PHN 1 : MT S KHI NIM V VN LIN QUAN N N

CNG
1.1 Nhng Khi Nim
1.1.1 N cng
N cng l mt vn phc tp v c nhiu cch nh ngha khc nhau .

Theo Wikipedia :
N chnh ph, cn gi l N cng hoc N quc gia, l tng gi tr cc
khon tin m chnh ph thuc mi cp t trung ng n a phng i
vay.
Vic i vay ny l nhm ti tr cho cc khon thm ht ngn sch nn ni
cch khc, n chnh ph l thm ht ngn sch lu k n mt thi im no
. d hnh dung quy m ca n chnh ph, ngi ta thng o xem
khon n ny bng bao nhiu phn trm so vi Tng sn phm quc ni
(GDP).
N chnh ph thng c phn loi nh sau:
- N trong nc (cc khon vay t ngi cho vay trong nc) v n nc
ngoi (cc khon vay t ngi cho vay ngoi nc).
- N ngn hn (t 1 nm tr xung), n trung hn (t trn 1 nm n 10
nm) v n di hn (trn 10 nm).

Theo IMF
N cng l ngha v tr n ca khu vc cng. Khu vc cng bao gm khu
vc chnh ph v khu vc cc t chc cng. Trong :
- Khu vc chnh ph gm cc chnh ph trung ng, chnh quyn lin bang,
chnh quyn a phng.
- Khu vc cc t chc cng gm cc t chc cng ti chnh v phi ti chnh

Theo WB
N cng c hiu ton b nhng khon n ca chnh ph v nhng khon
n c chnh ph bo lnh. Trong :
- N ca chnh ph l ton b cc khon n trong nc v nc ngoi ca
chnh ph v cc i l ca chnh ph; cc tnh, thnh ph hoc cc t chc
chnh tr trc thuc chnh ph v cc i l ca cc t chc ny, cc doanh
nghip nh nc.
- N ca chnh ph bo lnh l nhng khon n trong nc v nc ngoi
ca khu vc t nhn do chnh ph bo lnh.

Theo Vit Nam

Theo lut qun l n cng ca Vit Nam c ban hnh nm 2009 th n
cng bao gm n chnh ph, n c chnh ph bo lnh v n ca chnh
quyn a phng.

- N chnh ph l khon n pht sinh t cc khon vay trong nc, nc

ngoi c k kt, pht hnh nhn danh nh nc, nhn danh chnh ph
hoc cc khon vay khc do B Ti Chnh k kt, pht hnh, y quyn pht
hnh theo quy nh ca php lut. N chnh ph khng bao gm cc khon
n do ngn hng nh nc Vit Nam pht hnh nhm thc hin chnh sch
tin t trong tng thi k.
- N c chnh ph bo lnh l khon n ca doanh nghip, t chc kinh t
trong v ngoi nc m chnh ph ng ra bo lnh.
- N chnh quyn a phng l khon n do y ban nhn dn cp tnh,
thnh ph trc thuc trung ng pht hnh, k kt hoc y quyn pht hnh.
Tuy c nhiu cch tip cn khc nhau v n cng, nhng v c bn n cng
l tng gi tr cc khon tin m chnh ph thuc mi cp t trung ng n
a phng i vay nhm ti tr cho cc hot ng kinh t v b p s thiu
ht ngn sch.
1.1.2 Khng hong n cng
Thut ng khng hong n cng l thut ng c s dng kh ph bin
trong lnh vc ti chnh tin t. C rt nhiu cc nghin cu, cc hc thuyt
a ra nhm tm hiu qu trnh hnh thnh ca mt cuc khng hong n
cng cng nh cch thc d bo v ngn chn n. Tuy nhin, cho n nay
vn cha c mt khi nim thng nht v khng hong n cng.
Theo IMF, khng hong n l vic mt quc gia khng c kh nng chi tr
cc khon n ca mnh hay b v n. Tuy nhin nh ngha ny ch ng
trong nhng nm 1980, thi k m nhiu quc gia khng th thanh ton c
cc khon vay ngn hng ca h. n nhng nm 1990, khi m th trng
tri phiu chnh ph ni ln th nh ngha ny khng cn hon ton chnh
xc.
Da trn nhiu nghin cu ca IMF, hai nh kinh t Andrea Pescatory v
Amadou N.R.Sy tng hp ra cc hnh thc ch yu ca khng hong n.
Khng hong n xy ra khi :
-Mt quc gia v n . nh ngha ny c cc t chc tn dng tp trung
xy dng da vo kh nng khng chi tr c n vi cc du hiu nh: C
s chm tr trong vic thanh ton li hoc gc, ngay c khi vic thanh ton
chm c thanh ton trong thi gian n hn, khng c kh nng chi tr khi
vic thanh ton n hng nm theo lch trnh khng c thc hin vo ngy
o hn, hoc khi ngh hon i khon n mi bao hm nhng iu kin
km thun li hn so vi vic pht hnh ban u
-Khon n xu hn. C th l:

+ Khon n xu v gc hoc li v ngha v bn ngoi i vi cc ch n

thng mi (ngn hng hoc ngi nm gi tri phiu) ln hn 5% tng d
n thng mi
+ C tha thun gia hn hoc c cu li n vi cc ch n thng mi c
lit k trong bo co ti chnh pht trin ca ngn hng th gii.
- Cc khon vay quy m ln t IMF, mt quc gia ang tri qua khng
hong n nu: Quc gia c xp vo trng hp v n nh trong nh
ngha ca Andrea Pescatory v Amadou N.R.Sy . Hoc nhn c mt
khon cho vay ln (c iu kin) vt qu 100% hn mc n nh trc t
IMF.
Trong cc nh ngha ny th nh ngha th 3 l nh ngha c s dng
ph bin nht trn th gii. Nhn chung, khng hong n l tnh trng mt
quc gia khng th chi tr c cc khon n ca mnh, phi ngh thng
tho li v cc tha thun vay n, hon tr gc v/hoc li v phi nhn mt
khon ti tr chnh thc c quy m ln t IMF
1.1.3 Nhng c trng c bn ca n cng
- N cng l khon n rng buc trch nhim tr n ca Nh nc. Khc vi
cc khon n thng thng, n cng c xc nh l mt khon n m Nh
nc (bao gm cc c quan nh nc c thm quyn) c trch nhim tr
khon n y. Trch nhim tr n ca Nh nc c th hin di hai gc
trc tip v gin tip. Trc tip c hiu l c quan nh nc c thm
quyn s l ngi vay v do , c quan nh nc y s chu trch nhim tr
n khon vay (v d: Chnh ph Vit Nam hoc chnh quyn a phng).
Gin tip l trong trng hp c quan nh nc c thm quyn ng ra bo
lnh mt ch th trong nc vay n, trong trng hp bn vay khng tr
c n th trch nhim tr n s thuc v c quan ng ra bo lnh (v d:
Chnh ph bo lnh Ngn hng Pht trin Vit Nam vay vn nc ngoi).
- N cng c qun l theo quy trnh cht ch vi s tham gia ca c quan
nh nc c thm quyn. Vic qun l n cng i hi quy trnh cht ch
nhm m bo hai mc ch: mt l, m bo kh nng tr n ca n v s
dng vn vay v cao hn na l m bo cn cn thanh ton v m v an
ninh ti chnh quc gia; hai l, t c nhng mc tiu ca qu trnh s
dng vn. Bn cnh , vic qun l n cng mt cch cht ch cn c
ngha quan trng v mt chnh tr v x hi. Theo quy nh ca php lut
Vit Nam, nguyn tc qun l n cng l Nh nc qun l thng nht, ton
din n cng t vic huy ng, phn b, s dng vn vay n vic tr n
m bo hai mc tiu c bn nh nu trn.
- Mc tiu cao nht trong vic huy ng v s dng n cng l pht trin
kinh t x hi v li ch chung. N cng c huy ng v s dng khng

