang leo ln chiu cao thm ring ca
hn!
Rt c th mt ngy kia, ht ging cc
ngi s ny sinh cho ta mt a con
ch thc v mt k tha t hon ho:

nhng gi pht hy cn xa xi vi
vi. Cc ngi khng phi l nhng k
th c c tn h v di sn ca ta.
Cc ngi khng phi l nhng ngi ta
ang ch i trn nhng ngn ni cao
ny, cc ngi khng phi l nhng
ngi s cng ta xung n vi loi
ngi mt ln cui cng. Cc ngi ch
l nhng k tin phong n bo
cho ta bit rng c nhng con ngi
khc, cao i hn, ang cn trn
ng i n.
Khng phi l nhng con ngi nui kht
vng v i, lng kinh tm mnh mng,
s chn ngn ngt ngn, cng khng phi
l ci m cc ngi gi l nhng vt
tch ca Thng trn mt t.
- Khng, khng! Ba ln khng! Ta ang

ch i nhng con ngi khc y,


trn nhng ngn ni ny, v nu khng c
h, ta chng th no bc chn ra khi
ni y.
Ta ang ch i nhng con ngi khc,
v i hn, mnh m hn, chin thng
hn, nhng con ngi m th xc ln linh
hn rt thng bng kin c: h, nhng
con s t ang ci vang, h phi huy
hong i n.
Hi nhng ngi khch k l ca ta, cc ngi vn cn cha nghe ni v
nhng a con ca ta sao ch? V cc
ngi cng chng nghe rng cc con ta
ang trn ng i n?
Vy th cc ngi hy ni cho ta nghe v
nhng khu vn, v Qun o Vnh
Phc, v chng loi mi m xinh p ca

ta, - ti sao cc ngi li khng ni cho


ta nghe v nhng iu ch?
Ta khn ni tnh thng yu ca cc
ngi hy n b li lng hiu khch ca
ta nh th: cc ngi hy ni cho ta nghe
v nhng a con ca ta. Chnh v chng
m ta giu c, chnh v chng m ta
ngho nn: c g m ta khng ban pht
ht u?
- C g m ta s khng ban cho c
c mt iu: nhng a con y, nhng
m cy sng ng y, nhng m cy
sng nh ch v nh hy vng cao vi
nht ca ta!
Zarathustra ni nh th ri t nhin
hn ngng li na chng, v ni nim
hoi vng xm chim ly hn. Hn nhm

mt, khp ming li, khi phn khch


ca lng hn cng gia tng mnh m. V
c nhng ngi khch ca hn na, cng
im lng, bt ng, n au, tr c lo
Bc s gi l a tay ma my.
CUC CHO MNG

Sau nhng cuc kim tm dai dng v


vng, khi Zarathustra quay tr li hang
th tri x chiu. Nhng khi ch
cn cch hang chng hai mi bc,
li xy ra chuyn m Zarathustra t ch
i nht: tai hn li nghe thy ting ku
thng kh vang di ni rng. V iu
kinh d l vo lc y, ting ku li xut
pht t hang ca Zarathustra. Nhng
y l mt ting ku ko di, k l, pha

trn nhiu m thanh hn tp, v


Zarathustra phn bit r l ting ku y
to thnh do nhiu ging, du rng ng
cch xa, n ta h ting ku ca mt
chic hng duy nht.
Lc by gi, Zarathustra vi phng mnh
chy bay v hang , v ci quang cnh
ang ch i hn sau ting ku tht ha
tu mi k d lm sao! Bi v tt c
nhng ngi m trong ngy hm nay hn
bc qua bn cnh h, u ngi k
cn nhau trn nn hang : ng vua bn
phi v ng vua bn tri, lo Php s, v
Gio hong, Ngi n xin t nguyn,
Chic bng, K tn tm ca tinh thn,
vin Bc s r v Con la; K xu x
nht loi ngi i trn u mnh mt
vng hoa v qun hai chic khn chong

c mu thm - bi v y thch gi trang


v lm p ging nh tt c nhng k xu
x trn ci i ny. Nhng gia m
bn ng hnh bun b , con ca
Zarathustra ng sng, lng dng ln, lo
lng, v con phi tr li qu nhiu
chuyn m lng kiu hnh ca n khng
c cu tr li, con rn gio quyt qun
vng trn chung quanh c .
Zarathustra ngm nhn tt c cnh tng
vi mt ni kinh ngc su xa, ri hn
ln lt nhn k mt tng ngi khch
ca mnh vi mt s t m t i, hn c
r tm hn bn h v li kinh ngc thm
ln na. Trong khi , nhng k t hi
trong hang ng dy, knh cn ch
Zarathustra ng li. V Zarathustra
ni nh sau:

Hi cc ngi, nhng con ngi k d,


nhng k ang tuyt vng! Vy ra ting
ku thng kh vang n tai ta chnh l
ting ku ca cc ngi? Gi y, ta
cng bit r ni chn cn phi tm k m
ta hoi cng tm kim sut ngy hm
nay: Con ngi thng ng.
Con ngi thng ng , ang ngi
trong chnh hang ca ta! Nhng ti sao
ta li kinh ngc ch! Chng phi chnh
bn thn ta li cun hn v hang
bng nhng cuc hin mt v nhng ting
ci rc gi ting chim y tinh qui ca
hnh phc ta y sao?
Tuy nhin, ta thy hnh nh cc ngi
chng ha hp vi nhau khi cc ngi t
tp li ni y, cc ngi, nhng k
tht ln ting ku thng kh. Trc tin,

cn phi c mt k no xut hin, mt


k no lm cc ngi li h ming
ci, mt k kh di ng ngn vui ti
v nhn hu, mt tay khiu v, mt trn
cung phong, mt k di kh tnh tnh
thay i nh chong chng, mt lo in
khng no : - cc ngi ngh th
no?
Xin cc ngi th li cho ta, cc ngi,
nhng k ang tuyt vng, xin cc ngi
hy th li v ta ni vi cc ngi
bng nhng li l qu tht rt n s,
khng xng ng vi nhng ngi khch
nh th kia! Song cc ngi chng on
c iu g lm cho lng ta thnh thi
an ngh:
y chnh l cc ngi v quang cnh do
cc ngi hin to, xin cc ngi th li

cho ta! Bi v khi nhn thy mt k tuyt


vng, mi ngi u khi phc li lng
can m ca mnh. an i ph d mt
k tuyt vng, mi ngi u tin rng
mnh kh mnh.
Hi nhng ngi khch tr danh ca ta!
Ta chnh l ngi c cc ngi ban
cho sc mnh , mt mn qu v gi!
Mt qu tng ch thc ca nhng ngi
khch! Thi, ng gin d nu ta cng
hin tng cho cc ngi nhng g thuc
v ta.
y l vng quc v lnh a ca ta:
nhng trong bui hong hn cng bui
ti hm nay, chng s thuc v cc
ngi. Con v con rn ca ta s sn
sng phc dch cc ngi: hang ca ta
s l ni an ngh cho cc ngi!

Trong hang v bn cnh ta, chng ai


trong cc ngi s b tuyt vng; trong
lnh a ca ta, ta che ch mi ngi
chng li nhng con d th ca h. An
ton: l li ch u tin ta hin tng
cho cc ngi!
V li ch th nh, l ngn tay ta. Th
nhng, nu c c ngn tay ta, th sm
mun g cc ngi cng chp ly c bn
tay ta. , thm vo , ta cn cho cc
ngi tm lng ca ta na. Ta xin hoan
nghnh cho n cc ngi, hi nhng
ngi khch ca ta!
Zarathustra ni nh th, ri hn ci
vi lng thng yu hung tn. Sau li
cho mng ny, nhng ngi khch li
nghing mnh thi l ln na trong s im
lng y tn knh; nhng ng vua bn

phi nhn danh c bn tr li


Zarathustra:
Hi Zarathustra! Cn c vo cch thc
ngi a ra bn tay v li cho mng,
chng ta nhn ra rng ngi chnh l
Zarathustra. Ngi t h mnh trc
chng ta; mt t na th ngi s xc phm
n s tn knh ca chng ta.
Nhng ai c th t h mnh vi bit bao
l kiu hnh th nh ngi c? iu
ny nng cao chnh chng ta ln, v
khch l i mt ln qu tim chng ta.
Ch ct nhn thy duy c iu y thi,
chng ta sn lng leo ln nhng ngn ni
cao hn ngn ni ny. Bi v chng ta
n y vi lng kht khao ngon cnh,
chng ta mun nhn thy iu lm cho
nhng i mt vn c tr thnh trong

sng.
V ka, tt c nhng ting ku thng kh
ca chng ta tt lng. Gic quan v
tm lng chng ta bng n, xut thn
ngy ngt. Ch mt tc t na thi, l tinh
thn chng ta s tr nn dng cm hn
hoan.
Hi Zarathustra, trn mt t chng c g
vui tha hn l mt ch cao vi hng
mnh. y l mt ci cy tuyt m nht
trn i. Ton b mt phong cnh c
khch l nh mt ci cy nh th.
Ta so snh ch y vi mt cy thng,
th cy ln mnh nh ngi, hi
Zarathustra. Cao ln, im lng, cng rn,
c n, lm bng th g ho diu, uyn
chuyn mm mi nht, l lng tuyt diu.
V sau cng vn nhng cnh l xanh r,

mnh m hng v s ng tr ca ring


mnh, nm ra nhng cu hi mnh bo
qut vo nhng trn gi, nhng cn bo
cng tt c nhng g quen thuc cc
nh cao;
- v tr li cn mnh bo hn, vi t
cch k chin thng kiu hnh. ! Ai li
chng leo ln nhng ngn ni cao
chim ngng nhng th cy nh th?
Hi Zarathustra, nhng k o no u
phin nht u c khch l khi nhn
thy ci cy ca ngi; dng v b ngoi
ca ngi lm an tm nhng k cn do d
v cha lnh tm hn h.
V thc vy, hm nay c nhiu ci nhn
ang hng vng v ngn ni cng ci
cy cao vt ca ngi; mt kht vng nung
nu bt u tri dy, v c rt nhiu

k hc nu ln cu hi: Zarathustra l
ai?
V tt c nhng k m t trc n gi
ngi cha h r vo tai h cht mt ngt
cng bi ht ca ngi, tt c nhng k n
s c n v c n hai bng, u t
ngt nh lng:
Zarathustra hy cn sng sao? Cuc i
chng cn ng b cng sng na! Chng
c g l quan trng, mi s u v b:
tr phi - tr phi chng ta sng vi
Zarathustra!
Ti sao hn, k c tin bo lu
nh th, hn li khng n? - Nhiu
ngi ct ting hi nh vy. Ni c n
thiu ri hn ri sao? Hay chnh
chng ta phi tin bc v vi hn?
Gi y, chnh s c n li thnh mm

nhn v v vn tan tnh nh mt nm m


m rng, khng cn c th gi li nhng
ngi cht. Khp ni ngi ta u nhn
thy nhng k i m sng li.
Gi y, hi Zarathustra, nhng ngn
sng triu ang dng ln n tn ch
ngi. Chic thuyn ca ngi s khng cn
nm yn trn cn lu hn c na.
V vic chng ti n hang ca
ngi, chng ti l nhng k tng nui
lng tuyt vng v khng cn tuyt vng
na: y ch l du hiu v im triu
bo rng sp c nhng con ngi tt p
hn chng ti s n y;
- bi v chnh k ang trn ng
hng v ngi, tn vt cui cng ca
Thng gia loi ngi; ngha l: tt
c nhng ngi nui kht vng, lng gh

tm mnh mng, s chn chng ngun


ngt.
- tt c nhng k khng cn thit tha
mun sng na tr phi h c th hc hy
vng tr li - hc bit ni hy vng bao
la t chnh ngi, hi Zarathustra!
ng vua bn phi ni nh th ri nm ly
bn tay Zarathustra, mun hn ln y,
song Zarathustra n trnh s tn sng ca
ng ta v li li, kinh hong, im lng, ta
h t nhin hn b chy xa tt khi
chn ny. Nhng, sau mt lc,
Zarathustra li nh thn quay tr v vi
nhng ngi khch, ri nhn h bng tia
nhn trong sng v d xt, hn ng li:
Hi nhng con ngi thng ng,
nhng ngi khch ca ta, ta sp ni vi
cc ngi bng c ng mt cch r

rng.[1] Cc ngi khng phi l nhng


k m ta ch i trn nhng ngn ni
cao ny.
(Bng c ng mt cch r rng? Xin
Thng xt thng! - ng vua bn tri
lc t nh vi lng mnh nh th.
Ngi ta thy rng v hin trit
phng ng y khng bit r nhng con
ngi c y lng nhn hu ny!
Nhng ng ta mun ni bng c ng
mt cch s sng - c i! - y
khng phi l ci g lm thin h chn
ngn nht trong thi ny!)
Zarathustra li tip:
Rt c th tt c cc ngi y u l
nhng con ngi thng ng: nhng
theo ta thy, cc ngi hy cn cha
ln v mnh.

Theo mt ta thy, c ngha l: v ci


ch khng lay chuyn ni, ang cm lng
trong ta, mt ch lc ny ang im ting
nhng s khng lng cm mi mi. V
nu cc ngi l nhng ngi ca ta, cc
ngi vn khng phi l cnh tay mt ca
ta.
Bi v nhng k nh cc ngi, nhng k
i trn nhng i chn bnh hon mong
manh yu t, trc tt c mi s u
mun c king n e d cn trng, du
h c bit n iu hay giu gim
iu .
Nhng cn ta, ta khng king n e d cn
thn c tay ln chn, ta khng king n e
d cc chin s ca ta: lm th no cc
ngi c th t mnh c kh nng m
ng ni cuc chin tranh ca ta?

Cng vi cc ngi, ta cn lm hng


nhng chin thng ca ta na. V c hn
mt ngi trong cc ngi b nga t
nho khi va nghe mt khc m vang ca
nhng hi trng gic ca ta.
V th, theo ta, cc ngi khng cao
p, cng khng qu phi. Ta cn n
nhng tm gng trong sut sng ngi
nhn bng n tip o l ca ta.
Phn nh trn b mt cc ngi, hnh nh
ca chnh ta s b bin dng lch lc kh
coi.
Trn vai cc ngi cn tru nng bit
bao gnh nng, bit bao hi nim; v c
hn mt tn ln xu xa ngi ch h
trong cc x xnh kn o nht ca cc
ngi. C trong cc ngi, cng vn c
m tin dn n mt.

Du thuc v mt chng loi thng


ng, song v nhiu phng din cc
ngi vn b vn vo khng ra hnh th.
Trn ci i ny, chng c ngi th rn
no c th sa cha v un thng cc
ngi li c.
Cc ngi ch l nhng chic cu: lm
sao cho nhng k tt p hn cc ngi
c th qua c b bn bn kia! Cc
ngi biu trng cho nhng cp : v
th, cc ngi ch nn nui lng phn
hn i vi k bn trn cc ngi v
ang leo ln chiu cao thm ring ca
hn!
Rt c th mt ngy kia, ht ging cc
ngi s ny sinh cho ta mt a con
ch thc v mt k tha t hon ho:
nhng gi pht hy cn xa xi vi

vi. Cc ngi khng phi l nhng k


th c c tn h v di sn ca ta.
Cc ngi khng phi l nhng ngi ta
ang ch i trn nhng ngn ni cao
ny, cc ngi khng phi l nhng
ngi s cng ta xung n vi loi
ngi mt ln cui cng. Cc ngi ch
l nhng k tin phong n bo
cho ta bit rng c nhng con ngi
khc, cao i hn, ang cn trn
ng i n.
Khng phi l nhng con ngi nui kht
vng v i, lng kinh tm mnh mng,
s chn ngn ngt ngn, cng khng phi
l ci m cc ngi gi l nhng vt
tch ca Thng trn mt t.
- Khng, khng! Ba ln khng! Ta ang
ch i nhng con ngi khc y,

trn nhng ngn ni ny, v nu khng c


h, ta chng th no bc chn ra khi
ni y.
Ta ang ch i nhng con ngi khc,
v i hn, mnh m hn, chin thng
hn, nhng con ngi m th xc ln linh
hn rt thng bng kin c: h, nhng
con s t ang ci vang, h phi huy
hong i n.
Hi nhng ngi khch k l ca ta, cc ngi vn cn cha nghe ni v
nhng a con ca ta sao ch? V cc
ngi cng chng nghe rng cc con ta
ang trn ng i n?
Vy th cc ngi hy ni cho ta nghe v
nhng khu vn, v Qun o Vnh
Phc, v chng loi mi m xinh p ca
ta, - ti sao cc ngi li khng ni cho

ta nghe v nhng iu ch?


