GEZIM MYFTARI PSIKIATRIA - FORENSEs ‘aatnisode | jwnypaid RBu 9b “Ies0W eyp esa! @ yessypun ua aluyn6 sopusn | 218) ayp (seysry| ayaseizeje4a ajeusd seifasp as o ABWNG UOYE) | 8S 19d SYINONVY JIWNAd WiPa¥d 3 — ¢ ‘urysayorlaip n| eeyo a] jeuosied 480 a/ua12lqu 8 UeyIBUOIDEU LNOZUEeiey 8S UIsUES cu JuVauNg rAlbIis euruolu 2) ‘ezenuyys a anal6y) 8} eweyueg reed | venpepy n niusey ipieqoSucy eup noBouysq e6u vensed n sup [gSp-0Zr) HoBisin eBu uenyys n eied 6 jopved ey a qui eyys! a .ny8lq0, 24D wayyesey ya4Ta serUyys 8 uallaip @1 aN “slLeds au sowpusied-oyjo9 Isenuwopaid (YUPEY -2or) onung nalqui BBu senscude | snaveoun3 yepoD alys! aueWelp seileip IDO} “EJETUAYS a} a! zed Sup ‘@nauogeuBiu ayp eAEuOrzenut @) jLUDANISeRUL au sod ‘ayewioy esuopueied epuaig uapul yepey ‘eisefGeldiad ebu fayousebed yjeqys ab @ diouud ejey eu 2oueseyoy @N “uIyseuoYnesia 2) punw ypu ‘anavalk 9] @| epueWoy SU LILY J9/UH UIYSHY 19/9 et EAaIAS code @u) 6) Be souenBasuoy Jad aun alu Jaksy ayyse ynU mye} My ale Cu uuoysiz6a ynu ld e} sedis yewoy uidiouud iouesd sy yw €1 voIre:nyuor 18 (eutwsy URBUINA sjucuapisuoy @yp syyaigo queways e6u enuIMCD n HO | 212queg uaileyp a) aul a1 sepu 206/21 By 30 vopueW jeunes 2) aypa B16AD4 2 yawuder 12d weysiBalived a] ed aye =) uiuosapis a0 2} Auyafoo wee nenyysye yeoud aueup | 2! 35 YerYs 18q ‘sueUelD ajeved uesfaup 2] 2 jwanysip fayouys ales @ yewniy eu vapyed at Jeyel yieny SukuoW ON SNVWYSPO FIWNAd VLaed 3 2 r yuilsy 80 ujsuas au ‘aTURdSA 8} ayelepisuOy eu fau8 aiauy @ JesdaA Jag YW DPS-OES (weysonuaped ot uuowne Uiveg 8 siopés wel tuo seisifBa| en “andy eu snypaiguued uiysi 215 evoy ale su aup ‘gyewoy Seyeip &) 8 NUINY|POA euP yuruorTINes 8} awAYs'SSpuUaL @ USLISLU dow gz@ eu Wo | }aUaUO | uopuBled (yw SoC-Z8t ‘ayalna] a} Ble Au JuNWAS 2 » suUewysibelbueded ayuozeleg yeuoy 5] ee LuuseyoUp ynU Bye Sw UIvaAs} ASBU Jago, at UUs! eb ele eype MUSE ualpunwies uysidys 2 20 eye |S SINWAS 4] uIyssYosapIsUo junguews, a) sb ‘Wiesyodi4 @ eulqyop fayoyyjde ‘ejysey e uswoy bu |§ sensyeuy my Jed eiuse Susny SI2y uosersjul ab yyoads wuoDies éN VEE eu ywiuased | aupe ySueyyseq ry seluewwey 2} yciouud as aiyse elUean 3 '206q 6u JaTysallu eueg n Yexewoy Uijo 2} sed uotneys/S9) fhe @ uaweyveg Guaqed cup ‘sewey a1 wayspue.g 2 ulwiziuebio eu ypeUs uwosabeped oye ised ‘jony ou ewore uajequi exeuyore) alalypaquif 2 2s neunwaoag ¥¢ 66> Bu Iny alleged Jed srissids uIys] SYD 180M uluozuore} ye} ify Ap aype uenseignd 3} weunwiadeg, afd OGp UblA eN “ptuoug euyone} 2u O12 UepwEURa®: sup venzedsya (@NEL! jad 9b ‘aluse} @s seuloy 3} soreyl 1.3} Dun aN “eladeie ed ayp ete Jed |S weusie) X SUC aguanBasuoy ved 8 “ai1Ut exenuays 2} ati :ye] 2N “euuewysueelu eyp Joyce alu uwoped od ouediedoui 2) sry uiuoxes 2 enatBi sed|s UlzoyAlB yey 2) '@neOuted | {Bojnud aqus: evosabils exerssiuuune yd ogy Unt 2u Lap alyse| 8 UBLUOY any SAVOY SIWN3d VLTadd 3) Jauyp ulueryenys eyp uotzod 4 eBu uaysouenyus ab eroy 1s ef) of @up yeu ALOZ |§ BUe6:0 Au 2IUDY BU My @ Usli| yD yUZIUEELO epuads fh @ ujupsods webuo {yen ayuonqure | wuarerhb re ullo 2 aw (srueyn}uoieysn y=16 juve} eBu ‘esuezs) 8 uuwe uludal | yp 'ezez es Sold @1 Shy alu eu Uiuojsesdapsopse geliim’ { s4] ‘Shie te jtonte teren. Ne origine te orgeneve legiisietive ighin Sinodet, ipan ite cileve ali Niges ne 325m. E reita kanorike shersi reenimn! dhe Ke te edukonte dhe te permisonte fat enale Kanonike, kriniishte nje veprim ge ndeshkim, dhe i pranuesem vetem per je bere keg, Me shume se lin ge kishte Nderajegjen © vey konfirmohe perjashtonte muncesine ¢ denim, E me tej gel krimi 2 dhe ndergjegje per vearimin e kryer. Konsiderohash er te vendosur. Ne te drejten Kanonike w afirmua pra papergjegishmeria ¢ te cemuteve gor veprat e kryara gjate semundjes dhe paperg] isnt semundja. Semnundjes mendore i {jeter ae ii koshienoen e veprim te kryera, si temperatura e larte, somnabi dhimbja intense. Deja nese ishte ne shkai ideruar te papergjegistem 4—MESJETA Per gjate perluches Mesjetare denimet ishin te egra, kryheshia ne publi dhe me terror pasi duhe| ndaluar perserija © kimeve, | akuzuari nk kishte siguri perpara M imi nuk kishte garancite progedures, pasi mbro}ia e shtetit equante te ligishme claredo mjeti per ate qe do te ndeshkonta. Proceset nuk ishin publike gor private, prandej nuk ishte mundur te njine| se cfare ‘bshej ne emer dhe per llogari te sovranit, perfshi ketu edne adminstraten giygesore, veganerisht ate penale. Nevoja e “rregulli” dhe ines’ kishin rendesi primare, Zh ike, ekonomike, shogerore qe kerakterizuan periudhen Mesjetare te gjtha ndryshimet dramatike e shtyne Papatin te ushtroje ne menyre githnje e me itranzigjente pushtetin e tj nepermjet dhunes @ 6 manipuiimeve, me celim per te ‘uajtur, Konsolcuar dhe zojeruar kete push: i cili mese dukej ishte i perkohsher. Nevojes per te marrs ne konsider Elementin suojetdiv te krimiti paraprin e drejta penale mesjetare € sine legjstacion ashtu edhe ne shkence. Ne 1250) per sa i takon vrasjes, shpehe] qarte $3; in im ashitu si edlne fer isnte! hin plagosur apo edhe dhe ne gjendle esa perfagesonin se drejtes Romake, predominoi ne peru imi me te cilin adeshkohes' jeter por hakmarrie perso’ tr, te se dretes Roma! padiskutueshem.Edhe kishe ndermjetsja e rendesisheme midis kultures Gjermane dhe asa Romake.mbeshteste vlerat dhe eficasitetin ¢ kesaj te fundit. Nen vezhgimin aplikati, nuk duhet haruar ge mesjata ishte epoka e ndryshimeve histori, ekonomike, kulturore, politke dhe gjeogarfike. Mbaltja e pushtett shogerche! me veshtires! shume te medha ne rapert me krjimet ¢ reja6 gyeuad up alo sallaup a 8 uaysny eu alikysepu (p ys aup SeIesluwpe @ uwizyeNued eyo uur, (9 ‘ej sue auensepuny nf zed SIYS €} BUOYS alOSelepUaYS ‘elefouaISISe exsUONINSU| | wMEDU (gq jeyid 6} URWNU | SYD 'SeUSIY 6} SABUOLd | lMuINpS {e ulus: Fektjepu 2} op ny waysisspuel ay aww 12,085 eu yuezaid e12q 8} axeuuiojel 2) 108ehLy eystUdBey0:6 suab ‘2 asisny o || 9 Euualey, “esisrug |! NyUaDeLY “asuIsny ||) adezrux uig | anGungsny @ 2Z1@] EUEWN'XIx YINAEUS 8} aseMalysMy sapyeuOW ayp aynjosge ejaia 2) atnueuoU jelusepu UEnsabeped any ojeuuNyy owznodsiO yenb n sb alzwa| axe zenluy aynp ‘esenuoja: yp axgeysil6e) aliAwepu esp iyseynp 2}24 18d 109 puny & fesay uzeluEne ejuoluy 9 op ab erzalBv0g ebu Jennowold 2] sejoueuy eyp ywouore ulseiBoud uluozyoney 2} uyjsb Jed ushY ‘ynyosge-siy.euow vado.ng aipf6 a] ay yey] eup covery eu ales @ yespUeb AIUSHY EO 8 esizelBu0q © euyOZO|y B4p UE:NIMy Uensabeyed yp sisiALIN uaylend n ab jwipuew aust alu eup ‘ayesGowep af elu aus Jenvedoys &) inuz 9} e1e16 8 ayprived alu nyofu edoung OSL s-OPLL TEN aN ‘ze0ues4 ¥ ZAONVYS INOIONTIOAAY — 2 -ulBojedorssd srevoroipuoy swunys @ umnunee 280 UMUIYNEe! AU “eseAys uenBay}n aup asidaseyox|sd euoy aueyp | ab sayals ey wwinuey @yeouanys eB uenzyeain avon aw eyp ‘axfSojojeuueyoylsd squsweripauayesed! &) uenZi=qUls au enyylpow n 2) 8) aypisdopus yesedoud 9yp > angujuoy “aylysd sxa[punWas 3 asyeuiysenyslived 2 suap) eluoyuy Wo 1 ples punwbig eBu sezyeueosisd 2 UIWIY Bw IoAuap WOUOINe eyp Ways/sepuas @} InquIUDy aIN yequaioed ulysayorususe nl 2b yexpyeid e6u esip weyen euel yeyo @} eyzy auNyp sup woz! ‘eErUgIINNED 3 Bi8ip “equoy at ain aw aysnp is ‘asew eu uIYseropied oup 'SeUOy =] JeNLEAUS 8} Bw esiZeIUy 2} slop au au us} aygnadela} JeIUAWINAISU|* ao Jeuosied snfeny, 21 10d axeunwes 4) 2 uluooebelbes 2104! Sup ensaiBoud euysenveysed o (eyovepisvoy euopueW efounies ° epus! Snonjed [esay 9 .05a%0} seniors Ap ulus ayo USENS ayp uladiey wa M4 agjuaozng 2 d4s5js¥y ew UOPIsIOY asueDise a HUKWALE © evo s deg “aUstPDsd 9 eu @bu anelpurizge 2 utulyySe)y Sup Uluojoenveso s}1ozuone, “paaurwes 2) 2uki2x 6) yulupuadiad 2) eUe}| 8) faAly ous 1yays 8u UEP LOpUZEA ejeryis Ofy “sfOux! nus BWNYS ALL 214} 8 78 1 6] yuan weJeNIS UERNYEP BUN AU sunpusojey 8BN esNUES 210d ahalzy 9 UsUU, ou OMNIS aYOSIENES A tenlaou0n nny AX. wlmxeus OU UENZAPy AUIOS ] aneWTSIS 3 2|UELE aiogaye|us jeauanys ou ales & vIpuan eeu eynp “ENR ipuy ab eve\gau oye sup WEUSISePUEL | AUINYS TUEWOU My es] @INUSS = ig senuyesuoy i aynp siqeyew yetysny @OU enunpu\swd el, & fu avenjoz 9) 8 JSiuxUi2 Unde au dll 96L) 2AO88 a4 BN esiefEvO9 & pigaide UU S [psy BLIEDYSe |zIUWUM aelb as stoU) HN|eONOS [eeY>HI anmup @ usin 2u Uyseyosiee snypew 9 yesvysus 2bu serydez a1 uuseyozmye YBotoyed oy eBU umIe.e ete ‘S]49n4 o1y BN ‘supe ALI SHUSeH 8 ‘eypuared ebu WHUSEPY ‘SIE! “oui s8gop ‘yelp 41 80 anesuidys 8 eue ebu ueunce? ' (5:2 oyysied ‘ajall atu puan aval | ayrp (oyshuou I a idaqul ayelsaw ou sed 3y VIPOOTOIONOWZG — 9 2 unuluuoy eu aquepvadipu neu Cle enquanyued 2 yequi eiSuy waien Wwewiela Sup eouely Bu eNAq LUSH 2: ayewoy varfeip at eyylé 812] eslen enigndey yjueluysnp 2) axfie uensuseg af ajepebu atepebu aati 2 relby “exewox araiopuevag 8 ysensed |S syelsau Su UUSSYOIePIsUOY Aue JE/OPUENEd ‘35 quauow 26n) Tes 8 valpuyls niasey soromw sue “usinaays [esd 2use-8 fu aula) aus) ab seifsp 95 = 1wIeMIs Jepuad afy sluoiog su roxsweLn OvEUH 901 en “@yewoy Seyelp 2s 2} wIpTIS sds au eu | aeuniueY sBOHS © youuily au gu, meu wuetunsr 3 (yset6y alypayauued) crse6iC | munca venydepe aleisew 6u eve! ANWITLI SBLIGVEL 3 VPONIT — $Por ge Revolucion’ Frencez i 1789 ge themeloi nje shogeri te re bazuar ne principet e barazize, lise duke shenuar keshtu fundin @ epokes moderne dhe in @ asqj Kontemporane. Ne kete pike nuk mund te harohet ngjarfe historike chur me Te drajtat e njeriur e 26 Gushtit 1789, Po ne kete vit u vendosen edhe rreguilat € progesit penal. 8 + KODI | NAPOLEONIT Revolucion i vertete nomativ, ge i dha nje aspekt te reg penal dhe ge reflekioi ndjeshem ne shkencen Psikiatriko-Forence, ge Kodi Penal i Napoleonit i aprovuar me 1810 iciline Nenin 64 shorehet: ‘Nuk ekziston krim atehere kur i pandehuri ka gene ne gjendie Demence ne mamentin @ veprimit ose ka gene! detyruar nga nje force fe clles nuk ke mundurt rezistoje Demenca eshte ajo gjendje psikke ge e ben individin te privohet nga arsyeja, ‘uk njah real dhe nuk mund te adaptohet me detyrat me elementare te jetes civi 9 - KRAHASIM LEGJISLACIONESH Bejme tani nje egzaminim per sa mundemi te situates ne Europe. Kodi penal Prusian 1851 Neni 40 “Nuk egziston krim atehere kur autori ne momentin a faktit, ke gene prekur nga nje crregulim menor, ose nga idiotsia, apo kur nga kercenimi apo dhune, nuk ka mundur te dispongje iisht vulinetin f ti" Neni 41'Nuk egziston drim,kur vepriml ishte si redhoje e mbrojtfes se ligjeshme" Kodi penal Gjerman Neni St ‘Nuk eshte veprim i denueshem atehere kur autori ne momentin e Kryerjes te vepres ka gene ne mungese te nderajegies, apo ne gjendje te nje grregullimi marboz te aktivitetit mendor,pra mungonie attesia € nje zg/edhye te fre’(vullneti )Neni 62 “Nuk eshte akt kriminel nese autori eshte shiyre nga nije impuls i papermbafishem ose nga nje kercenim, te bashkuar nga nje rezik i gestit,qe nuk mund te largohej me menyre tter, si per jeten e ti nje ose te famiiareve" Ne kodin penal te 1953 paragitet keshtu i ‘modifikuar ‘Nuk egziston krim kur ne momentin e veprimit pandehursi pasoje @ nije crregullimi te koshiences, crreguliim patologjk te veprimtarise psikike po dobes! mendore nuk ishte ne giendj te kuptonte paligishmerine @ veprimit” 10 Kodi penal Austrisk i 1862 tekstuatisht shprehet: “Nuk eshte indeshkueshem, @ jkur autor! eshte i privuar totalisht nga arsyeja 6 kur ai eshte subjelt j altercioneve psikike. c) kur veprimi vjen si pasoje @ forces se papermbajtshme Kantoni i Zyrigut i oi ka hyre ne fugi ne 1871 Neni 44 ‘Nga denim i veprimi te paligishem perjashtonen ata fe cilet ne momentin e veprimit au ishin ne gjendje fe vendosnin irisht, dhe nuk nihnin denweshmerine e vepri Kodi penat Zviceren 1971 ‘Nuk eshte i denueshem ai i cil per semundie mendore apo dobesi te saje apo alteracione te Koshiences,nuk ishte ne momentin ¢ veprimit i afte per te vieresuar natyren e veprimit te palgishem.te vieresoje ate” Kodi penal Portugez 1982 Neni 20 “Nuk egziston Kure perajegishmeri penale ne te miturt nen 16 vieg,dhe ne te semuret mendor Kodi penal Belg 1878 ‘Nuk egziston krim atshere kur | akuzuani ke gene ne Demence ne mom it apo ka gene i detyruar nga nje force te ciles nuk ka mundur ti rezistoje” Koc! Penal Gjerman i vitt 1975 Neni 20 °Nuk este pergjegishem ai i kayer vepren ka gene i peat leresoje karakterin © paligishem te veprimit si pasoje e nje turbul thelle te Koshiences dobesie psikike apo per gf do anomalie psikike” Neni 21 pargjagishmeria e pjeseshme "Nese attesia perte kuptuar ¢ autorit,ne momentin e kryerjes Se vepres eshte ulur ne mase te rendesisheme,menjehere masa e denimit seduktohet ne baze te Nenit 49{0.sh ‘nga burgim i perjeteshem ne nje denim jo me pak se tre viet). Ne kete kod ne adryshim nga ai i meperoarsheni paragiet nje surprize pasi higet vieresim i impulsit te pa permbajtshem, i pranishern ne Nenin 52 te Kodit paraardhes, Ne menyre analoge Kodi Penal Japonez ne Nenin 39 pershkruan ato oka pershkruhen ne Kodin Penal Gjerman dhe rteri i perdorur eshte ai Aliniko- juridik, Ne Kodin Penel Francez aktualisht ne fugi nga 1 shtatorii 1963 koncept i papergjegishmerise reguilohet nga neni 12/1 dhe shprehet keshtu; “Nuk eshte penaiisht | pergjegjshem person i ci ne momentin @ vepres ka gene prekur nga nje grreguilim psikik ose neuro-psikk i cli ka hequr kontrallin © veprimeve te tia. Personi cil giate kryerjes te vepres ka patur nje grregulie psikik ose neuro-psikikj cli ke penguar kontrolin e veprimeve te ti) mbetet i denueshem megithate kolegi’ giykues merr parasysh rrethanet lehtesuese Neni 12/1 zevendeson teresisht Nenin 64 te kodit penal te Napoleonit mbetur ne fugi deri Gusht te vit 1993,ne kodin e ri eshte futur edhe ‘pergjegishmer 1€1 azajbuy ayeust 1 8u winegz nal6 te clound Jerwepisuoy n ayng,""eles © unaje ueu eek 2 yewden sed swysely a) afsve alu uoluy eS yaynp yru ayp}sd ewysesald 5 elpunwes, WI 2} sedis uidlouud lojnuE) BBY DC} OSL) MGI (B04 eu 2182 2) aneusiq | ase} = 198) 18299 py | idouud SopUaA n NIUSeY 210l6y) arauoisyues aufoyedys | 2b Jepuaipul ef -uenquay 9 eusig alu 1s voxdan any ode Sale alu alia alu 1s vowden sny “eseyny aup Leryedsze 2} 10d ese) ‘gjequl UOBUNW sny Brayste AINWAS | JYSHIEIO) elyse pinpul elu, eS ueZay sySalysequ NO | FoeUL SaREHALB MOSUD UIpIO) BsEsA wayseninysiped | BINWAS |JEYOIEPISUDY IIo? ploy ISeSosd BU “EZZ] EN - aqysod a aulojalys 9 aulopuew ‘diouud esip uesopuan n 23 Buy elBaj0y eBu 8} eulysisapuas 8} awnys X 9} WINYeYS @ UISSUI eRY Quansye seloxeu 5 Jelysny 2u uobees pixipu ny ape) yaysq ‘euUYs|equueded es s20104 6 eouenyul ueu esehuy © yow4 uayey 2} aifaip 8 1ys| ZajBLy ysvErIB)) sEcig aupna uoysizy9 xnu ‘eloxeu ewaujsye sunyp, afu eBu yayouwisyep jundan ny (2 uopuewoy ny al 280 wusdysep ser u) uudeN sdaysypn a} punw ynu eleksiE Im (@ ied yaumusipu ‘jel0}p! Yenoequul Yehway) sakswe @ usseBuNW au (2 ‘sei on au oquoBunu 2) puns yeulina 4 sug “YoujnA ed seAay } wuden alu ved woysepy axyl nu yoy fese | ze 1B) e1g “azeUpnA 21 Halep UIusta eb yepyalans auNl6 =) vad WpUsapu 2 UU Se UOISTZ¥E yp, 8S [auNUl Pox unylenriuse 2 {eH at ® dey 2 ny ‘9423 INIA Jesad | 8b Za/Buly JeuIWLy yoy a elypsiquued ayyse azeiSuy usel6y wayssepue: | wlinquinu6 aly “wipuzen eu 8 QOZ) NIA ebu Jenily exo Syoy au snypajqu euel aza\duy sieved welBN “senayysed 21 61, 8] BAeIeyAlS | wigide eBu ayp auysyipied 2 UsoUeLedsys au JeNzeg N ByNP ‘enlsaiBoid a:Auew eu Jennyysoy dluse eze/Buy efeved eyfaup 2 ‘Ainjone ayp uoqsiy lwLayserpuey e6W “jeuad iwipadoid 2] ezel opS au aielepisuoy eu JeuieU wy alu s8hsy ay eb [ne © aypusd elpual6 ‘seun(Bayy “esueuysenusp Bulp ayinisd exelounwes 8 usouenyul Jed aziSeld 2 aligzis eUWOU ot aufoysizBa yru eid ‘aleuag jepoy eu euloWaNSIs | JEN 8h e1al} 9 TepURA au IS 2na[6i) 9 ayewersis slypaiquuied alu uojsi2Ba AN eupeV 8 SUIUEIG EN yorsd ypayzoqiow 2) 21} 8 alpuelé ode ‘sequelwop ‘exnysd sevenwiden oi waysyoried a1 ranpn6es5 ‘axtuony exn4isd cefpurwes'e) ajosedsad 'y 2} ereuluen a) axcrabous esyewysy(za) a a}au80 8 uuatyesey aleydny 2 efouel6 au elust ynu uur 2 salen 2 unuewous eu 2b fe yspeued setiBsed YAN, 2 W9N “Sauosd 2 vayfaup a1 aup efosqus a es@0im4 ‘up ‘jpinipui 6} aneifesp @ eup aay 2 ebosqus, a1yse yeued yb 1 Jose/.y tnyelgo io a1 Sects ‘(}.66) 81 207}N016 8ye 2498 l4s}20) uunaln 2 ete US'SOI01 uosepuenaz 68h ! Sy leued V | poy “yeUeTeIOud @ VEsMENE, ISLUNLOY yqyod yuiarsis @ vehifens Josey anyalgo 1s ayysty poy Ay lel a qpomne.e suuewuslbelBieded ode euuewuslba\Bied sad esopuen 3} serexti6 waren aulbn) daf | Logi WA @ pox yeluuedeu Wo | ‘sry wuo!oeysi6a) eb auunys auloushipu ey vayble| yn apusn 076 200s ayp @AUOISIY ANNOW 8d “oye equouuop 2 efpuelS au aqyst ynu sy ‘ely 2} axowuden 8 suusuyssized ‘juosaveja €) afpusl® 2u e]usy ynu Jopuaw qwiues 2) yeyys Jed'sasden 2) soliody @ ujuowow au 119 | fe waysiBafBved } wsyeued euse ¥MN, 296} | ¥enO|so4eO [eUEC [poy ‘euncBanseH-eTusog Wwopebeyy ‘peoay uanoyg ou WeYSipl | elUSe U | MUDHHIDOH USHEMDY .f2 @ 39UUdER afoyfaye 6) npunu ey ynu syysny ojey au ayp YeBUeU! a) yssc Ruqpaye 42HSS juvay 2) auyseyousad 6) ode eluauewved afpual® au fey alu seb 24 2b te weys[BaBied -yysyeued e1ys® YON. Q [UN 196) | esinesoBne | 1eued YP ‘uunycosed oye @bu esip suey =) suiysisapual8 elyse wove 8) ol yp ates =) siolsbous euvewuysyzei ow syp ‘(eu0) urpuan eupe myey wusjed) exovebous efflosqus 8} ulyseyozed 12] nos BASpUaA 8] JENyYS 8 viuo}elsiBe] qu waysufG.ed 8} uojeuoju afu sed 2} eq “elevad elas 2) Stapoy yfoip sulopadoud od oye es enuays 6] iad ayyse relnog mwnyseR wieed Lusesopuen 120 9} Bhepuen uoyet | eS 18d |JO/BIUe yuidan a} yuerucng 2 8 ‘auiseye eluopasod nu’ seauelusoy ai wijingins ode ayenyyayenw eneuo!syuny Yysd whnain) alu 9 alosed ws ‘Seiden 2) sally @ uuawow eu uore esau weysenuap | alyse xnu swuden. YeUnUY ye ULERY aU gg6} Bus JeNNOLCE | YL Jeuad uipoy en 201080 yed au uiuep afu 2 uuryide ole) ode * waystes 2} uostyseled 8 yn 6) Sou J8)n €) nuIUa Se" 78!) 91 punus Anu ui élUsy, feunyy gg uluau au ywoajodeN © vipoy au 28 J2YOSHEL| €} UBIA ".esaNS2143)Por doktrina Hale, nuk u prenua Kunder James Hadfield, nje ushterak | vet i dale ne pension i cil vuante nga pasojat€ renda te nje traume 12 vraniumit, “i cll Kishte qelluer me ne te shtene Mretin Xhonxnio {Il ne teatrn Drury-Lane ne 1800. Moroites ite pandenurit, avoketi Erskine, moeshtetitezen. se..*deliri formon ate Ilo] emendurie, saktesisht ate semundje € duhet te coje detyrimisht ne perjashtim nga denimi, Deliri pra nuk eshte terbim, mani, por vete karakteri | semundjes” keshtu u fut defusion test = rove edelit Teza e avokati Erskine u pranva nge Kole penal che Hacfelé lua nje proges shume i bujshem kunéra nije te ff Bellingham, veases i SerSpenser Perceval. President! kolegi Mansfield, ne unison te plote me prokurorin e pargitishern, dekiarvan ne sundershim fe hapur me tezen Erskine se ,nje njeri mund te jete i paatte per te drejtuar bisnesin e ti, dhe ne te njejten kohe te jete i perajegishem per veprimet e tij kriminale, nese mendja ¢ tij eshte ne gjendje (@ tiferncoje ie miren nga e kegja”. Me fale tetera mbestiete) princpl Spas | semur psikk’eshte i pergiagishem , nese dalion te miren nga e kecia, gene i papegiegisnem nuk mation ge vetem te mos dle te mien ng2 f keqja por duet Kete haruar ce veprimi ikryer nga ai iste kundraigshem Principisipas te cit aesia e dallmitte se mires nga e kedia (ight-rong test) perfagesonte kritern lig ku mbeshtete] pergieeishmeria beri ge Jura te Jeote vendimin te formes se prere se i pandenur cuhe| denuer pa cka se iste ¢ qarte se ai kishte vepruar nen “impulsin e deli _ Ne 1840 Edward Oxford tentoi te vrase moratereshen Viktoria, U diagnostiua se wane aga semund psikke dhe u rll ne njeinstucion psikiatri. _ Ne 1843 ne Angli ndodhi nje ngjage e nie rendesie te vegante ge beri shume buje ne shogerine e asaj kone. Edward Drummond sekretar i ieyerinistrt Ser Rober Peel, uv nga Daniel Me Naughten. ‘Ai neninfluencen é nije halusinacioni gellon me ne te shtene pushke, pasi besonte se ndermiet personave qe sipas tie persekutonin, pergojonin dhe | hicheroninjetenishte edhe Ser-Peel.” Me kets ide ne koke, ai vendoset perpare shtepise te i4 kryeministt dhe sheh te dale Drummond, e ndjek dhe e gellon me pushke i bindur ge kishte gelluar mbi Peel. Morojtia apeian prane “Medical Jurispru- dence” e drejtuar nga lseee Ray, dhe Mc Naughten u deklarua i seure mendor he w mbyll ne nje spital psikiairk, Vendimi i Jurise pati nje jehone te gjalle ne publik dhe krljoi pakeneges’ deri ne dhomen e Lordeve, e clle u propozoi Giykatesve te Angise nje sere oroblemesh te Jurisprudences, per perjashtimin @ mbrojties ne kriterin © papergjegishmerise. Peraiigjet e Giykatesve per keto ese pyetie githeselt formuan ne Angli ate gj qe u aptkua ne Angi sa here ge shtrohe| per zgjidhje problemi i pergjegishmerise ne Giykatat Penale te Moreterise te Bashtuar. Parfundirnisht Giykatesit u dhane pergligje pyetjeve sime poshte:"/ pertshire ga semundia osikike = insanity, si element i pafalsise e fe ekuzuart, dunt prowuar qarte ge semundia ne mamentin © veprimi, se | akuzuar! gjendej ne ‘samundje psikike, pa arsye ane koshience te veprimit qe 00 kryente, apo nese ishte koshient. nuk e kishte ate te mjafiueshme per te kuptuar se ajo 9° po bente ishte nje e kege” Rregullat Mc Naughten (1843) vendosen se nuk inte vetem semundja mendore per te perjashtuar pergjegjshmerine penale, por duhe| vieresuar edhe Koshienca e subjekit,natyra dhe loj!i vepres se kryer, che pasi percaktohen keto kapacttete arine] ne perfundimin se ishie ne gjendje te kuptonte se po kryente digka te paligishme. Per sa i perks ‘semundjes te pjeseshme’ perfundimi i gjyketesve ishte i papritur che i cudiishem, ne sensin se ate mbeshteten idene se “nese { pandehurt i prekur niga Deliri vepron duke besuar ne mbr. jeshme ai perjashtohe| nga denimi. Nese Deli e shtyn te voproje per hekmerrje ai dunet ndeshkuar sipas iit’. Ne esence regulit Ne Naughten jane @koma eche sot te apiktueshme ne Angli ne menyre rigide che sipas nje menyre mjaft shternguese. Ne Mbreterine @ Bashkuar eshte saktesuar ge nga 1922 se impulsi i pagermbajiesnem vien kur ai eshte se bashku me semundjen mendore che nese eshte i shkeputur ore] saje ai eshte i pavlefshem per tu marre ne Koasiderete. Vetem ne patoiogiine mendore te afirmuar “i pandehuri dekiarohet i papergiegishem’, Vien te theksohet se ne restet e krimeve te renda si vrasie 2. prova e pavergjegishmerise eshte detyre @ mbrojjas, dhe nese teza.e saje pranohet i pandehuri prejashtojet nga giykimi dhe trajtohet ne spital psikiatrik E niejta gje ndodh eche hur i pendehuri nuk eshte ne gjenje te mbrohet, Klo prove i sigurchet atij nga eksperte te giykates.Ne baze te Nenit 14 te Criminalafuopu et 630 ‘asopusu ejaus 9) yumnyz at ‘sypysd safpunwas = YEHYS ad "hy 8 uuuudensow ode uwuden efoyosiuoy @) npunw ey Ynu aso les 2s ag/sepues 2 valjan snjed ey yru ‘sreuied vasden J2kIy 2y Jny WO | IwOSiad veued jselBalBved ey yn, @ UMAN eu ieunIA JysUUIYsIdYS {86190 Zz S=IeP 21 Zreg'IN Ullbn ats uenysfspy at Og) IIA @) aleuag UIPOY 2U AYP aisyjemos ‘snepusn 2} ale au eUyse[Bu @ eued ex ZEB | UIA eulLEp axejedibug eload uaienl(6 ‘54 senynsuoy n ed yuoronygsut e6u aval | punus asosyelu |jeuossad ‘asew {oy afuse ew uayouap ynu ay[Bojoredowsd euroyeue sed e} aus wouse/Bu 2) ale 8) ode ‘eynoyisd yepjelans es ezeq isiouud uorajoziqu: exeupuerg 190U8n BU el ,20UBUSOYU! 