Professional Documents
Culture Documents
AAS 78 1986 Ocr PDF
AAS 78 1986 Ocr PDF
APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM OFFICIALE
AN. ET VOL. L X X V I I I
N. 1
7 Ianuarii 1986
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
studium ac supernum amorem, tum etiam doctrinam certam, ac rationem docendi variis audientium ordinibus accommodam : quod tum
omne eius opus ostendit, tum maxime ea adulescentium manus, a
S. Corde Iesu, quos singulari diligentia emngere aggressus est, quasi
curarum, precum atque macerationum suarum filios, e quorumque
numero multae sane sacerdotum ac Religiosorum vocationes enatae
sunt. Qui autem recte adulescentes formabat, non minore labore,
cura, fructu, mollia puerorum ingenia finxit: quos per annos septem
et viginti ad primam Communionem eximia pietate instituit, quorum
in animos, arte propria Sanctorum, mirficos sensus suos, quasi sanguinem in venas, transfudit. Ceterum religionem suam ex ipso pietatis
fonte, Christo, alebat : mane quidem, per Missae sacrum, reliquis
diei temporibus, per crebras Sacramenti altaris visitationes. Ac fortasse
haec praecipua causa est, cur, divinae Sapientiae tam arcte coniunctus,
(( Respicite ad eum, et illuminamini , Ps 34, 6, in caelestia omnino
penetraverit, ac de rebus tam certo sensu iudicaverit, seu erat Collegiorum rector; seu Noviciorum magister. Diuturnus praeterea oboedientiae usus, ad auctoritatem exercendam eum sensim paraverat :
adeo ut qui se imparem ad ceteros regendos iudicabat, eum quam
quem maxime idoneum facerent egregiae ingenii et animi laudes,
quae sunt : cognitio et exercitatio regulae, studium orationis, sui castigandi amor, prudentia in eligendo, patientia, pietas eximia. Quae
profecto virtutes efiiciebant ut simul opus gratiae atque divini Spiritus
in Noviciis pie sancteque coleret, sive eos apte doceret qua meliore
ratione caelesti Patri placerent. Binae autem sunt alae quibus Lasalliani Sodales insistunt: zelum, seu studium alienae salutis; fides, qua
nimirum omnia ex alto respicientes, omnia superno spiritu imbuant.
Verum enimvero beatus Michael hanc rerum iudicandarum facultatem
miram habuit, utpote qui sive in cogitando, sive in amando fide viveret. Quae sane fides id efficit ut ille se facile colligat, modumque in
omnibus servet. Movet praeterea fides ut peritura bona spernat : quare
facile intellegitur cur, furente bello rerum novarum, anno. MDCCCXCV,
prompto animo condicionem repudiaverit, inlustrem et honestam
iuxta hostium opinionem, modo Congregationi suae valediceret. Eadem
sane mente et animo iudicavit electionem suam, cum Sodalis Academiae Aequatorianae Quitensis creatus est. Tunc me iudice, ait contubernali suo, sprevissem talem honorem. Quandoquidem autem id Moderatores mei iussere, idcirco assentior, persuasum habens me bonum
opus gessisse, quod Academicus per oboedientiam factus sim . Nam
10
11
12
13
LITTERAE APOSTOLICAE
Venerabili Servae Dei Mariae Leoniae Paradis Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Vias tuas, Domine, demonstra
mihi, et semitas tuas edoce m e (Ps 24, 4). Haec precatio, qua psalmista semitas Domini exquirebat, ut cognitae eius voluntati obsequeretur, optime potest Servae Dei Mariae Leoniae Paradis et animum
significare et totam colligere vitam; sedulo namque Dei consilium est
perscrutata, ut illud perficeret iter, quod eidem congrueret consilio.
In pago Acadie, intra fines dioecesis Sancti Ioannis Quebecensis in
Canada, eodem die 12 mensis Maii, quo est nata, anno 1840, est etiam
baptizata, eique imposita sunt nomina Aloisia Verginia. In familia primum a parentibus, agrorum cultoribus, ad bonos instituta mores, est
dein ingressa Sacrum ephebeum Religiosarum Congregationis a Domina
Nostra in vico Laprairie, ubi et in litteris est erudita et pietate enituit.
Cum duodecimum annum ageret, de altari primum sacra libavit; et
exinde in studio perfectionis adipiscendae profecit et in proposito se in
ministerium sacerdotum consociandi. Anno 1854 Congregationem Sororum Marianitarum a Sancta Cruce introivit et novitiatum iniit,
nomine sumpto Sorore Maria a Sancta Leonia; quo peracto, die 22
mensis Augusti anno 1857 coram Basilio Moreau, Congregationis Instituere, prima vota suscepit. Postea varia explevit munera; fuit enim
institutrix, curam domesticam de domibus presbyterorum egit in quibusdam Canadensibus pagis, donec Novum Eboracum petiit ut orphanis
consuleret et Antistitae asyli puellorum administrae officio fungeretur ;
ibique octo fere annos magno animi ardore laboravit. Sed circiter
annum 1870 Serva Dei acerbam spiritus perturbationem est experta ob
immutationes et dissensiones in Congregatione Sororum Marianitarum
ortas, cum haec anno 1867 famulatum in domibus presbyterorum deseruisset. Sed tamen anno 1869 ex eadem Congregatione per interpositam
Apostolicam Auctoritatem exstitit nova Congregatio Sororum Sanctae
Crucis, quae illud retinuit ministerium. Post varias vicissitudines et
non parvas difficultates fortiter et Domini fiducia superatas, obtento
permissu, Serva Dei ad novam Congregationem transiit et ilico Superioribus se probavit. Primum etenim missa est ad urbem Marquette,
14
in Foederatis Civitatibus Americae Septemtrionalis, ut ibi domum conderet, et deinde ad urbem Memramcook, in dioecesis Sancti Ioannis
Canadensis finibus sitam, in qua est ei domus concredita puellis instituendis, quae domorum sacerdotum curam agerent aut in ecclesiasticis
collegiis. His puellis numero crescentibus vitamque religiosam vivere
exoptantibus, Serva Dei haec Superioribus exposuit, et anno 1880 in urbe
Memramcook familiam religiosam a Congregatione Sororum Sanctae
Crucis disiunctam constituit, cui nomen datum Parvae Sorores a
Sacra Familia , quae hoc unum sibi proposuit, ut clero ministraret.