Ta khn ni tnh thng yu ca cc
ngi hy n b li lng hiu khch ca
ta nh th: cc ngi hy ni cho ta nghe
v nhng a con ca ta. Chnh v chng
m ta giu c, chnh v chng m ta
ngho nn: c g m ta khng ban pht
ht u?
- C g m ta s khng ban cho c
c mt iu: nhng a con y, nhng
m cy sng ng y, nhng m cy
sng nh ch v nh hy vng cao vi
nht ca ta!
Zarathustra ni nh th ri t nhin
hn ngng li na chng, v ni nim
hoi vng xm chim ly hn. Hn nhm
mt, khp ming li, khi phn khch

ca lng hn cng gia tng mnh m. V


c nhng ngi khch ca hn na, cng
im lng, bt ng, n au, tr c lo
Bc s gi l a tay ma my.
[1] bng c ng mt cch r rng:
deutsch und deutlich, Nietzsche chi
ch da vo li pht m tng t ca
deutsch: bng c ng, v deutlich: mt
cch r rng; thnh ng deutsch reden c
ngha l: ni mt cch r rng.

BA N CUI CNG[1]

Bi v vo lc y, vin Bc s ct ngang
li cho mng ca Zarathustra v cc
ngi khch: lo chen ln n pha
trc, nh mt k khng c thi gi
mt, lo cm ly bn tay ca Zarathustra
v ni ln: Nhng m, hi Zarathustra!
C vic cn thit hn vic khc,
chnh l iu ngi dy: no! Gi y
c mt vic i vi ti cn cn thit hn
tt c mi vic khc.
Ti mun ni ln mt li va ng dp:
ngi chng mi ti dng ba y sao?

V y c nhiu ngi vt qua


cc qung ng di. Tuy vy, ngi
khng mun i chng ti no n bng
nhng li ni y ch?
V vy, tt c cc ngi u ni qu
nhiu n chuyn cht lnh, cht chm,
cht ngt v nhng kh nn khc ca thn
xc; nhng chng c ai nh n kh nn
ca ring ti: ni s hi b cht i.
(Vin Bc s gi ni nh th, v khi
nghe nhng li ny, hai con th ca
Zarathustra b chy v kinh hi: chng
thy rng tt c nhng g lc ban ngy
chng mang v hang chng lm
no cho ring mt mnh lo Bc s).
Vin Bc s tip tc: l chng ni
n ni s hi b cht kht. V du tai ti
c nghe ting nc chy v vo thnh ,

ging nh nhng li thuyt ging ca tr


hu khn ngoan, ngha l di do trin
min khng h mi mt, th ring phn
ti, ti vn mun ung ru.
Tt c mi ngi u khng phi l k
mi sinh ra bit ung nc l sut
i nh Zarathustra. Nc l cng khng
tt cho nhng k mt mi a tn: thc
ung chng ta cn n chnh l ru, ch ru mi em li mt s bnh phc
t ngt v mt sc khe tc th.
V chuyn ny, v lo Bc s i phi c
ru, nn ng vua bn tri, ng vua trm
ngm t ni, cng ln ting. ng ta bo:
Chng ti chm nom n chuyn
ru, ti v anh ti, ng vua bn phi:
chng ti c rt nhiu ru, - c mt
khi ch trn lng con la, gi chng ta

ch cn thiu bnh m.
Bnh m ? Zarathustra va hi vn va
ci. Chnh bnh m li l th nhng con
ngi sng c n chng h c. Nhng
con ngi khng ch sng bng bnh m,
con ngi cn sng nh tht ngon v
y ta c hai ch cu t.
Gi y cc ngi hy xo tht chng
cho chng, gia v v p chng bng cy
an sm: ta thch tht cu non lm nh
th. V chng ta chng thiu r cy ln
tri cy, chng c c ngay cho nhng
k hu n v nhng ngi tinh t kh tnh
nht, chng ta cng ch thiu g nhng ht
c v cng hay nhng n ng khc
p v.
Vy thi chng my chc na, chng ta
s d mt ba n ngon. Nhng k no

mun n vi chng ta thi phi bt tay


vo vic, cc ng vua cng nh nhng k
khc. Bi v ni hang ca Zarathustra,
ngay c mt ng vua cng c th l mt
ngi u bp.
Li ngh ny c a ra thun lng
mi ngi; duy ch c Ngi n xin t
nguyn l kinh tm tht, ru v gia
v. Lo ta pha tr:
Xin cc ngi hy lng nghe li k tham
n hu ung Zarathustra! Ngi ta c
tro ln cc hang ng v ni cao lm
mt ba yn tic nh th hay khng?
Thc ra, gi y ti hiu r iu m
ngy xa Zarathustra ging dy cho
chng ta: Xin cm t s ngho hn! V
ti hiu v sao Zarathustra mun tr kh
nhng ngi n xin.

Zarathustra p:
Hy thanh thn vui ti nh chnh ta
y. C gi nhng thi quen ca ngi,
hi ng bn qu ca ta i! Hy nhai ht
thc, ung nc l, ca tng thc n ca
nh ngi, min l n lm cho ngi vui
v!
Ta ch l mt l lut cho nhng ngi
mang dng mu ca ta, ta khng phi l
mt l lut cho tt c mi ngi. Nhng
k no mang dng mu ca ta thi phi
c nhng khc xng cng cp v nhng
bn chn nh nhng,
- ti vui khao kht nhng cuc chin
chinh v nhng yn tic, chng bun
phin, khng m mng, lun sn sng
cho nhng s vic kh khn nht nh sn
sng cho cuc l trng ca mnh, khang

kin v vn ton lnh mnh.


Nhng g tt p u thuc v nhng con
ngi mang dng mu ca ta v thuc v
chnh ta, v nu ngi ta khng sn lng
ban cho chng ta, chng ta s v chp
ly: - thc phm ngon lnh nht, bu tri
tinh khit nht, nhng t tng mnh lit
nht, nhng ngi n b dim l nht.
Zarathustra ni nh th; v ng vua
bn phi ln ting: L cha! c bao
gi ngi ta nghe c nhng iu chnh
xc nh th tht ra t ming mt nh hin
trit?
V thc ra, i vi mt nh hin trit,
y chnh l iu k d nht: vi tt c
mi th ng ta vn c thng minh v
chng c g l ngu dt hn c.
ng vua bn phi ni nh th vi s kinh

ngc, trong khi con la kt thc cu


ni ny bng mt ting I-A lu c. Nhng
ting be be l khi u ca ba n
di n, ba n c cc sch s gi l
Ba n cui cng. Trong ba n ny,
chng bn ti vn no khc hn l
Con ngi thng ng.

[1] ba n cui cng, dch ch


Abendmahl, mt hnh thi c ca ch
Abendessen, vn ch c ngha l ba n
ti. Nhng ch Abendmahl cn c
dng trong Thnh kinh ch ba n
cui cng ca Gisu vi mn , trong
Gisu ban Thnh th cho cc mn ,
cho nn chng ti thm ch cui cng
gi nhc li ngha m Nietzsche

mun m ch ti.

V CON NGI THNG NG

Ln u tin khi n vi loi ngi, ta


phm phi cn in ca k c n,
cn in r v i: ta ng chn
cng trng.
V v ng li vi tt c mi ngi, cho
nn ta chng ni vi mt ai. Song vo
bui ti, nhng ngi i dy lm tr xic
v nhng xc cht l bn ng hnh
ca ta; v ngay chnh ta, ta cng gn
ging nh mt xc cht.
Nhng cng vi bnh minh, mt chn l
mi m hin n vi hn ta; lc by
gi, ta hc ni rng: S g chn cng
trng v m tin dn! S g ting n o
tp nham v nhng l tai di ca m
tin dn!
Hi nhng ngi thng ng, hy hc

t ta iu ny: chn cng trng,


chng c ai tin vo nhng ngi thng
ng. Nu cc ngi mun thuyt ging
chn cng trng, thi cng c i!
Nhng m tin dn s nheo nheo con
mt: Tt c chng ta u bnh ng.
Nhng ngi thng ng ? - m
tin dn hi nh th v nheo nheo con
mt, - khng c nhng ngi thng
ng, tt c chng ta u bnh ng, mi
ngi u c gi tr bng ngi khc,
trc mt Thng chng ta u bnh
ng!
Trc mt Thng ! - Trong khi m v
Thng y cht. Nhng trc m
tin dn, chng ta khng mun l nhng
ngi bnh ng. Hi nhng ngi
thng ng, cc ngi hy xa lnh chn

cng trng!

Trc mt Thng ! - Trong khi m v


Thng y cht! Hi nhng ngi
thng ng, v Thng y l mi
nguy him ln nht ca cc ngi.
Cc ngi ch c phc sinh k t khi
v Thng y yn ngh trong m. Ch
lc ny y, mi l dng bui i Ng
Thin, ch lc ny y con ngi thng
ng mi tr thnh ch nhn!
Hi cc anh em, cc ngi c hiu li ta
va tht? Cc ngi kinh s: tm hn
cc ngi chong vng ri sao! H

thm ang ngoc ming trc mt cc


ngi? Con ch ngao ca ha ngc
lo o sa vang ng sau cc ngi?
No bc i! Hi nhng ngi thng
ng! Ch lc ny y, ngn ni ca
tng lai nhn loi mi sp tr sinh.
Thng cht: gi y, chng ta
mun cho Siu nhn c sng.

Hm nay, nhng k lo lng u t nht ln


ting hi: Lm th no bo tr con

ngi? Nhng Zarathustra li ct ting


hi, iu c nht v tin quyt cn phi
hi: Lm th no vt b con ngi?
Siu nhn nung nu trong lng ta, chnh
Siu nhn l i tng duy nht i vi
ta, - ch chng phi con ngi: chng
phi k lm than nht, chng phi k u
su nht, chng phi k thin ho nht.
Hi cc anh em, iu m ta c th yu
thng ni con ngi, nm ch: con
ngi l mt s chuyn tip v mt s
suy tn. V c ni cc anh em na, cng
c nhiu iu lm ta yu thng v hy
vng.
Hi nhng ngi thng ng! Cc
ngi khinh b, l iu lm ta hy
vng. Bi v nhng k khinh b d di
nht cng chnh l nhng ngi ngng

m m cung nht.
Cc ngi tuyt vng, l iu cn
phi tn vinh ni cc ngi. Cc ngi
khng hc bit lm th no cc ngi
s c th u hng, cc ngi khng
hc bit nhng s cn trng vn vt nh
nhen.
Ngy hm nay, bn ngi ti tin tr
thnh ch nhn, tt c bn chng u
thuyt ging s khc t, s khim cung,
s cn trng, s chuyn tm, v nhng
c hnh nh nhen.
Ci g xut pht t m n b hoc t
bn hu phng, v nht l s pha trn
ca m tin dn hin nay, ci mun
tr thnh ch nhn ca tt c s mnh con
ngi. ! Kinh tm! Kinh tm! Tht kinh
tm!

Ci ln ting hi i, hi li v khng
ngng ln ting hi: Lm th no bo tr
con ngi mt cch tt p nht, lu di
nht, d chu nht? H l nhng ch
nhn nh th ca hm nay.
Hi cc anh em, cc anh em phi vt
b nhng ch nhn hin thi, - nhng k
ti tin : chnh bn chng l him ha
ln nht i vi Siu nhn.
Hi cc ngi thng ng, xin cc
ngi hy vt b nhng c hnh nh
nhen, nhng s cn trng nh nhen,
nhng s tn knh i vi nhng ht ct,
s ng o lc nhc ca by kin, s t
mn ng thng, hnh phc ca ti i
a s!
Chng th tuyt vng cn hn l bung
tay u hng. V tht vy, ta yu cc

ngi bi v cc ngi khng bit sng


thi i hm nay, hi nhng ngi
thng ng! Bi v ch nh th cc
ngi mi sng vin mn tuyt vi nht!

Hi cc anh em! Cc anh em c dng


cm can trng? Cc anh em c tha c
quyt? Khng phi l th can trng
trc nhng ngi chng, m l lng
dng cm ca nhng k c n, lng can
trng ca nhng con chng h c ly
mt ng Thng lm khn gi ngm
nhn.
Nhng tm hn lnh lo, nhng con la,

nhng ngi m, nhng k say ru


chng h c ci m ta gi l con tim. K
no c con tim th bit c s s hi,
nhng li ch phc c s hi; l k
nhn su vo h thm vi nim kiu hnh
ngt tri.
K no nhn su vo h thm, nhng vi
i mt ca con - k no m chong
h thm vi nhng mng vut bn ngi
ca con , k l ngi dng cm can
trng.

Con ngi l loi hung bo - tt c


nhng k hin trit nht u ni nh th

an i v v ta. Than i! Gi m iu
vn cn ng n hm nay! V s xu
c l sc mnh tt p nht cho con
ngi.
Con ngi phi tr thnh tt lnh v
hung tn hn - l o l do chnh ta
ging dy. iu xu c v i nht th cn
thit cho iu thin ho tt vi nht ca
Siu nhn.
i vi ngi thuyt gio cho m tin
dn, th au kh v gnh vc nhng ti
li ca loi ngi l iu tt lnh.
Nhng cn ta, ta vui hng i ti nh
nim an i ln lao cho lng mnh.
Song nhng li l y khng dnh cho
nhng l tai di ca m tin dn: tt c
mi li ni u khng xut sinh cho mi
ca ming. y l nhng iu tinh t xa

vi; c g nhng chic chn cu s


khng c chp cho bng c chng!

Cc ngi, nhng ngi thng ng,


cc ngi c tin rng ta c mt ni y
sa cha li nhng g m cc ngi
lm sai lc by b hay khng?
Hoc gi, t nay v sau, ta mun ru cc
ngi ng tht say sa, v cc ngi l
nhng ngi ang au kh? Hoc gi, ta
s ch cho cc ngi nhng con ng
mn d dng hn, v cc ngi l nhng
k lang thang lc lng v ang b lm
nguy trong ni ln?

Khng, khng, ba ln khng! Dng ging


ca cc ngi phi b dit vong ngy
cng nhiu hn - bi v s mnh ca cc
ngi phi cng ngy cng kinh kh khc
bc hn.
V ch nh th - ch nh th con ngi
mi ln ln n tn chiu cao ni m
sm st ba vo u hn, v lm hn v
tan: cao vi cho sm st!
Tinh thn cng kht vng ca ta hng
n con s t i, hng n nhng iu
lu di, xa xi vi vi. Ni khn kh
ngn ngi nh nhoi ng o ca cc
ngi no c ngha l g i vi ta!
i vi ta, cc ngi hy cn kh au
cha ng mc! Bi l cc ngi ch
mi au kh v chnh mnh, cc ngi
hy cn cha thng kh v con ngi.

Ni ngc li l cc ngi ni di! Tt


c cc ngi, cc ngi u khng au
kh ni thng kh m ta tng chu
ng.

Sm st khng gy hi na, l iu chng


, i vi ta. Ta chng h mun nh
lc ng sm st, ta mun sm st hc
cch phc v cho ta.
T lu ri, Tr hu Hin minh ca ta kt
t li nh mt m my, Tr hu y cng
lc cng tnh lng ti m hn. Mi Tr
hu Hin minh mt ngy n phi vt ra
nhng ln chp d, u nh th.

i vi nhng con ngi thi i kia, ta


chng mun lm nh sng, cng chng
mun c gi l nh sng. Ta mun
xuyn m mt bn chng. Hi sm st
ca tr hu ta! Hy nh v mt bn
chng i!

ng nn c mun iu g qu sc cc
ngi: c mt sai lm xu xa ni nhng
k c mun qu sc mnh.
c bit l khi h c mun nhng iu
cao i! V h nh thc dy lng h
nghi i vi nhng con ngi cao i,
nhng k xi bc gi v ng kch tinh t

kia,
- mi n khi, cui cng, h gi tr trc
chnh h, vi i mt m mui, nhng
tm g b mt n mn rung v c sn
sa trang hong bng nhng danh t ao
to ba ln, bng nhng c hnh lm
dng, bng v ho nhong ca nhng
mo ha.
Hi nhng ngi thng ng! Hy cn
trng phng. Hin gi, i vi ta,
chng g qu gi v him hoi hn l tnh
chn thc.
Thi i hm nay h chng thuc v m
tin dn? Th m, m tin dn chng
bit ci g l ln, ci g l nh, ci g l
ngay thng hay chnh trc: chng quanh
co m him mt cch ngy th v ti v,
chng lun lun ni di.

