Review / Derleme

Management of Sarcopenia in Elderlies

Yal Bireylerde Sarkopeninin Ynetimi
Hakan Yaman1, Ramazan Vural*2
ABSTRACT
Improvement in living conditions, science and technology has enabled the management of several diseases. However, in
elderly people new medical condition, which cannot be explained by other definitions of disease are evolving. These are
called geriatric syndromes. Sarcopenia might be one of these syndromes. Commonly it is defined as loss of muscle mass and
functionality due to aging. Changes of the body composition, significant decline of the muscle mass and functions due to
aging leads to decrease of physical performance, loss of strength, immobility, falls, and physical disability. An
interdisciplinary approach is needed for the diagnosis and management of frailty. The diagnosis is based on the evaluation of
the muscle mass, muscle strength, and physical performance of the patients by different methods and tests. The management
process begins with the diagnosis and could be divided into two parts: non-pharmacological (physical activity and nutritional
support) and/ or pharmacological management. Potential drugs, which are under development do not fulfill our expectations,
because they are lacking any scientific evidence. Data on mechanism, effectivity, and safety are still missing. Therefore, nonpharmacological methods like sports and nutrition are sustaining their importance. Management approaches to sarcopenia
should develop and facilitate sportive exercise and nutritional support programs. Family physicians play an important role
during the care of this specific risk group. They might play an important at the early diagnosis, the follow-up and
coordination of the care of this condition.
Key words: Geriatric syndrome, frailty, sarcopenia, family practice
ZET
Yaam koullarnn iyilemesi ile bilim ve teknolojideki gelimeler, birok hastaln ynetimini olanakl klmaktadr. Bu
erevede, yal bireylerin saylar artmaktadr. Yal hastada, ounlukla atipik semptomlarla kendini gsteren ve hastalk
tanm ile aklanamayan klinik durumlar tanmlamak iin, geriatrik sendrom terimi kullanlmaktadr. Bu terim, yal
hastalarda sk grlen, yaam kalitesini bozup, morbidite ve mortaliteyi arttrabilen klinik durumlar ifade etmektedir. Bu
sendromlar arasnda sarkopeniyi de saymak mmkndr. Yaygn tanm ile sarkopeni, yalla bal kas ktlesi ve
fonksiyon kaybn ifade eder. Yalanmayla beden bileiminde oluan deiiklikler, kas ktlesi ve ilevlerindeki anlaml
kayplar ile bedensel verimde azalmalara, g kaybna, bedensel bamlla, dmelere ve bedensel engellilie neden
olmaktadr. Sarkopeninin tans ve tedavisi interdisipliner yaklam gerektirmektedir.Tedavi sreci tannn konulmas ile
balamaktadr. Tan kas ktlesinin, kas gcnn ve fiziksel performansn deiik yntem ve testlerle deerlendirilmesi
sonucu konulmaktadr.Sarkopeninin ynetimini non-farmakolojik (Bedensel Etkinlik ve Ntrisyonel Destek) ya/ ya da ila
tedavileri olarak iki gruba ayrmak mmkndr. Gelitirilmeye balanan potansiyel ilalarn kant eksiklikleri nedeniyle,
henz beklentilerimizi karlayabilecek nitelikte olmadklar anlalmaktadr. la tedavilerinin mekanizmas, etkinlii ve
gvenlii ile ilgili veriler henz yeterli deildir. Bu nedenle, spor ve ntrisyonel destek gibi non-farmakolojik tedavilerin
nemi srmektedir. Yaklamnda ise, planlama ve uygulama bakmndan sarkopenili bireye zel sporsal altrma ve
beslenme destek planlar gelitirilmeli ve uygulamaya konulmaldr. Aile hekimlerinin, bu risk grubunun bakmnda nemli
rol bulunmaktadr. Sorunun erken tespitinde rol alabilecei gibi, bakmn takibinde ve koordinasyonunda ilgili uzmanlk
dallarna destei mmkndr.
Anahtar kelimeler : Geriatrik sendrom, dknlk, krlganlk, sarkopeni, aile hekimlii

Received / Geli tarihi: 26.03.2016, Accepted / Kabul tarihi: 25.06.2016

Akdeniz niversitesi Tp Fakltesi Aile Hekimlii Anabilim Dal
Antalya Eitim ve Aratrma Hastanesi Aile Hekimlii Klinii
*Address for Correspondence / Yazma Adresi: Ramazan Vural, Antalya Eitim ve Aratrma Hastanesi Aile Hekimlii Klinii, AntalyaTRK YE,
E-mail: ramazanvural@yahoo.com
Vural R, Yaman H. Yal Bireylerde Sarkopeninin Ynetimi. TJFMPC, 2016;10(4): 243-249.
DOI: 10.21763/tjfmpc.271330
1
2