phi tha mn nhng li ch ring ca bt k c nhn, t chc no, m v

li ch chung ca t nc. Xut pht t bn cht ca Nh nc l thit ch
phc v li ch chung ca x hi, Nh nc l ca dn, do dn v v dn
nn ng nhin cc khon n cng c quyt nh phi da trn li ch
ca nhn dn, m c th l pht trin kinh t x hi ca t nc v
phi coi l iu kin quan trng nht.
1.2 Nhn din khng hong n cng
Theo quan im ca Reinhart v Rogoff (Growth in a Time of Debt 2010 )
da trn nhng thu thp t 44 nn kinh t mi ni v pht trin trong hai th
k. Reinhart v Rogoff a ra nh ngha ngng n nguy him. Ngng
n nguy him c hiu l khi quc gi c khi lng n ( tnh trn phn
trm GDP) vt qua ngng ny th nn kinh t t quc gi gp vn
trong vic thanh ton cc khon n, s ng trc nguy c khung hong n
cng ng thi gp nhiu ri ro bt n v m. Ngng n c hai nh kinh
t tnh ton v ch ra rng : Tng s n trn GDP bng 90%. Hai nh khoa
hc cng ch ra rng i vi nhng nn kinh t ang pht trin, nu trong
tng s n cng, s n nc ngoi chim hn 60% th nn kinh t ri vo
ngng n nguy him .
Mt nghin cu khc ca Caner, Grennes v Koehler-Geib (2011) tip tc i
su phn tch thm v ngng n nguy him. Nghin cu ny s dng s
li u nhiu hn so vi nghin cu ca Reinhart v Rogoff, bao gm cc s
li u v n cng, tng trng, m ca nn kinh t, lm pht v GDP trong
thi k trc ca 101 quc gia (75 ang pht trin v 26 pht trin) trong
giai on 1980-2008, ng thi s dng m hnh kinh t lng. Kt qu cho
thy ngng n nguy him trung bnh cho tt c cc quc gia c ly s
li u l 77% GDP, vt qua ngng ny tng trng kinh t bt u suy
gim. Bn cnh , p dng tng t m hnh cho nhm cc quc gia ang
pht trin th con s ny l 64% GDP.
Kumar v Woo (2010) cng thc hi n mt nghin cu tng t, vi s li u
ca 38 nn kinh t tin b v mi ni vi dn s trn 5 tri u ngi, ko di
trong 4 thp k v cng s dng 21 m hnh kinh t lng. Ging nh
Reinhart v Rogoff, cc tc gi cng ch tm thy mt mi quan h i
nghch gia n cng v tng trng nu nh n cng vt qu 90% GDP.
Cc tc gi cng tm ra rng: i vi cc nn kinh t mi ni, tc ng ca
n cng ln 10 hn so vi cc nn kinh t tin b. C th, nu quy m n
cng tng thm 10% GDP, tng trng kinh t s suy gim t 0,15% n
0,2% ti cc nn kinh t tin b, trong khi con s ny ti cc nn kinh t mi
ni l t 0,3% n 0,4%. Ngoi ra, mc n ban u cao cng s to nn
nhiu ri ro hn. i vi cc quc gia m n cng vt qu 90% GDP,

mt mc gia tng n cng thm 10% GDP s i kem vi tng trng gim
0,19%; cn nu mc n ban u ch t 30% n 60% GDP th con s ny ch
l 0,11%. Ngoi ra, Kumar v Woo cng m rng m hnh ca mnh nhm
xc nh nhng knh khc m h qu t n cng c th chuyn n. Kt
lun cho thy rng n cng cao s lm gim u t, lm chm tc tng
trong lng vn t bn cho mi lao ng, dn n h qu l suy gim nng
sut.
Mt nghin cu na ca Presbitero (2010) da trn s li u tng n cng ti
92 quc gia c thu nhp thp v trung bnh trong khong thi gian 1990 2007 cng nhm tm kim ngng n nguy him. Nghin cu ny tm ra h
qu xu i vi tng trng nu n cng vo mc khong 90% GDP. Vt
trn mc ny, mt h qu xu hn rt nhiu s xy ra vi tng trng bi
qun l kinh t kinh t ngheo nn cng nh nhng th ch ti t . Presbitero
kt lun rng nhng quc gia cng nghi p thnh cng hn nhiu so vi cc
quc gia ang pht trin trong vi c vay mn v s dng nhng khong ti
chnh trong nc v quc t m khng phi hng chu nhng ri ro c th
gy ra cho u t bi s tho vn, xoay vng chnh sch hay ln t u t
thng xuyn xy ra vi mc n cng ln. Ngc li, i vi cc quc gia
ang pht trin, h qu xu t vay n qu nhiu thng c xu hng ln t
nhng li ch c th t c t nhng ngun lc khc.
Ngoi ra nhn bit du hiu khng hong n cng cn phi da vo mc
H S Tn Nhim Quc Gia. H s tnh nhim quc gia phn nh kh nng
v s sn sng tr ng hn khon tin gc v li trong tng lai i vi
danh mc n ca mt quc gia. y l mt yu t c bn cc nh u t
nh gi mc sinh li v ri ro khi u t vo mt quc gia no . Nh
vy nu mt quc gia c H s tnh nhim quc gia cao th c kh nng cao
v sn sng tr cc khon n trong tng lai hn mt quc gia c h s tnh
nhim thp hn. Hin nay c ba t chc c ch s tn nhim quc gia uy tnh
nht th gii l S&P, Moodys, Fitch. Tuy c s khc bit v ch s nhng
nhn chung cc mc nh gi ca cc t chc ny u phn nh ng mc
ri ro i vi cc khon n ca cc quc gia .
1.3 Cc yu t to nn n cng Vit Nam
1.3.1 Mc thm ht ngn sch ln
N cng pht sinh do cc cp chnh quyn chi tiu nhiu hn thu, nn phi
vay n b p chnh lch thu - chi, l h qu trc tip ca thm ht ngn
sch. Bo co bo co kinh t v m 2012 "T bt n v m n con ng
ti c cu" do y ban Kinh t ca Quc hi cng b cho rng thm ht ngn
sch v n cng ca Vit Nam tng nhanh trong thi gian qua. Theo bo co
ny, thm ht ngn sch din ra lin tc trong khong hn mt thp k qua

