REPUBLIKA E SHQIPRIS

KUVENDI
Komisioni i Posam Parlamentar pr Reformn n Sistemin e Drejtsis
Tiran, m 09.09.2016
Kthim prgjigje

Drejtuar :

Z. Adriatik Llalla
Prokuror i Prgjithshm

Pr dijeni :

Z. Ilir Meta
Kryetar i Kuvendit

I nderuar Zoti Llalla,

NE
W

Lnda :

Nr ___ prot.

N letrn tuaj nr.2570 Prot, dat 01.09.2016, t titulluar n lnd Propozim pr ushtrimin e
nisms ligjore, drejtuar, midis t tjerve, edhe Kryetarit t Komisionit t Posam
Parlamentar Pr Reformn n Drejtsi, ju parashtroni se me hyrjen n fuqi t ndryshimeve
t reja kushtetuese institucioni q ju drejtoni ka konstatuar disa problematika si rrjedhoj e
mosplotsimit t kuadrit ligjor t nevojshm.

OR

N prgjigje pr sa ju parashtroni n kt letr, duke shpresuar n qllimin e mir t

hartuesve t saj dhe veanrisht n ushtrim t prgjegjsis time institucionale pr t sqaruar
dhe informuar opinionin publik aq shum t interesuar pr miratimin dhe zbatimin e reforms
n drejtsi, m lejoni tJu parashtroj sa m posht vijon :
1.Lidhur me prfundimin se Kushtetuta e re e Republiks s Shqipris ka sjell pengimin e
ecuris normale t institucionit t Prokuroris, e cila krkon zgjidhje t menjhershme
nprmjet miratimit t nj dispozite kushtetuese tranzitore.
Si parashtrohet n letrn tuaj, n optikn e Prokuroris s Prgjithshme kjo ndrhyrje
emergjente n Kushtetut duhet tu jap fuqi dispozitave t mparshme ligjore, deri n
miratimin e pakets s plot t Reforms n Drejtsi, pasi disa aspekte procedurale
thelbsore, jan t pazbatueshme pr shkak t mungess s bazs ligjore.
N cilsin e Kryetarit t ktij Komisioni, parashtrimet e paraqitura prej jush i konsideroj, si
t pambshtetura n argumente kushtetuese, pr arsyet e mposhtme:
S pari, ka nj standard t mirnjohur pr do Kushtetut q njihet si parimi i vazhdimsis
(kontinuitetit) ligjor dhe institucional, i cili sht thelbi mbi t cilin do organ kushtetues ose i
krijuar me ligj ushtron pushtetin, n rastet kur Kushtetuta e re ndryshon funksionin dhe

kompetencat e organit ekzistues. Vazhdimsia si koncept kushtetues ka t bj, nga njra an,
me vazhdimin e veprimit t kuadrit ligjor ekzistues, prsa koh nuk sht shfuqizuar nga nj
akt i ri normativ ose nga nj organ kushtetues kompetent (Parlamenti ose Gjykata
Kushtetuese) dhe, nga ana tjetr, me vazhdimin e ushtrimit t funksionimit t organeve
kushtetuese dhe ligjore, mbi bazn e rendit juridik n fuqi. Referuar jurisprudencs s
Gjykats Kushtetuese ...n nj shtet demokratik institucionet, sidomos ato kushtetuese,
duhet t reflektojn vazhdimsi t funksionimit t tyre, me qllim primin e siguris tek
populli se, pavarsisht rotacioneve politike dhe institucionale, ekzistenca e institucioneve dhe
funksionimi normal i tyre nuk rrezikohet (Shih vendimin nr.44/2011 t Gjykats
Kushtetuese).

NE
W

Ky parim lidhet, n veanti, me vazhdimin e zbatimit t ligjeve t miratuara, prderisa ato

nuk jan shfuqizuar. Shfuqizimi i menjhershm i gjith ligjeve t mparshme pr shkak t
rishikimit t Kushtetuts nuk ndodh n asnj shtet, sepse shkakton vakum ligjor ose
institucional dhe, pr rrjedhoj, e on veprimtarin shtetrore n kolaps. Prandaj, do
Kushtetut funksionon sipas nj standardi t prgjithshm q konsiston n vijimsin e
ligjeve t mparshme, pr aq koh sa ligji i ri nuk esht shprehur pr shfuqizimin e tij.
Pikrisht, mbi kt standard t vazhdimsis ligjore dhe institucionale, sht parashikuar nj
rregullim i till edhe n Kushtetutn e Republiks s Shqipris n fuqi. N nenin 178, pika 1
t saj thuhet shprehimisht se :
Ligjet dhe aktet e tjera normative t miratuara para dats s hyrjes n fuqi t ksaj
Kushtetute do t zbatohen derisa nuk jan shfuqizuar.