Hi nhng ngi thng ng, nhng


con ngi can m, nhng con ngi
thng thn, hy nui lng hoi nghi trit
thi i hin nay! V hy gi kn
nhng l l ca cc ngi. Bi v thi
hin i ang thuc v m tin dn!
iu m m tin dn hc tin vo
khng l do, th ai c th dng n nhng
l l o ngc li?
chn cng trng, ngi ta thuyt phc
m ng bng iu b. Cn nhng l l
ch t lm bn tin dn sinh lng e d
nghi hoc.

V nu c ln no chn l ct ting ca
khi thng chn cng trng, th lc
by gi, cc ngi hy ln ting hi vi
lng hoi nghi lnh mnh: S sai lm v
i no tn lc u tranh cho chn l
?
Cc ngi cng phi cn trng phng
nhng nh hc gi thng thi! Chng th
ght cc ngi, v chng ngho nn v
b! Chng c nhng i mt lnh lo kh
khan, trc mt chng tt c mi con
chim u b tri lng x xc.
Chng khoe khoang l chng h ni di.
Nhng bt lc trong vic ni di l iu
hy cn qu cch xa vi tnh yu chn l!
Cc ngi hy cn trng phng!
S thiu vng cn st nhit cung th hy
cn lu mi c gi l tri thc! Ta

khng tin vo nhng tinh thn b ng


lnh cng . K no khng bit ni di
thi cng chng bit r chn l l g.

10

Nu mun leo ln cao, cc ngi hy s


dng i chn ca chnh mnh! ng bt
k khc mang cc ngi ln cao, ng
ngi trn lng hay trn u ca k khc!
Cn ngi, ngi nhy ln nga ri!
Gi y, ngi cho nga phng nc i
v mc tiu ca ngi chng? Nhng m
bn i, ci chn khp khing ca bn
cng ngi trn lng nga!
Khi ngi n ch ri v khi nhy

xung nga, th hi con ngi thng


ng, chnh ngay lc , ngi s sy
chn vp ng trn nh cao ca ngi!

11

Hi nhng ngi thng ng, cc ngi


l nhng k sng to! Ngi ta ch thai
nghn a con ring ca chnh mnh.
Cc ngi ng b a dn vo ch
sai lm! Vy, ai l k lng ging ca cc
ngi? V ngay c khi cc ngi lm
iu tt cho k lng ging, th cc
ngi cng cha sng to nhng g tuyt
ho cho hn.
Cc ngi, nhng k sng to, cc ngi

hy qun ting cho y i: chnh c


hnh ca cc ngi mun rng cc ngi
ng dnh lu g vi cc ting cho,
bi, bi v. Cc ngi phi nht
cht tai li ng nghe n nhng ting
gi tr ti tin y.
Cho k lng ging ng loi, ch l
c hnh ca hng tin dn. Ni h,
ngi ta bo: K no ging nhau th
qun t nhau v Bn tay ny ra sch
bn tay kia: - h chng c c quyn
lc cng nh sc mnh ca lng ch k
ca cc ngi!
Trong lng ch k ca cc ngi, nhng
k sng to, c s tin liu v s cn
trng ca ngi n b ang thai nghn!
iu m hy cn cha c ai tn mt nhn
thy, chnh l hoa tri kt thnh: chnh

hoa tri l ci c tnh yu cc


ngi che ch, bo tr v nui dng.
Ch no c c trn vn tnh yu ca
cc ngi - ni a con cc ngi - th
ch cng c tt c c hnh cc
ngi! Cng trnh ca cc ngi, ch
ca cc ngi, y chnh l k ng
loi lng ging ca cc ngi: cc
ngi ng lm gia tng thm nhng gi
tr gi mo!

12

Hi nhng ngi thng ng, nhng k


sng to! K no phi sinh n u lm
bnh, v k no sinh n u phi b

u.
Hy hi nhng ngi n b: ngi ta
khng sinh n v sinh n em li lc th.
S au n lm cho nhng con g mi v
nhng nh th cng cc tc.
Hi cc ngi, nhng k sng to, ni
cc ngi c nhiu s u. Bi v cc
ngi phi lm nhng ngi sn mu.
Mt a tr va ct ting cho i: i,
bit bao l u mi n vi trn
gian! Hy lnh xa! K no sinh n
thi phi lau ra tm hn mnh!

13

Chng nn c hnh vt qu sc mnh!

V chng nn i hi ni cc ngi iu
g bt nh thc.
Hy bc i theo nhng du tch m c
hnh ca ng cha cc ngi tng
bc i. Lm sao cc ngi li mun
leo vt ln cao nu nh ch ca ng
cha cc ngi khng leo cao cng vi
cc ngi?
Nhng k no mun lm k dn u, hy
nn cn trng coi chng ko li lm k
theo ui i s! V chn no c
nhng tt xu ca ng cha, th cc ngi
ng nn tm kim s thnh thin!
S th s ra sao nu c k i hi ni
bn thn mnh s trinh khit, trong khi
ng cha y giao du i li vi ph n v
thch nc ru mnh cng ngn tht heo
rng?

y s l mt s in r! Qu vy, ta
thc tm thy rng s vic s tt p hn
nhiu nu mt ngi nh th l chng
ca mt, hai hay ba ngi ph n!
Gi s h c lp nn nhng tu vin v
cho trn ca: Con ng dn n s
trinh khit, th ta cng vn bo rng:
No c ch g! y li thm mt s in
r mi na!
H c to cho chnh mnh mt nh trng
gii v mt ni tr n? H c lm i!
Nhng ta vn chng tin g vo chuyn !
Trong s c n, iu m mi ngi
mang n s ln mnh thm ln, k c
con th ni tm. V vy phi khuyn ngn
nhiu ngi ng nn ho lnh vi c
n.
Mi n by gi, trn ci i ny, cn g

u hn l mt v thnh sng trong sa


mc? Chung quanh nhng con ngi nh
th, chng phi ch c qu ma c tho
tung xing xch, m cn c c con ln
lng.

14

Rt r, h thn, vng v, ging nh mt


con h nhy ht chi vi: hi nhng
ngi thng ng, ta thng thy cc
ngi ln ra mt mnh nh th. Cc
ngi gieo hng mt vn xc xc.
Nhng no c s g, cc ngi l nhng
k gieo qun xc xc! Cc ngi
khng hc chi a v ch giu nh ta

phi chi a v ch giu! Chng ta h


chng lun ngi ni chic bn v i ca
s ch giu v tr chi y sao?
V v cc ngi lm hng nhng
chuyn trng i, y c phi l mt l
l cc ngi lm hng chnh mnh
chng? V nu cc ngi lm hng chnh
mnh, th y c phi l mt l do lm
hng con ngi? Nhng, nu con ngi
b lm hng: thi, hy can m ln!

15

Mt s vic cng cao tuyt trong chng


loi ca mnh thi cng t c c thnh
tu. Cc ngi, nhng ngi thng

ng ang t hi y, chng phi cc


ngi u b h hng tht bi ht c y
hay sao?
Tuy nhin, hy can m ln, no s g
chuyn ! Cn khng bit c man nhng
iu c th tu thnh c! Hy hc
ci nho chnh mnh, ci m cho tht
h h!
Cng vy, c g ng kinh ngc u khi
cc ngi b tht bi, khi cc ngi ch
thnh cng mt na, v cc ngi l
nhng k b p v na vi! Chng phi
tng lai loi ngi ang va chm chen
ln nhau trong bn thn cc ngi sao?
iu xa vi su thm nht m con ngi
c c, chiu cao cc ngi sao v sc
mnh bao la ca hn: tt c nhng iu
h chng ang si bt trn b trong

chic ni ca cc ngi sao?


No c kinh ngc g, nu c hn mt
chic ni b v! Hy hc ci nho m
vang chnh mnh cho tht h h! Hi
nhng ngi thng ng, hy cn khng
bit bao nhiu l iu c th tu thnh
c!
V, thc ra, bit bao iu thnh tu!
Mt t ny c bit bao s vic tt lnh
v ton ho, thnh tu m mn!
Hi nhng ngi thng ng, hy t
chung quanh cc ngi nhng s vic tt
lnh v ton ho. S trng thnh ng
chut ca chng lm bnh phc qu tim
chng ta. S hon ho dy chng ta hy
vng.

16

Ti li ln nht t trc n nay trn


mt t l g? H chng phi l li ni
ca k bo rng: Khn thay cho
nhng k no ct ting ci vang ni
trn th!
Y khng tm thy nhng l do ci
vang trn mt t? Nu qu th, th y
tm kim rt ti. Ngay n mt a tr
cng cn tm c mt ci g
ci.
K tht ra li l trn cha bit yu
thng ng mc, bng khng, y cng
thng yu chng ta, nhng con ngi
ci vang hoan h! Nhng y th hn
lng nhc chng ta bng cch giao ph

chng ta cho nhng li than vn cng


nhng ting nghin rng.
Vy th, khi khng yu thng, ngi ta
phi lp tc ct li nguyn ra hay sao?
Ta thy iu tht l bt nh. Nhng
y li chnh l iu m con ngi khng
c lng khoan th lm. Y xut thn
t m tin dn.
V chnh bn thn y, y cng yu thng
cha ; bng khng, c l y s t phn
hn hn v chuyn thin h chng yu
thng y. Mi tnh yu cao i u chng
nhng c mun tnh yu, m cn c
mun mt ci g nhiu hn th na.
Cc ngi hy lnh xa con ng ca
nhng k khng c lng khoan th y!
y l mt l ngi ngho nn bnh
hon, mt ging ngi thuc m tin

dn: ging a i mt ranh mnh


nhn ng cuc i ny, ging c i
mt xu xa i vi mt t trn gian ny.
Cc ngi hy lnh xa con ng ca
nhng k khng c lng khoan th y!
Chng c nhng i chn nng trch,
nhng tri tim ln cn st: chng chng
h bit khiu v. i vi nhng con
ngi nh th, lm sao mt t trn gian
li c th nh nhng cho c!

17

Tt c nhng s vic tt lnh u tin


gn n mc tiu bng nhng con ng

cong quo. Nh nhng con mo, chng


un cong lng, chng g g trong hng
v hnh phc gn k, tt c nhng s vic
tt lnh u ci ti hoan lc.
Tin trnh ca mt k no gip ta
on c hn bc vo con ng
ring t ca bn thn mnh hay cha. Hy
nhn ta bc i y! Nhng k no tin
n gn mc tiu ca mnh th khng t
tn bc i m li nh nhng khiu v.
V, thc vy, ta chng h tr nn mt
pho tng v ta chng cn ng yn
na, cng nhc, t cng, bc nh
mt ct tr. Ta thch chy tht nhanh.
V du rng trn mt t trn gian c
nhng m ly cng thng kh dy c,
k c i chn nh nhng vn chy nhy
thnh thang trn snh ly, vn khiu v

phiu bng nh trn mt mt bng c


qut dn sch s.
Hi cc anh em, hy nng lng ln cao,
ln cao, cao vi hn na! V ng qun
i chn mnh! Hi nhng k khiu v ti
ba, hy nng thm chn ln, v tt hn
th, cc ngi hy bit trng chui
ngc!

18

Vng hoa hng hin tng cho k ci


vang hoan h , chnh ta t t ln
u mnh, chnh ta phong thnh cho
ting ci ca ta. Hin gi, ta chng tm
thy k no mnh m ng

chuyn .
Zarathustra k phiu bng khiu v,
Zarathustra con ngi nh nhng khinh
khoi, k vy p cnh mnh, sn sng,
nhanh nhn, nh nhng mt cch linh
thnh:
Zarathustra v bc s, Zarathustra k
ti ci hoan h, khng nn n, chng
hp hi c chp, mt k yu nhng cn
phng mnh nhy vt xe chn,[1] t tay
ta t vng hoa hng phng hin y
trn u mnh!

19

Hy nng lng ln cao, hi cc anh em,

cao ln! Cao vi hn na! V ng qun


nng c chn mnh ln cao! Hi nhng k
khiu v ti ba, hy nng thm chn ln,
v tt hn th, cc ngi hy bit trng
chui ngc!
C trong hnh phc cng c nhng con
th nng n v nhng k tht chn t thu
s sinh. Chng c gng mt cch c
bit d k ging nh mt con voi c gng
trng chui ngc.
Chng th cung in v hnh phc cn
hn l in cung v au kh, chng th
khiu v mt cch nng n cn hn l
bc i nh ngi khp khnh. Vy, cc
ngi hy hc tr hu khn ngoan t ta:
ngay c iu t hi nht cng c hai mt.
- Ngay c iu t hi nht cng c nhng
i chn vng chi ct ln khiu v.

Vy th, hi nhng ngi thng ng,


cc ngi hy t thn hc ng thng
trn i chn mnh!
Vy th, cc ngi hy qun i ni u ut
cng tt c nhng s bun ru ca m
tin dn! , ta thy nhng tn h ca m
tin dn hm nay mi bun b lm sao!
Nhng thi i hm nay ang thuc v
m tin dn!

20

Hy nh ngn gi khi phng i t nhng


hang su trn ni; gi mun khiu v trn
ting ku rt ca chnh mnh. Cc i
dng rn r no ng khi gi thi qua.

K no chp cnh cho nhng con la v


vt sa nhng con s t ci, k ng
c xng tng, k c tinh thn tt lnh
v bt khut thi qua nh mt cn dng
t trn tt c nhng g ang hin hu hm
nay v trn ton th m tin dn.
- K no lm k th ca tt c nhng u
c ngu xun, nhng u c in tng, k
th ca tt c nhng chic l kh v c
di: xin hy ngi ca tinh thn k y, tinh
thn dng bo, man di, tt lnh v t
do, tinh thn khiu v trn nhng m ly
v nhng bun phin nh trn nhng
ng c mt!
K no th ght nhng con ch bnh
hon ca m tin dn v ton th ci
bn h hng ti m : xin hy ngi ca
tinh thn k y, tinh thn ca tt c nhng

tinh thn t do, cn dng bo ti ci


thi bi vo mt ca tt c mi k m
nghin mu en, thi bi vo tt c
nhng ni mng m.
Hi nhng ngi thng ng, iu t
hi nht ni cc ngi l: cc ngi
khng chu hc khiu v nh ta phi
khiu v! - Khiu v trn cao khi u
mnh! No c s g chuyn cc ngi tht
bi!
Hy cn bit bao nhiu iu c th tu
thnh. Vy th hy hc ci vang cao vt
khi u cc ngi! Hi nhng k khiu
v ti ba, hy nng lng ln cao, cao
hn, cao vi hn na! V ch qun ci
tht m vang!
Vng hoa ca con ngi ci ti hoan
h, vng hoa hng thm , hi cc anh

em, ta nm tng cho cc anh em ! Ta


phong thnh cho ting ci. Hi
nhng ngi thng ng, vy thi cc
ngi hy hc ci cho tht m vang!
[1] mt k yu nhng cn phng mnh
nhy vt xe chn, Nietzsche chi ch
vi ch Sprnge: nhng cn phng mnh
nhy vt, v seitensprnge: ngha en l
nhy qua mt bn; ngha dng theo
thnh ng l o tu, b chy. Bn
Vit ng cha c ch tha ng.

SU CA

Khi Zarathustra tht ra nhng li trn, th


hn ang ng li vo thch ng,
nhng sau nhng li cui cng,
Zarathustra ri b nhng ngi khch v
chy trn mt lc ra bn ngoi vi bu
tri lng lng thnh thang. Zarathustra
ni ln:
Hi nhng mi hng trinh tuyn chung
quanh ta, hi nim hnh phc thanh thn

an bnh chung quanh ta! Nhng m, cc


con th ca ta u ri? Ca ta, ca ta,
con v con rn ca ta!
Hi hai con th ca ta, hy ni cho ta r:
tt c nhng con ngi thng ng , c l h khng thm tho lm? i nhng
mi hng trinh tuyn chung quanh ta!
Ch lc ny ta mi bit r v mi cm
thy ta yu thng cc ngi dng no,
hi nhng con th ca ta!
V Zarathustra cn ni mt ln na: Ta
yu cc ngi, hi nhng con th ca
ta! Trong khi con v con rn da
k m cht Zarathustra khi hn tht ln
nhng li ny, v chng ngc i mt
ln nhn hn. C ba cng ng lng im
nh th ht th kh tri trinh khit. Bi v
ngoi ny, khng kh tt lnh hn l ni

nhng con ngi thng ng.

