POLITECHNIKA GDASKA

WYDZIA ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI

PROJEKTOWANIE UKADW ZASILANIA I

STEROWANIA

Przepompownia z trzema silnikami

sterowanymi falownikowo do napdu pomp
wody

Projekt wykonali:
Adam Grulewski, 139151 (obliczenia)
Micha Bjko, 131967 (dobr aparatury)
Micha Gronowski, 139350 (opis teoretyczny)
Damian Damrath, 139330 (schematy)
Artur Makuch, 139417 (schematy)
Elektrotechnika
Studia stacjonarne, II st., semestr II

SPIS TRECI
1

Temat i zakres opracowania.....................................................................................4

Wytyczne projektowe................................................................................................ 4

Dobr zabezpiecze i przewodw............................................................................5

Uoenie lini kablowej............................................................................................... 5

Podstawa opracowania (Normy)...............................................................................6

Obliczenia projektowe............................................................................................... 7
6.1

Podstawowe dane znamionowe silnikw..........................................................7

6.2

Dobr mocy transformatora zasilajcego..........................................................7

6.3

Obliczenia parametrw zastpczych.................................................................8

6.3.1

System elektroenergetyczny.........................................................................8

6.3.2

Silnik............................................................................................................. 8

6.3.3

Transformator............................................................................................... 9

6.4

6.4.1

Obcialno prdowa dugotrwaa..............................................................9

6.4.2

Sprawdzenie spadku napicia....................................................................10

6.4.3

Obliczenia prdw zwarciowych.................................................................11

6.4.4

Wytrzymao zwarciowa............................................................................11

6.4.5

Obliczenia dla yy powrotnej kabla............................................................12

6.5

Dobr linii kablowej rozdzielnica-silnik............................................................12

6.5.1

Obcialno prdowa dugotrwaa............................................................12

6.5.2

Sprawdzenie spadku napicia....................................................................12

6.5.3

Obliczenia prdw zwarciowych.................................................................14

6.5.4

Wytrzymao zwarciowa............................................................................14

6.5.5

Obliczenia dla yy powrotnej kabla............................................................15

6.6
7

Dobr linii kablowej transformator-rozdzielnica.................................................9

Obliczenia dla prdw udarowych..................................................................15

Dobr aparatury...................................................................................................... 17
7.1

Silniki napdzajce pompy wody....................................................................17

7.2

Falownik.......................................................................................................... 17

7.3

Uziemniki........................................................................................................ 20

7.4

Wyczniki prniowe wysuwne......................................................................21

7.4.1

Zabezpieczenie silnikw.............................................................................21

7.4.2

Zabezpieczenie rozdzielnicy.......................................................................21

7.5

Przekadniki napiciowe..................................................................................23

7.6

Przekadniki prdowe......................................................................................24

7.6.1

Obwody silnikowe.......................................................................................24

7.6.2

Obwody rozdzielnicy...................................................................................24

7.7

Styczniki w obwodach sterowania...................................................................25

7.8

Przekaniki zabezpieczeniowe silnikw..........................................................26

7.9

Transformator potrzeb wasnych.....................................................................27

7.10

Zabezpieczenie przed transformatorem potrzeb wasnych.............................27

7.11

Zabezpieczenie za transformatorem potrzeb wasnych..................................27

7.12

Zasilacz DC z zabezpieczeniem.....................................................................27

7.13

Przetworniki cinienia.....................................................................................27

7.14

Sterowanie awaryjne.......................................................................................27

Zaczniki................................................................................................................ 28

Bilbiografia.............................................................................................................. 29

TEMAT I ZAKRES OPRACOWANIA.

Tematem opracowania jest projekt wykonawczy ukadu zasilania i sterowania

przepompowni z trzema silnikami indukcyjnymi klatkowymi sterowanymi falownikowo

napdzajcymi zestaw trzech pomp. Opracowanie zawiera opis wytycznych projektowych,
opracowania i normy na ktrych opierano obliczenia, a take obliczenia projektowe, dobr kabli,
zabezpiecze i niezbdnej aparatury.

WYTYCZNE PROJEKTOWE.

Dla wykonanego projektu przyjto nastpujce wytyczne:

1. Pompy wody napdzaj 3 silniki indukcyjne klatkowe o mocy znamionowej

Pn=400 kW .
2. Silniki zasilane s z sieci redniego napicia o

SN

U nQ=15 kV

poprzez transformator

15,75
kV /kV .
6,3

3. Zakadana moc zwarciowa systemu elektroenergetycznego wynosi

S kQ =100 MVA

.
4. Dugo kadej z linii kablowych zasilajcej poszczeglne silniki wynosi

l 1=26 m

5. Sterowanie silnikami realizowane jest za pomoc falownika z funkcja przechwytywania

w locie falownika wdrujcego
6. W obliczeniach projektowych uwzgldniono sytuacje awarii falownika w ktrej
konieczne bdzie rczne zaczanie i wyczanie pompy
7. Maksymalny spadek napicia na linii kablowej wynosi 2% dla pracy normalnej oraz
10% podczas rozruchu.
8. W projekcie zaoono realizacj nastpujcych funkcji automatyki zabezpieczeniowej
(wg. kodu ANSI):
50/51
49 RMS
48
51LR
66
37

