Professional Documents
Culture Documents
2010 Πτυχιακή - Βενέτη Σοφία - Άλφρεντ Άντλερ. Οι Παιδαγωγικές Προεκτάσεις της Θεωρίας του.
2010 Πτυχιακή - Βενέτη Σοφία - Άλφρεντ Άντλερ. Οι Παιδαγωγικές Προεκτάσεις της Θεωρίας του.
ΑΝΩΣΑΣΗ ΧΟΛΗ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ
ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ
(Α..ΠΑΙ.Σ.Ε.)
Παράρτημα Θεςςαλονίκησ
ΕΣΗΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
ΚΑΣΑΡΣΙΗ
(Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.)
Πτυχιακή Εργαςία
τησ πουδάςτριασ
Βενέτη οφίασ του Βαςιλείου
ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΣΟ 2009 – 2010
1
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
2
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Περιεχόμενα
Κεφάλαιο 1: Ειςαγωγι............................................................................. 4
Κεφάλαιο 2: Μεκοδολογία Ζρευνασ. ....................................................... 9
Κεφάλαιο 3: Επιςκόπθςθ Βιβλιογραφίασ. ............................................. 10
Κεφάλαιο 4: Θ Κεωρία του Άλφρεντ Άντλερ τθσ Ατομικισ Ψυχολογίασ 12
3
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Κεφάλαιο 1: Ειςαγωγή
4
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
5
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
6
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
7
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
8
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
9
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
11
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
12
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
13
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Ο Άντλερ ςτιριξε τθν ψυχολογία του ςτθν κεντρικι ιδζα του αιςκιματοσ
τθσ κοινότθτασ και του κοινωνικοφ ενδιαφζροντοσ (Ansbacher and
Ansbacher, 1956, 134). Οι άνκρωποι οι οποίοι ζχουν ζνα
αποτελεςματικά ανεπτυγμζνο κοινωνικό ενδιαφζρον, ζχουν ζντονα
ριηωμζνο το αίςκθμα του «ανικειν» ςτθν ανκρϊπινθ φυλι το οποίο τουσ
βοθκά να νιϊςουν εμπάκεια, κατανόθςθ, αποδοχι και τάςθ
ςυνεργαςίασ με τουσ ςυνανκρϊπουσ τουσ. Οι άνκρωποι αυτοί, μποροφν
να αποδεχτοφν και να αντιμετωπίςουν ευκολότερα τισ χαρζσ αλλά και τισ
δυςκολίεσ τθσ ηωισ, βιϊνουν τθ ςθμαςία τουσ ωσ μονάδεσ του
κοινωνικοφ ςυνόλου, νιϊκουν ότι ζχουν κάτι πολφτιμο να προςφζρουν
ςτουσ ςυνανκρϊπουσ τουσ και ςτθν κοινωνία και δεν αρκοφνται ςτθν
πακθτικι προςδοκία ςτιριξθσ από τουσ άλλουσ ανκρϊπουσ αλλά
νιϊκουν ζντονθ τθν υποχρζωςθ τθσ δικισ τουσ προςφοράσ προσ του
άλλουσ και αντλοφν ικανοποίθςθ από αυτι. Σε γνωςτικό επίπεδο, οι
άνκρωποι με ανεπτυγμζνθ αίςκθςθ κοινότθτασ, παραδζχονται τθν
διαςφνδεςθ και τθν αλλθλεξάρτθςι τουσ με τουσ άλλουσ ανκρϊπουσ και
αναγνωρίηουν τθν αμφίδρομθ ςχζςθ ανάμεςα ςτθν ευθμερία του
ατόμου και τθν ευθμερία του κοινωνικοφ ςυνόλου. Σε επίπεδο
ςυμπεριφοράσ, αυτζσ οι ςκζψεισ και τα ςυναιςκιματα μεταφράηονται ςε
πράξεισ με ςτόχο τθν προςωπικι τουσ ανάπτυξθ και τθ βοικεια των
άλλων ανκρϊπων (Stein, 1998). Ζτςι, ςτον πυρινα του το αίςκθμα
κοινότθτασ του Άντλερ είναι ζντονα δθμοκρατικό και αφορά τθν
ανάπτυξθ των ατόμων ςτα πλαίςια τθσ κοινωνίασ με τρόπο
ικανοποιθτικό προσ τα ίδια και χριςιμο προσ το κοινωνικό ςφνολο.