Serva Dei, etsi in oboedientia et regula Sororum Sanctae Crucis
manens, Antistita novae familiae facta est et statim mira prudentia in
suum Institutum firmandum incubuit et in Parvas Sorores educandas,
quibus Directorium et iam anno 1883 Constitutiones dedit, proposito
Instituto perappositas. Post unum et viginti annos, domus princeps
Instituti et novitiatus, urbe Memramcook mutata, Sherbrooki collocata
sunt; cuius Ordinarius loci, die 26 mensis Ianuarii anno 1896 canonicae institutionis decretum edidit. Die 2 mensis Octobris anno 1904
Serva Dei, Ordinarii rogatu, deposita veste Sororum Sanctae Crucis,
habitum induit Congregationis a se statutae. Denique anno 1905, die 1
mensis Maii, ex indulto Apostolico S. Pii X, ab omnibus obligationibus,
quibus Congregationi Sanctae Crucis adstringebatur, liberata, Regulis
sui Instituti expeditius adhaesit. Supremo die propinquante, Servae
Dei ex uberrimis exanclatorum laborum fructibus magnam licuit percipere laetitiam, quandoquidem eius Congregatio multo aucta incremento iam 40 domus et 635 Sorores numerabat, quae etiam alibi vitam
religiosam fovebant et clero in apostolico ministerio auxiliaban tur. %
Meritis locuples, virtutibus ornata, venerationem adepta, tranquillo et
sereno vultu, et quasi ex inopinato, die 3 mensis Maii anno 1912 Sherbrooki de hac vita decessit. Ex eius scriptis manifestum apparet quanto
sanctitatis ardore flagraverit, ex eius vita quo modo inde ad christianas
religiosasque virtutes exercendas sit incitata atque ad, magna et ardua
aggredienda, firmissima Dei fisa fiducia. Ipse autem eius Instituti finis
in peculiarem lucem profert ardentissimum Servae Dei in Christum
Eucharisticum amorem et in sacerdotium obsequium et pietatem, per
quod Dominus Iesus semper praesens manet in hominibus. Quamobrem
fama sanctitatis, qua vivens floruit, post eius obitum increbuit latius
diffusa et supernis signis confirmata. Hinc instructis Processibus :
Ordinario in Curia Sherbrookensi anno 1952 et rogatoriis in Curiis
Monctonensi et Mariapolitana, editoque super scriptis Decreto die 8
15
mensis Octobris anno 1956, factaque disceptatione in Coetu Ordinario Sacrae id temporis Rituum Congregationis die 17 mensis Maii
anno 1966 faventibus suffragiis, Summus Pontifex Paulus VI Causam Servae Dei rite introducendam esse statuit Decreto Sacrae Congregationis die 13 mensis Iunii anno 1866 prodito. Dein acto Processu Apostolico Sherbrooki super virtutibus in specie Servae Dei
anno 1968, hisque tractatis die 3 mensis Iunii anno 1980 in Congressu Peculiari Officialium Praelatorum Patrumque Consultorum, et
postea die 25 Novembris eodem anno in Coetu Plenario eiusdem Sacrae
Congregationis pro Causis Sanctorum, die 31 Ianuarii anno 1981 Servam
Dei Mariam Leoniam Paradis christianarum virtutum culmen attigisse
Nos ediximus. Postquam autem disputatum recte est de mira Sororis
a Sancto Sebastiano a phthisi pulmonum sanatione, intercessioni Servae
Dei tributa, eaque recognita, et per Nostrum Decretum die 17 mensis
Februarii anno Iubilaeo 1984 sancita, decrevimus sollemnem beatificationem Venerabilis Mariae Leoniae Paradis, die 11 mensis Septembris
anno 1984, durante Nostro itinere in Canada peragere. Qua re inter
ritum coram frequentissima fidelium multitudine sub divo celebratum,
haec protulimus verba : Par notre autorit apostolique, accueillant
les vux de notre frre Jean-Marie Fortier, archevque de Sherbrooke,
de beaucoup d'autres frres dans l'piscopat, de nombreux fidles, et
aprs avoir entendu l'avis de la Sacre Congrgation pour les causes
des saints, nous dclarons que dornavant la vnrable servante de
Dieu Marie-Leonie Paradis, fondatrice de l'Institut des Petites Soeurs
de la Sainte Famille, peut tre appele bienheureuse, et que, le 3 mai,
jour de son dpart pour le ciel, on pourra clbrer sa fte, dans les
lieux fixs, et selon les rgles tablies par le droit. Au nom du Pre, et
du Fils, et du Saint-Esprit . Amen. Atque sermonem de vita atque
virtutibus Beatae illius habuimus. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Marianopoli, sub anulo Piscatoris, die xi mensis Septembris, anno MCMLXXXIV, Pontificatus Nostri sexto.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
16
ALLOCUTIONES
I
Ad Bangladesae episcopos, occasione oblata ad Limina visitationis
coram admissos.*
17
3
men but God, who can read our inmost thoughts". We must see every
service we give to the Church from this perspective.
2. The Church in Bangladesh is indeed the pusillus grex, the little
flock which Christ the Good Shepherd looks upon with special love
and care. The seed of God's word was sown in your land centuries
ago, as witnessed by the prsence of the so-called "Dacca Christians".
This seed sprouted and matured ; it has taken root and flourished in the
hearts of Christian believers, impelling them to nurture their faith and
then to share it with others.
This outward thrust, the dynamism of Christian rvlation, can
never be thwarted, since it is the word of God himself which we
speak ofthe word of him who created and who rules heaven and
earth and everything contained within them, and whose all-provident
plan for us and for the world we are striving continually to understand.
3. In order to carry out more effectively the Lord's command to
preach the Gospel within the context of your own cultural and national
setting, you, as Bishops, are called to be ever mindful of an important
task which is yours by virtue of your office, namely, to serve as "the
visible source and foundation of unity" in your locai Churches. You
must cali your people to ever greater unity in Christ, while you serve
as the focus and the fulcrum of unity for them. This task has many
dimensions which should be examined and explored.
The unity of faith in the one Lord is the foundation of ali ecclesial
life. Drawing your people together to be nourished by God's word
must be centrai to your ministry. This unity must extend to the
discipline of the Church too. This requirement has many dimensions
which form an integral part of the call to unity which Christ desires
for his Church. Identifying and meeting the special needs of your
local circumstances must always be accompanied by respect for the
bonds of unity that the Catholic Church shares on all levis; it must,
in effect, lead towards greater unity of the Spiri t in the bond of peace.
Ali the baptized need to be made aware of their responsibility for
seeking personal holiness and for working for the good of the whole
Church, as well as for hearing witness before the world. Christian
believers divided among themselves are an occasion of scandal, a real
4
1 Thess 2:2, 4.
Lumen Gentium, 23.
Cf. Eph 4:3.
2 - A. A. S.
18
1 Jn 4:12.
19
Mt 5:15.
1 Cor 9:16.
20
your country are living impel me to make an appeal for the compassion
and help of all people of good will who can see on the faces of the multitudes of suffering men, women and children the image and likeness
of the Son of Man.
In the name of thse "least of the brethren" I wish to express deep
gratitude to the many priests, religious and laity of Bangladesh who
are spending themselves so selflessly on their behalf. These dedicated
individuis, who include the many generous missionaries as well as
the local clergy, religious and lay apostles, are in the forefront of
evangelization and serve as beacons of hope for all to see.
8. Our participation, my Brothers, in the saving mission of Christ
compels us to stri ve for ever greater unity in him. May the Holy Spirit
be with you all, he who was sent on the day of Pentecost to sanctify
the Church and unify her in communion and in the works of ministry.
May this same Holy Spirit strengthen you and sustain you in your
labours on behalf of the Gospel and may he bestow abundant blessings
upon those who collaborate with you in this sacred chargethe priests,
the men and women religious, the lay catechists and ali who witness
to Christ by their li ves of charity and generosi ty.
Through the intercession of Mary, the Mother of God and the
Mother of the Church, I pray to Christ her Son and our Lord for you
and for all the belo ved people of Bangladesh. With my special Apostolic
Blessing.
II
Lichtensteni, in festo Nativitatis B. Mariae Virginis habita.*
Terz-Antiphon.
21
Zugleich spricht der Prophet von der Frau, die gebren wird.
Ein Geschpf, eine Frau, ist auserwhlt, beim erlsenden Handeln
Gottes entscheidend mitzuwirken; an ihr werden sich zuerst jene
messianische Sicherheit und der Friede konkret erfllen. Sie wird
gesegnet sein unter allen Frauen ; ein Geschenk wird sie sein fr die
ganze Menscheit, da sie ihr den Erlser gebiert.
22
4. Auf diese Weise lassen uns die heutigen Lesungen aus zwei verschiedenen Abstnden auf das groe Geheimnis der Menschwerdung
des ewigen Wortes schauen und damit zugleich auf das Geheimnis der
Mutterschaft Mariens.
Diese enge Verbindung der beiden Geheimnisse betrachten wir jedes
Jahr vor allem zwischen Weihnachten und Neujahr, zwischen dem
Tag der Geburt Christi und dem Tag der Mutterschaft Mariens;
besonders deutlich aber mu sie uns werden im Verlauf der Vorbereitung auf die bevorstehende Zweitausendjahrfeier der Menschwerdung unseres Erlsers.
Gott hat Maria dazu erwhlt, die Mutter Jesu Christi zu werden.
Nach dem Glauben der Kirche ist Maria durch diese auerordentliche
Berufung in ihrer ganzen Person und ihrem ganzen Dasein geprgt
worden. Das ist der Grund, warum wir mit Verehrung und Dank
auch auf ihren Eintritt in diese Welt schauen, auf ihre Geburt ; und
wenn uns auch das genaue Datum dieser Geburt unbekannt ist, so
fllt es doch in die Jahre unmittelbar vor jener heiligen Nacht in
Betlehem.
5. Die Liturgie spricht heute aber nicht nur ber vergangenes
Geschehen. Die Lesung aus dem Brief des heiligen Paulus an die
Rmer erinnert uns an den ewigen Erlsungsplan Gottes mit seiner
stets aktuellen Bedeutung auch fr unsere Gegenwart. Dieser Plan
erwchst unmittelbar aus der Menschwerdung des Gottessohnes, dem
Erstgeborenen von vielen Brdern.
5
Rom 8, 29.
23
der Herr an uns getan, indem er uns zu Gliedern seiner Kirche gemacht
hat. Spontane Freude und Dankbarkeit mssen in uns darber aufbrechen ; unsere Antwort mu sein, Gott zu lieben mit Leib und Seele,
mit Herz und Verstand, mit allen unseren Krften. Dann kann sich
auch an uns erfllen, was die Pauluslesung so groartig zu Anfang
feststellt: W i r wissen, da Gott bei denen, die ihn lieben, alles zum
Guten fhrt. Wie wahr sind diese Worte geworden fr Jesus selbst,
der durch sein Lebensopfer unser Erlser geworden ist, wie wahr aber
auch fr Maria, die Ersterlste, die um ihres Sohnes willen vor der
Snde bewahrt geblieben und so die Mutter aller Erlsten geworden ist.
