TEORYA NG WIKA

DAYALEK, SOSYELEK, IDYOLEK

VARAYTI AT VARYASYON

Isang Pasulat na Ulat

na Ipinasa kay Bb. Mary Joy G. Duhaylungsod
Bilang Bahagi ng Pangangailangan sa Fil 1
Sining ng Komunikasyon
B5-4 TF 1:30-3:00 n.h.

Departamento ng Filipino at Ibang mga Wika

Kolehiyo ng mga Sining at Agham Panlipunan
MSU Iligan Institute of Technology

Ni

Joan Racquel P. Abijay

Agosto 2015

TEORYA NG WIKA

Maraming haka-haka ang nabuo tungkol sa pinagmulan ng wika. Ibat ibang mga teorya
na ang ibinuo ng mga tao ngunit hindi pa din maipaliwanag kung saan, paano at kailan
nagsimula ang wika. Tinatanggap ng mga dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa ring
katiyakan ang iba't ibang teorya nabuo. Isa itong palaisipang hanggang sa kasalukuyan ay
hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring hiwaga o misteryo.

Teorya ang tawag sa siyentipikong pag-aaral sa iba't ibang paniniwala ng mga bagaybagay na may mga batayin subalit hindi pa lubusang napapatunayan. Ang iba ay siyentipiko ang
paraan ng pagdulog samantalang relihiyoso naman sa iba. May ilang nagkakaugnay at may ilan
namang ang layo ng koneksiyong sa isa't isa. Narito ang iba't ibang mga nabuong teorya sa
pinagmulan ng wika :
Biblical (Tore ng Babel)
Batay sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong unang panahon kaya't
walang suliranin sa pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na higitan
ang kapangyarihan ng Diyos, naging mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang
langit, at nagtayo ng pakataas-taas na tore. Mapangahas at mayabang na ang mga
tao, subalit pinatunayan ng Diyos na higit siyang makapangyarihan kaya sa
pamamgitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho niya ang tore. Ginawang
magkakaiba ang Wika ng bawat isa, hindi na magkaintindihan at naghiwa-hiwalay
ayon sa wikang sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)
Bow - wow
Ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa
mga tunog ng kalikasan. Ang mga primitibong tao diumano ay kulang na kulang
sa mga bokabularyong magagamit. Dahil dito, ang mga bagay-bagay sa kanilang
paligid ay natutunan nilang tagurian sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha
ng mga ito.
Ding - dong
Kahawig ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika ang tao, ayon sa
teoryang ito, sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa
paligid. Ngunit ang teoryang ito ay hindi limitado sa mga kalikasan lamang
kungdi maging sa mga bagay na likha ng tao. Ayon sa teoryang ito, lahat ng bagay
ay may sariling tunog na siyang kumakatawan sa bawat isa at ang tunog niyon
ang siyang ginagad ng mga sinaunang tao na kalaunay nagpabagu-bago at
nilapatan ng ibat ibang kahulugan. Tinawag din ito ni Max Muller na simbolismo
ng tunog.

 Pooh pooh
Unang natutong magsalita ang mga tao, ayon teoryang ito, nang hindi sinasadya
ay napabulalas sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa,
sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa.
Yo - he - ho
Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay
natutong magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga bat
tayoy nakalilikha rin ng tunog kapag tayoy nag-eeksert ng pwersa.