450 azOyISd alu sysibesed ‘ways{byed 8 unwuden Joho} 8Y 8 any uquewow au ab fye | nye waysanuep | aiyse nu, yeyeidys yy luay 2u zalBenion seued poy vejuuIpuan ayyse aje/{5 eu jUjeDIsd | wuIpUBY ‘aypsd epuel 8s seoueyep ype 1s 0} au euIyse|Bu o} ay|lBo)ojedoyssd anaiysny ‘axezoyisd @ afosed 1s waysiBalBieded 6) euosied eu e1eAsy @ aye ewLsenuep 8} uel yu ayewueg aN “ayujensd esuewyslBalBuaded @ jsalu alu push aj9y 6u UOISIZY® YN .vezOy!sO ew eLUYs scyeh afpualé ode mayjosquy’ sezoyisd © upyeye usu UfByr snjeyys ey 2b Je yeyonusepu 6 OUnW yu, oyEsdus Zapeng Br] yBuy OU npunued 2 BUS) 2) 0p ab lf ‘ugeyLunuioy Jed etwyswiap 2) elosed ed yeynp es ow aup sevexsl6 2] Bye igus alysa Sua} saenysd ynyalus | juc|uido ipang ay “lel 8} yLoIMe ay Of ode suuawuslBalBieded qui senyfib ay sed sueloy-oxsnepyisd aznpysys way.y venydope gjyse eueideung yepuan eu ayueden 3} alAueut su 0} aN elal @ yepuen eBu auskipu yam jerbeved asuaioy-eujenisd aneuppuexg 18pUBK oN ayes sedjs fayopedoud eyp ‘suopuew anisaye @ uasebunui sjuoyseled eb [elepa) oy n 498} eu UeGaYy yyUEpISeWd 6) UO|EWUEIe AepoUIH Jepuny yisedoud SEq “G0puew astewoue 5} syp ssonUeW salpunules 8} Ie veyfoueyyseG Pf uayyBnen op) yidequoy exXuew aay apy “708/99 fezueW! ,2z0puaLN ayeuLoUe 280 ,aseasipjejuewesopuew sajpunives | ynpoud ejef 8 uoynzes wiaystByed | jayden esau ajeuad yewysibalBred uojsizye ynu 9s jouye je Buouw-ybu a 2}2 exp weysylequueded a} ysjnusc} @ use) alysod snypey synp ‘axed ew Yala OL ssfemiy euusdwey eu 69g) au exenyide a) eynBeu yeylalu a1 ezuoidope 3b Wipusa alu eyp uojezeg saieyA(6 eiqunjoy BU "y'E'HS JpuNy WeYNg t uisnzey eu 'pOg| eu Sazyes 49d ayp sed aw dyn eLUNYS asyewusibel6seded ode asiewusibeléied yjeus yupiAl 9 yaveyy Jenseiwisd @ Jed 98/6 6} uawoy alu ied fewny of ayp naypunsqe” venjo2! forgu euey as jaynp aw zajSuy 1 eup aqueden | 3se1 aft: ajaf 2) Op (© UO! ‘]ulzynyad au fepu jayojdege @) efop 4} op eyp epunws a} op ynu eynyesd auny “" ‘esopuew efpunwes 26u enweped @ smequi St QU 2u off npn) 9 Selueuiyey 23 selualou { nposd eyox vewlalu 2} eu 21488 LIED 26u zeruidsutj widen alu 8s ysopuareud a] ,°""nyysey yexdys n yezaybuy eBu ajuBnen o axe]ndau 6) ywowde e jexse euylO @) VenIpnys 28 senIey @1yS0i iged poe iseyeyAl Souor 21 ysnzey 9 Used au Usd ualyBneN oy axe|nBau fepu ejdeu 2) egy unjed ey ayjewy @u uy eBu aD ~weysifequieded 2a} ysinduut | nd20Uoy sninj aIyse gg} eBu'ssanduanys suinys exeNselO ‘aj ueauinen 949 aneyndau Served elaius euunys eu od ‘uayyBnen oVy yeynBeus ‘rlznpisne ausja auey YUY Bu 'S myse ecuewystBa/Bieded 4 uafiloqu 1eq csaffosqui uoye} | suawyssGelGveded ay wensoud 8} 0 eifjep ‘Y'eHS @u SPS Buyeu s musy ayoysd alBojoyed alu yajusmy au seu 9} [alu sed wusyeued yeuowysepu a] punt yu psd jwiUely WYSUBPYEW SUSOAUEYS | aIYS> ELD nalus sedis Sal pi-Eh Jennyeo 8 eysow elu mue ex 1e esau wousiBalBied yus|eued ajyse pinput alu 2b wipuaw alu 2) evel YSHS Su IUSIEMDY (2ousprudsunp jeorpayy uo asnees]} gee) eu hey yezl 8 unenyed) ew esusi0} -euepusd 2up 08/1 8} Sy Sewn ow ales 2 yaUIY eM 1 e!2ued analby 8 BUOTSIH auiaisis 75 aufolsiave WGHS eu WSIENDY YewewepLEWe sYPS uewuseg ni axnp aip lesay 9 108 eupe uospuad ej “elaius ¢) e6U Ly ‘u enoygey n ab ‘(aueyuewly a[esapey eIMaIysAy) vAIMeysny aLehUu s HUE j612p2}U0) gL Gu Weler JenoUa!aID 2} aufuew @u OIE INeIbU | syNP 106 azelGuy 2jeved lb) ueridepe sup “y'@ HS eBU veduepuadipu! uenlwepioud g2aj6uy aujuajoy aislypaquen 9/21 UIA aN ales ® Syuojoy eu aupe uenuejGu' n ezexBuy ejeusd 1816 1901 @BN ‘esepe4 ulelusnd eufosjusn 7219 23} ajevepad ajeuad a6 ueiopied sod'ale.epey eleuad alfaip 9 alu "ye HS 2U UOISIZ¥® YMN “uIpuan eulb at au dewad n eyp usuer al6 ofe giz ebu ngiu ayng ‘ZelSuyy aie Bu ysisave(6 senzeq | ai4s9 luo|ne|s(63) Y's HS ON ‘opus @Inwes | use unuepued | as uwipunyed sueyp auey stadsye Ap as ed aw olny yujeiisd jeyos alu au ueljxcws sopuen iserexK'B yet oF connsermundje tcterqe shoqerchet me tubule pskixe, Efektete Kesaiedispoate uk shtrhen mbi personet ge kane kryer vepren penele duke gone te dehur’ te Xodin @# te vit 1995 ne Nenin 17 ie tj thuhet'Nuk ke perglegies) penale person’ ge ne kohen € kryeres se vepres penale vuante nga ne turbullin sith ose neuropsiik ge ka prshur feresish ekulbrn@ tj mender che per pasoje nuk ke gene ne glendle t kortroloje veprimet ose mosveprimet& ti) dhe se te kuptoje se po kryen nje veper penale. Personiqe ne kohen e kryeres fe veores penale yuante nga nje turbullim asixk ose neuropslk.ge ke ulur mendor per te kuptuar dhe kontrofuer plotesisht veprmet 200 hte i pergjegishem por KO methane mbahet parasysh nga it ompstencate giykatesit nete gltha restet gjyketesii ashtuguajtur Pentus Pertorunt’ auk eshte i detyruar te nenshkrvaje Konkuluzionet ne te cllat Kane ariitur oksperti ose kolegji | eksperteve, Eshte ne kompetencen e Glykatesit te leresoje ne menyre te lire dhe autonome rezuttatet te cdo ekspertimite cilin ai @ xa kerkuar dhe e ka marre si akt. Ai nuk eshte idetyruar te motioje mendimin « ti kunder ne ragort me konsultatteknike te te githe lojeve NDERMJET TE TASHMES DHE TE ARDHMES. ROLI| DYFISHTE | EKSPERTIMIT PSIKIATRIK Roi ipsikiatrt ne progesin pene! mund te shihet nga shume Kendveshtsime petej roi te t institucional per te verifkuar ne autorin © ae krimi prezencen & rie semundje mendore, ekspertt pskiater(Psikatr Forens), | Kercohet te [ape sugjerime mbt train ge dunet perdorur, shogerizimin ¢ te denvare, che se beshku me gjykatesin, te kontribuoine ae kerkimin ¢ te vertetes. Jane dy role ge marin rendest te vegante 1- Roll frenues’, ge tenton te frenoje, pikerisht tendenca per te hequr papergiegishmerine € nje fafor te prebur nga re patologli mendore. 2 Rol 'intergretuesit,te ati ge trensferon, perciel ne boten e se Drejtes dhe te Administrates Giygesore, permbaftien ¢ psikiatrise mademe 18 Persa i takon rolit te pare , psikiatria moderne e usht ; pare , psikia ushtron ate sepse ase) eshte atribuar detyra per te vendosur se cili i pandenur eshte i denuesher. dhe cil jo, eshte psikiaria ge duhet te giurmoje tinjen nder pergjegishmerise che papergjegishmerise. Psikiatria nuk eshte je shxencs abstrakte, nel a eshte Eksperti nuk ana ¢ egzigiencave te gi ine roleve, Kes 128 che duhet te refuzoje konvenjencat dhe terpreiuesit. Dunet te je e psikiatrise dhe shoge‘or ka ndryshuar fe ne psikiairi nuk pranohet semure mendor = gapergjegishmeri dhe ky konoept duhet te ‘ duhur edhe ne jurisprudence. Giykatesi duhet fe kuptoje se ke te mire je semurve mendor, nje pjese e tyre mund te -administrimi qe i Igjonje ata te zojed? iste drejtes dhe te pad keshtu ge mund te pergigjen perpara shogerisq per zgjedhjet EKSPERTIMI PSIKIATRIK NE PROCESIN PENAL NOCIONI JURIDIK Te kerkosh kufijte brenda te het m ie progeduren penale do te thote te njohesh natyren juridike te eskpertimit dhe fushene gjere nije vieresim ge kerkon kompetenca teknike, shkencore ¢ 1). Re "Te zvllosh hetime per te grumbullua te chena te murdeshme +e selescnosh she intrgetosh te dhenate grumbulura Te japesh vleresine mbi te dhenat e grumbulluara 191 vynu ygenjisd wiyedsye is es eye zenzelivusu elysg “alysfpew aluse ex Mu ‘anveteoyisd @ aupe nyse seouspnudsun! 2 eue eu 1s uojoou ejay 16d “ypnecele} luyjeb etey 6) punw ynu eyp ey ynu MUeHY'Sd wIedsy sOOUEyYS-OReTuL upyedse ape aulenaysied 21 ewysexsyeu 8 3489 ayp YSe19) su Us{=1Q 31 6 2up jeuaq UPON au URdEIUS oje |S Muse Teseye2e4 wennjysied Ue YEQ auolaboys esuaiwysyizas 2 unupyeaed syp wayseseld 21 ode je sefpueut ay ise afu 6) SeouIsIZBe | WuINVeO8d auys(BelBuepu 2 exuew eu iepu wisadoud ou esald exew e junyapued 9) 9) asisaye 1 wunHeDHeg “emyey yeynp ofe sny 2s eugen esip ayesepisuoy eu guew ed yneo¥sd uuujedsya jeued usedoid au ex|fB0; ayp exfBojouox4 exMuews eu Inypy| 3 sed umpunul 9 alyst 83 Op yNN “syeideved enawney eyel5 aype yy/uy 8} pun. wiyadsy3 ymidey sje au wiay eu wuosied ayp yun\yepued at fepy umedsye Lunyoys 21 op @u Jog “t 9 enuep 4) jeueyWYsep YeWIHIA ‘WIReY UAL JeUOSIEd aupe aval 2} punt yunyapued 2} daruad ywwivadsye weyosysusy pun 2b yapjelans yalyeoi SN Iuenuedsya 4) a) ayjyisd uelpual6 ou sypy eu/pUOW! adel 8] 2b ajyse euad uisebosd au asueio} ~ esujelyisd | you @8 ened 2 élusy soudoid wisale)h ‘yasoubelp wipuaw wnyA(B, ofu sueup 2} 9d serenysd uipedsyo UowUpu ab eyjuye) Seufyeu e uawnujsul elu ew eweg 2} tue seu ajey au supy yulenysd-twiedsye jeykay 1s es ewlozyeue @ wel WILVINISE LIWLYAdS3 | LLNSWOW us cup extuselued * ehyseu euel eyysadys 9 sw yeljelg weysenpadsped 3) jlueb 9} “souaiayipul au supa reycisayluew senziveBso 2) pwLy 9 jouejue ebuqysusuedan wenpedsya 2) 9 eue eBu 'jeqa xuseyes tunyonor0d “uuiedsya Jensclut exnp ywedsyo feos wkwdied syce eye! @) PUN ‘pury ‘au 89 of sod uoundayuseg wenuiedsys | ny Powoy eup wyOdiy etal @} punwe ojo} wupusb alu ‘slew sapuny o ent Bw O ,Ine'Ine , yyedsye Jenuodun! ni aynp aujusosey eloluy 6} puns Lenuedsye | ueruedsye a} 2 aleials exfuaw aunys aw iejeqed Jexenysd (uedsye exttep lesen @ uluuusn 2N uu) aul JaIvELINELe ysavaid a sephy wi eup ‘wenpuew 24 elusialS enjuay eynp ierifeq usunp 2b yequeunve au Jensnxoj ny 9d juupasigeyuseg yeuoqvauo 2 op 1el:9 @} eu eylyny semyyeoued 9} Jad ewysanyyyser 23 eyo TYSIHLNL “SaIeNALB alu of aup Yel aly Nyse adsye es pyEI0% ule aup euooe u0Us alu ex (uads¥e aypy ‘eUpe: au MYSAY 8 6 eb SqUSWELOCUOY aw yayeqad 3 op axaLedsya | ys}Ws0}U0) nol) up wisy af 29K 2 vpiyelans eBu ale ised waystvpu 2 auel diouud 2u eb anayesou! Ap “aneucsieg fp sip puiguoyvoy | quawow 2qyse wyedsyz hp apeqved sod wenuedsxs 2} 8 uaue ou alyse ynu jyedsy2, 6b allow ajay Jed ewusisepue! =) 2UYE alu ey ‘usjenjisd aw epasig eu jeyozua}yevex 2b epojew cup espedoud ew ayorebous yao 2) erseyenysd Jemifayp «) cwysoyplbved 2) aw answipuEWoyes 2) 8229 eu Uaye [y 2 YewlouNyed ayp wujadsye iney 2 eyod— cajeril8 evedied uelybeied oup UAMUS eu UNYe venydied 9} 04 aup snayetied m; sed unynp 2 eyo yeu) |" WY aul ehiekd uiadal | aup seiexi[6 exediad uuuyaq uaq ‘yl6i) execied ex ab auise(felbued au jeyllu * yedsye @ leieylevauel6 Leyoxyen ayo uedo| ‘wradisew spoy sedis yedsys @ ueujep aw asiauuusenieded @ ebeUs seryven Bynp 'ejeuag sexpasaid 21 Yoo) 8 €2eq au yeaKtep veyowebU | [esey Set * yenyenw as seis aiysel eype ea) 8 slypel6z —¢ anayadsya enjesu €1 esi alu sedis oxy 9 elypalbz ~ 2 unyelqne senpyedsa aynp sesuiap 6 alypeléz ~ | anewsd) 2y} jalwsedeu eyozijees 2} puns yuewow Ay wiustp unfelu et ef enaied 3 eve ebu elupalbz sayeh eue eGu qwnil6 a} esisierwed Jepuny eqyse esip sad ‘seqoxllSjusui| enseq 2 alypalbz aly 3Iu =i Uo elu Jenzjees 21 180 sapulg au uel ab aratyelqns jeluuapu eypslbz 2) zeunp eveys(o “fn 9) nusayeo 2 re1eWuy Jenpyeo 8] Jad eUINUS Jenjegap eiuse “pedsye es selypelbz lowed 1 e818q ‘auloGunu | fese ob oy!u4ay seoualedwoy 8} ajuawela eyp BUSUD 2) SojeaMl6 uidelt sayenysd-ieuedsye nwsedsya teluuoden “seyeyAf6 1 tupuen jayozeg ny weysforau 2] ajaueuia|s Ty2Np dal wupsedsye ‘YelUEWNYOP e4P ‘20sbA(5 yeuawuodsys ‘ul wUsep aw nyyseg 2s senovd @) gal yaluvepy ae sopuan a samnpaboud 1 poy ‘wwedsye e} expun| sesKyeu IweYOreYS! & Ocfe dhe nevoiave te iatrise i ka te gjitha jane te eshte terapeutk, por nje veprim ge u pergiiget regu veganta ge ka sistem i drejtesise, dhe ge shkenca € ps potencialet per ta mbeshtetur Kete sistem ¢ te Kooperoje me te, Po c vecaniate situates te ekepertmit ne report me stuaten Winke + ~ nuk behet fjele per nie veorion individ! ; ai ge 2 ~ vieresimi psikiatrix i pace jg site shkuaren.dhe te Lasnmen per te nxjete nje gykim per rezikshmerine shogerore dhe prognozen ‘oer te ardhmen. hut me kontekstin ne te olin diskutohet deni, 2 subjehti te caktuar, pra eksperttkerkonat the ne veprim i ndeshkuesh ve vendoset ne pozicionin e nje kontrol displinor 4 —py te formuluara ne te! ~epergjegishmerise eshte Koncept juriik dhe jo rekesor. Nga s@ me siger te net pershlypja se eche diagnoza dutet formu 0% ‘dike, ose me referim me shume juridi« per te cin eksperti eshte (@, ashtu si edhe koncept | investuar, PERGJEGJESHMERIA Pergjegishmeria dhe denueshmeria jane elemente te perbashhet te sistemeve penale Europiane dhe me gire . Sipas kel Koncept, ge permban aitesine e giykimit dhe line ¢ marjes se vendimeve, autor! | nie vyepre penale uk mond te ndeshkohet nese nuk eshte i‘afe te ‘pergjgiet per veprimet et Ne pergithesi egzston rje mekanizem ne sistemet penale néerkembetare fe prezumimt te ‘pergjegishmerise’ duke filuar nga nje moshe e caktuar Esnte penal age incividualizon me pas astn dhe perjegishmerine, dhe vereson rrethanat @ kiyeres te krimit kushtet osikke, dhe ethanat ne te ciet esnte realzvat vepra, Pot hechim nje sy igit penal Sviceran pergjegshmeria eshte efinuar si dopio aftesi, me ate te momentit dhe vieresimin e @ karaktent te sshmarise dhe gjykimit te subjektt, Nje rast vecante eshte al trait te esa fame nga Kod penal ne Belge dhe Sued, dy vende ne te cla probien? i pergiegishmerse penale, deneshmerise nuk prashikohet, Ne keto vende ne fait nuk e Shohin te nevojshme te vendosesh nese individi eshte apo jo | nergiegishem, pasi Kodel & tyre penale,nuk percaktojne normalietin, 22 te sigurta per kategori te ndryshme delinkuentesh Koncept! i pergiegishmerise sic e Pergiegishmeria penale datyron nenshtr nga kodi penal ne caport me loin € vepres se kryer. Dunst precizuar pete in eshte kryer akti kriminal per te cilin progedoi kuptuar dhe mundur kryerjen rie veprimi te peligishem. Me pergjegjshmeri dubst kuptuar prirja © subje! ger te njohur realtetin ekstrem, ate ge ndodh perterth ti, dhe te mund autonome, t2 agjedhe ndermjet my mes che te palgjshmes duke u bazuar ne nje mendim te arsyeshem che te rezistoje ndaj te jashtem, negative dhe ti mire administroje ate Duket qarte pra premisa, e modal ‘ilk, e moral ne te cllat oerglegishmeris ka si kusht paraprak, he te vep al Nese nuk do te ishte keshtu nuk do te suptim sanksione i drejtesise dhe te dr “ndivigi eshte ile, i perglegishem dhe dunet te pergiglet per aktet © keyere Koncept i perojegistmerise pencie eshte sct ne proges rev mendohat ge te higet dore pre) tj. Eshte e rendesishme ge te dferencohe pergiegishmeria penale, ge eshte nje koncept juridk dhe ne fushen e se drejtes, me perdorimin ge gjen si nevoje paresore formimin ihe shogerizimin ¢ njerut dhe aftesite e tne odo fushe. Nga pergjeaishmeria e subjekitrredh edhe ndeshkuesnmeria e tj, me pasojat € sa; si eplikimi | masave te sigurise. Nga ky element i dyfishte deriven edhe rezikshmeria shogerore : De jure giykimii rezikshmerise shogerore ne fushen epsikiatis eshte relat per sa kone ajo i dedikohet moment ie faktt-kriminal dhe epikiit te masave 23yas, jeyed | esiag “esopuew uelpunwes Jed uopEJeUNUS uoiia alu uojsiz6a 20d ‘ales a} Yue uydassuoy au aiopuew elpunwes us 9]yse ynU 40g unAlosqu yp JeMYsiapuNy ‘enBeeL aj Jed sesKUOW 6 zai wipunped sed ey ayp eulBojaya ied 8} 2] 2789 au ‘en}yeosaded | 'syalduioy yeqgue alu sod ‘elpunwes aqyse yu sopuew juiynBexd es Yenjngz alyse sny ab cunjenisd pd unquiny ey ayp iennyeoladed | au09 aquse ‘esunpuauld, 8 ua au uasenjey 9} au eysy 9b ualyp anquiny ey @ jos ‘asuawysfbalBveded ndaouoy wins 2s salieksy @ uuewow eu sowopis esuewystBolfieded 9 en eW0U JQ snupy| @suaI0} ansalepyisd @ eve eBU SwNYS JeYOIMYSIP Og ASIMSWHSPOSPONAdVd | INOIDON exoveboys esuauiysyizes, 9| Jooueyys of jyde2ouoy "yrjonmnya 2 uusovedey Jad Jenund yung ‘efBojoyedowssd athe 21 puan au exrpunt* sails ay ‘age e161 uaiopied wryAlB au umy ypopu elo @ af “ajuajaduloy ayseloeds uel ynu 20 ye eb Jenutap a1 whyalty eu eneyyelans @ elsopuas senyine yeynq ‘euorsbous suyewysyize: eu esenzeg a} of awiyé[6 au aulod eb eyoninye ezouboid uypol exoninye yow/seveyt. eBu as zervey younp yu ayp exopuew salpunwes 1 suaioj-yiepisd eBu uiisale), ‘ au yayozeq exovebous esuewusyzes jwie|goud as alynp eu ewan at yaynp yimudey (hay 2) wipunyisd aN, eur. ayes exed eyuoyal my unuarqwe au sens6iui ny Jed yvalans @ eue eBu yusuedd 8 eqeys td aneuleye alypel62 aso sund eu safry 9 elsepunyy ‘SaUOZ 4) ayuienysd aimene exawiquays @ eoveisiz63 unas | Uo) | yo €) Joseboys 9 Jefwwie; quaiquie @ yeyIsuaNeIey) ‘uel yo}9 6} Welusel @ Je10:ey|pul Jensaia|AUOU ueunp nu elopuew safpunwes 2 seywieulp as sebeys | quewow eB fenpyaje alkuaw au Bienusiuupe e| aup ajenyepe ) exenyde aj anidevey fepu kuiBeay - NDYUISED-O19}84 BIE up ojne ulsuas aus ‘elensaduioyep @ jalfels Bu AlseuBoNd jwusebey - anyetz 2 eouersise eup wnyalu alu aulopyp edygayjeuosiad | wloyisdiuoisyruiseq - yupyatus wsiueid ayp ‘safpunuas as seouazeid 6) yulselBalBvepu i ean ~ jows ujenlu ounsed ayp uozapn; 2d axnoyisd ailGoiqjeworduns fu 8 eouersisieg - weysepuerg 2} anyfenb xsanBes} euhtex yeyousyel nf yeunp wluktep ejay venzyess a Jed ay ‘eypysd solpuniuas 9 jaises au aiolabous euuawussizes afovebs 2 ssyenysd-ynedsxe & auiyep e1yse ibn} aueusd upoy sedig~ayutenysd slossboys asvewusyze ysl “joouayys, ye0u0y alu _uidel a) euyysen 2 auey @ exoselelys yeua1oMpsy| ‘gueb 4) yed cup suyseielusieded 2) eure su eyozeg ‘pysd yunwas = 8 Bojopoyaw euryeey elu eu yeuozeg asdes ezuy eu Tusiseyau elyse poury desuoy alu is sioveboys aseuysyzes | juowou afsie 4 19¢j BpUal 4) BHDISd Sxawy/rGend a1 sjewido anevossiwe: & eISepUNY suelo} qovjenisd e6u Susup @ alu syyse ayuIBDYSsC asovebous asuaWUsHZe! 2 uezouBoud yaqz © ab weysisepues | 1uetaps aN “By 3; ewe au sfoyysenu 3) younp ab fje 2} aup sarevkib 9 apsayo uayonquie n auys[BalEuepu =) xed ‘SukuoU BU 40d yuNSaIE}A @ eYSOANYSEA aw yayjegled 8) yeyNP wadsye ‘wyand queiquie u voisyeal alu aulonjexys Yelp @3 pus! 2 aeLuUy 8 y2ISe1 EN queried uipjedse au aioseboys asueulysyizes 6 uruinyeved usedey 2s eulosounysan 8 uuladisous 8 yesAuaw aw Lewypse &) au jafjals Jenye0ved e} ed ersepunuied ‘s1Os8D0US BSLOWSYIZe! 6 UIW}YBOIed 3u JeMWUIpL auey ¥ed ajeivauUEdsy> sup ssanseyeu Jeporeui ayp3 “SelpuelW 9 UIseR au 2010) eu eunyny @ Usadys isd yueb at uuouge queven , imfenb @ auyobeyex aup “Sjenpmupui Snewy ' uldrud au aseld euleg weusyizo1 s} 1ysuebous eneyyelgns 2 eupew aut sel "@l0s0bOUS SSuBLUSYIZ=) aup aiOpueW selpunUies ylwiapu aluatenmyD guode &¥ yh ‘esisindod 2 29y0h eseld 9s ewuy aunys aw eulahy ynu 2uopuau Jainwas a1 28 au ‘anew 6 aneioyne Yeluuepu euezeid yed eIyse Syopuow aneinues 0} 8 efpubiad es senyinzas ey ausny aiey 2u yowrner EDN ‘aSojoulwiy e'sallaip 28 9 cue eBU ees a) exy UBU auab ey exoebous ssyatuysyizes | pdeouoy ‘uersepiny uu eval ‘Yerufjep | juuyfou! (8 euosexeus ajeuny sels 2 2142209 of Uspapergjegishmer, sot ajo Kuptohet ne shrine te aleve, O° igjon ne te cco cregulim ge demton gjendjen mendore, ne sensin € ngushte ge pertsnin vratem reset e psikozave te mireflita ose Kushte psikolo eshte $i t2 Kenftontoheshin orientime te ndryshme ne napest psikztrko-orense ; nga njare ane kerkonet ne lidhie © ngushie ne fushen edhe nga ana tjeter kerkohet ae-ghkimi mei panercjegsrimer qe yaret_ng shumicen dermusse te rasteve nga nozogral, Nozografia eshte Stucim i paster deskritiv i semundjeve mendore, dhe Krier nozografik Gierencon reptesisht grregulimet e ndryshme ne fonksion te formulimit te diagnozave te ndryshme. Nga diagnoza derivojne me FES konseguenca rigoroze per prognozen terepine, pergjegishmenine, denueshmerine, dhe reoshmerine, Krier nozograik ici dunet te jape sigurin., ne reat nuk agich problemi e pershtatjes te dlagnozes ne vlersimin PS jaito-forens, dhe naraget veshtresine perdorimin e vieresiritosikiatk.Legisiion a disiplinuar papergjegishmerine, si je eferencim nets kazuseve patologike dhe atyre iopatologike, duke vefashtuar ose skematizuarglenciet © vecants si gjendjet Smocinale pasionale , duke v bazvar se njamu ese nuk este | Serr vette rortrolloje insite © tf’. Pra nozograta € cla duhet te Kejone ie situate certesie dhe te uniformante gjykimet, ne fakt ka Guat ne mundesine @ Futjas te disa sitvateve te cllat duhet te perjeshtoheshin 098 Eshte kjo aryeia ge ky gencim ka sill edhe kritka te forte dejtnezograts® FE ‘atk Feit ge nga njera ane eshte shume e gjere dhe rezon te mos ee lehtesisht ehme ne fushen gsikiatrko-forense; dhe nga ane tleter shure © te dukshme ku giejne perdorim nacione si im episodik, ef). Por Ko nuk do te thote se tenet zbandonuar nozograa, sepse referim terminplogik uniform eshte i nevoishem dhe Ketu ke mare nxijen edhe formuti | DSM (OSM. MR DSM. IY} 9a ju hegur konseguencat ne fushen mjekoigore. Nga 03 tieter achte kapercyer perkufizimi rigid nozografik me giykimid mbi papergieg/shmerine te demostruarnga fat se. psikoza ne yotevets nuk eshte Jomosdoshmerishiarsye paperglegishmerise, dhe neuroza nuk coh domosdoshmerishting denueshmer. Ajo ge sot dominon fushen ¢ $= dreites eente se viresimi agiiaunk ge | Kerkohet pskitrt gendron ne fakin Se, nuk kerkohet vetem ne 2buligun & semundjes mendore per te Konkluduar ne cpapergjeaishmerine porte Kerkchet edhe ne hepesta © te ltise te indivi 26 raptus, reaksion i shkurter, ore Eksper kapacitetine v domeihenes, gem rendesisheme te lereeon xapa. formulon aktin mbi vesin © ko parfshihet ne nozografine psiki papergjegishmerise nuk ka me kt Ne psikiatrine forense nuk do te ishie oportune ge te kor semundjen, por edhe syndromen. ose simptomen € vetme psikopatologiike uke rxjerre nga kjo simptome aspektet e rendesishme et duke vierasuar se ne cmenyte dhe shkalle nje simptome & ‘att te subjektit Duket pranuar ora se pert formalizmit termit papergiegishmeri ne Kod ne menyre rigoroze, me parame’ pergjegishmerise, por nt papergjegishmerise grregullime ge ne re permbajne nje domethenije pato! duhet kuptuar me sen por suk i definon, Nuk egziston nje defi 1e e konceptit te ‘¢rregullimit men konceptuar si 'nje sindrom 0 modaiitet komportemen ise’ e shprehur me i © subjektit che kur ate e gjen te kormpromentuar, ‘atuar, dhe percakton nese | ekspertuari e. Ja pse sot afirmohet se Koncept i in Penal, ekspri githenje duhet te progedoje ira shkencore ne percakti mundet 12 perjashtoje nga koncesti | litet mundet (edhe se ralle) ike Psikiatti nuk di te pregizoje se ofan wundje mendare dhe papergjegishmert rasiit ne fakt ge pskiatria ka hequr dore nga nje term I rendom termin ¢rregulim. Psikiatc i njeh keto crregulime, 1 Kia ion | kenageshem ge specifikon dor’. Ndonje prej grreguilimeve eshte ose psikologiikisht nije individ, che te shogeruar me aje dhimbje himjes), ase me alterim te nje ose alsa funksioneve, ose me nije rezik ne ritje drejt tekimit me vdekjen,dhimbjen, invalit jeshte grreguilimi eshte manifest j nje cisfunksioni te komportarent, psikologjik o biologik tek in Jogike, te gravitet ka ndikuar ne le dhe perdor me6t ued saidsa as saliefuy @ uayoy au i Yeup unbaysypn ayp senjonuoy 6} sad eye geass elpunwas eluopu e6u yewuden ungepued 1 31yse Y= ungapued | uena y- s1ounsy aye aup axosabl(S uaypyeid au yeuysiopled 9} atu esip wide! od ayysed apy ‘euiysioyjewnys @] ual @] pUNW JeVO 8) WEdsye Jed ULUIpUaA eUEW ey 119 F jueBso 8 eue efu arauedsys uayouys n ab yelisfd auel ay/p 8 uaseld ay - fh afar vayonys “nueq yayeq ‘evexl5 eBu leuonsay jwipedsye ny jeuagy'y sedis yeyoiden eup euoinyoig eb eyouey re any yumyedsys 8 usliskny Jad eyeve}yap sxayadsya Jauaw np“sioseb/I6 ode Siowlyay Ualsop ew aso saiden es sefiekny 8 yeueylaLl elu INypy| Jenfelep 2} ojgejes alu eu sensebous «2 (61) uuiylser eup Jeyoznye ue}0 2) Jad ajeuad ajeuadg’y sedis umiodsye ied uasamsey sed yoretysoqus ny 22016) wosebeLied ab uluesio {yo jeyeyjesaual6 def isomuay ared a uasald ay - yyz0d8Ip 48g \WlpusA, yaynb eb uawnyop alu sw ielenyisd arauedsya yayoyaip n 0{6y ~oyqenysd yuuredsye @ valsekay semjley @} sed uallaip 2} u0z86 2b 1UeBIQ voseyeius 2 usjauey su pre} ajay Jenudbsed 2 aynp ‘yds au yunuies 2 8 uIWuaysue, afo.eypin 9} punus Wo 1 veyep4sd ynyalw 2} wipuer aw eyag (0 ~eoserel fy 8 yefoxeu eysnquued e) ayeed 1 eyyse aiopuew by 2) exowynBexo 0} ¥eYYS zed luosied sy (q “ene et a1 aso fn @ unapueys aup uate! sad veunjsyizaus yebeved aiopuaw (y 2} axwiynBano a} yeyus Jad wuosiad iny (e : 194 Jol n 8] weysepiny aso yjuaised © unuibjed ed yoydy TSUSSMINED TOT TOMUMDEZYS as jaunyy ny sopusw uNepusys Jed, 966L'E0'LZ'IP Z608UN U6), eu senzeq auf) 2 vayen Jed ayp (s-2uloje{ ny Unuaique Jad wowysyizen usebered aypyisd yeinwas 2} uny sises oye au javeljwe) ‘2xeyA(6 ‘euounyoud a1ySe O18 YWWISY Jue euey 9 JolGI-oyNeNysd wiyedsye elu senyZey 81 Jad alfeup 3) yw as saliafsy sed ode ajel6 ‘ered eiopuew auinqunt bajys ajeued sselBelBied ou auew | \pialpui 8s awiysAp vipuy Iny ejses Oye au y94As4 12 “WO sie eyp jeued uIsedoid ew oda? eu eysysd valpuelB slopyeoued 81 2b suse exolBy-esuneysd a euhep Jedis ew wepuauued @ 1g YOPOIT-OMINLVINISdIWILYAdSH3 uw enone euounyoud eyenAlE etal 8 Pul asa ‘ d jes @ uluuous Sow Ode URLUBYS Buu pode eu aueb 2) aw 28 2199 ef Je : Selpunuss 2 usnjedsied oup auunoe [es as sebeyys 9 tebenys selpunaes 2 au nupy efeon aus aloyefsie a} (eup 12 ywvedsye 2 ubyelgo Jed abies nsoubelp aw wajen 24oyelu ny fy 9 ueund aU J8iepIsd Medsya “gnaxeyuysen a1 apd valpuelé aloyieoved al. -3 {jp erunwep 4) ‘aneieywusep & 24 + re uigooeud au Jeruden 2} 160 axppunteutseyez aloneoied @-P i, 9 cravelquies 2: yeiseniny ev vorenawe ruyotus venuhep 1 juovelus aj 2} purus os ways\BalGeded © veuoveHyeR K woyer al -t Jad euoseslu sesew 3 usloyi efoouew ab euosied Bie J ee .