v c mc ngy cng gia tng. C th, thm ht ngn sch khng bao
gm chi tr n gc ca Vit Nam trung bnh trong giai on 2003 - 2007 ch
l 1,3% GDP, nhng con s ny tng hn gp i, ln 2,7% GDP trong
giai on 2008 - 2012. Nm 2009, con s thm ht ngn sch khng bao
gm chi tr n gc theo bo co ca B Ti chnh l 3,7% GDP, trong khi
con s tng ng ca Ngn hng Pht trin Chu (ADB) v Qu Tin t
Quc t (IMF) cao hn nhiu, ln lt l 6,6% v 9,0% GDP. Trung bnh
trong hai nm 2009- 2010, con s thm ht ngn sch ca Vit Nam thuc
din cao nht so vi cc nc trong khu vc, vo khong 6% GDP/nm.
Con s ny gp khong 6 ln so vi con s tng ng ca Indonesia, gp 2
ln so vi Thi Lan.
b p bi chi Vit Nam buc phi vay trong nc v vay nc ngoi.
Do s n vay c s dng vo nhng mc ch khng sinh li nn ton b
s chi tr n gc phi trng va pht hnh n mi, c bit l vay trong
nc v ngn sch Nh nc Vit Nam ang ng trc vng xoy n nn
vi quy m Chnh ph ngy cng ln.
1.3.2 u t cng ln, dn tri v km hiu qu
u t cng v u t ca DNNN c th tc ng trc tip n n cng
thng qua knh: (i) Chnh ph i vay u t; (ii) Chnh ph vay v cho
vay li; (iii) Chnh ph bo lnh cho DNNN i vay u t; v (iv) chnh
quyn a phng vay trc tip hay gin tip u t ti a phng. Tuy
nhin, hin nay Vit Nam cc thnh phn u t cng ny khng c bc
tch chi tit v thng k y hng nm. Trong giai on t 2001-2010,
tng u t ton x hi ca Vit Nam thuc vo din cao nht th gii, trung
bnh t 40,8% GDP v c tc tng 18,7% mi nm. Trong , t trng
u t cng, mc d c xu hng gim trong vi nm gn y, nhng vn
ng mc xp x 40% trong tng u t ton x hi. Vi vic tit kim
trong nc v tit kim quc gia ch chim ln lt khong 28,5 v 32,5%
GDP, th s gia tng nhanh ca tng u t ton x hi, trong c u t
cng, to ra s chnh lch ln gia tit kim v u t ca nn kinh t.
S chnh lch ny dn n s gia tng nhanh ca vay n nc ngoi nhm
b p cho khong trng tit kim - u t trong nhng nm va qua.
1.3.3 M hnh pht trin cn da nhiu vo u t cng v n cng.
Nguyn nhn chnh gy ra n cng Vit Nam mc cao c cho l m
hnh tng trng kinh t theo hng pht trin da qu nhiu vo tng vn
u t.
Trong nhng nm va qua, m hnh tng trng ca Vit Nam cn da
nhiu vo u t (c bit l u t cng), bn cnh cc yu t khc. Kt qu
l t l u t lun mc kh cao, khong 40 - 42% GDP, thm ch cn ln
ti 46,5% GDP vo nm 2007. Trong khi , hiu qu mang li t u t

ngy cng gim st. H s ICOR ca Vit Nam cao hn ng k so vi cc

nc c cng trnh pht trin. Chnh v vy, li ch t tng trng v tng
thu ngn sch cha b p c cc chi ph lin quan n gia tng u t
cng v n cng, t nht l trong ngn hn.
1.3.4 Ri ro t khi DNNN
c nh hng gi vai tr ch o trong nn kinh t, cc DNNN nhn
c nhiu s u i ca Chnh ph mi gc tip cn tn dng, t ai,
khai thc ti nguyn, tip cn th trng, bo h c quyn, v.v n cc
hu thun v mt chnh tr khc. Thc t cho thy, cc doanh nghip ny
c nhng ng gp nht nh trong qu trnh cng nghip ha v to vic
lm Vit Nam, c bit l trong nhng nm u ca cng cuc i mi.
Tuy nhin, s m rng nhanh chng v quy m ln s tham gia trn lan
trong mi ngnh ngh gn y ca cc DNNN, kt hp vi vic thiu mt c
ch gim st cht ch v minh bch khin cho cng tc qun l cc
DNNN b bung lng, hiu qu kinh t ca cc doanh nhip ny sa st trm
trng gy ri ro ln cho nn kinh t. Bn cnh hiu qu u t thp, th hin
qua ch s ICOR cao, DNNN cn th hin kh nng yu km trong qu trnh
to vic lm cho nn kinh t. C th, mc d chim xp x 40% tng u t
c nc nhng khu vc nh nc ch to ra khong 10% vic lm cho ton
x hi. Trong khi , khu vc kinh t ngoi nh nc vi 35% tng u u
t nhng li to ra ti 87% vic lm cho ton nn kinh t. c bit, trong s
cc DNNN th cc tp on kinh t nh nc nhn c s hu thun ln
ca Chnh ph vi k vng a chng tr thnh nhng mi nhn ca nn
kinh t. Tuy nhin, thay v tp trung vo cc hot ng kinh doanh ct li,
nhiu tp on li nhanh chng pht trin thnh mng li chng cht hng
trm cc tng cng ty, cng ty con v cng ty lin doanh, lin kt. Cc tp
on ny thc hin u t dn tri vo cc ngnh ngh kinh doanh khng
phi th mnh ca mnh, bao gm u t ti chnh, ngn hng, chng khon,
bt ng sn, khai thc khong sn, xy dng, thng mi, khu ngh dng,
v.v m trong , Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam (Vinashin) l
mt v d in hnh.
1.3.5 Kh nng qun l bc l nhiu im yu km
Vit Nam hin cha c mt y ban chuyn trch qun l v n cng dn
n vic thiu tp trung, thm ch thiu minh bch trong qun l, s dng
vn, to iu kin thun li cho vic tham nhng. iu ny lm gia tng lo
ngi v vic n cng c th tr thnh mi e da th hai, sau lm pht.
Vic phn nh trch nhim gia cc c quan trong vn n cng cn cha
r rng. Vit Nam c ci rt c bit, l i khi ngi i vay khng phi
l ngi tr n, v ngi tr n khng phi l ngi i vay nn Cc u
mi v qun l n cng khng c, dn n tnh trng trch nhin trong qun