Auf diese Weise nimmt Maria durch ihre Berufung zur Mutter
Christi in besonderem Mae teil an jener gemeinsamen Berufung, die
an alle Menschen durch Christus ergeht und in heiliger Gemeinschaft
mit ihm verwirklicht werden kann.
6
Rom 8, 28-30.
24
7. Eine Ehe, welche in eine Krise geraten ist; eine Ehe, welche,
menschlich gesehen, dem Scheitern nahe ist; eine Ehe, welche durch
eine gegenseitige Entfremdung der Partner belastet ist, retten die betroffenen Eheleute nur dann, wenn sie einander verzeihen knnen und
beharrlich auf eine Ausshnung hinwirken. Was fr das partnerschaftliche Verhltnis der Ehegatten untereinander gilt, trifft auch
auf die Beziehung der Eltern zu den Kindern und der Kinder zu den
Eltern zu. Wenn in einer Familie zwischen Jung und Alt, zwischen
Vater oder Mutter und Sohn oder Tochter Konflikte entstehen, mssen
diese in gegenseitigem Verstehen und Verzeihen ausgetragen werden.
Kinder und Jugendliche, Vter und Mtter, seid nie zu stolz oder zu
eigensinnig, um einander die Hand zur Vershnung zu reichen, wenn
eine Auseinandersetzung stattgefunden hat ! Seid nie hartnckig und
nachtragend, wenn es darum geht, einen Streit beizulegen !
Dazu gehrt aber wesentlich auch die Vershnung mit Gott in einer
guten persnlichen Beichte, weil jede Beleidigung unserer Mitmenschen
immer auch eine Beleidigung Gottes selber ist, dessen geliebte Geschpfe
wir alle sind. Schliet also bei der zwischenmenschlichen Vershnung
Gott nicht aus und greift nach jenem Heilsmittel, das Busakament
heit und das den inneren Frieden schenkt, den nur der Herr geben
kann ! Ehe und Familie knnen nur dann ihrer hohen christlichen
Berufung entsprechen, wenn die regelmige Praxis der persnlichen
Umkehr und Bue sowie der Vershnung durch die Beichte im Leben
der Ehegatten und Familienmitglieder ihren festen Platz hat.
Die bald beginnende liechtensteinische Volksmission wrde eine
wesentliche Aufgabe versumen, ja, sie knnte den Aufbruch zum
7
25
Leben in Christus kaum in die Wege leiten, wenn sie darauf verzichten
wrde, die Glubigen auch zu einer guten Beichte zu fhren. Ich bitte
daher die Volksmissionare sehr, diesem Anliegen ihr besonderes Augenmerk zu widmen ; vor allem empfehle ich hierfr die gemeinschaftliche
Bufeier mit anschlieender persnlicher Beichte und Lossprechung
der einzelnen.
Aufbruch zum Leben wie das Leitmotiv der Mission lautet
ist zunchst ein Ausbruch aus Snde und Schuld, aus Unfreiheit und
Ichsucht, aus Irrtum und Verwirrung und dann ein Aufbruch zur
persnlichen Heiligkeit und zur Heiligung des gemeinschaftlichen Lebens. Maria, die selber ohne Makel der Snde geboren wurde und
lebte, steht uns als das groe Vorbild solcher Heiligkeit vor Augen.
Ihr Beispiel sei uns Licht und Kraft !
8. Die Familie als Kernzelle der Gesellschaft und lebendiger Baustein
der kirchlichen Gemeinschaft ist zugleich auch der erste Ort des Gebetes. Das Zweite Vatikanische Konzil sagt : Wenn die Eltern durch
ihr Beispiel und ihr gemeinsames Gebet auf dem Weg vorausgehen,
werden auch die Kinder und alle, die in der Familiengemeinschaft
leben, leichter diesen Weg des echten Menschentums, des Heils und
der Heiligkeit finden. Die Gatten aber mssen in ihrer Wrde und
Aufgabe als Vater und Mutter die Pflicht der Erziehung, vornehmlich
der religisen, die ihnen in ganz besonderer Weise zukommt, sorgfltig
erfllen. Ebenso aber gilt, da auch die Kinder als von Gott geschenkte
Glieder der Familie auf ihre Weise zur Heiligung der Eltern beitragen.
In dieser Dizese und damit auch in eurem Land Liechtenstein
wurde vor wenigen Jahren mit der Aktion Hauskirche begonnen,
die dem gemeinsamen Gebet in der Familie dienen mchte. Tragt dieses
wichtige Anliegen mit und frdert es nach Krften ! Das gemeinschaftlich verrichtete Tischgebet sollte in keiner christlichen Familie fehlen.
Ich bin mir bewut, da es fr manche eine gewisse Uberwindung
kostet, damit wieder anzufangen. Doch legt alle falsche religise Scham
ab und betet gemeinsam ! Denn wo zwei oder drei in meinem Namen
versammelt sind, da bin ich mitten unter ihnen, verspricht uns der
Herr.
9
10
Mit Recht drfen wir annehmen, da die Mutter des Herrn in eine
religise und fromme Familie hineingeboren wurde. Maria selbst ist
9
10
26
Lk 1, 46 f.
27
13
Mge das heilige Leben der Jungfrau Maria, deren Geburtsfest die
Kirche im Frstentum Liechtenstein heute mit dem Nachfolger Petri
auf solche festliche Weise begeht, auch euer Leben als Christen in euren
Familien und in eurer ganzen Volksgemeinschaft stets erleuchten. Ihr
Vorbild und ihre Hilfe befhigen euch, eurer Berufung wrdig zu
leben. Bleibt vor allem eine religis und sittlich gesunde Grofamilie
in den berschaubaren Grenzen eures so schnen Landes und lebt immer
in enger Verbundenheit mit der Universalkirche und ihrem obersten
Hirten.
Gott segne und beschtze euch auf die Frbitte Unserer Lieben
Frau von Liechtenstein, der Mutter unseres Erlsers, die unter dem
Kreuz auch unser aller Mutter geworden ist. Amen.
12
13
Rom 8, 28.
28
ITINERA APOSTOLICA
E X HABITIS D U M
S U M M U S P O N T I F E X AFRICAM
PERAGRAT DELECTAE A L L O -
CUTIONES.
Cf. Ps 99 [100], 3.
29
3. Une Bonne Nouvelle, oui ! Par Jsus Christ, par son Evangile, il
vous a t donn de connatre le vrai Dieu, tel qu'il a voulu se rvler
aux hommes par les prophtes et par son Fils bien-aim. Bien souvent
les religions traditionnelles vous donnaient dj le sens de son existence, vous inclinaient au respect pour lui, un respect craintif, mais
gnralement pas l'amour, un certain culte de lui mais souvent
dans l'incertitude de savoir ce qu'il convenait d'offrir ce Dieu considr comme lointain. Le Dieu qui vous a t annonc par l'Eglise
est la fois notre Crateur et notre Pre. Vous l'avez dcouvert et
vous le connaissez dsormais comme Celui qui a tant aim le monde
qu'il a donn son Fils unique, non pour condamner ce monde, mais
pour le sauver. Et Jsus Christ, qui est l'image parfaite du Pre,
dans une humanit semblable la ntre, s'est manifest comme l'Amour :
2
Ps 99 [100], 3.
30
Il n'y a pas de plus grand amour que de donner sa vie pour ses amis .
Vous savez, en effet, que le Christ a donn sa vie pour nous : <( Le
Christ est mort pour tous, afin que les vivants n'aient plus leur vie
centre sur eux-mmes, mais sur lui, qui est mort et ressuscit pour
eux ) ) . Oui, vraiment, cet amour nous saisit , car, par l, nous sont
rvls les desseins insondables du Pre, du Fils et du Saint-Esprit
l'gard des hommes qu'ils associent leur vie divine, et nous dcouvrons en mme temps la dignit unique que l'homme, que tout homme,
a aux yeux de Dieu.
4
5. (( Je vous ai dit cela pour que ma joie soit en vous et que vous
soyez combls de joie , dit encore Jsus aux Aptres. Oui, rjouissezvous et ne cessez jamais de rendre grce !
Car il s'agit d'abord d'un don de Dieu, d'un choix gratuit, dont
vous avez vous aussi bnfici, chers chrtiens du Togo. (( Ce n'est pas
8
Jn 15, 13.
2 Co 5, 15.
Cf. Jn 15, 15.
Cf. Me 3, 35.
Cf. Jn 15, 5.
Cf. Jn 15, 11.
31
9
vous qui m'avez choisi, c'est moi qui vous ai choisis . Vous, vous avez
choisi de suivre le Christ, d'obir son Evangile, c'est vrai, mais parce
que lui-mme vous a choisis. Il a voulu vous appeler, vous tiez dans
son plan de salut, il a dispos votre cur. L'Evangile est un don
gratuit, une grce. La foi, votre rponse de croyant, est une grce.
