LAW-Kunder Diskriminimit PDF

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 6

UNITED NATIONS

United Nations Interim


Administration Mission
in Kosovo

UNMIK

NATIONS UNIES
Mission dAdministration
Intrimaire des Nations Unies
au Kosovo

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF GOVERNMENT

Ligji Nr.2004/ 3

KUNDR DISKRIMINIMIT
Kuvendi i Kosovs
Duke u bazuar n Rregulloren nr.2001/9, t dats 15 maj 2001, mbi Kornizn
Kushtetuese pr Vetqeverisje t Prkohshme n Kosov, posarisht n dispozitat e
Kreut 3.1, 3.2 dhe 5.7 dhe m tutje,
Duke patur parasysh rndsin e prkrahjes s bashkjetess, mbrojtjes t s drejtave t
njeriut, prfaqsimit t drejt t popullit t Kosovs n procesin e ngritjes dhe zhvillimit
t institucioneve demokratike t vetqeverisjes, sigurimin e trajtimit t barabart dhe
duke siguruar q nxjerrja e rregullave mbi kto shtje t jet n prputhje me standardet
dhe normat prkatse Europiane dhe ndrkombtare,
Miraton:
LIGJIN KUNDR DISKRIMINIMIT
KREU I
DISPOZITAT E PRGJITHSHME
Neni 1
Qllimi
Qllimi i ktij ligji sht parandalimi dhe luftimi i diskriminimit, ngritja e shkalls s barazis
efektive dhe realizimi i parimit t trajtimit t barabart t qytetarve t Kosovs para Ligjit.
Neni 2
Parimet
Rregullimi i shtjeve q kan t bjn me mosdiskriminimin mbshtetet n kto parime:
a). Parimin e trajtimit t barabart q nnkupton se nuk do t ket kurrfar
diskriminimi t drejtprdrejt apo t trthort ndaj personit, n baz t gjinis, moshs,
gjendjes martesore, gjuhs, paaftsis fizike apo mendore, orientimit seksual, kombit,
mendimit apo bindjes politike, religjionit apo besimit, prkatsis etnike apo sociale,
races, prons, lindjes ose statuseve tjera;
b). Parimin e prfaqsimit t drejt t t gjith personave dhe t t gjith antarve t
komuniteteve lidhur me punsim n kuadr t organeve publike n t gjitha nivelet.
c) Parimin e mirkuptimit dhe tolerancs ndretnike t qytetarve t Kosovs.