DOBR ZABEZPIECZE I PRZEWODW

Doboru zabezpiecze i przewodow dokonano na podstawie

normy PN-EN 60865-1:2012 i PNEN
60909-3:2010 dla obcie przecie w ukadzie.
Obcialno dugotrwa przewodow przyjto
zgodnie z norm PN-IEC 60364-5-523:2001. Zabezpieczenia
i przekroje przewodow zostay tak
dobrane, aby przerwanie prdu zwarciowego w obwodach
rozdzielczych nastpio, nim wystpi
zagroenie uszkodze aparatow. Czasy wyczenia
zabezpiecze przy zwarciu s mniejsze od czasow
powodujcych nagrzewanie przewodow i kabli do temperatury
granicznej. Przekroje zastosowanych
w instalacjach przewodow oraz ich maksymalne dopuszczalne
zabezpieczenia speniaj wymagania
stawiane przez normy ochrony przed skutkami przecie i
zwar. Spadki napi wystpujce na
kablach speniaj wymagania stawiane urzdzeniom klasy
przemysowych aparatow
elektroenergetycznych.

UOENIE LINI KABLOWEJ

Uoenie linii kablowej miedzy rozdzielnic a komor pomp naley

wykona zgodnie z norm SEP-004, tj. na gbokoci odniesienia: 90 cm
kable o napiciu znamionowym do 30 kV uoone na
uytkach rolnych, 80 cm kable o napiciu znamionowym
wyszym ni 1 kV, lecz nie wyszym ni
30 kV uoone poza uytkami rolnymi. Kabel o napiciu
znamionowym do 30 kV powinien by
uoony na warstwie piasku o gruboci co najmniej 10 cm i
powinien by zasypany warstw piasku
o gruboci 10 cm. W odlegoci minimum 25 cm od gornej
powierzchni kabla umieszcza si pas folii
oznacznikowej ze sztucznego tworzywa o gruboci co najmniej
0,5 mm i szerokoci pokrywajcej
lece pod ni kable, jednak nie mniejszej ni 20 cm. Jeeli
gbokoci te nie mog by zachowane,
np. przy wprowadzeniu kabla do budynku, przy skrzyowaniu
lub obejciu urzdze podziemnych, to
dopuszczalne jest uoenie kabla na mniejszej gbokoci,
jednak na tym odcinku kabel naley chroni
oson otaczajc (rury osonowe).

Dopuszcza si ukadanie kabli o napiciu znamionowym do 30

kV bezporednio w ziemi w
dwoch lub wicej warstwach. Gboko gornej warstwy kabli
powinna spenia wskazane wczeniej
zaoenia. Nie dopuszcza si warstwowego ukadania kabli o
napiciu znamionowy wyszym ni 30
kV.
W celu zapewnienia bezpieczestwa pracy rozdzielnicy
wykonano odpowiednie obliczenia dla
zestawu dobranej aparatury. Wszystkie elementy
przewodzce, nie bdce pod napiciem naley
poczy z uziemionym punktem za pomoc szyn i przewodow
ochronnych PE.
Skuteczno ochrony przed poraeniem wykonano
przeprowadzajc obliczenia zwar
doziemnych: jednofazowego i trojfazowego symetrycznego na
szynach rozdzielni gownej, zaciskach
napdzanych silnikow.

PODSTAWA OPRACOWANIA (NORMY).

Podstaw opracowania projektu byy w gwnym stopniu zasady wiedzy technicznej,

aktualnie obowizujce normy i rozporzdzenia oraz inne materiay zawierajce rzetelne

informacje dotyczce analizowanych zagadnie.
Gwne normy, rozporzdzenia oraz materiay bdce podstaw opracowania:

Norma PN-EN 60865-1:2012 Prdy zwarciowe obliczenia skutkw dziaania prdw

zwarciowych

Norma PN-EN 60909-3:2010 Prdy zwarciowe w sieciach trjfazowych prdu

przemiennego

Norma PN-E 05115:2002 Instalacje elektroenergetyczne prdu przemiennego o

napiciu wyszym ni 1kV

Norma PN-IEC 60346 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych

Norma PN-IEC 60364-5-523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.

Dobr i monta wyposaenia elektrycznego. Obcialno prdowa dugotrwaa
przewodw.

Norma PN-EN 60076-1:2001 Transformatory. Wymagania oglne.

N-SEP-E-004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i

budowa

Przepisy budowy urzdze elektroenergetycznych Warszawa 1997r.

budowlane Ustawa z dn. 7.07.1994r. (Dz. Ustaw Nr 89, pozycja 414)

Rozporzdzenie Ministra Przemysu z dnia 8.10.1990r. (Dz. Ustaw Nr 81) W sprawie

warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada urzdzenia elektroenergetyczne w
zakresie ochrony przeciwporaeniowej.

Prawo

Materiay wykadowe wiczenie SN Dobr kabli i zabezpiecze 2014 dr hab. In.