Si shihet qart edhe nga ky formulim Kushtetuta, ose do amendament i ri q i bhet asaj
dhe q ndryshon pjesrisht ose trsisht funksionin ose kompetencat e nj organi, nuk
shfuqizon n mnyr t menjhershme ligjet mbi t cilat kto organe jan organizuar dhe
funksionojn. Ligjet ekzistuese vijojn t zbatohen, derisa ligjet e reja ti shfuqizojn ato. Ky
sht nj rregull gjersisht i zbatuar edhe n vendin ton n praktika t mparshme.

OR

S dyti, pas shtesave dhe ndryshimeve t fundit t Kushtetuts, parimi i vazhdimsis vijon
t mbetet si nj nga parimet thelbsore t qndrueshmris s rendit juridik. Megjithse
Kushtetuta ka parashikuar organe t reja, kompetenca t tjera ose edhe nj rol dhe funksion t
ndryshm pr disa institucione kushtetuese ekzistuese, si jan Presidenti i Republiks,
Gjykata Kushtetuese, Gjykata e Lart, Kshilli i Lart i Drejtsis, Prokurori i Prgjithshm
etj, ligjet mbi t cilat ato ushtrojn veprimtarin e tyre nuk jan shfuqizuar. Ato vazhdojn t
zbatohen. Aktualisht, pas ndryshimeve kushtetuese, jan ende n fuqi ligji pr Gjykatn
Kushtetuese, pr Gjykatn e Lart, pr Kshillin e Lart t Drejtsis, pr Prokurorin etj.
Mbi kto rregullime ligjore ekzistuese, organet e prmendura po vazhdojn t ushtrojn
funksionin e tyre. T gjith kto ligje do t vijojn t zbatohen prej ktyre organeve, derisa
ato t shfuqizohen. Edhe ligji Pr organizimin dhe funksionimin e Prokuroris n RSH
sht ende n fuqi. Mbi kt ligj jan duke ushtruar kompetencat kushtetuese e ligjore nga
Prokurori i Prgjithshm e deri te prokurori m i ult.
Kushtetuta n nenin 148, pika 1, i cili nuk ka ndryshuar parashikon se : 1. Prokuroria
ushtron ndjekjen penale, si dhe prfaqson akuzn n gjyq n emr t shtetit. Prokuroria
kryen edhe detyra t tjera t caktuara me ligj..
Pra, sipas Kushtetuts, organi q ushtron ndjekjen penale dhe prfaqson akuzn n gjyq
2

sht vetm prokuroria. Gjithashtu, sht prokuroria q mund t kryej edhe detyra t tjera t
caktuara me ligj, ku prfshihen kompetencat e Prokurorit t Prgjithshm n detyr.
Kushtetuta e Republiks s Shqipris, para ose pas ndryshimeve t bra, nuk njeh ndonj
organ tjetr prve prokuroris q t kryej kt funksion kushtetues. N momentin kur
organet e reja, si Kshilli i Lart i Prokuroris ose Prokuroria e Posame do t krijohen sipas
afatit t prcaktuar n dispozitat kalimtare t ligjit pr disa shtesa dhe ndryshime n
Kushtetutn e RSH, nj pjes e kompetencave q aktualisht po i kryen Prokurori i
Prgjithshm do kalojn tek kto organe kushtetuese t reja.

NE
W

S treti, n letr sht mbajtur qndrimi se mungon baza ligjore mbi t cilat prokuroria duhet
t ushtroj kompetencat. Pyetja q shtohet sht se, mbi cilin ligj po e kryen aktualisht
veprimtarin e tij ky institucion kushtetues? Meqense n veprimtarin e prditshme
prokurort i referohen ligjit Pr organizimin dhe funksionimin e Prokuroris n RSH, si
dhe Kodit t Procedurs Penale, t cilt n disa aspekte rregullojn nj situat t ndryshuar
nga ajo q Kushtetuta aktuale parashikon pr rolin dhe funksionin e prokurorit, ather edhe
pr t gjitha rastet q ngrihen si shqetsim, do t duhet t zbatojn kto ligje, t cilat jan
ende n fuqi. Ky sht kuadri ligjor q duhet t zbatohet nga t gjitha hallkat e prokuroris, si
organi i vetm q ushtron ndjekjen penale dhe ushtron detyrat e tjera t caktuara me ligj,
derisa, mbi bazn e amendamenteve t reja kushtetuese, t miratohet nj ligj i ri.