< safifens atel6 eupe ebeyus @} punw elpunwies Joualb sloyeaued ay 20 aqyse selah} siMeq -Z saupnied aye ode mluep & ised ansenuep 2] 2] aHp4Sd U ajeued seiden 2s soliaky ual6 senyyeoied Jeunp We) 18x BN “ensd enh} 3 wjunypued 'elseua 1s epved € auinys gelfafdied au vena 2 nyopued uuawys(Gelbied eloyensed al, - 9 uquawow au ayiyisd el 29 uslpuel6 sed yeuoysép 2ny ede * puden 190 usyornye Bie any “e[eued | ) aaseyayys © aupetuys{Saleveded ode aqysod a 1s auel vad seooud alu au ynenysd numedsye pyelgo evel raced ode eusawystbafbied afojeyzosed 61 eb 1 exe ayp eteued ualaup 2} au Hodes au aynsd -ogujeiysd 6 abep ajuse solr enienisd ales 8 yeutieq Wo ode 2b enapinpur 6 auuawustal jus 1086 fs 1 He youwjnBaxo vps ej & eA rysiiLwarso SHO FYOSIOATY ~ ANIYLVIMISd 1S SWHSSHLIPOwad SL IYAHOPN-Aesnte ipergijegishem karst perte cilen aku2ohet? “Nese gente papergjegishem cle eshte masa mjeksore ge rekomandoyne ekspertet? Kese| kerkese te paraitur ne formen e vend! psiiatrko-gjor ekspertet psiketer | pergisien me quhet “Akt Exsperiiri PsikatrkoLigjo” te clin per ne tre plese Mie lesen © pare pershkrunet emi etuest, prokurort lyst 96 ka kerkuar kryerjen e ekspertim cionin ge gertageson, bazen ligiore Ku mbeshtetet v pet kryerien © ekspertimit Ne gjesen ¢ djte pershruhen stethanal ¢ ciyeres se VeRTES penale erkeses per exspertim ~ Ne cjesen ¢ trete pershkruhet nollesisht gjendla psikike € obje' ekspettimit, clare fenomenesn psiko-patoiogike Konstatchen nest kate snamneze € semundes, orania e te semueve te tere ne re ‘hin familjer. kushtate rites dhe edukimit, arsimioi dhe eouria e apo substancave narkatike, mardh sili pskornotar 8 nga femijeria e ne vazhdim dhe element fe Yet OF do ti zhvillofme ne temat ¢ tera. Akt mbyllet me pergligiet ndal pyetjeve ce #2 ghtruar organi i akuzes apo giykata eksperteve per kryerjen e ekspe ister ge mol it Psikiatriko-Ligior Llojet e Ekspe' * Eksper xr te dhene aje konkluzion sa me duhet te kryhet ne kushte Spitalore past krijon mundesine per ta observuat pacientin per je kone te gjate che per te pare se si ai mund te reagoje nda} miekimeve te ndryshme Ky lloj ekspertimi krijon mundesine per te perdorur ima ioboratorike te cilat ndihmojne te rel ‘ohet nje diagnostikim 1 xspertimi Ambulator ryt per veprate eta apo per ato ts parashikare nga ligii per snendetin mendor mund te real2onei ne po ike ose ne treat nosptaliere. Ne Kete lcj ekspetim’ nuk ka nevoje ge | Semur t= gendroje i shiruar ne spit. kepertimi ne Mungese eshte nga Iojet mete veshtra te ekspertint che onkiusonet arrien duke ekzaminuar dokumentacionin mjeksor nese Ka te 30. tile magithate duhet sqaruar se gerdoret ne raste te rale dhe kryes'sht haset ne procesin civil ku palet mund dojne se trashegimienesi ne momentin ¢lenies te treshegimise nuk ka patur zotesine juridike per te vepruer, si pasoje @ semundieve mendore apo criegulimeve te moshes se trete dhe mund te kerkojne anulimin e veprimeve juriike. ZHVILLIMI | EKSPERTIMIT Natyra ¢ vecal drejtohen eksperti-psikiater, nga-ana & axe; tyre varet orient i pyeleve dhe bashkebisedimit me ekspertn psikiter. johet ne situata tervistuari ka kryer nje krim (ose tu jape te tereve ge kane autor mardhenieve, dinamiken e kryerjes s gjendien e ij te shendett mendor, ne rastin kankret ekspertt ps Komunikim’ zhvillohet me 2e perballe dy personave ; ne rastet e bisedes Kiniko- ferapeutke Keta persona tekohen ne menyre vullnetare dhe perfshihien nga icist-pacient ; ne rastet e ekspertimeve-psikiatrike mungon iis intervistes che bashkebisedimit jane te dyja forma komunikimi por bashkebisedimi karakterizohet nga t ne detaje ndersa intervista ke formacione pa patur nevojen e nie ragort te ngushte he te thelluar, Duhet theksuar se teknika e ekspertimit dul aadryshoje sipas kr procedohet, para nje te pandehuri per evazion nuk mund te aplikosh te njelten tekrike si per nje krim seksuai nal te jjne marrjen e medikamenteve te grupit te drogave, dhe tekn’kave qe mobilizoine ndergjegjen sense jane demtuese per lrine personale, Edhe nese meret pelqimi ite interesuarit do te dhunonin frne e ti, e ‘drelta e tj per tu mbrojtur eshte dhe e drejte ver te geniyer’. Te njejtat masa dunen perdorur edhe kur aplikojme teste te ciat eksplorojne thellesite ¢ personaiitelit te subjeklt. Por Kio nuk i heq te drejten te ekspertuarit te shprehet deri ne sim: itha keto masa jane te dixtuara ‘nga vulineti per te mbrojtur ete ge eshte i Retuar ose | pandehur pasi vete ekspertimi eshie nje forme e nderhyrjes ne jaten private, nga ku ka lindur idea «ge ekspertimi mund te kryhet vetem nese Kerkohet nga mbrotja 3sunwies 3 alieuisald afu uoyo ab ein & aus, 6 unyalgns visopuan @ ye] 21 ‘of 880 aleqUapIsye euysesayied 2) ode uoy ove Buy e uayiysuied dub ajay aN ‘siOpUeW asuewusanyelwied e) ywZneNHUOY 21 yLeigoid @ elypiB2 pe abered equapine Iseusen aly Tensyes yurznge 1 juawora is etareian afpunwias 2u of aup aypysd safpunwes 2} ypyaje @ wuuiselaih aU Se) ‘un Teun sod “Jw 1 SenpUaL JEDyeNUS 18 atyselyy yeuciTeN yMU SjensyEs erpunwag ln, }puud eit i punts uoyey amy yatseu eu Sela ob snysnquy 2y ypu ‘Sala FL anysngus ey yy : Seiden @ uyuewow eu euyA sny aise O12 2y esanpiles CUEYIS: Supa Jenyyseied ey SsUarel6} 20d ‘SawpH 2 aHISS 2ioveiS eb senyiad aynp jensyes wlange ‘yuujuecsay ayo Seunyp yefusadeu sjensyes alusyprew safvy 9) sed wuufiep ‘waysiuesd | ote! 2} YeUNP 219 aq poy 26u BIeNyIyseLed =} SW OVE EUYID aS aw auleg a} LEH uigsed 8u iS “JensHes BU Age ae ew LOdes eu ajensyas WHY, uuenuysep sou [atu a snbay (q | ajensyas ywuy, (e aisel an ou qysisekny yeyowey 2 punw aropuaw velpuelS qui sewNIA | HMMeNISD MUPAdoHS SSINLLMA | MULVIMISd INLL8SdSH3 aifaip 3} WisiaiA 2) sed weusopsouiop 2} sjuawa|a "2ueljes au eyo safun elyss of2 ny “SaiceA 2 420{6y uLpHY'seD) ap 6) adsye ab ewoysysepua: @ eunys elusy TenLadsy9 joy ausyp | sou! 24 29d aup ‘seyor @ elquny Jenne ef Jed enune 28 yehakd aleq 6} ouno eup lunyepued si 2] wnyeBu eu jejeneyew eBU Lene} red seruuoyet | suse medsyS TWUY 2 aleyyap UWE, ou Jaye ej LysyeNpe!S Sup ‘ensanpesigayyseg sipiul yucdes 8 uelsopuan ‘yyelans aj seiel Weld equsetuyy ey ysa“d aw voy epasiqiysiseuyfived ‘e8q yaynp ab ualypalbzied aw RUIpSSig eA “atusyAp 9} alpuaween UOHeY sup Jennys je4NP exysuA[B ascas spas uobued sreunoys @ elie esaps ‘uuenvedsy® = uosayabus.2 ‘sold | uoKeZiequen fu suse muugsi6Sy ‘enowiveys @ euew ode wuinsi(be. suuysioney @ 2us aquse ysmo 26 aid ayoNs Sepesia @) MURUeUINHOP ued fag yuiedsx 2 upuiied eu awysamfed @) au eun4pil 2 ‘ewysenydny ty sual a lend ab ausaysisapual 2 aiysa "s6pest9 at soseho yiueuunDre fepu caiabu au uop anaiefd e ajenpes6 extueu Tevopsed @} punw ‘vefusel JAK a aounyny 1a | Janu eBu Bserzvoney at 'Sesay feu wrelans auloukiep ab wienpieo 8) aod avel a puny fs au ues ed @ sepues aUINYS OVS 1 ed senaden a} sad eIsepuny voisizée sehyseu 1erped | esleq unyspued 2) 8) wiyuebu au esal} 2) aleusiew eup ‘es: “ysedoud 2 yarye euyfS 21 20xe) ey fe ysed sod usysense2 W) synu ryedsxg Jeningz eed orl Bun 8424 2 100 MUMS EMD! WORT as pa 2 aseupifeu ‘uwnuls eyolu @ urvedsys red oie @ 123P ON yosdjoes yyyadsel 8} uodes elu eu Lod ab aueb 1 a4p 218181 wupueb elu yeynd. aio) 3 nar au aseld ved enuselue® ayp setenAlB alyse anu uadsy 8s vets yn also 6}o% 28g Bypaw al arestuslueb exedied qusuaueden veyord 2) wypued afu ysequi 2] aumusen 9 alyse sonusehve6 ateaiad uyjefans cong 9 180 e(6f6vad «} sens2punw lounp wwIMuys eup enueze) | ed ‘Bu you 1 punuu ‘sahysey | worsizey "iuadsys @ eue CU JeTNeY UEINP ab eqysedys 97 2us eU}SaILeU aul IMWS ap eRYSSH "wedsHe fepu equ 2) punu eb jewupveb evel a} punus yeIp wenbedsye ¢l » eue 26N snap a1 uorznsuo4 ed edule aup vorszodsypesd "weustinu 3 uel Pu ab wayeafbfBiepu 8} Houdloe upyedse) 2u yasopuen <) yaunp IveMHedsie fj eup yedsye Yeluapy odes veraqeweys BI Jee YS.NNeO ay wupueb Jed zen aue| esd ‘304 @ use oe ry aupe “UaY| NYS PISA AP ONS “anyre aun ab yewuoue sepny wenuedexe 2 ayp ywedsye SPM pode: ‘quoywep 2} op wuden Ky se alu uoyinyz od puadsye 2s uluoiseudr yey a eunp ynu venuedsye | zlenywepu et xed ou javawngue eu senspuebued n symp ypyeigns 8 vere! ou 94PIl saavoloeuuowul @ uaynquins6 ju uojly tueds¥g “wWazqUeve}|pul Jad uuEMedsys 2 uoraue|eied ised tusysuiep | aja 2] punw wupued if “eseupuon anebie SHecHed 18/SHPU uuupueb elu imfequ 2} 186 suysloneu a ayse @sequs epuel 2) SUNS eden von Bao alone alu 216600 vecsye sufospueb 1S "wk OL s6hby 2 I odo} au 100 yuiledsye eu4sep aU TeyouLsuad | MU weMuedsye 128 lec juedsye @ uesry 2u uf} @ ulundepe Jed weren oie 194 suiyshiou aj aurus evel yru “eunes yayopeboud IS wIe\EPOw "MPDISS umpedsye up ygnedela) yuipasiqanysea ielwapu yeouaseyip @8 eUeD 9 e1HSSprezences te patologlise mendore ashtu edhe ne ate te mungeses se 84) duet sqaruar se kushtet psikike te subjektit te demtuar, nde} te ait eshte ar dhune seksuale sidomos ne kontekstin relacional, cesta, slot dhe fe pamjattueshmerise psikike. Keto kushte te permendure me siper te jene te tila sa i hegin apo kufizoine subjektt pasly aftesine per te sefuzver ce ka nie rendesi te vegante ne vieresimin juridit, Nuk duhet kerkuar me nguim nje automatizem ndermiet sem: te rezistuar. perkundrazi edhe nje crreguliim mendor i rende eshte i el relatv te rezistences. Egzistojne semundje psikike si idet, depresivet ce mund te manifestojne nje intransigjence absolute na kryerjen mardhenieve seksuale, dhe nuk mund te traltohet paralelisht semundia mendore che pamjafueshmeria —psikike;_njera’_ nuk determinon domosdoshmerisht jetren, Perkundrazi konsensusi mund te jepet ne disa patclogii mendore te vikimes si faza manjakale; cikiotimia, disa forma te skizoftenise e f Eshte € qarie se ashtu si edhe per te mituritnen 10, 14.18 seo Konsensus! nuk eshte i viefshem edhe kur i semuri ose i mituri kane lejuar akin sexsual apo ¢ kane provokuar. Kjo pra eshte nje fushe ku eshte & domosdosheme nje ekzaminim krahasues . Nuk ka rendesi te studiosh au 1, por ‘situaten’ te kuptuar si nderveprim, heti gendrimeve reciproke te te perishireve ne kazus. Ne kiimigjenezen dhe krimidinamixen e krimave seksuale te kryera ne rrethin familar, gjthenje e me shume shfagen faktoret soc! pergarja e families, perziera eracave, nivel ule kulturor, problemet erelaciont ndermjet sift, mungese ¢ e sitemit te vierave “Tek viktimat bien ne sy tablo te ndryshme te papjekurise psikike, konflkte ne figuten materne, shperndarje e identitetit ne sturkturen e personalitetit qe nganjehere mund te are ne defigit te intelekttprimitiv; por ne me te shumten e rasteve eshte i Kushtezuar nga elemente konfllktuale reaktive, mungeses te fakioreve psikopedagogiie. Tek autori kur patologlie mendore egziston ajo konsiston,kryesisht ne cregulime nga intoksikacioni alkoik ose ne Kuader te insuficiences mendore, Shifta e ‘Zeze' ge egziston re ete sektor te viktimilogiise nuk te Iejon te evidentosh shkage te tiara Keqtrajtimet e te miturve Shume Konsiderate te permendura ne kapit viefshme edhe per ke: ihe abuzimin nd ce te kujtohet se femija i ranur dhe aii’ keqtrajtuar jane dy gjera te ndryshme adhe se nse shpesh egzistojne ne nje tematike ge pareaitet shume komolekse, ne te cilen duhen patur paresysh shume aspekte si ai mjeksor, psikologik ror, organizativ & problemeve te shumta q2 cenojne berthamen fa eshte ‘s; shkon per argument per te arriturnje konsideruar si ‘aspe! ekcnomike, t 9d hei me * aspektin mikrosocial ‘aspekti-rlacional’ ; egzaminisr ose te viktimes lidhet me’aspek dite ndinmoje lat degradojne femijet nga ‘per ose psikik pamveresisht nga jane femijet e Kegtrejtuar? iva i demtimit eshte Kegtratim. Por -bartesit e matiormacioneve -debilet che te voruarit mendor -aia ge vuajne nga eneureza nokturne -subjekte me defigite motare dhe sensoriale -te adaptuar - femijet te riktnyer ne famije pas nje mungese te glate -femijet hiperkinetike dhe imperative -femijet disforike dhe te pastabiizuar emocionaisht -femijet e lindur pas te part (sindromi i hirushes) Keto ndahen ne dy grupe te medha sipas moshes kur ushtrohet Keatralt ‘nga 0-3 vjeg deri ne 11 vie dhe nga 11 deri ne 17 vjeg, dhe viktimat jane ne pjesen me te madhe ferra Sindromi i femijeve te rahur i referohet pasojave traumatike dhe seksuale pergithesisht te fshehta per embientinoles 2 ueyuieulp 2u veIysedus a1 au auel wouse/Bns eyp wuniu) neyjeas 2 ulumnusaluebied eu zenzeg e ‘'aisie ed ‘auysensag 3 ved eup 4eLeA ]yse alopueti 2'Seqop 26u exiyselueb : yeyeuosied a) serps SuOeIeie up angoxed JOUONRUIS 264 ‘ANAYeIL! & eoUBISYNsul WSO ZeNUO 9} NUNMYE > efpual6 e6u iniyeyys 0 sewysaluad eiuse exGojoved exysalueo (p exouehy 2} 2 ualpuewen inbewey 2) Jed ‘eliewyey ‘infouqu sersepuajej m 49d eso ‘Jouud eBu yupiysegu & yy eB seyeuen 3} 8 uw|Seuis0w au voyS\suoY euaboysd enyselueD uisengesigexuseg seflu85 oynp yey uanyafoud #3 ed auy | ‘awys/BelGvepu @) eryaped afuaus yusay seleuan 8} uopuodseicy | ynu wey elu | wipunyed alu ode yuipuew | JUEIysoy ywNsayUe ayyss BNO 8 eayselED (q syeqyees Sup 26/2234} siprut uoznjuoy alu is yabeus Sele 1-9 260 jalius) yt Jeyote) -enzieUy ed @ eyp senqualunusul 2 aiuse ypu ey[Bojorzy eusaluab eso enysafuaBopnesy (2 ‘quedan 8 uaylweuip cup anisezadsye eles 0 equsuenjeiey ey ees oyp jwewloyu Su “ayyouneu ale au axeBjnr. enysslued Gu sulouen ab Usewuoy a1es elu ueypUa! awe! 6} BAILUYSEP 12ISEI ONY swiyusepu 1 sepusd 2u ausb 9} Jed uasay9y ‘saliewsey @ 3g senznge auel eb ayp aljwnel eu senylenbey 2 aquayse|ope oup Jeflwey yal uaouezaid ou Jemiygent elyse uo}rzed fy asdes oyep uaig awuenysd aup exl6oroy'sd exmied 8 auld ejay 2u ayp Bn} -2jes Jersaplsuow uaunp analiues @ ayunisep 2s efpwig vorsiz6e jysuauedey 2yefy a1 afsie aunus 46d eypa mysey 2 wHep eBU YeyYS IS SUEH 2 1819 8 » upeny fu fy aya! ey pun mlOUOUED BU WIZ} 7810 ‘2 ye) Jenysou ¢ yeuosied .od yayouay aj ab jepunus axsGoyoyedoyssd uaysny aN auiny 219K.) ed 8} ode epunsge spel 19d ueucouowapelsa jaj19 2 us2iden auojne : awystupu 2} adalol 9} ajensyas aunyp sensed ue @s auloouousp ab ele | enewnfesibey 9) ewiyin vayoueprepalan eb yelusay | aiysod aw is anaises 9 Uatuinys 9} ow au auel yuienisd-uumedsye @ asald sopyes sI=y BN “2UIpHA aupe elyse ad seywysep elu sod yeDIsCTIUIMEdsHS 3 Elsah yesopuen alual6 asienyy jsed aupew 9) aisapue old | a1ys9 Jopies Ay aksve -ajey Jad "ueyMIUsaD a1 yuujseUeIA 2) ale @U IysuBLEd|A BU s au asulenisd 9 yev6ja esd ep UeyeLI6n 2} e]0U} 6} PUNWW UleYsEnseG / Of vosiES oo elu aype yowiseepayen eyesap'sucy Su sueu exnp WSIGNS ASA Si webs yelusadau afojepuered 2} yoynp uod "ynyeians € ap olosag =) 3epun Jy te ‘{ueyuiysap 98 asuawysenseged &i) Vepuny @ uyse) ex “veusslued 2a} aloiepjop ot ounus wayenseq ) uosiac fu eype es usfsexed elequ et yeunp 12 qysuNBig “eneHye) 12 Jenuspu 8] 19d ayp “yselBelB.ed Jenluseliad aso serunBis 6] 134 pie) ele eu0psed et yepunw seiexklp ‘eluedysd eu [eal ‘sjoeud “Je4u0y ‘jeu igo uoigisn au fou 8) pun (awinia aso Jeyuusep ‘oine) smiekd 1 gxslgns 2 lou) €1 og csuUsenseg 2 @]0W3 9} 09 2245 Jog z Cl oCe swlsensag =) auel myelans 2: 1eznye ‘syWLsep YauuUe|yEn | aseu afonyenied a1 waysh é) ulgiad Jed ey muntadsys quewnygu alu is yuneiysd ~ wIpedsya elu sad esensey ‘saIeueS @) ouaAd ow 5 wlpunpad alu smuue 2} sed uuopied 2) punus \se¥ciqu ode isateyAl6 uso 2 {yureHisd — oB0]04/8d w/Bsenu alu syyse axnpy esvoUyseNseg | LLISeL2/4- seyenysd uedsxe eBu sie sufvep sluse ajensadoid ersereuar axiuily euaulsanseg eup ajensedoud eiseouen ‘esuexo} - eutenjed aupiiz €) jayne ab yeureiqod aue! Aq wissen 2} siopusws safpualb e UIs. y dup ‘swysefonau a eulsg 2 eb yebeyys ayp euuewysopsouop usksezed umed eynp sod ‘y sd -uedsye 9 2uehsy eyousy, 3 pun sr { veytuusap alu 2) unpeBu oni ax4[Bojojuoen-o¥e anewiou aj pyedses 2u eluaypi euab emp Jo rehiakd serifaip a1 190 aneied {eu n1 punta aise: o1e4 aN ‘nyUseg as enXP @t 4} 980 ‘SiqUayUl esi/Dooyssd 2) uadsye alu 8} 280 Lelwe elu 2 ulsaplny uau a18q yeunp ' 28 aguuysep | wuiumuezB9 “eypsd epued 6) (Bojored eBu inyeud | alyse UNL) 1ny alaueye u9ia yn dou Ay jysuAaeu yu 2 ewsDyin 18 UBIaAG Unwes | 259 lu any ezeueye wala nu LUNEISLOD Ay 1od * axpysd afpunwes, 26u smye.d & Jeuosiad ayp Salh p] UsU yunjn 2) , aue}IuUseP 1S vaLOW 9} yePUNW YON yellwadau ey0 @ seyexAlb @ ON NIMVLIWHSAC IW MIMLVINISd IWLLYadS 3Genjeshtra psikotice takohet ne fazat 2 eksitacioneve manjakale dhe eklotimike| geneishira fantastike, konfabulacione}, ne depresionin endogien (autoakuzimi) , ne skizotreni si si sharenje e (ambivalences dhe autizmit), ne sikozat orgenike (si defisit i memerjes e domonuar nge konfabulacionet) che ne psikozat d vukturat abnorme te perscnalitett genjashtra mund orovizuar, impulsive, e momentt dhe shume € ndryshueshme ne ig, ose si atme mbrojtese ose sulmi, apo per deshiren per te demtuar te teret, pert bere keg atyre vend te vecante ze Mitomani la konsiston ne tendencen problematike te genjeshtres te ngjashme me simulimin, giarjave me aeliimin per te ternequr vemengjen dhe Eshte rie § takohet tek histerket dhe ata me dobesi mendore \Vietesimi i deshmise pra perben nje problem shume Kompleks, te veshtire, re llojne je ekspertimi-psikiatrik jane dy ligjesh ‘Deshmitari eshte i besueshem ne sensin se ne mekanizmat e tj psikike nuk dallohen nga ana Klinike demtime te cllat mund te ndikoje ne precizionin bjektivtetin, qetesine che sektesine, ¢ ruaiies se kuteses. Por kjo nuk do te thote se ai thote ose ka thene te verteten. ‘Shume mire mundet ge ai te mos ete deshire te tregoje, pra nese do mund te deshmoje te verteten, dhe jo domosdoshmerisht ajo ge ka thene eshte e verteta, Ta quash te besueshem duhet te vertetosh se subjekti do te deshmoje dhe se eshte ne gjendje ta beje nie ge te tile, Percaktimi ge deshiteri eshte i besueshem dhe ka thene apo jo te verteten apo genjeshiren kjo eshte nje detyre qe nuk i takon eksperit, por ne menyre oxskluzive cjyketes. Mbi te gjtha glykata duhet te mbledhe te ithe elementet e proves per tu bindur (€ verteta progesuele). Deshrmitari eshte i pabesueshem sepse ne psikiken ¢ tj ne nivelin Konstatohen alteracione patclogjke te memories, mendimit, percepsionit, dhe funksioneve te tera psikike te tila qe ta pengojne te thote te verteten eche kur ka deshire ta beje ate. Ky shenbull ekstrem nuk eshte iviefshem per te gjthe te semuret mendor, pasi mundet ge edhe deshmia e nije te sermuri mund te jete fe besueshme. Ajo ge eshte e rendesisheme per tu percakiuar, ne odo rast te pabesueshmerise te ceshrritarit duhet ti atribohet rasteve te patologive psikike ‘08e te crregull eve te strukturale dhe emotive te personaiiteit (ne te githa 38 rasiet) ose papjekurise mendore ne (rastet e te miturv TESTET MENDORE NE PSIKIATRINE - FORENSE \ nje nevoje Komplementare per nje diagnaze che apillkim te veprim mendor, jane edhe testet ge gerdoren ne psikiatrine-forense, Ato perfagsojne situaia te standartizuera pek a shume te strukturvata ge marin ngai at pergiigie verbale, te mimikes, dhe xhestuale. Ne menyre konvencionaie che prekiike ato mund te ndanen ne te eficenses mendore Test te persone Ne fakt shume teste m fore F perdoren sipas modalitete teste proiektive . Vendosja e ketyre testeve ne kategor autore te ndryshem tregon vetem mbizoterimin, por jo eksklu perdorim ne fushen psikiatro-iorense. Ta leme per pak problemin e lidhajs te nie testi me nje teter dhe te shohim se sine fakt nivel i eksperiences konkrets gjeresine, perdor bashkangiiten te tere teste te persona iejon ge ta ngushtoje haoesiren