Dariusz Karkosiski

Materiay wykadowe Zabezpieczenia funkcje dr hab. In. Dariusz Karkosiski

OBLICZENIA PROJEKTOWE.
6.1

Podstawowe

dane

znamionowe silnikw
Tab.6.1. Parametry znamionowe silnikw

Typ
Napicie zasilania
Czstotliwo
Moc znamionowa
Prdko znamionowa
Moment znamionowy
Sprawno znamionowa
Wspczynnik mocy
hPrd znamionowy
Krotno momentu
rozruchowego
Krotno prdu
rozruchowego
Krotno momentu
maksymalnego
Moment bezwadnoci
Masa silnika

SH 400 H2B
600
Un
V
0
f
50
Hz
Pn
400
kW
298
Nn
Obr./min
1
128
Mn
Nm.
1
n
95,9
%
cos
0,89
In
45,1
A
kM

1,3

kI

6,3

kMmax

2,3

4,5
260
0
84

kgm2

Poziom haasu

Ld1(A)

kg
db(A)
6.2

Dobr

mocy

transformatora
zasilajcego

Prd rozruchowy silnika:

I r =k I I n =6,345,1=284,13[ A]

Praca jednej pompy i bezporedni rozruch drugiej:

I pr =I n+ I r =45,1+284,13=329,23[ A ]

(6.1)

(6.2)

Uwzgldnienie 30% przecialnoci transformatora:

I pr 130 =

I pr 329,23
=
=253,25[ A ]
1,3
1,3

(6.3)

Wymagana moc podczas rozruchu:

S rTr 1=I pr 130U n=253,256000=1519,52[kVA ]

Dobrano transformator o mocy znamionowej

S nTr 1=1600 kVA .

Prd pobierany podczas pracy znamionowej trzech pomp:

I 3 p =3I n=345,1=135,3[ A ]

(6.5)

Wymagana moc transformatora podczas pracy znamionowej trzech pomp:

S 3 pTr 1=I 3 pU n=135,36000=811,8[ kVA ]

(6.4)

(6.6)

Sprawdzenie poprawnoci dobory transformatora warunkiem:

S nTr 1> S 3 pTr1

(6.7)

Warunek speniony.
6.3

Obliczenia

parametrw

zastpczych
6.3.1

System elektroenergetyczny

Obliczenia parametrw zastpczych systemu elektroenergetycznego o mocy zwarciowej:

S kQ =100 MVA , oraz napiciu na szynie U nQ=15000 kV .

Impedancja:

6300
15750

cmaxU nQ2 1 2 1,1150002

Zk 3Q=

S kQ

100106

(6.8)

()

Reaktancja:

X kQ =0,995Z kQ=0,394[]

(6.9)

Rezystancja:

RkQ =0,1X kQ =39,4103 []

(6.10)

6.3.2

Silnik
Moc obliczeniowa:

Pn 400 103
=
=417,1[kW ]
n
0,959

(6.11)

Pobl .
417,110 3
=
=45,096[ A ]
3U ncos 360000,89

(6.12)

Pobl. =

Prd obliczeniowy:

I obl. =

Znamionowa moc pozorna:

S n=

6.3.3

3
Pn
40010
=
=449,438[kW ]
cos
0,89

(6.13)

Impedancja:

1
U n
Ir
1
6000
In
6,3
Z M=
=
=12,192[]
3I n 345,1

(6.14)

X M =0,989Z M =12,058[]

(6.15)

R M =0,15X M =1,809[ ]

(6.16)

Reaktancja:

Rezystancja:

Transformator

Tab.6.2. Dane znamionowe transformatora

Moc znamionowa
Straty w uzwojeniach
Warto % napicia
zwarcia
Napicie strony
pierwotnej
Napicie strony wtrnej

SN

1600

kVA

PCu

2400

UZ%

UnP

15,75

kV

UnS

6,3

kV

Rezystancja:

RT =

PCuU nS2
=0,037[]
Sn

(6.17)

Impedancja:

Uz
U nS2
100
ZT =
=1,488 []
Sn

(6.18)

X T = Z T 2RT 2 =1,488[]

(6.19)

Reaktancja:

6.4

Dobr

linii

kablowej

transformatorrozdzielnica
6.4.1

Obcialno prdowa dugotrwaa

Obliczeniowy prd szczytowy zespou silnikw:

I B 3=

3Pobl .
=135,29[ A]
3Uncos

(6.20)

Dobrano przewd miedziany o przekroju znamionowym yy roboczej

przekroju znamionowym yy powrotnej

s p=16 mm 2

s=50 mm2 ,

i o obcialnoci prdowej

I k =196 A .

Dugo linii kablowej wynosi

6.4.2

l 1=40 m

Sprawdzenie spadku napicia

Rezystancja przy T=20C:
(6.21)

Rl 1=l 1r 1 =0,040,387=15,48 10 []
gdzie:

r 1=0,387 [/km] ; rezystancja jednostkowa

Indukcyjno przy T=20C:

(6.22)[]
X l 1=l 12f L1 =0,042500,4610 =5,78 10
3

gdzie:
10

L1=0,46 [mH /km ] ; indukcyjno jednostkowa

Impedancja przy T=20C:

(6.23)

Z l 1= Rl 12 + X l 12=16,52 103 []

Rezystancja przy T=90C:

Rl 1(90)=R 1[ 1+0,004( 9020 ) ] =19,81 10 []

3

(6.24)

Spadek napicia podczas pracy:

u=

100 3I B 3(Rl 1(90)cos+ X l1sin)

Un

(6.25)

gdzie:

sin= 1cos2 = 10,892=0,456

(6.26)

Podstawiajc do wzoru 4.25 otrzymujemy:

u=

100 3135,29(0,019810,89+ 0,005780,456)(6.27)

= 0,079 [ ] >2 [ ]
6000

Spadek napicia podczas pracy jednej pompy i bezporedniego rozruchu drugiej:

u=

100 3I pr (R l1 (90)cos r + X l1sin r )