l n cng vn cha r (Ch tch Hi K ton v Kim ton ng Vn

Thanh).
Khu vc Chnh ph cha c tch bch r rng ra khi phn cn li ca
khu vc cng v phn cn li ca nn kinh t. Chnh sch v vai tr qun l
ca khu vc cng cha c cng khai c th. Do qun l n cng cha
cht ch nn t l tht thot ca cc cng trnh u t nh nc c tha
nhn khng chnh thc l t 15% n 45%. Vi s n nc ngoi thng k
chnh thc l 29 t USD, c th thy phn tht thot ti sn Nh nc l
khng nh, t 4 t USD n khong 10 t USD.
1.4 Tc ng ca n cng
1.4.1 Suy gim kh nng tng trng kinh t
Trong nhng nm gn y, hu ht cc nh kinh t u cho rng trong di
hn mt khon n chnh ph ln (t l ca n so vi GDP cao) lm cho s
tng trng ca sn lng tim nng chm li v nhng l do sau:
-Nu mt quc gia c n nc ngoi ln th quc gia buc phi tng
cng xut khu tr n nc ngoi v do kh nng tiu dng gim st.
-Mt khon n cng cng ln gy ra hiu ng th ch cho vn t nhn: thay
v s hu c phiu, tri phiu cng ty, dn chng s hu n chnh ph (tri
phiu chnh ph). iu ny lm cho cung v vn cn kit v tit kim ca
dn c chuyn thnh n chnh ph dn n li sut tng v cc doanh
nghip hn ch u t.
-N trong nc tuy c coi l t tc ng hn v trn gc nn kinh t l
mt tng th th chnh ch ch n cng dn ca chnh nc mnh, tuy vy
nu n trong nc ln th chnh ph buc phi tng thu tr li n vay.
Thu lm mo m nn kinh t, gy ra tn tht v ch v phc li x hi.
Ngoi ra, cn c mt s quan im cho rng vic chnh ph s dng cng c
n iu tit kinh t v m s khng c hiu sut cao v c hin tng
crowding out (u t cho chi tiu ca chnh ph tng ln).
- Chnh ph mun tng chi tiu cng cng kch cu th pht hnh tri
phiu chnh ph. Pht hnh thm tri phiu chnh ph th gi tri phiu chnh
ph gim, th hin qua vic chnh ph phi nng li sut tri phiu th mi
huy ng c ngi mua. Li sut tri phiu tng th li sut chung ca nn
kinh t cng tng. iu ny tc ng tiu cc n ng c u t ca khu
vc t nhn, khin h gim u t. N cn tc ng tch cc n ng c
tit kim ca ngi tiu dng, dn ti gim tiu dng. N cn lm cho li
sut trong nc tng tng i so vi li sut nc ngoi, dn ti lung tin
t nc ngoi vo trong nc khin cho t gi hi oi tng lm gim
xut khu rng. Tm li, pht hnh tri phiu tuy c lm tng tng cu, song
mc tng khng ln v c nhng tc ng ph lm gim tng cu.

- Nu coi vic nm gi tri phiu chnh ph l mt hnh thc nm gi ti sn

th khi chnh ph tng pht hnh tri phiu s ng thi phi tng li sut,
ngi nm gi ti sn thy mnh tr nn giu c hn v tiu dng nhiu hn.
Tng cu nhn c tc ng tch cc t vic tng chi tiu chnh ph (nh
pht hnh cng tri) v tng tiu dng ni trn. Tuy nhin, tng tiu dng
dn ti tng lng cu tin. iu ny gy ra p lc lm pht, v th tc ng
tiu cc ti tc tng trng thc (bng tc tng trng danh ngha tr
t l lm pht).
1.4.2 Gim kh nng huy ng vn ca chnh ph
Nu ri vo trng thi khng hong n cng th quc gia v h thng ngn
hng quc gia s b cc t chc ti chnh nh Moodys, Fitch, S&P h
mc tn nhim tn dng. Nh vy vic tip cn ngun vn ti thit s
gp nhiu kh khn khi cc nh u t cho rng mc ri ro ca cc tri
phiu chnh ph, tn phiu kho bc... ln v kh nng v n cao. S rt kh
tp cn vi cc ngun vn vay nc ngoi hoc s tip cn c vi mc
li sut cho vay cao e nng ln nn kinh t.
2.Khng hong n cng cc nc chu M Latinh
Khng hong n bt u M Latinh thp nin 80. Nhng ngun gc manh
nha t nhng nm 1970. Trong giai on , cc quc gia ln nh Brazil,
Argentina v Mexico pht trin kh mnh, ly ngun vn ch yu do vay
nc ngoi quy m ln. Ngun vn c s dng ch yu nng cp,
pht trin cng nghip trong nc v ci thin c s h tng.
n u thp nin 80, cc nc M Latinh bt u gp kh khn trong vic
tr n v nn kinh t th gii suy thoi nhng nm 1979, 1980 tc ng
tiu cc n tng trng v xut khu ca cc nc ny. Mt nguyn nhn
khc l cc khon vay b s dng thiu thn trng v c lin quan n tham
nhng. T gia nm 1975-1982, cc khon n cng ca cc nc Latinh i
vi cc t chc ti chnh v ngn hng th gii tng vi t l gp hng nm
ln n trn 20%, khin tng n vay tng t 75 t USD nm 1975 ln n
hn 315 t USD nm 1983, trong , thanh ton li sut v tr vn gc tng
mnh, t 12 t USD nm 1975 ln 66 t USD nm 1982 (The berge 1999).
Hu ht cc t chc ti chnh v ngn hng th gii u t chi hoc
gim cho vay cc nc chu M Latinh khc. Trong khi , cc khon n
vay ca chnh ph cc nc li ch yu l ngn hn v cc nc gp kh
khn trong thanh ton n khi cc t chc cho vay t chi gia hn cc khon
vay. Hng t USD nhanh chng n hn thanh ton v cc dng vn bt u
thoi lui khi cc quc gia trong khu vc v cc nc khng cn c th vay
thm.