243

GR
Yaam koullarnn iyilemesi ile bilim ve teknolojideki
gelimeler birok hastaln ynetimini olanakl
klmaktadr. Bu erevede yal bireylerin saylar
artmaktadr. Bu art aile hekimlerinin gndelik pratiklerini
de etkilemektedir. Gemite yal bireylere ilikin salk
sorunlar ile nispeten nadiren karlalrken, u anda
gndelik rutinlerinin bir paras haline gelmitir. Bu
sorunlardan bazlarna da Geriatrik Sendrom ad
verilmektedir. ahin S ve ark. gre geriatrik sendrom yal
hastalarda sklkla tipik olmayan yaknmalarla ortaya kan
ve belirli bir hastalk grubuna dahil edilemeyen klinik bir
tablo ya da yaknma olarak ifade edilmektedir.1 Inouye SK
ve ark. ise bu durumu yallarda sk grlen emsalsiz bir
durum olarak ifade etmektedirler ve deliryum, dmeler,
inkontinans ve dknl bu kapsamda ele almaktadrlar.2
Sarkopeni ise, dknlk (krlganlk) olarak
adlandrlan geriatrik sendromun bir parasdr. Bu
erevede, geriatrik bir sendrom olarak ele alnmas
olasdr.
Sarkopeni
terimi
Grekeden
dilimize
kazandrlmtr; sarx (kas) ve penia (kayp)
kelimelerinden tretilmitir.3 Genel anlamda yalla bal
kas ktlesi ve ilev kayb olarak ifade edilebilir.4
Sarkopeniye, genellikle oturganlk (bedensel inaktivite),
hareketlilikte azalma, yrmede yavalama ve bedensel
dayankllkta azalma elik etmektedir.5 Avrupa Geriatri
Dernei (EUGMS)in kriterlerine gre sarkopeni, ilerleyici
ve genel kas ktlesi ve kuvvet kayb ile giden bir sendrom
olarak tarif edilmektedir. Bu sendrom, bedensel engellilik,
kt yaam nitelii ve mortalite gibi riskler
barndrmaktadr. Avrupa Yal Bireylerde Sarkopeni
alma grubu (EWGSOP) ise, sarkopeni tansnda kas
ktle kayb art kas kuvveti kayb ya da fiziksel performans
kaybnn lmn ya da belgelenmesini nermektedir. Bu
tanma, kuvvet kaybnn sadece kas ktlesi kaybna bal
olmamas nedeniyle gerek duyulmutur. Sarkopeni
teriminin yaygn kullanm, dinapeni gibi bu duruma daha
uygun den isimlendirmenin kullanmn engellemitir.6
Sarkopeni, sklkla yal bireylerin sorunu olmakla birlikte,
gen bireylerde de immobilite, malntrisyon ve kaeksi gibi
durumlara bal geliebilmektedir. Sarkopeni, kaeksiden
ayrt edilmelidir. Kaeksi, altta yatan hastala ve yangya
bal gelien; beslenme desteine zor yant veren, istem d
kilo kayb ile seyreden kompleks bir sendromdur. 7
Sarkopeninin tespiti ve tanmlanmasna ilikin muhtelif
yntemler bulunmakla birlikte, yaa bal olarak, kas
ktlesinin azald kabul edilmektedir. Yetmi yanda olan
bireylerin birou, 20-30 yalarnda bulunanlarn kas
ktlesinin tahminen %80ine sahip iken, yllk %0.5-1
orannda kas ktlesi kaybna maruz kalacaklardr.8
Hastaln tans ve tedavisi, interdisipliner yaklam
gerektirmektedir. Gerek gnlk pratikte karlalan
hastalarn tanlarnn doru konulabilmesi, gerekse
dzenlenen
tedavilerin
takibinde
aile
hekimleri
multidisipliner ekibin nemli bir parasdr.

