UNIVERSITETI I PRISHTINWS

FAKULTETI I SHKENCAVE MATEMATIKE NATYRORE

DEPARTAMENTI I KIMISE
KIMI ORGANIKE-MASTER

PUNIM SEMINARIK
Lnda:Kimia fizike organike

Tema-Ilustrimi i vetive dhe reaksioneve t alkooleve

Punoi:
Shkndie GASHI
Mimoza KOSKOVIKU

Prishtin 2016

HYRJE
N kimi, nj alkool sht ai komponim organik n t cilin grupi funksional (-OH) sht i
lidhur pr karbonin e ngopur. Ato mund t konsiderohen si derivate t ujit n t cilin nj
hidrogjen sht zvendsuar me grup alkilik. Formula e prgjithshme e alkooleve sht ROH.
Grupi alkilik R mund t jet primar, sekondar ose terciar. Antaret e ult t alkooleve jan
lngje me er karakteristike dhe shije djegse; antaret e lart jan substance t ngurta dhe pa
arom. N faz t lngt alkoolet jan t asocijuara nprmjet t nj vargu t lidhjeve
hidrogjenore:

Pika t larta abnormale t vlimit t alkooleve arsyetohen pikrisht me faktin se nevoja pr t

shkputur lidhjet hidrogjenore t cilat I mbajn molokulat bashk sht m e lart

TESTI -ITRETSHMRIA E ALKOOLEVE

Prezenca e grupit hidroksil OH n alkoole ndikon n formimin e lidhjes hidrogjenore me
tretsin, n rastin ton H-OH. Meqense alkoolet kan pjesn polare dhe jopolare kjo ju jep
veti t dyfishta. Shembull nqs e marrim antarin m t thjesht ,metanolin, ai ka grupin
alkilik (-CH3) q sht jopolar dhe grupin OH q sht polar dhe bn t mundshme
formimin e lidhjes hidrogjenore me ujin (dmth sht I tretshm n uj). Shohim q me rritjen
e vargut karbonik zvoglohet tretshmria n uj dhe kjo shpjegohet me faktin se kur rritet
vargu karbonik molokula ka m shum pjes jopolare sesa polare dhe si e till zvoglohet
tretshmria.

Pr ta vrtetuar ket sht br eksperimenti me:

etanol,
n-butil alkooli,
t-butil alkooli,
cikloheksanol etj.

Do t zvogelohet tretshmria n kuadr t grupit.

TESTI IIREAKSIONI ME NATRIUM METALIK

Alkoolet jan acidike dhe atomi i hidrogjenit i lidhur pr grupin hidroksil mund t
zvendesohet me natrium:

Natrium+etanol

Natriumi fundoset ndrsa pluskon n siperfaqe duke formuar alkooksid.

Testi sht zhvilluar duke prdorur:

Etanol,
1-propanol dhe
2-propanol.

TESTI IIITESTI PR TRI KLAST E ALKOOLEVE

Dihet se alkoolet mund t jen: primare, sekondare dhe terciare dhe kjo ndikon n
reaktivitetin e tyre. Reaksioni baz pr t klasfikuar nj alkool si primar,sekondar apo terciar
sht testi i Lukasit. Reagjenti I Lukasit sht nj solucion i klorurit t zinkut n acid
klorhidrik t prqendruar, prmes t cilit alkoolet kalojn n kloridet e tyre prkatse. Ajo q
e bn t mundshme klasfikimin n mes tyre sht fakti se alkoolet terciare reagojn menjehere,
sekondaret brenda disa minutave ndersa alkoolet primare nuk reagojn pr disa or n
temperatur t dhoms. Ky dallim n reaktivitet shpjegohet prmes karbokationeve, duke
ditur se karbokationi terciar sht m stabil dhe si I till reagojn shum m shpejt sesa ai
sekondari dhe primari.