E

D E E L
1.

Inleiding

1.1 What is economic law?

all legal rules aiming at the smooth functioning of economic/business life
(economic law, business law, commercial law, market law, )
public/structural and private/behavioural aspects
European and international rules
Aantal

Jaar

Land

1957

Belgi, Frankrijk, Itali, Luxemburg, Nederland en Duitsland

1973

Denemarken, Ierland en Verenigd Koninkrijk

1981

Griekenland

10

1986

Portugal en Spanje

12

1995

Finland, Oostenrijk en Zweden

15

2004

Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Sloveni,

Slowakije en Tsjechi

25

2007

Bulgarije en Roemeni

27

landen

Entry into force of Treaties:

1952: Treaty establishing the Coal and Steel Community (expired in 2002)
1958: Treaty establishing the European Economic Community (Rome Treaty)
1987: Single European Act
1993: Treaty establishing the European Union (Maastricht Treaty)
1999: Amsterdam Treaty
2003: Nice Treaty
2009: Treaty on the European Union and Treaty on the Functioning of the European Union

Blz 1

1.2 Treaties
TEU (= verdrag van de Europese unie)
Title I Common provisions
Title II Provisions on democratic principles
Title III Provisions on the institutions
Title IV Provisions on enhanced cooperation
Title V External action and common foreign and security policy
Title VI Final provisions
TFEU
Part I Principles
Part II Non-discrimination and citizenship of the Union
Part III Union policies and internal actions
Part IV Association of the overseas countries and territories
Part V External action by the Union
Part VI Institutional and financial provisions
Part VII General and final provisions

1.3 EU institutions

European Parliament (Art. 14 TEU)

co-decision procedure extended to new policy areas

736 MEPs with Buzek as President
http://www.europarl.europa.eu/news/public/default_en.htm

European Council (Art. 15 TEU)

formerly intergovernmental forum, now institutionalised

27 Heads of State or Government and Van Rompuy as President
http://www.european-council.europa.eu/home-page.aspx?lang=en

Council of the EU (Art. 16 TEU)

qualified majority voting extended to new policy areas (new calculation of QMV as from
2014)
configurations + General Affairs + Foreign Affairs
http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=1&lang=en

Commission (Art. 17 TEU)

exclusive right to take legislative initiative

27 commissioners and Barroso as President
http://ec.europa.eu/index_en.htm

Blz 2

High Representative of the EU for Foreign Affairs and

Security Policy (Art. 18 TEU)

Court of Justice of the EU (Art. 19 TEU)

Court of Justice: 27 judges with Skouris as President (8 chambers of 3 or 5, grand

chamber of 13, full court) and 8 Advocates General
General Court: 27 judges with Jaeger as President (8 chambers of 1, 3 or 5, grand
chamber of 13, full court), no Advocates General
http://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/

Court of Auditors

European Central Bank

1.4 EU versus national competence

Principle of conferral (Art. 5(2) TEU):

De EU treedt enkel op voor de beleidsonderwerpen die de lidstaten de EU hebben

toegedeeld. Sommige bevoegdheden zoals volksgezondheid, civiele bescherming,
onderwijs, zijn niet aan de Unie toegedeeld, maar behoren toe aan de lidstaten.

Principle of subsidiarity (Art. 5(3) TEU):

Het is bedoeld om de besluitvorming zo dicht mogelijk bij de burger te brengen. Als men op
EU-niveau een maatregel wil nemen, wordt daarom eerst nagegaan of het beoogde effect
niet ook op nationaal, regionaal of lokaal niveau kan worden bereikt. Concreet betekent dit
dat de Unie - behalve voor gebieden die onder haar exclusieve bevoegdheid vallen slechts maatregelen neemt wanneer die doeltreffender zijn dan wanneer die op nationaal,
regionaal of lokaal vlak worden genomen.

Principle of proportionality (Art. 5(4) TEU):

Het subsidiariteitsbeginsel is nauw verbonden met het evenredigheids- en het

noodzakelijkheidsbeginsel, die inhouden dat het optreden van de EU niet verder mag gaan
dan wat nodig is om de doelstellingen van het Verdrag te bereiken.

