asopis br.

8-9

MONTENEGRIN SPORT ACADEMY, Sport Mont

Mr Milan Poti
EFEKTI PROGRAMSKIH SADRAJA SPORTSKE GIMNASTIKE NA
USPENOST IZVOENJA GIMNASTIKIH SASTAVA
1. UVOD
Sa ciljem utvrivanja da li se ponueni programski sadraji mogu prihvatiti kao nastavni program, sprovedeno je istraivanje koje je trebalo da utvrdi da
li oni imaju uticaja na uspenost izvodjenja gimnastikih sastava. Ovde treba
napomenuti da sve oekivane promene treba prihvatiti sa rezervom, jer smo
svesni da na pomenute transformacione procese, pored sadraja sportske gimnastike, deluju i ostali sadraji praktine nastave na treoj godini studija fizike
kulture, kao i trening u koji je ukljuen vei broj studenata.
2. PREDMET I CILJ RADA
Predmet istraivanja su programski sadraji sportske gimnastike i izvoenje gimnastikih sastava.
Cilj istraivanja je utvrivanje efekata programskih sadraja sportske
gimnastike na uspenost izvoenja gimnastikih sastava.
Polazei od predmeta i problema rada, kao i ciljeva, moe se postaviti
sledei zadaci istraivanja:
- izmeriti nivo gimnastikog znanja studenata na poetku kolske godine,
- izmeriti nivo gimnastikog znanja studenata na kraju kolske godine.
3. HIPOTEZE
H1 - Program praktine nastave iz sportske gimnastike znaajno
diskriminie usvojenost kretnih navika iz sportske gimnastike studenata posle
90 asova vebanja (inicijalno - finalno merenje).
4. METOD RADA
4. 1. UZORAK ISPITANIKA
Ispitivanje je sprovedeno na uzorku od 65 studenata Fakulteta fizike
kulture u Niu, starosti od 20 do 24 godine, za koje se moe pretpostaviti da se
212

CRNOGORSKA SPORTSKA AKADEMIJA, Sport Mont

asopis br. 8-9

nalaze u stabilnoj fazi razvoja. Uzorak se moe smatrati selekcionisanim, jer je

kriterijumom za upis na Fakultet fizike kulture u Niu to obezbeeno. Uzorak
ispitanika sainjavali su studenti tree godine. Eksperimentalni postupak sprovodio se po grupama od 15 do 20 studenata, koje su formirane za realizaciju
sadraja sportske gimnastike na redovnim asovima.
4.2. UZORAK VARIJABLI ZA PROCENU USPENOSTI
IZ SPORTSKE GIMNASTIKE
Izbor varijabli za procenu uspenosti kretnih navika iz sportske gimnastike izvren je na osnovu programa za studente tre godine studija Fizike kulture. Primenjeni su krai sastavi predvieni programom za procenu praktinog
dela-kolokvijuma i to: 1. Krai sastav na parteru (GPAR); 2. Krai sastav na
konju sa hvataljkama (GKON); 3. Krai sastav na krugovima (GKRU); 4. Preskok (GPRE); 5. Krai sastav na razboju (GRAZ); 6. Krai sastav na vratilu
(GVRA).
PARTER
OPIS VEBE
Vrednost
Sa 2 -3 koraka zaleta "letei kolut", do upora ueeg i spojeno
2.00
Kolut napred do upora stojeeg raskorano
0.50
Postavljanjem glave na tlo vuenjem noge kroz odnoenje spojiti, stav
0.70
III
na glavi, izdraj
Opruanjem ruku dovoenje tela u upor leei za rukama i spojeno
zibom premah zgrno napred u upor leei pred rukama, naznaiti,
0.80
IV
okret za 180o u ponovni upor leei za rukama i spojeno upor stojei,
usklon, uzruiti
Kroz priruenje i zaruenje kolut nazad pruenim nogama kroz stav
1.00
V
na akama do upora stojeeg...
Usklon i visokim prednoenjem desne i postavljanjem iste na tlo
1.00
premet uporom strance u desno i spojeno sa 1/4 okreta u desno, ruke u
VI
uzruenju (priprema za stav na akama)
Stav na akama zamahom leve, naznaiti i spojeno kolut napred do
0.80
VI
unja predruiti
Talasom trupa i bonim krugovima na dole do uzruenja, usklon do
0.70
upora stojeeg, korak levom napred i zamahom desne, skok napred sa
VII
promenom nogu "strini skok"
0.50
VIII Iskorakom desne i zanoenjem leve razovka na desnoj, izdraj
Usklon, korak levom napred, iskorakom desne i zamahom leve stav o
1.50
IX
akama i spojeno skok sa ruku na noge "Kurbet skok" u stav spetni
Sunonim odrazom i rukama eonim krugovima odozdo nagore, skok
0.50
X
sa okretom za 180o, doskok u pouanj, stav spetni priruiti
UKUPNO
10.00
Deo
I
II