Αντίκετα με τα προγενζςτερα ρεφματα και τα ρεφματα τθσ εποχισ του ο
Άντλερ, δεν αποδζχκθκε τισ ιδζεσ τθσ ςφγκρουςθσ ανάμεςα ςτο ατομικό
και το κοινωνικό ςυμφζρον αλλά τοποκζτθςε το ατομικό ςυμφζρον ωσ
ικανι και αναγκαία ςυνκικθ για τθν επίτευξθ του κοινωνικοφ
ςυμφζροντοσ και τθν κοινωνικι εξυγίανςθ.
Το αίςκθμα τθσ κοινότθτασ του Άντλερ, δεν περιορίηεται όμωσ μόνο ςτισ
ςχζςεισ των ανκρϊπων με τουσ ςυνανκρϊπουσ τουσ, αλλά επεκτείνεται
για να καλφψει τισ ςχζςεισ μασ με το οικοςφςτθμά μασ, μια πρϊιμα
διατυπωμζνθ ιδζα τθσ φυςικισ νοθμοςφνθσ, το παρόν και το παρελκόν
μασ. Το τι μποροφμε να καταφζρουμε ςτθ ηωι μασ εξαρτάται ςε μεγάλο
βακμό από τισ ςυνειςφορζσ άλλων ανκρϊπων προςωπικά ςε εμάσ αλλά
και ςτο κοινωνικό ςφνολο κατά το παρελκόν, γεγονόσ το οποίο
μεταφζρει ςε εμάσ τουσ ίδιουσ τθν υποχρζωςθ διαιϊνιςθσ του κφκλου
ςυνειςφζροντασ προσ το μζλλον.
(β) Η ζννοια τθσ τελεολογίασ και ο τελικόσ ςκοπόσ του ατόμου.
Θ δυναμικι τθσ ίδιασ τθσ τάςθσ αναπλιρωςθσ κατά τον Άλφρεντ Άντλερ
είναι τελεολογικι, δθλαδι εκφράηεται με τθν επιςτράτευςθ όλων των
ςωματικϊν και ψυχολογικϊν κινιςεων του ατόμου για ζνα ςκοπό
(Ansbacher and Ansbacher, 1956, 92). Ο ςκοπόσ αυτόσ είναι ςυνικωσ ζνα
πλαςματικό δθμιοφργθμα του ατόμου, διαμορφϊνεται βάςει
υποςυνείδθτων ερμθνειϊν τθσ πραγματικότθτασ από το τελευταίο,
αντικατοπτρίηει μια φανταςτικι ιδανικι κατάςταςθ τελειότθτασ,
14
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
15
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
16
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
17
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
από τουσ άλλουσ για τθν επίλυςθ των προβλθμάτων του και δεν
γνωρίηει πϊσ να κάνει πράγματα για τον εαυτό του.
3. Αποφευκτικόσ Σφποσ. Είναι ο τφποσ που χαρακτθρίηεται από
αναποφαςιςτικότθτα ςε πολλοφσ τομείσ τθσ ηωισ του. Θ
δραςτθριοποίθςθ, θ ενεργθτικότθτα και το αίςκθμα κοινότθτασ ςτον
τφπο αυτό δεν είναι επαρκϊσ ανεπτυγμζνα. Θ νωκρότθτα που βιϊνει
ο ςυγκεκριμζνοσ τφποσ είναι ςυνικωσ αποτζλεςμα τθσ ψυχρότθτασ
που ειςζπραξε από το εξωτερικό του περιβάλλον και τθν οποία
αναμζνει ότι κα ειςπράττει ςε όλθ του τθ ηωι.
4. Κοινωνικά Χριςιμοσ Σφποσ. Είναι ο τφποσ που χαρακτθρίηεται από
αναγνϊριςθ και αποδοχι τθσ αλλθλεξάρτθςισ του με τουσ άλλουσ
ανκρϊπουσ, κετικι δραςτθριοποίθςθ και ενεργθτικότθτα τα οποία
επιςτρατεφει προσ το ςυμφζρον του ίδιου και του κοινωνικοφ
ςυνόλου.