Nhng khi Zarathustra va mi ri khi


hang th lo gi Php s ng ln v
ng li, lo va ni va a cp mt
tinh qui nhn quanh: Hn ta ra khi
hang ri!
V hi nhng Con ngi thng ng xin cho php ta c lt cc ngi bng ci
tn y ngi ca nnh ht ny, nh chnh
Zarathustra gi. Tinh thn tinh qui
la o ca ta, tinh thn php s, xm
chim ly hn ta: con qu u bun ca ta,
- con qu m tn thm tm, l k th ch

ca lo gi Zarathustra : xin hy tha


th cho n! Gi y, con qu y mun
thi th tr qu thut ca n trc mt cc
ngi. y l gi ca n; v ta hoi cng
chin u chng li t thn i bi xu
xa y.
Vi tt c cc ngi, bt lun nhng danh
d m cc ngi t ban cho mnh bng li
ni, du rng cc ngi t ban cho mnh
tn l nhng tinh thn t do hay nhng
k chn thc hay nhng k kh hnh
ca tinh thn, nhng k c tho tung
xing xch hay nhng k nui kht
vng v i,
vi tt c cc ngi, nhng k ang au
n v s kinh tm mnh mng nh ta,
k m i vi hn Thng c xa
cht ri, nhng vn cn cha c mt

ng Thng mi nm trong ni hng


qun quanh nhng lp t, vi tt c cc
ngi th t thn xu xa ca ta, con qu
php s ca ta, s sn lng cho tt c cc
ngi.
Ta bit r cc ngi, hi nhng con ngi
thng ng, ta bit r hn ta, - ta bit r
lo qu ln m ta min cng yu
thng, lo Zarathustra : rt thng
khi ta thy hn c v ging vi mt chic
mt n xinh p ca bc thnh nhn,
- ging vi mt s gi trang mi m qui
l lm ti vui t thn xu xa ca ta, con
qu u su ca ta: - thng khi dng nh
ta yu thng Zarathustra v c li ch
cho t thn xu xa ca ta.
Nhng m n ang xm chim hn ta, t
thn xu xa , tinh thn ca s u su,

con qu ca bui hong hn, n ang


qut ng ta: v thc ra, hi nhng ngi
thng ng, n nui mt kht vng,
- cc ngi hy m rng mt ra! - kht
vng mun trn trung, trong b dng
n ng hay n b, ta hy cn cha bit
r: nhng n ang n , n qut ng ta.
Kh thn cho ta! Xin cc ngi hy m
rng gic quan!
nh ngy ang h thp xung i vi
mi s vt trn gian; bui chiu t ang
n, ngay c i vi nhng s vt tt
p nht. Hy lng tai nghe v nhn k,
hi nhng con ngi thng ng, ci
tinh thn phin no u su trong bui
hong hn ny, du khoc ly b ngoi
nam nhn hay n gii, qu l mt con
qu gh gm ngn no!

Vin Php s gi ni nh th, v ranh


mnh a mt nhn khp lt chung
quanh, ri lo vn tay nng chic n
tht cm ca mnh ln tu khc.

Quang ng trn khng,


Khi ht sng trong
ri xung v v lng t lnh,
Khng cht d m, bng m sng nh
- Ht cam l nh cnh ng t bi
Mang hi sen nh lt bc chn i Ngi nh chng, nh nhng khi la
nng
t tm can, ngy xa ngi kht vng

Ht sng lng trong bng mt cnh


dng,
Nc mt thn hn gn vt au thng,
Nhng tic thay trn ng kh c
chy,
nh t dng bo tn ui chy
ui ngi qua bng ti my hng cy,
nh mt tri y him c, gt gay.
Ci ch nho: Phi my l chn l?
Khng! Trt ri hn ch l thi s!
Mt loi nai y qu quyt ng khinh.
Hn phi di la, c , chn tnh,
Nh lc i sn hn rnh mi th,
Th ha trang vi sc mu y ,
Hn lm theo t ha trang chi,
T bin thnh ra ging th, con mi.

Vy chng, k t xng ti chn l?


Khng u! Hn ch in v thi s,
Dng i li bng by kh nhiu
duyn,
Ht ca vang trong mt n chng in,
Bc lang thang trn min ngn ng
ba,
Trn cu vng vi mun mu sc ta,
Gia thin ng bp, gia a cu la,
Bc lang thang bay y ong a,
Ch mt chng in! Li va thi s!
Vy chng, k t xng ti chn l?
Khng m, chng cng,
Khng m , chng lnh lng,
B ha thnh hnh nh ng vo khung,
Hay li c tn sng lm tng ,
Trc n th ng Thin vng cao

c,
Gia cung mn lm b h ng bn
thm:
Khng! Hn tn th chn l dng n,
Trnh in nguy nga quen min tho
mng,
Tnh bt thng thch linh miu kt
bn,
Phng mnh qua mi ca hn tung bay,
Bt c u! Khng nht nh y,
Ht kh tri trong ni cy rng rm,
Ht am m, ht thit tha say m!
Mong c a trong cy rm rng
gi,
Gia m hm beo sc s mu hoa,
Thn hng mnh v p nh l ti li,
Vi i mi y tnh yu khiu gi,
Ngo i tuyt diu, qu i, thin

thn,
Chy nhy, d man, lun trn, ni gian.
Hoc na, lm i bng i mt qum,
Nhn t lu, m chiu nhn h thm:
Trong h thm chng chm m hn say,
H thp dn chng nh lt vng xoay,
Bng nh in, nh tn bay thng cnh,
Xung n cu l lng khng kp trnh,
Nh h i chng v mnh cu non,
Vi ging cu chng th hn linh hn,
Ght lun ai tng cu cn dnh mt,
Tc ly nh len, l cp mt,
V du dng xm ngt ging cu non.
H bo rng gi, c iu u non,
L c vng ca tm hn thi s,
C khun mt, ngi ly lm thch ch,

Hi chng in, chng thi s in i!


Ngi l k qu hiu r con ngi,
Nh Thng , nh loi cu khng
khc:
Thng trong ngi, nh x nt,
Cu trong ngi, cng ci lt phn
thy.
Hnh phc ngi l ti ni y!
Hnh phc ca c ng hay c bo,
Hnh phc ca thi nhn, ca chng
in bo!
Trn khng trong lnh,
Khi mnh trng thanh
a nh ho quang sc xanh mu l,
Vi cht ghen, gia nh hng chiu h,
- Th ght ban ngy,

Trt bc chn bay,


Trc nhng vn hoa nghing cy
hng thm,
Cho n khi chng m thm chm ln
M hn trong m:
Nh ngy xa ta cng rt t trn,
T gic m in khi thm chn l.
T nh ban ngy cng tri k,
Nay s ngy, nh sng ch thm au,
Ta chm dn trong chiu ti, m su:
Chy tm can ta m u c vng,
- Ngi nh chng, nh nhng khi la
nng,
Si mu hng ngi c vng bao ln
c lm sao ta kim c ch chn
Chn l c ra khi ngn chn l!
Ch lm in!

Ch lm thi s!

V KHOA HC

Vin Php s ht ln nh th; v tt c


nhng ngi t hp trong hang ta
nh nhng con chim b mc vo chic
li ca s khoi lc gio quyt u ut

ca lo. Duy ch c K tn tm ca tinh


thn l khng mnh b vng li: y
vi git ly chic th cm trn tay vin
Php s v la ln: Khng kh! Hy
khng kh trong lnh a vo! Hy vi
Zarathustra vo hang ! Mi lm c
thm v u c khng kh trong hang
ny, hi ph thy gi!
Hi con ngi gi di su him kia, s
quyn r ca mi dn n nhng kht
vng, nhng khu rng xa l. V khn thay
cho chng ta nu nhng ngi nh mi m
li ni v chn l v ban cho chn l
tm quan trng!
Khn thay cho tt c mi tinh thn t do
t ti no khng cn trng phng
nhng tn php s nh th! Th l ri
i t do ca h! Mi rao ging s quay

v vi nhng ngc t v mi dn dt vo
tr li trong chn ngc t,
- hi con qu gi u ut kia, li than vn
ca mi c cha ng mt chic ci
gi ting chim, mi ging nhng k khi
tht li ca tng s trinh khit, li b mt
mi gi ngi ta hng n nhng khoi
lc!
K tn tm ni nh th; nhng vin Php
s gi a cp mt nhn chung quanh lo,
vui hng s chin thng ca mnh, v
hon tr li s ti gin m K tn tm
gy cho lo. Ri lo ni bng ging
khim tn: Mi im ming i. Nhng bi
ht hay u mun c nhng vng m hay;
sau nhng bi ht hay, phi im lng tht
lu.
y l iu m tt c nhng con ngi

thng ng kia ang lm. Nhng cn


mi, c l mi chng hiu g nhiu v
bi th v i ca ta. Ni con ngi mi,
chng c cht g mang cht tinh thn
php s.
K tn tm p li: Mi ngi khen ta
khi tch bit ta ra khi mi nh th! c
lm! Nhng cn cc ngi kia, ta nhn
thy g y? Cc ngi ang cn ngi
vi nhng ci nhn trn y kht vng.
Hi nhng tm hn t do, vy thi t do
ca cc ngi b i bin bit v u?
Ta thy cc ngi gn ging vi nhng
k nhn nhng c gi kha thn nhy
ma sut mt lc lu: c tm hn cc
ngi cng bt u nhy ma!
Hi nhng con ngi thng ng kia
i, ni cc ngi hn c qu nhiu hn

iu m vin Php s gi l ci tinh thn


ph ch la o xu xa ca lo: - chng
ta phi khc bit vi nhau.
Tht vy, trc khi Zarathustra quay tr
v thch ng, chng ta ni nng v
suy tng chung nhau kh ta bit
rng bn cht chng ta l khc bit vi
nhau.
Cc ngi v ta, chng ta i tm nhng
iu khc bit nhau chn ny. Bi v
phn ta, ta i tm nhiu s an ton hn,
chnh v th ta n hang ca
Zarathustra. Qu vy, chnh Zarathustra
l ngn thp, l ch kin c nht, trong lc m hin nay mi s u dao
ng, c mt t cng rung ng o
in. Nhng cn cc ngi, khi ta nhn
nh mt ca cc ngi, th hu nh ta

thy rng cc ngi ang i tm nhiu s


bt n hn, nhiu cn rng mnh hn,
nhiu mi nguy him hn, nhiu cuc
ng t hn. Ta thy hu nh cc ngi
thm mun, hi nhng ngi thng
ng, hy x li cho s phng on ca
ta, - cc ngi thm mun i sng nguy
nan him ngho nht, i sng gy cho
bn thn ta nhiu s hi nht, i sng
ca nhng con d th, thm kht nhng
cnh rng, nhng hang ng, nhng ngn
ni dng v nhng m cung.
V khng phi nhng k dn a cc
ngi ra khi nguy nan l nhng k lm
cc ngi hi lng nht, m chnh l
nhng k nh lc li cc ngi, dn cc
ngi xa lc khi mi con ng, nhng
con qu quyn r. Nhng nu nhng kht

vng k trn l chn tht ni cc ngi,


th khng v th m ta thy chng km l
nhng iu bt kh.
Bi v s s hi chnh l tnh cm bm
sinh v nguyn s ca loi ngi; s s
hi l nguyn nhn gii thch vn s, l
nguyn nhn ca li li nguyn t v ca
c hnh nguyn t. C c hnh ca ta
na, cng pht sinh t s s hi, c
hnh y c tn l: Tri thc Khoa hc.
Bi v s s hi nhng con d th - y
chnh l s s hi m loi ngi bit
n t vn c, k c s s hi i vi
con vt m con ngi che giu v kinh
s trong chnh bn thn mnh Zarathustra gi l con th ni tm.
S s hi lu di xa xa , sau cng,
c tinh luyn v c tm linh ha, -

hin nay ta thy hnh nh n mang tn l


Tri thc Khoa hc.
K tn tm ni nh th; nhng vo
ng lc , Zarathustra quay tr vo
thch ng, nghe v on c nhng
li l cui cng, Zarathustra nm mt
nm bng hng cho K tn tm v ci
vang trn nhng chn l ca y.
Zarathustra hi ln: Sao! Ta va nghe
g vy ka? Thc ra, ta thy rng nh
ngi l mt k in hoc gi chnh ta
mi l k in: v ta vi v hon tr li
chn l ca nh ngi v ch c.
Bi v s s hi l ngoi l ca chng
ta. Nhng cn lng can m, th a
phiu lu v nim vui i vi iu bt
xc, i vi nhng g hy cn cha c
th lm liu, - lng can m, theo ta,

y l biu trng cho ton b lch s


nguyn thy ca con ngi.
Lng can m ny, sau cng c tinh
luyn, c tm linh ha, lng can m
va ni ca con ngi, vi i cnh ca
con v s gio quyt ca con rn: theo
nh ta thy lng can m y hin nay
mang tn l...
Zarathustra! tt c nhng ngi t tp
trong hang ng ku ln ln nh cng
mt ging, ri ph ln ci m; nhng c
mt ci g bc ln t h ta h mt
m my en. C vin Php s gi cng
ph ln ci v lo bo bng mt ging
gio quyt: ! Tinh thn xu xa ca ta
b i ri!
V ta chng lu tm cnh gii cc
ngi ng vc tinh thn sao, khi ta

bo rng n l mt k lng gt, mt tinh


thn di tr la o?
Nht l khi tinh thn y hin l trn
trung. Nhng cn ta, ta c th lm g
vi nhng s c him ca n! C phi ta
l k to nn n v to nn th gii
u?
No! Gi y, mt ln na, ta hy tr
thnh nhng con ngi thin ho ti
vui! V du rng Zarathustra c tia nhn
m m - cc ngi hy nhn ng y
xem! ng y ang th ght ta - th trc
khi m xung, Zarathustra s li hc
thng yu v ca ngi ta, Zarathustra
khng th sng lu m khng lm nhng
iu in cung nh th.
Zarathustra thng yu nhng k th:
chnh Zarathustra l ngi bit rnh ngh

thut y, trong tt c nhng ngi ta


gp. Nhng Zarathustra li tr th nhng
ngi bn!
Vin Php s gi ni nh th, v
nhng ngi thng ng nhit lit hoan
h lo, n ni Zarathustra ct bc
chy vng trong hang , va chy hn
va a tay ra lc tay nhng ngi bn
ca mnh vi v d tn v lng thng
yu, - nh th hn c mt iu g cn xin
li v sa sai i vi mi ngi. Nhng
khi Zarathustra n trc ca hang, th
hn li thm kht cung in bu khng
kh trinh khit ang ng tr bn ngoi,
thm kht con v con rn, - v hn
mun trn thot b i.