213

asopis br. 8-9

MONTENEGRIN SPORT ACADEMY, Sport Mont

KONJ SA HVATALJKAMA
OPIS VEBE
Vrednost
Iz stava spetnog dohvatom na hvataljke, premah odnono levom
I
napred u upor jaui
0.50
Uzmahnuti desnom u desno (noga u visini ramena) i spojeno, premah
II
odnono levom nazad u upor prednji i spojeno
1.50
Premah odnono desnom napred u upor jaui i spojeno uzmahnuti
levom u levo (noga u visini ramena) i spojeno premah odnono
III
desnom nazad u upor prednji i spojeno
2.00
Premah odnono levom pa desnom napred, levom pa desnom odnono
IV
nazad "Metanja" i spojeno
0.80
Kolo prednono jednonono desnom u levo
1.20
V
Premah odnono levom pa desnom napred, levom pa desnom odnono
VI
nazad "Metanja" i spojeno
0.50
Premah odnono levom pa desnom napred i spojeno, kolo zanono
VII
jednonono desnom
2.00
Premah odnono levom pa desnom nazad i spojeno, premah odbono
VIII
sunono napred "Odboka" do stava na tlu, priruiti
1.50
UKUPNO
10.00
Deo

KRUGOVI
Deo OPIS VEBE
Iz visa prostog sa pojaanim hvatom, zgibom i surunim prehvatom,
I
polagano vuenjem do upora, prednoenjem
Prednos, izdraj
II
Polagano opruanjem tela, svlak napred do visa strmoglavog, naznaiti
III
pravilan vis
IV

Vis uzneto i spojeno, pojaanim zamahom unazad, zanjih i spojeno

Iskret napred u vis uzneto i spojeno

Pojaanim zamahom unazad, zanjih
Prednjihom prekopit raznono nazad "Raznoka" saskok do stava na
VII
tlu, priruiti
UKUPNO
V
VI

PRESKOK
Broj KONJ U IRINU, VISINA 120 CM.
Odboka
I
Prednoka kosim zaletom i pravo
II
Letei kolut, suner strunjaa
III
Zgrka, daska udaljena min 1 m
IV
Raznoka
V
Sklonka
VI

214

Vrednost
2.50
0.80
1.20
1.00
1.50
1.00
2.00
10.00

Vrednost
10.00
10.00
10.00
10.00
10.00
10.00

CRNOGORSKA SPORTSKA AKADEMIJA, Sport Mont

asopis br. 8-9

RAZBOJ
OPIS VEBE
Vrednost
Naskokom u potpor u sredini razboja bono i spojeno, prednjihom
0.50
Potpor uzneto i spojeno pojaanim zamahom unazad
0.70
Zanjihom upor, i spojeno prednjihom sed raznono pred rukama
1.50
Surunim prehvatom u upor sedei raznono za rukama i spojeno kolut
1.00
IV
napred do upora sedeeg raznono
Sased i spojeno zanjihom odsun u potpor i prednjihom upor, zanjih
1.30
V
Prednjihom potpor uzneto i spojeno sklopkom upor, zanjih
3.00
VI
Prednjihom prednoka u desno sa celim okretom u levo, stav spetni,
2.00
VII
priruiti
UKUPNO
10.00
Deo
I
II
III

