Dr.

Musli Vrbani

Politika n islam, islami politik dhe politika

islame

Termi politik na sht br term i prditshm, prpos ksaj,

dgjojm pr termin politik islame dhe ndonjher dgjojm pr
politikn n islam, e ndonjher islami politik, kshtu q do t sqarojm
kto shtje si n vijim:
1. Politika n islam;
2. Islami politik; dhe
3. Politika islame.

1. Politika n islam.

Politika sht shkenc e cila ka rndsi t posame, sht

profesion i dobishm dhe me vler, sepse merret me mirqenien e
qytetarit. sht veprimtari me t ciln njerzit mund t afrohen dhe t
jetojn n harmoni mes tyre.

N t drejtn islame ekzistojn tri lloje t raporteve:

E para: Raportet njeri-Krijues;
E dyta: Raportet njeri-njeri, pra, raportet ndrnjerzore;
E treta: Raportet njeri-njeri-Krijues.
1

Sipas t drejts islame me rregullimin e raporteve ndrnjerzore

merret politika.
N raporte ndrnjerzore bjn pjes t drejtat e barabarta t cilat
jan t patjetrsueshme t t gjith pjestarve t familjes njerzore.
Barazia ndrmjet tyre sht themel i liris, drejtsis dhe paqes n bot.
Kush i shkel t drejtat e nj pjestari t familjes njerzore ai ka br
mkat t madh.
Ashtu si fjala mund t jet e drejt dhe jo e drejt, ashtu edhe
politika mund t jet politik e drejt dhe jo e drejt, kshtu q politika e
drejt nuk mund t jet n kundrshtim me ligjin e Allahut, por
prkundrazi harmonizohet dhe prputhet me t.
Ashtu si sht farz t bashkpunohet n largimin e t keqes,
ashtu edhe politika e drejt sht farz.
Sa i prket shtjes s politiks n islam ekzistojn dy mendime
(drejtime):
1. Politika sht haram;
2. Politika sht farz.
1. Politika sht haram.
Ky drejtim mendon q politika sht haram dhe se demokracia
sht pabesim dhe mkat i madh.
Ky mendim i prket havarixhve, t cilt argumentonin se
demokracia insiston qeverisjen e popullit me popull, ndrsa n islam
populli nuk sht gjykues dhe qeveritar, sepse qeveritar sht vetm
Allahu, ata citojn ajetin kuranor: Vrtet gjykimi dhe qeverisja i
takojn vetm Allahut. (El-Enam : 57). Ktij deklarimi i sht
prgjigjur Aliu r.a. me fjalt: Fjali e sakt, por me t kan qllim t
keqen.
Me an t ktij mendimi synohet q demokracin ta gjykojn si
shtje t urryer ose pabesim. Ata q jan t ktij mendimi ose nuk e
njohin realitetin ose nuk dshirojn ta njohin realitetin, me fjal tjera nuk
dshirojn ta kuptojn esencn e demokracis. Nse analizohet esenca e
demokracis, kuptohet se ajo e ka burimin prej islamit. Esenca e
demokracis sht q njerzit t zgjedhin qeverin e cila e udhheq
2

politikn dhe shtjet e tyre dhe njkohsisht vet populli ka t drejt t

krkoj llogari nga qeveria nse gabon.
Me an t ktij mendimi piksynohet q t largohen muslimant
nga Islami gjithprfshirs dhe t izolohen. Me an t ktij mendimi i
ndajn muslimant n musliman politik dhe musliman t devotshm e q
pastaj muslimant q merren me politik i urrejn duke i quajtur
mkatar ose pabesimtar.
Prpos mendimit se politika sht haram ekzistojn edhe thnie t
cilat nuk e kan br haram politikn por q e kan urryer pr shkak se
jan dshprua nga politika pasi q kan vuajtur shum prej politiks dhe
politikanve t padrejt, si ka qen rasti me Muhamed Abduhun i cili
pasi q sht torturuar dhe ka prjetuar tradhti politike thuhet t ket
thn:
Krkojm mbrojtje prej Allahut nga politika;
- edhe prej atij i cili merret me politik;
- edhe prej shtjes s politizuar;
- edhe prej udhheqsit politik;
- edhe prej t udhhequrit politik.
2. Politika sht farz.
Politika n islam sht farz nga shkaku se bashkpunimi n
largimin dhe parandalimin e t keqes sht farz. Thot Zoti i
Lartmadhruar: Ju jeni umeti m i mir, i zgjedhur prej njerzve,
sepse urdhroni n t mira dhe largoni nga t kqijat dhe besoni n
Allahun. (Ali Imran 110)
E keqja parandalohet me dor, nse nuk mundet me dor ather
me goj. Largimi i t keqes me goj ka t bj me politikn sepse me
shprehje t lir parandalohet e keqja, ndrsa largimi i t keqes me dor
sht detyr e atyre t cilt kan marr prgjegjsi politike, e atyre t cilt
jan votuar pr t marr prgjegjsi politike, thn me fjal tjera e
qeveris.
Nse e para dhe e dyta nuk funksionojn, ather bhet largimi
(urrejtja) me zemr, mirpo n kt rast imani sht m i dobt sepse ajo
3