1.5 Categories of EU competence in relation to areas of economic law

Exclusive EU competence (art. 2(1) and 3 TFEU): inter alia:

Customs union see Part III, Title II

Competition law see Part III, Title VII
Monetary policy for Eurogroup see Part III, Title VIII
Common commercial policy see Part V, Title II

alle leden van de EU zijn ook lid van de Europese vrijhandelszone

Blz 3

Shared (EU/MS) competence (art. 2(2) and 4): inter alia:

Internal market see Part III, Title I, II and IV;

Consumer protection see Part III, Title XV;
Transport see Part III, Title VI;
Trans-European networks see Part III, Title XVI;
Energy see Part III, Title XXI

Vanaf hier

begint de

of their economic policies see Part III, Title VIII

leerstof!

Coordination by the MS (art. 2(3) and 5): inter alia:

EU competence to carry out actions to support, coordinate or supplement the

actions of the MS (art. 6): inter alia:

industry see Part III, Title XVII

1.6 Customs union

Art. 28(1): The Union shall comprise a customs union which shall cover all trade in goods and
which shall involve:

the prohibition between Member States of customs duties on imports and exports and of all
charges having equivalent effect, and
see art. 30 below

the adoption of a common customs tariff in their relations with third countries.
- see art. 31: Common Customs Tariff duties shall be fixed by the Council on a proposal
from the Commission.

Compare: free trade area

De free trade area is een sorot van unie, maart het grote verschil is dat er geen handelstarieven
worden geheven als er een derde land bij betrokken is.

alle wetten van de lidstaten ivm import en export zijn dezelfde. Er is dus 1 algemene wetgeving voor
alle import/export tussen een lidstaat en land buiten de EU

Vb. Belgi kan geen tarieven heffen op goederen die in Duitsland worden geproduceerd
Vb. Belgi kan geen tarieven heffen op goederen die in de VS worden geproduceerd, als zij via Duitsland
worden ingevoerd. In een free trade land is dit wel mogelijk.

1.7 Competition law

Dit is een vorm van handelsrecht. De concurrentie mag immers niet worden verstoord, vb.
door kartelvorming. De lidstaten mogen ook onderling de concurrentie niet belemmeren.

Art. 3(3) TEU and Protocol No 27 on the Internal Market and Competition (annexed to the
TEU and TFEU):
the internal market as set out in Article 3 TEU includes a system ensuring that
competition is not distorted

Blz 4

EU competition law:
Article 101 TFEU: cartels
Article 102 TFEU: abuse of economic dominance
Article 106 TFEU: special rules on public undertakings and services of general
economic interest
Merger Regulation: merger control
Article 107-109 TFEU : aids granted by States

1.8 EMU

Recital 8 and Art. 3(4) TEU:

an economic and monetery union whose currency is the euro

Art. 119-144 TFEU

Art. 119: economic policy based on the close coordination of MS economic
policies, on the internal market and on the definition of common objectives, and
conducted in accordance with the principle of an open market economy with free
competition
Art. 120-126: economic policy
Art. 127-133: monetary policy
Art. 137-138: provisions specific to MS whose currency is the euro

See Travelling in Europe: the euro

http://www.youtube.com/user/eutube?blend=1&ob=4#p/c/8A7578AB6100828C/48/PeH3Ee
61Sl8

1.9 Common commercial policy

Art. 3(5) TEU:

in its relation with the wider world, the Union shall contribute to free and fair trade

Recital 6 TFEU:
progressive abolition of restrictions on international trade

Art. 206-207 TFEU:

By establishing a customs union, the Union shall contribute, in the common interest, to
the harmonious development of world trade, the progressive abolition of restrictions on
international trade and on foreign direct investment, and the lowering of customs and
other barriers

1.10 Internal market

De interne markt betekent dat er geen grenzen zijn. Tussen de lidstaten is er dus vrij verkeer
van goederen, mensen, kapitaal en diensten. Het belangrijkste doel is om financile en
wettelijke obstakels te vermijden.

Blz 5

Recital 9 and Art. 3(3) TEU:

internal market defined in Art. 26(2) as an area without internal frontiers in which the
free movement of goods, persons, services and capital is ensured in accordance with
the provisions of the Treaties
sustainable development (economic and social progress) based on

balanced economic growth and price stability;

highly competitive social market economy, aiming at full employment and social progress;

a high level of protection and improvement of the quality of the environment

Recital 4 TFEU: removal of existing obstacles, steady expansion, balanced trade and fair
competition

A.