Ta ta
Ayon naman sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng kamay ng tao na kanyang
ginagawa sa bawat partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng
pagkatuto ng taong lumikha ng tunog at kalaunay nagsalita. Tinatawag itong tata na sa wikang Pranses ay nangangahulugang paalam o goodbye sapagkat kapag
ang isang tao nga namang nagpapaalam ay kumakampay ang kamay nang pababa
at pataas katulad ng pagbaba at pagtaas na galaw ng dila kapag binibigkas ang
salitang ta-ta.
Sing - song
Iminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa paglalaro,
pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal.
Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya, ang mga unang salita ay
sadyang mahahaba at musikal, at hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng
marami.
Hey you!
Hawig ito ng teoryang pooh-pooh. Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na
bunga ng interpersonal na kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika. Ayon
kay Revesz, nagmula ang wika sa mga tunog na nagbabadya ng pagkakakilanlan
(Ako!) at pagkakabilang (Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng
takot, galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din itong teoryang kontak.
Coo Coo
Ayon sa teoryang ito, ang wika ay nagmula sa mga tunog na nalilikha ng mga
sanggol. Ang mga tunog daw na ito ang ginaya ng mga matatanda bilang
pagpapangalan sa mga bagay-bagay sa paligid, taliwas sa paniniwala ng marami
na ang mga bata ang nanggagaya ng tunog ng mga matatanda.
Babble Lucky

Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ay nagmula sa mga walang kahulugang
bulalas ng tao. Sa pagbubulalas ng tao, sinuwerte lamang daw siya nang ang mga
hindi sinasadya at walang kabuluhang tunog na kanyang nalikha ay naiugnay sa
mga bagay-bagay sa paligid na kalaunan ay naging pangalan ng mga iyon.
Hocus Pocus
Ayon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng
pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating
mga ninuno. Maaari raw kasing nooy tinatawag ng mga unang tao ang mga
hayop sa pamamagitan ng mga mahikal na tunog na kalaunan ay naging pangalan
ng bawat hayop.
Eureka!
Sadyang inimbento ang wika ayon sa teoryang ito. Maaari raw na ang ating mga
ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang
ipakahulugan sa mga tiyak na bagay. Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha,
mabilis na iyong kumalat sa iba pang tao at naging kalakaran sa pagpapangalan
ng mga bagay-bagay (Boeree, 2003).

La-la
Mga pwersang may kinalaman sa romansa. Ang salik na nagtutulak sa tao upang
magsalita.
Ta-ra-ra-boom-de-ay
Likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat
ng gawain tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda,
pagkakasal, pagpaparusa sa nagkasala, panggagamot, maging sa paliligo at
pagluluto. Kaakibat ng mga ritwal na iyon ay ang pagsasayaw, pagsigaw at
incantation o mga bulong. Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ng tao ay nag-ugat
sa mga tunog na kanilang nililikha sa mga ritwal na ito na kalaunay
nagpapabagu-bago at nilapatan ng ibat ibang kahulugan.
Mama
Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng
pinakamahahalagang bagay. Pansinin nga naman ang mga bata. Sa una y hindi
niya masasabi ang salitang mother ngunit dahil ang unang pantig ng nasabing
salita ang pinakamahalaga diumano, una niyang nasasabi ang mama bilang
panumbas sa salitang mother.

DAYALEK
Ito ang barayti ng wika kung saan ito ay nabubuo depende kung saang lugar ito
nagsimula. Tinatawag din itong rehiyonal na dayalek. Ang varyasyon ng wikang ito na nasa
ilalim ng isang masaklaw na wika ay maaring nasa tunog punto o paraan ng pagbigkas,maaring
nasa vokabularyo, o maaring sa pagkakabuo ng mga salita/grammar o maaring sa lahat.