dhe te jete me prane testeve reale te perdorur ne praktixer e perditeshme, ge kane demostruar dhe dhene rezultete te viefshme, Testet mund te aplikohen niga ekspert psiklater, ose ai mund te kerkoje ge iykata te caktoje nje ekepert ne psikologii sipas modaiteteve te fushes. Eshte jo korekte che e rezikshi ‘ge te perpigesh te vendosesh diagnozeri Kinike nepermjet test, do te jete eksperti, apo Kolegli | eksoerteve, ge do te vieresojne rezultatet dhe do te mundesojne percaktimin e gjendjes pskiatriko-forense. a) Testet reaktive dhe te eficenses Jane reaktive sepse masin funksionet sasiore te mendimt dhe inteligjences, te trajtuera ndryshe edhe si kapacitetiindividt per te kuptuer, te perbalioje dhe 39Ip enex{(6u [epu srotbi6sed 9 ésaBunu ‘hwjawesoy ‘enjeresciayul se[BolBsepu @} wiseqop ajeui(Buu eaneBon | \seueded “unBised ‘auoisesanasiad : ¢¢ > 9 (e/eued) Nya ‘| > esezina| eBI6:20) 4 | 09 < S0(6|Boud 9 aieyesau euo) SW) ‘Sb > (@ss{6yB1ed | unum) ¢'N : auet yeuyseypfeved 6} eu ny ‘eneluays @ e1s| sypa uepueld oj yepunw yoeyosION sayysouBelpoyisd a jejenuew! ayy “ayyloads ueyupy aw ANUpI | aye! a} YeUNP sfuayylé Jod weysensed | ayyse eufuew alay au Jemeoted | 5pueLy AUILEQ ypeyosioy euysargl(Bied 9 eyveBio ewoupuls eimfenb @) exeryjun 9} eup auoine swnys eBu even.yysied 2} aneluaus esip 2} yuuyngz yeluadau ayiysd ‘uooesaiye 2 20uezeid Joyctuapine @] punts ueden aN weMedsy— a} 8 uelljeuosied jwNwep SYP lwuareyys eBu ellen sup “uly UNYedse senpjadsai eynp vepies 2 qetinnyaigo alu jelwiedeu uwgyownyog ~ Ssiluysep 8 UEUa} BU ULIjaYY ayp euIUseloneu a} enauaLIE|a @ UelUEN - lwijnuis e6y nuyjep eup sefpunwes 3 etypilB7 - arojeuod auel ualp 2) ed 2if 9 auilBojored euilS a) ulbequs a ey Use -yosioy ujsa} euloyaidsayul 2) yeyouo n eskie iny aulsyyedys aup ex[Booyed yusWOUs} en) 2 anepesiq eyel6 auloysew 2} sullue syp spiby aMuew eu uayoziqow ‘asalfosqu fewzjueyew jej 2} au exy/Bojered renyelans aqunus @ BienySeU 8 Sup ey[Che YeuLO) su SOWOPIS ‘eHOPLEW UelpUNWeS euleqUy 280 auloinwisip je9 2} aseilouqu exeungynuis @ usouazaid au qysueUesen ‘ayyscuberp yewilysip snypi6z e1 zed weusloneu @] BneUaWe|9 & ULLILIO ~ ‘a UOYSISUOy NO 2} | wuLORIed “yoRUOsiOY alueden 9} Isepuer "yayjeuosied 4} B|/9u) 6} sup eienyydwoy 8 ewIPrIs BN qyeujeuosiad 2) aysey (q {4g}, 8u Usp ue Saln 6g-SS veysOW! au sb uoisasBoud alu eu uojone eyp Salk 42-02 BysoUN ebu jebeIYS 2b (4a) »(Bojorzy whwap alu eyps uoysiz6s 9s efynp 2u uaa m: Jed eiysz unis} esfenyp 2]yse yfBojoyed jwywiep aisuele 902 8S elunYs ew eiyse elquiny asan, ‘yfoloy2d wnwap alu waysepunw i eIyse % 02-0} EBU UOUeA elquny aseN ‘u(Bojoyed ‘tuywap elu Jouoyyselied 9} pun % 01-9 eBu UoYYs 'W'd @ B//A aSeN esuadye ‘voided ‘isaledys aw ajentyajatul fg @ veund .eh1y 2} Jed oye Wg wopwaus “2, yolusepu ty 6w aniperels: neoueyounsurconesd @) exswisiqod sensejal hijied yysveuesan elua) 6 auunys cup eqUa) @ sIRAL Gu 1089/0 aup euoIseS rautpnis senjlj 2} 490 aupe 0d “exopuews asyeuysenyeliued @ uezoubere “nsopuan | Jad welsh of velopied sesusSye 9 yeveynzes sauylsed oN noyep et rayesB aup yoy sedis exernyeoued 21 alopueu yeoussynsui uaupyquied og ualeja Val)" 80 4 + 26U AWYSAupL aul 011-08 B6u INN sly eyyse zeIeSew seouslBijeuj yuerSje0y) 1quawipues ep sesuedye 9 umuTWisyew snyed ByND 7) 8 Ysa) OU ELE] 6] ALL JeUIISEIAIA UB:OW UND a1 ou (SelA ¥E-02) nu 6 alejesolu esa uOSebEpad jax Ay ‘SeOuelBijetul et uepuErS Han ef voedey jolusepu uypodes youdys oly “Seth pe “gq 2bu SeusOW 6 BBUUOU Ty 24p "WIUNWeZBe eu yoHelans 2} (SeduelByEI! 3} muelsyaoy 14 Jeluuopu ode eyyse ( sasuebye | quarbyaoy ) “By uaipyyp jo 9je0s-ecuebijaqurse|syoew) -y'9' 1M Tov0psed 5efh g}-9 26u zapyalqns Jed esuepu Sein g6-01 eBu veyuysied gb yeusow BU aAs|inpe eyp anajueysaiope 9} lopuaus unayoedey jew ofy ‘asisamysen 2 uajeyus Jad exepu 2 Kp 2) 94 ‘ena jajsuzen S60Ue/Bje Ww! 2 e/EYUS alUse eansosopsed @ ew UsEN (Sic aysow s ZY = 1 vwyyeudys @ punuu exc aysou! $3) indod 9} exejessiu end oyp wenuiuez6o | e6u euew 2; stayid sipuu wuode) eu yeyeudys ‘yensayatu 1anfenbryuse | ucdei alu ew uoysiz6e nu ny eynpe veysow ayy aj\-uewial eBxYS e1yS9 aj au sruopued | 2 yse fer au yee ex fBojeu0.y eysow essepu isa yefusedau jayonyeosed e/0puaul eysoyy “90/8 Of JenzeLunys 2 (ex/ojou.4 2ysow) “yy 8up (e:opuew eysow) “WW Yefuuepy vmodes euslordnx 8) jeunp (seoualBijayui | qualdyoy) “/y ews + JopUeW Huyayz eyp (eysouw) ayifBoqouasy solu Wiojuoy uode: alu uojsizfe esvefwes ueysou ony aydeou0y esip ystumunyys auloyen og (eypisd eunBai 26 unjaud eqyse ypu aseu | sejel 3 yewaygoud eenvene e:Xuew eu eyplez a)Ne vieresimin e besueshmerise se deshmitarit, testi Rorschach offon elemente mjaft te nevojshem. Elementet e testt proiektv jane permbledhur ne nivalin ge quhet Psikometri, nder te cilet duhet marre ne vemendje rendesia ¢ karakteristixave afextive, aie kualitative mbi ato kuantitative. Tek femijet akoma me shume tek adultet nje atetkivitet impuisiv dhe i papershtatur mund te goje ne nje demtim te precizionit, veganerisht kur kjo € fund interferohet me situate te vesenta konfiktuale dhe kur eshte prezent nje ngarkese emotive evidente dhe intense. Ky fenomen takohet tek personelitetst epapjekura, hister! Neer karakterisbket personalitetit ge ja vien te egzamminohen ne menyre te kujdeseshme nepermiet testi, jane tendencat kriuese te mendi dhe tencenca é fantazise. Te tjera karekteristika te mendimit per tu marre ne konsideratate jane‘ perpunim' che ‘konfabulacionet infantile’. Ato jane tregues te nje tendence per te konteminuar realitetin me fantazi dhe Konfondojne te kapacitatin per vieresim siperpermendura mund te japin indikecione m obiektiv, te sakte ‘Shume me e veshtire dhe © rezikshme behet percaktimi i simu nepermjet te chenave Rorschach. Ne fakt odo individ, dhe te denuarit ne vecanti, Kane si stil normal’ te jetes ate te simulimit, Elementet orlentues mundet dhe duket te marrin vendin e duhur ne kontekstin global te personal te te ekspertuatit. Ne pergithesi takohen keto karakter = rezistence e pergjithesuar ndaj testit ~ 2gjatja e Kohes te veprimit + rie apo me shume refuzime = sell shmangese gjate proves - numur i ulst i pergiigjeve me perserverime interpretative - mungesa e pergigjeve-levizese = prezenca e interpretimeve te rastit - prezenca e konfabulacioneve kontaminacioneve infantile, shmangie subjektive, mungesa e arsyetimit te pranueshem Refuzimii testi ose dhenija e pak pergiigieve e bejne te pamundur analizen kuantitative dhe Kualitative te ti, Dhenija e me pak se 10 pergligleve jane tregues | mosbeshkepunumit nga ana e te ekspertuarit. Domethenia e keti gendrimi duhet vieresuar ne kontekstin global te ekspertimit. 42 PSIKIKA E NJERIUT DHE PJESET PERBERSE Gene lashtesi ne vecanti ata ge jane marre me stu nijeriut te shurta per ta besuar se sella e shpirtt ka gene turi dhe jo zemra, Kesaj dileme i kane kushtuar studimet e tyre ge nga egjiatjanet, greket e deri ne ditet e sotme shure studives dhe nuk ka gene e lente nder vite per te besuar se korja ¢ trurit eshte nivell me ilarte izh itte genies njerezore ajo qe quhet Cortex.Sipas Homert autort te kryevepres “ijada' ishte zemra i jetes vendi ku buronin inteliglanca che ndjenjat. Por Hypokrati si themelues i mjekesisise se lashte Greke konstatoi nga vezhoimet e til se demtimet e trurt jo vetem manifestohen me demtime neurologjke por edhe te diferencohen edhe pjeset perberse shkurtimisht me poshte. elementare ge cefiektojne ne tru, ci che objekteve te ambientt rrethues, Perceptimi eshte teresia e vatise se sen ae vepron mbi organet € shgisave. Cdo ngacmim i jashtem ge nepermiet shgisave vepron mbi trurin e njeriut le nje giurme ne te, fugizimi i se ciles shfagel me periytyrimin. Por ky element eshte i pemjaftueshem per te na dhene jel ¢ brendeshme te sendeve dhe fenomeneve ge na rrethojne dhe Kio realizohet me ane te shkalies me te larte te njohjes ge eshte Mencimi Abstrakt me ane te te cilt ne njohim dhe enalizojme sendet dhe fenomenet ge na rrethojne. Me gjurmet ge lene ndijimet dhe perceptimet eshte ¢ lidhur edhe nje veorimtari tjeter e rendesisheme psikike ge eshte Kujtesa ne seje te se les njeriu grumbullon informacionin dhe zhvillohet nga ana psikike. Kujtesa ka si funksion te saje te fksuarit, grumbulimin e dijeve, riprodhimin e tyre ¢ ff -Emocionet jane pjese perberse € rendesishme e veprimtarise osikike pasi aio marrin pjese ne cdo akt te veprimtarise tone te perditeshme Ato ndahenSe aypjsd asueywuden 8) axewiynBeuo 38 ee'soyal) @ Layeqys 4yo:CUs sypun! ye ‘sxpysd salpunaiss 2 suluesd uoDyectad soseyalu LeILy esepe aedas ‘woysenpuzen 2) ayp ajojd @ uosiun au aual a) m4 AD a, ‘yjewioyne Jepyeiey eu24 ay avedelrauinus seloniad | winyayes evel qysiuoyez ewuden oley ‘eynBeu 8} vexnp aunysel 2 2ue eBu e|9 3 suuuden auvatay ee ‘vaupopy ny uiwuqueuo anyfend 2) au foun! vey | jeusor od 13} BU Bp yysd BUBDaA 8} SAsUOISYNY & LeLUAUSP { ueywy weusibelBieded sd ualpualé uozyeue »/0U auleg 2) 2b aiopue ano auiiue 2} uua}yeoied ly ye) 2 merudny 6} 9 euisaye uolyselled ob expiisd salpunwes 2) sasepual 8 UBSEU! LONLUO} ey ‘astewUs|Ba/Sleded «1 wlEo}0y!Sd ode youn idny 2) sioSahy yedlouRd uopjeaied pun! LEY “y[BO}OHISd eso y/oUAl sy eBy vescpuen esuswiys{SalBreded 2) yuinyeo @ yewiou yp axpysd Diy veyereh elOpUaw ene[pUnILDS 3} ipyened isd anafwedyid tw}uipicoy ewysopsowop 2 yesoyey Ow aye! 8 syse esuewysiBelBveded ode esuewusibalbied @ uunyeoied tag asueuyslbalBreded ¢ pun UeIY - Z ajeuad ejse(Balbied 26u veyowselied ypu euosied e123 sod ‘aypisd esyejwtiden 2} aumwiap su yyozebous salpunues @ elueys o] eup jetleuosied 83 suisjee: auel cove sod euusafbyaded at aljeis auloiseyuew €) punw ywuuewer aye(6 yzarelN ndeouox 2] syayan 6 uiujidny eu expoyisd yexenys aw aufeg @} euey yu & auiyseyowied 9] axyisd slpuelé sue! ab wigway wuawiez Yepely veIny yey aulussuonied @} ode ewuserupuat 9} aual 2} punw > expyisd eleuen 3) auynBaun ew uayo.ebous ynu ab syiysd ausgnGeuo esip eufoysizbe es seniebs jaunp njay esuatays{GelBuaded & salysea as salypiléz arel6 selenisd enapadsye 8) exeouajedwoy 9) enlyny @ ulws}yeoJed Jed ayps alosegiaut Sepuas ey sosayalw wai a) selifequued | jwipmg “ssyewuslbelS.eced 8 Uigiay; sulonyeoied sedis ew eveny9 a1 sfpunuues ojey eu6 1 ; fy 8 jewlwisy ‘atlGeioweH Jexoun,, ‘ezclay{soieuy {LAU 8] anpyeyul jessoo.d'yuns} @ Jewnen BBu eleMYeHUS 12z0H!Sq UEIN} anu sjsy au eypysd eusjnqin) ew uauoseboys eb eiel} 2) sfpunwiag (0 21s)01P| jeyJo6jO asad eulag ny ajew | eiopuaw jwIIAYZ (G NeyoEqu Pia euon 2} areusow @ yezoy'sd ‘eisdendg Tanisesdag-ovelvel auusijoznig wipueuzad 2; punw nyey sopuew wipesBep eu eufoo ode aod a u1saus 0 40d nuiseauued eupnied au veyosabous ab yp envoys ‘us UeYOZUayyeIeN eb snelOz a; wHynyz ew expy'sd yalpunweg (2 aypisd ysaulnBsun yobsiey 1 eOu ayoqued s5juy fy {By sie weyslBelBsaded ay euusenizel €) wusuebous iden uakiy yp | uluosied aulaq @ ab eiopuaw enawyinBeno ode aypssd anolpunwas eifie @ uuulpjecsed jab 120 ey [19 | TOSSTSHT TSA -1 eval Ap eBu eyequed esuswys|BafGsaded 3 ejnuoginuee @ alpuelé eu ejeuad sedan safby auey ed 7euosied iqui uaUUtUS yu ayzodsi [esey 2 19n4a53 ,aluluap 9} Ylol| eyp sesew @ uLUMYeD aU 2yeAT6 eBu yshseved yayequi aera. ofy sod’ weys{BolBued 1 oyys “fy 2 yawudensow ode yewiidan ysisayoid senyjonuoy aup semdny sed Jopuelu {9 @ LUgunya 4njn ey ab 'ypj'sdouneu aso yp;ISd wIACM afuopu eBu ayuenn oeusd saidan 2s sallafiy,a uayox au ab \uosied sjeuad sedan uahsy 98 afoydny 2} se oup [9 & jowudoncou ode youdan afoyjosquoy 3} afpuelB ou auab ey ynu slosed Jad oyp sopuews nye qysisesa) anysud ey ab ypyisdosnau 30 ypyisd unyjynoum afu eBu ayuena ejeuad seidan es salsefay 2 UeuoY ‘bu ab iuosiod ajeued isa[Belbied ey ANN , 8s jaynyy elzued SaUNpeDOG oy} J uan au senyieo.ed 2 e1yse asueuys[Delbieded @ ejnuoy ~~ wiaiunr 3 HOSMArN FMSLUN SHG SSINSWHSPOROUSdvd 3 VINWYOS ayn 8) o}€ 1gu ee} 8} exsuooows | newouadns eyfesp 0: uodes au Jayequ awysi@ujna @ suvewuden aN eljals up elouawan atysndu snypy & aIyS> ayo 2} als EUYseISUINA 2 euejuuden eBu jabluaypn ayp eure aufuaw eu orden 10s spmipul odes sanyjau ujverquie uojdecied wajor 2b arsed aayse anu suo aueIWHCEA jy 9 asun sexy | ensyes ‘sahfouquisian |e 18 yaINNSU ype eseld eulag ey 8 jeucrrows Yel “JeO|IAYZ eup uotal my uelqwe pL luupuab‘sjeuosied sepu jeuauypzew'euueboys ui Vode! eu ynielu ‘9 uwypuab au esnyp 2} ua! 222; 8 lavoKDOWR'e}N e| eu ayp Ue] 2) OUEKSPERTIMI PSIKIATRIKO-LIGJOR NE PROCESIN CIVIL kryesor ge duhet te zgjidne ekspert psikiater ne procesin ch eshte gercebtim i shkalleve te ndryshme te aftesise pskke oer persona de nuk ane te ate per te kuptuar rancesine e veorimeve ge kryeine dhe as attesine per t udhehegut ate. Si formule per percaktimin @ pazotesse jure pet 1@ ‘eoruar sheben kryesisht percaktim! i gjendjes osikke nga exspert pskiater Por o odo tj crregulil pskik sj humbejn e 20tesise juridke per te vepruey Crreguliml psikk dunet te are ne ate shkalle sa ge personi te mos jte | afte per te kuptuarrendesine e veprimt ge po kryen dhe te mos jetene gjande per ta kupluar croft ale. Zotesine juidike per te vepruar e ka odo qytetar de Ka mbushr moshen 18 vjec dhe ke fje giendje psikike normale. Keto faktore pereaktojne teresine e kushteve ge dunet te permbushe ge alte jete i afle per te ushiruar detyrat dhe te drejtat e tj ne baze te kerkesave ge parashikon jo nuk do te thote se personi ge ka humbur Zotesine jurdlke per te vepruar eshte perjashtuar nga e drejta per te trasheguar pasurine tj dhe te drejia te tera lgjore Keto ali realizon nepremiet kujdestait te cektuar nga giykata + - Ne kriterin e pazotesise ger te vepruar behet fate per nje kone me te gjate se ajo 2 papergjegishmerse. Kuptimi i papergjegishmerise i perkel nie yohe te caktuar nje vepre Konkrete qe eshte ¢ Kufizuar ne kone ne kranasin ime pazotesine juridike, Ne procesin civil problemi ka ldhje te ngushte me te xaluaren, te tashmen dhe te erdhmen. 2+ Njohia e personit site p2z0t per te vepruar nuk con domosdoshmerisht ne papergjegishmerine e ti pasi Narkoranet mund te dekiarohen te pazcle per te vepruat por jane te pergjegishem perpare ligt Kure stkelin ate 3 - Cregulimet @ perkoheshme te sferes pskike si Pskazat Reaktve, oksiko-Infeltive nuk’cojne ne pazotesina jurdike per te ardhmen por vetert per pariudhen acute dhe me pas ato stabilizohen, 46 CREGULLIMET E PERCEPSIONEVE Cregullimet © percepsioneve ndahen ne gjashte grupe luzionet Halusinacionet, Pseudohalusinacionet, Prishjet e sintezes sensore, Sensopatite ihe Agnozite ILUZIONET : Jone percepsione te gabuara te sendeve, fenomeneve che objekteve, ge isht ne ambientin rrethues. Lindin sadohere ge veshtiresohet jon te erresohet. Shiohen ne mbremje dhe shfagja ¢ tyre favorizehet nga lodhja @ madhe,tensioni emocional, pagiumesia, uria elja dnembjet e forta te Koxes, hutimi, muzgu e f, lluzionet jane te shpeshta ne semundjat asikke, sidarmos ne ato ge shogerohen me cregulime te vete Ndahen sipas enalizatoreve, por me shpesh tekohen ato vizive dhe aucitve. 4- uzionet vizive : mund te jene te thjeshta, ose te nderikuera, Gjate iluzioneve te thjesht semuri sendet, ge ndodhen ‘sth ti.) percepton jo ashtu si jane ne te verteis, pshliampen elektrike si Koke njeriu, nje xhakete te verur si jeri f. Te nderlkuarat quhen ndryshe edhe palignostike, ato takohen sidomos 4 sikozes manjakaie dhe ne oligotteni, te semuret te gjthe njerezit qe ndodhen cer reth tyre i quajne si te njohur te tyre mia, shake e t. Nje variant te nderikuara jane edhe parejdolite te pershkruara per here te pare nga Zhasperi, ce lindin ne sfondin ¢ eresimit te lehte te vetediies, permbaitja e tyre eshte figurative che fantastixe. | semnuri duke fixesuar veshtrimin ne disa objekte reale jo te aarta si (njlia te lageshtires ne mur, plasarite tavani, vizatime ne aylyma} sheh ne to njerez, kafshe te egra, hero] perallash, kugedra, panorama te bukura ef, te cllat mund te levizin si ne fim. Ne dalim nga iluzionet thjeshta i semuri mban gendrim krtik ndaj tyre. dhe ¢ upton se jane produkt i “ilojas te perfytyrimit’, ne fund te fundlt aii rjeh drelte ato objekte Ge ka peroare Metodika ¢ egzaminimit ¢ keti fenomeni eshte propozuar nga Rorshab-v. Ajo a per cell te orovokoje oareidoliarifciale, sipas xese| metode ne rje cope leter hidhet nje pike toje, e cila shpemdahet ne menyre te cregull, pasta 476r 21ez) iS ajeiuian aval @} pun Yexenxvepu ef “avoyznw InBun ‘emyndarus 2] abjou eu fy 8 ua “ysaxysnd evenden 2} ewsuy ‘az “euw wenjeoueded 2) ewinuz uolbsp unos | av2yo at eyelS 'ewzeoye ‘eLysely) 2} eu UAyepU eamipne euoieuisnjey (& ‘agje} euolsdaoied uozeuel6 unu aloypelu ued 2 akfnuigs 2 ess6unui edu yuuzivebso 9s sabouqu wayoquie | aneuoDeuisneY 2 elpuly es uoseyes uluorensasgo Bu 1enzeq 9 L08! SIN YeleoUs 2) axUDa!e suulysiope aw 21ervabous a) uni 3} aneuo2 esip | zense je ajvebu vauoyyenus eluge! elouelS ebu wjep'suewen wnuyjepyoye eby ueduauysGe au 8 ajeuornuoy jelpueld ou equezeld jouojeuisnjen “esisdayde et oye ous euegelag 2} SUODeLISNIeY UayoyOAOUd yuna a] eyyoeds euoz eu exepoIne|a asip 2 ualsopusn aw awyselbu ey a16q eynp 1unsy 21 areuo? esip at wun, a 2 usouatsiz6s yayysaqu 8} [601019 uoa) sIN “eneuosied aufjey @ uluotoensesco ou euenzeg a) qysisa%uy “2neuoroeutsn|ey 8} sefpu) € vaskuew Jed oa cusnys senzodoid uel alin .2pN enduoIveusney 6) NUIUUOY | mwZUeYEYy 3 21 ode yeunf6 294 © asojeulsnjey auewousy eupe uaythy “2s yeoue|sans Bu uayoryeyys 8} ayp ‘SeN[YIsd @ UWUaTIE aus UaYo.eboUs 29 fpual6 aunus 2u veyeyel 61 pun TeoBeUISNIEY ‘sinjosge ow veutuaL 2u vorsiz6a ynu WeIysel | nls any UEYONe, JeUODEUIsT|eU IUEz=:d wUsI}eeL venge6 a} exXuoui ou suloyeudsenu jey0 2t jsuozny eBu ausIPN ‘iejnaysan eup enjidanssoletu ‘sHize seu @ ausweypau! e'aluEyednis sq indewed a} ywneidsaqul senvajer n[ @ynp USOUAS ,'usey! 2, e]OUN 21 op eb uieysniey sejela 8s sayysibai8 jweyosoyes anqeusoye exfvew au ‘e[puaul 42 ys@syays 8}, stoul a1 op ab ‘siuonye aso sisuionyey ehysiunel eu els UoeulsnieH wet -werysel | senwoeBu afuopu volden ynu ig @ yesibys 2u ny ayoy alu Bu exbip uoldeoied unwes | exd "yaIjess eu euloysrz6e ynu ‘9b ‘senujedi yquaiqwe 9} sxeyialgo @} ayp erausUiOUB! 9) anspuas 6] eUleL! a) awulbsed (jepueyy) werusel ej yelgo ed eujsden.ed evel jeuojseuionjey ‘exBojouneu up eyuiepyisd ysewyjnGaxsd ewuo) auinys eu ayp Yezovisd'yewrujay oF fu 1s esenystupy a) ex![Bojoxisd euoroipuoy aul 26 uns owy * seed ‘senpyelga'SejesqU0y S ULETHEIEA tayo 9} au yundeo.ed a) ylBojcyed uodeveye alu ou UcIsIsuOY 1LOIEUISMIEH 24 eouaiedsye alu Jemeled synp nue! waysezinajed 3) ual 2 jowape inge Symp el 8s UUO.ESUES Huy as0 UeS/2Bul az alu awlo%Bap yy yopualS yn yaujeea au ab pysigo alu es uuoiedeaved way eSeN ABNOIOWNISNIVH rence6 a} auoisdeoied auel ab vayoidny ynu 20 usyolB4oy yu euD euysenupuad 21 avel JSUOZNY JeINWES 2} Ya} 4S UIP) 18d jeUUoU enzeLele 21 ole 260 Uayojep aypisd exaanwas €) 6 Jeudrzny wengeb 9 9s ue19A JeUONE {ry sod usaysebezng 2) voy ayo Hé | yous alu uals ods £12) 8BU woHUS 25 AUPODU 8} PUNW ‘InYo!U 8} aiuse YO}EISUOy YN ‘Sup UBYOY US} UISEIAY) 8] OS uolbap abn eu noe aynp af "ys'd eteuvou yialu yay eype vayorer 8} PUN yauozny Jog Jeyelouesed "yauayo2nys Jewewap ‘eyueyobo au'ensseideD yelpuel6 au ‘ajeveluew yezonisd au muse 5 “ey!sH0) 6up enipjalu efpunwas eu yez0¥jsd 8 yyese3 uel YoUORAI gine @ UpUE|S 2 uppul) any auasabeusy at aflequuved ew aype evel at puny od“ @ Srauuie 9 alyeidu 6 SUUSSUOEZ 2 Jewlnye ‘UUNWES 2] esein a) NEB yeuEg 2b usfu elu 1s weyodenied se ipsed ase oye oN “anione 880 Buz" aual ‘engage }2u01znIf -E fy 9 obeys ‘ewuscsey ‘aussewen “eznye eukt 2 es2iDe gu eulolbop eye ‘eanuias 9) au yedse auleg #3 euey ynu 9b albySred eyp jaliehd otexen au enzaioluo2f9ay 224 9N “suft Yiaued uaupopu 2b yzeiel sulolinyz 2b ajeal Jepasig sengeb a) aifuew au aulowdeoved venues a yequan aso aagipne youorzny-2 yeusyoByo eup yequswep au ‘wustiyed sed esiseye © ujutunuez59 Jad 2up8 jesopied yseq Ay '@} 8u Yous useun6y 21ei3 2s ofoBan a aup aiely alex Seplny eur eleven 2 unas 214"seredish) te aghtuquelturet fonema por murd te jane edhe jovertale, Giate salusinacioneve te nderikuara jo verbale i semuri degjon zhurma aeroplanes meisdi te gjata muzkere, cicerima zoaish, thyerje xhamash, termete. Fonemet snund te jene dise lojest.Te rendesisheme jane halusinacionet urcheruese igerative), kur zerate detiroine te semurin te kryeje veprime te lat shpesh here paragesin rezkshmeri cer vete dhe per shogerine o.sh. te hide! 15 rar ky eshte ne levzie, te djege sttepine, te mos haje. Me gythe vundershtime! ce mund te beje. i semurine fund te funditu nenshtronet piotesisht Gjate halusinacioneve Konstatuese zefat pershkruaine veprimet 2 ‘game te te semurit, ato mund ta kercenojne ate per vdekje, se do ta ‘edo ta zhdukin nga fagja e dheut, ose mund ta garalaymerojne per rimel ge al ka ndetmend te kryeie, duke e shprehur me ze flare ate che | emuri ka ndermend te beje. Ne rasta te tere zerat vene ne dskutim jeten & fe “Joke ja deformuar. Rralie ndodh qe permbaitia & helusinasioneve 1 ne, Nganjghere zerat ndehen ne rune te kunderts, prej te mire dhe disa flasin keg pat te semurin. Kur 2erat jane me a per sjellde te rite, per te besuar ne zotin € jete e shumelloishme, ose mand te mbetet € pandryshuae per maj dhe vite me radhe. | semurii degjon me te vertets 2eret, dhe jo se i duket siku ‘onsitetit halusinacionet auditive mund te jene me ze te ulet ose te larte, shurdhues, zerat 12 nga lart poshte, anash, nga afer, laa, vine nga oxhaket,tubat e sobave, te carat e tavaneve por mund flasin edhe kafshet, te vdekurt ati, Halusinacionet auditive mund t gleime tok skizotrenet, psikozat alkolke, syndroma e vetedljes se eresuer, psikozat b) Halusinacionet vizive: Ndahen ne te thjeshta (foteps! che tenderlikuara, Gjate fotopsive te sermurt i dalin pergara syve miza,rathe, via paralele xixa, tym, mergul) Keto jane ime teper keraketeristke per orogeset organike te trum. Te nderlkuarat sipas permbalties mund te jene zoopsike ( | semunl shen Kafshe te egra ae € Sulmone), erotic (skena dashute, gra lakuri),mistke (engi, xVinde, vende te shenita), profesionaialaspekte ngavendi | punes),te zakoneshme (nierez, anifestime), lufarake (tankse, aeroplane topa, beteja ell). Sines madhesise halusinacionet vizive néehen ne Mikroskopike che Makrosopike , te plote che 50 i mikroskopike ose personazh ekuivalente eplleptixe. Ne h paragiten miatt te zmadnuara. | semuri me sy "duar’” plese te ndysime veganta. Si nje shenje jo abso! mat te cilat jane halusinacione vizive te cit pskotike mund te quhen adhe f indin kur ngacmahet néonje ndodh shfagja © ngjyrave Kur njariu eshte duke degjuar ndonje keng aselindjae zerave giate shiximi te ndanje