Sarkopeninin ynetimi, tannn konulmas ile

balamaktadr. Tannn doru konulmas nem arz
etmektedir ve kas ktlesinin, kas gcnn ve fiziksel
performansn deiik yntem ve testlerle deerlendirilmesi
sonucu konulmaktadr. Ynetiminin en uygun biimde
planlamasn yapabilmek iin, sarkopeni mekanizmasnn
ksaca gzden geirilmesi faydal olacaktr.
Sarkopeniyi tetikleyebilecek ya da srmesine neden
olabilecek olas farkl aklamalar bulunmaktadr: Proteinenerji
malntrisyonu,
protein
sentezi,
proteoliz,
nromuskler btnlk ve kas ya ierii.9
Kas ktlesindeki azalma, kas liflerindeki azalma ve kas
liflerinin atrofisinin kombinasyonuyla oluur. Motor
nitelerinde gelien denervasyon ve yava motor
nitelerinin reinnervasyonu kas yorgunluunun artmasna
neden olmaktadr.9,10 Tip I kas liflerinin art sz
konusudur. Yalanmayla birlikt,e satelit hcre saylarndaki
azalma, kas rejenerasyonunu etkileyecek ve sarkopeninin
geliimini kolaylatracaktr.9,11
IGF-1 ve androjen dzeyleri yala birlikte azalmakta ve
kas geliimini olumsuz etkilemektedir. Anjiyotensin IInin
kas zayfl ve dk IGF-1 seviyeleri ve inslin direnci ile
ilikili olduu dnlmektedir. 9,12 Yalanan bireylerde
proinflamatuvar sitokin, TNF- ve IL-6 dzeylerinin art
gsterdikleri saptanmtr.9,13
Sarkopeni ynetimini, non-farmakolojik ve ila tedavisi
olarak iki gruba ayrmak mmkndr:
A. NON-FARMAKOLOJK TEDAVLER
Egzersiz ve Bedensel Etkinlik : Dayankllk, kuvvet ya
da kombine altrmalar
Ntrisyonel Destek: Protein, amino asit ve metabolitleri,
esansiyel ya asitleri, vitaminler
B. LA TEDAVLER
Anjiotensin-Converting-Enzim
nhibitrleri
(ACE
nhibitrleri),
Statinler,
Testosterone,
Dehydroepiandrosterone (DHEA), Kreatin, Selektif
Androjen Reseptr Modlatrleri
A) NON- FARMAKOLOJK TEDAVLER
Sarkopeninin iyilemesinde, en gl ve gvenli etken
bedensel etkinlik, yaam tarz deiiklikleri ve kiiye zel
ntrisyonel destektir.14,15,16,17
Sarkopenide kuvvet kaybnn kas ktlesi kayb ve
protein sentez yetersizliine; dayankllkta azalmann ise
mitokondri saysnn azalmas ve buna bal mitokondriye
244

Vural ve Yaman, TJFMPC, www.tjfmpc.gen.tr, 2016; 10 (4)

bal aerobik enzim yetersizliine bal olduu

dnlmektedir. Dzenli bedensel etkinliin genel yaam
sresini arttrd, bedensel gszlk ve kronik hastalk
geliim riskini azaltt, sedanter yaam tarz zerinde
iyiletirici fizyolojik etkisinin olduu gsterilmitir. 18
Yallarda, bedensel etkinliine bal riskleri azaltmak iin,
uygulanacak bedensel etkinlik tipini anlalr biimde
belirlemek gerekir.19

Dayankllk almalar iin, yallar gnde 30-60

dakika orta younlukta (150-300 dakika/hafta), ya da en az
20-30 dakika iddetli younlukta (75-150 dakika/hafta)
bedensel etkinlik gerekletirmek iin tevik edilmelidirler.
Altrmalarn haftada en az gn yaplmas nerilir. Hzl
yry, yzme ve bisiklete binme gibi etkinlikler
genellikle dkn olmayan yal bireylerde tolere
edilebilir.24

Bedensel etkinlik tipleri, dayankllk altrmalar,

kuvvet altrmalar ve kombine olmak zere trdr.
Yalar 60-80 arasnda olan bireylerde, uygun
altrmalarla, dayankllklarnda %20-30 orannda art
salanabilecei gsterilmitir. Dayankllk altrmalarnda,
geni kas gruplar belirli srelerle ritmik olarak hareket
ettirilir (yrmek, tempolu yava koma, bisiklete binmek
gibi). Kuvvet almalarnda da uygun yklenme
protokollerine yer verildii taktirde, gen bireylere benzer
kuvvet artmlarna eriilebilecei bildirilmektedir. Kuvvet
altrmalar ise, serbest arlklarla yaplr (arlk
kaldrma, halter gibi).20 Dayanklla bal yklenmelerin,
kas ktlesi ve gcnn iyilemesi zerine az etkisi vardr. 21
Kuvvete dayal altrmalar, kas ktlesini artrr ve gcn
iyiletirir. Kuvvet altrmalar, yallarda bedensel
fonksiyonlarda d nlemek ve tm nedenlere bal
mortaliteye kar korumak amacyla sarkopeni iin daha
spesifik bulunmutur.22,23 Progresif kuvvet almalar,
yal bireylerde en sk kullanlan altrma trdr. Bir
sistematik gzden geirmeye gre, yksek younlukla
yklenme yaplan yal bireylerin kondisyonel yetilerinde
olumlu
deiiklikler
gzlenmitir.
Sarkopenide,
deitirilebilir ana risk faktr oturgan (sedanter) yaam
tarzdr. Yallar iin, mevcut tbbi durumlar dorultusunda
bireysel hedefler belirlenerek en uygun altrma tr,
younluu, iddeti ve kapsam seilmelidir. Dayankllk ve
kuvvet altrmalar kombine edilerek, dzenli yaplmaldr.
Haftada, en az gn, gnar dayankllk ve ara gnlerde
kuvvet
almalarna
yer
verilmelidir.
Yaplan
yklenmelerin dozu nemli olduu gibi, yklenme ncesi
snma ve yklenme sonras soumaya frsat tannmaldr.