(ςτ) Οι νευρϊςεισ
Τα αιςκιματα κατωτερότθτασ και υπεροχισ, κατά τον Άντλερ, δεν είναι
απλά προβλιματα, αλλά αποτελοφν νευρϊςεισ κλίμακασ μεγζκουσ που
επθρεάηει ολόκλθρθ τθ ηωι του ανκρϊπου. Οι νευρϊςεισ αυτζσ
λαμβάνουν τθ μορφι ντροπισ, εςωςτρζφειασ, διςταγμοφ,
αναποφαςιςτικότθτασ, δειλίασ, ςυμμόρφωςθσ, υποταγισ, εξάρτθςθσ
από άλλουσ και ακόμα και εκμετάλλευςθσ των άλλων για τθν
αντιμετϊπιςθ των προκλιςεων ςτισ βαςικζσ αποςτολζσ τθσ ηωισ.
18
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Σχιμα 2. Η ερμθνεία των εμπειριϊν και θ ςυμβολι τθσ ςτθν εξελικτικι ανάπτυξθ
του ανκρϊπου κατά τον Άλφρεντ Άντλερ.
4.2 Η Ψυχοπακολογία και θ Ψυχοκεραπεία κατά τον Άλφρεντ Άντλερ
4.2.1 Η ψυχοπακολογία κατά τον Άλφρεντ Άντλερ
Ο Άλφρεντ Άντλερ εςτιάηει τθν ψυχοπακολογία ςτθν αποκάρρυνςθ του
ατόμου, θ οποία μπορεί να προκλθκεί από τθν παρουςία δυο ςυνκθκϊν
πακογζνειασ, ενόσ υπερβάλλοντοσ αιςκιματοσ μειονεξίασ και ενόσ
ανεπαρκϊσ ανεπτυγμζνου αιςκιματοσ κοινότθτασ, οι οποίεσ προκαλοφν
αποτυχίεσ ςτο άτομο ι κάνουν το τελευταίο να τισ περιμζνει ωσ φυςικό
επακόλουκο τθσ δραςτθριότθτάσ του. Τα αποκαρρυμζνα άτομα, ζχοντασ
ζνα λανκάνον αίςκθμα κοινότθτασ, αναηθτοφν επίπλαςτουσ τρόπουσ για
να ανακουφίςουν το υπερβάλλον αίςκθμα κατωτερότθτάσ τουσ, χωρίσ
όμωσ ςτθν πραγματικότθτα να το ξεπερνοφν, και να αποφφγουν τισ
φαινομενικά απροςπζλαςτεσ δυςκολίεσ, χωρίσ ςτθν πραγματικότθτα να
τισ αντιμετωπίηουν. Οι επίπλαςτοι αυτοί μθχανιςμοί προςταςίασ τουσ
δίνουν ζνα προςωρινό και ευάλωτο αίςκθμα υπεροχισ, το οποίο τουσ
βοθκά να προςτατεφςουν τον ευάλωτο εαυτό τουσ από τθν αποτυχία,
ενϊ πολλζσ φορζσ μπορεί να πάρουν τθ μορφι υποτίμθςθσ των άλλων
ανκρϊπων, επίκριςθσ, μθδενιςμοφ, ενοχϊν, απομόνωςθσ, φοβιϊν,
άγχουσ, κατάκλιψθσ, καταχριςεων, εκιςμϊν και τάςεων αυτοκτονίασ.
Πλοι οι παραπάνω μθχανιςμοί προςταςίασ είναι κυρίωσ υποςυνείδθτοι
και αν και πολφ επϊδυνοι για το άτομο το οποίο τουσ αναπτφςςει, θ
προςταςία του εαυτοφ του και θ ανακοφφιςθ του εγϊ του είναι τόςο
πρωταρχικισ ςθμαςίασ που το ίδιο το άτομο επιλζγει να υποβάλει τον
εαυτό του ι τουσ άλλουσ ςε αυτιν τθν επίπονθ διαδικαςία αντί να
ειςζλκει ςτθν «επικίνδυνθ» περιοχι τθσ αποκάλυψθσ και αντιμετϊπιςθσ
του υποκείμενου υπερβάλλοντοσ αιςκιματοσ κατωτερότθτάσ τουσ.