tabloje. Keto quhen ndrysne Sinestezi c) Halusinacionet olfaktine: Karektarizchen me shfagjen € ererave te kegia, te eres se gjakut, te kufomave, lendeve fekale, ¢ te kenageshme. Ngerdoniehere erere provwara me pare “te presenile ¢) Halusinacionet gustative : Zakonisht kombinchen me olfaktivet dhe dallonen me veshtiresi pret edhe dallimi nga iluzionel gustative eshte i veshtie. Te semuret ankchen per te hidhur, te kripur, te trarie te ushgimeve (ge ne te vertete auk i kane Keto hiesh) apo te uit te oishem. re 2) Helusinacionet taktil Krakterizohen me ndjenjen ¢ ecjes neper trup te insekieve, krimbave, te mmizave, te pranise te trunave te hua) ren lexure, kali te rymes elektrike ne trup. Eshte @ veshtie ti dallosh nga senstopatite, Jane quajtur néryshe edhe halusinacione te rjenjes se pergithestme, jane pershkruar ne menyre te hollesishme nga Manjani giate psikozave Kokainike kur te semuret ngjeine se se nen lekure u ecin krimba, kacabuj, mikrobe, morra, gimka, ata kruajne ‘ekuren deri sae gjakesin ate dari sa ti hegin ketatrupa te hua), Ne halusinacion tattle hyjne edhe ato Haptket (ndj (ndjenja e giese njome nen lekure, e copes s¢ laguab ay(Sojoujed suysayoysed @ uodsr elu eype’ajel 9} punw 10d “afeuuou rauslu ye) uONeL “WWwuAtiped eupeW 2) 2010) elu sw ewfeg e} MwEy 21g ‘gulopuew vino 6] Jed uslu ode pues sje aypew aj ets auisejeb ew eulofGep ay “upfead et ‘auloyiys @} Zevaly esip euex 2b eisayo atysg —swzneply ‘nsf jOuISn|eY 2 UBZey aU Jenjey eA VEYNPYE YPUTY 8} 0364 BYP “e}8UBA 9} euoDEUISNIEY Suen alu ey e1eu8n 3| ‘sueb 8 Uo/puSD eliperen sny @80 juueus sed ‘veyoBie| Jeuo!DeUIsNIeY My qbejys ysedys eu was 2} efays auel ab auloidny 2 ynu exd ‘grauajeuismiey [eou yguy wiped euleow ynu yeinuwes 8) IseunfB.ed ey Grey exyawopp exfus, eB aula | yexe7 aur sey0y edeid eB UOWUS | UNWES | aID}eUISNIeY eINBIY “AALIpNe aup SNZA 2wnijs au auel "o}ezieue 2s savor atusel yeysq sweL | jNdeOIeG auldwiey-enxa JaUO;SeUISNIEH efor nuuonsel6ns ebu nyse aiyso} exysyif 26 erueds n sed aus ‘auewielg enaieiysn 8 yewsy p yeiaz uuofBap yevenysn ‘ut quBu n efosed is eup uuuere ey sup jaueqysiepuny ebu uenwins n 28 uLOSdaozed ned efos ajéu ely ~alayaq sad afd au ulus) jeveqysn judy 6} aued @ uel su ays? ZeoUEy uoHEIEG ol 2o1S]0q aled 2 ven, s8 “Ys'd Sj@ULOU yzalaly ys) eype UayOXEL 1Od “enzupre up enizia evel sede} jy uNUpO} 8] euel 9d ele He) eyp-ByUy @ feuo}OOWe uojsua) sw euosiad au uebzjUg “supopu a] mud eynp eusl eIe eed 12 ‘eazeualu 8 yeslusep Sup ye[uelpu SuloLsua) ayp eeryyeD 6} eIeNy!s Bu Lup! ausfboyssd yeuojoeursnjeH uengeB 6) uoisdaoved iu walen jWey anauoyznt aie[B esvepu ‘IuojeUisnfeU sup ees /SenwoeBu aierdan 6) aucisdanved Ap aw auleg a Mey may auorzny 26u wep ayy uojoeuisney 2uge yexnpuZ Uenund es uousnd eveUnyeUs ny ‘uLOmeUSHIEY euyew 3 ebu su aw myseq 25 UBHTpUZ e4p UPUT syunp jouo}geUIsnleH aupe 218% 21 otis vada) aU duel 2up [221 Sonu yusnegiey a 22 eye ow ovel fepuesd ‘ejauen 2} sseugjeuisn ‘ieyousiebu nu SUOZIA ley fia awUshiPL eunyndayus a} aseld ‘eysseive eundy ueybeved yaunues 6] odes TSE) 2100 @N 2NZIA bye sows exenyyepu 6 au ave! asd jeunes et aN JEMUNC | 5PM ee Fy rept als ode ‘yereny eGu ysayozel od 28 UoHUS "UB aubz 2) SH ise 088s -s'd ‘apucnoule eusejebus 280 J0Veu wusuluneZe SAM ye, (exdacdoudy) yuaiéz @ veyoy 2464p ‘Anlipne Sup SAZIA oUel 1YSUOYEZ euojpeuisnieyopnasd 2 py apuss ‘anzeselu a ned mania au 9 Ueysny au ahs MANAG ayidwodoudy oup exfBofeudly JauojoeuismleH HS3NOIOWNISNIVH V8arL 31 SPOT VSIC yyuzous 2) 19h 68 seyen @] yuo @ uvosdedied ‘ 9 spine suds au uobejus aida) eli eels et UE rues | ‘awndayda Uszine eos au vabelus ay aseinqnsoa jouoioeulsniey ( puea au eienpuzob a1 auel 280 8] aAeiLeb 3} efeny 8) anepues juaduelé ‘s0ew) epuesg esuend 6 guused aus WIYOYS Bop e4P yd 23 SeULAYS Ist au asienyjod ueyoxe) sl sup yssuoiveuisnizueanesd euu0} 2u aslentior ag salysud 2) eyp Y Sein \uayoans ayp uewoweu ‘we2yoye "BYS¥O1 FezoHIsd SU auial | soulbved au alpyer yeuoneuisnyey ‘2ynio au asanased 2)2ir9) avleq area eu 9 yeiysiw ‘wequeyp ‘veunlé auloyouuox ev (h 2 enalued ‘exousb) eleny : Spapues o; afo6 au esiveld 9 veualpu auey yeirives 2 s=}0 &8 aiel6 ‘seu!zgjat cise ore ose dite hyn ne grusin ¢ halusincideve, Noryshe nga periytyrimet Falusinacionet jane me t2 qarta, me te gercaktuara dhe lokalizehen ne mbientn rathues, kurse perfytyrimetlinin brenda ne “tru”, o Kio duet thene che ger fanigzmat te cla mund te jene halusinecione vizive pskogiens. NACIONET PSEUDOHALU! a te rreme te sendeve, te fenomeneve dhe te objekteve te sere vagorish q@ Jane percepsior ues ge nuk egzistojne ne real i dallojne nga halusinacionet Zakonisht tokelizohen brenda ne trupin e te semuri 2 f)), pra nuk projektohen ne hapesire si hal 3. Fenomenet psouddhalusinatore nuk konsiderohen si te baraberia si (2 me sendet dre fenamenet reale.shenie Kp tipike per halusinacionet. Te Gemuret flasin per “zera’ te vegante,te “posagem’, per figura Jo te gakonashmege dallohen nga realst, megiitnate ata nuk i quejne snenja fe semundjes ps' 3. Traitohen si fenomene te hueja per psikiken e tyre, te futura me force ge jashte, te shkaktuera ne menyre artficiale “a Nje pjase e pseudohalusinacioneve mund te mos lokalzohen ne tpn e te semuritine kete rast ato jane te zbenta (karakteristike © pseudshalusinacioneve ne pergjthesi).d.m.th. @ kane humbur komponentia sensor p sh. i semuri degjon zera pa “tingu’ Peeudohalusinacionet takohen me shpesh se halusinacionet, jane karakteristike per Skzoftenine dhe semundjet ku takohet Syndromt | Autornatizmit Psikik Pseudohalusinacionet vizive Figurat shfagen brenda ne koke, (i semuri shikon me syte € mendjes}, ne goje, ne bark, Vetedja e te semurit eshte e gar, kurse gite halusinacioneve we ajo eshte @ erresuar. Figuret mund te jane te formuera ose pa forme te nglyrosura, ose te zbardhura, te veguara apo skerike. Permballia & tyre eshte @ chumellishme, indferente, erotke,frkesuese, fyese, ngjethese, nevertese, tmeruese e fj. Zakonisht figurat jane te tejdukeshme. 34 Pseudohalusinacionet aucitive Zerat lokalizohen ne koke, ose | esmurii degjon se lergu, ne forme t zerave fa "tingu|. Ai mendon se eshte ne gjende te “komunikoje” me he distance me ane te hyn edhe jehona © mendimeve permbelja dhe loiet e pseudohalusinacioneve auditve mund t ' 8 helusinacioneve Pseudohalusinacionet olfaktive, qustatve, tektile dhe interoreceptive Permbaitaia € tyre es si ¢ halusinacioneve, vegse te semuret konsideroine si fenonomene te shkaktuara me force nga jashte. Giat pseudchalusinacioneve “era e xege’ mund te vile nga brendesia trupit, kurse gjate atyre te shijes, sensacionet pathologjke vyete’brendesia ¢ gojes’ - Pseudohalusinacionet kinestetike 1 semnut ka percensianin se levizjet e ndryshme behen pamvars under deshires, ose kur me gojen e ti flasin te teret PRISHJET E SINTEZES SENSORE Quhen ndryshe edhe crregul e-psiko-sensore, mege ne lindjen € san tol edhe Faktori psikik. Neri a ni duke marre sensacione te shumt ndryshme te trupit te ambientin rethues. Gjete semundjeve psikike Kjo sinteze prishet dhe shtaqei dy grupe simptomash, ge jane “pris me ambientin rrethues” A- Prishja e skemes te trupit ~ Gjate ketij grregullimi mund te linde deformimi i pjeseve te ndryshme te trupit, zmadhimi i Kokes, fryria e saje, (te semuret duke pasur trike se mos ju‘ai SwunYs equip | ered aw 2b sioyznw yuu Yelu | yn unwes | any asosuaS eiznue supe UY Mey yNSUEPIeIEX alk} | paz eBu uayfu ynu Jepuag “Lynisd Mumpznys) -enpepne /zouBy- UoLeWwe 8 2Up UO}EP 8 ale e109 2U Law 8 Iny Od “UOHLYS 8 1m uppuas yell @ ynu unwas | (voseuidys aso psd wuiqie) -ayqdo yzouBy- ‘OU USYEPU SYREWISYS @UUO] SY ‘UN @} S80} a} E1eN}Yed $3 SABUOZ O] enewunwap aiefb enapuas 4) Sup snavewousy 3} selyolu | wijnBe.d aver SLIZONSV syeupuovoodfy uuyap sed wing euep ‘sexy yeup eufoyys eup yeqwoy e6u vastu usadys owwoebu oie), ‘2 alsinpné ‘auoesga "seqyexu ‘ahensy ‘yseziw wiiey “ysalBue) Slupsap ‘wold eufelpu eye uesopuenuz ysadys ye11 a1 ‘owissisbys oxey aulozyeyo) 9 sfpuel6 au cuel ypu yeunwas ey aunyay usu ‘S}016 eq eu dna epuelg vabeyus “sus evenyyeoveced 0} sup stuysfojeunys 2; ‘ewysebeueyed @} auoioesuas auzr - aynedojsauag ~9 afzine| ed ‘euudu © eynp exysualé ‘erenpynpur 214 8 eyuodan ulsequiny 12197 ‘jnGusll eu 1s jayus enpjeveded e yeyaq ofe ‘auunyng ‘auuayelS ‘suseueb lequny swstusel a eiog ‘wayshipu 8} axsenuoeBU ai mpeyjigudaosed 2 auysaiou 2 afin aly 21 yaya eat) elo) -ayzarsadiy -a wuayounp ynu day ew youljes “equielS ew 1s esainqu juepedoye Sw uByoltayZ inyfs swWUuseUoyeZ 8 Jepasig ‘@sany.! sade) uayed vere 'axusnd Wesuy Se19p @ Ehivey oLyeyzord 2 uads0} sul TeyoIdeced 21g “sypew 8} 2010) ew veyoiceoled Jeyalag “eysuOye2 @] UeYo1ep/suOY ab ‘welusel 6) axsanuoebu | wLden eBu Jemsye my Jed ‘ajesqaieo exezyab 28 agisaye | zensyeu) | WwNYS @ yauln alhiey stelO - enzersesediy - & ‘aqnedojsauas ayp ayzaisedy auzelsalediy eu uayeqieg “exfBojomedoyisd exenyjuepu a1 axouewoua) cued uabeiys usedys eb ‘ylwnuosuas 4} aio1ses auslysfipu ever ALLLVdOSNAS ‘ewysin} a) afzinal au ajyse eisauylé ‘au au yunwies 2} yeseidied | eyp yeyoreleRys EP yapumys| yjaued exysyuld ‘Zespurnsed aso ‘ajal ed ‘auuBu 8 1s "wayszinejed 2} uaynp yzaiely eyp Jepuag -safzine) 92 yumndoosed 9 elysiig ‘euspuny 2 sypopu 2} punws aso yfedys awnus ade eypy ‘eenyye9 = eupnuad eu ‘jexndonde asiny ‘seuoy 21 whepu, Jed ueuoHUe JauslErozIys ‘,SeyoH 2} 84D seusedey 6} nezeinz, Jed uisey jasnwas 4) arauosaidsp ajel9 JeyoHoIG 2 so sjepebu “Yedus 208 &] pun eYoy{ ~ sayoy 67 yupdaouad 9 efystig eJenu0}@p 2) suosdeaied 1s ueyozuanje.ey slisdopowerew' esiny‘swuseysulinned 8) aufusu Bu pul| ab WUAAWad ew elyselued 3 whdeosed elu ew euuleg 23 9x wworn arel9 ‘aneyylgo 8) a_faip 9 uslyolu aw uayo}ep yevorzn e6u asiny ‘ejees apues au alag 2) ey unwas | 28 aXsie Jed jeuooeUIsTIey abu uayojep aisdepoweram aype 1s Bluays ojay,‘uelg od snyss ‘euenue a younus eye] 6 ysueueden axdatus, (e'sdouod) exntelSz 2] swunys uayoiceored ye6niy “punjed ousadey elu 2u sue! amas valdatysied uet yonwas eL {eydo eizaysare) 1q.Ap aw is uayoxys ueyobve| as0 uayoue japiaigg “enepuds | sup eazaielu | inal eldogsoavels yeyslig ‘alusodeyoy veyibeved yzovalt “ypjoyztyads uoror2od ‘oyeulsnjey puan au yeyouseyo| YSUOHUS eb Nye!IO — seasadey at wuundaoied 9 elystig {eidoyjod) evenzewinys 3} eso evenwioiep 8} (eKdoxsosyew) evenypewzeyeso (edoyso.yuuje senjaborz at uayordsored 3) punw cay yiaued ueygope ab enzevaly ayp anepues €) SouLl0} yenasy eBu ydnuy 2] wngpey 81 | 880 ‘eyysor yO} Bu JUEMIpUEd @} | 1UOIDesUAS ays epUl) @} PUN/Y JeIeh Nfoup of 9u abuso} auf} @ elpuawan sny Uesied vayayly Jod ‘usyoGve} jueWoU efu 1ec einouawiediedis @ jouewoUsy ‘uiyald 9 euo auf) & uidna As atu eufoqus ase: ‘aufbsed au uayan aulojojuoy eye abaisyopeg “Seu Su JEyePUN Iny!s 960 yor, fa yaseld uayoysods n unyis myseyald eynp 1) Blenupewz aj ode eienjsSonz at vayoydsoied yidny 9 yasald ervewosyeyy sup Om Puy INI @ ualwed Lz8W bio o aii eyoUNo}SueR n Iny/s JayNp N skaunwes 8 e104 aIses aN VENIALN 2 leyobve fepueud Yeioyenreds aidiqus sow 9s eyuy elysiy ed 28 exoy suns be JfeuAy, | ewieuly du slucyys uny eunwas 2 afu ‘(ale YO} uiypy| @ eseoyed-Agnozite taktile- (astereogrozia). Humbja e attesise per te perceptuar forman e sendit dhe per te njohur ate si rezuitat i prekjes se t] me duer. Autotopegnazia eshte mosnichja 2 pjeseve te ndryshme te trupit te vet SINDROMET Halucinoza Kerakierizohet me halusinecione te shumta te llojeve te ndryshme sidamos verbale (ne formen e monclogut, dialogut ose zera te shums v gendron @ qarte, i semuri ojate halusinazes, mban gendrim k Gregullimeve te percepsioneve, Kur kr imerit alarm, eksitacioni motor dhe nga njehere ¢ te cil ustgehet nga halusinacionet, Helusinoza pedunkulare e Lermiti Lind me teper ne mbremje, me teper ne sfondin e aje obnu lehte te vetedijes shfagen halusinacione te shumta. { semuri nuk paras reaksione emacionale ndaj fenomeneve ge cioni te get Halusinoza taktile lund te takohet ne dy forma 1-Akute 2-Kronike Forma akute u pershkrua ‘nga Manjani ne te semuret me psikoze kokainike. Kjo forme karakterizohet me halusinacione te shurnta tektile (i semuri eshte i bindur se vuen nga oje somundje parazitare). Helusinoza taktle kronike paregitet ma keto shenja, cnacione taktile te lokalizuara ne lekure, halusinacione tranzitore vizive cregulime episodike te sjelies ge lidhen me permbaljen ¢ halusinacioneve Ne flim te procesit paictogjk te semuret kunderveprojne me gialleri ndaj halusinacioneve, hegin ficket, lutte me “parazitet’, u crejtohen per néinme dermatologeve, me yone ata tregohen te duruar, kane neveritje ndaj halusinacioneve, je mungon kritka. 58 SHENJAT OBJEKTIVE TE CRREGULLIMEVE TE PERCEPSIONEVE jen, menyren e te fot Te semuret ge kane halusinacione euditve zene veshet me duar ose | moyilin me pambuk, sepse nuk i durojne dot zerat’ ge i shine, ata mou k. Mund te zhuillojne biseda me zarat , u pegigjen u dhe me pergiigiet perkatese, u bejne pyetje. Kur halusinacionet jane urdhervese , me permbaitje te pekenageshme, te semuret gendrojne te vecuar, ne nje kend te dhomes, e anash te vrer dhe me mosbesim, pergendrohen ne maksimum ge te degjojne te githa “zerat’, ata mund te fshihen nen tavoline xrevat, sidomos kur permbailja ¢ halusinacioneve eshte keroenuese. Halusinacionet che iluzionet vizive eshte me lehte ti percaktosh edhe te semuret mohojne pranine e tyre, Shperhja e fytyres eshte shume karakteristike, dhe ajo ndryshon sipas permbejjes se halusinacioneve dhe paragjitet here © gezuar, here © alermuer, € pezmatuar ose e fikesuar. Mimika ashte e gjale, syte levizin sa mejtas djathtas, shikimi eshte "kerkues", ose “vezhgues'. Tike jane kthesat e menjehershme te runt, kokes, dhe shgetesimi motor Te semuret i dextchen per neinme mjekut per ti shpetuar nga armicte ge i suloine apo nga kafshet e egra. Shikojne me kujdes nen krevat, prapa deres, shkundin rrobat per te larguar insektel. Te semuret me halusinacione olfaktive fusin ne hunde letra, pambuk, bar, lecka et, me gelim ge te pengoine fuljen € ererave te keaiia, gazeve helmuese Me dyshim shohin dyshemene, tavanin, muret e dhomes, vrimat e sobes sepse duan te penggine dhe bllokojne verdet nga ku armigte mund ti fusin iendet . ksike”. Helusinacionet gustative e detyrojne te semurin te mos haje asgje, € ne disa raste te mos pije. Ka te semure qe para se te ushgehen i thone mjekut qe te provoje aii pari nje iuge. 59ueuoyfeip n 20 yehehd fu alypy auey yru 8b ‘yseue efbified ew uayossbous “enpesBap 2 jeuayozyig au vensauie 2 elipaien eu uayosebous ab yezoysd 2t yeuoyes. “elypy ed prenpvew ay yaund wnnBeud hy waysersdned fan etuse rues 2) tiwlpuew ab nusoy ‘ssojgeuiesB ol2 eups iod ‘een = exl6o] wwejen of yeusud iueden 9) aise) SN “euleyoz™g Jed oxnsven{e1ey SIS auorduuis ofy “usysud 6} uO’ atu 100 Be) Bu UAYAd 8] BASH! 6 JSUOIDE!IOSE u eb eypopu 4] punyy “aueb ed | a]4se [y @) aneurpuaw 1 yoy anwss yoynp ‘Dunusel @ eve 26 Unwes 1 vemwisped 9 ajuse eboyjeweié ole asiny ‘uoBunu enewipuew sl “juaseyoxu (anseidep-oyeluew eyueor9 yo au anisexdap yelouelé av eulels 3 "urpua aluse ed ysog ale), uexox ex 2 28 JayOHUE NWA | UP auloBunw € punw eso‘suoioucul ahlequwad surenjed 2) euel yowulyfyed sup yewlpuayy “ewnys JeyoseNYSOA sAep! as Sefypl| | 1UIWIOS rzyisdipexg) senweu 9 WuenpueL 2 {2s0fj) semfadysied at unjy & ew yeyosaboug 12m ‘8 sue] ab jeunulas 2} au isayilBved eu ayp sjeyelueu-yezoyssd eu YOVEL exp 21 oye susidus R use ypu ynwes | esdes auuipuew eulowy @ ere6 21° yp ‘nj 21 aul 4196 au eqyse wenpuew ey “{unvesp! ebny)ued & Jenveq.a 3 ed ‘unjal au wipuaw aly ebu uojey we svayluebyy uaiel ed eyercus 9 OP si @) ‘2yoy eu au/puaw slunys ex nes | ‘awysebepadis a) sue! euehu e yeuorzn}yuoyJod “eneuOoed0se | iUo} sumnus JoyOseIYs| Bu T8UOECUS . juuzpyisdiyesJzemisxo 8 ]UeNPUBL! aL inBeud 2 eso Jenssjepe6u 2 ‘aneidaduoy 2 eup exewiuhyiped 3 ‘equeden aj enauoisdaoied e senyfedys @ elupy yoHe) 41 DUN ‘3MIP907 SHOR NLNSY SYINVYSNW IS JAIPHANT 3 LAWLWaO" i jauoisasqoly inBaud (2 “efB0} eyps myse ayuejeu! yauuyynBoud (| sadn D Jaq yueyaw oe sype nyse sy1(B0) ylypy IS ueyouuep exnsd ansipunues ayel exjuexaw suopeose} eydp as sei0p «} aso '{ax![60} youoinenoose) senujeus ypuaIqWE 9} BxsUSWOUS; 2 ‘eKepUSS 4} “eWUsEpUBIG 2 sIUOSEA 3U majysequ n synp ueyag @) PUNW exapl 2 ielyprT un @ ehoy aiyse ayworeue [y 6 222g “TuIZye|us 2 e1ed 9] WEISS 3 auLEwUdan eu YeyoZEG yeluis | ayfp | jwens}s uaquad @ yuenpuew e) 4) ayf6ojor2y uezeg -)07ialu suuebous 2u erewIpew | wigweyys yayeq seuniS © ueuy'pU ey je1o} 6} e6u eufolGep | ny eso ‘afo8 aul jewipuew wiueadus | ny exBYAIE ‘ypopu ofy “uopuew 1210 21 480 aneuewous) 260 ‘axgpuas autye Bue} yeupopy _nvj aupe od ‘2.0pus suse! 2 alg au yfeunvedayup & 1yeWUOY 2U AIG AN} aquse uayshigu! atel 21 gjalp 6u 3b iepunu njadeosed a) yseboud a6 seb 118¥NP 2b uaweug) alu aieyalvebn 2iojd 3} aluolu aly ynyafu aufountis 1 ypu anesibus 3 yueBiO ‘yp yeideouoy uowoj “2rKD 28 Ss100 2} OIE eBu yeiOsehly, voOUaZEIP >|) awustipu joseyeny ‘anesbys @ seue8.0 na ou eye's ‘auey | ab ‘uyjeueyeui uounded senpuew eynp nusly, ‘senylew nue! ‘|neuswoua, Byp-sneyyelqo ‘arepuss SipK uawappu ayy “apydied | eu aiosegieyy yeuode: usyoingz uj | au senseys/Eved | aw “sLoyLe 6) e:Xuew yee enpuaw a} ajelg yeuntdaoied npul ey 9b exp_sd asuejwudar @ aye] 2 aul EULo) Alyse yweNpUEW aL LYVNONAW 31 3 LAWITINOFYDRezonimi. Krakterizohet me lindjen ¢ asociacioneve te siperfageshme, te zbrazta dhe te dores se dyte. Theniet @ te semureve nuk kane permbalile te cektuar, por paragesin je 2brazia, te mbushura me perireza (fali ndermjetese) nuk shpien ne rdonje perfundim te caktuar, Frazat nuk kane kuotim Ne pergithes! te semuret objektin bisedes e kane ne gender te ‘endjes, por nuk i bien drejt ne koke, i vine rrotull. Takohet 2 psixopate Detalizimi patologiik Formimi i ldhjeve teasociacioneve thelbesoren, nga ajo 6 tuk ka rendesi te vera! nije sere detajesh te panevojshme. i pershkruajne ato me kujdes te mach, aq sa per nie gast Juke! sikur e hubasin vemiendjen nga objekti kryesor, duke u ndalur ne geshta 1e nuk kane te iin perlundimtar te bisedes Eshte karakteristike per Epilepsine. Pjese perberse e kesaj simptome eshte edhe te ne vend numuro, kur i semuri nuk e aderon temen e disedes, megithese pyetjat i ndry a Barazhi. Eshte nderprerje © paprtur e progesit te te menduart, ge ind nen niki fe ngacmuesve indiferente. { semiuri, duke folur, e nderpret biseden, per pek Kohe, dhe duket sikur e shpie mendjen gjetke, pastaj e vazhdon me te). Eshte nje nga simptomat tigike te Sikzotrenise. Autizmi. Eshie ai crregullim psikopatologiik ge konsiston ne nje minimizim te kontakteve dhe raporteve me realitetin dhe te fleret, ne nje terhegje nga ambient! rrelhues shogeruar me humbje te interesit per shogerine, eshte aje ndjenja qe deformon gltheshke ¢ te qenit nje subjekt ge transformohet ne nie 'te hug’ ‘alien’ ne raport me miedisin. Humbja e ketij kontakt! jetesor me mjecisi 62 ientifikchet me crré varet niga ambient i jashtem. Shquhet pet mbyllien e te semureve ne vetvete, ne boten ¢ tyre te brendeshme. Lidhjet e ideve nuk shogerohen me lindjen shorehur Keta te semure jane te zane me mendimete tyre, bluaine pertytyrimet 1e dhe nuk interesohen rretiues, Rrine te vequar nga geu chogeria, Nga oaregija jasnteme duken si te preokupuar me digka serioze Tekahet giate jane te shkurra te stit telegrix ne dy forma, me perse ie bisedes, ose me chenijen © pergjegieve te psikozave organi Mantizmi ose idearea. Karakterizohe pert din ne vetedijen e te semurit kunder deshires se tyre Zakonisht nuk shogerohen me ceshiren e papermbaitur per ti shprehur. Te semuret i quajne keto si mendime te hugja, “te futura me force nga jashte simiptome eshte plese perberse € sindromit te automatizmt psh ik, Takohet ne Sxozofteri, encefalitet epidemlk, trauma te renda cerebrale. Te menduarit paradoksal. | semuri, uke shirytezuerfaktetreale, arrinne perfundime genuk te vertetas che ge shoest jane te cuditshme, ebsurde e kontred Te menduarit simbolik Disa koncepte te cakiuaca zevendesohen me te tera qe jane te kuptueshme vetem per te semuret, Shoesh ajerait personifikohen re numura. Ph. num 43 eshte personifkimi forces, ne numurin 14 forca neutraizohet ef. Gjarper jidhet ngushte me numurin 13 sepse ka formen e germes Sso snasnwas 2} yjauied upopu ab uewoues op9 fy @ uuWe Yez wes/[ au sufojdibus ejepebu alu veyoye | “alfassn ew je aulomus @ yzalehN UIetUss, UBUP 2) ed "YO A 250 ‘uYSAA glenn YsMA asin “uaLULE fapUE epunKy et Bd uyjab eu dayx ou uarop ysexeysiuied any eye eBu ally “seSrus 2} Jeys)) uae 2u uaypopu 20 eK) 2 JeHOYs UENYolL ‘2luaYs esp aued ele ‘wipueweled ‘aw lod ‘yysiseises Aye uerupueb ynu ij yjeu uayepu n ab yzevaly “SbZAL O¥YS uowys opm unwes | (aqueden 9} esisepuat | "yoded ( ‘anslueypieU |) syupesdsayur | eq yeweq ‘ujuibysn eufcznjes 2} pun ere ab riysey ‘uyep eBu jauopjeoied yLnwas 23 8 eljals “enyeysnS eyp angyeyo yeuoioeuisnjeu eu eyabysn “sela/soue “enequawey{paui ‘exegou ‘yn 'erauubysn 6) wwLUjoy 2) 2ue aw uiynpu 9 aulowjey a uenp es axsinuss 3} 9 zenge6 a efpuia “yuqeayoy 1 11790 aulowojsuen o ‘uslu seqef, uunwes 2} aulag 2 ,sazoudty, 2) due elu esuny ‘ajensyas yauesi0 ayp uawez ,sulopseqwiog, axed 6 oype) i BNBZAL 8] AUE SU exOUUNY, “HISD YOUZTEWCANE 2) WUOIPUYS 9 JouaLIOUE) aiip9 16 ‘SIN¥E) YouONeUISNjey eu UsYsbysn ayveNap ep! Oey “binoUdIY qtuyder | uljep) sezoudy 8} aue eu 980 jap) ‘expryare sauuhs wuabjucy enazal 6} eue au Yeyoudan e} !qUr 8S sNpuIg a} auel JaINWAS aL vyusdan | 121180 emmyasied 9 esounjesied)unyyeBeudeved 3} euel 2} weyowyns 2} od ab aifuaw eu elpuswen oul ujis ‘sepiny au auloGuzen ‘evlolfved ‘,ueyoug 2 2b,esejewed esew ujew sume 2} 2SIp 8193 18d‘) 8 oval unuyolu a) "yuweye at 1s Yenpyed =] Zevely suloinBy 2} eu Siausie ‘ojd e) oud; 10l0 wep sny “(eaf Bel-2¥ys) sequey “equisy unjalgu 8 "WsiWIpyzen auiolGved 2 zaielu esip es "ulsedn e} Ueno es uoiznipjuoy 2u une 2 Buon ayy (eved 8 eels) Safjwey a ayp ft @ etal aur 2) uenp “elibey @} afel, udey ‘ouysanidnyed 9) eluous 0 quel valu euled | ‘a1 19d usuadysed ‘UAS 2 JUsIg, eu ufos @ “=] aw ujysed ‘fy jyssey Dey & wwupuae eulequs euloujeui 8 ab yevalu a8 unpulg | 81YSa UNWES | LAH BN “qunnyesied | weg } | | | | n 9} JOUINY aw a]UEI}ap Bxep] ‘aue| @] JOWNY aw eUeW!9p ‘ap 9p! au‘adnu6 Ap au vayepu aluesyen ayap | awSesod 3} uawysypal wwe ayp 25% sip ejysnéur ueupi siuewiap eqesen © stant aujep | jurzneRsuy weien &] wejsis alu eu eunypil a} euel ynu ewoye euinaidieyui cxey Jod ‘equesep sikuaW du UNWas | eu uayoyaidiayu) swEIyse! 