Neni 3
Termet
Pr qllimet e nenit 2.a, termet n vijim kan kto kuptime:
a). Diskriminimi i drejtprdrejt nnkuptohet kur nj person trajtohet, sht trajtuar,
ose do t trajtohet n mnyr t pabarabart n krahasim me tjetrin, duke u bazuar
n nj apo m shum nga bazat e prshkruara nn 2 a;
b). Diskriminimi i trthort nnkuptohet kur nga bazat e prshkruara nn 2 a, nj
dispozit, kriter apo praktik e paanshme n shikim t par e ven personin n
pozit t pabarabart krahasuar me t tjer, duke u bazuar n nj apo m shum nga
bazat q e ndalojn diskriminin, prveq n rastet kur dispozita e till, praktika apo
kriteri mund t arsyetohet n pikpamje objektive me nj qllim legjitim dhe me
mjete legjitime, t domosdoshme pr aritjen e qllimit;
c). Ngacmimi konsiderohet diskriminin, brenda kuptimit t nenit 2 a, kur nj sjellje
kundr dshirs (q prfshin por nuk kufizohet n sjellje t natyrs s
padshirueshme seksuale dhe/apo psikologjike) dhe q bazohet n nj apo m
shum nga bazat e prshkruara nn nenin 2 a, e cila ka pr qllim apo ndikim n
shkeljen e dinjitetit t personit dhe krijimin e ambientit friksues, armiqsor,
degradues, nnmues dhe fyes, si sht prcaktuar nga ai person;
d). T udhzuarit pr t diskriminuar personat e tjer, sipas bazave t prcaktuara n
nenin 2 a, do t konsiderohet diskriminim n vshtrim t nenit 2 a;
e). Viktimizimi konsiderohet diskriminin brenda kuptimit t nenit 2 a, dhe i cili
konsiderohet se ndodh kur personi prjeton trajtim t hidhur apo pasoja t
hidhura si reagim ndaj ankimit apo procedurs, t vna n lvizje me qllim t
vnjes n jet t parimit t trajtimit t barabart ashtu si sht definuar nn 2.a,
dhe / ose rastet kur personi i till ofron informacione, dshmi apo ndihm tjetr n
lidhje me ankesn ose procedurn.
f). segragacioni do t konsiderohet diskriminin brenda kuptimit t nenit 2a, i cili
ndodh n rastet kur nj ose disa persona veohen nga tjert prmes personave
fizik, juridik, ose me kombinimin e dyave, nga sektori publik , privat apo nga dy
sektort, dhe si i till bazohet n njrn ose n disa baza e prmndura nn 2 a,
prveq n rastet kur veimi i till sht n baza t arsyesshme dhe objektive dhe
mnyra pr arritjen e atij qllimi sht i nevojshm dhe proporcional.
Neni 4
Fusha e zbatimit t ligjit
Ky ligj zbatohet ndaj t gjitha veprimeve dhe mosveprimeve t personave fizik dhe
juridik, t sektorit publik dhe privat, prfshir ktu edhe organet publike, t cilat cnojn
t drejtat e personit/ve fizik dhe juridik, n fushat si vijon :
a). kushteve pr qasje n punsim, vet punsim dhe t punsimin n profesion,
prfshir ktu kushtet e punsimit dhe kriteriet e przgjedhjs, pa mar parasysh
aktivitetin n t gjitha nivelet e hierarkis profesionale dhe avansimimet;

b). qasje n t gjitha llojet dhe nivelet e udhheqjes profesionale, trajnimeve


profesionale, trajnimit t avansuar profesional dhe rikualifikimet prfshir edhe
prvojn e puns praktike;
c). kushtet e punsimit dhe kushtet e puns, prfshir shkarkimin nga puna dhe pagesn;
d). antarsimin dhe prfshirjen n organizata t puntorve ose t pundhnsve ose
t do organizate tjetr antart e s cils ushtrojn nj profesione t caktuara,
prfshir edhe fitimet q mundsohen nga organizatat e tilla;
e). mbrojtja sociale, prfshir skemn e ndihms sociale, sigurimin social dhe mbrojtjen
shndetsore;
f). lehtsit sociale, prfshir ndr t tjera edhe ndihmn humanitare;
g) arsimin;
h). qasje n vendbanim dhe format e tjera t prons (luajtshme dhe pa paluajtshme);
i). qasje n furnizim e t mirave materiale dhe shrbimeve t cilat jan n dispozicion
t opinionit publik;
j). trajtimi i drejt para Gjykatave dhe t gjitha organeve tjera q administrojn
drejtsin;
k). sigurin personale;
l). pjesmarrjen n shtjet publike, prfshir t drejtn pr t zgjedh dhe t drejtn
pr t qen i zgjedhur;
m). qasja n vendet publike dhe
n). fardo t drejte tjetr t parapar me legjislacionin n fuqi;

Neni 5
Krkesat reale dhe pcaktuese me rastin e punsimit
Pamvarsisht nga nenet 2 a, 3a dhe 3 b, nuk konsiderohet diskriminim dallimi n trajtim i
cili bazohet n dallimet e dhna n bazat nn 2 a, mirpo i cili si i till paraqet
karakteristikn reale dhe prcaktuese me rastin e punsimit, qoft pr shkak t natyrs s
aktiviteteve profesionale ose t vet kontekstit n t cilin kryhen punt e caktuara
profesionale, me kusht q qllimi t jet legjitim e krkesat proporcionale me qllimin.
Neni 6
Masa afirmative
6.1.Pr sigurimin e barazis s plot n praktik, masat pr parandalimin apo
kompenzimin pr disavantazhet e lidhura me bazat e dhna nn 2 a, nuk konsiderohet
diskriminim, me kusht q kjo t jet n pajtim me standardet ndrkombtare t t drejtave
t njeriut.