Cuc khng hong n ti y bt u vo thng 8/1982 khi Mexico tuyn b

v n. H qu ko theo l cc quc gia khc nh Argentina (1982, 1989),
Bolivia (1980, 1986, 1989), Brazil (1983, 1986-1987) v Ecuador (1982,
1984).. Cuc khng hong gy nh hng ln ti nn kinh t ca mi quc
gia. Trong sut nhng nm u ca khng hong, tng trng GDP cc nc
trong khu vc ch cn hn 2%, mt con s kh thp so vi nhng nm trc
y.
c tin tr n, chnh ph cu vin nhng t chc quc t nh Qu
Tin t quc t (IMF) v Ngn hng Th gii (WB). t c tha thun,
cc nc phi chp nhn tht lng buc bng, ph gi ni t hay t do ha
thng mi ci thin nn ti chnh. Hu qu tt yu l kinh t tng trng
tr tr, thu nhp bnh qun u ngi gim v chnh lch giu ngheo ngy
cng tng. n tn u thp nin 90, khng hong M Latinh mi lng
du.
Cuc khng hong n ti khu vc M Latinh c th chia thnh ba giai on.
Giai on u tin t trc din ra khng hong cho n nm 1985. Trong
giai on ny ,nhiu thay i v m c thc hin vi vic cc nh kinh
t v hoch nh chnh sch d on rng cuc khng hong s din ra trong
mt khong thi gian ngn ,cuc khng hong s kt thc ngay khi cc nn
kinh t c du hiu phc hi ( h thy rng y l cuc khng hong thanh
khon hn l mt cuc khng hong trong kh nng thanh ton) (Cline ,
19840).
Ti mt s quc gia, chnh ph th hin lp trng cng rn ca mnh
trong vic i ph vi cuc khng hong n, nh trng hp th tng Alan
Garcisa a ra quyt nh gii hn s vay n ca Peru di mc 10% doanh
thu t xut khu. Bn cnh l nhng c gng thnh lp mt lin hip gia
ch n ca khu vc ny. in hnh l cuc hi ngh din ra ti Cartagena,
Chile vo nm 1984 ( Sau ny gi l s ng thun Cartagena). Sau hi ngh
ny ,cc khon n ca Bolivia hay Venezuela vn phi tip tc tha hip trc
tip vi cc ngn hng ca h, cn Argentina vn t thi cng rn khng
chu tha hip. iu ny c th thy rng d c gng nhng khu vc ny
vn cha c c s ng thun nht nh trong khu vc, nhiu quc gia
mun t mnh gii quyt cc khon n ca mnh. Chnh s bo th ny dn
n vic trong khi M dn dn phc hi sau cuc khng hong ngn hng
,th khu vc M Latinh li cng ln su thm vo khng hong.
Bt u t thng 9 nm 1985 ,cuc khng hong bc vo giai on hai,
vi s khi u ca k hoch Baker ln th nht (Baker Plan) ti Seoul
nhm a ra c nhng iu chnh trong vic to ra nhng iu lut cho
vay hiu qu hn cng vi nhng gi tn dng i kem vi n. Gi cu tr
ny vo thi im vn cha gii quyt hon ton khng hong , v

hai nm tip theo ,c thay th bng k hoch Baker ln hai, i mi trong

vic to iu kin cho cc hot ng mua li hoc trao i n v cho php
pht hnh tri phiu vi li xut thp.
Giai on ba bt u vo thng 3 nm 1989 ( gn by nm sau k t ngy
bt u cuc khng hong ) vi k hoch Brady (Brady Plan) ,bao gm vic
gim bt cn cn n ,i kem vi vic to iu kin cho khu vc M Latinh
c cho vay mn t cc ngun ti tr chnh t nhn quc t . y l giai
on cui cng ca khng hong ,v cc quc gia M Latinh cng dn i
vo phc hi nn kinh t. Tuy nhin ,mt thp k suy thoi v khng hong
lm cho mc ng gp ca khu vc ny vo GDP th gii gim 1.5%
cng vi vic GDP u ngi trong khu vc gim 8% so vi quc gia cng
nghip v 23% so vi mc trung bnh ton th gii.
Nguyn nhn:
Sau c sc gi du tng ln th nht, cn cn vng lai ca cc nc OPEC
thng d. V thu nhp t xut khu du vt qu kh nng hp th ca nn
kinh t, cc nc OPEC en gi hu ht s tin h kim c vo cc th
trng tin t nh London v New York, ni c coi l c an ton cao
vi nhiu c hi u t. Khon tin ny li c cc ngn hng em u t
vo cc nc chu M Latinh hin ang c tim nng tng trng kinh t
mnh. Hu ht cc khon tn dng bng USD di hnh thc cho vay hp
vn bi cc ngn hng quc t, c li sut th ni v ly li sut LIBOR lm
c s. Cc ngn hng thc hin cho vay vi li sut th ni v li sut tr cho
tin gi cng l li sut th ni. Khi li sut bin ng th cc nc con n
chnh l ngi gnh chu ri ro ch khng phi cc ngn hng. Hn na, v
cc khon vay ny u l khon vay Chnh ph, c Chnh ph ng ra
bo lnh nn cc ngn hng cho rng mc ri ro v n l khng ng k.
y chnh l nhn thc sai lm ca cc ngn hng khi h tin hnh cho vay
o t ti chu M Latinh. n c mt v d, City Bank u t hn 174%
d n tn dng trn vn t c vo 5 nc chu M Latinh trong c
Mexico (Nunnenkamp-1986).
Nguyn nhn th hai t bn ngoi l do thm ht ngn sch M tng ln
nhanh chng, lm cho mc li sut LIBOR tng t ,5 ln 16,6% nm 1978.
Li sut cao y gi USD ln v nh vy lm tng gi tr thc ca cc
khon n nc ngoi bng USD ca cc nc con n v li sut trn cc
khon n cng tng theo.
Nguyn nhn th ba l do sau c sc tng gi du ln th nht, cc nc
pht trin c nhng chnh sch linh hot i ph vi vic ny nh bo h
mu dch, hn ch nhp khu v nh vy lm cho khi lng xut khu
ca Mexico ni ring v cc nc km pht trin ni chung khng nhng b