Spor altrmalarnda, haftada iki veya daha fazla ardk

olmayan gnlerde, lml (zorlama derecesi 10 zerinden 56) 8-10 altrmadan oluan tek bir setten, gl (zorlama
derecesi 10 zerinden7-8) 8-12 altrmaya kadar izin
verilir.25,26 Esneklik altrmalar, haftada en az iki gn,
gnde 10 dakika lml yklemelerden balayp, youn
altrmalar kapsamnda doru boyun, omuz, dirsek, el
bilei, kala, diz ve ayak bilei alanlarn kapsayan
altrmalarn yaplmas nerilebilir.26
Ntrisyonel destek
Yallkta azalm protein, vitamin D ve uzun zincirli
poliansatre ya asidlerinin alm, azalm kas ktlesi ilevi
ile ilikilendirilmitir. Sarkopeni anoreksi, azalm kalori
alm ve kilo kayb ile ilikilidir.27 Bu da azalm kas ktlesi
ve artm mortalite ile ilikilidir. Bu gerekler, oklu tedavi
yaklamlarnn bir paras olarak, dengeli kalorik destein
sarkopeninin nlenmesi ve iyiletirilebilmesi iin yararl
olabileceini gstermektedir. Bir ok alma ve 2 metaanaliz ntrisyonel destein, malntrisyonlu ve/veya hasta
yallarda olumlu etkilerinin olduunu gstermitir.28,29
Protein
Sarkopeni, gc asl reten tip II iskelet kas liflerinin
atrofisi ile ilikilidir. Kas yaps ve fonksiyonu ise, kas
protein yapm ile ilikilidir. Yetersiz ntrisyonel alm,
emilim sonras protein sentezindeki bozukluk ve besinlere
zellikle amino asitlere hatal cevap gibi baz faktrler kas
protein sentez kaybna neden olabilir.30

Teraptik Spor Uygulamalarna likin Genel neriler:

Yava yava balayn: Yaralanma riskini en aza indirmek
iin, her trl faaliyete dk younlukta ve ksa srelerle
balanmaldr. Altrmalar etkin olmad taktirde, alma
program yeniden gzden geirilmelidir. Yklenmelere
bal bir adaptasyonun geliebilmesi iin, en az 8-12 hafta
dzenli spor yapm olmak gerekir.
Isnma ve souma: Bedensel etkinlik ncesi (snma) ve
sonras (souma) zellikle yallar iin ok nem arz eder.
Bu altrmalar, kiinin kalp at hz ve/veya solunumuna
gre
deitirilmelidir.
rnein,
dayankllk
almalarndan nce, snma ksa aralkl dk younluklu
hareketler ierebilir (5 dakika yry gibi).

Son zamanlarda yaplan almalar, nerilen 0.8

g/kg/gn protein almnn, salkl yal insanlar iin yeterli
olmadn dndrmektedir. Optimal salk durumunu
gvence altna almak iin, protein alm 1.2-1.3 g/kg/gn
eklinde artrlmaldr. 1.5 g/kg/gn dzeyinde bir protein
alm, zellikle yallktaki inaktif dnemlerde nerilir.31
Elde edilen bulgular yksek dozlarla karlatrldnda,
dk doz protein almnn kas protein sentezini
uyarmadn teyit etmektedir.32
Lsin
Esansiyel amino asit (EAA) olan lsin, kas
metabolizmasn dzenler. Lsin, iskelet kas protein sentezi
iin gerekli olan mRNA evirisi ile ilgili, lsin etkileri
dzenleyicisi olan rapamisin (mTOR), memeli hedef
245

Vural ve Yaman, TJFMPC, www.tjfmpc.gen.tr, 2016; 10 (4)

zerinden kas anabolizmay stimle eder. Lsin, iskelet

kas ykmn azaltarak proteolitik mekanizmalar ile
etkileir.33,34
Bu veriler, lsin desteinin sarkopeni
tedavisinde etkili bir yaklam olabileceini gstermektedir,
ancak ileri almalara ihtiya vardr.34

yorgunluunu azaltmalar olasdr.44 Statinler ayrca

inflamasyonu azaltarak sarkopeniyi nleyebilmektedirler.
Ancak, statin kullanmnn iskelet kas ktlesi zerinde
olumsuz etkilerinin de bulunduu hatrlanmaldr. 45 Bu
nedenle statin kullanm, yal sarkopenili hastalarda snrl
grlmektedir.