6. A partir de cette grce, c'est tout un renouveau qui peut tre
accompli, que vous devez accomplir, dans votre vie personnelle, familiale, culturelle, sociale, nationale, dans vos coutumes, dans vos institutions, dans tout le monde o vous vivez. Si quelqu'un est en Jsus
Christ, il est une crature nouvelle. Le monde ancien s'en est all, un
monde nouveau est dj n .
1 0
12
13
14
15
A son tour, saint Paul a bien expliqu aux chrtiens d'Ephse cette
rnovation du disciple de Jsus : Il s'agit, dit-il, de vous dfaire de
votre conduite d'autrefois, de l'homme ancien qui est en vous, corrompu par ses dsirs trompeurs. Laissez-vous guider intrieurement
par un esprit renouvel. Adoptez le comportement de l'homme nouveau,
cr saint et juste dans la vrit, l'image de Dieu . Et Paul numre
un certain nombre d'obstacles rejeter : mensonge, colre, vol, paresse,
mauvaises paroles, animosit, mchancet.
Oui, toute l'uvre de la rdemption accomplie par Jsus est un
renouveau des personnes, et par elles, du monde qui les entoure, de
l'univers entier.
1 6
Jn 15, 16.
10
Cf. 2 Co 5, 17.
11
Cf. Mt 9, 16-17.
12
Cf. Le 22, 5.
13
14
Cf. Jn 3, 5.
15
Cf. Je 1, 18.
16
Ep 4, 22-24.
32
18
1 9
18
19
Cf. Mt 7, 14.
Jn 6, 68.
Jn 15, 16.
33
de paix entre vous. Vous avez mis votre amour humain sous le signe
du sacrement le mariage. Vous avez organis des veilles de prire, des
moments de jene, de partage. Je vous flicite, chers amis. Voil des
actes de renouveau dans votre vie chrtienne personnelle. Il faudra
souvent y revenir. Et je suis sr que vous gotez dj la paix et la
joie. Demeurez dans l'amour du Seigneur !
9. A travers et au-del de ces actes mritoires, le Seigneur veut
oprer progressivement une profonde transformation des mentalits,
au point qu'on puisse dire : voil une famille chrtienne, voil une
communaut chrtienne, voil une socit chrtienne.
Le Concile Vatican II disait des catchumnes mais cela vaut
pour tous : (( Sous l'action de la grce de Dieu, le nouveau converti
entreprend un itinraire spirituel... Le passage, qui entrane avec soi
un changement progressif de la mentalit et des murs, doit devenir
manifeste avec ses consquences sociales ... Comme le Seigneur en qui
on croit est un signe de contradiction
il n'est pas rare que le converti
fasse l'exprience de ruptures et de sparations, mais aussi connaisse
les joies que Dieu donne sans les mesurer .
Et mon prdcesseur
Paul VI crivait : L'Eglise vanglise lorsque, par la seule puissance
divine du message qu'elle proclame, elle cherche convertir en mme
temps la conscience personnelle et collective des hommes, l'activit dans
laquelle ils s'engagent, la vie et le milieu concrets qui sont les leurs ) ) .
Cette transformation peut concerner certaines coutumes traditionnelles qui taient les vtres, ou qui sont les vtres, dans ce pays. C'est
un domaine dlicat, difficile, car ces coutumes correspondent souvent
une longue exprience sociale, comportant des cts positifs d'initiation la vie, d'quilibre ou de cohsion sociale. Leur bouleversement peut susciter des rsistances tenaces. Chaque coutume est examiner prudemment, avec discernement, sans arracher prmaturment
le bon grain avec l'ivraie. Et pourtant, la nouveaut et la libert de
l'Evangile doivent faire leur uvre en ce domaine. On peut s'attendre,
on doit s'attendre ce que la conscience des baptiss interroge ces
coutumes, pour retenir ce qui est sain, juste, vrai, bnfique, compatible avec la foi dans le Dieu unique, avec la charit de l'Evangile,
avec l'idal chrtien du mariage, et pour rompre, par contre, avec ce
qui s'oppose la rvlation de Dieu et la charit qu'il a diffuse dans
2 0
21
20
21
3 - A . A . S.
34
23
36
des poux, et il est capital que les chrtiens s'y prparent avec soin;
il ne dispense pas des efforts quotidiens pour affermir, avec l'aide du
Christ, l'unit du foyer, la fidlit permanente des poux, la dlicatesse de l'amour mutuel, le souci d'ducation de la foi des enfants. La
pastorale familiale, dans le sens expos par l'exhortation Familiaris
consortio, doit avoir une place de choix dans cette Eglise.
13. Toutes ces exigences morales prparent le renouveau que vous
attendez. Elles sont ancres dans notre conscience. Elles manifestent
le srieux de notre foi, qui, sans les actes, ne servirait rien. C'est
par l que nous demeurons dans l'amour mme de Dieu : Si vous tes
fidles mes commandements, vous demeurerez dans mon amour A .
Mais il faut entretenir directement cet amour de Dieu en nous.
Il faut donner au Christ les moyens de dployer en nous sa grce,
d'tre comme un ferment qui fera lever toute la pte.
Chers Frres et Surs du Togo, il vous faut prendre conscience,
chaque jour, du don de Dieu qui est en vous, et de ses appels. Il faut
chercher les moyens de mieux connatre l'Evangile, d'approfondir
votre foi, de rflchir ses implications en lien avec la vie. Je pense
notamment la catchse adapte proposer cette jeunesse innombrable, dans les coles, dans les lyces, dans les paroisses. Il vous faut
prendre appui sur les mouvements chrtiens, car, livrs vous-mmes,
vous tiendrez difficilement. Il vous faut dvelopper, renouveler votre
faon de prier : la prire est vitale pour un chrtien, elle l'unit la
pense et la volont de Dieu, en mme temps qu'il lui expose ses
besoins. Il vous faut prendre votre part aux Eucharisties dominicales
qui sont la fois une fte et une nourriture. Il vous faut constamment
puiser la saintet dans les sacrements du Christ : la pnitence, la communion. Ainsi vous demeurerez dans son amour.
24
2 5
24
25
24
Cf. Je 2, 14.
Jn 15, 10.
Jn 15, 16.
37
Jn 4, 23.
38
rare privilge. Je rends grce surtout pour tout ce que reprsente cette
ralisation impressionnante dans votre nation, qui vient de clbrer le
vingt-cinquime anniversaire de son indpendance. Encourags par tout
un peuple, les architectes et les nombreux btisseurs ont men bien une
oeuvre merveilleuse, car elle est signe loquent de foi, et elle est le
tmoin de la maturit et de la vitalit d'une Eglise. Avec vous qui
remplissez cette cathdrale, je rends grce. Et avec vous tous, la foule
qui s'est rassemble l'extrieur, autour de la maison du Seigneur, je
rends grce, parce que Dieu tablit sa demeure parmi les hommes !
L'Eglise d'Abidjan, l'Eglise en Cte d'Ivoire, manifeste par cette
construction matrielle qu'elle est elle-mme en vrit une construction
spirituelle. Sans le dynamisme intrieur de la foi, sans l'esprance
fonde sur le Christ vivant, un temple de pierre resterait vide de sens,
quelle que soit sa grandeur. La raison d'tre d'un temple de pierre,
c'est le temple intrieur de la communaut des disciples du Seigneur.
Ecoutons nouveau, comme il y a cinq ans, la parole de l'Aptre
Pierre : Soyez des pierres vivantes qui servent construire le Temple
spirituel )).
1
Btir l'Eglise, c'est une uvre que l'Esprit de Dieu anime et rend
possible. Elever un temple, c'est l'offrande de toute une communaut
qui se rassemble pour clbrer le sacrifice du Seigneur. Elle dresse sur
le sol de son pays un signal qui constitue un appel permanent lever
des louanges vers Dieu, accueillir ses dons, entendre sa Parole,
renforcer la fraternit, inviter sans cesse de nouveaux frres pour
qu'ils connaissent la Bonne Nouvelle du salut par le Christ.
3. Vous achevez un difice, mais vous savez que la construction de
l'Eglise continue. C'est une tche de tous les jours et de toutes les
gnrations. Pour l'accomplir fidlement, il faut que les hommes soient
purifis et renouvels sans cesse, qu'ils soient convertis par la grce
de Dieu et dtourns du pch qui est uvre de mort. C'est pourquoi
nous avons rpandu sur nous en mme temps que sur les murs de
l'glise l'eau baptismale dans laquelle nous avons t purifis et unis
la vie nouvelle par le Christ. Cette eau, Jsus l'avait promise la
Samaritaine de l'Evangile en lui disant : L'eau que je donnerai deviendra source jaillissante pour la vie ternelle .