thu hp m thu nhp t xut khu cng gim mnh. Mexico khng th trng
ch vo cc ngun thu t nhp khu trang tri cho cc chi ph ngha v n
ca mnh hin ang tng nhanh khng khip.
3. Nhn li cuc khng hong n cng ti chu u
Cuc khng hong n cng chu u bt u t na sau nm 2009 vi s gia
tng mc n cng ca nhm PIIGS (B o Nha, Ireland, Italia, Hy Lp v
Ty Ban Nha). Hy Lp l quc gia u tin bc vo vng xoy ny, vi
vic mc thm ht ngn sch ti 13,6% GDP. N cng Hy Lp cng ln ti
236 t euro, chim khong 115% GDP nc ny vo nm 2009. y l kt
qu ca mt qu trnh thc hin chnh sch ti kha khng bn vng nhm
kch thch kinh t sau suy thoi ton cu cui nm 2007. Nhng con s chnh
thc v thm ht ngn sch v n cng Hy Lp l mt c sc ln i vi
gii u t. Mc d chnh ph Hy Lp a ra nhng k hoch nhm ct
gim thm ht ngn sch nm 2010 xung ch cn 8,7% bng cc bin php
gim chi tiu cng v tng thu t 19% ln 21%, nhng cc nh u t vn
nghi ng kh nng thanh ton ca quc gia ny.
Bc sang nm 2010, EU v IMF phi a ra mt gi cu tr tr gi 110
t euro nhm cu ly Hy Lp. i kem vi gi cu tr ny l cc iu khon
buc Hy Lp phi ct b nhiu khon lng thng i vi nhn cng,
khng tng lng chnh ph trong vng 3 nm, thu gi tr gia tng tng t
21 ln 23%. Ngoi ra, chnh ph cng nng tui ngh hu t 60 ln 65 i
vi nam v 55 ln 60 i vi n.
Tnh hnh ca Hy Lp lc ny lm dy ln ni bt an trong gii u t vo
cc quc gia nh Ireland, B o Nha v Ty Ban Nha, do y cng l cc
quc gia vay n nhiu. Vo thng 11/2010, Ireland chnh thc tr thnh
nn nhn th hai ca cn bo khng hong n cng khi phi cu vin ti EU
v IMF. Bn cht ca khng hong Ireland vn l thm ht ngn sch trm
trng, nhng ngun gc chnh li khng ging nh Hy Lp. Chnh ph
Ireland phi b ra 50 t euro nhm cu ly 06 ngn hng ln ca quc gia
ny trc s v ca bong bng ti sn. Ngun chi ny lm cho thm ht
ngn sch ln ti 32% GDP. C th hn, chnh ph to ra mt nh ch ti
chnh mi, gi tt l NAMA (National Asset Management Agency) nhm
bin nhng khon n t nhn thnh nhng ti sn cng.
Bc sang nm 2011, B o Nha tip tc l quc gia th ba ri vo khng
hong khi tuyn b mc thm ht ngn sch ln ti 8,5% GDP, cng vi
n cng cng vt qu 90% GDP. y tip tc l hu qu ca vic ch

tiu cng khng hiu qu ca chnh ph quc gia ny. Vo thng 5/2011, EU
v M quyt nh vin tr 78 t euro nhm gip B o Nha thot khi
khng hong, vi iu kin quc gia ny phi c l trnh ct gimthm ht
ngn sch xung nh mc chung ca khi eurozone xung cn 3% vo nm
2013.
Italia v Ty Ban Nha mc d cha thc s ri vo khng hong nhng
cng vo trong vng nguy him. Thm ht ngn sch ca Italia vo nm
2011 mi ch mc 5% GDP nhng n cng xp x 120% GDP. Ty Ban
Nha th mc d n cng ch mi mc 72% GDP nhng thm ht ngn sch
li rt cao, gn 9% GDP.

Nguyn nhn khng hong n cng ti chu u

Vi thc trng n cng chu u trn c th khi qut mt s nguyn nhn
ch yu nh sau:
Th nht, nhng tc ng ca cuc khng hong ti chnh ton cu nm
2008 dn n ngun thu ngn sch gim, nhu cu ch tiu cng tng cao.
Bn cnh , thm ht ngn sch ca khu vc ng Euro tng cao, t l n
cng/GDP tng t 66,3% n 85,4% giai on 2006 - 2011, trong t l n
cng ca Ireland (t 24,9% nm 2006 ln 118,9% trong nm 2011) v B
o Nha (t 64,7% nm 2006 ln 91,1% trong nm 2011).
Th hai, chnh sch tin dung d di trong Lin minh tin t chu u (EMU)
trong sut mt thp k trc khi din ra khng hong. Vo thi k ny, vic
cc nc thnh vin c c hi thu ht cc khon vn u t ln vi li sut
thp kch thch cc quc gia p dng chnh sch n by ti chnh cac, tn
dng lin bin gii pht trin mnh, khuyn khch hot ng vay v cho vay
vi mc ri ro cao. Li sut ca nhiu quc gia st gim mnh, c th,
cc mc li sut thi hn 3 thng gim t 22% xung cn 3% Hy Lp, t
15% xung 3% Ty Ban Nha v Italia, t 20% xung 3% lreland. Li
sut thp dn n hot ng cho vay qu mc v cc khon chi tiu ho
phng ca chnh ph din ra trong sut gn mt thp k. Mt s ngn hng
cc nc ny m hu bao" cho vay thiu trch nhim dn n hnh thnh

nn cc khon n khng l v tnh trng tng gi bt ng sn. T nm 1998

- 2011, t l n/GDP tng t 90% ln 235% GDP Ty Ban Nha, t 65%
n 210% GDP & Ireland, t 28% n 100% GDP & Hy Lp, v 55% n
150% GDP ' B o Nha. Khi bong bng bt ng sn v, th trng
nh t ng bng, cc khon cho vay bt ng sn cc nc ny tr
thnh n xu v h thng ngn hng phi i mt vi nguy c sp .
Th ba, s mt cn bng ca Eurozone cng l mt nguyn nhn quan trng
khc dn n khng hong n cng chu u. Trong khi cc nc ln nh
c, Php lun t mc tng trng cao v thng d ti khon vng lai, th
cc nc ph cn (Hy Lp, B o Nha, Ireland v Ty Ban Nha) thng
xuyn ri vo tnh trng thm ht. T nm 2002 n 2008, thm ht ti
khon vng lai ca cc nc ny bt u tng mnh do tip nhn dng vn
u t t nhn khng l t c v cc nc giu c khc vo lnh vc bt
ng sn.
cn bng li cn cn vng lai, khi phc li kh nng cnh tranh, cc
nc ny li khng th la chn phng n ph gi ng ni t, m buc
phi ti tr bng cch bn tri phiu Euro v chp nhn n bng ng Euro.
Tuy nhin, cc nh u t khng sn lng mua ti sn, t rt vn khi
pht hin Hy Lp khng th tr n vo nm 2009. Cc gii php khc c
a ra l tng cng xut khu, ct gim ngn sch, gim tiu dng v
tng tit kim trong nc, thanh l ti sn... nhng tnh kh thi v hiu qu
t c ti nhng quc gia ny u khng cao. C chnh ph v khu vc t
nhn u khng th tip tc ti tr thm ht ti khon vng lai v gp kh
khn trong vic tr n.
Th t, vic nh gi sai ri ro ca th trng vn v phn b sai vn gia
cc nc chu u trong thp k trc khi cuc khng hong bng n: y
cng l mt yu t quan trng gp phn to nn cuc khng hong n cng.
S thng nht ca Eurozone nm 1999 mang li s hi t v li sut gia
cc nc thnh vin, tri phiu chnh ph ca cc nc sau khi chuyn thnh
ng Euro u c mc li tc nh nhau, chnh lch gia li tc tri phiu
ca cc nc trong khi gn nh l bng khng. Nguyn nhn v ri ro tri
phiu chnh ph ca Eurozone l bng khng, ECB v ngn hng trung ng
ca cc quc gia u xem cc khon n ny nh l cc ti sn th chp phi
ri ro c s dng trong cc hp ng mua li v cc giao dch v vn
thng qua ti sn th chp khc.