Un

(6.28)

gdzie:

cos r=0,3

warto przyjta na podstawie normy

a wic:

sin r = 1cos r2= 10,32=0,954

(6.29)

Podstawiajc do wzoru 4.28 otrzymujemy:

u=
6.4.3

100 3329,23(0,019810,3+ 0,005780,954) (6.30)

= 0,109 [ ] >10[ ]
6000

Obliczenia prdw zwarciowych

Impedancja przy zasilaniu z sieci 3-f poczonej szeregowo z transformatorem:

Z k 3 maxQ =Z k 3 Q + Z T =0,396+1,488=1,884 []

(6.31)

11

Prd zwarciowy zasilania z sieci:

I ' ' k 3maxQ =

6.4.4

1,1U n
1,16000
=
=2022,56 [ A]
3Z k 3maxQ 31,884

Wytrzymao zwarciowa
Reaktancja przy zasilaniu z sieci 3-f poczonej szeregowo z transformatorem:

X k =X kQ + X T =0,394+ 1,488=1,882[]

(6.33)

Rezystancja przy zasilaniu z sieci 3-f poczonej szeregowo z transformatorem:

3

Rk =R kQ + RT =0,0394 +0,037=76,4 10 []

(6.32)

(6.34)

Staa czasowa obwodu:

T=

Xk
=78,41[ms]
2fR k

(6.35)

T k =1[s ] dla:

Przyjmujc czas zwarcia

Tk
1
=
=12,75>10
T 78,41 103

(6.36)

speniony jest warunek:

I th =I ' ' k 3 maxQ =2022,56[ A ]

(6.37)

Czas zwarcia:
2

I
t z=( 1 ) =12,673[ s]
I th

(6.38)

gdzie:

I 1 =7,2[kA] ; dopuszczalna warto prdu zwarciowego jedno sekundowego

t z >0,2 s

(6.39)

Warunek speniony.

12

6.4.5

Obliczenia dla yy powrotnej kabla

Najwikszy prd w yach powrotnych wystpuje przy podwjnym zwarciu doziemnym.

Zwarcie dwufazowe na szynach:

I ' ' k 2maxQ

3I ' ' k 3 maxQ 32022,56

=
=
=1751,59 [ A]
2

(6.40)

Czas zwarcia:

t z=(

I1 2
) =2,1124 [ s]
I th

(6.41)

gdzie:

I 1 =3,7[kA ] ; dopuszczalna warto prdu zwarciowego jedno sekundowego dla yy

powrotnej
(6.42)

t z >0,2 s
Warunek speniony.

Teoretycznie dla wystpujcych warunkw mona byo zastosowa o mniejszym

przekroju y, jednak kabel elektroenergetyczny typu XRUHKXS o przekroju yy roboczej

50 mm

jest najmniejszym dostpnym w katalogu firmy PRYSMIAN.

6.5

Dobr

linii

kablowej

rozdzielnica-silnik
6.5.1

Obcialno prdowa dugotrwaa

Obliczeniowy prd szczytowy silnika:

I B=

Pobl .
417,1103
=
=45,096 [ A ]
3U ncos 360000,89

Dobrano przewd miedziany o przekroju znamionowym yy roboczej

przekroju znamionowym yy powrotnej

s p=16 mm 2

(6.43)

s=50 mm

i o obcialnoci prdowej

I k =196 A .
13

Dugo linii kablowej wynosi

6.5.2

l 1=26 m (m*0,01)

Sprawdzenie spadku napicia

Rezystancja przy T=20C:
(6.44)

Rl 2=l 2r 2=0,0260,387=10,062 10 []
gdzie:

r 2=0,387 [/km] ; rezystancja jednostkowa

Indukcyjno przy T=20C:

X l 2=l 22f L2=0,0262500,4610 =3,757(6.45)

10 [ ]
3

gdzie:

L2=0,46 [mH /km ] ; indukcyjno jednostkowa

Impedancja przy T=20C:

Z l 2= Rl 22 + X l 22=1,7410 103 []

Rezystancja przy T=90C:

Rl 2(90)=R 2[ 1+0,004( 9020 ) ] =12,879 103 []

(6.46)

(6.47)

Spadek napicia podczas pracy:

u=

100 3I B( Rl 2(90)cos+ X l 2sin)

Un

(6.48)

gdzie:

sin= 1cos2 = 10,892=0,456

(6.49)

Podstawiajc do wzoru 4.48 otrzymujemy:

u=

100 345,096(0,012880,89+ 0,003760,456)(6.50)

= 0,017 [ ] < 2[ ]
6000

Spadek napicia podczas rozruchu pompy

u=

100 3I r( Rl 2(90)cosr + X l 2sin r)

Un

(6.51)

14

gdzie:

cos r=0,3

warto przyjta na podstawie normy

I r =284 [ A ] katalogowy prd rozruchowy przy napiciu znamionowym

a wic:
(6.52)

sin r = 1cos r2= 10,32=0,954

Podstawiajc do wzoru 4.51 otrzymujemy:

u=

6.5.3

100 3284(0,012880,3+ 0,003760,954 )

(6.53) [ ] <10 [ ]
=0,061
6000

Obliczenia prdw zwarciowych

Impedancja przy zasilaniu z sieci 3-f poczonej szeregowo z transformatorem oraz lini
L1 (transformator-rozdzielnica):

Z k 3 maxQ =Z k 3 Q + Z T + Zl 1=0,396+1,488+0,0165=1,9[ ] (6.54)