OR

S katrti, n prgjigje t arsyetimit t parashtruar n letrn tuaj, se, nuk ka baz ligjore pr
ushtrimin e funksionit nga prokuroria dhe se duhet nj ndrhyrje n Kushtetut pr ti dhn
fuqi ligjeve t mparshme, po shtrojm nj tjetr pyetje retorike pr institucionin e Prokurorit
t Prgjithshm se, sipas cilit ligj dhe rregullim kushtetues po vazhdon t qndroj n detyr
Prokurori i Prgjithshm ? Prgjigja e ksaj pyetje gjendet, pikrisht te parimi i vazhdimsis
dhe te rregullimi q parashikon neni 148/a i Kushtetuts. Prokurori i Prgjithshm po qndron
n detyr dhe po i ushtron kompetencat e tij kushtetuese e ligjore pr shkak t parimit t
vazhdimsis (kontinuitetit). Pavarsisht se vazhdimi i qndrimit n detyr t Prokurorit t
Prgjithshm nuk parashikohet shprehimisht n dispozitat kalimtare (pr t cilin n letr nuk
shprehet ndonj kundrshti), ai do t vazhdoj t ushtroj funksionin q i njihet nga
Kushtetuta, derisa t bhet e zbatueshme n koh dispozita kushtetuese q parashikon
zgjedhjen e Kshillit t Lart t Prokuroris, i cili sht organi q i propozon Kuvendit
kandidaturn e Prokurorit t Prgjithshm t ri.
2. Lidhur me pretendimin se deri n krijimin e Prokuroris s Posame (SPAK) mungon
nj struktur q do t zhvilloj hetimin pr juridiksionin fillestar dhe se deri n ngritjen e
Kshillit t Lart t Prokuroris krijohet ngr n disa nivele t prokuroris pr emrimin,
komandimin, transferimin, shkarkimin e prokurorve.
Lidhur me kt konkluzion tuajin dshiroj t theksoj se si konstatohet lehtsisht n
ndryshimet e reja kushtetuese, neni 179 i Kushtetuts, q parashikon disa rregullime n
dispozitat kalimtare, sht hartuar me qllimin e vetm pr t mos krijuar kolaps
institucional, si dhe pr ti dhn kuptim dhe jet parimit t vazhdimsis institucionale, si n
ushtrimin e kompetencave kushtetuese e ligjore nga organet ekzistuese, ashtu edhe n
vazhdimin e ushtrimit t mandatit nga funksionart e ktyre organeve.
Asnj organ kushtetues ose edhe funksionar i ktyre organeve nuk prfundon s ushtruari
kompetencat ose mandatin e tij, me t cilin sht ngarkuar, n datn e hyrjes n fuqi t
amendamenteve kushtetuese. Nse pr ndonjrin prej tyre organeve, kushtetutbrsi do
krkonte t ndrpriste vazhdimin e ushtrimit t funksionit, ather do e parashikonte
3

shprehimisht. Pr t gjith organet kushtetuese, n kompetencat e t cilve jan br

ndryshime t pjesshme ose t plota, Kushtetuta nuk pengon vazhdimsin. N kt drejtim
nuk bn prjashtim as institucioni i prokuroris, pr t cilin Kushtetuta, krahas rregullimeve
q krkojn zbatim t drejtprdrejt sipas nenit 4, lejon edhe rezervn ligjore absolute te
ligjvnsi.

NE
W

Opinioni i Prokuroris s Prgjithshme se, deri n ngritjen e Kshillit t Lart t Prokuroris,