Beta hidroksi beta metil butirat (HMB)

Testosteron
Son zamanlarda, beta hidroksi beta metil butirat (HMB),
sitrulin malat, ornitin alfa-ketogluterat gibi dier amino
asitler veya metabolitlerine kas protein sentezi zerine
etkilerileri nedeniyle giderek artan bir ilgi vardr. HMBnin
tek bana veya dier amino asitlerle kombine olarak,
yaklak %20 orannda proteini arttrd gsterilmitir.35
Bulgular, HMBnin yal sarkopenili hastalarda gvenli ve
kullanl bir ntrisyonel destek olduunu gstermektedir.
Esansiyel ya asitleri
Omega-3 ya asidinin, sarkopeninin tedavisinde olas
yararlar olabilecei dnlmektedir.36 Yal 3000 kii ile
yaplan bir almada yksek oranda balk ya tketiminin,
kuvvetli kavrama gc ile ilikili olduu bulunmutur. 37
Vitamin D
Dk D vitamini seviyeleri, zayf kas gc ile
ilikilidir.38,39
Vitamin D seviyesinin dk olduu
kiilerde, replasman ile g ve fonksiyonda art ve dme
saylarnda azalmalar olduu gsterilmitir.40 Vitamin D
replasman, daha az mortalite ile ilikilidir.41 Sarkopenili
tm hastalarda, 25-OH D Vitamin seviyeleri llmelidir.
Seviyesi dk herkes, Vitamin D ile desteklenmelidir.
B) LA TEDAVLER
Anjiotensin-Konverting-Enzim
inhibitrleri)

inhibitrleri

Testosteron, erkeklerde 35 yandan sonra yllk %1-3

orannda dmektedir. Kadnlarda ise bu d menopoz
sonras olmaktadr. Testosteronun, anabolik etkileri, protein
ykmn azaltmas ve tip I ve II kas liflerinin liflerin
boyutlarnn artmas biimindedir.46 Testosteronun ayn
zamanda travmatik hasar sonras, sinir rejenerasyonunu
destekleyen motor nron zerinde de olumlu etkisi vardr.
Ancak, testosteronun klinik kullanmn prostat kanseri,
artan kardiyovaskler olaylar, periferal dem, kadnlarda
virilizm, prostat hiperplazisi, polisitemi ve uyku apnesi
gibi yan etkiler nedeniyle snrldr.47,48 Kas gcn
artrmak iin, dk serum testosteron dzeyine sahip
erkeklerde testosteron kullanm nerilmektedir.47
strojen
strojen seviyesinin dk olmas, kadnlarda kas ktlesi
azalmas ve osteoporoza neden olmaktadr. Hormon
replasman terapisi ile tedavi edilmesinin mmkn olduu
bildirilmektedir.48 Tedavinin yan etkileri arasnda, kanser
geliimi ve venz tromboembolizm saylmaktadr.49
Dehidroepiandrosterone (DHEA)
Yal erkek ve kadnlarda yaplan baz aratrmalar, DHEA
takviyesinin kemik younluu, testosteron ve stradiol
dzeylerini arttrdn, ancak kas gc ya da fonksiyonunu
etkilemediini gstermitir.49

(ACE
Kreatin

ACE inhibitrlerinin, kas kompozisyonu ve fonksiyonu

zerine direkt olumlu etkilerinin olduunu gsteren, gl
kantlar vardr. ACE inhibitrlerinin ayn zamanda
antienflamatuvar etkileri de bulunmaktadr. Gzlemsel
almalar, bu ajan kullanan bireylerin kas kuvvetinde ve
yrme hzndaki azalmalarn daha lml olduunu
gstermitir.42 Plasebo ile karlatrldnda, ACE
inhibitrleri kullanan yal hastalarn (6-dakika yrme
testi dahil) fiziksel performans llerinde nemli bir
gelime gsterilmitir.43 Daha dkn ve yrme hz
dk olan, kardiyovaskler sorunlar daha fazla olan
bireylerin, ACE inhibitrlerinden daha fazla yararlanmalar
olasdr.

Sarkopeninin nlenmesi ve tedavisinde, kreatin kullanm

nerilmektedir.50 Orta yal ve yal yetikinlerde,
sarkopeni zerinde kreatin desteinin etkisi iin kant olsa
da elikili sonular vardr. rnein, yallarda kreatin
destei ile kuvvet almalarnn kombine edilmesi, kas
ktlesi ve gcn dzeltmitir.51 Ancak baka bir raporda
da, kreatin destei kas ktlesi zerinde, toplam beden
ktlesinde veya st ekstremite gcnde herhangi bir etki
gstermemitir.52 Bu elikili sonular nedeniyle,
yallarda sarkopeni tedavisi iin kreatin destei
nerilmemektedir.53

Statinler

SARMs, testosteron tedavisinin potansiyel bir alternafidir.