Κατά τον Άντλερ, τρεισ είναι οι παράγοντεσ που μποροφν να
ενεργοποιιςουν τθν ανάπτυξθ υπερβάλλοντοσ αιςκιματοσ
κατωτερότθτασ:
1. Η δυναμικι τθσ οικογζνειασ. Θ οικογενειακι δυναμικι,
ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ ςυμπεριφοράσ των γονζων και τθσ ςειράσ
γζννθςθσ του παιδιοφ ςτθν οικογζνεια, μπορεί να ενεργοποιιςουν τθν
ενίςχυςθ του αιςκιματοσ κατωτερότθτασ ςτον άνκρωπο κατά τθν
παιδικι του θλικία. Δφο είναι τα είδθ τθσ γονεϊκισ ςυμπεριφοράσ που
μποροφν να επθρεάςουν αρνθτικά τθ διαδικαςία αυτό-αξιολόγθςθσ του
ατόμου, το παραχάιδεμα και θ παραμζλθςθ ι θ κακομεταχείριςθ. Τα
παραχαϊδεμζνα παιδιά τείνουν να κεωροφν δεδομζνθ τθ διακριτικι
μεταχείριςθ και τθ ςυνεχι προςοχι των άλλων, να αναπτφςςουν
εξάρτθςθ από τρίτουσ για τθν επίλυςθ των προβλθμάτων τουσ χωρίσ να
εξαςκοφνται τα ίδια ςτθν αντιμετϊπιςθ των δυςκολιϊν τθσ ηωισ και να
βιϊνουν ζντονα αιςκιματα ματαίωςθσ από τισ μεταγενζςτερεσ ςχζςεισ
τουσ με άτομα του ζξω-οικογενειακοφ περιβάλλοντοσ. Τα παραμελθμζνα
παιδιά και τα παιδιά που ζχουν πζςει κφματα απόρριψθσ και
κακομεταχείριςθσ δεν ζχουν βιϊςει τθν αγάπθ και τθ ςυνεργαςία και
ςυχνά νιϊκουν απομονωμζνα και καχφποπτα. Πταν αντιμετωπίηουν
19
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
20
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
21
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
22
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
23
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
24
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
25
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
26
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
27
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
28
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
29
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
30
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
31
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
32
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
33
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
εμπνεφςει τθν τάςθ προσ τα κατάλλθλα για αυτό υψθλά ιδανικά και
αξίεσ.
4.2.3 Οι Θεραπευτικζσ Σεχνικζσ
Ραρόλο που τα παραπάνω ςτάδια αποτελοφν τον εννοιολογικό άξονα
τθσ κεραπευτικισ διαδικαςίασ του Άντλερ, ι ίδια θ διαδικαςία
χαρακτθρίηεται από ζνα μεγάλο βακμό ελευκερίασ, επιβεβλθμζνο κατά
τον ίδιο από τθν μοναδικότθτα του ίδιο του αςκενοφσ και του
κεραπευτι. Ρροκειμζνου να πετφχει το βζλτιςτο αποτζλεςμα και να
εκμεταλλευτεί τισ αυκόρμθτεσ κεραπευτικζσ ευκαιρίεσ, ο κεραπευτισ
καλείται να επιλζξει τθν πλζον κατάλλθλθ, για τον αςκενι και τθ
χρονικι ςτιγμι, τεχνικι και να αναπτφξει μια μοναδικι κεραπευτικι
ςτρατθγικι για κάκε περιςτατικό. Θ ςφγχρονθ Κλαςςικι Αντλεριανι
κεραπευτικι ςτρατθγικι χαρακτθρίηεται από τζςςερισ τεχνικζσ:
εκτίμθςθ, ςωκρατικό διάλογο, αςκιςεισ δεκτικισ και φωτογραφικισ
φανταςίασ και παιχνίδια ρόλων, οι οποίεσ μποροφν να επιςτρατευτοφν
ανάλογα με τθν καταλλθλότθτά τουσ, τισ δεξιότθτεσ του ίδιου του
κεραπευτι, τα μοναδικά χαρακτθριςτικά του αςκενοφσ και τθν
περίςταςθ. Οι τεχνικζσ αυτζσ ζχουν τθ ρίηα τουσ ςτθν αρχικι πρακτικι
του Άντλερ και ζχουν αναπτυχκεί περαιτζρω από τουσ Sophie de Vries,
Alexander Muller και Henry Stein. Ραρακάτω παρατίκεται μια ςφντομθ
περίλθψθ των βαςικϊν ςθμείων τθσ κάκε τεχνικισ.