68 s8]0q @ JSueWOLES “juemjep yuyeudioquy 2 eze4 “edls 9 alu au elyse ab uuueye aw suey ove ab yelypy eyp exfi © euisepua slojdny 2 ab umyefdied n eynp “uslpuawes auinys ay uidaysa} 2b ‘euawougy esip exenydeoied e] exayalqo > suysayyl6ved @ esew e6u uoouelayp nyu afpuel6 au sued aynp “unwes | quenep yundeoied © eze. ebizes! ueyiusy oony @s efuslpu ‘weusanbeldsed | sanpunui wiseyebys “2jouseiey aluopu yayoue od es aud} @ alualpueieg ‘queayep yowny 2 eze4 ez 2sip eu vorey eluesep elap) eid ‘nselBoud sepyesey suey api ojo panes sisoua.y wizeq afu yayaq n alte Uusuaquan usyougqw ap) c1ey aneunas @] 8 eue 2b “aylBojoied ely 9 yeuipuew Bu ‘ai0p Ibay a} afeq e} punw ynU anejely 8 VALE aU nyaliu ayp eyfaip a) qYsisaroid oye uenb | ‘ela 2; axeuorznjquoy 2 euselauer au yedse uoysAp Yn LMRS | salpuig 6 vepojaw aw uayolSyox ynu @ wiSojored uauia eu uipury yenwoap 9) aulo.kbsed 8 uljo a1 ‘wyajeas ew usyindied ynu eb euorznpytoy auer BLNVUITaG 313qIjet ne raport me vetveten. Per ta mendojne, shkruhet ne gazete, megithese jo haptazi kalimi i autobuzit komientohet nga ana e tyre si nie nglarje € ‘vecante’,qe paralajmeron se ata se shpefii do te nidigen nga polcia, Veprimet ge jane fare te zakoneshme vihen ne mardherie me veteveten, Kur dalin ne rruge, u duket sikur njerezit, mbldhen neper grupe @ peshoe ‘Ata tronditen shikoine te alarmuar, edhe kalimi i reve ne I ger ta nuk eshte nje fenomen normal, i thjeshte por paraiajmeron afrimin e fatekegesive interpretohet ne menyre deliran Deliri i xhelozise. Te semuret jane te bindur per tradnetine bashkeshortore, ata shikojne se si graten e tyre u shkrugine letra te dashurve, bejne biseda te “ndrojtura’ telefonike, ngrihen naten gioja per te shkuar ne “barje’, oor ne realitet“tekonen me te dashuri, tregoyne me shume kujdes per paragitien e tyre te jashteme, vishen me gusto per te terheaur vertendjen @ meshkujve te {jere, mbajne gendrim te ftohte seksuai, jo si me perpara. ‘Dashnoret vijne naten nga tavani dhe takohen me to. Per kete te semuret shpesh Kontrolojne me kujdes veshjet e brendeshme te grave duke i derguar neper laboratore, per zbulimin “spermes se hua)". Zavillimi i ket deliri ndihmohet edhe nga impotenca seksuale i vjedhjes e grabitjes. Eshte bingja se te semureve u kane vjedhur shtepine, ose u kane grabitur sendet personale. Per te menjenuar recidivat ¢ vjedhjes, ata marrin masa morojtese, flene alten, kurse naten rine zgjuar, kon! dritaret, te cilat i sigurojne mire ge te mos hyne “hajdutet”, Ne baze te k zakonisht gendron dobesia € kujteses, te semuret nuk mbajne mend se ku vene gjerat dhe arrjne ne Konkluzionin sé ua kane viedhr. Deliri i metamorfozes, | semuti eshte i bindur se eshte kthyer ne Kafshe, p.sh. ne mace (Kinantropia), ne ulk (ikantropia), ne genile praliore, ose ne ndonje send pa hpi (idhet me depersonalizimin). Sjelia dhe te folurit e te semurt refiektojne permbajfien e ideve delrante, Ky delir e ka bazen e vet ne grregullimet € veledijes, halusinacionet interoreceptive (visherale) dhe senestopatite 66 transformimeve eshte perfshire edhe vete i semuri, transformimet ne fiale then me iluzionet Te semret jane te bindur se forma dhe madhesia e hundes se tyre jane cuditeshme, mjekren ¢ kane te shtrembervar, balin te ulet, Kembet te shkurtra Grganet seksuale te vogla, Ne raste te tera mendojne se u mban ere te kege goja, u gebst dersa, u duket sikur te gjthe njerzt ce ncodnen perrethishikojne me vemendje te madhe, per arsye te difekteve ge kane che u kthejne kurizin lergohen nga ta. Ne baze te ketjdelri shpesh gendrojne prishjee skemes te trupit’ dhe halusinacionet otfattive Shiagat me bindjen e te semurit se eshte i pushtuar aga rie force = jashteme, nga xhinde, Me kete ‘zaptim te semuret perpiqen te sojegoine disa nga crreguilimet e tyre psikopetel Deliri mikro dhe makromanik. | semuriarrin ne kan&luzionin paredoksel se trupi i eshte zvogeluer shume, se ai eshte kthyer ne ‘ose perkundrazi trupi i ti| eshte bere te Zhviluara {makromania), Prishjet e skemes te trupt jane burim ne formimin ¢ ketyre ideve delirante Deliri hipokondriak. Te semuret jane te bindur se vuajne nga semundje te renda, te pasherueshme, vdekjeprurese, ankotien se u jane zoutur Kockat, etrofizuar muskul, deformuar gioksi, se nuk u garkullon glaku, se mezi marrinfryme, nuk Utretet ushgimi, u eshte thare trupi et tk, Bindja patologiike se mungojne organet e brendeshme, si zemra, stomaku, zorret, truri, se trupi ka vdekur, eshte kthyer nje kufome et.Ce uuosiad ajey ab eypopu 8} puny ‘uounusep ab vezlen .eruéjkLod ey @ unwas it @ usjeulBew aN °3} BW exsUIpUaLL | ave ew UOpasIg BYP euUNYseD ued J senyy ey @ eb ualu ajey ew! yyequoy au usy Yeyel, e}Ab alu eu ose! ab & auayaluse aied &y e ynu eqysopu ab vosved alu aus unysep eu 21g UNOS | “asquewo}oss | slag ih 93 sefpusl6 9 vayuy auey @'ynu eb evosied au xsd qupeiap 6 ulpuojs 6u urpul sedis ew eimpuawad @ yadyap saLalbued aN ‘ysisabeyaypn vyelB senGayse ey @8 vopLOW Unes | upewl as Sl9p a}, "ysslel8ual lovey ‘yseouud ‘ysusyaiqu fie) eBu alypuele.d sed efpuig “aue] as sefypiefasd | slog jeu eyp enzaislu sipru eouereyp snynpuz 24 46d \uozeualu esumuin) 9 suwapeyy, Jen[uy 6] sed eueyd eulojnuuoy “evozeiely unio 2 yu aytuued alu 2 uiujundied eu vexew jaunwias 9) “anewiojel | 11}e0 »jueg e6u eye] 204 Jad aupy 2 ynu esnules 8) eIBy “UIs yeuteneux ey eb ni ual a evoid alyse ty yp UaUaH B18Iq ey ab ' ys 8] SW ju2qoksy, '0q ou we 1 anevelute EUS uusqoz Jed yunwes 21 6 efpug fu 9 ‘onayjayes ‘aneyenes | seyidus “angyaueld | yeyeu5 a) axefb)) | ‘eyluore asifGveue | ssenjngz aiyse le 8s (eo -eved) snapunues eqyfé =) @ uuuays Jed ‘,weysyuyew 2) veweNppew, alu inyjdys ey 98 ‘,usouey 6 uneDes.senjncz ey &S uavejos UNWES | “yjuyngz ayp sofyidys aluysepunus @ 1s yeunb eb [ese eyysel ep ynu ‘sjes4uoy 40d SxnseIUey ‘lyse nu qujap @ elequuad evayelueBN “aueh 6} aay afd eype eyod axed ue} 8 ab ‘jezlen aup ayeu6 eupl6 a) unysep ou euei auey 6} alu fepuerd nayp lunyng | aiyse unwos | ‘aygoza sisouXiBu ey ujap ysadyg “(nisuadsye ujep) Imjays ou seme! euey ab weusyepred 2} euosied ‘axzy suysielysed 2) e210, 89 fu ‘osiseypld a ysabayaupn ‘seiog 9 ysj0z evel yeinwes e2 e124 & 9182) EN "persejalied a}, ‘,asuniuin 2, asisey/eno, 2} enewayoud 8 elyplbz eval suse fe waiop aN ‘sei0g syyl6 1 ney joie |e weld ab ewIpuan EON Youssed YeNgW yelauaé ‘2yeu 2) ajo ous upew | uelu siyse Os snpulg alUse UNWWeS | “asiueuiojeBials eso asiiyseypeut | ‘aulfy dB atex @N "ypeu 2} wizeB elu 9 elLefpu ajuse eb ‘ssuoyne 8 uipuols eu UpUA -eye] 9} sown) aul eqU22/}9p a}9Ph \fBeu 8.09 aver | eso ‘bay a] As ew aied suey @ 9s UIE! au eulotields g uabidied yeunuwes 6 eif} 9 Uajan 2u oulelpy eb yewwysKopN ‘asifBeui | oup,AS at yoy eu YoYsoINa|® 1ySeL esp ed 2qu99 8} foun es ajeyaw suinys be aad alysny es euoben, einwes | SIN ‘supe au ayn Jed Jenmmyo) es snynpyz UsyNP ZexpUNLEd ‘ajab 2} aulorel raw ynu fepuesd alalu aunys ajeb Su sew Ouey Jny|s “eremeys 2] aul Jed “elag auey | ynu 20 ola) sad aut} 9 usjan aulozmye yeinwas BL “(yuueqysodyen ay yutrznyeayon 1) “yuoroeyrumyoyne aso yuoIoeznyeoyne | UNjeq 9 unbaqys deur usedus “anizin © ajeqien yeuornp 0 Ay uauapuny 3% senean 2] sed yseluawnSve jan uend @ NU ‘7ayOvOW |NWES | Jole eue COU ‘elBel6.epued aqyse os 2120 ayes auusa ‘euYS:8p. 8 o| euuden :9fsy By eS upjusaluad aiyse 9s uunles e) eufoznye 8 yzevelu es uelpuig ew yedeluS juenyAlB 2} | 260 saznye | IQ jjuuepe 8 yupue 9 2hualpu e6u yeyozuore] lisp {98x @ efpun eun eb Uisepr od yzalalu ‘2jeylb valBip ‘eifouny aufoysian ‘2t2uus] uypopy Opny “naNpUZ aquse [q @ eunsed ‘unyapn euey e_fuunysny “yuueye 2; qUnWes 2} sedis “sefyapn | JJUILIBTeNYS | S@ONSEIeY | 119Qimagiinar’ rie dite pre| dtesh ta tekoje dhe te beje hapa drejt bashkimit perfundimtar, Dashuria Ketu eshte Platonike me fale, gleste, enderime, Zhvllmi { ketj deli murd te ndinmohet edhe nga pseudonalusinacionet auditve che DISA IDE TE TJERA DELIRANTE. Deliri rezidual. Takohet pas pslkozave infektive dhe toksike, ge shogerohen me sincromin elioz. | semuri pesi ka dale nga gjenja psikotixe, ngul kembe se rgjarjet © ahulluera gjate osikozes ishin te verteta che nuk Kishin idhje me semundien Ky delir vazhdon pak dite. Deliri retrogred. 1 semu ‘on ne menyre deliante ngjaret ¢2 jane zhwilluar pare se ite ideja delirante. Psh. ai semuret ne moshen 30 vjeg dhe thote se ne moshen 5 vjeg nena nuk e conte se ai ishte i shemtuar, ajo nuk e ushgente mire, takohet ne Skizofreni Delirii sosize negative. Njerazit qe rrethojne te semurin (famijaret, kushurinte, te nfohuri) qunen nga ai si te huai, te panjohur. Ngjashmeria e jashtere, te cllen i semurl nuk @ ‘mohon, shpjagohet me koincidence te rast, ose me “makiazhin @ goditur."Te rueit’ paraaiten ne kete forme per te marre te githa sekrete nga i semur ose per te shtuar vuajfete fi, per t hedhur hi"syve" Deiin i sozise pozitive. Njerezi e huaj ge e rrethojne te semurin p.sh.eta ge ndodhen ne rie dhome te spitalt, sipas ti jane Kushurinte e gjakut, ali ka pare aia edhe me perpare, ka jetuar ne te njeten shtep! me ta, ka punuer se bashk | semuri e pranon se nga paragitia e jashteme uk ngjaine aspak por kjo spjegohet me ‘makiazhin e goditur’ ge ata gjoja Kane bere per tu dukur site hua), me gelim qe te Kenagen duke pare sé si vuan ai. Si variant i kelj deli paracitet edhe simotoma e Fregolit kur i semuri mendon se i njeiti njer. p.sh."persekutorkohe pas Kohe paragitet ne formen e njerezve te Yer, duke dryshuar pamjen ¢ tl te jashteme me ane te makiazhit. Deliret @ sozive zekonisht shfagen ne te semuret me eresim te vetedljes. 70 | | tesemuri restet duh ietoje se bashku me ta, dhe duhet qe induktuesi te jete me i zhviluar nga ana intelektuale ne krahasim me ate ge do te induktoje dete mbigmuese. Jane konkluzione ge lindin mbi baze te fakieve reale. por ge me vone zene nje vend mbizcterues ne vetedije, me vleren perkatese Idete mbigmuese dallohen nga {dete delirante nga keto karakteristika: Ideja mbigmuese {ind si pasoje e transformimit —_—_—patol here te vonuar, te aksioneve te zakoneshme ndaj ngjarieve reale, kurse pet Idene Delirante eshte karakter idete mbigmuese megiithese jane zoteruese, nuk formojne kr ete semurit india e tyre nuk shogerchet me ndryshimet e ind ge i gjeime ne idete delirante. idete detirante lindin ne t logit, d.m.th. shogerohen me fenomene a psikopatologike, gje ge suk ndodh gate ideve mbigmuese. ‘Me kalimin ¢ kohes dhe kriimin @ rethanave te favorshme, idete mbigmuese humbasin forcen e tyre dhe zhduken. {dete zoteruese. LLindin ne ajerez kreit normale dhe shpesh kane lidhje me synimet kryesore te tes, keshtu ge mund te mos te jene patologjke. Kur ato jane te pabazuara, atehere me metoden e bindjas higet dore prej tyre. tipare Keto te SHENJAT OBJEKTIVE TE IDEVE DELIRANTE Duhet studiuar me kujdes shperenja e fytyres e te semurit, 5 theniet e tf Te semuret me delirin e persekutimit, per tu mbrojtur’nga veprimi i jashtem marrin nije varg masash, kryeine levize sterotipike ge kane kuplim te caktuer brojtes, lene mjeker per ti shpetuer hipnozes, ndjekin me veriendje levizjet & njerezve ge kane perreth, mbajne me vete sende prerese per tu mbrojtur, shikimin e kane te frikesuar.oo ‘yal au auny an | yu unwas | anisinduul o7 Bu ep ou esiysep orey, “(euewsoudoy) seruapu 6} erzeelu =) 1ueld au eySid 3} pe) aveu) 21 0d eaysep “(equewoupiy) ain eu indqui ny sad euysap usd ‘aie uloimyo) 8 aup yunwas 2) @ uwadmog ew wnysiepuny eu sua! Ysedys ‘aalsesqo JeNyS8q -eigojoiusiey ‘aisaye| 26u eyy-eqgjoscly eus}e4 ebu eM LUISDIEA e SOW 98 EAUETGONEYe? ‘exWULaA BU BNL) 2I9OIOUDPY “UBdOYS "LOIS, “uyeypn eu'uauun yop snyfequi sow a sad ey “@igoyoun Tego. eu Exuy igojosyey “Seuuu92 9} Nysnd 3 alosed Is elypn Bbu exLy e\gejojevey ew yeuz n os ualuaipu Suey jenwes ay ‘fi s*yesnd “jeo\Snus “esnyAgw 9 Jewoup ebv ex ‘eigq)ousnery yaxy a s2eIg Mh punts "UnBIS 6 vayalpu nu ‘yusays 61 sou 2u Wayen aulopued 2) asysen at auey yesnWes 2} “eed 23 ya6nu yeysny jouseys eBeu yu) eigavevoby *(expisd efounwas) erqojouaye onyiaqm) erqqjorsy wiquer) ergayosy “{ueouex eBu) eiqoso1e0uex ‘suysfupu e yalpunuses eBu ey I90)0Z0N were ‘aH eluelpu ew jeuyotsbous Soufyhy @} albnis ely ayoraboys eweysisapuaied et abeyys ‘,wauosedim sows, Junbnys 6} e6u ess eIyse elgosovj¥y espulb esip 2u wep ewysfoyaunys 9} cvep “Wunwes 2 UauepU | yn¥ 2d ezennnowed @ even} eUeL ‘(esyys yelaylyjanisasqo aj!qod ~ aypsiqowoine swaps eu ywuele 6) visequny ny ayiBen eveys eulouiyiped ised asanssiebys alyse auth @ elfequieg aAjsasqo JelWuArALsed- qusadoy au eboyeynpa uLsen snbsusa} 2 | uNwas a1 usd IS @8 “awUuSapuay ed @ aluse eui} s eflequued up eienjes ¢ eu alietbu avft © uasariny eu jusiuipyzen wyjals yeuntues a) aaysasqo yawujfny ~ “fh @ squpopu €1 op ‘eyo eqwiey 4 aIusiy 9) nyefu snyis od ‘apne aug} au Of yp JeyeyngwN 2 siyse ec asd ‘Buey uooupy esd uopuaW Ie BIO} &) eluipueu atL auEZ 8) ofpuaw ey eiunwas| yee) ajay au eiopuelu eldAued, eysupu infenb ays yifBojoyed jwiyozo- | | | {2 uaskz “usseueg ‘ndey vawsed unzepu JEP sua 8H ow 6s uoUsKp ty “euni¥esied 2) aostucy Wag @up reyaupy fepuedd ‘uoysAp 8b ujuudan puny 2u usp J6fuy 24 seu UNBIS | alyse yru UNAS | SEs 8124 aNL “ealsosgo yowlysig - (yj 2 vaund [ys|euou afaAvy 9} 2b uoBuad e B10 9 senpye0 6) Ipojau aie ipo uafouaw ou uopuey 218) 2 Alp Sw UNWas | fe iZe0d “ExeMpye9 @} IpojaLL “equanoid uaqwesied sry ‘ansasqo enslysidys 2) auno; eu veydexed €} UNA) anissesqo 7awipueyy - ‘gnissasgo yawukyLiad -p “anissesqo jauliny -2 -9 “yfBojneduyozoyy -g (algae ~p anjsasag enUseC —-£ "en'saSqQ SuHUsKa -Z “enlseSgO aWIpuEWY -1 au ueyepu oly juayozi4g 2up yezouney au aufalS 1 eunys aw penyisd eu enisasgo jelpualo “swusaypled 2) agueywuden 8 ejeuou uaupals suloBuad ynu ayp ayox yed 48d auloupued ‘eumndayus 9} esenjozi al uel ou 20d ‘ajeuuou yZavelu Ye) Bupa UEYOHE! youoisasgo “elovew efu asndayus 1 jp uue ynu 40d 2AM} faid yeindeus 3} ahyeldied Ue ‘salpunues 0) elueys auel eb uordny o ly ‘ewusaypied 23 fh es Seu2utiden als} aje[6 uayepy | yu aup yuNwes #) vadab 1 ojy “iy aS sB4yseD eupuny unas 2) 2 uol}pesex au ulpul ab ayfScjoredoyisd auewouay auer L3NOISaS8O aunwes 0} e194 uiyeg ab snisaiBe axeuijsb | lung? Biyse weysisanue | aunyg “ly 8 ujayugul eu ayjery aiayaluew ein, @) Sow ‘aur exenpUSW 2y'eunjeu 8) aul 9) ueunp anesnwas 4) Leyoie;p n eb ylteAd wsetalBled aN ‘ejuawey|paus ‘utuibysn auloznyeu nwiujay 8) aiuesjep ep) ew yaunues a] : auulquays usyoxay & eBu smy vByoILA ‘opey aus uoUcLeBOUS ypu ‘serveupun ayp aug] 2} auey 8 yUnjoy 8} 8 UO, ‘ewils ‘esenyep ene(ueus ‘eaopes8 2 efyfequi As au €iq 6) ‘@siuseUpeu @ ULjep Ou yeuNWAS e) ¥ELRitualet. Jane levizje dhe veprime obsesive ge lindin sebashku me fobite dhe dyshimet obsesive, che ge kane kuptim mbrojtes, qatesues. Behen ne kundershtim me arsyen, per te parandaluar fatkegesite ge fidhen me friken obsesive GRREGULIMET E TE FOLURIT Stereotipia verbale. Perdorimi periodik, fare pa kuptim, shpesh ne mes te flalve, i nje fale te caktuar qe nuk ka lidhje me permbajtien e bisedes. Sallata @ fjaleve.T2 folurit nuk kuptohet fare,oa asnie lidhje gramatikore bashkohen, ema, f Neologjiamat. Krijimi i fjaleve te reja, te triluera nga te semuret, qe jane pjelle e fantazise te quditeshme, ose shprehje e te menduarit simbol Parafrazia. Behet vendosja jo ¢ drejte e fjaleve ne fal (akatafezia), ose @ rrokjeve ne fale(parafrazialiterale) Akatagrafia pasaytimi ne te shkrojtur i akatat Palilalia, Perserije € pavulneteshme, ne forme konvulsioneshe fjales te fundit fe ffalise.ose e rrokies te fundit te nje fale(iogoklonia), i Zhargonofazia, Permbledhie fjalesh qa te lene pershtypjen e nije gjune te Ui Glosolalia. Kriimi i nje gjune te hual nga i semurime reg gramatikare, Solofokia, Te iclurt me veten e vet. t perkates CRREGULIMET E KUJTESES 4 Dismnezia. Karekterizonet me ule te kulteses, si per ngjarjat korrente ashtu edhe per te kaluarat, Demtohen te tria pjeset perberse te kujteses, te hharuarit e ngjarjeve eshte i pjeseshem{hipomnezia) 2- Amnezite. Jane humbje aga kujtesa e ngjarjeve te caktuara, Amnezia mund fe jate ¢ plote, kur kep te githa ngjaret e nje periudhe te caktuar, dhe & 74 pjeseshme, p.sh, | semuri harron nje gjune te huaj, ose si gjate amnezise afekicgjene, Kur nuk i Kultohen ngjarje ge lidhen me vuaitle shpirterore ‘g.-Amnezia anterograde. Eshte numbje e kujteses per ngjarjet 9¢ zhvilohen menizhere psi i sermuri ka dale nga gjendja e pavetedishme, ose nga ndanje psikeze, a nuk riben mend se ofare ka ndodhur perth tj det © para pasi eshte permendur oga trauma e kokes, ose glendia psikotke ‘b= Amnezia retardiva.(e vonvar) Takohet ne crregulimet muzgore te vetediies. Kur te semurt | kthjelchet vetedja ne momentet e para ai mund te tregoje permbaitien ¢ fenomeneve psikopatologive te [etuara gjate psikozes te sqareje se si ka kryar ndonje krim, Me vone pas disa oreve, aii heron te ajtha nuk kujohet asgje nga ato ge ka para ne gjendjen muzgore. Nie Fenomen te tile e jaime ne exuivalencet epileptic, efektin pathotogtk, cx Ameria retrograde. Huribja @ kulteses per ngjaret ¢ zhvilluera pare te binte ne gjendje te pavetedishme,apo te prekej nga ndonje pakoze Hatresa mund te Kape periudna te ndryshme kone.ore dite mug . Amnezia ateroretrograde, Humbja nga kultesa e njarjeve te zhviluara ' fe pavetedishime apo psikozes, ashtu edhe ato ge zhwiflohen pas itte tyre. ‘e-Amnezia fiksative. Te semuret numbasin aftesine per te fksuar ngjajet ge zhullchen krahas semund)es. harrojne ngjajatKorerte, nuk njohin njere: ge adodnen reth tyre, narojne emrat e te afermve, ngaterojne adresat, Me ete simtome lidhet ngushte edhe corientimi spaciotemporal ku | semuri nuk di se ku ndodhet, ose percakion gabim vendin, nuk di daten, muajin, vitin f-Amnezia fiksative, Humbia e atesise per te mbajtur mend dhe zbrazja shkalle shkalle e kujteses. Ne filim 2hduken nga kuitesa ngjaret e fresketa dhe ato te viteve fe fundit, ndersa te kaluarat fshinen me vone sepse jane me te gendrueshme, ~Amnezia konsekutive. Ne te vertete nuk paracitet si gregullm i mirfilte i kujteses, por eshte pasoje € errresimit te vetedjes, ne kele rast i semuri pasi ka dale nga gjandia e pavetediieshme nuk mban mend ngjarjet reale che fenomene! pskopatholagiike ge x2 perjetuar gjate perivdhes kur vetedijen € xishte te eresuar heamnezia afektogjene apo histerike, Ketu kemi te belme me autosugiestionin, me perhapjen e proces te renimit bi isa ngjare te caktuare ce kane fe bejne me vueile, trondije te forta shpirterore, ose jane te pakenageshme dhe jo te leverdiseshime per te semurinLL eynuiw og 2u U8p UOpUZeA eYP \zaulwe eu yeyouebous expyisd 2ue eBu snypo| 2] auef eb yeyaye}20u8 eIs|/OK "jaxadaide var lyse yoyowey,“ownl6 eu Ualg = punw aup axizy ap arpisd “ensyoup 4 lueJse JOUEIBA J2INIUES € YE} BUDA ep “leSHOPEED ayn WAYs!ON) | aus BUTS elyse Jod LeMYEYYS ey @ ob waIYse! @} YSarUdeBU @ VEHEUS ‘au veuyndied ynu ude! ab ynoxisd uudavepuny ised evenjweus 22 De ‘ulakun ajusmx oyay au ‘eyez 6} 2s0 snbnys 2) ave! auf eu eaMypyed ay BUE>; yyawypuets‘auh) 8 ualyan aw eyp exsedey aup eyoy eu venquaucd 2) auef 40} “ou snfequieded & walsye 2uey ‘ay ‘eu eu! ‘alfeun uiyesdys yeuntwes 1 "yeyes ed euypa epul| 8} punus sod epues ay analiaf} sed puy ays|uONeZ ajoyoluew uajudlepu Sup nes €] 2 ualipajen eu ayox sypnuad elu 196 suloisjoziqu ‘ouusasouslusus 2 e1fuaw su LeyowIny? 20 ‘aayeBou usetuelpu Suuedys eu yseuanowis Un au auozueyerey -yfBojoued magy (4 aiedied wousiBelBsed 8 auel y/Bojorz.s unjeiy arelS auuuy eulekay ab jeuosiag ayeBeu luo}owe uorelozIqu! a) Bu eseuyEew aueb 2 uoipueb eliparey, VLeTUSIepUNY senWWINS @ Jed BUIUAS “IPAERDAEL ‘euiyhy @ eyecz aso olemys ‘afefaun 9 neu! wiyuadys au Yeuozueniele robot) axalpuub 'analeys| uss ‘aANIsd enouines, eyZss 1s Ur @jeuuIOL yusisayiasy yZaielu ya) yp ietedoxisd ya eyore) woiz!y myerY (e yoiBajneg ate ayo wfOojoziy upiele ewloyed “ysaleysluied uajudiepy aup alipayan eu eyoy eypnuad alu euloseyoziqui ‘swysejns a) axfuaw 9u uayo|inyz 2b “Sjevooowe auuiyAaCuS “nj euel — JORKayy §) @ axorsbous anewuou'seley’asueboys fepu yeunpueb aw veupy eb evey ey euooowe eBu eype yayabysn nuelu sus} see eupe aygsuaryesey auel ab (jensyes'esun isefe | wrysueyn @) exeuopows dene Sonal quaIqWe & SUUshIpU 8} anebeyYS fepu ‘euNedauUe “auReGLAS ay ‘uillixn6'uahiain ‘auunysep'sulsabeuayed euisebeuey yasdys ‘nuelu areuolows Aewudenepuny yafuueden “eypyeld ye} wep Sup JeUTIPU fu 2b'solyolu aj ysadoud aie) 9 esaieaied eseld evel oje’exnysd asueywudan 29) )¥@ pd au aseld eeu aync)2U0; Selyen eup senuyjeu yjueigute fepu 2UCE jalusypiew uueldys ab eynisd suossyee, auel yelvelpu 280 yauooow3 (J1VNOIDOWA)SALLNASY LAWITINOTaS salipaien 2 ulwiseve 8u UU euey 8 9b aprouUo aup esaifny 2 elsecop e6u ulpul eb ayisouwe evel 4} punts yeuoNoeingeyuoy qjuuikyed 3) aylbojoyed weywiidan aw eeruaboys a} “euysuoyezeiyse! a} awysfojswnys 9} ‘ennynpoid ew sue! ‘yeoueysiuluesopnasd 26u systion 11) ‘euojoe/nqesuoy-'S exenial a aes axauiowow 8 umulysifp sui yeuozuentesy “eanemydnper erzouLUedeg fo -oneza{} 6] 2} Bkep : wuisatanued alysep ed yaueg at punt ysei 684 aN) veniBep 880 2eNxe) JepUe bu led euel ab aikie eup I6usA snypopu auey eb analiefu sip eauese) jennpuz 450 eyosaqon if exe[6 (seseyny | nuwicj9p) “eprzauwuoydyy (q 9se}iny 2] auoizn| aypa aulend | esip 'BXelip @80 ‘91820 esp pied senjinyz auel amis uobe. | ysaia auinys eed fa @ usaf eu yeLen _nupopu auey 2b auuyseuoyer 2 elielBu untwes | “eyo Su axsllEu te ey0) yeuouusa ny “exenge6 «) ‘auras 2) awininy sue Jeouays/uIMesopnasg (e ‘quopeingejuoy ‘annjenidnpas yzeuwesed ‘izeumoyd)r; ‘eou2ysiviwesopnesd eu UsyepU oe “UNyID ‘nypopu euey{ ab 'anabelBu 9; auginyp is vaynp ab ‘swux}{Led wpuy wunwias 2 a ualipajen eu aneyp a1 ayelS'seseyiny, a} equselueb suer eyjzeuwereg “7 usoiiny 9 od ode ‘uuwe veld w eied 9 ualyou ysenig i od “Ys"d “ove ysoriny, 2 od wajan euystipu ) eye} elouposdy & puny Unwas | “eUOpHOUY ~g -saseyiny €] auojoeussniey, eupe aufend | esig Yeupue ‘aus aype Upope MySay Cg “ewW2d} vayelu e] eu ‘aled ew supe Jeno! ay © inyls Yorn ue) senyal 9 axnp af 2b alielbu sly ‘exenysyAp a younfny-s auenjey e} aunys 22640 eu uCjel es InpurN { yyse UNWUAS | “eIZOUUUYT~P aqueLi0y yele(Bu puew injfeaw: 9} 1ed asiseye a1 afin ew jeyovaboys yystuoye? ‘jysserlany Jensey ‘lus | to} “aled wi anayor awnys 2} abel6u isapoy ew eufoylny yaunwies fy saseyiny 24 njejes wizibny alu way eg "BienNUsy, 8] aueb euey exed eu eb “euenjey 2] anauun(6 o UlUIUeL}ys ew yeyoZueY{esey "yLUIypordu €} W)UEUOdwOy 1 wyn6eud s1ys3 “ayjuesoued ejowew aso elzouuuediH't2) Humori i larte - Krahas eksitimit te emocicneve shfaget edhe fugizimi i deshirave instiktive, e cila shprehet me gezim, ndjenjen e shendetit te rrekullueshem, forces, gendrueshmerise. | semuri ashte i kenaqur nga giithshka,kercen kendon,gesh | iumturAmbientin rrethues e percepton gazmor.Variantet kryesore te humorit te arte jane Euforia manjakale Hebefrenike Moria che Ekstaza. a) Euforia Manjakale - qunet ndryshe edhe hipertimia rmanjakele karakterizohet me humor te gezuar iil eshte | lezetshem, terheges, infektues ce perputhet me mendimet dhe deshirat e te semureve, Snakate jene te bukura, thumbuese, kuptimplote. Te semuret Kendojne ne menyre meiodioze, kercejne me rtem pra te githa aktvitetet e rtura jane ne harmon b) Euforia Hebefrenike- takohet ne te gjtha format e Skizo‘tenise oor ¢ eshte per Skizofrenine Hebeftenike dhe Katatonike. Emocionet jane te ‘trasha’, pa lezet, jo terheqese, qeshin pa shkak, jane te peromuara dhe me ze te larte, gezimi i tyre eshte pa variacione si prej budallai. Kjo gjendje emecionale shogerchet me sjelie bizare, manjerizma, grimasa ¢) Moria - Ndjenja e gezimit te larte shogerohet me puerlizem, shakate jane te shpelara, banale,cinike. Bie ne sy synimi ite semureve per tu treguar meni per fe vene ne ioje te tjeret. Emocionet e larta dhe fogoreja nuk yazhdajne gate sepse | semurilodhet shpejt. Mungon prodhimtaria psikike ge 2a tiike per euforine manjakale, Mund te lindin erresime te perkoheshme te vetedies, humor i larte shfaget ne sfondin e degradimit intelektual, i semuri ‘nuk ka turp, perdor fale te ndyra, urinon dhe defekon ku te munde. Takohet ne tumoret, abceset frontale cevebrale, traumat ¢ renda te kokes, demencen ¢) Ekstaza -Eshte shkalla me e lerte e ekzattacionit emocionel gjate te cilels ne sfondin e humarit “tumfues' mbizoteron ne menyre te theksuar emocioni pozitv, pasion i fugishem. Reaksioni ndaj ngacmuesve te jashtem mungon, te folurit dhe levizjet githashtu mungojne, syte jane te hapura shume, shikimi i drejtuar larg ne hapesire. Ne fytyre duket e ngrire shorenja e kenagesise dhe magjepsies. Takchet gjate epilepsise, histerise, ne disa psikogate besimtare, fakiret ge cudirat | benin kur ishin ne eksiaze. 