SARMs, kas dokusunda testosteronla ayn anabolik etkiye
sahiptir, ancak gelimi doku seicilikleri nedeniyle ayn
yan etkileri yoktur.54 Yasz beden ktlesi, kuvvet ve

Statinlerin kas ykmn nleyebildikleri gibi, endotel

fonksiyonunu iyiletirerek kas gszln ve

Selektif Androjen Reseptr Modlatrleri (SARMs)

246
Vural ve Yaman, TJFMPC, www.tjfmpc.gen.tr, 2016; 10 (4)

ilevler zerine etkilerinin almalarda kullanlan ajann

dk doz olmas nedeniyle lml olduu tahmin
edilmektedir . Kaslarda agonist ve prostat antagonisti olan,
daha gl ve seici SARMs
gereksinimi olduu
bildirilmektedir. Yasz beden ktlesi, kuvvet ve ilevler
zerine etkilerinin almalarda kullanlan dozun dk
olmas nedeniyle lml olduu tahmin edilmektedir.
Kaslara agonist ve prostat antagonisti olan, daha gl ve
seici SARMs gereksinimi olduu bildirilmektedir.55 Bu
ajanlar, sarkopeninin gelecekteki klinik endikasyonlar iin
nemli bir potansiyele sahiptirler.
Sarkopeninin tedavisinde, yararlar olduu dnlen
ajanlar arasnda, miyostatin inhibitrleri, ursolik asid,
proteazom inhibitrleri, siklofilin inhibitrleri, PGC-1alfa,
byme
hormonu,
peroxisome-proliferator-activated
receptor- ve 5-aminoimidazol-4-carbokzamide-1-beta-4ribofuranosid gibi ajanlar saylmaktadr.56,57

7.

8.

9.
10.

11.

12.
SONU
Sarkopeni tanm ile ilgili, nemli lde bir uzla
salanm olsa da, lm ve deerlendirilmesi ile ilgili
aray devam etmektedir. Bu sendromun, medikal
tedavisine ynelik baz farmakolojik ajanlar deneme
aamasndadr. Toplumumuzda, yaygn grlen ve arlkla
yal bireyleri etkileyen bu soruna ynelik, bedensel
etkinlik ve beslenmenin dzenlenmesi, neriler arasnda
geerliliini korumaktadr. Aile hekimlerinin, sahada risk
altndaki bireylerin erken tespitinde, bakmlarnn
srdrlmesinde ve koordinasyonunda nemli rolleri
olabilecei gibi, bu hususta gerek yapacaklar ev ziyaretleri,
gerekse yeni gelitirilecek olan teknolojilerin uygulamaya
konulmasnda da nemli katklar olacaktr.

13.

14.

15.
16.

17.
KAYNAKLAR
1.
2.

3.
4.

5.

6.

ahin S, Cankurtaran M. Geriatrik sendromlar. Ege Tp

Dergisi / Ege Journal of Medicine 2010;49(3):31-37
Inouye SK et al. Geriatric syndromes: clinical, research
and policy implications of a core geriatric concept. J
Am Geriatr Soc 2007;55(5):780791.
Roseberg IH. Sarcopenia: origins and clinical
relevance. J Nutr 1997; 127:990S991S.
Morley JE, Baumgartner RN, Roubenoff R, Mayer J,
Nair KS. Sarcopenia. J Lab Clin Med 2001; 137:23143.
Cesar M, Leeuwenburgh C, Lauretani F, Onder G,
Bandinelli S, Maraldi C. Frailty syndrome and skeletal
muscle: results from the Invecchiare in Chianti study.
Am J Clin Nutr 2006; 83:1142-8.
Cruz-Jentoft AJ, Baeyens JP, Bauer JM, Boirie Y,
Cederholm T, Landi F, et al. Sarcopenia: European
consensus on definiti- on and diagnosis: Report of the
European Working Group on Sarcopenia in Older

18.

19.

20.

21.

22.