1. Εκτίμθςθ. Θ αναλυτικι αποτίμθςθ του τρζχοντοσ τρόπου ηωισ του
αςκενοφσ εξυπθρετεί ωσ χριςιμοσ οδθγόσ για τθ κεραπευτικι
διαδικαςία και ςυνικωσ λαμβάνει χϊρα κατά τα τρία πρϊτα ςτάδια
τθσ κεραπείασ. Μια κεντρικι τεχνικι που ο ίδιοσ ο Άντλερ κεμελίωςε
για τθν εκτίμθςθ του τρζχοντοσ τρόπου ηωισ του αςκενοφσ, είναι θ
προβολι των πρϊιμων παιδικϊν αναμνιςεων (Adler, 1933). Οι
αναμνιςεισ αυτζσ, ανεξάρτθτα από το αν είναι πραγματικζσ ι
επίπλαςτεσ, ενςωματϊνουν τα κεντρικά πιςτεφω του ατόμου και τα
αιςκιματα που ζχει το τελευταίο για τον εαυτό του και τον κόςμο
γφρω του. Επιπρόςκετα, αντικατοπτρίηουν τα αιςκιματα
κατωτερότθτασ του ατόμου, τον ςκοπό του, τθν τάςθ και το μοτίβο
αναπλιρωςισ του, το επίπεδο και τθν εμβζλεια τθσ δραςτθριότθτάσ
του, το κάρροσ του, το αίςκθμα κοινότθτα που ζχει αναπτφξει και τον
τρόπο ηωισ του. Κάτω από το πρίςμα τθσ ςυςχζτιςθσ αυτισ, μια
προςεκτικι ανάλυςθ των πρϊιμων αναμνιςεων του ατόμου μπορεί
να οδθγιςει ςε ουςιαςτικι εκτίμθςθ των παραπάνω διαςτάςεων τθσ
ψυχολογίασ του τελευταίου.
Επιπρόςκετα ςτισ πρϊιμεσ αναμνιςεισ, ο κεραπευτισ ζχει ςτθ
διάκεςθ του και τα παρακάτω εργαλεία και πθγζσ για να οδθγθκεί
ςτθν εκτίμθςι του: (1) Θ περιγραφι των ςυμπτωμάτων, οι ςυνκικεσ
και οι καταςτάςεισ κάτω από τισ οποίεσ ξεκίνθςαν να παρουςιάηονται
και θ περιγραφι του αςκενοφσ των εναλλακτικϊν ενεργειϊν ςτισ
οποίεσ κα προζβαινε αν δεν υπιρχαν τα ςυγκεκριμζνα ςυμπτϊματα,
(2) θ τρζχουςα και προθγοφμενθ λειτουργία του ατόμου ςτισ
ερωτικζσ, οικογενειακζσ και φιλικζσ ςχζςεισ κακϊσ και θ λειτουργία
34
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
35
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
36
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
37
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
38
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
39
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
40
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
41
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
42
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
43
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
44
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
45
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
2. εκδιλωςθ ιςχφοσ,
3. εκδίκθςθ,
4. αναπλιρωςθ κάποιου είδουσ ανεπάρκειασ που βιϊνεται από το
μακθτι
, και τονίηουν ότι θ κατανόθςθ και θ αλλαγι του κινιτρου τθσ κακισ
διαγωγισ κα επιφζρει καλφτερα αποτελζςματα από τθν προςπάκεια
αλλαγισ τθσ ςυμπεριφοράσ του παιδιοφ αυτισ κακεαυτισ. Κάτω από το
ίδιο πρίςμα, οι εκπαιδευτικοί και οι ςφμβουλοι μποροφν να ξεκινιςουν
τισ διορκωτικζσ παρεμβάςεισ τθσ κακισ διαγωγισ (1) ενκαρρφνοντασ το
παιδί με αποδοχι, εμπάκεια και ςεβαςμό και (2) εφαρμόηοντασ
ελεγχόμενεσ λογικζσ επιπτϊςεισ ςτθν κακι διαγωγι με γνϊμονα τθ
ςυνάφεια, το ςεβαςμό, τθ λογικι και το μζτρο. Οι μακθτζσ κα πρζπει να
μάκουν ότι θ κακι διαγωγι επιφζρει δυςμενείσ επιπτϊςεισ όχι υπό τθ
μορφι τιμωρίασ, θ οποία κα ζχει αντίκετα αποτελζςματα
επικετικότθτασ, πακθτικότθτασ, άρνθςθσ και ζχκρασ, αλλά υπό τθ μορφι
αξιοπρεποφσ και λογικισ πεικαρχίασ.