6.2. T gjith personat q ushtrojn funksione publike duhet t sigurojn se palt t cilave
u japin kontratn publike, huan, dhuratn , ose ndonj prfitim tjetr prpilojn nj
dokument i cili tregon se ato jan n pajtim me kt ligj , dhe se t promovojn dhe
respektojn politikn e mosdiskriminimit gjat tr kohs s ekzekutimit t detyrimeve.
6.3. Nse pala e cila pranon kontrat publik, hua, kontribut financiar ose prfitime tjera t
prmendura n nenin 6.2, shkel cilndo nga dispozitat e ktij ligji, kontrata publike, hua,
kontribut financiar ose prfitimt tjera, shpallen t pavlefshme nga organi q i ka dhn.
KREU II
PROCEDURA DHE SANKSIONET
Neni 7
Procedura
7.1. fardo ankese pr diskriminim sipas ktij ligji do t vendoset apo gjykohet n
pajtim me ligjin n fuqi nga organet administrative dhe gjykatat kompetente t cilat kan
jurisdiksion pr shtjet konkrete t prfshira n ankes.
7.2. Organet administrative dhe Gjykata veprojn n pajtim me dispozitat e ktij ligji pr
t vendosur lidhur me nj parashtres.
7.3. Pas kompletimit t procedurs s ankess pr diskriminim sipas ligjit n fuqi mbi
procedurat e prgjithshme administrative, ankuesi i paknaqur mund t paraqes ankes
n pajtim me Kapitullin e titulluar Dispozita t veanta n ligjin mbi kontestet
administrative n gjykatn e cila sht kompetente sipas ligjit n fuqi.
7.4. do procedur e ndrmjetsimit ose pajtimit t cilat i parasheh legjislacioni n fuqi,
mund t shfrytzohen sipas zgjedhjes s parashtruesit/ve t krkess, pr t adresuar
shkeljet n baz t ktij ligji.
7.5. Shfrytzimi i procedurave t parapara nn 7.4, nuk e prjashton mundsin e
paraqitjes s krkess-ankess para organit administrativ apo Gjykats kompetente.
7.6. Shoqatat, organizatat apo subjektet tjer juridik mund t inicojn apo prkrahin
procedura ligjore n emr t parashtruesit/ve, me marrjen e plqimit e tyre, pr zhvillimin
e procedurave administrative apo gjyqsore t parapara pr zbatimin e obligimeve nga
ky ligj.
Neni 8
Barra e provave
8.1. Kur personat t cilt e konsiderojn se parimi i trajtimit t barabart nuk sht
zbatuar ndaj tyre, paraqesin faktet para organit administrativ apo Gjykats kompetente,
nga t cilat mund t supozohet se ka pasur diskriminim t drejtprdrejt apo t trthort,
barra e provs bie mbi paln e paditur, e cila duhet t dshmoj se nuk ka pasur shkelje t
parimit t trajtimit t barabart.
8.2. Paragrafi 8.1 nuk ndalon zbatimin e rregullave t dshmimit t cilat jan t
favorshme pr paln paditse. Paditsi mund t mbroj rastin e tij t diskriminimit edhe
me metoda te tjera prfshir edhe shfrytzimin e dshmive statistikore.
8.3. Paragrafi 8.1 nuk zbatohet n procedurn penale dhe kundrvajtse.
4

Neni 9
Sanksionet
9.1. Gjykata kompetente ose organi administrativ q ka konstatuar se sht br shkelje e
ktij ligji mund t shqiptoj sankcione varsisht nga natyra dhe lloji i shkeljes si dhe
ndikimi i saj n viktimn apo viktimat.
9.2. Saksionet e parapara me vendimin e organit kompetent ndaj personit fizik dhe juridik
t cilt cnojn dispozitat e ktij ligji prfshijn:
a). Kompezimin pr dmin material dhe moral i shkaktuar nga cnimi i dispozitave t
ktij ligji, prfshin kthimin e t drejtave dhe masat e tjera t parapara me
legjislacionin n fuqi, e t cilat organi kompetent i vlerson si t prshtatshme
b). do personi fizik dhe juridik ose kombinim i tyre, i cili ka cnuar dispozitat e ktij
ligji, i shqiptohet dnimi me gjob n baz t natyrs dhe shkalles s shkeljes, si n
vijim:
(i)

personi fizik,

prej 500 deri 1.000 euro;