krijohet ngr lidhur me disa aspekte t funksionimit t prokuroris n disa nivele t saj dhe
se nuk dihet se si do t veprohet me shtjet q jan aktualisht n proces inspektimi dhe
procedimi disiplinor pr prokuror dhe oficer t policis gjyqsore, nuk sht i vrtet dhe
nuk gjen asnj baz kushtetuese. Prokuroria si institucion, dhe Prokurori i Prgjithshm, do t
vazhdojn t ushtrojn ato funksione q i ka dhn ligji aktual, deri n krijimin e Kshillit t
Lart t Prokuroris, sipas ndryshimeve kushtetuese. Pra, Kushtetuta nuk ka ngarkuar asnj
organ tjetr q t ushtroj kompetencat e Prokurorit t Prgjithshm, deri sa, sipas afatit
kushtetues q parashikohet n dispozitat kalimtare, t krijohet Kshilli i Lart i Prokuroris.
Sipas nenit 179, pika 6 t Kushtetuts, Kshilli i Lart i Prokuroris do t krijohet brenda 8
muajve nga hyrja n fuqi e Kushtetuts. Pikrisht, n kushtet kur organi i ri kushtetues ende
nuk sht krijuar dhe pr t cilin vet Kushtetuta ka parashikuar afatin 8 mujor, ather, n
zbatim t parimit t vazhdimsis, t faktit se ende nuk ka nj organ tjetr, si edhe n zbatim
t ligjit Pr organizimin dhe funksionimin e Prokuroris n RSH (ende n fuqi), sht
Prokurori i Prgjithshm, n detyr q vijon n mandatin e tij kushtetues pr t ushtruar kt
kompetenc, deri n rregullimin e hollsishm q do ti bhet prputhjes s ligjit t ri me
Kushtetutn.
I njjti arsyetim vlen edhe pr pretendimin tjetr t parashtruar n Letr se, deri n ngritjen e
Prokuroris s Posame (SPAK), nuk do t ket nj struktur q do t zhvilloj hetimin pr
juridiksionin fillestar pr zyrtart e lart.

Nj argument i drejtprdrejt, mjaft i qart q lidhet me parimin e vazhdimsis

institucionale dhe ligjore sht edhe rregullimi i parashikuar n dispozitat kalimtare, n nenin
179, pika 8 t Kushtetuts, sipas t cilit :

OR

Pas krijimit t Prokuroris s Posame, Prokuroria pr Krimet e Rnda do t

pushoj s funksionuari..

Ky rregullim kushtetues sht argumenti baz q rrzon qndrimin e parashtruar se nuk ka

parashikime pr prokurorin n dispozitat kalimtare.
Jan pikrisht dispozitat kalimtare t ndryshimeve t reja kushtetuese q sanksionojn
rregullin se far do t bhet me shtjet n hetim e gjykim. N fjalin e fundit t piks 8 t
nenit 179 theksohet qartsisht se :
Transferimi i shtjeve n hetim dhe gjykim do t kryhet sipas ligjit.

Neni 148, pika 1 i Kushtetuts, dispozit e cila nuk ka ndryshuar, njeh prokurorin si organin
e vetm q ushtron ndjekjen penale, si dhe prfaqson akuzn n gjyq n emr t shtetit..
Sipas nenit 148/dh t Kushtetuts do t jet Prokuroria e Posame organi q do t ushtroj
ndjekjen penale dhe t prfaqsoj akuzn para gjykatave t posame. Emrimin e
prokurorve t ktij organi, Kushtetuta e ka parashikuar 2 muaj pas krijimit t KLP-s.

N kushtet kur konstituimi i ktij organi t ri i prket nj kohe t ardhshme, sht qartsisht e
prcaktuar se do t jet vetm prokuroria, sipas organizimit aktual dhe bazuar n Kushtetut e
n ligjin ekzistues, q do e kryej kt funksion. N rast se Kushtetuta do synonte q kt
kompetenc, pr periudhn tranzitore, tia kalonte nj organi t ndryshm nga prokuroria, do
e kishte parashikuar shprehimisht. Kushtetutbrsi nuk ka parashikuar ndonj organ tjetr,
sepse nuk ka qen e nevojshme ta bj nj gj t till. Kuptimi q ka neni 148 i Kushtetuts, i
cili prcakton prokurorin dhe asnj organ tjetr q ushtron ndjekjen penale dhe prfaqson
akuzn n gjyq, heq shqetsimin e Prokurorit t Prgjithshm pr kryrjen e ktyre
funksioneve nga ndonj organ tjetr. N Republikn e Shqipris sht prokuroria me
organizimin e saj aktual q rregullohet nga ligji ekzistues dhe nn drejtimin e Prokurorit t
Prgjithshm q kryen kto funksione, derisa ligji i ri n referim t normave kushtetuese t
bj rregullimet konkrete.

NE
W

S fundmi, Kushtetuta sht nj akt integral trsor i pandashm, sistematikisht i organizuar

dhe drejtprdrejt i zbatueshm. Kushtetuta prmban shum dispozita, prmbajtja e t cilave
zbulohet vetm duke u analizuar dhe interpretuar n nj bashkveprim ndrmjet njra-tjetrs.
Gjykata Kushtetuese ka theksuar vazhdimisht n jurisprudencn e saj se do dispozit e
Kushtetuts duhet t interpretohet n mnyr q t jet e pajtueshme me parimet themelore
kushtetuese. Kjo pr arsye se do dispozit kushtetuese ka nj lidhje t caktuar me dispozitat
e tjera dhe s bashku ato formojn nj trsi normash t harmonizuara. Pr pasoj, asnj
dispozit e Kushtetuts nuk mund t nxirret jasht kontekstit t saj dhe t interpretohet m
vete(Shih vendimet nr.24/2011; nr.29/2009 t Gjykats Kushtetuese).