Prd zwarciowy zasilania z sieci:

I ' ' k 3maxQ =

1,1U n

3 ( RM + R l2 )2 + ( X M + X l 2 )2

=312,38 [ A ]

(6.56)

Sumaryczny prd zwarciowy sie + dwa silniki:

(6.57)

I ' ' k 3max =I ' ' k 3 maxQ +2I ' ' k 3 maxM =2630,3[ A ]
6.5.4

(6.55)

Prd zwarciowy od jednego silnika:

I ' ' k 3maxM =

1,1U n
1,16000
=
=2005,53[ A ]
3Z k 3maxQ 31,9

Wytrzymao zwarciowa
Reaktancja przy zasilaniu z sieci 3-f poczonej szeregowo z transformatorem oraz lini
L1 (transformator-rozdzielnica):

X k =X kQ + X T + X l 1=0,394+ 1,488+5,78 10 =1,888[](6.58)

3

Rezystancja przy zasilaniu z sieci 3-f poczonej szeregowo z transformatorem oraz

lini L1 (transformator-rozdzielnica):
15

Rk =R kQ + RT + Rl 1=0,0394+ 0,037+0,0155= 91,88 103(6.59)

[]

Staa czasowa obwodu:

T=

Xk
=65,4[ms]
2fR k

Przyjmujc czas zwarcia

(6.60)

T k =1[s ] dla:

Tk
1
=
=15,29>10
T 78,41 103

(6.61)

speniony jest warunek:

(6.62)

I th =I ' ' k 3 max =2630,3[ A ]

Czas zwarcia:

t z=(

I1 2
) =7,5 [ s]
I th

(6.63)

gdzie:

I 1 =7,2[kA] ; dopuszczalna warto prdu zwarciowego jedno sekundowego

(6.64)

t z >0,2 s
Warunek speniony.
6.5.5

Obliczenia dla yy powrotnej kabla

Najwikszy prd w yach powrotnych wystpuje przy podwjnym zwarciu doziemnym.

Zwarcie dwufazowe na szynach:

I ' ' k 2maxQ =

3I ' ' k 3 maxQ 32005,53

=
=1736,84 [ A ]
2

(6.65)

Czas zwarcia:

16

I1 2
t z=( ) =2,13 [s]
I th

(6.66)

gdzie:

I 1 =3,7[kA ] ; dopuszczalna warto prdu zwarciowego jedno sekundowego dla yy

powrotnej
(6.67)

t z >0,2 s
Warunek speniony.

Teoretycznie dla wystpujcych warunkw mona byo zastosowa o mniejszym

przekroju y, jednak kabel elektroenergetyczny typu XRUHKXS o przekroju yy roboczej

50 mm2 jest najmniejszym dostpnym w katalogu firmy PRYSMIAN.

6.6

Obliczenia

dla

prdw

udarowych

Prd udarowy dla zwarcia trjfazowego:

(6.68)

i p= p 2I ' ' k 3 maxQ

gdzie:

p - wspczynnik krotnoci prdu udarowego, obliczany, wg.:

p =1,02+ 0,98e

3Rk
Xk

=1,02+ 0,98e

30,09188
1,888

=1,87

(6.69)

Podstawiajc do wzoru 4.68:

i p= p 2I

''
k 3 maxQ

=2,023 22005,53=5294,93[ A] (6.70)

Rezystancja zwarciowa 3 silnikw poczonych rwnolegle do szyn przez linie kablowe:

R M + Rl 2 1,809+10,062 103
R Ml 2 =
=
=0,606[]
3
3

(6.71)

Reaktancja zwarciowa 3 silnikw poczonych rwnolegle do szyn przez linie kablowe:

X Ml 2=

X M + X l 2 12,058+3,757 103
=
=4,021 []
3
3

(6.72)

17

Prd udarowy dla odbioru silnikowego poczonego przez lini kablow:

(6.73)

i pM = M 2I ' ' k 3 maxM

gdzie:

- wspczynnik krotnoci prdu udarowego, obliczany, wg.:

M =1,02+0,98e

3R Ml2
X M l 2

=1,02+ 0,98e

30,606
4,021

=1,643

(6.74)

Podstawiajc do wzoru 4.68:

i pM = M 2I ' ' k3 maxM =1,643 2312,38=725,99[ A] (6.75)

Zastpcza rezystancja zwarciowa:

RQM =

(6.76)

Zastpcza reaktancja zwarciowa:

X QM =

R M l 2Rk 0,60691,88 103

=
=0,08 []
R M l 2 + R k 0,606+ 91,88 103

X Ml 2X k 4,0211,888
=
=1,285[]
X Ml 2+ X k 4,021+1,888

(6.77)

Prd udarowy sieci i 3 sinikw poczonych do szyn przez lini kablow:

(6.78)

i pQM =QM 2I ' ' k 3 max

gdzie:

QM

- wspczynnik krotnoci prdu udarowego, obliczany, wg.:

QM =1,02+ 0,98e

3RQM
XQM

=1,02+ 0,98e

30,08
1,285

=1,8334

(6.79)

Podstawiajc do wzoru 6.68:

i pQM =QM 2I

''
k 3 max

(6.80)
=1,8334 22630,3=6819,98 [ A]

18

DOBR APARATURY.
7.1

Silniki

napdzajce

pompy wody
Rol napdw pomp wody peni trzy trjfazowe silniki klatkowe wysokiego napicia o
wysokiej sprawnoci Sh400H2B firmy EMIT. Na Rys.7.1. przedstawiono podstawowe dane
informacyjne oraz eksploatacyjne silnikw. Pena karta katalogowa silnika zostaa doczona do
projektu w formie zacznika.