Avant de consacrer la cathdrale, nous allons chanter les litanies
3
1 P 2, 5.
Cf. Jn 4, 14.
39
des saints. Nous marquerons ainsi que l'Eglise vivante a pour fondation les Aptres et les saints de tous les ges. Ce sanctuaire est
ddi saint Paul. Quelle joie d'invoquer le patronage de l'Aptre des
nations sur cette terre d'Afrique! Quelle joie pour l'Evque de Rome
que de confier cette glise d'Abidjan celui qui acheva sa route missionnaire en fcondant la terre de Rome par le don de son sang ! Le peuple
aujourd'hui appel tre saint est le peuple o Dieu a suscit les
saints innombrables qui sont pour nous des exemples; ils sont vivants
dans le Royaume des cieux et ils intercdent pour nous. Que le patronage
de saint Paul et la communion de tous les saints soient pour l'Eglise
qui se rassemble ici un ferment d'unit et d'amour ! Et je voudrais rappeler que vous honorez particulirement la Reine des Aptres, sous le
titre de Notre-Dame d'Afrique, en levant un autre sanctuaire dont
j'ai pu bnir la premire pierre. Qu'elle vous guide et vous soit secourable, qu'elle vous accompagne sur les voies du service de Dieu et des
hommes !
4. Au centre de cette action liturgique, une grande prire exprime
notre action de grce et notre supplication. En consacrant une glise,
nous louons Dieu qui nous permet d'tre rassembls par le Christ en
sa demeure, nous louons Dieu qui fait de son Eglise le corps vivant
sanctifi par le sang du Christ. Nous louons Dieu qui lve la cit
sainte, car elle a pour pierre angulaire le Christ Jsus.
Et nous supplions humblement que ce lieu voie le pch pardonn,
les fidles unis dans le mmorial de la Pque. Dans l'esprance du
salut, nous demandons que la communaut runie pratique la misricorde et dcouvre la vraie libert des fils de Dieu.
5. Avec les vques de ce pays, je ferai sur l'autel et sur les murs
de l'difice l'onction du saint chrme. L'huile sainte signifie la puissance de Dieu qui saisit et consacre : par l'onction, le Pre a fait
de Jsus son Christ, c'est--dire celui que l'Esprit a totalement pntr.
Aujourd'hui, par l'onction, il fait de cette glise le lieu o l'Esprit
du Christ libre chacun du pch et le baptise dans le mystre de sa
mort et de sa rsurrection. Il fait de cette glise, par l'onction, le lieu
saint o il appelle son peuple se rassembler et partager sa propre vie.
Aujourd'hui, l'Esprit du Seigneur fait de cet autel le signe du
Christ, car c'est lui le Prtre par excellence, c'est lui qui offre sa
propre vie dans le sacrifice eucharistique. Et il nous donne de l'offrir
notre tour par le ministre de l'vque et des prtres. A cet autel, il
40
* Ps 83 [84], 2. 5 a. 6.
s
Cf. Ep 1, 14.
Ga 4, 5.
41
42
43
ecclsiale rende vos communauts sans cesse plus fidles, plus rayonnantes, plus responsables, en lien avec tous les membres du Corps du
Christ dans le monde !
Que ce signe extrieur, noble, marque profondment vos mes : cet
difice reprsente la demeure de Dieu avec les hommes . Sa forme
mme voque symboliquement la Sainte Trinit, sa structure rappelle
la structure de la vie chrtienne appuye sur les sept sacrements donns
par le Seigneur son Eglise.
Vous tes vous-mmes le temple de Dieu : chacun de vous est temple
de Dieu. Saint Paul nous demande : Ne savez-vous pas que vous
tes le temple de Dieu et que l'Esprit de Dieu habite en vous? .
Nous proclamerons dans la prface de la prire eucharistique : La
cit sainte, c'est l'Eglise ... que tu ne cesses de construire de pierres
vivantes, animes par le Saint-Esprit, unies par la charit, pour en
faire la demeure o tu seras tout en tous (Rituel de la conscration
des glises).
Que la prsence de Dieu qui est Esprit fasse de ceux qui habiteront
cette maison, qui est sa maison, de vrais adorateurs en esprit et en
vrit, maintenant et pour les sicles venir ! Amen.
7
***
In urbe laundensi, ad Exc.mum Virum Paulum Biya Camaruniae Praesidem nationumque Legatos habita.*
Monsieur le Prsident,
Excellences,
Mesdames, Messieurs,
1. Comment ne serais-je pas sensible aux paroles chaleureuses et
aux considrations leves qui viennent d'tre exprimes? J'en remercie
vivement Son Excellence le Prsident Paul Biya, et, travers sa
personne, je remercie tous ceux qui contribuent mon accueil dans ce
pays si attachant du Cameroun, que j'prouve une grande joie visiter
comme Pasteur de l'Eglise universelle. Ce soir, j'ai l'honneur de
m'adresser aux dirigeants politiques du pays et aux diplomates : dans
l'exercice de ma mission de Pasteur universel, je considre cette ren7
1 Co 3, 16.
44
45
notre sympathie, ni de notre dialogue : je viens de rencontrer la dlgation des Eglises protestantes, puis celle des Musulmans.
4. Mais le Cameroun ne saurait rester une mosaque d'intrts
particuliers. C'est un Etat souverain, c'est une Rpublique unifie.
C'est une Nation. Et il vous appartient d'en raviver la conscience et
de faire converger vers le bien commun les efforts de tous les citoyens,
la contribution de toutes les ethnies. Vous cherchez dvelopper ce
sentiment patriotique qui rend les Camerounais fiers de leur identit
nationale. Vous dsirez, juste titre, que tous participent activement la vie publique dans le respect de l'ordre, du bien suprieur
de la nation et des droits d'autrui afin de prparer un avenir digne
pour tous les fils de ce pays, en leur assurant le plus possible une
galit de chances. C'est une tche immense que de raliser vos projets
de dveloppement rural intgr, de formation morale et intellectuelle
de la jeunesse, de cration d'emplois, tout en faisant face aux problmes
de sant, d'habitat, d'urbanisme, de transports, de salaires, de protection sociale.
5. Tous les pays, surtout ceux du tiers-monde, ont ainsi relever
un dfi conomique et social avec des moyens limits, et ils cherchent
mobiliser toutes les nergies. Ce qui importe, c'est de trouver une
manire de le faire qui, par elle-mme, dveloppe les qualits les meilleures de l'tre humain, sans recourir un systme contraignant qui
ferait perdre l'homme sa libert, sans non plus laisser les puissances
d'argent accrotre aveuglment et gostement leur emprise au profit
d'un petit nombre. Il importe tout autant d'viter la paralysie d'un
excs de bureaucratie, et les maux de la corruption, des fraudes et
du gaspillage. On ne peut donc que se rjouir dans la mesure o sont
mis en pratique les appels des dirigeants de ce pays la moralisation
des comportements : la rigueur dans la gestion, l'intgrit, la
comptence et la conscience professionnelles, au travail bien fait, la
persvrance dans l'effort, au sens de la responsabilit, la proccupation du bien commun, au dvouement, la recherche de la justice
sociale pour tous.
6. L'Eglise apprcie ce souci thique, et elle espre qu'il portera
ses fruits. Certes, en tout pays du monde, elle tient ce que sa fin
religieuse, ses mthodes, sa doctrine qui est un message de vie spirituelle avant d'entraner comme consquence une dignit morale ,
ne soient pas confondues avec celles de l'Etat. Elle demeure toujours
46
libre dans son jugement sur les ralits morales. Elle invite un dpassement dans la justice et la charit qui tienne compte de tous les lments personnels et communautaires, et qui surmonte les risques toujours renaissants de l'installation goste ou de l'abus du pouvoir.
L'Eglise pense aussi qu'un Etat ne pourrait mener bien sa noble
tche d'ducation du sens civique s'il ne s'appuyait pas suffisamment
sur les Corps intermdiaires, sur les communauts naturelles plus
restreintes et sur les diverses instances qui ont aussi ce rle ducatif.
Je pense notamment aux familles qui doivent tre encourages dans
leur stabilit et leur mission, aux coles qui mritent d'tre bien soutenues dans la mesure o elles intgrent cette formation morale et
spirituelle dans l'instruction.
Il reste qu'en soi la formation des consciences la droiture, au
sens de la responsabilit personnelle, la solidarit avec les autres, est
prcisment ce que l'Eglise recherche comme projection du message
chrtien dans la vie sociale. Aussi est-elle heureuse lorsqu'elle constate
des convergences entre son engagement et les efforts des responsables
politiques.