GIA NHNG NNG GI TH SA


MC

ng b i! Lc by gi, k l hnh

lang thang phiu bt ni th, k l hnh


tn gi l Chic bng ca Zarathustra. ng b i, hy li bn chng ti,
nu ngi b i th ni kh no nng n
xa c t s tr li xm chim tm hn
chng ti.
Lo Php s n vung vi cho chng
ti ci phn t hi nht ca lo, v coi
ka v cu Gio hong v ngn tn m,
l tro ln mt v li p thuyn
lang thang tr li trn mt bin U su.
Tuy nhin, nhng ng Vua kia li c mi
ti tnh; bi v hm nay, gia chng ta,
chnh h l nhng ngi hc ti tnh
ti kho nht. Nu bn h khng c
chng nhn th ta dm nh cuc rng ci
tr l lo kia s khi u tr li, ni bn
h na -

- ci tr l lo ca nhng m my, ca
nhng ngn gi Thu go tht;
- ci tr l lo ca nhng hi than van
go tht v nhng ting ku thng kh
ca chng ta: hi Zarathustra! Hy li
bn chng ta. Ni y c v lng
nhng khn cng n kn mun tht ra li,
v lng bui chiu t, v lng my
ging, v lng khng kh nng!
Ngi nui dng chng ti bng
nhng dng cht nhn gian v nhng
chm ngn trm mnh ho hng: vy xin
ngi ng nhng tinh thn o l yu
mm li v xng ti chng ti vo gi
trng ming!
Ring ngi, phi, ch ring ngi mi bit
cch phi dng quanh mnh bu khng
kh cng mnh v thun khit! Ta c

bao gi gp thy trn trn gian ny mt


bu khng kh thun khit nh bu khng
kh trong thch ng ca ngi chng?
Th m chnh ta tng du hnh nhiu
x s, l mi ta hc bit ht th v
lng gi nhiu ln khng kh: nhng ch
ring bn ngi, khu gic ta mi cm
nhn c nim vui chan cha nht!
Nu chng l, - nu chng l, - , xin tha
th cho ta mt k nim c cng! Xin tha
th cho ta mt khc ca c k sau bui n
m xa kia ta sng tc ra gia nhng
nng gi th sa mc.
Bi v, bn cnh nhng nng gi th sa
mc y, cng pht ph mt bu khng kh
thun khit ti mt ca phng ng;
chnh ti chn xa xi vi vi ta mi
sng cch xa bin bit ci ci chu u

gi ci, m u, m t v u su!
Lc by gi, ta yu nhng nng gi
phng ng y, cng vi nhng vng
quc khc ca nhng vm tri bing bic
khng h c my m hay t tng ln
bay.
Cc ngi khng th no ng ti bit
bao l kiu dim kh i khi cc nng
ngng nhy ma, ngi im lm thm
thm m chng h ngh tng suy t,
ging nh nhng b n nh nhoi, nhng
n ng b mt c phong kn i ch,
nhng ht h o sau ba tic,
- dim o d thng, tht nh th !
Nhng chng c my che: ging nh
nhng n ng ang mi ngi gii on:
chnh tn vinh nhng nng kiu n
xinh xinh , m ta t ra khc tng

ca ht cui ba n ny.
Ngi l khch tn gi l Chic bng
ca Zarathustra ni nh th; v trong
khi mi ngi trong hang cha c ai
kp tr li th g v ly cy tht cm
ca vin Php s gi, v a mt nhn
quanh, v mt bnh an thng tu, hai chn
khoanh li. Nhng hai l mi ca g
php phng ht th khng kh, va chm
ri thong dong va c v nh tra vn hi
han, nh mt k va lc chn n nhng
x min mi l, ang nm hng ln
khng kh mi tinh. Ri g khi s la
rng ln khc ht.

Sa mc ln dn: khn thay cho k no


m gi sa mc!
A!
Trng th! Huy hong!
Mt cuc khi u ch ng!
Vi s trng th ca b ci Phi chu!
Xng hp cho mt con mnh s,
Hoc vi mt k rng vang o l
- Nhng c ngha g s
Hi cc bn gi dim kiu,
di chn cc nng, ln u tin,
Mt g u chu c php ngi an
ngh
Di bng k xanh. Selah.
D thng thay, tht vy!

Ta cng ngi y,
Cn k vi sa mc nhng m
xa cch ngn trng vi sa mc,
V chng h b tn ph:
Ngt ngy bi
Khu c o ti mt t hon
- Bi v n va m rng hai khe mi
v ngp
Ci ming dim kiu kh i,
Ci ming thm tho nng n nht trong
nhng ci
ming t hon kiu dim:
V ta rt vo trong ,
Rt vo tn y, xuyn qua - xuyn qua
Gia cc bn y,
Hi cc bn gi dim kiu! Selah.
Vinh hin, vinh hin thay, con knh ng

n
Nu n chm sc hnh phc
Ca ngi khch tr! - , cc em hiu
ch
Li bng by ca ta?
Vinh hin thay chic bng bao la n
Nu chic bng y qu l
Mt chic bng kh i ca vng c o
xanh ti,
Nh ni c o ny: - Nhng ta nghi
hoc
Bi v ta n t ci u chu
Ci min a nghi hn tt c nhng m
v tm pho
lung tui.
Ci xin Thng ci thin chn ny!
Amen!

Vy , ta ngi y,
Trn vng c o t hon kiu dim ny,
Ging nh mt ht ch l,
Nu nu, du mt, ng lng,
Thm mong mt ln mi cong trn thiu
n,
Hn c thm mun hm rng nanh,
Nhng hm rng thiu n,
Lnh but, trng tinh nh bng tuyt v
bn nhn v cng
Bi l bn cnh cc nng
L chn m qu tim cc ht ch l
nng nn khao
kht. Selah.
Ging nh nhng hoa tri kia ca gi

ng,
Qu i ging nhau,
Ta nm ,
Vi vt chung quanh l nhng cn trng
c cnh
a gin chung quanh ta,
V gia nhng tng cng nhit hng
kht khao
Cng t hon hn na,
Cung di hung tn hn na,
Ta c vy bc bi cc em,
Hi nhng con mo ci t hon, nhng
nng gi th
dim l,
Im lm e p v y ry hong s khng
u,
Doudou v Souleika

- b thi min hp dn, nu ta phong kn


trong mt ting
tn k
V ngn l tnh cm
(ci xin Thng th tha ti li
chng li
ngn ng ny)
- Ta ngi ht th khng kh tuyt vi,
Khng kh ca thin ng dim o,
tht vy,
khng kh trong sng, nh nhng, ng
,
tuyt ho nh cha tng bao gi
rt xung t mt trng kia.
C phi do ngu nhin,
Hoc v t ph,
M s vic y xy ra?

Nh nhng thi s xa xa tng k li!


Nhng ta, k hoi nghi, ta nghi ngi,
Chnh bi v ta n
T ci u chu
Vn a nghi hn mi m v lung
tui.
Cu xin Thng ci thin chn ny!
Amen!
Ung trn bu khng kh dim tuyt,
L mi cng phng nh nhng chn
ru khng chn,
Khng tng lai, khng hoi nim,
Ta ngi nh th ti chn kia,
Hi nhng c bn gi dim kiu,
V ta a mt nhn chic l k,
Nh mt nng v n,
ang un cong lng, trn nhp ong

a thn th,
- thin h s bt chc ma may khi
nhn nng lu qu!
Nh mt nng v n,
ang ng qu lu, tht l lu qu,
ng hoi hoi mi mi trn mt ng
chn.
- V ta tng t y nng qun mt
Chic ng chn th hai!
Bi v ta hoi cng tm kim
Ci kho tng song sinh
- Ci ng chn th hai y, Trong ci min gn gi thing ling
Ca nhng mnh qun gp np, nhng
mnh qun bi bi
bay lon
Kh i dim kiu.

Vng, nu cc nng chu tin c vo ta,


Hi nhng c bn dim kiu;
Th ta s xin c ni rng nng
nh mt n ri!
Hu! Hu! Hu!
Chic ng chn th hai kia
N b i ri!
i mi mi!
Hi i! Tai hi ngn no cho ng chn
duyn dng kia!
N s dng li ni u? Khi b b ri
bun r
Ci ng chn c c y m?
C l rng n ang hi s
Mt con qui vt hung tn, mt con
mnh s vng rc
ng nh dt vng? Hoc gi n b
Gm nhm mt ri? - Hi i! Hi i!

, ng khc ch!
Hi nhng qu tim mm mi du dng,
ng khc ch,
Hi nhng tri tim ca ht ch l, ca
nh hoa cng sa,
tri
tim ca nhng nng mi en.
ng khc na,
Hi nng Doudou xanh xao!
Hy hng mnh ln, hi Souleika! Can
m! Can m ln!
- Hoc l phi cn n
C l l ni y
Mt ci g kch lc, mt liu thuc b?
Mt chm ngn thm ngt?
Mt li khuyn d trang trng?

A! Hy ln cao, hi phm cch!


Hi phm cch c hnh, phm cch
u chu!
Hy thi o, thi o qua ln na!
Hi k tht gm c l!
A!
Hy tru rng thm ln na,
Tru rng la go c hnh!
Nh con mnh s c hnh, trc
nhng nng gi th sa
mc!
- Bi v nhng ting tht go ca c
hnh,
Hi nhng nng thiu n m kiu,
Chnh l kht vng nu nung ca con
ngi u chu,
nhng cn

i co rut ca con ngi u chu!


By gi ta ti y ri,
Ta, k u chu,
Ta chng th lm g khc hn, ci xin
Thng tr gip![1]
Amen!

Sa mc ln dn, khn thay cho k no


mang gi sa mc!

[1] Ta chng th lm g khc hn, ci


xin Thng tr gip!: Ich kan nicht
anders, Gott helfe mir, cu ni thi
danh ca Luther trc Quc hi Worms.

THC TNH

Sau bi ht ca K lang thang phiu bt


v Chic bng, hang bng nhin vang
ng nhng ting ci ni ting n o; v
tt c nhng ngi khch t hp trong

hang u ct ting ni cng mt lc v c


n con la cng khng th gi im ming
li. Zarathustra li ri vo mt cn th
hn thong qua v mt cht lng ci
nho nhng ngi khch ca hn; du
rng Zarathustra vui sng v ni vui
mng ca h. Hn thy y l du hiu
ca s bnh phc. V th, hn ln ra khi
hang, bn ngoi bu tri lng lng, v
hn ni vi hai con th ca mnh:
By gi, ni thng kh ca h tu tn
v u? Zarathustra ln ting v trong
ci lng hn cng tan mt cht bun
phin nh nhoi. - Ta thy dng nh
trong hang ca ta h hc qun i
nhng ting ku thng kh ca mnh!
- du rng iu bt hnh l h vn cn
cha hc qun c s ku la. V

Zarathustra a hai tay bt hai tai li, v


trong lc y nhng ting I-A ca con la
pha trn c bit vi nhng s vui mng
hn h ca nhng con ngi thng ng
n.
Zarathustra li tip li:
H ang hn hoan vui v, v ai bit
c c l h ang vui v nh ch
nhn! Nu h hc ci t ni ta, th
h li chng hc c ting ci ca ta.
Nhng no c h g! H l nhng lo
gi: h bnh phc theo li ring ca h;
l tai ta tng chu ng nhng iu t
hi nht nhng khng v th m tr thnh
u su o no.
Ngy hm nay l mt chin thng: k th
sinh t ngn i ca ta, Tinh thn Tr n
Nng n, gi y tho lui v b chy!

Ci ngy hm nay khi s mt cch t


hi nhc nhn, gi y ngy y sp kt
thc ti p v ngn!
V ngy mun chm dt. Chiu n
ri: tay k m ti tnh ang phng nga
vt qua bin c. Ngi k m lng y
hnh phc ang tr li trn chic yn
thm, hn ong a trn lng con tun
m ti tnh tuyt diu lm sao!
Bu tri a mt nhn trm tnh, th gii
ang dn tri trong chiu su thm thm.
! Tt c cc ngi, nhng con ngi
c bit n cnh ta! Sng cnh ta l
mt iu ng b cng kh nhc.
Zarathustra ni nh th. V lc by
gi, nhng ting ku tht, nhng chui
ci li vang vng t hang . Nhng

Zarathustra tip li:


Bn h ang nhe ming cn, con mi
ca ta ang b cn, c ni h, k th cng
tho chy: Tinh thn Tr n Nng n. H
hc ci chnh bn thn mnh ri: ta
c nghe r chng?
Lng thc nui ngi ca ta, nhng
chm ngn ngt ngo chn xc, c
hiu qu. V thc ra, ta khng nui h
bng nhng rau ci lm trng bng, m
bng mt lng thc dnh cho nhng
chin s, mt lng thc cho nhng k
chinh phc: ta nh thc dy nhng
kht vng tinh khi.
C nhng hy vng mi m ang my
ng trong tay chn ca h, qu tim h
dn n ra vn dui chn tay. H tm
thy nhng t ng mi. Chng my chc

tinh thn h s ht th c s to bo
hng nng.
C nhin, th thc phm ny khng dnh
cho nhng a tr nt, cng chng dnh
cho nhng ngi n b mnh mai suy
nhc, du h tr hay gi. Phi c nhng
phng tin khc thuyt phc d dy
bn ; ta khng phi l v lng y v
ch nhn bn h.
S kinh tm chn ngn y ang ri xa
nhng con ngi thng ng kia. ,
c lm! y l chin thng ca ta.
Trong vng quc ca ta, h cm thy an
ton, mi ni h thn ngu n u b
chy, h ang th l tm tnh.
H ang th l tm lng mnh, nhng gi
pht tuyt vi li tr v vi h! H
chng c vic g lm v h ang nhn tn

nhai i nhai li, - h tr thnh c lng


bit n thm t.
y chnh l iu ta xem nh l du hiu
tt p nht: h tr thnh c lng bit n.
Chng bao lu na, h s by ra nhng
cuc l v s dng nn nhng bia cho
nhng ni vui ngy c ca mnh.
H l nhng k ang bnh phc!
Zarathustra ni nh th, tm hn hn
trn y vui ti hoan lc, i mt hn
nhn ng ra bn ngoi; trong khi , con
v con rn np st vo thn th
Zarathustra v i gn st vi hnh phc
cng s im lng ca hn.

Nhng t nhin l tai Zarathustra kinh


hong, v thch ng t trc n gi
vang di ting n o ci ni, bng ri
vo mt s im lng cht chc; l mi ca
Zarathustra nh hi thy mt mi hng
khi thm tho, nh mi nhng tri thng
ang chy.
Chuyn g th? H ang lm g trong
kia? Zarathustra va t hi va tin li
gn ca hang ln lt quan st nhng
thc khch ca mnh. Nhng, k d thay!
Zarathustra tn mt nhn thy nhng g
trong lc ?
Tt c bn h u li tr thnh nhng
con ngi knh tn! H ang cu
nguyn. H l nhng thng in!

Zarathustra lm bm vi ci lng kinh


ngc sng s. V tht vy, tt c nhng
con ngi thng ng - hai ng vua,
v Gio hong hi hu, vin Php s
trng tro, Ngi n xin t nguyn, K
lang thang phiu bt v Chic bng, lo
Bc s Tin tri, K tn tm ca tinh thn
v K xu x nht loi ngi: tt c bn
h u qu gi trn nn hang, ging nh
nhng a tr v nhng b gi tn m, h
qu gi sng bi Con la. V K xu x
nht loi ngi bt u lm ba lm
bm, si c bt mm bt mp, nh th c
mt iu g bt kh ngn mun vt thot
ra t y; nhng sau cng, khi y thc s ni
c, thi nhng li y c tng l mt
li cu nguyn k d y knh m, nhm
tn vinh con la ang c khi hng

sng bi. V y l bi cu nguyn :


Amen! Vinh danh v tr hu v lng bit
n v s ngi ca v sc mnh ca
Thng ta, vnh cu i i!
- V con la be be ln ting: I-A.
Ngi mang nhng gnh nng ca chng
ta, ngi khoc ly khun mt ca k
n bc, ngi kin tr nhn ni trong lng
v chng bao gi ni ln ting Khng;
v k no yu thng Thng ca
mnh, k trng pht ngi cng hng
hi.
- V con la be be ln ting: I-A.
Ngi khng h m ming ra li, tr phi
l lun lun ni ln ting Vng vi
th gii ngi sng to nn; nh th
ngi ht tng th gii ca ngi. Chnh s
gio quyt l nguyn nhn s cm lng

ni ngi: v th him khi ngi lm ln.


- V con la be be ln ting: I-A.
Trong v tm thng, ngi bng qua th
gii. Mu da ca thn xc bao ph c
hnh ca ngi l mu xm.[1] Nu c
tinh thn, ngi giu kn tinh thn y;
nhng tt c mi ngi u tin vo hai l
tai di ca ngi.
- V con la be be ln ting: I-A.
Bit bao l tr hu hin minh n kn trong
s kin ngi c i l tai di v lun
lun tht ln ting Vng thun nhn, v
chng bao gi ln ting bo Khng.
Chng phi ngi sng to th gii theo
hnh nh ca ngi, ngha l cng ngu n
n mc ti a cng tt?
- V con la be be ln ting: I-A.
Ngi bit r nhng con ng thng v

nhng li quanh co; nhng g loi ngi


gi l thng hay cong quo u t can h
n ngi. Vng quc ca ngi nm
bn kia ci b thin c. S ngy th v
ti ca ngi nm ch ngi chng bit
cht g v tinh th ca s ngy th v ti.
- V con la be be ln ting: I-A.
Hy nhn y, ngi chng h xua ui xa
ngi bt lun k no, c ngi hnh kht,
ln nhng ng vua. Ngi mc cho
nhng a tr n vi ngi, v nu
nhng ngi ti li mun quyn r d
hoc ngi, ngi ch cn tht ra mt ting
I-A.
- V con la be be ln ting: I-A.
Ngi yu thng nhng con la ci cng
nhng tri v ti mt, ngi khng khinh
mit bt lun th thc phm no. Mt

cy tho nhi lm ngi nht nht qu tim


khi ngi i. trong ngi, l c tr hu
khn ngoan ca mt ng Thng .
- V con la be be ln ting: I-A.
[1] Mu da ca thn xc bao ph c
hnh, dch ch Leib Farbe va c
ngha mu da thn xc va c ngha
mu da a thch.