Rys.7.1. Wybrane dane katalogowe silnika Sh400H2B.

7.2

Falownik

Dobrano falownik redniego napicia CES serii N.5000 z funkcj przechwytywania w

locie o nastpujcych parametrach: Sn = 600 kVA, In = 53 A, Pn=495 kW.

19

Rys.7.2. Paramtry wyjciowe dobranego falownika.

Falownik CES N.5000 charakteryzuje si, m.in:

wspczynnikiem mocy powyej 95%,

brakiem koniecznoci stosowania kondensatorw,
w falowniku nie stosuje si dodatkowych filtrw wejciowych / wyjciowych oraz

transformatora podwyszajcego,
bardzo dua redukcj harmonicznych przedostajcych si do sieci zasilajcej,
zabezpieczaniem pozostaych urzdze przed szkodliwym wpywem harmonicznych
bez dodatkowych filtrw falownik N.5000 spenia najwysze wymagania IEEE- 519

(1992) dot. poziomu harmonicznych

wytwarzaniem sygnau wyjciowego bliskiemu sinusoidalnemu, bez koniecznoci

stosowania dodatkowych filtrw.

ograniczaniem szybkoci zmian napicia w czasie (du/dt), co znacznie zmniejsza
dodatkowe straty mocy w silniku i ogranicza wytwarzane zakcenia

Falownik skada jest podzielony na trzy gwne sekcje:

Rys.7.3. Widok falownika z widocznym podziaem na sekcje.

Sekcja I sekcja transformatora wielouzwojeniowego

Panel wolnostojcy
18 przesunitych w fazie uzwoje
Zaciski zasilajce / zaciski wyjciowe

Sekcja II sekcja celek falownikowych

6 lub 3 celki poczone w szereg dla kadej fazy

20

Sekcja konwersji mocy oraz modulacji PWM

25 poziomowe 3-fazowe bezporednie wyjcie

Sekcja III sekcja sterowania

Cyfrowy, sygnaowy mikroprocesor dla kontroli urzdzenia

Funkcja wewntrznej diagnostyki
Karty rozszerze WE/WY
Sterowanie komunikacj CAN oraz transmisj optyczn
Opcjonalny UPS dla awaryjnego podtrzymania napicia sterowania

Ukad pocze falownika:

Rys.7.4. Ukad pocze falownika.

Gwne funkcje:
Soft-Stall (automatyczna kontrola redukcji obcienia przy pracy z przecieniem),
moliwo cigej pracy przy utracie referencji prdkoci, autorestart, szerokie moliwoci
nastaw ramp przypieszania/zwalniania, informacja o cakowitym czasie pracy itp.
Pozostae parametry falownika mona znale w specyfikacji doczonej w formie
zacznika bd te na stornie producenta.
7.3

Uziemniki

21

Dobrano uziemniki wntrzowe trjbiegunowe typu UW III 7,2-1 OU3/08.02 produkcji ABB
przeznaczone do rozdzielnic RXJ na napicie znamionowe 7,2 kV. Wybrane uziemniki
wsppracowa bd w ukadzie z wycznikami prniowymi wysuwnymi.

Rys.7.5. Uziemnik UW III firmy ABB.

Cechy charakterystyczne:

prosta budowa,
dobre parametry techniczno-eksploatacyjne,
trwao i niezawodno,
atwo obsugi
nie wymaga czci zamiennych.

Zastosowanie:
Uziemniki typu UWIII przeznaczone s

do uziemiania i zwierania obwodw

elektrycznych odczonych od napicia. Stosowane s we wntrzowych urzdzeniach

rozdzielczych wysokonapiciowych prdu zmiennego.

Warunki pracy:

22

Uziemniki s przystosowane do pracy w pomieszczeniach zamknitych w warunkach

klimatu umiarkowanego, w temperaturze otoczenia od -5C do +40C. Instalowanie aparatw w
innych warunkach rodowiskowych wymaga uzgodnienia z wytwrc.
Zgodno z normami:
Uziemniki typu UWIII speniaj wymagania normy polskiej PN-93/E-06107 zgodnej z
norm midzynarodow IEC 129 (1984).

7.4

Wyczniki

prniowe

wysuwne
7.4.1

Zabezpieczenie silnikw

Dobr ze wzgldu na:

I r =284,13[ A]

prd rozruchowy jednej pompy:

prd zwarciowy na szynach silnika:

warto prdu udarowego:

I ' ' k 3max =2630,3 [ A]

i pQM =6819,98[ A ]

Dobrano wyczniki prniowe wysuwne firmy ABB VD4 o nastpujcych parametrach:

7.4.2

napicie znamionowe: 12 kV,

znamionowy prd normalny: 630 A,
prd znamionowy krtkotrway wytrzymywany: 16kA,
prd znamionowy zaczany zwarciowy: 40 kA.
Zabezpieczenie rozdzielnicy

Dobr ze wzgldu na:

prd jednej pracujcej pompy i drugiej podczas rozruchu:

prd zwarciowy na szynach rozdzielnicy:

warto prdu udarowego:

I r =284,13[ A]

I ' ' k 3maxQ =2005,53[ A]

i p=5294,93[ A ]

Dobrano wyczniki prniowe wysuwne firmy ABB VD4 o nastpujcych parametrach:

napicie znamionowe: 12 kV,

znamionowy prd normalny: 630 A,
prd znamionowy krtkotrway wytrzymywany: 16kA,
prd znamionowy zaczany zwarciowy: 40 kA.