Για τουσ ίδιουσ, οι εκπαιδευτικοί και οι ςφμβουλοι, προκειμζνου να
κατανοιςουν και να ενκαρρφνουν τα παιδιά, κα πρζπει να κινθκοφν
γφρω από ζξι κφριουσ άξονεσ:
1. Να προςπακιςουν να εκτιμιςουν πωσ μπορεί να αιςκάνεται το παιδί
και να επιβεβαιϊςουμε με το ίδιο τθν ορκότθτα και τθν ακρίβεια τθσ
εκτίμθςισ τουσ.
2. Να δείξουν ςτο παιδί κατανόθςθ και αποδοχι.
3. Να κερδίςουν τθν εμπιςτοςφνθ του παιδιοφ.
4. Να εκφράςουν ςτο παιδί τα δικά τουσ ςυναιςκιματα με τρόπο μθ
δεικτικό.
5. Να ςυνεργαςτοφν με το παιδί για μια από κοινοφ αποδεκτι λφςθ ςτο
πρόβλθμα.
6. Να ςυνεργαςτοφν με το παιδί ςτισ περιοχζσ εκείνεσ που κα
αποτρζψουν μελλοντικά προβλιματα θ κα διορκϊςουν το τρζχον
πρόβλθμα μζςω των λογικϊν επιπτϊςεων.
Κατά τθ διαδικαςία αυτι, οι εκπαιδευτικοί και οι ςφμβουλοι κα πρζπει
να είναι ςε κζςθ να κατανοιςουν πότε το παιδί κα πρζπει να
παραπεμφκεί ςε κάποιον ειδικό επιςτιμονα και να πράξουν ανάλογα.
46
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
47
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
48
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
(Ρθγζσ:
1. «Alfred Adler 1870-1937», Ειρινθ Τηελζπθ, Συμβουλευτικι Ψυχολόγοσ
– Ψυχοκεραπεφτρια, Pg.Dipl., MSc., City University London,
http://www.psychologynet.gr,
2. «Alfred Adler 1870-1937», Dr. C. George Boeree, Shippensburg
University, http://www.webspaces.ship.edu)
49
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
(Ρθγζσ:
1. «Alfred Adler 1870-1937», Ειρινθ Τηελζπθ, Συμβουλευτικι Ψυχολόγοσ
– Ψυχοκεραπεφτρια, Pg.Dipl., MSc., City University London,
http://www.psychologynet.gr,
2. «Alfred Adler 1870-1937», Dr. C. George Boeree, Shippensburg
University, http://www.webspaces.ship.edu,
3. “Psychoanalytic Versions of the Human Condition: Philosophies of Life
and Their Impact on Practice”, Dr. Henry I. Stein and Dr. Martha E.
Edwards, Chapter 4: Classical Adlerian Theory and Practice, New York
University Press, August 1998).
50
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
51
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Βιβλιογραφία
Ζντυπθ
Corey, Gerald, (2005). Κεωρία και Ρρακτικι τθσ Συμβουλευτικισ και τθσ
Ψυχοκεραπείασ. Ακινα: Εκδόςεισ Ζλλθν, Α' Ελλθνικι Ζκδοςθ.
Stein, Henry I., and Edwards Martha E., (1998). Psychoanalytic Versions
of the Human Condition: Philosophies of Life and Their Impact on
Practice. New York: University Press.
Ryckman, Richard M., (1989). Theories of Personality. California: Brooks
/ Cole Publishing Company, Pacific Grove, 4th Edition.