1.

e mundon zemrn dhe nuk lejon pajtim me t keqn mirpo sht e

paaft t marr masa pr t larguar t keqen.
Ndoshta dikush mendon se e keqja ka t bj vetm me
prostitucionin, pirjen e alkoolit dhe t ngjashmet, por e vrteta sht se e
keqja sht e shumllojshme, si:
- keqprdorimi dhe keqmenaxhimi i pasuris publike;
- korrupsioni;
- keqprdorimi i mjeteve dhe mbulesat me falsifikime;
- shprlarja e parave;
- abuzimi me simbole kombtare;
- monopolizimi i artikujve pr t cilat ka nevoj populli;
- emrimi n poste i personave jo adekuat; etj.
Imani e obligon muslimanin q t mos qndroj indiferent ndaj t
keqes pa marr parasysh ajo e keqe a i takon politiks, ekonomis apo
kulturs.
Prgjegjsia politike sht raport specifik ndrmjet qeveritarve t
zgjedhur n nj an dhe zgjedhsve n ann tjetr. Prgjegjsit politik
jan debitort, votuesit jan kreditort. Kjo sht ajo q n t drejtn
islame quhet BEJA (Debitori-Kreditori) q n shtje konkrete quhet
shit-blerje.
Allahu i dnon ata q i prkrahin t padrejtit. Thot Zoti i
Lartmadhruar: Mos anoni dhe mos u mbshtetni n ata t cilt bjn
padrejtsi. (Hud : 113)
Zoti i ka mallkuar popujt t cilt iu kan nnshtruar qeveritarve
t padrejt dhe nuk jan angazhuar n rrzimin e tyre prej qeverisjes, si
sht rasti me popullin e Firaunit (Faraonit) dhe t Nuhut a.s.
Pr popullin e Firaunit Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe ai
(Firauni) e friksoi popullin e vet dhe iu pruln. Ai (popull) me t
vrtet u b popull mkatar. (Zuhruf : 54)
Pr popullin e Nuhut Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe e kan
pasuar at i cili nuk i ka shtuar as pasurin e tij (e ka shkatrruar)
dhe as pasardhsit (fmijt e tij), por vetm i ka shpie n humbje dhe
shkatrrim. (En-Nuh : 21)
Kurani e ka kritikuar ashpr qeverisjen dhe qeveritart e padrejt,
politikant puthador (servil) dhe materialist, politikant t cilt e
shfrytzojn djersn e qytetarit pr interes t tyre.
Qeveritart e kqij i prfaqson Firauni, i cili ka qen kryelart.
4

2.

Politikanin puthador t sundimtarit t padrejt e prfaqson Hamani

(kshilltari i Firaunit). T tillt si Hamani i ndihmojn qeverisjes s keqe.
Politikanin materialist e prfaqson Karuni, i cili e ka investuar kapitalin
shtetror pr t fituar kapitale t shumta personale, pra, qeverisjen e ka
shfrytzua pr interes material personal.

3.

Musa a.s. prfaqson popullin i cili sht ngritur kundr

qeverisjes s keqe. Thot Zoti i Madhruar: Ne Musain e kemi
drguar me mrekullit Tona dhe me argumente t qarta te Firauni,
Hamani dhe Karuni, por ata than: - sht magjistar dhe
gnjeshtar. (El-Muminun : 23, 24)
Dhe n fund: Islami e konsideron shtje t urryer (mekruh) q
imam i namazit t jet ai, t cilin xhemati e urren dhe nuk e do. Kt e
kemi n thnien e Muhamedit a.s.: Tre personave nuk iu ngrihet as nj
pllmb mbi kok namazi...e prej tyre t parin e ka prmendur:...njeriu
i cili bhet imam (udhheqs) i nj populli kur at e urrejn apo nuk e
duan. Nse kjo ka t bj me namazin, po si qndron puna me shtjet e
jets dhe t politiks?.