VRATILO
OPIS VEBE
Vrednost
Iz visa prostog prednjeg nathvatom, zgibom uzmah do upora prednjeg i
1.00
I
spojeno
Podmetni zamah, zanjih
1.50
II
Naupor zavesom o desno potkoleno do upora jaueg
2.00
III
Surunim prehvatom u pothvat, kovrtljaj napred u uporu jauem
2.00
IV
"Drvena Marija"
Premah odnono desnom nazad do upora
0.50
V
Zamahom, odvajanjem nogu od ipke, kovrtljaj nazad u uporu
1.00
VI
prednjem i spojeno
2.00
VII Podmetni saskok, stav spetni priruiti
UKUPNO
10.00
Deo

4. REZULTATI
Razlike izmeu inicijalnog i finalnog merenja u kvantitativnim efektima
programa sportske gimnastike u proceni uspenosti u sportskoj gimnastici,
analizirani su u Tabelama (1 - 4).
TABELA 1. DISKRIMINATIVNA ANALIZA VARIJABLI ZA PROCENU
USPENOSTI U SPORTSKOJ GIMNASTICI NA INICIJALNOM I FINALNOM
MERENJU
Eigenvalue CR Wilks' Lambda
H2
DF
p
.42
.54 .70
42.56
7
1
.00

Pomenuta diskriminativna jaina varijabli iskazana je preko testa WilksLambda, koja je u ovom sluaju visoka (.70). Ona ukazuje na razlike izmeu
inicijalnog i finalnog merenja.
215

asopis br. 8-9

MONTENEGRIN SPORT ACADEMY, Sport Mont

Na osnovu rezultata navedenih u Tabeli 1. moe se utvrditi da je dolo do

globalnih promena. Kao to se vidi dobijena je jedna diskriminativna funkcija
koja je statistiki znaajna (CR=.54). Ona pokazuje da je korelacija skupa podataka na osnovu kojih smo vrili diskriminativnu analizu i dobijenih rezultata,
veoma dobra i znaajna.
U Tabeli 2. data je struktura diskriminativne funkcije uea varijabli
za procenu uspenosti u sportskoj gimnastici, u formiranju znaajnih diskriminativnih funkcija. Sami centroidi grupa u ovom sluaju predstavljaju aritmetike sredine rezultata studenata. Radi provere efikasnosti programa izmereno je 6 testova, koji prepokrivaju prostor kretnih navika sportske gimnastike i posebno rezultat u vieboju.
TABELA
2.
STRUKTURA
GPAR
GKON
GKRU
GPRE
GRAZ
GVRA
VISEBOJ

FAKTORSKA
Root 1
-.23
-.42
-.55
-.00
-.14
-.45
-.37

Najvei doprinos diskriminativnoj funkciji imaju testovi krugovi

(GKRU=-.55), vratilo (GVRA=-.45), konj sa hvataljkama (GKON=-.42), vieboj (GVIS=-.37), a zatim parter (GPAR=-.23), razboj (GRAZ=-.14) i preskok
(GPRE=-.00).
Razlika u nivou pojedinano datih disciplina gimnastikog vieboja, izmeu krugova (-.55) i preskoka (-.00), potvruje da su postojee razlike
posledica ne samo vremena, odnosno broja asova (90) trenanog procesa, ve i
ispoljenog nivoa prethodnih znanja iz sportske gimnastike sa jedne, i motorikih sposobnosti i konstitucionog tipa, sa druge strane.
Sam program kod studenata znaajno je uticao na poboljanje nivoa
kretnih navika sportske gimnastike posle finalnog merenja (90 asova), to se
moe videti iz postojanja znaajne diskriminativne funkcije (p=.00).
TABELA 3. CENTROIDI GRUPA
Root 1
G_1:1 .64
G_2:2 -.64