7. Mesdames et Messieurs, membres des Corps constitus de ce pays,
je ne veux pas oublier non plus tout ce qui vous tient cur en
matire de politique extrieure. Vous dsirez que le Cameron prenne
toute sa place dans le concert des nations, non seulement pour y faire
valoir ses droits, mais pour apporter sa contribution aux efforts de la
communaut internationale afin de faire progresser la paix, la justice,
le dveloppement. Et, en mme temps qu' vous, je m'adresse maintenant aux membres du Corps diplomatique accrdit auprs de ce
Gouvernement et aux reprsentants des organisations internationales
rsidant au Cameroun.
Vous connaissez la participation que le Saint-Sige apporte volontiers la vie de la communaut des nations, soit dans les contacts
diplomatiques que lui permet son statut, soit dans les runions internationales auxquelles il est invit. Au dbut de chaque anne, j'ai
moi-mme l'occasion d'exposer l'ensemble des Ambassadeurs accrdits auprs du Saint-Sige les principes qui guident notre action,
concernant la recherche inlassable de la paix par le dialogue, la ncessit d'une dsescalade dans l'armement, la sauvegarde des droits
humains fondamentaux et des liberts fondamentales, la consolidation
des instruments juridiques qui assureraient plus de justice, la nces-
47
48
49
4 - A . A . S.
50
cinq dernires annes. Ici, nous devons rendre encore hommage aux
instances internationales, comme le Haut Commissariat pour les rfugis,
qui suivent ces problmes avec un profond sens humanitaire et contribuent grandement la prise en charge des camps de rfugis. Nous
savons aussi tout ce que ce pays du Cameroun a fait pour octroyer
l'asile aux rfugis venus de Guine Equatoriale et surtout du Tchad,
et pour participer leur intgration. Il faudra l encore remdier
aux causes de ces dplacements forcs. Ce ne sont pas seulement la
faim ou les conditions prcaires de vie, mais la peur, la guerre,
l'injustice qui incitent fuir. Mme si on arrive soutenir la vie matrielle d'une partie des rfugis, l'tat de prostration morale o ils se
trouvent, dracins de leur patrie et sans travail, demeure inhumain.
Il est souhaitable qu'ils soient intgrs le mieux possible la vie
conomique et sociale du pays d'accueil, mais la solution la meilleure
est le rapatriement volontaire avec des garanties de scurit dans
leur pays d'origine. J'attire galement l'attention sur les innombrables
immigrs, dont le sort est souvent aussi prcaire que celui des rfugis.
4
51
52
53
N . 14.
54
N . 14.
Cf. ibid., n. 6.
55
C'est dire que dans une telle recherche, tout ce qu'on appelle
les sciences humaines a sa place. Je mentionne spcialement ici la
philosophie qui permet de scruter le sens profond de la ralit au-del
de la physique, de toutes les ralits morales et spirituelles essentielles
l'existence humaine. C'est grce elle que l'on pourra dterminer le
devoir-tre de l'homme, l'thique qui doit gouverner sa vie personnelle
et communautaire. Comme je le disais l'UNESCO, le fait culturel
premier et fondamental est l'homme spirituellement mr, c'est--dire
l'homme pleinement duqu, l'homme capable de s'duquer lui-mme
et d'duquer les autres ... La dimension premire et fondamentale de la
culture est la saine moralit : la culture morale .
5
5. Toutes ces raisons font que l'Eglise s'emploie partout promouvoir les cultures, par le biais des universits, afin que le bien de l'homme
4
Cf. On 2, 19-20.
N . 12.
Ps 127. 1.
66
et de la socit soit assur, dans une vision intgrale du dveloppement, selon le plan de Dieu sur sa cration.
Vous savez le zle que l'Eglise a dploy pour fonder des coles,
et particulirement dans ce pays, ds les dbuts de l'vanglisation.
C'est l'Eglise qui a donn naissance aux universits mdivales, les
premires universits. Aujourd'hui, tout en reconnaissant, en un certain
sens, l'autonomie des ralits terrestres par rapport sa propre
responsabilit spirituelle, elle participe volontiers au progrs des universits, et surtout elle invite ses fils y prendre toute leur part pour
servir ce progrs et garantir son authenticit. Elle-mme continue
fonder des universits catholiques qui permettent plus facilement une
symbiose de la foi et de la culture, comme je l'expliquais rcemment
Leuven et Louvain-la-Neuve, en Belgique.
6. Nous avons parl de la promotion du savoir scientifique et de la
recherche de la vrit sur l'homme, sur Dieu, par la philosophie,
l'thique, la rflexion thologique. Ces considrations, situes au
niveau universitaire qui est le vtre, ne doivent nous loigner en rien
des besoins humains, du service de l'homme concret, dans la situation
actuelle du Cameroun. A juste titre, vous vous souciez des conditions
prcises du dveloppement authentiquement humain de vos compatriotes, de tous vos compatriotes. Puissiez-vous toujours garder cette
proccupation dans les responsabilits professorales et administratives
qui sont les vtres l'universit, et, pour vous, tudiants et tudiantes,
dans les responsabilits conomiques, sociales, pdagogiques ou politiques auxquelles vous vous prparez. Il s'agit en effet d'approfondir
et de vivre une conception de l'homme et de ses rapports sociaux o la
(( justice ne reste pas un leitmotiv verbeux et formel. Aujourd'hui le
monde entier s'en rclame sans que cela empche souvent certaines
puissances d'agir de faon injuste envers d'autres peuples ou catgories de personnes. Philosopher sur la dignit de la personne, avec
ses droits et ses devoirs, sur les relations interpersonnelles dans la
famille et la socit, doit conduire prendre effectivement en compte
les aspirations et les besoins de ceux qui souffrent de la faim ou de
logements insuffisants, qui cherchent un travail, qui sont mconnus
dans leur dignit de femme ou d'enfant, qui n'ont pas la libert ncessaire pour fonder un foyer stable, de ceux aussi qui voudraient dvelopper les travaux agricoles ou industriels susceptibles de satisfaire
les besoins prioritaires des populations ; de ceux encore qui tiennent,
57
10
11
1 2
Cf. iUd.
10
11
Lo 4, 18.
12
58
tout racisme et de toute squelle d'une exploitation politique, conomique ou culturelle. Je suis sensible en particulier certains souhaits
exprims par le Forum des universitaires chrtiens du Cameroun,
ou encore par le Mouvement des intellectuels chrtiens africains. Je
me rjouis lorsque, au-del de la proclamation des principes, ils se
proccupent eux-mmes de ce qui dj rpond un besoin humain
(centre mdical, structures d'accueil pour tudiants, participation des
femmes, ducation des enfants, lutte contre la dsertification, promotion de l'levage ) . Je suis attentif l'engagement de la JEC universitaire, lorsqu'elle fait prendre conscience des efforts raliser pour
amliorer les conditions de logement, de sant, d'approvisionnement,
d'information, de loisirs des tudiants, tout en recherchant les causes
sociales des misres actuelles.
1 3
8. J'ajouterai, spcialement l'adresse des intellectuels et universitaires chrtiens, qu'il importe d'aller jusqu'au bout de la rflexion
sur la libration souhaite, sur la volont d'tre la fois pleinement
chrtien et pleinement Africain. C'est un dbat difficile, et je souhaite
que vous continuiez avancer dans cette voie, avec objectivit,
sagesse et profondeur, en union avec les vques de votre pays, de cette
rgion d'Afrique, de l'ensemble du continent africain, qui n'omettront
pas de l'tudier dans leurs instances (Conseil, symposium ou Concile).
Je ne doute pas que votre foi chrtienne et votre amour sincre de
l'Eglise, votre souci de communion avec l'Eglise universelle, garantiront le srieux de votre recherche. Ici je ne peux qu'esquisser quelques
jalons.
D'abord, il est bien entendu que la libration recherche est la libration intgrale de l'homme, de tout ce qui l'asservit du dehors et du
dedans. Toute l'histoire biblique qui demeure un guide inspir
pour nous tous est comme une prise de conscience que les obstacles,
souvent apparus avec les contraintes des trangers, taient aussi dans
le cur des Isralites eux-mmes qui participaient au pch personnel
et social, l'ignorance des valeurs morales et spirituelles, l'infidlit
au Dieu de l'Alliance, lequel tait justice, saintet, amour. Le Seigneur les invitait sans cesse une fraternit plus relle entre eux, et
une fraternit largie avec les autres peuples.
D'autre part, il est bien vrai que la foi chrtienne doit tre une
Bonne Nouvelle pour chaque peuple. Elle doit donc correspondre aux
13
Cf. premire Semaine des Intellectuels chrtiens d'Afrique, Yaounde, avril 1983.
59
attentes les plus nobles de son cur. Elle doit pouvoir tre assimile
dans son langage, trouver une application dans les traditions sculaires que sa sagesse avait peu peu labores pour garantir la cohsion
sociale, le maintien de la sant physique et morale. L'vanglisation ne
peut pas ne pas emprunter des lments des cultures. La rupture entre
Evangile et culture serait un drame. Les lments positifs, les valeurs
spirituelles de l'homme africain doivent tre intgrs, davantage intgrs. Le Christ est venu accomplir. Il y a donc un effort inlassable
d'inculturation poursuivre pour que la foi ne reste pas superficielle.