2. Islami politik

Laicizmi sht i ndrtuar mbi bazn e ndarjes s fes nga shteti.

Me kt ka pr qllim q feja t mos e marr qeverisjen shtetrore,
mirpo q t dyja t funksionojn t ndar nga njra tjetra.
E vrteta sht se feja islame nuk merret vetm me adhurim por
sht edhe sistem i jets.
Islami sht fe n baz t asaj se i rregullon marrdhniet e njeriut
me Zotin e tij, ku bjn pjes namazi, agjrimi, zekati, haxhi e t
ngjashme.
Islami sht sistem i jets n baz t asaj se i rregullon
marrdhniet reciproke ndrmjet njerzve, raportet e individit me
individin, raportet e individit me shoqrin, si dhe raportet e nj shoqrie
me nj shoqri tjetr. N kto ligje bjn pjes:
e drejta familjare;
e drejta qytetare;
5

e drejta penale;
Kto (tri lloje t s drejts) quhen Muamelat.
Islami sht fe absolute (gjithprfshirse) dhe assesi nuk mund t
quhet (islam) politik.
T quhet islami islam politik do t thot t shkputet nga pjesa e
par e adhurimit n Zotin (ibadet), mirpo me dashje apo pa dashje
muslimant pa e njohur t vrtetn e quajn islamin islam politik, i cili si
term rrjedh nga laicistt t cilt i friksohen qeverisjes nga muslimant,
kshtu q:
namazin e bajrameve e konsiderojn si namaz politik;
namazin e xhumas e konsiderojn namaz politik;
leximin e pjesve t Kuranit e konsiderojn lexim politik;
leximin e biografis s Muhamedit a.s. e konsiderojn lexim politik.
sht e vrtet se islami ka shum shtje t cilat jan thelb i
politiks por assesi nuk mund t quhet islam politik sepse ather do t
zhvishej nga baza e saj e cila sht Njohja dhe nnshtrimi ndaj Krijuesit.

3. Politika islame
Politika islame bazohet n pes t drejta vitale (DARURIJAT
HAMSE):
- e drejta elementare e liris fetare dhe sigurimit fetar;
- e drejta elementare e sigurimit t jets s njeriut. Sigurimi dhe
garancia i jets;
- e drejta elementare e sigurimit t pasuris n politikn e
pasuris;
- e drejta elementare e sigurimit familjar-kombtar n politikn e
paqes;
- e drejta elementare e sigurimit fiziko-psikik n politikn
arsimore, kulturore, edukative, etj.
Islami sht sistem konsultativ dhe parlamentar. Qeveria e ka pr
obligim q t konsultohet me ekspertt e t gjith lmenjve. Kuvendi dhe
sistemi parlamentar sht shtje themelore n Islam. Thot Zoti i
Lartmadhruar: ... dhe konsultohen n mes vete. Po ashtu edhe
6

Muhamedit a.s. i cili ka qen pejgamberi i fundit Zoti i Lartmadhruar i

ka thn: ... dhe konsultohu pr thellsin e shtjes.
Muhamedi a.s. ka qen Pejgamber, Imam dhe udhheqs, e pas tij
udhheqjen e muslimanve pr shtjet fetare dhe politike e kan
vazhduar Ebu Bekri, Umeri, Uthmani dhe Aliu, kta jan ata t cilt e
kan vazhduar planprogramin e tij, kan qeverisur umetin me drejtsi dhe
barazi, kan udhhequr me dituri dhe iman (besim) t plot.
Muslimant mund t jetojn n shtetin islam ku n at shtet e
drejta e minoriteteve sht e garantuar dhe lirit fetare t tyre jan t
garantuara, por mund t jetojn edhe n shtet jo islam ku muslimant
jan minoritet ku e zhvillojn jetn fetare t tyre.
Politika islame nuk mund t jet n kundrshtim me t drejtn,
lirin, barazin e familjes njerzore, por prkundrazi, siguron liri, barazi,
drejtsi, pr t ciln edhe sht shpallur feja islame.