(ii)

kontraktuesi i pavarur,

prej 1.000 deri 5.000 euro;

(iii)

personat juridik

prej 1.000 deri 10.000 euro;

(iv)

personi fizik brenda personit juridik


i cili sht prgjegjes pr shkelje

prej 500 deri 2.000 euro;

(v)

personi i cili ushtron funksion publik


i cili sht prgjegjs pr shkelje
prej 500 deri 2.000 euro;

9.3. Gjykata mund t shqiptoj edhe urdhresa t tjera sipas vlersimit t saj.
9.4. T gjitha mjetet e grumbulluara nga shqiptimi i denimeve me gjob nn 9.2 b,
grumbullohen n nj fond t veant, i cili do t dedikohet pr ndihmn juridike falas
personave fizik dhe juridik, t cilt ankohen se i sht shkel e drejta n trajtim t
barabart e parapar me kt ligj.
9.5. Mjetet e grumbuluara nga gjobat e parapara nn 9.2 b, do t administrohen nga nj
organ i caktuar administrativ apo Gjyqsor, deri n themelimin e Qendrs pr Trajtim t
Barabart.
9.6. Shqiptimi i cilit do sanksion q parashihet me kt ligj nuk prjashton shqiptimin e
ndonj ligji tjetr q sht n fuqi n Kosov.

KREU III
ORGANET PR PROMOVIMIN TRAJTIMIT T BARABART
Neni 10
Organi ekzistues
Organ i autorizuar pr pranimin dhe hetimin e ankesave q kan t bjn me shkeljen e t
drejtave n baza diskriminuese sht Ombudspersoni i Kosovs, i cili do ti shqyrtoj
rastet n prputhje me autorizimet dhe prgjegjsit q ka sipas legjislacionit n fuqi.
5

KREU IV
DISPOZITAT KALIMTARE DHE T FUNDIT
Neni 11
11.1. Me hyrjen n fuqi t ktij ligji pushojn t zbatohen t gjitha ligjet e mparshme
nga kjo fush.
11.2. Dispozitat e legjislacionit q do t nxirren dhe dispozitat n fuqi lidhur me
mbrojtjen e parimit t trajtimit t barabart vlejn dhe duhet t zbatohen edhe m tutje
nse jan m t favorshme se dispozitat e ktij ligji.

Neni 12
Zbatimi i Ligjit
12.1. Asnj nga dispozitat e ktij ligji nuk mund t interpretohet sikur i jep Institucionit
t Prkohshm t Vetqeverisjes n Kosov, nj grupimi apo nj individi, fardo t
drejte q t ndrmar nj veprimatri ose t kryej nj akt q ka pr qllim zhdukjen e t
drejtave ose t lirive t njohura me legjislacionin n fuqi, ose kufizime m t gjra t
ktyre t drejtave se ato t parashikuara n legjislacionin n fuqi.
12.2. Kufizimet q n baz t ktij ligji, u bhen t drejtave dhe lirive t lartprmendura
mund t zbatohen vetm pr qllimin pr t cilin jan parashikuar.
12.3. Qeveria e Kosovs pr zbatimin e dispozitave t ktij ligji mund t nxjerr akte
prkatse nnligjore.
Neni 13
Hyrja n fuqi
13.1. Ky ligj hyn n fuqi 30 dit pas miratimit nga Kuvendi dhe shpalljes nga PSSP-ja.
13.2. Menjher pas shpalljes s ktij Ligji nga PSSP-ja, Qeveria udhheq nj program
pr vetdijsimin e publikut lidhur me kt Ligj.
Ligji Nr.2004 / 3
19 Shkurt 2004
Kryetari i Kuvendit t Kosovs
__________________________
akademik Nexhat Daci

You might also like