Article 114-115 TFEU: approximation of laws

Positive integration
In principe zijn er gelijke regels tussen de lidstaten. Men streeft steeds meer naar
convergentie. Toch wordt de wetgeving door elke lidstaat anders genterpreteerd waardoor
er steeds wat verschil blijft.

EU legislator approximates national rules by creating new common rules

Art. 114 TFEU: EP and Council adopt the measures for the approximation of the
provisions laid down by law, regulation or administrative action in MS which have as
their object the establishment and functioning of the internal market
Art. 115 TFEU: Council issues directives for the approximation of such laws, regulations
or administrative provisions of the MS as directly affect the establishment or functioning
of the internal market

1985 White Paper on the Completion of the Internal Market: plan for removal of physical,
tax and technical barriers

Article 114 TFEU

ECJ Case C-376/98 (Tobacco advertising case): no general power to regulate the
market

Other legal bases for harmonisation throughout the TFEU

Harmonisation measures affect many fields of the law: consumer law, business law,
contract law, company law, IP law,

Different types of harmonisation

vertical versus horizontal
minimum versus maximum
vb. Minimum
Men mag minimum zeven dagen bedenktijd hebben na een verkoop aan huis. De
lidstaten kunnen het aantal dagen wel verhogen, maar niet verlagen.

Blz 6

Vb. Maximum.
Minimum is gelijk aan maximum. Dit betekent dat er eenmaking is waarvan niet
kan worden afgeweken.

B.

Consequences of harmonization

Negative integration

ECJ determines whether national legal rules constitute trade barriers and whether they can
be justified:
if a national rule is not considered a trade barrier or can be justified, the ECJ upholds
the national rule

fragmentation of legal rules in the internal market is retained

if a national rule is considered a trade barrier which cannot be justified, it is invaliditated

approximation of legal rules in the internal market, though not by creating a new common
rule, but by eliminating national regulatory differences

elimination of illegitimate barriers to interstate trade, correction of regulatory failures

Free movement of goods, persons, services and capital (art. 28-66 TFEU)

Free movement of goods (art. 28-37):

aim: ensure that goods can move freely, with the consequence that those which are
most favoured by consumers will be most succesful, irrespective of the country in which
they were made

removal of tariff barriers versus removal of non-tariff barriers read art.

28(2) and 29
art. 30: per se prohibition of customs duties and charges having equivalent effect
(CEE) applying to foreign goods (goods originating in another MS or in a third
country and being put into free circulation in another MS)
CEE interpreted expansively in Case 24/68, Commission v Italy: any pecuniary
charge, however small and whatever its designation and mode of application, whic h is
imposed unilaterally on domestic or foreign goods by reason of the fact they cross a
frontier, and which is not a customs duty in the strict sense , even if it is not imposed
for the benefit of the State, is not discriminatory or protective in effect and if the
product on which the charge is imposed is not in competition with any domestic
product
COMMISSION V ITALY
Facts:
Italian levy on goods which were exported to other MS, with the ostensible
purpose of collecting statistical material for use in discerning trade patterns

Blz 7

 Commission proceedings for breach of EU law

ECJ (Case 24/68):
customs duties are prohibited
irrespective of purpose for which the duties were imposed
irrespective of the destination of the revenues
charges having equivalent effect (see above) are also prohibited
Italian levy = incompatible with art. 30

removal of non-tariff barriers:

art. 34: prohibition of quantitative restrictions to imports and measures having
equivalent effect (MEQR)
MEQR interpreted expansively in Case 8/74, Dassonville: all trading rules enacted by
MS which are capable of hindering, actually or potentially, directly or indirectly, intraCommunity trade: not only rules concerning goods themselves, but also concerning
advertising and sales promotion
a. discriminatory barriers to trade:
e.g. import or export restrictions, promotion or favouring of domestic products, pricefixing = MEQR
important: strict exception of art. 36

Negative integration:
Free movement of persons (art. 45-55 TFEU):
workers (art. 45-48)
right of establishment for self-employed
persons and undertakings (art. 49-55)
Free movement of services (art. 56-62)
Free movement of capital and payments (art. 63-66)

Consumer protection
Article 12 TFEU: Consumer protection requirements shall be taken into account in
defining and implementing other Union policies and activities.
Article 114-115 TFEU: approximation of laws: socalled consumer acquis = large
number of consumer protection directives based on Article 114
Article 169 TFEU: special legal basis for consumer protection measures but closely
intertwined with general legal basis of Article 114
Protecting European Consumers- http://www.youtube.com/watch?v=SciFEKMEU3M