People. European Working Group on Sarcopenia in

Older People. Age Ageing 2010; 39:412- 23.
Rolland Y, Abellan van Kan GA, Gillette-Guyonnet S,
Vellas B. Cachexia vs sarcopenia. Curr Opin Clin Nutr
Metab Care 2011; 14:15-21.
Mitchell WK, Williams J, Atherton P, Larvin M, Lund
J, Narici M. Sarcopenia, dynapenia, and the impact of
advancing age on human skeletal muscle sizeand
strength; a quantitative review. Front Physiol 2012;
3:260.
Halil M, lger Z, Arolu S. Sarkopeniye yaklam.
Hacettepe Tp Dergisi 2011; 42:123-132.
Erim Z, Beg MF, Burke DT, de Luca CJ. Effects of
aging on motor-unit control properties. J Neurophysiol
1999; 82:2081-91.
Thornell LE, Lindstrom M, Renault V, Mouly V,
Butler- Browne GS. Satellite cells and training in the
elderly. Scand J Med Sci Sports 2003; 13:48-55.
Brink M, Wellen J, Delafontaine P. Angiotensin II
causes weight loss and decreases circulating insulinlike growth factor I in rats through a pressorindependent mechanism. J Clin Invest 1996; 97:250916.
Schaap LA, Pluijm SMF, Deeg DJH, Visser M.
Inflammatory markers and loss of muscle mass
(sarcopenia) and strength. Am J Med 2006; 119:9-17.
Landi F, Abbatecola AM, Provinciali M, et al. Moving
against frailty: does physical activity matter?
Biogerontology 2010; 11:537-45.
Frontera WR, Bigard X. The benefits of strength
training in the elderly. Sci Sports 2002; 17:109-116.
Frontera WR, Meredith CN, OReilly KP, Knuttgen
HG, Evans WJ. Strength conditioning in older men:
skeletal muscle hypertrophy and improved function. J
Appl Physiol 1988; 64:1038-44.
Landi F, Onder G, Carpenter I, Cesari M, Soldato M,
Bernabei R. Physical activity prevented functional
decline among frail community-living elderly subjects
in an international observational study. J Clin
Epidemiol 2007; 60:518-24.
Landi F, Russo A, Cesari M, et al. Walking one hour
or more per day prevented mortality among older
persons: results from ilSI- RENTE study. Prev Med
2008;47: 422-6
2008 Physical Activity Guidelines for Americans.
Eriim:
http://www.health.gov/paguidelines/pdf/paguide.pdf.
Eriim tarihi: 01.05.2016.
Sundell J. Resistance training is an effective tool
against meta- bolic and frailty syndromes. Adv Prev
Med
2011:984683.
http://dx.doi.org/10.4061/2011/984683
Russell B, Motlagh D, Ashley WW. Form follows
function: how muscle shape is regulated by work. J
Appl Physiol 2000; 88:1127- 32.
Borst, SE Interventions for sarcopenia and muscle
weakness in older people. Age Ageing 2004; 33:54855
247

Vural ve Yaman, TJFMPC, www.tjfmpc.gen.tr, 2016; 10 (4)

23. Fielding RA, LeBrasseur NK, Cuoco A, Bean J, Mizer

K, Fiatarone Singh MA. High-velocity resistance
training increases skeletal muscle peak power in older
women. J Am Geriatr Soc 2002; 50:655-62.
24. Global recommendation on physical activity for health.
Eriim:http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44399/
1/9789241599979_eng.pdf. Eriim tarihi: 21.06.2016.
25. Nelson ME, Rejeski WJ, Blair SN, et al. Physical
activity and public health in older adults:
recommendation from the American College of Sports
Medicine and the American Heart Association. Med
Sci Sports Exerc 2007; 39:1435-45.
26. Chodzko-zajko WJ, Proctor DN, Fiatarone Singh MA,
Minson CT, Salem GJ, Skinner JS. American College
of Sports Medicine position stand. Exercise and
physical activity for older adults. Med Sci Sports Exer
2009; 41:1510-30.
27. Morley JE. Weight loss in older persons: New
therapeutic approaches. Curr Pharm Des 2007;
13:36373647.
28. Milne AC, Potter J, Vivanti A, Avenell A. Protein and
energy supplementation in elderly people at risk from
malnutrition.
Cochrane
Database
Syst
Rev
2009;(2):CD003288.
29. Stratton RJ, Elia M. Are oral nutritional supplements
of benefit to patients in the community? Findings from
a systematic review. Curr Opin Clin Nutr Metab Care
2000;(3):311315.
30. Short KR, Nair KS. The effect of age on protein
metabolism. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2000;
8:89-94.
31. Brass EP, Sietsema KE. Considerations in the
development of drugs to treat sarcopenia. J Am Geriatr
Soc 2011; 59:530-5.
32. Katsanos CS, Kobayashi H, Sheffield-Moore M,
Aarsland A, Wolfe RR. Aging is associated with
diminished accretion of muscle proteins after the
ingestion of a small bolus of essential amino acids. Am
J Clin Nutr 2005; 82:1065-73.
33. Martone AM, Lattanzio F, Abbatecola AM, et al.
Treating sarcopenia in older and oldest old. Current
Pharmaceutical Design 2015;21(13) 1715-1722
34. Katsanos CS, Kobayashi H, Sheffield-Moore M,
Aarsland A, Wolfe RR. A high proportion of leucine is
required for optimal stimulation of the rate of muscle
protein synthesis by essential amino acids in the
elderly. Am J Physiol Endocrinol Metab 2006;291:
E381-7
35. Eley HL, Russell ST, Tisdale MJ. Mechanism of
attenuation of muscle protein degradation induced by
tumor necrosis factor-alpha and angiotensin II by betahydroxy-beta-methylbutyrate.
Am
J
Physiol
Endocrinol Metab 2008;295: E1417-26
36. Sakuma K, Yamaguchi A. Novel intriguing strategies
attenuating to sarcopenia. J Aging Res 2012:251217.
doi: 10.1155/2012/251217.
37. Robinson SM, Jameson KA, Batelaan SF, et al. Diet
and its relationship with grip strength in communitydwelling older men and women: the Hertfordshire