3) Humofi i rene ose i Deprimuar- Melankolia, Distimie, Hipotimia. Te samuret jane te merzitur, te helmuar, te pikelluar nuk shijojne asgje.Boten & 78 | i | i shikojne me ngjyra te zeza,pa perspektive, nuk i kenag asgje,nuk u gesh buze. Kete hidherim e shprehin ne fytyre, Koken e mbajne te ulur, shikimin te fksuar shpesh midis veiullave formohet nje rrudhe ge ngjan me shenjen omega. Ky humor shogerchet edhe me ndjenjen ¢ ankthit dhe elermiti semuri ka zbrazi ine stomak ose ne Koke eshte i alarmuar per te ardhmen pret nga gasti ne cast tindedhe ndonie fatkeges! ka rasie kur ankihi shprehet ne formen e ni ne gjoks sidomos para zemres qe € pengon te semurin te jetoje dhe te marre ight plaka mund te ndjehet edhe ne regionin epigastrik. Tipike eshte Anestezia D wr | semuri yuan shume ngage ka hubur ndjeniat per rierezit e tite aferm. Nje e semure shprehe| “Syte e shikojne qe eshte dali im, por zemra nuke ndjen’. Ne kulmin e merzijes mundtelinde ‘raptusi melankolk” ge Karakterizohet me kriza te thekesuera deshperimi, ge jane te padurueshme dhe shogerohen me fuga, grisje rrobash, shkulje flokesh, renie te murit me koke, synime per vetevrasi. fryme 4) Suicidet (vetevrasjet)- Ne pergithes! te semuret nuk i apin fund jstes pa rie lutte te gjate ne velevete. Kio lute kurre nuk eshte e fshehur por ka shenja ge te tlereve u bien ne sy. Ala ce paralajmeroine se do te vrasin vehien (ed? atehere kur behet per gellime presioni) nuk duhen neglizhuar. Eshte © gabuer ajo ide se gjoja ata ge flasin per vetevrasje nuk e bejne njo gie te ti de u targua 5) Otuziteti Emocional - Karakterizohet me humbje te emocioneve te jarta. Te semuret behen indiferente, nuk interesohen per te ardhmen, nuk gaine koken, nuk preckupohen per gjendien e tyre se rrine me vite ne spita kontaktet me familjaret nuk i gjalleroine, nuk u terheg vemendjen preokupimi tyre, jane formele, te ftohte, lajmet © hidhura nuk u bejne pershtyoje dhe gezimet nuk i prekin, ambienti rethues nuk wu intereson, nuk e prishin gjakun, nuk perzihen me te tjeret, nuk lendohen nga tragjedite ge mund te degjojne, ‘uk interesohen per higjenen ¢ tyre 9are su ven qQuOy 8 ‘yjauad usupopu soosow - eouepyg (Sb (8 uojey unwes | uUsex @ eye] 8] joruejaw ew yasied yeyosapuenez MSU 1 YOURY uoA op ‘mBu 5} JoLuny U2 13,9) ueYOY Bsuny sMZeWW 2) euel fenks AsO Ip BsIP 21 JeyWJO}HD Bu UsyoNe| “Uyjeh eu sowNY au BBL yey Bs esISeIYS} sup $3010 2 ujwiyshipu eu aufaq 2) suey - ajeuoroowe rehieun7 (FL (5 eupe uopyeased ‘DueA 9j ef wunecsiy “seb eu ouel uaswaz eu ee ny ef aushipu ode ,aatreye ays6o), cup jaucous 26 vSbiysupn ye) e1d sa/sie aup axquouows sip sien 2004S » = asensejozquu Tau0}90u3 (E} 19 | BO) a} uoIDOWS pi 12 €8 wep jeynys ynu voows Ay eyp ‘2109 atel bay 2} ode waileined alu jalk auinys sed puaw veqw 2 nandaice u UBL UIpul| eup ealjebau cde eayizod foipuat eb pun ab ys'd ‘wajysel @ axsenwoedu 9 uu aulueyoziig Jad axida eiyse eunysad a} aw jasd 8 1wiaye 3} alu 3 ualjapn sad unule| ys'd “ywuayply @ uluoioowe atu usyosebous 3) jeyNp lusinpysigo ob alielbu Jed yey aup snyseb 1 senzaB 1 Jaynp unluas | }sUORNOWe ‘Bw Sellpeian as salequiad 9 eluyndedsow ajyse - eymywereg (Fb i 08 anwoeiu ew uayjndied ynu 1eHo 9} eyo) ‘al eup ejysedus 6} sleuoicows suiluedys eB usyozueiyerey eyp isdayide ‘gjeiqaiso eumnen eu jeinuas €) Bu UipLil ab erauoDoWs 2) esakyyodys ezejelp supe usin nay 8 LoIpeN ‘ueIYD ‘Yewinye yop aufounp ynu “USeNEG 2] puna ‘uelyen jop eulequued 2 you suey ueyous! JeNNWaS ay, ‘ayyueBvO Sune SoWOpIS 6y/8d enafpunwes aways stel5 yayoNer- anmuBu J engeRtat (OL ‘yoy usjfalu 6} au yseb @ ued sruen 2) ania yauopeuisnyey 2u aie uoxiys 2 iny Jod asepn. a ft efenub sb anusep 2} unwas | “aulueoznig sed syd eqyse swoqwis oly “swyseypnd 8 of sup auyseyowied 8 e1yse eje yal sod “fhe 1uopeiedo eu equ sup seruado ny sed eulysep “us'd ‘ajewyou yzielu eu aypa yeuoyeL "eUEpUNY 9} eneuOoWe kp & yoy uaelu 2) au astenuiod uaipuy) ew yeuozuieNezey - eouayenlquay (6 aqueweypaus uwseU 8 od elpuel6 of eBu ujep 61 punu yeunwias @ euooowS njayamo ef« wep en “enfBz @ ewcy, 80 andey As ew alyepn, amend ayse anyeinty siku9ls aN "Wuscusap ode wizad eulopjeyus ab enadesys eG 2) \feupuny aluereiipul axfuew ou reqs unwes | yeuooowe unsyzno ew awyselbu 2 aluso ‘e\jn 6) siki2 up eve] 6} anauo|owe @ alidu ayyss - enedy (9 :ehuwe}|s eiyel ewnys euled ayp aufozab yer a1 senouere 2) aleugaleo Szoueps ow Jasna 2 eu jeuoyet ab erayyele 8 soUsUNUOYUT jaynb jeuorsowe 1pellige) @ 2 eve] a ew Ejerys ‘wayysef =] exsonwoeBu fepu erzaysoiediy 24 JoulA sepuay ed exe) 29/6 Jed pul euo‘ooWwa naegeT “sueb sad asueuysye 9] ae yx 2 esun wZyeWawWIUES 9 VeiNA UEgUI Ys!UOHEZ Ue} LOwNY venulidep 1 e184 venzab | eybaved aley unwies | ‘ensUoIOW 2} eensyau) 9] efieyny eu jeuoZuePBey - a/euorooWy eIuaysy (L ‘laueluad reyucuepu eup alip esip 2u ap 10 esip uopyzen awerysel 9} abexys ow euUsynp 2} elypl| ed imuded puy wospurs Ay “vel alowysiepuny ode asey m venp ynu eweux valefyy ‘anadiuey wyexys ow sign ‘eyysualé uowoeBu | ‘alualys iB ueypUp n wel Sup atysod UrZiNa, DURA alu Bu jop eu nu yesnuies 2] ‘selyziau 2 Byp ywisiebe ‘sanly 4} yuoDows @ ehisiziad alyse ayidiy ‘alsesnejen sed awuden eyp (exeupuoyody ‘wuanyesied qiodes) ajueujap epi sed ewiuks aw ‘jeqnselbe eu Uap UNE eb smu a) yewoetus ‘uprUe ‘exUs enwudep ey sowNY aw yeyozuEPerey - euogsiO(gCRREGULLIMET E AKTIVITETIT A. CRREGULLIMET MOTORE EKSITACIONET MOTORE.Eksitacionet matore jane levizje te ishme, te shumeliojshme ge lindin pa shkek, ose nen ndikimin & ngacmuesve te jashtem, ato mbizoterojne te glithe veprimtarine psikopathalogike te te semurit. Zakonisht ato shogerchen edhe me ekstacion mendor dhe emocional 2 persekut Ne film te semuret jane pak a sume te qete, por nuk kane besim nésj ambientt dhe cdo levizie ge behet perreth e interpretojne ne menyre delirante Me pas ekstacioni drejtohet ne cenyre te zgjadhur kunder “armigve’, njerez ge ndodhen perreth dhe shogerchet me akie agresive. Ata me ide delrante te suk pranojne ushajmin, hedhin pjatat, vrapojne nga vendet engrenies, kundershtojne me force te usigenen. Nganjehere eksitacionl ind paprtur dhe ka karakier imou'siv, shketerues dhe shogerohet me tendosje te theksuar emocionale Eksitacioni psikomotor Manjakal - karekerizohet me gjel maksimal te te semureve, levizjet e tyre jane te pasura, te shumefojshme che perputhen me deshirat, emacionet dhe mendimete tyre. Ata synojne te kryeine \eprime ge kane nije gelim te cektuar por kur zene nj pune e lene che nije tjeter pa mbarvar te paren @ keshtu me rradhe, gje ge lidhet me pagendrueshmerine e verendies, e cila zhvendoset nga nié objek ne letrin. Bejne gjeste te shumta jane te gezuar nga jeta, te qeshur gjthshka ge shoh ju duket e buku, initohen lehte.nuk curojne kudershtime, nu Eksitacioni organik - lind pa shkek ose si pasoje e ngacmuesve te jashtem si gringje, fyerje. Manifestohet me levizie te shumta ku ta semuret synojne te levizin se me shume pa ndonje qellim te caktuar. Ky eskitacion eshte 82. + ' t { f | re ik shogeronet me eksitacion intelektual dhe emocional, semuret lodhen shpejt dhe eksitacioni riuk vezhdon gjate. Shogerahet me skugje ose zverdhje te fyyres, dleresitie. Zakonisht eksttacionl verbal t2k keto raste eshte i varfer ose mungon. Eksitacioni Psikopatik eksploziv- takohet tek psikopatet eksplozive qe nuk @ permbajne dot vehten. Nje ngacmues i jashtem i parendesishem ion tek ata nje reaksion te fugishem ineti ge shocerohet me te shara dhe fyerie, perolasie dyersh, thyerje enesh dhe xhamash, nganjenere imund te kelonet ne agresivitet duke suimuar kundershtaret e tyre pa logarit Kur dafin nga ke giendje ata pendohen per ate qe kane bere, Gjate tacionit ata mund te tentojne te oresin venat me thike, ose brisk, t8 gajne varkun @ f Eksitacioni Hiserik - shfaget tek psikopatet histerike, ka karakter demostrativ butaforik, teatral, per te terhequr vemendien e te tjereve per te shkaktuar Kegarchje tek ata, qaine me denese, kafshojne dua, perplasen ie dysheme, kerkojne ndihme et) Eksitacioni Oligofrenik - ind nga shkage te ndryshme d ka karakter gelimor te semuret bertasin levizin duart,avk u binden ke Ne raste te tjera ka ngjyrosje erotke dhe lind kur nuk i plotesohen kerkesat Eksitacioni Hebefrenik - te semuret jane vazhdimisht ne lev shtremberojne ‘rupin, me sjelien e tyre marrin pamie teatrale, bejne grimasa dhe manjerizma te ndryshme, ecin kemba-doras, kryeine veprime impul te papritura, qeshin pa shkak, grisin rrobat, ne plan te pare del pueriizmi Eksitacioni Katatonik - eshte kaotik i pa lidhur, pa gel te brendesnem veprimet e te semurit jane te oamotivuara, te rastit, Emocionet dhe slllia ¢ te semurit nuk perputhet me sjelien dhe mendimet{oaramimia), te folyrit eshte inkoherent i cuditeshem, Eksitacioni verba! per nje gast mund te nderoritet dhe nganjehere nuk shogeron ate motor. Ne raste te veganta gjate eksitacion mbizotercjne veprimet impulsive p.sh. i semuringrihet menjehere nga krevat pa diturse ku shkon thyen xhamat, qelioine ke te mundin, Keregjne ne vend et. sjeseshem pas it~ STUPORET (NGRIRJET MOTORE) 4}Stupori katatonik - karakterizohet me hipertoni muskulare (ngrije rmotore), mutizem (i semuri nuk let), Katalepsi (i semurl ruan per nje Kohe te 83ijuzulwop aso rewisyow jwysye 8 eneA eqyse salpuawen e ayfBojory ezeg euauysainay aiyse ales 8 uodapvenyyeo 3} uewyseniueb eup shepwedys aly 23 efpusian ajewiou equsny anrelipaien ed wyjad ed yaya eueWwuden fessy \ouatuad any auyseysuiinned @ aup senyyeo ai pyelga alu su suiyslipaisn a1 aifuew au yeyopuabsad aypyisd everwudar iny euyseyeuiinn 8 syel 28) punu efpuswap; asauolu esueywudan @ yesadoud eu! 6) ou weysisepues 21 auinys [os alu Ueny eyp -enyje0 2) pialgo afu Ig seliparen e} ywupusbied 2] whfesp ali abeyys ab aypysd esyerwuden @ vodan alu anyse elpuawen SAPGN3W3A 3 LaWITINOAYYS-S ‘sN98 8] Jad ‘slzine| su usb 9] Jad auuySaNpUZeA a; sresinduy aw lag 6] 83 e1zeuinisey esiepu aelB 2) eyoy elu sad sensyeo 8] sund alu Jefuy 9} Jad aso ‘venjye0 2] UOIOZod e[u au ayoy alu Jed senpueb: 21 18d ssiseye @ elquiny ejuse erzuewy “elzemy/Sey yp eIZHEXY -1IX saxfify a eysew, aiky au selyaxdus 2 esafunu eiwiwe eyp yeueyoB}o ayp ariseidep ezoyisd eu elunody yayvsisiy oup sjeyeluew yezoyisd ev enwjwsediy ewyyngum ew eiysnbu 2 (sexu | wuynBad) ~ BUHLUSIO-X ¥e Dy @ ynu wibysn usaldys n sow 9} od ‘esayiey aluse sueyui ynu Jenaly eu esLnys Inuapu exnp ey 8 ‘alBse sod veyosesequl ynu yeunwas 9} ny semBrUl 9 syed ‘anesavequt @ aup aneuysep @ sjoyd = elquny a1yse - eungy-K \wawow uyfalu at eu uavop bewe @ ayp yel6z 2 unwes |-ys'd euepuny +3) axauiuden Ap 2 eyoy vaifalu al au eslenujod elpul -eouepuenigwiy - Xt uUNWEs 8} Jed Suusepueyed @) aupe 012% ulysjob uadel n 2b eneloypin exal6 @} uayorysuBU 1 wilysiepuny usfdon et eu ed yesNWAS 9) - A)Sed /UINIYSUAN-HIA 8 ajeyelvews zazoyisd ‘esisdalide ‘esjuexoz}ys eqei6 usedys yeyoxe) imiusyey “elyed sialsein wjab ew ‘Y6leh a) zeMyjns aj Jad jwlUAS aIuse -WayA/SEIBY- IIA {e\nyou 218 ode) UA 'aqusef veUn'E elKU Je\nyen 21Bu ‘NpAgUI UEgU 3 UNA esiapu anys dey @ As afu ny saufyty euuequiestus uel -JeSeUID - IA ‘ i 8 Weg Bu IS id elzina| auleq enue ay dniy au ue 'ezod UUeU “Iuks 6} ysig 2us UIYOUS "ExLeTsyOy Sule yo 98 30% uuez ujn ayp cua.Bu ‘Szeu ews ras ay ‘he sel saljals 8) unjoy 21 unos oo) gueden e) exkuaw svel yeuzualven- A vyine] @w ype Uoys 6 puns ised Ag afi ulualxu 24 |, swusicnaued o1 |S, 18)821 6 ased sad Gru au buNYE| UIP yainuyas 1 “ayfBo} of 6yp euusenpnd ay auf oye uoujaus @ ab vaIe aque 9 jesewey oui uauindied nui yuntues 2) 2 jeuudan (sjesyopesed ‘swuseyone 8) + 212214 BH/S-AL 1s euel yunwes 6] 6 j9u0}90U!9 eup yUn}O, 23 YaIse!S ‘jou weysion) 9 uMojelsye ew yadus JeyosepueAsz @} punuyndeyda mg teuzelvew yesewL6 ‘essdaleiex veyoye} ‘senyjeu ypualque fepu sosebuue wupuab eulequi ‘swipuew su euowelesesied auey, ‘OTe Isamyson ew ulyolu | 980 jepves wigeS eufoyatue ‘ulsey anu enIny 6: evel yeunluas a] unieniwed } suo 2u 2ie{ 6} punW aso wisynnuDy ynda}Ce amex Sed yabe]US selipajan | wuls2.z9 uospLeb [ 2 azeq eu - ypdayidg uodms(s 2] UOIDBYSHS ALL eyosApuenez 8} pun asayalueBu 1 ezod aus eyorebous a) punuy “ynsus ueféifB1ed us Senieun 2 sensaxyy @) auel ‘weznnur aver Snzjne} ed pun oly au aulospuad euosied ej6y aIse) usyal eulousdley ode isolSalGsed eu suel ab j2u90ws uoisuay aulorsex 6b 21 aunys enejenyjs exediod yeypopu [pwypul 49% pul ueffowsd uodms iy szouodnis elpua(6 efu alep 2 2d angryesuoy euwe JenseLie 6 eqyse elpaien ‘unjos 2 vobuny, 8 yseupos afquisus ‘aleuse)‘anuLisie 6 & umuded 8 efyepn js sonzyewnet iwaysioyeluels @] ayp wausibr; 9] wawysel =] ersenucebu a wuder 3 slosed 1s aysOpueys 2) 2e20/U Su PUY (AIMEE) - AMeay HodnS f, ; a fa auupu vowey ayp yuswuuere epe(6 unyaw snyefpu 21 sed anjeidied eq Tinwas | quiuayply 9 eluefpu fe au aig auKif) au “weznnuy auey ‘euubu @ sue! yaunues 2} 5uavoyo yuoseidap sje(8 reyoyel - ajsazdag vodns, @ 12 Wo g-01 12 uequr 90d yeysel au vayox alysequ a ynu unwues | amy “nyersel, & ewoyduus eupe tauore) uodms Iyay aiele slquiup auloyyenys eb ensenvioedu fepu euloidensepuny ynu weydnd ‘afea 9} ieyouay | 9b alese 9 usyepuny 3} eq unas |) wezianeBau ‘(ydnay myalw euayp ex | eb ujuorized erel6 sid eu1-Pagendrueshmeria (instabilitet) \ vemendjes eshte humbja ¢ aftesise per te pergendruer vemendjen per nje kohe te gjate mbi nje objekt te caktuar,te semurst vene re shume glera por njohja e ketyre objekteve apo ngjarjeve gon sepse veriendia leviz sa andej Kendej dhe konkluzionet e nxjerra nuk jane te sakia 2Distraksioni | vemendies eshte dobesimi | forces se vemendjes ge @ ke burimin ne te te semureve ne kete rast ulet ose shuhet aftesia per te fikguar veriandjen per nje Kohe te gjate moi nje objekt te caktuar ta dhene megenese celizai kerlikale lodhen shpeitte semuret nuk mbajne rend asgle nga ato ge lexojne ose duke studjuar Ibrin mendja wv shxon ne Grejtim jeter. 3-Hipermetamorfoza - terhegja @ vazhdueshme e pa-vullneteshme che ¢ panderprere e vemendjes nga sende dhe fenomene, ge ne gjendje normale uk luaine ral te vegante, vernendja perqendrahet kude nga pak 4-Inercia ~ @ veriendjes eshte dobesia ¢ aftesise per ta shkeputur vemendjan nga nije objekt ne nje tjeterlidhet me viskozitetin ne mendime dhe detalizimin patjologjk apo te folurit ne vend numuro. C- DESHIRAT IMPULSIVE . - Deshirat impulsive jane syrime te fugishme ge lindin menjehere,mbizoterojne ne vetedi| dhe percaktojne per nje Kohe sjellien e te semurit Shpesh jane ne kundershtim me rormat ¢ shogerise.Disa nga deshirat impusive jane: 4-Kleptomania - eshte deshira e semure per te vjednur e cia lind kohe pas Kohe ne forme krizash. Personat qe vuajne nga Kio mani vjedhin sende me dhe pa viere. Nga sendet e blera dhe dhuratat nuk fitoine ate kenagesi ge fitojne kur vedhin. Disa pre] tyre tuftojne me kete pasion dhe i kthejne sendet ge kane marre ose i hedhin poshte. Impulsii Kleptomanise behet me i shpeshte giate barres pubertetitmenstruacioneve. Nganjehere kleptomania ka ngiyrosje seksuale dhe behet per gellime fetishiste (vjedhja e veshjeve te seksit te kundert), ase mazohistike (psikopati ben viedhje haptasi ne menyre qe ta kepin njerzt he ta rrahin, ne kete menyre ai fiton kenagesine seksuale) ‘2-Piromania - eshte deshira e papetmbajtur per tu vene ziartin objakteve, 86 veprimi kryhet jo per gelime demtimi por per te kenaqur pasionin e semure. Krahas perserites te ketl fakti shtohet kureshtja per te pare njerezite alarmuer ge levizin poshte ¢ lart perpara objektit ge po digjet. Ata kenagen kur mena per forcen e tyre te fshehte ¢ cifa vene levizje nje mori njerezish, me xatimi moshes ky pasion dobesoh 3-Dromomania - (vagabondazhi) eshte synimi i papermbaitur per te kryer erresimit te veted 4-Dipsomania - deshira 2 semure per te pire me shumice dne per tu dehur, shfaget me shume ne periudha ge shogerohen me merzije dhe midis krizave mungon deshira per alkol 5-Kopromania + sevoja ndyra njerezit e afert apo papershiateshme. 8, leshme gar te share me fjale shume te njohur. Lind papritur dhe ne situa 6-Homosidomania - deshira per te vrere njerez shfagat ne forme krizash te rralla takohet tek Skizofrenet, Epileptiket, Psikopatel 7-Mitomania - deshira © papermbajtur per te genjyer te tjeret, per te fantazuar. Duke u autosugiestionuar te semuret aq shume futen ne genjeshtrat e lyre sa qe i besojne edhe vete site verteta, Kur nuk giejne rastin per te g nuk e ndjejne vehten te qete, tregimet e tyre jane te gjalia terhegese. 8 -Oniomania synimi i semure per te hershuer pa mase dhe per te blere sende te kota, ge nuk jane te domosdosheme 9 -Koleksinomania- nevoja e vazhdueshme per te mbledhur sende te nidrystime par ti rugjtur ato, si pulia poste, libra te veter, disa mendojne se edhe Kopracia eshte forme e vecante e koleksionomenise 10 -Ktinomania- pasioni i semure per te torturuar kafshat shtepiake er CRREGULLIMET E INSTIKTEVE 4-Frenimi dhe shuerja e instiktit te vetmbrojtjes. | cli shogerohet me lindjen e synimeve veterasese apo veledemtuese(preria e pleseve te ndryshme te trupit) Synimet vetedemtuese qunen ndryshe automutilimeTT elioy-veu fejsed ajeiqaieo eboy 1eu0Uait wij au ejexys-arieyys yeuorinuz ole sny “GuualBisyo @ esebunu) isyoue aly JeyoIeboys swoy O05 ‘warusel =) ensenwoebu [epu uoBee! ynu UNWeS fhe ‘ezeupiw ‘auysaupidued at wzelsaue ‘aenysnw ole ‘ajo(d i isyayere au yeuozuapeey Bup selipayen. | ajjauy | su wiqnbaud e1ys2 YOM eunyfend 2) auel Jesyayje: “snpunwed | a]yse jwunUNWoY"WsYsiory et exsenwoebu fepu sulcdanepuny a sup eygeworne ewiden aulehsy sup iad 8 ‘uloupuab jYs|uoyeZ JINWUAS a} ‘aseyeWe|s ayDsd ender oly ewysepUAL 2 ajyse oles aeld *yoysdome iye sype nuuse "ypysdoje yunuayo ay 8 alquwny au Jeyozuayy2iey 2b seipelen | iseuid oquse (uodos}ewoyang ‘3; eulauays) ny you 2) Jezel eds ou au aype senuus | eypopu suo ueylalu a] au es LoUesd eypopy ny senujeu! unuelque ylexp nyolu snp qusloed ayysiyAp # 1uINUe!LO ‘ied 8} aiay Jad senjal | ayp eued 21 eeu sed ared 18 re e6u jeyotolied venund eyp senye! 2y m4 ‘uurwes @} 19d weusuore2 1 nu quelque Uenjal 6 aeusluse ‘aied 9 aieysluse) -Ayan oumeyz Aa auveyZ “npg | a1yse nwies { 8194 106 “fg [asd aued ow semel aup aved 1 ‘uunwes 23 Jad unyolu t Suse ums yayordeoved u | puaA elu anyjeu) yquajqwe a} Jenge @ uelyofu ou: joyozueyyerey ‘eine 1s esisdande ‘ye[6 yeyove) Lierie! 8 eLiysey ‘aed 8 euyser) Ayan eyzep ‘ha eyz9q ewoydiuls Oey eupe ouel yuuizyearap @) e[veys |g “anyizod au eanebeu 2ulzos au alosuas Sezequss 6 yelusud Ya). uisny 8 uNUIZIEaIeg JejeNsC ALINYS waysiXieu 2] of ‘jeioyue 1S uayowdensed yzevelu eyp seuAjeu 9 youewsoue,} 6 ed cuubu © venjyeoieded 2 yeBre] @ Jeynp yssuad e}0g ‘ally SwWIO) Bu ‘inyapn 1 18 yeyordeoied sanyjeu juerqwie 182) ey aN yuHzy7ea9q . “ye, ode ,g, au “us'd 812} 8} 880 ‘vip @ ueyen ou jay fh 9 usien Jed unuies | 9b es suunys be yeusld waeyeuosied yallun TaYOUSYEN 2% puny elipelen equeden o] asec Ou Jog eMdez 2 2 ajelj afu oui jetwipuew woveyeBu | “awysanoied e yeuudes bayaypn 0 | ix | uosied alu eype ajyse fi @ idny 2u 8s snpuig aquse unules | Sed Ste 94 'salipaien a) puiusyp 8 ewordwis eupe eyse ywizievosiedsp ! jueLeA aN veiel uidus alu sminy euey n ayp idnyy waren injequi 2 n 8yp UINICys ove 2 1 ysnwp 9s eulopuaw esig “he saip “SujOney Su JekUpy @Iuse es wausyepred | eqyse es ‘{nyeus eu zenjol ey es uopuaLs ‘It @ ualeA ylu @ you UNWaS | euenOUeNe 2 Jeised aN “2uh) @ Jelel) ayp uaz eype niysey od eveded a) eleny ay uaynp 1 yeuoisdao.ed yewudor "yeluelpu ‘yewpuew eleny @} 18 aulsipu : yaunuas 6} ny ‘aypysdoyne salpayen i wyinBaud elyse ~yuyzyeuosideg solpeian 21 awaysisepuss €} 2u yowi|nBausd eBU esip wisipusl og ‘lejuawbel) Usw10} au 10d uayoriny @1 pun Ove 8b 81Se) By ‘sezoyIsd syelB exeml a) exfbojoiedoysd aup ajees etelbu Jed BzeUWe YPOPN - € aloSunw a punw ysadys ayp zenseqop | wiwiiA{B “unupyed | ewystupu ay ayers su aIyse qenpvew el - Z wjaued ueypopu ‘9b yatalu a eup “eyo 9u “pueh au lunjUaLOS yayoye? suoUAIN'O -L ‘ify sipnus eanypi ed 6} ‘exendaa 9) anesald 8 vawuo} 6u 749q ‘yyeqjees | nuukbsed ysadys ' eu yalielBu sensyy 6} 18d ode uenydeosed 2 od aiseye iysiseuay uoSunw 9s0 syed | ayyse Ynu Wyualquue | wndeoed-s uel afes @ uiseus Jed sey 2b asosaluy yelueys sod “eyoquinys 2) Buel safperen @ yeuxnBau9 amas UQUSIQWE eus Inypy @ ajysa eyysun Sup repuss ‘yzeuelu unypopu auey any Ueyoa yellefOu sena 2) sed'sonujau ygusiqwe ©) ailaup @ uuuydeared ew aleq 2) ey exfp 3 “he eufBuo ‘Usyas ‘ueusoW ‘ULL Is seqyenaian 6} slfaup 2 ulundeaied aul faq 2 84 e1ed @ eyorsdojy senytaus yqualquue a) aljpeyea aup axpysdoanyy amfenb 9 jas 6} uuundied @ apyeyed ety eu20; ww eu Jad esiepu'epe} 8) eu vew0} 2 ‘sup yelwa yer eIwewyunu) ypaypbyy ‘erensyss saousyod! 