Blz 8

 indistinctly applicable rules:

Case 120/78, Cassis de Dijon: national trading rules (of the country of destination)
applicable to all goods, irrespective of their origin, which, although non-discriminatory,
nonetheless are capable of hindering intra-Community trade merely because they are
different from the trading rules applicable in the country of origin
ECJ-made rule of reason-exception (in addition to art. 36 exception):
non-exhaustive list of mandatory requirements: consumer protection, fairness of
commercial transactions, public health, adequacy + proportionality
Cassis de Dijon = principle of non-absolute mutual recognition of national trading rules

De rechtbank heeft geoordeeld dat, mits motivatie, in uitzonderlijke omstandigheden

de regels van de importlanden mogen worden gevolgd.
JOINED CASES C-267-8/91, KECK AND MITHOUARD:
the ECJ considered it necessary to re-examine and clarify its case law on this matter
fall within art. 34: rules that lay down requirements to be met by goods
(Cassis-type, relating to goods themselves)
fall outside art. 34: rules restricting of prohibiting certain selling
arrangements (advertising, sales promotion, ) if they

(i) apply to all relevant traders operating within the national territory and

(ii) affect in the same manner, in law and in fact, the marketing of
domestic products and of those from other MS

Dit is een belangrijk arrest. In de uitspraak wordt de uitvoering van de Dassonville

wetgeving duidelijk beperkt. Het hof stelt dat Dassonville alleen van toepassing is op
de

voorwaarden

waaraan

een

product

moet

voldoen,

maar

niet

op

de

verkoopmodaliteiten. In dit arrest ging het om de vraag of de Franse Wettelijke

bepaling waarin (weder)verkoop met verlies strafbaar was, al dan niet in strijd was met
artikel 28EG. Volgens het hof was dit niet het geval.
COMMISSION V ITALY
Facts:
Italian rules concerning the registration of imported vehicles requiring the
production of a certificate of origin and a technical certificate (vehicle type,
chassis number) to be supplied by the foreign manufacturer of the vehicle
Commission proceedings for breach of EU law
ECJ (Case 154/85):
Italian rules = discriminatory MEQR making registration of imported vehicles
more burdensome than registration of domestic vehicles (import restriction)
exception of art. 36:

Blz 9

 suitable to protect interest of public policy (avoid the registration of stolen vehicles)?
not demonstrated
proportionate? no, less restrictive measures, such as a check of the chassis number,
would be sufficient to achieve the desired objective

Dit was een belangrijk signiaal aan de andere lidstaten. Italie hanteerde strengere
regels voor gemporteerde wagens. De ECJ heeft geoordeeld dat er sprake is van
discriminatie. Het argument van beveiliging van gestolen wagens werd verworpen.
DASSONVILLE
Facts:
Twee Belgische handelaren importeren verschillende merken whisky vanuit
Frankrijk. Belgi vereist voor dergelijke importen een certificaat van herkomst.
De handelaren maken zelf deze certificaten.De Belgische Procureur des
Konings een strafzaak tegen de handelaren, enerzijds wegens vervalsing,
anderzijds wegens het ontbreken van de juiste papieren. De rechtbank van
eerste aanleg waar de zaak dient stelt bij het Hof van Justitie van de Europese
Gemeenschappen twee prejudicile vragen.
De voor de rechtsgeschiedenis belangrijkste prejudicile vraag betrof de
kwestie of:
een maatregel van gelijke werking als een kwantitatieve beperking in de zin van
artikel 30 van het (EEG)-verdrag (thans art. 34 VWEU) is te beschouwen een
nationaal reglementair voorschrift waarin de invoer van een waar met benaming van
oorsprong wordt verboden wanneer daarbij niet gevoegd is een door de regering
van het land van export afgegeven officieel stuk waaruit het recht op die benaming
blijkt.
ECJ (Case 8/74):
Het belangrijkste element van het arrest schuilt in de volgende overweging van
het hof:
overwegende dat iedere handelsregeling der lidstaten die de intracommunautaire
handel al dan niet rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel, kan belemmeren, als
een maatregel van gelijke werking als kwantitatieve beperkingen is te beschouwen.
Volgens het oordeel van het hof viel het Belgische importvereiste van het
certificaat onder deze kwalificatie.
De betekenis van het Dassonville-arrest is verstrekkend. Het hof oordeelde dat
een overheidsmaatregel die direct of indirect, daadwerkelijk of potentieel het
intracommunautaire handelsverkeer kan belemmeren, als maatregel van gelijke
werking te beschouwen is. Het is volgens dit criterium voldoende dat het kan
belemmeren, men hoeft niet te bewijzen dat er daadwerkelijk van belemmering
sprake is.