23

Zastosowanie:
Wyczniki VD4 s stosowane do rozdziau energii elektrycznej i zabezpieczenia kabli,
linii

napowietrznych,

transformatorw

podstacji,

silnikw,

generatorw

baterii

kondensatorowych.
Zgodno z normami:

VDE 00670, cz 1000

VDE 00671, cz 100
CEI EN 62271-100 plik 7642 (2005-5)

Rys.7.6. Dobrane wyczniki wyswne.

24

7.5

Przekadniki napiciowe

W celu pomiaru napi w obwodach redniego napicia dobrano przekadniki napiciowe

TDC 4 firmy ABB o znamionowym napiciu strony pierwotnej 6,6kV, znamionowym napiciu
strony wtrnej 110 V i klasie dokadnoci 1.
Dwubiegunowe przekadniki napiciowe typu TDC 4 s jedno-fazowymi transformatorami
maej mocy, pracujcymi w warunkach zblionych do stanu jaowego, przetwarzajcymi
napicie wejciowe (pierwotne) na napicie wyjciowe (wtrne) przy zachowaniu odpowiednich
wymaga w klasie dokadnoci. Uzwojenia wtrne, pierwotne i rdze s cakowicie zalane w
ywicy epoksydowej, ktra stanowi izolacj gwn i obudow przekadnikw. Uzwojenie
pierwotne i zaciski pierwotne A i B s cakowicie odizolowane od strony wtrnej i uziemienia
zgodnie z opisanym na tabliczce danego przekadnika poziomem izolacji.

Rys.7.7. Przekadnik napiciowy TDC 4 ABB.

Przekadniki speniaj wymagania norm:

IEC
VDE
ANSI
BS
GOST
CSN

7.6
7.6.1

Przekadniki prdowe

Obwody silnikowe

25

Do pomiarw prdw w obwodach silnikowych dobrano przekadniki typu TPU 40.XX z

uzwojeniem pierwotnym wykonanym z wielu zwojw, dla In od 5 A do 600 A, firmy ABB
przeznaczonych na napicie znamionowe 7,2 kV. Prd strony pierwotnej: 300 A, prd strony
wtrnej: 5A.
7.6.2

Obwody rozdzielnicy
Do pomiarw prdw w obwodach silnikowych dobrano przekadniki typu TPU 40.XX z

uzwojeniem pierwotnym wykonanym z wielu zwojw, dla In od 5 A do 600 A, firmy ABB

przeznaczonych na napicie znamionowe 7,2 kV. Prd strony pierwotnej: 400 A, prd strony
wtrnej: 5A.
Charakterystyka:
Przekadniki prdowe z rodziny TPU wykonane s w obudowie ywicznej stanowicej
zarwno izolacj gwn aparatu, jak rwnie mechaniczn ochron wntrza przekadnika. Typ
TPU oferuje szeroki zakres moliwych wykona uwzgldniajcych przekadniki z prdem
znamionowym pierwotnym do 3200 A. Przekadniki TPU mog by wykorzystywane zarwno do
celw pomiarowych jak i do typowych aplikacji zabezpieczeniowych.

Rys.7.8. Kody okrelajce wykonanie przekdnikw typu TPU.

7.7

Styczniki

obwodach

sterowania
Dobrano stycznik prniowy V-Contact 400 A produkcji ABB o nastpujcych parametrach:

26

napicie znamionowe: 7,2-12 kV,

prd znamionowy:400 A,
maksymalny prd zwarciowy 1-sekundowy: 6 kA.
Styczniki V-Contact redniego napicia s aparatami nadajcymi si idealnie do

sterowania odbiornikami w obwodach prdu przemiennego wymagajcych duej liczby operacji.

Budowa stycznika jest zwarta i solidna przez co zapewnia dug prace, zarwno elektryczn jak
i mechaniczn, nawet bez konserwacji.

Rys.7.9. Stycznik prniowy V-Contact 400A produkcji ABB.

Dziedziny zastosowa:
Styczniki serii V-Contact wykorzystuje si do sterowanie aparatur elektryczn w
przemyle. Dziki technice odczania prniowego styczniki te mog pracowa w szczeglnie
trudnych

warunkach.

Nadaj

si

dobrze

do

sterowania

zabezpieczania

silnikw,

transformatorw, baterii do korekty wspczynnika mocy, itp. Wyposaone w odpowiednie

bezpieczniki mona je stosowa w obwodach o poziomach zwar do 1000 MVA.
Charakterystyki robocze:

temperatura otoczenia: -5C +40C,

wilgotno wzgldna:

wysoko n.p.m:

95%,

1000 m s.l.m.

Zgodno z normami:

IEC 60470 (1974) i IEC 632-1 (1978) dla stycznikw,

IEC 282-1 / CENELEC EN 60282-1 (94) dla bezpiecznikw,
IEC 298 dla obudw.