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

cohort study. Hertfordshire Cohort Study Group. J Am

Geriatr Soc 2008;56(1):84-90
Visser M, Deeg DJ, Lips P. Low vitamin D and high
parathyroid hormone levels as determinants of loss of
muscle strength and muscle mass (sarcopenia): The
longitudinal aging study Amsterdam. J Clin Endocrinol
Metab 2003; 88:57665772.
Montero-Odasso M, Duque G. Vitamin D in the aging
musculoskeletal system: An authentic strength
preserving hormone. Mol Aspects Med 2005; 26:203
219.
Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Willett WC,
et al. Effect of vitamin D on falls: A meta- analysis.
JAMA 2004; 291:19992006.
Autier P, Gandini S. Vitamin D supplementation and
total mortality: A meta-analysis of randomized
controlled trials. Arch Intern Med 2007; 167:1730
1737.
Onder G, Penninx BWJH, Balkrishnan R et al.
Relation between use of angiotensin-converting
enzyme inhibitors and muscle strength and physical
function in older women: an observational study.
Lancet 2002;359(9310):92693.
Sumukadas D, Witham MD, Struthers AD, McMurdo
ME. Effect of perindopril on physical function in
elderly people with functional impairment: a
randomized controlled trial. CMAJ 2007; 177:867-74.
Aoki C, Nakano A, Tanaka S, et al. Fluvastatin
upregulates endothelial nitric oxide synthase activity
via enhancement of its phosphorylation and expression
and via an increase in tetrahydrobiopterin in vascular
endothelial cells. Int J Cardiol 2012; 156:55-6193.
Armitage J, Bowman L, Collins R, Parish S, Tobert J.
MRC/BHF Heart Protection Study Collaborative
Group. Effects of simvastatin 40 mg daily on muscle
and liver adverse effects in a 5-year ran- domized
placebo-controlled trial in 20, 536 high-risk people.
BMC Clin Pharmacol 2009; 31:9-6. doi:
10.1186/14726904-9-6.
Ferrando AA, Sheffield-Moore M, Paddon-Jones D,
Wolfe RR, Urban RJ. Differential anabolic effects of
testosterone and amino acid feeding in older men. J
Clin Endocrinol Metab 2003; 88:358-62
Borst SE, Yarrow JF, Conover CF, et al.
Musculoskeletal and prostate effects of combined
testosterone and finasteride administration in older
hypogonadal men: a randomized, controlled trial. Am J
Physiol Endocrinol Metab 2014;15(306): E433-42.
Siparsky PN, Kirkendall DT, Garrett WE. Muscle
changes in aging: understanding sarcopenia. Sports
Health. 2014 Jan;6(1):36-40.
Baulieu EE, Thomas G, Legrain S, et al.
Dehydroepiandrosterone (DHEA), DHEA sulfate, and
aging: contribution of the DHEAge Study to a
sociobiomedical issue. Proc Natl Acad Sci USA 2000;
97:4279-84.
Morley JE, Argiles JM, Evans WJ, et al; Society for
Sarcopenia, Cachexia, and Wasting Disease.
248

Vural ve Yaman, TJFMPC, www.tjfmpc.gen.tr, 2016; 10 (4)

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

Nutritional recommendations for the management of

sarcopenia. J Am Med Dir Assoc 2010; 11:391-6.
Aguiar AF, Janurio RS, Junior RP, et al. Long-term
creatine
supplementation
improves
muscular
performance during resistance training in older
women. Eur J Appl Physiol 2013; 113: 987-96.
Cooke MB, Brabham B, Buford TW, S et al. Creatine
supplementation post-exercise does not enhance
training-induced adaptations in middle to older aged
males. Eur J Appl Physiol 2014; 114:1321-32.
Onder G, Della Vedova C, Landi F. Validated
treatments and therapeutics prospectives regarding
pharmacological products for sarcopenia. J Nutr Health
Aging 2009; 13:746-56.
Mohler ML, Bohl CE, Jones A, et al. Nonsteroidal
selective androgen receptor modulators (SARMs):
dissociating the anabolic and androgenic activities of
the androgen receptor for therapeutic benefit. J Med
Chem 2009; 52:3597-617.
Cesari M, Fielding R, Bnichou O, Bernabei R, Bhasin
S, Guralnik JM, et al. Pharmacological Intreventions in
frailty and sarcopenia: Report by the international
conference on frailty and sarcopenia research task
force. J Frailty Aging 2015;4(3):114-120.
Sakuma K, Yamaguchi A. Novel intriguing strategies
attenuating to sarcopenia. J Aging Res 2012:251217.
doi: 10.1155/2012/251217.
Burton LA, Sumukadas D. Optimal management of
sarcopenia. Clin Interv Aging 2010 Sep 7; 5:217-28.

249
Vural ve Yaman, TJFMPC, www.tjfmpc.gen.tr, 2016; 10 (4)