Blz 10

Volgens de ruime interpretatie van dit arrest is een nationaal voorschrift snel als
een inbreuk op art. 30 EEG-Verdrag (= art. 34 van het huidige VWEU) te
beschouwen. In latere arresten zoals het arrest Cassis de Dijon heeft het hof
deze zeer ruime omschrijving wat gepreciseerd en criteria aangegeven op
grond waarvan invoerbeperkingen toch geoorloofd kunnen zijn.
CASSIS DE DIJON
Facts:
De Duitse importeur Rewe-Zentral wil in 1976 vanuit Frankrijk sterke dranken
importeren, waaronder een lading Cassis de Dijon (zwarte bessenlikeur). De
import werd door de bevoegde Duitse instantie, de Bundesmonopolverwaltung
fr Branntwein, verboden. De vruchtenlikeur bevatte namelijk 15-20% alcohol
terwijl in de Bondsrepubliek Duitsland volgens een toenmalige wettelijke
bepaling slechts likeur met een alcoholpercentage van tenminste 25% mocht
worden verhandeld.
De importeur acht het importverbod in strijd met het toenmalige art. 30 van het
EEG-Verdrag (thans art. 34 VWEU)[2] dat kwantitatieve beperkingen en alle
maatregelen van gelijke werking tussen de lidstaten verbiedt. De bevoegde
Duitse rechter legde vervolgens twee prejudicile vragen voor aan het Hof van
Justitie van de Europese Gemeenschappen.
ECJ (Case 120/78):
De voor de rechtsgeschiedenis belangrijkste prejudicile vraag betrof de
kwestie of een importverbod als het Duitse een "maatregel van gelijke werking"
was in de zin van art. 30 EEG-verdrag.
Het Hof gaf enige criteria op grond waarvan uitzonderingen op het vrije
handelsverkeer binnen de EEG konden worden geduld:
Belemmeringen van het intracommunautaire verkeer als gevolg van dispariteiten
van de nationale wettelijke regelingen op de verhandeling der betrokken
producten, moeten worden aanvaard voor zover dringende behoeften, onder meer
verband houdend met de doeltreffendheid der fiscale controles, de bescherming
van de volksgezondheid, de eerlijkheid der handelstransacties en de bescherming
van consumenten, ze noodzakelijk maken.
Het Hof achtte dergelijke dringende behoeften hier niet bewezen en verklaarde
voor recht:
De term "maatregelen van gelijke werking als kwantitatieve invoerbeperkingen",
zoals in artikel 30 van het verdrag gebezigd, is in die zin te verstaan dat de
verbodsbepaling van dat artikel ook betrekking heeft op de vaststelling - in de
wettelijke regeling van een lidstaat - van een alcoholpercentage, dat in voor
kmenselijke consumptie bestemd gedistilleerd ten minste moet voorkomen, zolang
er sprake is van de invoer van gedistilleerd dat in een andere lidstaat rechtmatig
geproduceerd en in de handel gebracht wordt.

Blz 11

 De Duitse overheid kreeg in deze zaak dus ongelijk, maar er werd wel op
gewezen dat LS eigen maatregelen mogen nemen.
De betekenis van het arrest Cassis de Dijon ligt vooral in de criteria die het Hof
van Justitie in Luxemburg geeft ten aanzien van de uitzonderingen die mogelijk
zijn op het vrije verkeer binnen de Europese Gemeenschap.
= DE RULE OF REASON: De LS mogen eigen maatregelen invoeren als ze
kunnen aantonen dat zeker noodzakelijk zijn om eerlijke handel te garanderen.