Nim tin qu mnh m vo sc mnh ca th trng t do vi ngun tn

dng gi r di do dn n s tch t thiu bn vng ca n t nhn
(Ireland, B o Nha, v Ty Ban Nha) v n cng (Hy Lp v B o
Nha). H qu l bng n bong bng bt ng sn Ty Ban Nha v chi
tiu ngn sch qu mc Hy Lp, cng vi suy thoi kinh t ton cu d
n cc khon n cng tng cao.
Ngoi ra, cuc khng hong n cng cng bc l nhng khim khuyt
trong chnh sch qun l kinh t ca chnh ph cc nc ni ring v khi
EU ni chung. Sau khi EMU bt u i vo hot ng, c ch phi hp gia
chnh sch tin t v chnh sch ti kha vn cn nhiu hn ch v khng kp
thi. ECB thc th cc chnh sch tin t tp trung trong khi cc quyt nh
v chnh sch ti kha vn cn phn cp, chnh sch tin t cht ch th chi
tiu ngn sch ca cc quc gia li bung lng v thiu kim sot. Gn nh
mi quc gia u c gng theo ui cc mc tiu chnh sch n cng ca
ring minh, bi EU khng c nhiu quyn lc trong vic hoch nh chnh
sch hnh t ca cc nc thnh vin. EU trn cn thiu cc cng c thc thi
nhm kim tra, gim st c thtnh hnh tun th cc quy nh v mc thm
ht ngn sch v n cng theo Hip c tng trng v n nh (SGP).
Chnh ph cc nc EU gn nh khng thc hin bt c gii php no,
nh: tng thu i vi cc hng ha c gi tr tng thu ngn sch trc
tnh trng d n qu cao, do cc tc nhn kch thch t vic gim li sut
din ra sut mt thp k trc khi khng hong.
3. Mt s bi hc kinh nghim cho Vit Nam
Tnh hnh n cng Vit Nam
Ti Vit Nam thi gian qua, n cng p ng c nhu cu b sung vn
cho u t pht trin v cn i ngn sch nh nc. Hin ti, n cng ca
Vit Nam vn ang trong gii hn an ton, phn ln cc khon vay nc
ngoi ca Chnh ph c k hn di, li sut c nh v u i.
Theo ng h o n cng ton cu ca The Economist, n cng Vit Nam
n ngy 11/6 l 94,85 t USD, chim 45,6% GDP. Trung bnh mi ngi
dn Vit Nam ang gnh 1.039 USD n, tng ng gn 23 triu ng.

N cng Vit Nam theo ng h o n cng ton cu ca The Economist.

nh chp mn hnh
Nu nm 2006, mi ngi Vit Nam ch gnh 279 USD n cng th nay
tng gn 4 ln, ln mc 1.039 USD, theo ng h o n cng ton cu ca
tp ch The Economist.
Trong bi cnh n cng cng thng, mi y, B Ti chnh c vn bn
gi cc B, c quan Chnh ph, UBND cc tnh, thnh ph v Ngn hng
pht trin Vit Nam, ngn hng chnh sch x hi Vit Nam v cc Tp on,
Tng cng ty nh nc ngh cc n v nu trn s dng ngun vn vay
ODA, vay u i nc ngoi thc hin mt s cng vic nhm xy dng
ngng an ton vay ODA, vay u i khng nh hng trn n cng.
N cng tng cao l vn mang tnh lch s
Cng trong tun qua, trao i vi bo ch lin quan n vn n cng, ng
ng Quyt Tin, Ph cc trng Cc Ti chnh doanh nghip, B Ti chnh
cho bit, n cng tng cao nh hin nay l vn mang tnh lch s, n cng
dn li do t nhiu nm trc, cch nhn nhn v s dng ngun vn vay
vn cn hn ch, chng hn cho rng vn r, thi hn di nn trong s dng
v qun l khng tht cht ch.
ng Tin cng cho bit, lin quan n vic tr n, Vit Nam c th m
phn vi cc ch n h tr xo n, cho vay o n hoc cc ch n ny
cng c th mua li n. Trng hp bn vn nh nc tr n cng l mt
phng n nhng ch l gii php khi khng cn gii php no na.

Gii thch thm v vic t l n cng tng nhanh chng trong nm qua, v
i din ny cho bit, cn nhn nhn gc mang tnh k thut.
C th, y l vn lin quan n vic thc hin song song k hoch ti
chnh v k hoch u t trong khi GDP trn thc t t c thp hn so
vi d bo th cng tc chi u t li c xy dng trn GDP d bo.
Theo thng k, trong giai on 2011- 2015, n cng gia tng nhanh chng
vi mc 16,7%/nm. Theo , cui nm 2015, v s tuyt i, d n cng
ln n 2.608 nghn t ng, gp 1,9 ln so vi cui nm 2011 (1.393 nghn
t ng). V s tng i, cui nm 2015, n cng/GDP mc 62,2%, p
st ngng kim sot 65% ca Quc hi.
Mi ngi dn Vit Nam ang gnh 1.039 USD n
Trong bo co mi y ca Trung tm Nghin cu ngn hng TMCP u t
v pht trin Vit Nam BIDV dn kin ca nhiu chuyn gia cho bit, quy
m n cng thc t c th cao hn so vi mc cng b do cch thc xc
nh n cng ca Vit Nam v mt s t chc quc t uy tn c s khc bit.
C th, n cng theo tiu chun Vit Nam da trn nguyn tc: trch nhim
thanh ton thuc v ch th i vay; cn n cng theo tiu chun quc t
c xc nh trn c s: ch s hu thc s hay php nhn ng sau ch
th i vay phi c trch nhim thanh ton.
Theo , n cng theo tiu chun quc t s bng n cng theo tiu chun
Vit Nam cng vi n ca: Ngn hng Nh nc, cc doanh nghip nh
nc, t chc bo him x hi v an sinh x hi v mt s a phng. Cn
c theo tiu chun quc t, nhiu chuyn gia a ra c tnh v cho rng t
l n cng/GDP ca Vit Nam vt mc 100%.
Bo co ca BIDV cng ch ra m s bt cp trong vic s dng n cng
nh mt phn ng k ca n cng c s dng tr n thay cho u t
pht trin, hiu qu s dng khng cao nht l u t cng v doanh nghip
nh nc.
Bn cnh , c cu chi ngn sch khng bn vng cng nh hng n
hiu qu s dng n cng, chi ngan sch ch yu l chi thng xuyn mc
tng trng 18,44%/nm trong khi chi u t pht trin t 2013 n nay ch
mc 4,8%...
Ngoi ra, BIDV cng ch ra nhng ri ro lin quan n n cng hin nay l
ch tiu n phi tr c gc v li c nguy c tin st vt ngng cnh bo,
ngha v tr n tng nhanh trong khi ngun tr n cng khng bn vng, n
cng tc ng tiu cc vi nn kinh t, gy sc p cn bng ngn sch nh
nc.