Halimbawa :
Amerikano Amerika
Pilipino Pilipinas
Ibanag Isabela at Cagayan
Ilocano Illocos
Waray Leyte/Samar
Cebuano Cebu
Ang wikang Cebuano ay mula sa lugar ng Cebu subalit maraming lugar sa Mindanao ang
gumagamit ng wikang ito. Dahil may pekuliyaridad ang wikang Cebuano sa ibat ibang panig ng
Mindanao, nagkaroon ito ng ibat ibang varayti. (Cebuano Iliganon, Cebuano Cagayan de
Oro, Cebuano Surigao, atbp.)
SOSYELEK
Ito ay uri ng barayti ng wika kung saan ito dumidepende kung ano ang kaantasan ng tao
sa buhay. Ito ang wikang ginagamit ng bawat particular na grupo ng tao sa isang lipunan. Ang
grupo ay maaring magkakaiba ayon sa edad, sa seks, sa uri ng trabaho, sa istatus ng buhay, sa uri
ng edukasyon, atbp.
Bilang isang salik na panlipunan, nariyan ang grupo ng mga babae, ang grupo ng mga
lalake, at ang grupo ng mga bayot o bading o bakla at tomboy na tinatawag nating ikatlong
kasarian. May mga salitang sila lamang ang nagkakaunawaan dahil nais nilang maiba sa ibang
grupo o nais nilang itago ang paksang pinag uusapan nila kaya nakakabuo sila ng sarili nilang
wika. Ang wikang ito ay tinatawag na sosyolek.
Halimbawa :
Rampa sana aketch, go bingo ka ate?
Shoke panget
Fafa kasintahan o asawa
IDYOLEK
Ito ang uri ng barayti ng wika na kaugnay sa personal na kakanyahan ng tao sa paggamit
ng wika ng partikular na indibidwal. May tatak ang pagiging indibidwal o may natatanging
pagkakaiba sa iba ang isang indibidwal. Kakaiba ang indibidwalidad ng isang indibidwal na
mababakas sa mukha, pagkilos at maging sa pagsasalita.
Halimbawa :
Paraan ng pagsasalita nina :
Mike Enriquez
Nanay Dionisia
Noli de Castro

LEKSYON 2
VARAYTI AT VARYASYON : HEYOGRAPIKAL AT SOSYAL
Mayroong ibat ibang uri ng wika ang nabubuo kayat sinasabi nating may varayti ng
wika. Nagkaroon ng iba ibang uri dahil may pagkakaiba o varyasyon sa mga aytem na
pangwika. Maaring ang varyasyon ay nasa tunog, mga salita o vokabularyo at sa istrakturang
gramatikal o sa lahat ng ito. Ang mga ito ay maaring iugnay sa mga eksternal na faktor na
maaring heyograpikal o grupong sosyal.
Ang pagkakaiba ng varayti at varyasyon :
Varyasyon sa pagdaan ng panahon, nagiging ispesyalisado ang gawain at tungkulin ng tao at ito
ay nagreresulta ng pagkakaiba iba ng kultura at wika na siyang nagiging panukat sa progreso
ng tao
Varayti bunga ng paniniwala ng mga linggwista na ang wika ay heterogeneous o nagkakaiba
iba. Dalai to ng nagkakaibang pangkat ng tao na may ibat ibang lugar na tinitirhan, interes,
gawain, pinag aaralan, atbp.
HEYOGRAPIKAL
Ang Heyograpikal na varayti ay dahilan lamang
nagsasalita at gumagamit ng wika ay napaghihiwalay
maging ng kabundukan at tubigan. Nagkakaroon
pamamagitan ng kaangkupan ng lugar o komunidad
gumagamit ng wika.

na kung saan ang grupo ng mga tao na

at napagwawatak-watak ng mga pulo,
ng pagbabago sa pagpapahayag sa
na kinabibilangan ng tagapagsalita o

SOSYAL
Ang pagkakaiba ibang sosyal sa paggamit ng wika ay tinatawag ding sosyelek. Ang
sosyal ay tumutukoy sa panlipunang varyasyon sa gamit ng wika. Nagkakaroon ng pagkakaibaiba ng wika ayon sa larangan sa lipunan. Ang mga faktor na nakaapekto sa pagkakaiba ng wika
ng bawat grupo ay maaring dahil sa uri ng trabaho, lugar na kinatitirahan o kinalakihan,
edukasyon, propesyon, katayuan sa buhay, edad, kasarian, relihiyon, atbp.

Sources :
http://teksbok.blogspot.com/2010/09/teorya-ng-pinagmulan-ng-wika.html
akosibebelz.weebly.com/mga-varayti-at-varyasyon-ng-wika.html
Fil 1 Ang Akademikong Filipino sa Komunikasyon
Pinagyamanang Pluma 9