216

CRNOGORSKA SPORTSKA AKADEMIJA, Sport Mont

asopis br. 8-9

Iz Tabele 3. mogu se uoiti centroidi grupa koji predstavljaju aritmetike

sredine za inicijalno (G_1:1) i tranzitno (G_2:2) merenje. Iz centroida grupa
(merenja) se jasno uvia, da je postojea diskriminacija izmeu merenja visoka
i znaajna.
Jasno se uvia da je pomenuto razdvajanje prikazano u Tabeli 4. kao
percentili. Njima se pojanjava izvrenje razdvajanja (diskriminacije) grupa sa
preciznou od 75.39%.
Time se potvruje osnovna pretpostavka da je fond asova neophodan
za uspenu realizaciju programa iz sportske gimnastike za kolokvijum, nedovoljan. Ovo dalje ukazuje da je za uspenu realizaciju neophodno dva, a ne
jedan semestar (60 asova).
Tabela 4.
NACIJE
G_1:1
G_2:2
Total

PERCENTILI
Percent
76.19
74.60
75.39

DISKRIMI-

G_1:1
48
16
64

G_2:2
15
47
62

5. ZAKLJUAK
Kvantitativne razlike izmeu inicialnog i finalnog merenja, odnosno
posle 90 asova vebanja, u prostoru kretnih navika sportske gimnastike kod
studenata utvrene su znaajne razlike, na ta ukazuju utvrene strukture
diskriminativnih varijabli (p=.00; R=.54; Wilk's Lambda=.70; H2=42.56) i
pozicije odgovarajuih centroida (+.64; -.64), odnosno karakteristike ispitanika
u odnosu na pripadnost datom merenju. To ukazuje da se hipoteza jedan (H1)
koja predvia da program praktine nastave iz sportske gimnastike znaajno
diskriminie studente na inicijalnom i finalnom merenju, moe u potpunosti
prihvatiti.
Na osnovu rezultata mogu se formirati homogene grupe za ovakvu vrstu
aktivnosti, odnosno za uspenu realizaciju praktine nastave sportske gimnastike.
6. LITERATURA
1. Babjak, J. (1980) Relacije izmeu motorikih sposobnosti i uspeha u fizikom
vaspitanju, Beograd: Fizika kultura.
2. Lomen, R. (1981) Morfoloke dimenzije i biomotorike sposobnosti studenata za
fiziku kulturu, Ni: Zbornik radova II.

217

asopis br. 8-9

MONTENEGRIN SPORT ACADEMY, Sport Mont

3. Novak, D. (1984) Kanonika povezanost nekaterih morfolokih in motorikih

dimenzija 79 letnih deklic z uspenostijo v portni gimnastiki. Fakultet telesne kulture,
Ljubljana.
4. Paunovi, S. (1975) Relativni uticaj nekih motorikih faktora na uspeh vebanja
na razboju, FFK, Zagreb: Diplomski rad.
5. Petkovi, D. & Poti, M. (1975) Sportska gimnastika - praktikum, Ni.

Mr. Milan Potic

ABSTRACT
The research was carried out on a sample of 65 twenty to twenty-four-year-old students of Faculty of Physical Education in Nis. We can consider the sample to be selected
since the criterion at the entrance exam to the Faculty of Physical Education ensures that.
The sample consisted of third year students. Experimental procedure was carried out in
groups of 15 20 students, which were formed for the realization of the regular classes in
artistics gymnastics. For the evaluation of motor abilities 12 variables were applied.
The research results have shown that homogenous groups can be formed for this kind of
activity, that is for the successful realization of practical classes in artistics gymnastics.
Key words: gymnastics, canonical relations

Sa otvaranja Kongresa

218