Cng theo BIDV, Chnh ph lin tc pht hnh tri phiu Chnh ph b p
h qu quy m n cng tng theo tn sut v quy m pht hnh tri phiu
Chnh ph. Li sut cng b y ln cao, gy kh cho doanh nghip t
lm gim ngun thu ca ngn sch nh nc thanh ton cc khon vay.
Trc , nm 2006, n cng ca Vit Nam l 23,34 t USD, chim 43,9%
GDP. Trung bnh mi ngi dn Vit Nam gnh 279 USD n. Nh vy,
sau cha y 10 nm, n cng Vit Nam tng ln gp 4 ln v trung bnh
mi ngi dn gnh gp 3,7 ln n cng so vi 2006.
Bi hc cho Vit Nam
Hin nay, ri ro n cng Vit Nam ph thuc vo nhng yu t chnh nh
tc tng GDP, lm pht, li sut, mc thm ht ti khon vng lai v d
tr ngoi hi ca quc gia. Bn cnh , cuc khng hong n cng chu
u nhng nm gn y cng phn no c tc ng trc tip v gin tip n
Vit Nam, do EU l mt i tc kinh t, thng mi v u t quan trong.
Cuc khng hong n cng cc chu u v cc nguyn nhn lin quan
chnh l bi hc qu bu cho Vit Nam trong qu trnh pht trin, nht l khi
m hnh pht trin cn da nhiu vo u t cng v n cng. C th:
Th nht, Vit Nam cn quan tm hn n vic chuyn i m hnh tng
trng ca mnh t chiu rng" sang chiu su.
Trong nhng nm va qua, m hnh tng trng ca Vit Nam cn da
nhiu vo u t (c bit l u t cng), kt qu l t l u t lun mc
kh cao, khong 40%-42% GDP trong khi ch c 27~30% GDP l ngun vn
tit kim ca cc h gia nh, nhiu hn 10% nhng ngun vn t bn ngoi
(FDI, ODA, nhng khon vay khc). y l mt t l rt cao so vi trung
bnh cc nc trong khu vc v trn th gii. Chnh v vy, li ch t tng
trng v tng thu ngn sch cha b p c cc chi ph lin quan n gia
tng ut cng v n cng, t nht l trong ngn hn. M hnh tng trng
da qu nhiu vo ngun vn u t bn ngoi s d b tn thng nu kinh
t th gii ngng tr. Do , gim lng vn u t t bn ngoi trong cu
trc vn nhm gim s ph thuc vo ngun vn nc ngoi v thc y
pht trin da trn u t c hiu qu l cn thit trong m hnh pht trin
kinh t ca Vit Nam.
Pht trin ni lc nn kinh t cn tp trung vo vn gia tng hm lng
gi tr gia tng trong xut khu bng cch: Gim nhp khu nguyn ph liu
cho sn xut hng xut khu thng qua vic u t pht trin cc ngnh cng
nghip h tr; tng hm lng cng ngh cao trong sn xut xut khu
c nhiu sn phm tinh v t sn phm th hn; y mnh hn na hot

ng xc tin thng mi, nng cao nhn bit v thc hnh v vn

thng hiu cho cc sn phm ca Vit Nam trn th trng th gii.
Th hai, Vit Nam phi quan tm hn na n k lut ngn sch, nht l lin
quan n chi tiu cng v u t cng.
Bn cnh nhng h ly i vi bt n kinh t v m, u t cng gp phi
nhiu vn lin quan n dn tri, lng ph, km hiu qu. Sit cht k lut
u t cng v chi tiu cng s lm gim quy m chi ngn sch cn thit
t cc mc tiu pht trin, qua gip thm ht ngn sch v n cng tr
nn bn vng hn.
Vic Vit Nam cn lm hin nay l nn tht cht cng kh, thc hnh tit
kim v ch tiu cng hp l, thn trng trong nhng d n u t quy m
ln tiu tn mt lng ln vn t nhng khon n nc ngoi. Ngoi ra
tng k lut chi tiu cng v u t cng cn c th thng qua cc bin php
bao gm nng cao hiu qu doanh nghip nh nc, ti cu trc u t cng,
xc nh cc mc tiu u tin pht trin ph hp...
Th ba, kim sot v nng cao k lut ngn sch bng vic cng khai minh
bch thng tin v ngn sch nh nc v n cng, cng b nhng thng tin
v chnh sch chnh xc.
Bo m minh bch thng tin trn phng din ny cn gip tng cng s
gim st ca cng ng i vi hiu qu ngn sch nh nc, qua , gip
phng nga nhng ri ro lin quan n n cng. Theo IMF, vic thc hin
kim ton cc hot ng vay n hng nm ca chnh ph c giao cho mt
c quan c lp nhm nng cao tnh khch quan v minh bch v nhng
thng tin ny.
Th t, phi hp tt cc chnh sch kinh t v m, c bit l chnh sch tin
t v chnh sch ti kha. y l vic lm cn thit nhm hng ti n nh
kinh t v m, qua to dng mi trng thun li cho tng trng kinh t
bn vng v to ngun lc cho u t cng.
Th nm, Vit Nam cn y mnh qu trnh hp tc vi cc nc khc nhm
hng ti bo m an ninh ti chnh chung khu vc.
Trong iu kin hi nhp kinh t quc t ngy cng su rng, nhng kh
khn ti chnh ca cc quc gia xung quanh s nhanh chng gy ra cc tc
ng ly lan i vi nn kinh t Vit Nam v ngc li. Chnh v vy, ch
ng hp tc v an ninh ti chnh khu vc s l mt nh hng tt nhm
nng cao kh nng ng ph vi nhng ri ro lin quan, trong c ri ro v
n cng.