L TRNG DNH CHO CON LA

Nhng n on ny ca li cu nguyn,
thi Zarathustra khng th t dn lng
lu hn c na. Zarathustra cng tht
to ln: I-A, vi ging to hn c ging
con la, ri nhy x vo gia m khch
ha in ca mnh. Cc ngi ang
lm g th, hi nhng a tr nt?
Zarathustra va ht ln va li nhng
ngi ang qu gi cu nguyn ng dy.
Khn nn cho cc ngi, nu c ai khc
hn l Zarathustra nhn thy cc ngi

vo ng lc ny!
Mi ngi s cho rng, cng vi c tin
mi m ca cc ngi, cc ngi tr
thnh nhng k t hi nht trong s nhng
k bng b Thng , hoc gi l nhng
k r di nht trong s cc m gi!
Cn chnh ngi, hi v cu Gio hong
gi nua, ngi lm sao tha c khi
sng bi mt con la nh vy, lm nh
con la l Thng ?
V Gio hong tr li:
Hi Zarathustra, xin ngi th li cho ta,
nhng m trong nhng s v lin can n
Thng , ta sng sut hn ngi. V
iu y qu ng l nh th.
Chng th sng bi Thng di hnh
thc ny, cn hn l khng sng bi
Thng ! Hi ngi bn thit ca ta,

xin ngi hy suy ngm v li y: ngi s


on ngay ra c rng li ni y cha
ng tr hu khn ngoan.
K no bo: Thng l tinh thn
- th cho n by gi, trn mt a cu
ny, k bc mt bc di nht v
nhy mt ci nhy xa nht v hng tm
trng hoi nghi v tn: mt li ni nh
th khng d g cu cha li c trn
trn gian!
Qu tim gi nua ca ta li nhy ma v
vui mng nhy cng ln v hy cn c
mt ci g ng c sng bi trn mt
t ny. Hi Zarathustra, xin ngi hy tha
th cho qu tim gi nua ca mt v Gio
hong tn m!
Zarathustra quay qua bo vi K lang
thang phiu bt v Chic bng:

Cn ngi, ngi t gi mnh l tinh


thn t do v ngi tng mnh l tinh
thn t do tht. Th m y, ngi li
bung th theo nhng s tn th thn
tng cng nhng l lc l lng nh th
kia sao?
Tht ra, y ngi cn lm nhng iu
t hi hn l nhng iu ngi lm
bn cnh cc c gi tc nu qui qu kia,
ngi, k tn mi m v tinh ranh!
Tht l iu ng bun, qu vy, K
lang thang phiu bt v Chic bng tr
li, ngi c l: nhng ti c th lm
g c ch? Hi Zarathustra, v
Thng c hi sinh, du ngi c
mun ni g cng th.
Chnh K xu x nht loi ngi l
nguyn nhn mi s: chnh y hi sinh

Thng . V gi s y c bo rng ngy


xa y git cht Thng ri, ngi
cng ng tin: ni cc ng thn linh,
bao gi ci cht cng vn ch l mt
nh kin m thi.
Zarathustra li tip li:
Cn ngi, hi vin Php s v lim
gi lo, ngi lm g th? Trong nhng
gi pht t do ny, ai cn dm tin vo
ngi na, nu ngi li i tin vo
nhng tr con la linh thnh kia?
Ngi lm mt iu xun ngc; lm
sao mt ngi gio quyt nh ngi li
c th lm mt iu xun ngc nh th
ch?
Vin Php s gio quyt p li:
Hi Zarathustra, ngi c l, y qu
l mt iu xun ngc - n kh t gi

i vi ti.
Cn ngi na, Zarathustra quay li
bo vi K tn tm ca tinh thn, ngi
hy suy ngh k i v s tay ln l mi!
Trong chuyn ny chng c g lm rn
n lng tm ca ngi ? Tinh thn
ngi h chng qu tinh sch cho nhng
s sng bi v cho hng khi ca
nhng con ngi qu sng m th kia
sao?
K tn tm tr li, v ly ngn tay s ln
l mi:
Trong quang cnh ny c mt ci g
em li thin ch cho lng tm ti.
C l ti khng c quyn tin tng vo
Thng : nhng iu chc chn l
chnh di hnh thc ny, ti thy
Thng xng ng cho ngi ta tin

tng nht.
Theo chng t ca nhng tn nhit tm
nht th Thng phi l vnh cu; khi
m ngi ta c thi gi d dt nhn nh,
ngi ta s s dng thi gi. Khi tin
bc chm chp v ngu xun chng no
hay chng th mt v Thng nh
th c th bc i xa c.
V k no c qu nhiu tinh thn s thch
eo bm ly ngay c s ngu xun v s
in cung. Hi Zarathustra, xin ngi hy
t suy ngm v chnh mnh!
Thc vy, chnh ngi, v c qu nhiu tr
hu khn ngoan, ngi rt c th bin
thnh mt con la.
Mt nh hin trit ton ho chng thch
i theo nhng con ng quanh co y
sao? B ngoi ch dy cho ta r iu ,

hi Zarathustra - b ngoi ca ngi!


- V sau cng, ngi! Zarathustra ni
vi K xu x nht loi ngi lc hy
cn ang ph phc di t, hai tay dang
ra v pha con la (v y cho la ung
ru) - Hy ni i, k lm bm chng ra
li, ngi lm g y?
Ta thy nh ngi bin hnh, mt
ngi long lanh sng, chic o chong
ca ng linh thing che ph v xu x
ca ngi: ngi lm g?
iu m my ngi kia va ni c tht
chng, c qu l ngi hi sinh
Thng ? V ti sao? Thng b
git cht v tr kh, h khng phi l
chuyn hu l?
Ta thy nh chnh ngi c thc
tnh: ngi lm g? Ti sao ngi

hon tm hi o? Hy ni i, k m
chng thnh li!
K xu x nht loi ngi tr li:
Hi Zarathustra, ngi l mt tn ba que
x l!
Nu Thng cn sng, hoc nu
Thng sng li ln na, hoc nu
Thng cht hn, th th hi trong
hai chng ta, ai l k bit r iu y
nht? Ta xin hi ngi iu .
Nhng c mt iu m ta bit r, - hi
Zarathustra! Ta hc bit iu ny t
chnh ngi thu xa kia: k no mun
git hi tn lit su thm nht th k
ph ln ci.
Ngi ta st hi khng phi bng cn
phn n in cung, m chnh bng ting
ci - ngy xa ngi thuyt ging

nh th. Hi Zarathustra, ngi l ngi


n mt, l k ph hoi khng gin d, l
v thnh nguy him, ngi l mt tn ba
que x l!

Nhng lc by gi, trong lng kinh ngc


v nhng cu tr li nh th ca bn ba
que x l, Zarathustra li phng mnh ra
ca hang, ri la tht bng mt ging cht
tai, Zarathustra ng li vi m thc
khch:
Hi tt c cc ngi, nhng k in
cung lu lnh, nhng tn ma ri! Cc
ngi che giu gi trang trc mt ta no

c ch g!
Qu tim ca mi k trong cc ngi rng
ng v nim vui sng hn hoan, bi v
sau cng cc ngi li tr thnh ging
nh nhng a tr, ngha l y lng tn
m,
- bi v sau cng cc ngi li hnh
ng y ht nh nhng a tr, bi v cc
ngi cu nguyn, chp hai tay li v
th tho: hi Thng thn yu!
Nhng gi y, cc ngi hy ri b cn
phng tr con ny, ci hang ring ca
cc ngi, ni m ngy hm nay mi tr
tr con u c quyn ph din. Cc
ngi hy ra ngoi lm cho mt m
lng cung nhit nng ny tr con ca
cc ngi v lm du bt nhp p tim
ca cc ngi!

C nhin, nu khng tr thnh nh nhng


a tr, thi cc ngi s khng th
bc c vo thin ng kia. (V
Zarathustra a tay ch ln tri xanh).
Nhng chng ta hon ton chng mun
bc vo nc thin ng: chng ta
tr thnh ngi, - v th chng ta c
mun vng quc ca mt t trn
gian.

V Zarathustra li bt u ng li.
Zarathustra bo:
Hi nhng ngi bn mi ca ta i,
nhng con ngi qui d, cc ngi,

nhng ngi thng ng, gi y, cc


ngi lm ta hi lng khn xit!
- k t khi cc ngi li tr nn vui
v. Thc vy, cc ngi u rng r hn
hoan: ta thy rng i vi nhng bng
hoa nh cc ngi, cn phi c nhng
cuc l mi,
- mt cn in cung dng cm thong
qua, mt s tn th Thng no ,
hay mt l trng no dnh cho con
la, mt lo gi in, mt Zarathustra
hoan h, mt cn lc mang hi gi chiu
ri tm hn cc ngi.
Cc ngi ng qun m nay, ng
qun l trng dnh cho con la ny, hi
nhng ngi thng ng! Cc ngi
by t ra nhng iu y trong hang
ca ta v ta cho y l mt du hiu tt

p, - ch c nhng k ang thi k bnh


phc mi pht minh by t ra c iu
.
V nu cc ngi c hnh mt ln na l
trng dnh cho con la nh ln ny, cc
ngi hy hnh l bng tnh yu dnh cho
cc ngi, cc ngi cng hy hnh l
bng tnh yu dnh cho ta! V hy hnh l
tng nh n ta!
Zarathustra ni nh th.

KHC HT CUNG SAY

Trong khi , tt c mi ngi u ln


lt i ra ngoi ni thong kh trong m
ti ti mt trm mc, v ch thn
Zarathustra cm tay dn K xu x nht
loi ngi ch cho hn thy th gii
ban m ca mnh, mt trng trn vnh
vnh, lng l v nhng dng thc bc
ro tro bn cnh hang . Sau cng, c
bn ngng li , ng gn bn nhau, tt

c nhng con ngi gi c nhng qu tim


c an i v dng cm kinh ngc tn
ni su kn ci lng m thy rng mnh
rt thoi mi trn mt t; trong lc ,
s thn mt ca ban m cng lc cng
tin n gn qu tim ca h. V mt ln
na, Zarathustra li ngh thm trong tr:
! Gi y nhng con ngi thng
ng lm ta vui sng dng no! nhng hn khng ni ra iu , v hn
knh trng hnh phc cng s im lng ca
h.
Nhng lc by gi, c mt chuyn ng
kinh ngc nht xy ra trong ci ngy y
ry nhng chuyn kinh ngc ny: K xu
x nht loi ngi bt u li mt ln
cui cng ku c c v thi ph ph,
sau cng, khi hn tm ra c ch,

th
ka, mt cu hi pht ra t
ca ming hn, r rng v chnh xc, mt
cu hi tt lnh, su thm v sng sa
lm rung ng qu tim ca tt c nhng
ngi nghe.
K xu x nht loi ngi ct ting hi:
Hi cc bn ca ta, ang t hp ni
y, cc bn ging vi ci g? Nh ngy
hm nay, y l ln u tin ta hi lng
v sng cuc i ta trn vn.
Ch chng nghim iu khng thi, l
iu chng i vi ta. Sng trn mt
t l chuyn ng b cng: mt ngy,
mt cuc l vi Zarathustra dy cho
ta bit yu thng mt t.
i sng c phi l th chng? ta
s hi ci cht nh th. c ri! No,
chng ta hy khi u li!

Hi cc bn ca ta, cc bn ngh th
no? H cc bn chng mun ni vi ci
cht ging nh ta: i sng c phi l
th chng? c ri, v tnh yu
Zarathustra, chng ta hy khi u li!
K xu x nht loi ngi ni nh th; v
lc y tri gn Na m. V cc bn
ngh rng chuyn g xy ra vo lc
? Ngay khi nhng ngi thng ng
nghe xong cu hi ca hn, t nhin h
thc c s ha thn cng s bnh
phc ca mnh, v h hiu r ai l k
em n cho h s khi thc ; lc by
gi, h x v pha Zarathustra vi
lng bit n, knh trng y tru mn, v
mi ngi hn bn tay Zarathustra theo
cch thi ring ca mnh: k th khc,
ngi th ci. Trong lc , lo Php

s gi nhy ma v vui mng; v nu lo


ta c hi chnh chong say ru vo lc
y, theo kin mt vi ngi k chuyn
li, th chc chn l lo ta cn say sa
hn na v cuc i ngt ngo du nh,
v lo b ri tt c mi ni chn nn
r ri. C ngi cn thut li rng lc
by gi ngay c con la cng bt u
khiu v: bi v khng phi l chuyn v
b khi K xu x nht loi ngi cho
con la ung ru. Du s thc c tht
l nh th hay khc i chng na, du
con la c thc s khiu v hay khng
vo bui ti , th bui ti y c
nhng php l v i v d k hn l
chuyn con la bit khiu v. Ni tm
li, Chng c can h g! nh
Zarathustra sn lng ni th.

Trong khi chuyn y xy n cho K xu


x nht loi ngi, thi Zarathustra vn
ng , ta nh mt k say ru: ci
nhn ca hn tt lng, li hn lu li, i
chn hn run ry nh mun ng. V ai c
th on c nhng t tng no xt
qua tm hn Zarathustra vo lc ?
Nhng ngi ta thy rng tinh thn
Zarathustra i tht li v bay v trc,
tinh thn y ang phiu du mt ci
min rt xa xi min vin, c th ni
c l trn mt chm ni cao gia
hai mt bin,

- ni lin qu kh v tng lai, ta mt


m my nng n, nh c ngi vit.
Dn d, trong khi nhng con ngi
thng ng m ly Zarathustra, hn hi
nh tnh tr li, v a tay ngn bt s
nng nhit ca m ng nhng ngi
tn sng v ang lo u v hn; nhng hn
vn im lm khng ni. t nhin,
Zarathustra quay u li, v hnh nh hn
va nghe thy mt ting g : lc by
gi, hn t ngn tay ln ming ra hiu
v bo: Hy n y!
Lp tc c mt s im lng trm tnh k d
bao quanh hn; nhng t ci min su
thm, chm chp dng vng ln m thanh
ca mt ting chung. Zarathustra lng
tai nghe ngng, nhng con ngi thng
ng cng lm th; ri Zarathustra t

mt ngn tay ln ming ra du ln th nh


v bo ln na: Hy n y! n y!
gn Na m ri! - v ging ni
ca Zarathustra b bin i. Nhng
Zarathustra chng h nhch ng khi
ch: lc by gi, s im lng cng dn
tri ra su thm mt mng b n hn na,
v tt c mi ngi u lng tai nghe
ngng, k c con la cng hai con th
vinh d i theo hu Zarathustra, con v
con rn, v c chic hang ca
Zarathustra, c vng trng vng vc ti
mt v c chnh m ti mnh mng.
Trong lc , Zarathustra t ngn tay
ln ming ra hiu ln th ba v bo:
Hy n y! n y! n y! By
gi chng ta hy bc i no! n
gi ri: chng ta hy bc vo trong

m ti!

Hi nhng ngi thng ng, gn Na


khuya ri: v th ta mun th thm vi
cc ngi mt iu, mt iu m chic
chung gi nua kia th thm cng ta,
- vi bit bao l b mt, kinh hong v
thn i; mt iu m chic chung gi
nua bui na khuya kia khi u ln
ting cng ta, chic chung kinh
nghim hn bt lun k no,
- chic chung tng m nhp tim ca
t ph cc ngi. Hi i! Hi i! N th
di no nut lm sao! N ci vui

dng no trong mng m! Ci gi pht


gi nua Na khuya, su thm, nghn trng
su thm!
lm lng! lm lng! Ngi ta ang nghe rt
nhiu s vt khng th t ln ting vo
lc ban ngy; nhng gi y, kh tri
ti mt, c ting p ca qu tim cc
ngi cng lm tt,
- gi y, nhng s vt ln ting v nghe
hiu nhau, chng len vo nhng tm hn
m ti v qu tnh thc: Hi i! Hi i!
N th di no nut lm sao! N ci
vui dng no trong mng m!
Ngi h chng nghe ci gi pht gi
nua Na khuya, gi pht nghn trng su
thm kia ang b mt ln ting vi chnh
ngi, vi lng kinh hi v thn i ngn
no?

i con ngi, hy cn trng!