Mais il ne faudrait pas l'oublier non plus , le Message vanglique
ne vient pas seulement consolider l'humain, tel quel; il joue un rle
prophtique et critique. Partout, en Europe comme en Afrique, il vient
bouleverser les critres de jugement et les modes de vie. Il est un appel
la conversion. Il vient rgnrer. Il passe au crible tout ce qui est
ambigu, ml de faiblesses et de pch. Il doit jouer cette fonction pour
certaines pratiques qui ont t apportes avec la foi par les trangers ;
mais aussi pour certaines coutumes ou institutions qu'il a trouves chez
vous. L'Evangile de Dieu vient toujours d'ailleurs pour purifier et
pour lever, afin que tout ce qui est bon, noble, vrai, juste, soit sauv,
mond, panoui et porte les meilleurs fruits.
14
15
9. Ceux qui vous ont apport ici la foi il y a moins de cent ans
avec une sincrit et une gnrosit que personne ne peut mettre
en doute, avec le dsir de partager ce qu'ils avaient de meilleur ,
l'ont forcment prsente dans le langage qui tait le leur. Pouvait-il
en tre autrement? Mais dans la mesure o ils vous ont initis
l'essentiel de l'Evangile, de la Tradition vivante de l'Eglise et de sa
pratique auxquels vous adhrez en vrit , c'est dj une grce
inoue. Et c'est vous, lacs et prtres africains, qu'il appartient
maintenant de faire que cette graine produise un fruit original,
authentiquement africain; de permettre au levain de faire lever toute
la pte chez vous. C'est tout l'enjeu de la seconde vanglisation
qui est entre vos mains.
Ces fruits reprsenteront une nouvelle richesse pour votre pays
comme pour l'Eglise entire qui les attend de grand cur pour tre
toujours plus (( catholique . On peut observer aussi qu'ils auront forcment des points communs avec ceux produits dans l'ensemble de
14
15
60
61
62
* * *
Banguiae, ad Christifideles congregatos habita.*
63
Prsence qui peut panouir toute votre vie. Et vous ne sauriez garder
pour vous ce trsor. Je souhaite que se poursuive, par vous, l'annonce
de l'Evangile travers ce pays, o beaucoup n'ont pas encore eu l'occasion de le connatre vraiment et d'y donner librement leur foi.
2. Mais vous, ne vous contentez jamais de dire : (( Je suis baptis ,
j ' a i la f o i . Vous avez entendu l'avertissement de l'Aptre Jacques
aux premiers chrtiens : Mes Frres, si quelqu'un prtend avoir la
foi, alors qu'il n'agit pas, quoi cela sert-il? . Chacun devrait plutt
dire : C'est par mes actes que je te montrerai ma foi . Et ces actes
consistent accomplir la loi du Christ, qui est charit, amour.
Certes, c'est la foi qui est premire. C'est Dieu qui est la source,
car il nous a aims le premier. S'il nous donne sa Vie, ce n'est pas
cause de nos mrites : c'est un don gratuit, une grce. Et si nous
arrivons accomplir sa loi par des actes mritoires, c'est que lui-mme
continue nous inspirer et nous aider. Mais il est normal que nous
correspondions sa volont, quitte lui offrir en sacrifice ce qui nous
est le plus cher, comme Abraham. Il est logique, il est ncessaire, que
nous rpondions son amour de toutes nos forces, de tout notre cur.
Ainsi ces actes rendent la foi parfaite, ils la prouvent. Sans eux, notre
foi serait comme un corps qui est mort, qui ne respire plus.
Or le commandement du Christ, c'est que nous nous aimions les uns
les autres comme il nous a aims. Comment pourrions-nous prier Dieu
comme notre Pre si nous ne regardions pas notre prochain comme un
frre, si nous ne faisions rien pour lui lorsqu'il souffre de la faim, de la
soif, du manque de vtements ou de toit, lorsqu'il est malade, prisonnier, tranger; et j'ajouterai, lorsqu'il est sans travail ou sans l'espoir d'un avenir vraiment humain en ce monde? L'amour du prochain
n'est jamais un mot abstrait; il tend se traduire dans un geste concret
d'attention, de respect, d'estime, de justice, de partage, d'encouragement vivre, mieux vivre.
2
Je 2, 14.
Je 2, 18.
64
65
5 - a. a. s.
66
67
Jn 15, 16.
68
11
10
11
Jn 15, 5.
Cf. 1 Co 13, 1.
69
12
Jn 15, 7. 16.
70
1 4
1 6
Jn 15, 14-16.
14
Mt 20, 28.
15
16
Mt 9, 5.
71
Ap 11, 19.
Ap 12, 1.
1 Co 15, 22.
Lc 1, 45-47. 49.
72
la Maternit divine qui tait son destin par la grce de la Trs Sainte
Trinit.
Aujourd'hui, par les mmes paroles, elle exprime l'allgresse de
son me face au mystre de l'Assomption, fruit dfinitif de sa Maternit
divine par la grce de la Trs Sainte Trinit.
Marie adore Dieu, Marie proclame les merveilles de Dieu que le
Puissant a accomplies en elle et par elle.
3. Aujourd'hui, avec Marie monte aux cieux, l'Eglise adore Dieu,
dans l'Eglise qui est en votre pays, au Zare. A Kinshasa, la capitale,
et dans toutes les provinces, au Kasa, au Shaba, au Kivu, au Bas-Zare,
en Equateur, au Bandundu, dans le Haut-Zare, o vcut Anwarite Nengapeta. Je suis heureux de prier avec vous tous, avec tous les chrtiens
des diocses du Zare, des paroisses, des monastres contemplatifs, des
communauts religieuses. Et je suis particulirement uni l'Archevque
de Kinshasa, le Cardinal Malula, et tous mes frres dans l'piscopat.
Je les remercie aussi du zle avec lequel ils ont prpar la batification.
5
Voici que Dieu <( s'est pench sur son humble servante et sur
l'amour sans partage d'une fille de cette terre. Et il lui permet aujourd'hui de participer la gloire de la Mre de Dieu, la gloire de tous
les saints et de tous les bienheureux.
Un jour, Anwarite avait not sur son carnet personnel ces mots:
Aimer le Seigneur, parce qu'il a fait pour moi de grandes choses,
combien grande est sa bont . Elle exprimait l le sens de sa vie, en
reprenant la prire mme de Marie.
Il est heureux que ce soit ici, dans son pays, votre pays, et le jour
o est clbre la gloire de la Vierge Marie, que l'Eglise proclame
bienheureuse sa fille Marie-Clmentine Anwarite. Nous pouvons l'admirer et la prendre pour modle d'autant plus volontiers qu'elle est
proche de nous dans le temps ; elle est vraiment reprsentative de votre
communaut chrtienne qu'elle illustre par ses mrites et sa sainte
fidlit au Seigneur.
Anwarite a pass toute son existence dans le Haut-Zare, entre
Wamba et Bafwabaka. Elle ne paraissait pas pourvue de dons sortant
de l'ordinaire. Enfant modeste, acceptant ses limites, mais travaillant
avec persvrance les dpasser, elle avait un temprament parfois
vif, enjou; et d'autres moments elle connaissait l'inquitude et la
5
Cf.
Lo l , 48.
73
74
pas ce que vous faites ; et aussi : (( C'est ainsi que je l'ai voulu . De
la manire la plus directe, Anwarite suit le Christ auquel elle s'est
donne : comme lui, elle pardonne, comme lui, elle accomplit son
sacrifice. Et moi-mme, au nom de toute l'Eglise, je pardonne de tout
cur.
4. Dans l'Evangile, quand Marie arriva au seuil de la maison de
Zacharie, Elisabeth s'cria d'une voix forte : ... Heureuse celle qui
a cru l'accomplissement des paroles qui lui furent dites de la part du
Seigneur .
Elle aussi, la fille de votre terre, Anwarite Nengapeta, a cru l'accomplissement de la promesse de Dieu son gard : elle tait une de
celles qui ont choisi de ne pas se marier pour le Rgne de Dieu. Elle
avait mdit l'exemple des vierges martyres anciennes, elle avait t
impressionne par le sacrifice de Maria Goretti et par celui des Martyrs
d'Ouganda. Anwarite savait le prix que pouvait lui coter sa fidlit.
Elle a entendu la parole du Christ il n'y a pas d'amour plus grand que
de donner sa vie .
7
Le 1, 42. 45.
75
10
76
Jn 1, 9. 12.
Rm 6, 4.
77
Jn 2:1-2.
78
Gen 1:27-28.
Mt 19:6.