DREI GLOCKEN
Facts:
Italian rule prohibiting the sale of pasta products made from common wheat or a
mixture of common wheat and durum wheat and requiring the use of durum
wheat alone
in practice, pasta made according to different recipes using different types of
wheat and legally produced and marketed in other MS was not allowed to be
marketed under the same name in Italy
ECJ (Case 407/85):
Italian rule = (indistinctly applicable) MEQ
rule of reason-exception: Italy is allowed to take measures which are adequate
and proportionate to guarantee the protection of (Italian) consumers, but the
Italian rule at issue is disproportionate
the Italian rule is incompatible with art. 34 and is thus invaliditated; Drei Glocken
cannot be prosecuted
CINTHQUE
Facts:
French rule delaying the distribution of films by means of video-cassettes during
the first months following their release in the cinema in order to protect their
exploitation in the cinema
ECJ (Case 60-61/84):
French rule = (indistinctly applicable) MEQR
rule of reason-exception: France is allowed to take measures which are
adequate and proportionate to guarantee the promotion of culture, and the
French rule at issue is proportionate
the French rule is compatible with art. 34

Blz 12

GB-INNO-BM
Facts:
Luxemburg rule allowing offering of goods at temporarily reduced price (other
than in special sales or liquidation sales) only on condition that the offers did not
state their duration and that there was no reference to previous price
Belgian supermarket GB-INNO distributed leaflets both in Belgium and in
Luxemburg, which complied with Belgian but not with Luxemburg rules
ECJ (Case C-362/88):
Luxemburg rule = (indistinctly applicable) MEQR
rule of reason-exception: Luxemburg rule cannot be justified in the interest of
consumer protection
the Luxemburg rule is incompatible with art. 34 and is thus invaliditated
KECK AND MITHOUARD
Facts:
French rule prohibiting resale below cost
Two French managers of supermarkets were prosecuted for violation of this rule
and argued that this rule (restricting commercial freedom) was incompatible with
art. 34
ECJ (Joined cases C-267-8/91):
French rule = national rule concerning selling arrangement
French rule

(i) applies to all relevant traders operating within the national territory and

(ii) affects in the same manner, in law and in fact, the marketing of
domestic products and of those from other MS

French rule is not incompatible with art. 34

Deze supermarkt verkocht goederen onder de aankoopprijs. Ze werden veroordeeld

op basis van de nationale wetgeving. ZE trokken naar de ECJ omdat de wet volgens
hen niet paste. De ECJ oordeelde dat het niet onverenigbaar is, dus was het
toegelaten.
Het Hof besliste in deze zaak dat de Cassis de Dijon-leer wel volledig van toepassing
is

op

producteisen

(de

regels

waaraan

producten

moeten

voldoen

zoals

samenstelling, vorm, gewicht, verpakking e.d.), maar niet op verkoopmodaliteiten. De

regels over verkoopmodaliteiten betreffen namelijk niet de goederen zelf, maar
externe aspecten zoals wanneer, waar, door wie, en tegen welke prijs de goederen
mogen worden verkocht.

Blz 13

Naast voorschriften die de verkoop van goederen onder de inkoopprijs verbieden,

omvatten regels inzake verkoopmodaliteiten ook reclamebeperkingen, verplichte
sluitingsuren voor winkels, en het beperken van de verkoop van bepaalde goederen
tot bepaalde winkels. Uit Keck kan dus worden geconcludeerd dat regels betreffende
verkoopmodaliteiten, zonder onderscheid toepasbaar op binnenlandse en ingevoerde
goederen, niet onder artikel 34 VWEU vallen.
DASSONVILLE

Nieuwe richtlijn.
Art 36: productvereisten?

JA,
i.v.m. verkoop?

NEE

Vb. marketing, openingsuren

JA

NEE

EU komt niet tussen.

EU komt wel tussen.

De LS kunnen dus
verschillende

regels

hebben
EX: Vergelijk de Dassonville wetgeving met de opvolger
TANKSTATION T HEUKSKE
Facts:
Dutch rule governing opening hours of petrol stations
Dutch petrol station was prosecuted for violation of this rule and argued that this
rule was incompatible with art. 34
ECJ (Case C-401-402/92):
Dutch rule = national rule concerning selling arrangement
Dutch rule (i) applies to all relevant traders operating within the national territory
and (ii) affects in the same manner, in law and in fact, the marketing of domestic
products and of those from other MS
Dutch rule is not incompatible with art. 34

Er was een nationale wet over de openingsuren van tankstations. Dit tankstation heeft
hier zich echter niet aan gehouden. Het is dus toegelaten, maar men kan wel
argumenteren onder de Dassonville reglementering.