2 uallio} 8U Uabejys 2) punwW Eup JeNs¥BS Ay_SUl eypa yeYoIMEP aypvisd jo[punwes ou ssouysadyg yensyes IyNSU! a7 eww - SZOUIWEYAE ‘ayy ISeqOp ‘aw yeyoraboys eup'yezen yay auinys ew yayoNeL, “@neuubysn | WHopled 26u elop valbay au dfag a1 ey YOUN) 2 oly “aypysd e/syasove eup asew ed auaidu 2} sad exusep asiuewoyss ‘2yjeq susiBu 9} Jd eu1ysep euse ab asiuewoe{6 @ vewio, au Jabejys a puNUL'as}én ay anYASUY 8) BUUIRUIEG ~ZSKIZOFRENITE DHE KRIMINALITETI oe ns Pepsi 7 resin i oli Konsiston ne alteracionet me te i fe fe personal ai rtd wit hon de gonna Sod op bat sale studmet esnunta ne tshen fercnore pe Zein e stata 28a) pslkoze te rende deri ne sot nuk eshte aritur te evidentohet ne teori e a te Konfirmoje shkencerishtkete shaktar'e mundeshem, Por ga studimet e kryera eshte bere © mundur te identifkchen clsa feore fe mundeshem 7 favorizoneshiagen © semundes. Kete fakore poi rendisin me posh sips probabiltett ce kane ne shperthimin e Pr Trashegimia neshme nga Ko psikoze preken me shume s= 0.5% « populs ¢ denne 1% per ska pr tu rekur nga semundja ne velcet che ma Skasene eshte rreth 14%, ne nje prind Skizotren eshie 3%, dhe ne te dy prinderit Skizofren eshte 37%, por tek binj See te 37%, jaket kjo shi ee shkoje mbi 50%. Mundesia e zhvilimit te sem nes tek fer on iae s nkeputur ge ne linge nga prindent Skizoten che jane etur me prinder Siete Kec bed eshte me e paket se femijet ¢ rritur nga prinder ‘rene. Karakteristixat psikalogjke te familiareve te Skizo‘renit a : 1g ize jane studiuar eae Per te bere te mundur pershkrimin e babait te skzorent po mbi e githa te nenes. Nena e pershkruar si hiperorotative, e fiohte, agresive & Ne kete hiooteze teorike shume studi iues arrjne te mohojne nje te semuri ne familje ky do te ishte nje anormalitet oo Demtimet socio-kulturale ekstrafamiljare Ka te dhena se ne shot i gerite ce jane ne krize incidenca e Skiz : ofrenise eshte me e larte, ndermjet emigrantave, grupet ¢ minorancave, zonat urbane 90 + i | | { I | | | cene interpretime te ndryshme ashtu cihet se ne shtresat ¢ larta ijekohen fsheurazi duke iketyre osikozave he ne me te srumten e rasteve jane te veshtira kompikimet e tyre né fushen psikiatro-forense. Ne fakt diagnoza e Skizofrenise nuk duket e veshtire ne rastet 2 ciferencuara mire, par ajo behet e tile ne rastet ¢ lehta dhe marginale Ku a ne menyre subdolente (Skizofrenia latente e Bletfer) ge sot seadranet ne Crregullimet ¢ Personalitelt Skizold, Skizotipik, apo Paranoid ime grregulime poimoce (Skizotrenia pseudoneurotike) e olla manieston ne 1 Skizofrenia e thjeshte me dekurs te frenuer. dekurs oligosimotomatik e qu ne kete rast nocioni i psikazez disociative has ne veshtires! aplikative. Cdo rrjedh nga si fe ndryshme. Per ist ka kendveshtrimin ¢ ff | komoditetin @ ekspozimit ato do fe ndzheshin ne dy grupe te mecha 4) format. marginale - jane pskoza te maskuara ne te olat kenstatoyne ankthin fobite, obsesionet, senestopatie. 2) format nukleare - perfaqesohen nga variant ebefrenik, Ketaton paranoid dhe © thjeskte Egzistoine edhe format Cikloide te grupuara ne Psikozat-Skizo-afektive, ku Kuacrl psikotk akut dominchet nga simptoma te Psikazes Manjako-Depresive. Takohen edhe indikatore it disoci dhe dekursi mund te goje edne ne “pauza" dhe remision edhe total, ato nuk duhen ngatervar me Crregulimet Dalrente, Pskozat Reakive, Bufete Dellante Akute, Elementet fonderieniale per te vene diagnozen e Skizofrenise perfagesohen nga Disocacio Humoja e Koniaktijetesdr ms realttin, Crragulimet formale fe te menduart si edhe prezenca @ Simatomave Nege- tive, varferia Afektive, Ab Humbje e iniciatives dhe interesave shogerare. Ketyre shpesh u bashkengiten dhe komtinahen Crregullime Delirante fe te Menduart. Helusinacione, simptoma Katetonike. Ne kete pike duhen marre ne konsiderate edhe simotomat Pc Helusinacionet, sjelia Bizare, giregullimet e te mendvart \eshtiresi te vegante paraaet diagnostikimi i forriave Psaudoneurotike te Skizoftenise ne te cilat simptomatik semundja ve. Deliret, a eshte € ‘shehur dhe maskuar neyeioy winadoo} sewoyny e1 yuugwep 2 eouszard eyyse sanyep sadn ab efynp 2U 2UaA JeUNp JopLaW yeNWEs 41 eb e1BA0} @) erelselA Jeyed | Bsied ‘enaunL9s 6} & yovefjwe) ewIYIA UsIg Ysedys 10d waIUsel 8) juosvad sepumy aul urypopu 2 pun axsposisde ausian ejelp ‘SUatU! JOTOW nyisd uooeluxe “euemsndany elpualé ‘jeuojeusnjey eufoulopard ry eynye ayjoysd aposide ew euleg wey (ernye suextap eeyng) nye ywisaduoyep 3 usze] aU JekDy aTYSe 1WUy sm yaIses Jed eypS nLanYsp eYORYS (o}ale Of yyoyeuosied 2) asluowey 2 elysud “elieo snupopu ex asd uayenys ‘uaAeve ‘ujuewow Jed equp snypey 8} Jed uowpY eup eanYpayau 2 jevaup 3} our viuiseyeny sed alouypu op Jeyoy Ay yuunay @ UavEwow au yjeworud)s upeny eygyeue elfuews eu Jenjuauinyop Youn “HP 8S sezoysd @ vezeq 9u exyoods sup e1ed 9 yewojduis anbeyys auef |S eup ny 9s senjdny 8} sad wyelans 3) yjallleuosied JeuNyspu eyoy eu Inyafpu exnp “eyjseuwweUy ereueyp 3} 9 uluyinquinsB su weysesapiny 9} jurpys elu yelwedeu ‘ued eg ‘seq Ap eBu lweyojuauo salpunwas 23] yluijey 2 uaygdo eu eyp ant, spit alyps 8 eltueyjewop alu euey ewordwig “(eiozuen exopuow eu enjap aWwOpUls ‘24j9D ‘agjndh ‘2ouejeniqiue ‘engevadw! euo‘peusniey) eyiGoio\edorsd axeuningurt a) slyasdys ous! yoyjees eu sod “Tewenpiampul ejen eBu smfoqui ny 18d enjequal, ode ena ry Jed ewude, 1s eype semen auer “_ewo.owls TALIA, '5 unifenb 2} ode ,ezennjowed ay ayjep, kexmfenbmyse } eunypy 2] evel wvswou! aq, au 10d “esluayOzNg | euysiay 86 saZoUbZIp 6 uelluan sufosemyser ab salpunwes @ ewojdws swusynp 2 iysiseyeb sue! ynu sazoyisd ayazes soy aelo Bojounwany eu yaynb 218 -mysey, @ alyays) @ atef at PUN! ezOy{Sd fes 8 JaUIY Bu 8s sensEx ezuy eBu sep ey unwes | ised eiayefuaw yeyoulnyz (sie;nysndes9) exoBznw efpuelg ‘“unupopu ey ab aye sad ajojd 3] Zeuwe swYysisspuel 2 aw ajyse: eyo ayp esuawyselpu 2} ein ysinysnus yp eyoy BLO} 8} efuiup aw “zyvox Ol snypo| | yayalpu nuajoed yeyozngels euewewly yoyeypiy elioayen yse}nu esip seq ‘exjewelp o1ge) lay alosojoid seuniB | jwrusjey ‘woysteuinned 1 \wpjajap ayp win, “(ezouelD) yaypu unwas | efoypall ed eyp saliewowhy 8} aljeidiepu “Syluopy yeuois|nauoy aw sed ew @ enuftwAS eup yidnay 2] 29{U0} auoisinauoy eu euosed atenis oly “eyo] Jed qunwas a} @ uetues @Up selipayen 8 valqumny “eunyypy alu ew jeyousboys eny ‘uolseidep ‘uoine ‘yyUe aul ey[Bojojed axiselpu ‘seuoroowe elveden e} elpualf aw (eune) sezuy e us{ypue valpuesed epuoyes ved au unas | (ew puei6) eypew a uaZ}y aRy Jew wed, 2yp jew puesb, euef eb ylse}y =ales 8 yeuuo) fp Su jsyojsayuew 8} punw asisdeyds elpunwag whiays 64 Usp euloulwop e) aype punw Jenyape unjalu ayp weysvey | jwpmnsouBelp oyp yonuoy au 1usisa16) auequi elpunuias aujos a anzp @ yeuiyelu ayy uaiel ayRié at ied uunuas 2} uoseboys 2 ayp awusiey » auualwua) au ab voy alpunwes ofy “salioayen e ayojd 2 elquiny uoulwop yeisei Ap 8] au 88 Upye} Jad ayndeqide ansineuoy yezuny aw eueqeleg 2) euel auewoug) oyey ayeyjliBaw ewysalipayened 2) awuden aw wiayen 10d avossinnuoy au faobous sou 2 exadaycs e2vy 2b upopw costes 2 ascseqieu eulojoduis ayyse safBalGiepy ay ayaa. alquuny at fas Of “Bue, i ung sensed ey ab 22 2uo}¥e} "20ued @ YeUo}S¥ayUI ‘Yung 2 yewnen auel ef esses a) aE veUS ‘squavewied aso axoyzuen ayiBo auewous; sw yeyoieboys 9) punus eb snyuasied a} eso yIposide ‘imuded al) Wisisxoued yUIpronya's woupulg eu eusfoydny 4) op iscayd3 apy SUIYSKIDU 24 Alay as S.TWes a] Eley Jenzodsya ot auel angyo 8] fepu ajeuluiLy steican © Uujyepuesed sensepunw ai Jad aype myse wfBojozou wideouoy 1ersed | essed 18 ‘asisdaydg © senuslupy auey ovey euylé ay YeyoIsise ayp Yeyouny a1 yeynp eyp UMW 119 | euniwas | alu 1s od eageBeu sewiBns | 20}ep0d aly 1s ew of yadayidy yayafans wueprsuoy ‘aneunwes 9} aitjay | nunozt Bu nuiSre} ‘eyinenysd seovelsise fuIysfupu ‘eyyie!y|sd-ouneu aneguayys | suullyAuZ Jos “yjue ywhpfeN |pdeouy e6upare niiheshin si furore eplleptke" ose ‘raptus epileptikus’ nuk wishin me krizen epileptike, por ishin manifestim i nje grreg personalitetit Karakt hershem, miekimi karakterin @ paci personaiitett dhe sf xryesisht kur ajo 2h kane demtim: viskoze ne mendime, humbasin dhimshurine, behen egocentri, paragesin shgetesime te shumta trupore. Keto simptoma shogerojne me shume te semuret ge yuajne nga Epilepsia e lobit temporal dhe paragesin anomal E.E.G. Jashte krizave i semuri me Epileps! eshte i regullt i sakte, i vendosur por ne problemet e parendesisheme ai futet ne detele te hollesishme. Me perparimin e semundjes ai behet i vrazhdet, brutal, Rekmares, # dhunshem. ngryset, nuk haron padrejtesisite ge mund ti behen dhe me kalimin @ kohes amplfikon ndjenjen e hakmarrjes. Eshte e rendesishme te vihet ne dukle se te gina ge u thane me siper zhvilohen ne terren te vetedijes se turbulluar Perversionet seksuale, ritomania, takohen me ralle se ne psikoza ¢ fjera. Demenca Epilentike Ne nje grup te te semureve Eplleptice me kalimin & viteve filojne te shfagen shenjat e degradimit mendar sidomos ne atate semure me kriza te shpeshta te favorizuara keto nge godifjet e mases trunore dhe nga imjekimi jo i mire. Demenca manifestohet me pertyojen mendore, ngushtim te 1 interesave, renie ¢ theksuer intelektuale, dobesimii kuteses, viskozltet ne mendime. Kapja ne bisede pas gjerave te oatendesisheme duke mos kuptuar esencen ¢ bisedes, humbasin deshiren per tu kujdesur per paragitjen e tyre te jasnteme ane te kufizuar me falor monoton.Ne rastet e mjekimit te rreguilt ky degradim mund te kufizohet. Fenomenet para ahe pas krizes; statusi psikotik akut Fenomenet para krizes jane , iftabilitet depresioni, ankthi, memoria panoramike, ndersa ato pas krizes jena ; defigit' kujteses, gjendje konfuzionale, predispozicion’ per krim, po ne fakt disa shenja te definuara si para krize ne fakt i takojne krizes se pleseshme te thjeshte me simptoma psikike si memoria panoramike Por mjaft te shpeshta jane edhe glendiet psikotke akute para krizes. Keto episode karakterizohen nga shperthime delirante polimorfe, 106 Epileptikut krizat e shpeshta epileoth crregullt favorizgine lindjen turbullimeve te renda ne Wve ge yuajne nga kjo semundje. Crregullimet ¢ renda te jes favorizohen me shume nga semundja e epilepsise het ge ne moshat e femierise, dhe vecanerisht te persekutimit, depresive, emocionale, eksitacion,. Por ne praktiken @ osikatrise - forense rendesi me te madhe kane gjendiet psikotike akute pes krizes (gjendiet krepuskulare) te cial, kane nie trafim te vecante ne kriminologji. Takohen me shume ne epiepsine temporale dhe zgjasin nga disa minuta deri ne dis dite shogerohen me rdryshime te funksioneve elektuale, shoerthime delicante, dision, impulsivitel. Eshte e Kerte se rje kim i kryer ne kushtet gjate zhulli te fazve pre-postkrize perjashtohet nga anamneze te heshtur, mungeses se imet laboratorike negative, nuk eshte f veshiie fe arsyelosh me siguri perjashtimin e semundjes che infuencen e saje ne kiyerjen e vepres penale YVeprimet shogerisht te rrezikshme te kryere glate gjandjes krepuskul te vikiimes qojne ne papergjegisnmeri te Ketyre te semureve kershi rastet e krimeve te kryera jashte gjendies k deklarohen te pergiegishem perpara ligit PERSONALITETI JO NORMAL DHE KRIMINALITETI ihe ata ge kane shkruar ne fushen e psikiatrise-forense ose te jane ndjare te lehtesuar nga perkufizimi, sistemimi pak a shume requllimeve ne Klasifkimin i tyre si ves i mendjes. ne esence vegoria individuele e paperseriteshiite e gdo personi, te shprehura nepermjet temperamentit e karakterit. Ne formimin e ambientale, shogerore, psikodinamike et nidryshem nga te feret, ge ke individu evoluon me kalimin @ kohes, apo gradualisht pasurohet me tiparet dhe karakteristkat e person Por ajo ge ai ndjen te fjeret e perceptoine nga i, Terri personaitet i referohet karakteristikave 107601 pons - aiopuew eisyeloue - pouapuadipoylsyo} - eiuewojoyje eiuewosdip - eluewod - elueworde| 8} Jepu oyyedoyisd sayjals 2} Olu! 23 ou vapueld ‘wiouge payyeuosied a1 esi Bojady euesd aynedonisd roltials (4 IUHE) ‘yp ‘jeto0s ‘Ajeuuou “yn lyase) eBv yeuoyAlS setswesed Ay ‘esouayjoucp ayiulp, Bdeusup 8] 6) asebunw ou iod yeunp 1s afojetsie a) elpualé Su a]yse YA WaysUA, 8) IUSIUOYEZ ‘wy alu Yalu} Sb Ie OS MIP e STLSS sofpunuies, e ayluny aforyzased @) ejeuosied anasaiuy yelwedeumue 2) ied ‘suas ayey au senpadoid 6) 10d unjeiasd eyp unBojoyssd sed weigoud sluse 5) you dup UayoIey= 61 pun eveWNY yaUEWELocwer eypl5 ees eyRG 2 vad auely 2 ays3 sloysd 199eny aw jeIyeUosiss Jed wisey ‘LayoZyeWlaisiS 2) suloquey TawnydlSeved alep! iny “enuows ajuedan a aliveyjawop alu yu 9 uabejys 6} 3]eUEg anIpjalgo ejuauiuans sb aypOpL a puny ‘sequselueb aup yausp yuuejeuoine 9 ulsues au "jepie) Jenupew =) 42d 2729 2ouspusy alu auloiabous sejal aj analief6u syequed esenuoseduy ensued 8 of venzjuebuod a] smuded 2) aukvew au auiydar au ereyalua aulojey 2b enewiinBens exfjax 21 suss0, “oyunepyisd ywisesojn yyels SuLITYSIP SUINYS EY IS “engines auttey al >y{Bojoujed uwiBeau uoxyusn! ab elieu s youojebed 2) euyssuoyer @ 1ypopY vec aw selelbu | jeun seyounewz @) ‘jeuomowe unvedse eu ayueden 2] atueujawop alu uiuew 2) eieueq iusinpalgo aliefBu eb aypopu a} puny sawuseyyG.ed 6} seanyelgo ‘Seleipeusy ‘seuuysauAley 6] | sues }axNDUZ 980 yequiny sfoypalu Jed o:04 @L-1un wpede: uozarysns E19 @ wgeB wenyAlS 8] 8 UayU ‘IQua\awe yew JewIUskp uOLUEIS ojey) @ eOUA!syNsul “e} 19d puaA 2a] ynu ab ees 9 yejnBeu sed auRysan & UIYoUS @ Uei0g “WeysenytUALOY e ue{ yu ‘sevewyey ‘sanisajoud ‘eywejod aul ‘ennyeau eufuaw au aulouden janisuedsye esiepu zenqysuee ¢} evel ennisues 8 eunbised 2 rejedoyssd ‘Suicru6 jay e6hy yuuiser9yriqu @ eap:eBu senysew a} yseduys ‘yeseuseb ‘24K 23] uaynp ‘aulul 8} of eunBy euleg es 'edoy es seyjols © elpuig snsoluen atyse ‘Splnipu) eley yal “eiseyozed ‘elfo.pu “wuynysusu ‘erseyeed ‘eouaisyrisul eb avaquad 9 aiyse yneyleuosied @ eINpANG NNyasIed sup WLUW BUCA 5} auilGeted senus9) @] 19d eouspue} 8u uaKg epialgns ej) a “eslel eznye ‘enalal, 9} fepu yeuns ‘yewl}weparen ‘eNIZy ayp eequan veunyp ‘auisieBe ‘ajanqa au By eff 8 eIsepuzesn eB Lalseboys eb syp asualo}-ecuIeNIsd & Jaysny QU eyueder s] sesqU! Lssbeved ab ypUNy a ay auel Jog \ ansuedsyg_ oie eup ‘annjsues, Jeuosyeel “‘sayyslBed au ,ayLi0ssip ea'seidaq. aif) 8 yauorsyeal Jad waysasapiny 6} wuisavei ¢ py—lgo sual e} jeung "esuB10) AsuIe}yIsd @ UBUSTY eu E19I0 aluse auey YN TeID a: ,2IeWOU of, auo|sees U8 8) Punu ajeuuou esmfend et ole supa Is MUS? ajeyjevosied Oey wunwep 2) elusys vo|sowsp Yru ayp aw snyfens | yaybeved neyeuosieg ify auied aufoial ab aneiaft 9; As eu 2iqn wiystupu Ay sup yworseulsmiey ode jue adh 2) saypysd 2 youoisyuny unyesd eb aynowsd yousyinBaxd ype eulofunu eyox variafu @} 2u sod yl} | 1suss ‘wuipued ayp elbalB:epu uoBunw ny * syuowssobe el6i(bied sed eel} oyag el ‘ewuarawe ealnuins fepu ,jewiou ol, eyjepow ebu euyssuoxez o a:Xueu: Bu UayozueLyelex Sajal | wis, eBu sad Jeno @1 epimIpu eye au a uyspad "yRedoyisg uosied 2S WAY) 6) PLN ‘axise}4 auilBojounwe) msopied sng edoyisd newjeuosiag (2 yenpin juiayz ayel6 yeyousyuoy eyp Yeyve eyorsaguew ofy eufd 3 qun-vedns 2up SO SlUNUS aul JeylUSHed SEOUSIYSOYANS © UijanlU SY “SeQUEIYSONANS sup 20Ualys0y 8 UfSnlU 9 2lfy J panne ‘luN-iédhs eup s6 2yp Un euef uerplos, qydeoun4 sedis aye aulowio) 2 sb rewavodwoy ayeuosied @ aany¥0S jounisuedsye geyniseibe ‘efnduaquiay is avedy esip auunys eu uayoban Jepeler ayy aed 3 uuujruesqo au 80 jUapIre 1oysq oyp Syjaueb Jeuo}ye} au arysnBU znyp | ajuse s00y} Ay ‘Dye “yReWweAD ‘ai2/6 el epypUl Jad ere ou|Q ny enevosied a} Yuowny 9} Sup ABYaIe uNyEdse ui es aw uOBaN Ued | ‘URayjeuOsied Jad ewiuouls Ap 1s snsopied euel velyesey ayp puaweseduelShume prej ketyre termave duhen perdorur me kujdes sepse mund te ‘avorizojne ekuivoke. Ato ne fekt regoine thieshte s ie shfaget ne hapesire te ndryshme strukturale dhe simptomatologjike ge duhet konsideruar normale, deri se nuk Kemi nje patologli machore me te rende. Duhet ti rikthehemi ketyre termave par te cilel jane shkruar shume flete ne rsikiatrit ¢ viteve 600. Duhet gjthnje te sigurohemi se sa ato jene prezen' mar lies. Perndryshe rezikojme te biem ne logjken steri che te demshme, ¢ cla do te kenage narcizizma te kote dhe nuk do te favorizoje patologiik psikiatrik le per nje grregul egzisiencen @ nje provlematike konfikuale, patologiie | cli eshte teresisht fe te jashteme si psikoterapia apo medikamentat te Egiston nje mundest per tu kuruar vetem atehere k personi ndjen domosdoshmerine ¢ mjekimit si ne rastin ¢ narkomaneve qe bejne zgjadhjen e detyruar per tu detoksikuar nga Komunitetet terape a) Nje kuader Klinik te panermbaitur dhe te shogeruar me dhunim te te dretave te te tereve ge manifestonet nga mosha 15 vjeg si po € paragesim me poshte: 1- paattesia te formohet me normat sociale, ndaj te clave mban gendrim jor ge shpesh e gon drejt arrestit pandershmeria, mitomenia, perdorimi emrave te rrame, mas ose kenagesi personale. 3- impusivitet ose peattesi per te planifikuar. 4 irtabiitet dhe agreisvtet i perseritur shpesh fiz 5- nuk marin parasysh reziget ge kalojne vete dhe te ret perballoje problemet finan 7 mungesa e kegerdinjes, indiference pasi kane demtuar cike,xegatraltimi dhe vjedhja e te tjereve. 18) ky individ duhet te jete nen 18 ves ©) prezenca e nje crregullimi te sjelies para se te kete mbushur 15 vieo. Shume prej ketyre termave duhen perdorur me kujdes, sepse mund te 110 keginterpretohen edhe ne rastet jo patologiike si ne toksikomani leptomanine, €t. Ato ne fakt idantifxohen veganerisht ne Kemportamentet te rie variabiltet te siruktures simotomatologike ge nganjehere eshte normale per te artur ne nje o: adhore, Eshte e e nevojshme edhe nje ojme se kur periashiohat 'vesi i mendes’ subjekti ge prezanton do te thote ye ai eshte i'shendeshe , al mud i semure ; por orientim i jurisprudences che tatesh ne kete konoept te konsiderohet aga ai « doktring jurdike te adaptoine te cers OLIGOFRENITE Cligotreni vjen nga Greaishtia e vjeter cligos-pak dhe frenus-mendje. Ky term i referohel paaftesise te nje arupi pacientesh per te zgjidnur probleme per tu pershtatur me te raja, mungesa e abstraksionit. Ng2 nije s mund te shfaget si pamundesi per tu integruar ndor per te aritur nje gelim i cili mund te jete le Kete te semure simptomet shfagen ne femijeri ose adoleshence dhe manifestohet im jo komplet € aftesi intelektuale he shkage te tjera. Tabioja edhe rrethenat ambientale, Kulturore, edagog) e ngadalte e it ps seje. Graviteti i prapambs rende dhe ketu shkataret jane te natyres biomorfologike, por mund te jete edhe i lente te quajtura eche pseudodemenca ku shikeku eshte ktyesisht | ‘ashtem Nese duam te bejme nje Alasifibim te reatt te ketyre syndromave te percektejme diferencat ndermiet tyre do ti ndanim si me poshte: + ~ pamiaitueshmerite mendore nga faktoret biologike ( p.m. te renda dhe shume te renda) 2 — pamjaftueshmerite mendore nga faktoret psiko-soci dhe pseudodeficitare te inteiekt 3 ~ pamjaitueshmerite mendore mikste (nga te dy faktoret e pikes 1 dhe 2) Faktoret biologie studiohen sebashku me ata genetike si anomalite kromozomike, shkaktaret infextive, metabolike, toksike, traumatike oat duhet te studichet ne te gjitha faktoret perbers te p.m, te lehta€t1 ‘equ yoousb 2) 8) voisyun) eu Wenlsye ywowednyoaid alpual6 elu senyyssed a1 10 wopuas yeiopied elcueleg jue} awysayped 3 vaynyeud aN VPONVEVd f jan el BIeNSHeU) iysiey weys|BelBied 6) usyore 6p 2) alopuew sfiaquedesd ew yeunwes ef “aloseyalu eoueysise sod ied axauoppnyysu! 2u216 uayy ele yuuap @ yun AT ueyonYseU 8 YeuND ypu epuar a) aiopuew sleqwedeid aw jeunwes 8 6s Lush SU TOU XPN uta seuBe uBuewys 9} ab eye ug | wsysesaplny | uiwisue ely'eis| eu unsenwed 2) ual a1 axayA @ Ulex swu eyp 2erouaLeypD uz & au aseu auloyed @) eb efoualS eu evel yeunwes aL 2] 9 uluisaigyn sulosaiusan edonoysd ereiuaweyinew yBinq 98 yshseued snsed yeunp Be ynu ab 8) ouimiwap aw usyosaboys yru ssed 3 ay yap alu | wnynsoubep @ auel ynu ab ole e8u e: yen 6 asopuaw anefieqwedesd | wQUa.eyID ‘euel susny ajey au unypif6z Uaynp ed yaualqosd ved aye opnesd 1 aupe mes, aver HUD} 2} BuO) OF 2b YaALOY alu uidef a} pun eye jsed auf} aS SeyUIPY IySJEY ayUaieyIpul Sue! ednuB eup ssuaio-aculenysd 8 veusn) su sesalul auinys uisabeed ynu eb _ejeln 26 seukuow i, enuf is zenden yse drub Ay aBojouiws auunys eB aqya| 9 alopuew ehaquedeed - ¢ uayal eyzl6 Jad uosaboys | aup waysernp | ye]aqW Mye!ep euenzyeDeds @ eneuNpATUIS @ uMRUSMED ‘ly Supe JON UIWISIE JeTJequ 9} 280 eypew al iseunysen 24 drUB Ay eu euel atayses 2 vajunys 9] eu 2u ny sjensyes snawy fepu sowWopIS suysanuonselins 2} usiseluel evel} y ‘SSHILY aup wUAAIB ‘ayueue esiseye a] wwLd.u0s 2u uojsisuoy auf) 6 e[Boyored sed ewiyyn anya) uated yseunwes ay drsB My ayAp 8 uses eN if : seuoid sepuny ‘uiuy aulehiy any sowoo)s ansial 2} 8 enp au eweunstsul vaueg aleyzel ett vad quyib 6 emmouoyne uc unw nf aneinives 2t alten, uuuew 20 jeisupuP jad jysuaquan UapUld up “WYSNY OPS ul 2 lozyees 9 ob uabscued aie 2) eBu uayowedu n ab ieikjaq yelosed eyo SUUSWYSY 221 I ue Bl |SHONSU fh 2b ajel6 5 seuDy 6} Sup eMyA(B a} 9 auiseyeec Lau Yeuay eu 02 218 1 bu Swix aulaKuy aSon) erensies Owiny ‘asunsed 2) wunuieo "eneuosied fepu uosaise au yeyeidys ayp senyprased @ auewods yay e1s8 #O 8 2d 8} wayen 2) aiguad aiden alah ared 8 unsel aN jn supe auoine |S Buel spun 8} Bte138h 2} 2 uojsip 16 3} uopyeaey a} anewysiupy @ eovazexd eye! aiky 3 uljaiyeuosied au uisebeed 0 yeyAslsonyesey ad Ye bu epy 20Safo ale 9 Jo}ses Ujous au aqueseiat au avel eneworduis 2 gunsed 26u Jad 9 auobarey lesey a Jensepow at scrub wisenied | ‘aussui @ alopuow efjequedeid -Z seyseplny ofu sed aloxou euey qysueuysopsowop eup snverwied 2) aie! alu aufolsuP 2 vapunw yu awusaipled = axebize) fepu Jenzodsys &) euel ayp sane ue 2u seuiusar auloseyuew uipuan ausz gep e10pUSU aufoByz9a 2} Og Jeu | nine, Ode 2282 21 BAUS, sedis sup ecsebA[B ensjequo;n2 sueid veyoouoUsp you Se eneised aukyay 9 asenunep esald awens 5 “PISeqS2) Wayar sod $8:C8N | jab uovsia6 yru ‘elenzieuy 8 aed ayp swusenyrysezeded 3} ously SUP ‘aufie uegqieus f ab lsuosved ownys aus Jenzodsys =) auef eneidan auftey fepo sup senguys 2] UBypopL TaINWAS 2 m4 BNeUODMSY| epuELA ZeNz}~NO| 2 oUel oye uypopu ej €] SSeN “awLa, aula Nnu lUsisauRiBled sunwes 2} e194 apuas a osopuow eaquiedesd ~ 3s alulounyuoy 2) punwi siopuew efequiededd pd 21 ysunyap anu exeuaup 6) servejed n| ayn “Skepiypul @] 1o9UeW jew 8 UiUUlfiAUZ 60 ‘tis up uujeh Lefu aw snypy 3} yys:seiysnbu Sulosdes uuadisew 9 jalopiey ‘enteBau nuts "yawjeuosied ey euuaBexe 1006 "Jounny"ynynpe ‘anauorsyaye 9 eS@buNL: YsuauedaA ejeIoosoHSE eye eup sedis elu Jenyo 2 y2u01¥e) auloxipu wereluwepu @ uldnub eN jend aue|