OR

Jurisprudenca kushtetuese vazhdimisht ka theksuar se kur rregullimi kushtetues

parashikohet shprehimisht prej Kushtetuts, ai detyrimisht do t zbatohet drejtprdrejt.
Prmbajtja e dispozits kushtetuese nuk mund t mnjanohet ose t tejkalohet duke i dhn
prparsi akteve juridike q dalin n baz dhe pr zbatim t Kushtetuts. Ky detyrim rrjedh
nga prmbajtja e nenit 4/3 t Kushtetuts (Shih vendimin nr.3/2006 t Gjykats Kushtetuese).
Sidoqoft, t gjitha shtjet nuk mund t rregullohen vetm nga Kushtetuta. Rregullimet q
bn Kushtetuta nuk mund t jen gjithmon t plota ose shteruese. Megjithse disa shtje
lidhur me rendin shtetror mund t parashikohen n mnyr t hollsishme prej saj, gjithsesi
mbeten mjaft aspekte t organizimit t jets institucionale pr tu parashikuar nga ligje ose
akte t tjera normative, sipas rastit (Shih vendimin nr.3/2006 t Gjykats Kushtetuese).
Prandaj n shum dispozita kushtetuese gjendet formulimi pr rezervn ligjore absolute se
ato rregullohen me ligj, ose do t kryhet sipas ligjit. Pikrisht, kjo mnyr e formulimit
kushtetues prcakton diskrecionin e ligjvnsit pr t rregulluar vet disa marrdhnie
konkrete. Pikrisht, mbi kt standard kushtetues t delegimit legjislativ, ose mbi at q njihet
si koncepti i rezervs ligjore absolute, ligjet q lidhen me organizimin dhe funksionimin e
prokuroris ose t Prokuroris s Posame, do t jen ato t cilat do i japin prgjigje
prfundimtare dhe, n nj koh shum t shpejt, shqetsimeve t ngritura n opinionin e
Prokurorit t Prgjithshm.
Duke vlersuar edhe kt shqetsim t ligjshm tuajin ne shpresojm se muaji shtator do t
mund t prmbyll procesin e diskutimit dhe miratimit t projektligjeve pr ndrtimin e
kuadrit ligjor t domosdoshm prfshi dhe ato q lidhen me institucionet e sistemit t
drejtsis penale. Jeni t mirpritur t prfshiheni aktivisht edhe n kt faz t procesit, ashtu
sikundr jeni angazhuar gjat gjith ktij procesi, pr t kontribuar n hartimin e legjislacionit
q lidhen me fushat tuaja. Do t vlersonim do kontribut tuajin n kt aspekt.

Prfitoj nga rasti t shpreh bindjen se punonjsit e ndershm t institucionit t

prokuroris, q kan mbshtetur dhe mbshtesin reformn n drejtsi, do t vazhdojn
t kryejn me prgjegjshmri dhe profesionalizm detyrn e tyre duke u distancuar dhe
br barrikad ndaj t gjitha atyre qndrimeve dhe praktikave abuzive e korruptive q
mund t vrehen n kt periudh tranzicioni t krijimit dhe funksionimit t
institucioneve t reja t sistemit. Pr do prokuror, oficer t policis gjyqsore dhe stafet
mbshtetse t ktij institucioni zbatimi i kushtetuts dhe ligjeve n fuqi ka qn dhe do
t mbetet kriteri i vetm i vlersimit e prgjegjsis ligjore dhe morale n ushtrimin e
detyrs.

Gjithashtu shpresoj se ju n cilsin e Prokurorit t Prgjithshm n zbatim t Kushtetuts

dhe t ligjit do t vazhdoni t ushtroni detyrn duke garantuar vazhdimsin normale t
veprimtaris s institucioneve ekzistuese deri n krijimin dhe funksionimin e institucioneve t
reja t sistemit.

Me respekt
Fatmir Xhafaj

OR

Kryetar

NE
W

Duke shpresuar n mirkuptimin Tuaj dhe duke ju falenderuar pr bashkpunimin,