Stein, Henry, (1988).Twelve Stages of Creative Adlerian Psychotherapy,
in Individual Psychology (Journal of Individual Psychology), 44:2, 138-
143.
Άντλερ, Άλφρεντ, (1971). Ανκρωπογνωςία, ςειρά Εφαρμοςμζνθ
Ψυχολογία. Ακινα: Εκδόςεισ Μπουκουμάνθ.
Άντλερ, Άλφρεντ, (1974). Οι Νευρϊςεισ και θ Ερμθνεία τουσ. Ακινα:
Εκδόςεισ Μπουκουμάνθ.
Άντλερ, Άλφρεντ, (1978). Θ Γνϊςθ τθσ Ηωισ. Ακινα: Εκδόςεισ
Επίκουροσ.
Άντλερ, Άλφρεντ, (1990). Θ Ατομικι Ψυχολογία ςτο Σχολείο. Ακινα:
Εκδόςεισ Επίκουροσ.
Άντλερ, Άλφρεντ, (1974).Το Νόθμα τθσ Ηωισ. Ακινα: Εκδόςεισ
Επίκουροσ.
Pryor, D.B and Tollerud D.R. (1999), Applications of Adlerian Principles in
School Settings, Professional School Counseling, 2(4), 299-304.
Ψθφιακι
Ansbacher, Heinz L. and Ansbacher, Rowena, (eds), (1956). The
Individual Psychology of Alfred Adler. New York: Basic Books. WEB:
http://ourworld.compuserve.com/homepages/hstein/theoprac.htm, 12/
02/10.
Dr. Boeree G.C., Alfred Adler 1870 – 1937, Shippensburg University,
WEB: http://webspaces.ship.edu.
Τηελζπθ, Ειρινθ, Άλφρεντ Άντλερ (1870-1937), WEB:
http://www.psychologynet.gr.
52
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Δικτυακοί Σόποι
http://www.alfredadler.edu
http://www.wsu.edu
http://www.biography.com
http://www.adler.edu
http://www.icassi.net
http://www.adleriansociety.co.uk
53
ΑΣΡΑΛΤΕ ΚΕΣΣΑΛΟΝΛΚΘΣ, 2009 – 2010, Ε1, ΒΕΝΕΤΘ ΣΟΦΛΑ, “ΟΛ ΡΑΛΔΑΓΩΓΛΚΕΣ ΡΟΕΚΤΑΣΕΛΣ ΤΘΣ ΚΕΩΛΑΣ ΤΟΥ ALFRED ADLER”
Σχήματα
Σχιμα 1: Η τάςθ αναπλιρωςθσ και θ ψυχοπακογζνεια τθσ κατά τον
Άλφρεντ Άντλερ (ςελ. 15).
Σχιμα 2: Η ερμθνεία των εμπειριϊν και θ ςυμβολι τθσ ςτθν εξελικτικι
ανάπτυξθ του ανκρϊπου κατά τον Άλφρεντ Άντλερ (ςελ. 17).
Σχιμα 3: Το αντικετικό ςχιμα ςυναίςκθςθσ και θ εξζλιξι του (ςελ.
21).
Σχιμα 4: Οι Αντλεριανζσ παρεμβάςεισ ςτθν ψυχικι υγεία (ςελ. 23).
Σχιμα 5: Τα 12 ςτάδια Ψυχοκεραπείασ του Άλφρεντ Άντλερ (ςελ. 32).
Σχιμα 6: Οι κεραπευτικζσ τεχνικζσ τθσ ςφγχρονθσ κλαςςικισ
Αντλεριανισ κεραπείασ (ςελ. 36).
Σχιμα 7: Οι μζκοδοι των προλθπτικϊν Αντλεριανϊν παρεμβάςεων
ςτο εκπαιδευτικό ςφςτθμα (ςελ. 40).
Σχιμα 8: Οι Αντλεριανζσ ςυμβουλευτικζσ παρεμβάςεισ ςτθν κακι
διαγωγι μακθτϊν ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ςυςτιματοσ κατά
Pryor και Tollerud (ςελ. 46).
Σχιμα 9: Οι Αντλεριανζσ παρεμβάςεισ ςτο εκπαιδευτικό ςφςτθμα (ςελ.
47).
54