Kh thn cho ta! Thi gian tri qua


chn no? C phi ta ang ri xung
nhng ging su thm thm? Th gii
ang yn ng!
Hi i! Hi i! Ting ch tru, mt trng
vng vc gia tri. Ta thch cht, ta thch
cht cn hn l bo cho cc ngi bit
nhng g m qu tim na khuya ca ta
ang suy tng n.
Ta cht ri. Thi th l xong! Hi loi
nhn c, ti sao ngi li ging mn
li chung quanh ta? Ngi ang thm

kht mu ti? Hi i! Hi i! Git


sng ang ri, gi ang n,
- gi pht m ta lnh run v ng cng
li thnh bng, gi pht ln ting hi,
hi, hi hoi hi mi: Ai c tm lng
v con tim lm chuyn ?
- Ai phi l v ch nhn ca mt t? Ai
mun bo: nhng dng sng ln nh y
phi chy qua chng ta nh th!
- gi ang n gn: hi con ngi
thng ng, hy cn trng phng!
Ngn ng ny dnh ring cho nhng l
tai tinh t, dnh ring cho l tai cc
ngi - Na m su thm ang ni g?

Ta b x dt n ng kia, linh hn ta
ang khiu v. Nhim v thng ngy!
Nhim v thng ngy! Ai phi l v ch
nhn ca th gii?
Mt trng v ngn ti mt, gi lng
cm. Hi i! Hi i! Cc ngi ct
cnh bay cao cha? Cc ngi
khiu v: nhng mt chic chn khng
phi l mt chic cnh.
Hi nhng k khiu v tuyt vi, gi y
mi nim vui u qua i. Ru
bin thnh cn ng, mi ly tch u tr
thnh mng mnh, nhng ngi nh m
bp b.
Cc ngi bay cha cao: gi y
cc ngi nh m bp b! Hy cu vt
nhng ngi cht! Ti sao m ti qu l

th? Mt trng khng lm chng ta say


cung c sao?
Hi nhng ngi thng ng, cc ngi
hy cu vt nhng ngi nh m, hy nh
thc nhng thy ma dy! Hi i! Ti sao
con su hy cn c khot na? Gi
ang n, n ang n,
- ting chung vang vng vi vu, qu tim
hy cn kh kh, con su ang gm
nhm, con mt g, con su ca qu tim.
Hi i! Hi i! Trn gian th su thm!

Hi cy tht cm du ngt! Hi cy tht


cm du ngt! Ta yu ting m nhc ca

ngi, th ting ca con cc ang say!


Nh th ting ang n vi ta t xa, t
mt ngy xa xa xi, t nhng ao h diu
vi ca tnh yu!
Hi qu chung gi nua! Hi cy tht
cm du ngt! Tt c nhng au kh
x nt lng ngi, ni au kh ca ngi
cha, ni au kh ca nhng ngi cha,
ni au kh ca ng t tin. Ngn ng
ca ngi chn mui,
- ngn ng y ang chn mui nh ma
Thu v bui x tra ng vng v qu tim
n s ca ta; gi y ngi ln ting:
chnh th gii chn mui, qu nho
ang nu sm li,
- gi y, trn gian mun cht, cht v
hnh phc trn tr. Hi nhng ngi
thng ng, cc ngi khng cm thy

iu y hay sao? Mt cch b mt, mt


mi v lng l;
- mt ln hng v mt mi v ca vnh
cu thin thu, mt mi v ca cht ru
ng vng, nu sm, ca nhng a hng
dim phc, ca ni nim hnh phc c
xa;
- mt ni hnh phc say sa mun cht,
mt ni hnh phc ca gi pht Na
khuya ct ln ting ht - trn gian th su
thm: su thm hn l nh ngy tng
ngh n!

Hy mc ta! Hy mc ta! Ta qu trinh

khit i vi ngi. ng ng chm


n ta! Th gii ca ta h chng va
c thnh tu sao?
Ln da ta qu tinh khit cho nhng bn
tay ca ngi. Hy mc ta, hi ln
nh sng m m u ti, lng nhng b lp
v nng n kia! Gi pht Na khuya h
chng trong sng hn y sao?
Nhng ngi trinh khit nht phi l
nhng v ch nhn ca th gii, nhng
con ngi v danh nht, nhng con
ngi mnh m nht, nhng tm hn na
khuya trong sng v su thm hn tt c
mi nh ngy.
Hi nh ngy, ngi ang s song bc
theo ta? Ngi ang s song bc theo
hnh phc ca ta ? Ta c v qu giu
c i vi ngi, k c n, mt kho

tng giu kn, mt hm cha vng?


Hi th gii, mi ang th ght ta? Ta c
tm pho th tc i vi mi chng? Ta c
l ngi tin o chng? Ta l vin bc
s chng? Nhng m, hi nh ngy v
th gii, cc ngi qu i nng n,
- cc ngi hy vn nhng bn tay
thng minh hn v pha mt hnh phc
su thm hn, v mt ni thng kh bt
hnh su thm hn, v mt v Thng
no , ch ng vn tay v pha ta:
- ni bt hnh ca ta, hnh phc ca ta th
su thm, hi nh ngy xa l, tuy th, ta
khng phi l mt Thng , cng
chng phi l mt ha ngc ca Thng
: Ni au kh ca trn gian th su
thm.

Hi th gii k d! Ni thng kh ca
Thng th su thm hn! Ngi hy
chp ly ni thng kh Thng , ch
ng v ly ta! Ta l ai? Mt cy tht
cm du ngn ang say cung,
- mt cy tht cm na khuya, mt ci
chung ku nh cc, chng mt ai hiu
c, nhng vn phi ln ting trc
nhng ngi ic, hi nhng con ngi
thng ng! Bi v cc ngi khng
hiu c ta!
qua ri! Qua ri! i, tui tr! i, ng
thin! Gi y l bui chiu v m ti

n, v gi pht na khuya, - ngn


gi, con ch tru la:
- ngn gi chng phi l mt con ch
sao? Gi rn r, gi sa vang, gi tru
tro. Hi i! Gi pht Na khuya ang
th di, ci vang, kh kh v hn lon
nh th kia!
Nh n thi s say cung y ang tht ln
ting ni kh khan ngn no! Nng
vt qu mc say cung ca mnh? Nng
thc tnh qu khuya, nng ang bt
u gm nhm li?
- Ci gi pht Na khuya gi nua v su
thm ny ang gm nhm li ni au kh
ca mnh trong mng m, v hn th na,
n ang gm nhm li nim vui ti hoan
lc. Bi v: khi ni au kh su thm,
th, Hoan lc cn su thm hn l au

kh!

Hi thn nho, ngi tn tng ngi ca ta


qu mc! Ta h chng o gt thn
ngi sao? Ta tn bo v ngi chy
mu: li ngi ca m ngi gi n cho
s tn bo say sa ca ta mun iu g?
Tt c nhng g thnh tu, tt c
nhng g chn mui - u mun cht!
ngi ni nh th. Hy chc phc, xin
hy chc phc cho con dao ca ngi
trng nho! Nhng cn tt c nhng g
cha chn mui th li mun sng: hi i!
Ni au kh bo rng: Hy qua i, hy

qua mau, hi au kh! Nhng tt c


nhng g ang au kh u mun sng,
chn, tr thnh vui ti v trn y
kht vng,
- trn y kht vng v ci g xa xi
min vin nht, sng sa nht. Ta mun
c nhng k tha k, ta mun c nhng
a con, ta khng c mun chnh ta,
tt c nhng g ang au kh u ni th.
Nhng nim vui ti hoan lc th khng
mun c nhng k tha k ln nhng a
con, - nim hoan lc t c mun chnh
mnh, nim hoan lc c mun thin thu
vnh cu, s quy hi ca nhng s vt,
tt c nhng g vnh vin ging nhau.
au kh bo: Hi qu tim, hy v tan
ra, hy tro mu! No, hai chn, hy
bc ti! i cnh, hy vt bay! Hi ni

au kh, hy tin ti! ng kia! Trn


kia! c ri! No bc i! Hi qu
tim gi a ca ta; au kh ln ting:
Hy tri qua v tn t!

10

Hi nhng ngi thng ng, cc ngi


ngh nh th no? Ta c l mt vin bc
s? Ta c l mt k m mng? Ta c l
mt ngi on im gii mng? Mt
qu chung vang vng lc na khuya?
Mt git sng? Mt ln hi nc, mt
mi hng nng n ca thin thu? Cc
ngi h khng nghe iu sao? Th
gii ca ta va thnh tu, Na khuya

cng l ng ng Na tra.
Ni au kh cng l mt hoan lc, s
nguyn ra cng l mt li chc phc,
m ti cng l mt mt tri, - cc ngi
hy lnh xa! E ta s dy cc ngi rng
mt k hin minh tr hu cng l mt
ngi in.
Cc ngi tng bao gi tht ln ting
Vng vi nim hoan lc? Hi cc bn
ta, lc by gi cc ngi cng s ni
Vng vi tt c nhng kh au. Tt c
mi s u c kt buc, mc mu, hp
nht nhau trong tnh yu.
Cc ngi tng c mun mt iu g
s tr li hai ln cha? Cc ngi
c khi no bo rng: Mi lm ta hi lng,
hi hnh phc, khonh khc vo qua nh
mt thong thin thu! Ch nh th, cc

ngi mi c mun mi s quy hi tr


li!
- Tt c li mt ln na, tt c vnh vin,
tt c c rng buc, mc mu, y tnh
yu. ! Ch nh th, cc ngi mi thc
s yu thng th gii.
- Cc ngi, nhng con ngi vnh cu,
cc ngi yu thng th gii mt cch
thin thu vnh cu v cha tng c; cc
ngi cng ni vi ni au kh - hy qua
i, nhng hy tr li: bi v mi hoan
lc u khao kht thin thu.

11

- Tt c mi hoan lc u khao kht thin

thu ca vn s, khao kht mt ngt, men


nng, khao kht mt bui Na khuya say
cung, khao kht nhng ngi nh m,
khao kht s an i ca nhng dng l
ng nh trn nhng ca m, khao kht
mt hong hn thm nh vng.
- Cn c g m hoan lc li chng h
kht khao c mun! Hoan lc kht khao
hn, thn i hn, i kht hn, khng
khip hn, b mt hn tt c mi au kh,
hoan lc t kht khao c mun chnh
mnh, hoan lc t ngom cn chnh
mnh, ch c mun chic vng hi
quy si sc trong hoan lc,
- hoan lc kht khao tnh yu, hoan lc
kht khao th hn, hoan lc nm trong s
phong ph, hoan lc ban cho, hoan lc
vt b xa mnh, hoan lc van xin c

ngi n nhn, hoan lc cm t k no


cp ly n. Hoan lc thch c th
ght,
- hoan lc giu c n ni n kht khao
au kh, ha ngc, th hn, h thn, tn
tt, kht khao th gii, - bi v th gii,
! Cc ngi bit iu y ri!
Hi nhng ngi thng ng, chnh cc
ngi l i tng khao kht ca hoan
lc, k phng tng sa , ngi dim
phc, - hoan lc theo ui ni au kh
ca cc ngi, hi nhng ngi b sa
hng! Tt c mi hoan lc thin thu u
theo ui nhng s vic b sa hng.
Bi v mi hoan lc u kht khao c
mun chnh mnh, chnh v th hoan lc
kht khao s thng kh! Hi hnh phc!
Hi kh au! , tri tim, hy v tan ra

tng mnh! Vy th, hi nhng con ngi


thng ng, hy hc bit iu ny: hoan
lc kht khao c mun thin thu vnh
cu.
- hoan lc kht khao c mun thin thu
ca vn s, kht khao thin thu thm
thm, tuyt m!

12

Gi y, cc ngi hc c khc
ht ca ta cha? Cc ngi on
c khc ht y mun ni g cha?
No! Hi nhng con ngi thng ng,
hy ht ln khc ht ca ta, hy ln lt
ht ln!

Gi y, chnh cc ngi hy ht ca ln
iu ht c tn l xin mt ln na,
khc ht c ngha l: trong vnh cu
ngn i! Hy ct ting ht ln, hi
nhng con ngi thng ng, hy ln
lt ct ting ht ln iu ht ca
Zarathustra!
i con ngi, hy cn trng!
Na m su thm ni g?
Ta ng. Ta ng.
V ta thc dy t mt gic ng say.
Trn gian th su thm,
Su thm hn l nh ngy tng ngh
n.
Ni au kh ca trn gian th su
thm,
Hoan lc su thm hn au kh.

au kh ln ting: hy tri qua v tn


t!
Nhng mi hoan lc u khao kht
thin thu,
- Kht khao thin thu thm thm!

DU HIU

Vo bui sng tinh m, tip theo m ,


Zarathustra nhy ra khi tho sng, buc
li tht lng v bc ra ngoi hang ,
nng nn, mnh m nh mt mt tri ban
mai l dng khi nhng ngn ni sm
en mu u ti.
Zarathustra ln ting nh ngy xa hn
tng ln ting:
Hi thin th v i kia i, tt c hnh
phc ca mi s ra sao nu khng c
nhng ngi m mi soi chiu!
V nu h vn c nm trong hang, trong
khi mi thc dy v i n ban pht
ri tung, th ni e l y kiu hnh ca mi
s phn n bit chng no!
, h hy cn yn ng, nhng con ngi
thng ng , trong khi ta thc tnh:
h chng phi l nhng bn ng hnh

thc s ca ta! H chng phi l nhng


ngi m ta ch i y, trn min ni
cao cht ngt.
Ta mun khi u cng trnh ca ta, ta
mun bt u ngy ca ta, nhng h li
khng hiu u l nhng du hiu ca
bui sng ca ta, i vi h, ting ng
bc chn ta chng phi l mt du hiu
bo thc.
H hy cn yn ng trong hang ca ta,
gic mng h hy cn cun cht ly
nhng khc ht cung say ca ta. L tai
lng nghe ta, - l tai vng mnh: l
ci m thn th h ang cn thiu.
Zarathustra t nh lng nh th trong lc
mt tri l dng; lc by gi, Zarathustra
a mt d hi nhn ln nhng nh cao,
v hn nghe trn u mnh ting ku sc

lnh ca con thn yu. ! Con ca


ta ang ku trn nh cao kia, chnh y
l iu lm ta hi lng v hp . Nhng
con th ca ta thc gic, v ta thc
gic.
Con ca ta thc gic, v cng nh
ta, n ang ca ngi mt tri. Vi nhng
mng vut sc ngi, con ang qup
cht ly ln nh sng trinh tn. Cc ngi
l nhng con th ch thc ca ta, ta
thng yu cc ngi.
Nhng ta hy cn thiu nhng con ngi
ch thc ca ta.
Zarathustra ni nh th, song lc by
gi t nhin Zarathustra thy mnh b
vy ph chung quanh nh bi hng h sa
s con chim ang bay ln, b vy ph
trong ting xo xc du nh ca mun vn

i cnh, v s hp by chung quanh u


hn ln lao n ni Zarathustra phi
nhm mt li. V thc ra, y ging nh
mt m my tn bn tung v pha mt k
th mi. Nhng, ka, y l mt m
my yu thng ph xung mt ngi
bn mi!
Chuyn g ang xy n cho ta?
Zarathustra kinh ngc t hi, v hn
chm ri ngi xung tng ln nm trn
trc ca hang. Nhng khi qu tay chung
quanh hn, xua trn ui di ngn
bt s tru mn ca by chim, thi
Zarathustra li gp mt chuyn d k hn
na: bt thn tay hn thc su vo mt
m lng rm dy m nng; ng thi
trc mt hn vang di mt ting gm, ting gm ko di v m du ca mt con

s t.
Du hiu hin hin ri!
Zarathustra bo, v lng hn vt bin
i. Thc vy, khi nhn r trc mt
mnh, hn nhn ra mt con vt khng l
mu vng rc ang nm di chn, ta
u ln u gi hn, nh chng mun xa
ri hn trong tnh thng yu tru mn
ca n, ging nh mt con ch tm
gp li ch mnh. Trong khi y, nhng
con b cu cng khng km xn xao st
sng hn con s t trong tnh yu ca
mnh, v mi ln c mt con b cu bay
chm pht qua mi s t, con s t li
lc u kinh ngc, v h ming ci ngy
ng.
Khi nhn thy tt c nhng cnh tng
, Zarathustra ch tht c mt cu:

Cc a con ca ta ang tin n gn,


cc a con ca ta! - ri Zarathustra
tr nn cm lng hon ton. Nhng lng
hn c vi du bt v t i mt hn,
nhng git l a ra ri xung bn tay.
Zarathustra khng tm n bt c
chuyn g, hn c ngi y, bt ng,
khng a tay ra ngn cn nhng con vt.
Lc by gi, nhng con b cu ln qua
ln li, u trn vai Zarathustra, vut
ve mi tc bc ph ca hn; v chng
chng h mi mt trong s tru mn cng
nh bc l tm tnh. Trong khi , con
mnh s khng ngt le li lim nhng
git l rt xung trn hai bn tay ca
Zarathustra, va lim, n va gm g
trch mc mt cch rt r. y l nhng
g m cc con vt lm.