Blz 14

LECLERC
Facts:
French rule prohibiting television advertising in the distribution sector
French supermarket (Leclerc) was prosecuted for violation of this rule and
argued that this rule was incompatible with art. 34
ECJ (Case C-412/93):
French rule = national rule concerning selling arrangement
French rule (i) applies to all relevant traders operating within the national
territory and (ii) affects in the same manner, in law and in fact, the marketing of
domestic products and of those from other MS
French rule is not incompatible with art. 34
CLINIQUE
Facts:
German rule prohibiting marketing cosmetics under the same name Clinique
as that under which they were marketed in other MS
French company (Clinique Laboratoires) was prosecuted for violation of this rule
and argued that this rule was incompatible with art. 34
ECJ (C-315/92):
German rule = national rule concerning product requirement
rule of reason-exception: German rule is adequate to guarantee the protection
of (German) consumers, but disproportionate since the average European
consumer is not likely to be misled German rule is incompatible with art. 34

Clinique wou de merknaam ook gebruiken in Duitsland. De Duitse overheid wou dit
niet omdat de naam insinueert dat er medische effecten zijn. Europa oordeelde dat
het bedrijf de naam wel mag gebruiken. Andere landen maakten immers geen
probleem rond de insinuatie.
GRAFFIONE
Facts:
Italian rule prohibiting selling toilet paper legally marketed in other MS under the
name Cotonelle in Italy
Italian company (Graffione) was prosecuted for violation of this rule and argued
that this rule was incompatible with art. 34

Blz 15

 ECJ (C-313/94):
Italian rule = national rule concerning product requirement
rule of reason-exception: Italian rule is adequate to guarantee the protection of
(Italian) consumers, and it is for the national court to determine whether it is
proportionate, that is whether the average (national) consumer addressed or
reached by the practice (not just the average European consumer) is likely to be
misled

De naam is niet misleidend in alle lidstaten. Er is echter wel verwarring mogelijk voor
de Engelstalige landen. In Duitsland hoort men in Cotonelle geen katoen, dus wel
aanvaard. >
GUT SPRINGENHEIDE
Facts:
Gut Springenheide marketed eggs ready-packed under the description 6-grain 10 fresh eggs + stated that the 6-grain accounted for 60% of the mix used to
feed the hens and the packs extolled the beneficial effect of this feed on the
quality of the eggs
ECJ was asked to determine whether this was misleading within the meaning of
an EU prohibition of misleading advertising of eggs (not a free movement case !)
ECJ (C-210/96):
summary of free movement case law
elaborating the consumer benchmark developed in the context of the rule of
reason-exception: the average consumer who is reasonably well-informed and
reasonably observant and circumspect

Blz 16

SAMENVATTING
In

Dassonville

werd

door

het

Hof

vastgesteld

dat

iedere

maatregel

die

de

intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel kan

belemmeren, als een maatregel van gelijke werking als kwantitatieve beperkingen moet
worden gezien welke verboden is ex art. 28 EG.4
Cassis de Dijon breidde deze leer uit door maatregelen te verbieden die niet tot doel
hebben het goederenverkeer tussen lidstaten te regelen maar wel een belemmerend effect
hebben. Bij het ontbreken van harmonisatie van wettelijke regelingen gaat het er om dat
goederen die rechtmatig vervaardigd en in de handel zijn gebracht in een andere lidstaat,
moeten worden geaccepteerd door de invoerende lidstaat.
In het arrest Keck Mithouard stelde het Hof daarentegen vast dat maatregelen die zien op
de verkoopmodaliteiten van goederen wel verenigbaar zijn met art. 28 EG.6 Het verschil
tussen de wederzijdse aanvaarding en verkoopmodaliteiten zit in het feit dat wederzijdse
aanvaarding ziet op de daadwerkelijke inhoud van het product, aangezien (dynamische)
verkoopmodaliteiten louter verkoopmethoden betreffen. Het Hof formuleerde in Keck twee
voorwaarden waaraan een verkoopmodaliteit moet voldoen: de maatregel moet rechtens
dezelfde invloed hebben op de verhandeling van binnenlandse en buitenlandse producten,
en de toegang van de markt mag niet door de maatregel worden belemmerd.

Blz 17