27

7.8

Przekaniki
zabezpieczeniowe
silnikw

Jako urzdzenie zabezpieczajce oraz kontrolujce silniki wybrano cyfrowy zesp

zabezpiecze silnika asynchronicznego MiCOM P225 firmy Schneider.
Przekanik MiCOM P225 jest zintegrowanym urzdzeniem sucym do zabezpieczania,
sterowania i kontroli silnikw. Jest on umieszczony w zwartej obudowie, dajc w ten sposb
oszczdne i ekonomiczne rozwizanie dla zakadw przemysowych. Wielofunkcyjno
przekanika pozwala w prosty sposb zabezpiecza rne typy silnikw, dla rnych rodzajw
obcie.

Rys.7.10. MiCOM P225.

Funkcje zabezpieczeniowe:
Przecieniowe w oparciu i model cieplny (charakterystyka
wykadnicza). Konfiguracja 3 staych czasowych (rozruch, praca,
postj), 3 stopnie obcienia cieplnego - alarm, wyczenie i blokada
zaczenia.
Trojfazowe nadprdowe od zwar midzyfazowych, jednostopniowe.
Ziemnozwarciowe, dwustopniowe.
Wyduony rozruch. Kryterium nadprdowe.
Zablokowany wirnik. Kryterium nadprdowe.
Asymetria zasilania i praca niepenofazowa, dwustopniowe. Kontrola
skadowej przeciwnej prdu
Utrata obcienia; 1-stopniowe kryterium podprdowe.
Temperaturowe. Wsppraca z 6 czujnikami RTD (Pt, Ni, Cu) lub 2
termistorami. 2 stopnie nastawy dla kadego toru

28

Ograniczenie liczby nastpujcych po sobie rozruchw w danym

czasie. Blokowanie zaczenia po ostatnim nieudanym rozruchu.
Oddzielna konfiguracja dla rozruchw ze stanu zimnego i nagrzanego
Podnapiciowe
Kontrola kierunku wirowania pola magnetycznego

Pomiary:

prdy fazowe (do 10-tej harmonicznej),

prd ziemnozwarciowy,
napicia,
moce: P, Q, S,
energie: czynna, bierna,
obcienia cieplne,
temperatura.

Pozostae funkcje:

automatyka LRW,
2 grupy nastaw,
diagnostyka wycznika,
statystyka wyacze,
2 wyjcia analogowe,
funkcja rozruchu awaryjnego,
sterowanie wycznikiem,
programowalne wyjcia cyfrowe, wyjcia przekanikowe i diody LED,
komunikacja w RS232 oraz RS485,
protokoy transmisji: Courier, Modbus, IEC608070-5-103,
rejestracja:
zdarze - 250,
zakce 5 (1600 Hz, okno 2,5s)
prd rozruchowy (200s)
napicie rozruchowe (200s0

Rys.7.11. Funkcje zabezpiecze realizowane przez MiCOM P225.

29

7.9

Transformator

potrzeb

wasnych
7.10 Zabezpieczenie

przed

transformatorem potrzeb
wasnych
7.11 Zabezpieczenie

za

transformatorem potrzeb
wasnych
7.12 Zasilacz

DC

zabezpieczeniem

30

7.13 Przetworniki cinienia

Jako przetwornik cinienia zdecydowano si na zastosowanie produktu firmy Aplisens
model PC-28/01MPa.

Standardowy przetwornik cinienia dla przemysu

Zakres cinienia: od 0 do 1 MPa
Sygna wyjciowy 4-20mA, 0-10V
Temperatura max: od -40C do 125C
Materia: Stal kwasoodporna 316Li oraz 304ss
Certyfikaty: PZH, SIL, PED

Przeznaczenie:
Przetwornik cinienia PC-28 przeznaczony jest do pomiaru cinienia, podcinienia oraz
cinienia absolutnego: gazw, par i cieczy.
Budowa:
Elementem pomiarowym jest piezorezystancyjny czujnik krzemowy oddzielony od medium
przez membran separujc oraz wybran ciecz manometryczn. Zalany silikonem ukad
elektroniczny znajduje si w obudowie o stopniu ochrony IP65, IP66, IP67 lub IP68 zalenoci
od zastosowanego przycza elektrycznego.

Rys.7.11. Przetwornik cinienia Aplisens PC-28.

31

7.14 Sterowanie awaryjne

Integraln czci projektu byo wykonanie obwodw sterowania awaryjnego w
przypadku wystpienie awarii falownika zasilajcego pompy. Polega one na rcznym
sterowaniu pompami z poziomu operatora. W tym celu konieczne jest umieszczenie przyciskw
oraz przecznikw na drzwiach rozdzielnicy.

Na potrzeby projektu zaproponowano zastosowanie aparatury kontrolno-sygnalizacyjnej

firmy Eaton serii M22, mona jednak zastosowa produkty innego producenta bdce
odpowiednikami proponowanych.

32

ZACZNIKI
[1] Karta katalogowe silnika
[2] Karta katalogowe silnika
[3] Karta katalogowe silnika
[4] Karta katalogowe silnika
[5] Karta katalogowe silnika
[6] Karta katalogowe silnika
[7] Karta katalogowe silnika
[8] Karta katalogowe silnika
[9] Karta katalogowe silnika
[10] Karta katalogowe silnika
[11] Karta katalogowe silnika
[12] Karta katalogowe silnika
[13] Karta katalogowe silnika
[14] Karta katalogowe silnika
[15] Karta katalogowe silnika

33

BILBIOGRAFIA
[1]

34