Tt c nhng vic ko di rt lu hay


rt mau, chng ai bit c: bi v, i
vi nhng s vic nh th, trn mt t
ny chng c thi gian o m. Song trong lc , nhng con ngi
thng ng thc gic trong hang
ca Zarathustra, h cng sa son ko
nhau i thnh on n trc mt
Zarathustra ng li cho mng ban
mai, bi v khi thc gic, h khng thy
Zarathustra trong hang cng bn h.
Nhng khi h ra n ca hang v m
thanh nhng bc chn ca h vang ra
bo trc, th con s t git mnh ri t
nhin n b Zarathustra ngi y nhy
phng v pha hang, ming rng ln
nhng ting gm gin d; lc by gi,
nghe ting s t rng, nhng con ngi

thng ng but mm ku ln mt ting


kinh hi ri b chy tho lui; trong chp
mt, h bin mt dng.
V phn Zarathustra, chnh hn cng b
chong tai v phng tm l ng, hn
ng dy khi tng , a mt nhn
xung quanh, ri vn ng , kinh ngc,
hn t vn lng mnh, suy tng v c
n. Sau cng, Zarathustra chm ri bo:
Ta nghe thy g? Chuyn g va xy
n cho ta?
V hi nim tr li cng Zarathustra
v trong chp mt hn hiu r tt c
nhng g xy ra gia ngy hm qua v
ngy hm nay. Zarathustra va a tay
vut chm ru bc va bo: y l tng
, y l ch m sng hm qua ta
ngi; v y chnh l ch vin Bc s

tin n gn ta, y l ch ta nghe ln


u tin ting ku m ta va mi nghe
lc ny y, ting ku to thng kh.
Hi nhng con ngi thng ng!
Chnh ni thng kh ca cc ngi l
iu m vin Bc s bo trc cho ta
bit vo bui sng hm qua,
- chnh ni thng kh l iu m vin
Bc s mun ko li ta n cm
d th thch ta; lo ta bo: hi
Zarathustra, ti n a ngi ti ti
li cui cng ca ngi y.
Ti ti li cui cng ca ta? Zarathustra
but ming ku ln, v hn ci gin
d v chnh li ni mnh. - Ci g
c dnh cho ta nh l ti li cui cng
ca ta?
Mt ln na, Zarathustra li chm m

min man trong chnh mnh, v li ngi


xung trn tng ln trm t. t
nhin, hn ng bt dy:
Lng xt thng! Lng xt thng bc
i i vi con ngi thng ng!
Zarathustra bt ku ln, v khun mt hn
tr thnh tr tr v cm. , iu
qua ri!
Ni am m v lng xt thng bc i
ca ta, no c quan h g? Ta tm kim
hnh phc chng? Khng, ta ang tm
kim cng trnh ca ta!
! Con s t n, nhng a con ca
ta ang n gn, Zarathustra chn
mui, gi ca ta n:
Kia l Bnh Minh ca ta, ngy ca ta
ang khi s; hy thc gic, thc gic,
hi Ng Thin v i!

Zarathustra ni nh th, ri hn ri
khi hang , nng nn v mnh m nh
mt tri bui ban mai l ra t nhng
ngn ni en sm u bun.

PH LC

NIETZSCHE: NM TN VN V
ZARATHUSTRA
I
Ma H 1883.
Hi ng qun vng, nh ngi bo:
ci hnh nh bc i ng trc m

ng dn chng, ci hnh nh bin tt c


bn h thnh nhng k ch to hnh nh,
hnh nh phi phng s cho qun
chng ca nh vua.
Thi i ny khng cn phi ca nhng
ng vua na: m ng dn chng chng
cn xng ng na c nhng ng vua.
Hy hy hoi, hi ng qun vng, nh
ngi phi hy hoi tt c nhng con
ngi no m trc h chng phiu bng
bay ln mt hnh nh no: h l nhng
k th ti t nht ca ton th nhn loi!
V gi s ngay cc ng vua cng l nh
th th, hi ng qun vng, nh ngi
hy hy hoi h nu nh ngi c c
quyn lc .
Nhng vin chnh n v bin l ca lut
php tha thun vi nhau hy dit

mt k gy hi. H hi xem ta c mun


cho lut php c t do hnh x, hay
mun cho n hu ln lt Lut php.
i vi mt ng qun vng th iu g
l kh la chn nht. n hu hay Lut
php?
Lut php, ng vua tr li, v ng ta l
mt ngi c tm hn lng.
Vy th ngi hy chn lut php v
dnh n hu li cho nhng k hung bo
bn chng t vt b c chnh
mnh.
Ta nhn ra Zarathustra ri, ng vua
mm ci bo. Cn ai khc hn
Zarathustra m li bit lng nhc mt
cch kiu hnh dng kia! Nhng iu
m nh ngi gt hi c, l mt n t
hnh,

- ri ng vua chm ri thp ging c,


lm nh ch c mnh ng ta ang c c
vi chnh mnh: B kt n t hnh,
Zarathustra, k quyn d qun chng.
Hy git cht m ng qun chng nu
nh ngi c c quyn lc ,
Zarathustra li tht ln ln na vi v
kinh hong, tia nhn ca hn xuyn thu
nhng t tng ca ng vua.
V ng vua, dng iu trm ngm, bc
lui vi bc n tn bn khung ca s;
ng ta chng tht ra li no, cng chng
a mt nhn Zarathustra. Sau cng, ng
ta quay mt v pha ca s.
Nhng khi nhn qua ca s, ng vua thy
mt ci g lm cho mt my ng ta
bin sc hn. Zarathustra, ng vua bo
vi v l php ca mt ng qun

vng, xin ngi hy tha th cho ta v ta


khng tr li ngi ngay. Ngi ban
cho ta mt li khuyn: v, qu vy, ta s
sn lng nghe theo! Song li khuyn
n qu chm ri!
Ni xong, ng vua x toc tm giy da
cu vt xung t. Hai ngi lng l
chia tay.
iu m ng vua nhn thy t khung
ca s, l m ng dn chng: m
ng dn chng ang ch i
Zarathustra.
II
Ma H 1883.
Hi i! Ci g lm ta tr thnh c n
v hung bo, ging nh con gu trong
nhng hang ng nhng x min hoang

di?
Hi i! Ai lu y ta gia nhng
tng v nhng cn bo t chng yu
thng tru mn?
- V tnh yu ca chng ta? Hi i! Gi
y ta li tm gp tri thc tn bo n vy, ai l k xua ui ta vo trong sa
mc v lm ta thnh hoang di d man?
Hoi cng! V ch! Chnh cc ngi
xua y ra ngoi k hoang di d man:
chng phi kht vng bng hu ca cc
ngi bin ta thnh mt con gu ca
hang ng hoang liu?
Hi i! V ta li b thay i khc i v
s hin din ca chng, k t khi ta t
gi mnh l k b lu y: v cn cung
di in r ca tnh yu lm ta cng
tr thnh xa l, khip m hn.

Ta mun o tt c s hung tn ca hn
ta trn tt c nhng bn hu: c l nh
th ta s quyn d nhng th ch ca ta
v vi iu ang hng dn ch o cho
ta.
Mt ln na, ta li c n v b y i.
Ta b y i do nhng ngi bn ca ta
vo trong ni c n, v do nhng ngi
yu thng tru mn ta. V vy, ta mun
ng li vi cc k th ca ta.
Ta mun ln ting vi nhng k no th
hn ta: c l ta s quyn d h mt cch
hiu qu hn l khi quyn d nhng bn
hu.
V vy, gi y ta ang nn nng kht
khao nhng th ch ca mnh cng nh
xa kia ta tng kht khao mi chn l.
Lc by gi, ta gi chn l l tt c

nhng g lm ta khn kh, tt c nhng g


lm ta iu ng nht.
III
Ma H 1883.
Hi Zarathustra, lm th no ngi
t n tr hu hin minh? - cc ngi
ln ting hi nh th hc hi ngh
thut t n tr hu hin minh.
iu trc tin, l ta chng h bao gi
hi bt c ai lm th no ngi ta leo ln
n tr hu hin minh. Ta khng tm ra
k c nhng l tai xng hp cho li l
ca ming ta.
iu g kh khn nht i vi ta th ta
hc lm n trong b mt: ai l k nhn
thy ta c thn c nh xung tu trn
nhng i hi kinh hong v mi m?

V khi ta quay lng li vi mi thn


tng thn yu, ai l k nhn thy ta
ct bc b i? Chng ai nhn thy ta
b i vo trong l than hng ca sa mc.
Bng v s con ng v v s l li, ta
hc leo ln cao, v ta cn cm t ngn
gi r bng: bi v ngn gi y lm dng
sng ta dng tro ln v lm v vn bng
gi.
Vi nhng cc nc , ta thng leo
ln v chp ly min t c ha
cho ta: tt c mi ngi khng phi ai
cng u c th chinh phc theo li .
Bi v ta l mt k chinh phc trn no
ng i v ca chn l ta: tay ta vch
m tn Zarathustra khp ni no ta
t chn n.
IV

1884-1885
Chng ta ku la cu cu mt hnh
phc: nh hnh phc y chng ta leo
ln c n di tm mt nhn ca
ngi! Gi y, ni lm sao xit lng bit
n v ngn ca chng ta i vi tt c s
kinh tm chn ngn, i vi bu khng
kh h hng ln bi n, nh chng ta
hc nu ln cu hi v kim tm mi
mi v leo ln cao,
- hc nu ln cu hi ng ch, ng
chiu cao: Zarathustra cn sng chng?
Lm th no m Zarathustra hy cn sng
c?
i vi k no bit truy vn ti tnh th
cu tr li hin l ra mt na. V s
tht l c trn vn mt cu tr li, mt

cu tr li tt p hin ang trc mt


chng ta: Zarathustra hy cn sng v
sng hn bao gi ht...
Zarathustra k khiu v, Zarathustra k
bay bng trong khng gian, chp cnh
lm hiu, sn sng ct cnh vt ln, lm
hiu vi mi loi chim, sn sng v sn
c, nh nhng v sp sn mt cch linh
thnh.
- Zarathustra k ti ci hoan h,
Zarathustra k trm mc lnh lng, khng
nn nng cng chng hp hi bng d,
nhng l k yu thch nhng cn phng
mnh nhy vt xe chn ma nhy;
- k mang vng min ca n ci, mt
vng min kt thnh nhng a hng
rc r. Hi Zarathustra, chnh bn tay
ngi chong vng min ln u ngi

nh th , ngy hm nay s chng c k


no khc mnh nh th.
V ngay c khi ngi nhn thy nhng
s vic ti t v en ti hn bt c my
nghin mu en no, ngay c khi chng
c bc thnh no tng bng qua nhng
a ngc ca ngi,
- ngay c khi ngi t qun mnh trong
nhng m ti mi v lao mnh xung
nhng h thm mi, ging nh mt ln
sng m m u lnh gi; th bao gi rt
cuc li ngi cng vn tri rng trn u
ngi mi lu mun sc.
- ngi tri rng ting ci gin gi
ca ngi bn trn m ti, bn trn ha
ngc, bn trn sng m ca nhng h
thm; v ni no dng ng ln ci cy
v i kin cng ca ngi, ni bu

tri chng th no m u lu mi c.
n y th Zarathustra ct ngang li
thuyt gio ca ng vua, hn t ngn tay
ln ming ng vua v bo: , nhng
ng vua ny!
H tha thun vi nhau tn vinh v
tuyn c nhng li l long trng: bn h
quen vi chuyn ri! Nhng m, l
tai ta s ra sao?
L tai ta thu nh li v cng lc cng nh
b li, cc ngi khng nhn thy sao?
Tai ta co qup li trc nhng li l
long trng n o n.
V thc vy, hi cc ng vua, vi nhng
li ca ngi kiu , cc ngi c th lt
nho mt k mnh nht; khng nn nc
cn, v tn vinh bt lun ngi no,
mt chn ru trn nh th.

V
1884-1885
Zarathustra nhn vin Bc s tin tri
khiu v v a tay tr vo mt lo.
Nhng lin ngay sau , Zarathustra t
ngt trn thot khi m ng nhng
ngi cm t v thng yu tru mn hn;
hn leo ln mt ni ng dng; dc
ng ln ni, hn bt vi a hng v
chi hng. T trn nh cao ca ni ,
tay cm hoa hng, bui chiu hm y
Zarathustra ln ting thuyt gio ln cui
cng: a mt nhn m ngi tuyt vng
n nay khng cn tuyt vng na, m
ngi cht tri nay ng vng an lnh
trn t lin, Zarathustra ci vui hoan
h, hn bn nhng hoa hng bt c

thnh mt vng hoa v c bi thuyt


gio m thin h gi l Bi Thuyt gio
hoa Hng.
Bc ra, by gi mi hy bc ra i,
hi tn qu ln c th lng. Mi ni v
ai th? Hy ct cnh bay ln, hi ngn
cung phong ca bo t - ging nh mt
ting tht v mt nim hoan lc. Mi hy
chp cnh bay vt ln trn nhng i hi
bao la cho n khi mi tm thy Qun o
Vnh Phc!
Mi hy ng li cho mng cc con ta
trn o, mi hy mang n cho chng li
cho mng ca mt k sng cnh mt
tri, lng ging vi tuyt lnh, thn cn
vi con , hy mang n cho chng tnh
yu ca ph thn chng thay cho li cho
mng.

Hi cc con ta, hi nhng a con tt


lnh ca ta, hi chng loi mi m v
ti p ca ta: cc con ta ang ch i
g trn chu o ca chng?
H chng phi n lc, qu ng
lc sau cng chng i n vi ph
thn chng? - Hi ngn cung phong
mang bo t ca ta i, mi hy thi qua
bn tai chng cu hi . Ta h chng
ang ch i cc con ca ta ging nh
mt ngi mi tc tr nn bc xm?
Hy vt ra ngoi, ra ngoi, hi tinh thn
c tho tung xing xch ca nhng cn
bo ta! T nh cao nhng hang ng
trn ni ln, mi hy phng mnh vo bin
c, mi hy vi vng ln v chc phc
cho cc con ta trc khi m ti n,
- chc phc cho cc con ta bng hnh

phc ca ta, hnh phc ca vng hoa


hng thm ny! Mi hy tung nm hoa
hng ln trn chu o ca chng nh
mt du hi ct ln ting hi: T ni
chn no n mt hnh phc tuyt vi
dng kia?
Mi cho n khi chng hc bit nu ra
cu hi: Cha chng ta hy cn sng ?
Lm th no cha chng ta, Zarathustra,
hy cn sng c? Ngi cha gi
Zarathustra c cn yu thng cc con
ca mnh ch?
Hy li ko cc con ta v vi ta bng
hnh phc tuyt vi phiu diu nht ca
ta! Hy quyn r chng n vi lng hoi
vng chn thnh v nng st ca ngi
cha ang nung nu trong ta! Ngi hy
rt ln chng, tng git tng git mt,

mt ngt tnh yu ngan ngt t tri tim t


i ca mt ngi cha!
Gi thi mnh, gi thi mnh, mt trng
vng vc soi chiu, hi nhng a con
xa xi yu du ca ta, sao cc ngi li
khng n bn cnh ph thn cc ngi?
Gi thi mnh, chng cn m my no
che m bu tri, th gii ang yn ng.
, hnh phc, hnh phc i!
Nhng khi va tht ra nhng li l trn,
Zarathustra rng mnh n lnh tn gc r
qu tim: bi v khi nhn xung di
chn, hn thy rng mnh hon ton c
thn c nh. Hn qun nhng ngi
khch, - m khch ca hn c l cng
qun lng hn ri chng? Cc ngi
u? Cc ngi ang u?

Zarathustra bt ku ln trong m ti:


nhng m ti cm lng khng li.
Cc ngi u? Cc ngi u ri,
hi cc con th ca ta? Zarathustra li
ku to ln ln na, mt nhn vng v m
ti. Nhng c n hai con th ca
Zarathustra cng nn lng khng li.

Ht.

You might also like