79
1 Cor 13:4-7.
80
No. 18.
81
matrimony of less account, the true practice of conjugal love, and the
whole meaning of the family life which results from it, have this aim :
that the couple be ready with stout hearts to cooperate with the love
of the Creator and the Saviour, who through them will enlarge and
enrich his own f amily day by day". That is why anti-life actions such
as contraception and abortion are wrong and are unworthy of good
husbands and wives.
10
6 - A. A . S.
82
in a pastoral programme of this nature requires patience and persvrance and a strong conviction that Christ has come to 'make ail things
new' " ,
u
11
12
Rev 21:5.
Jn 2:5.
83
And it is Christ who offers to you, the youth of this land, the
wonderful gift of the Eucharist. It is he, Jesus Christ, who proclaims
to you the truth of marriage and human love. It is he, Jesus Christ,
who offers you, young people of Kenya, the fullness of life, eternai
life, in union with the Most Holy Trinity : Father, Son and Holy Spirit.
Amen.
* * *
Nairobiae, exeunte XLIII Eucharistico ab omnibus nationibus conventu,
habita.*
Jn 12:24.
84
In fact, at the Last Supper, Christ took bread in his own hands,
blessed it and said these words over i t : "Take this, all of you, and
eat it : this is my body which will be given up for you". And the broken
Bread which had become in a sacramental way his own Body he
distributed to the Apostles.
In a similar way he brought about the transubstantiation of the
wine into his own Blood, and distributing it to the Apostles, said :
"Take this, all of you, and drink from it : this is the cup of my blood,
the blood of the new and everlasting covenant. It will be shed for you
and for all men so that sins may be forgi ven". And then he added :
"Do this in memory of me".
3. This is how the mystery of Christ remains among us through the
Sacrament of the Eucharist. The mystery of the Redeemer of the world
who gave himself up for us all, offering his Body and Blood in the
Sacrifice of the Cross. Thanks to the Eucharist the words of our
Redeemer are fulflled : "I will not leave you orphans ; I will come
back to you".
In this Sacrament he is always Coming to us. We are not orphans.
He is with us !
In the Eucharist he also brings us his peace, and he helps us to
overeme our weaknesses and fears. It is just as he had foretold :
"Peace I bequeath to you, my own peace I give you, a peace the world
cannot give, this is my gift to you. Do not let your hearts be troubled
or afraid".
And henee, from the beginning, the disciples and witnesses of
our Crucifed and Risen Lord "remained faithful to the teaching of
the apostles, to the brotherhood, to the breaking of bread and to the
prayers".
They remained faithful "to the breaking of bread". In other words,
the Eucharist constituted the very centre of their life, the centre of
the life of the Christian community, the centre of the life of the Church.
Thus it was at the beginning in Jerusalem. T h u s i t has been
everywhere, wherever faith in the Gospel together with the teaching
of the Apostles has been introduced. From generation to generation
it has been so among diffrent peoples and nations. Thus it has also
2
Jn 14:28.
Jn 14:27.
Acts 2:42.
85
been on the African continent since the Gospel first reached thse
lands through the missionarios, and since it produced its first fruits
in a community assemblea to celebrate the Eucharist.
4. Today this community united in Christ extends over almost the
entire continent. This community of seventy million people is a great
sign of the fruitfulness of the Eucharist ; the power of Christ's Gospel
has been revealed in Africa. From the rising of the sun to its setting,
the name of the Lord is praised on African soil. Sons and daughters
of Africa faithfully transmit the teachings of the Apostles, and the
Eucharist is continuously offered for the glory of God and the wellbeing of every human being on this continent. The authentic living
of Religious Life and the existence of millions of Christian families are
proof that the grain of wheat has yielded a rich harvest to the glory of
the Blood of Jesus and to the honour of all Africa.
5. Another expression o f the maturiti/ of the Christian community
and of the growth of the Church is the fact that for the first time
an International Eucharistie Congress is taking place in the heart
of the African continent : the whole world praises God for the Fortythird International Eucharistie Congress in Nairobi.
Today this Congress reaches its climax. By this "Statio Orbis",
Africa, united through its Bishops, gathered about the Successor of
Peter, proclaims before the whole world the saving truth of the
Eucharist.
This Congress is like a great reflection of that first Christian community in Jerusalem which was "faithful to the teaching of the
apostles, to the brotherhood, to the breaking of bread and to the
prayers".
The mystery of the Eucharist is joyfully proclaimed by the Eucharistie Congress before the whole Church and the whole world.
In the message which this Congress announces to the world there
is a strong and clear echo o f the words o f Christ: "I am the living
bread which has come down from heaven. Anyone who eats this bread
will live for ever".
5
Acts 2:42.
Jn 6:51.
86
At the first Eucharist, on the evening before he gave his life for
us on the Cross, our Saviour said to his disciples : "I give you a new
commandment : love one another; just as I have loved you, you also
must love one another. By this love you have for one another, everyone
will know that you are my disciples".
The love of Christ that is received as a gift must in turn be given
as a gift. Christ's love poured out upon us abundantly in the one
bread and the one cup must be shared with our neighbour : with
the neighbour who is poor or homeless, with the neighbour who is sick
or in prison, with the neighbour who belongs to a diffrent tribe or
race or who does not believe in Christ.
7
8. To feed and clothe and care for each child requires much sacrifice
and hard work. In addition, parents have the duty of educating their
children. As the Second Vatican Council says : "Their role as educators
is so decisive that scarcely anything can compensate for their failure
7
Jn 13:34-45.
Eph 5:25.
Eph 6:1, 4.
87
10
Gravissimum Educationis,
11
Hos 2:19-21.
3.
83
ried couple and the other members of the family are led to an encounter
with God, who is 'rich in mercy', who bestows on them his love which
is more powerful than sin, and who reconstructs and brings to perfection the marriage covenant and the family communion".
Prayer is essential to the life of every Christian, but family prayer
has its own special character. Since it is a form of shared prayer, it
has to be shaped and adapted according to the size and make-up of
each family. Few activities influence a family more deeply than their
prayer together. Prayer fosters rvrence for God and respect for one
another. It places joys and sorrows, hopes and disappointments, every
event and circumstance, within the perspective of God's mercy and
providence. Family prayer opens the heart of each member to the
Sacred Heart of Jesus and helps the family to be more united in itself,
yet more ready to serve the Church and society.
12
10. The Eucharist is the Sacrament o f Life. It filis the human soul
with divine life, and it is the pledge of eternai life. Through the
Eucharist Christ always speaks to us those words which he said on
the ve of his Passion and .Death : "There are many rooms in my
Father's house; ... I am going now to prepare a place for you, and
after I have gone and prepared you a place, I shall return to take you
with me; so that where I am you may be too".
13
11. Dear Brothers and Sisters, dear Cardinal Otunga and ail my
brother Bishops and priests, beloved men and women religious, dear
parents of families, children and young people, single people and the
12
Familiaris
13
Jn 14:2-3.
14
Heb 12-2.
Consortio, 58.
89
elderly, all of you who are taking part in this Eucharistie Congress by
your prsence here physically or spiritually : the Church of Jesus Christ
which has taken root throughout the earth offers to the world with
joy and gratitude, through my ministry as Bishop of Rome and Successor of Peter, the Eucharistie message of this Congress.
The Church sees in this Congress a particular resuit of all her
missionary and pastoral labours since the beginning of evangelization
on the African continent, and for this resuit she gives thanks and
praise to the Father, the Son and the Holy Spirit.
At the same time, drawing from the young and lively faith of
Africa, the whole Church desires to renew her missionary zeal just
as the Second Vatican Council manifested it twenty years ago; for
the Church is by her very nature missionary !
May Christ in the Eucharist, as "the grain of wheat" fallen on
the soil of Africa, bring forth in his body the Church a rieh harvest
for eternai life! Amen.
* * *
Nairobiae, ad Organismos ab omnibus nationibus ibi extantes habita.*
90
Gen 1:28.
91
quality of life. On the other hand, this new ability, unless it is used
with wisdom and vision, can cause tremendous and even irreparable
harm in the ecological and social sphres. The capacity for improving
the environment and the eapacity for destroying it increase enormously
each year.
The ultimate determining factor is the human person. It is not
science and technology, or the increasing means of economic and
material development, but the human person, and especially groups
of persons, communities and nations, freely choosing to face the
Problems together, who will, under God, determine the future. That
is why whatever impedes human freedom or dishonours it, such as the
evil of apartheid and ali forms of prjudice and discrimination, is
an affront to man's vocation to shape his own destiny. Eventually it
will have repercussions in ail areas requiring human freedom and as
such can become a major stumbling block to the improvement of the
environment and ali of society.
Threats to the environment today are numerous : deforestation,
water and air pollution, soil rosion, dsertification, acid rain and
many more. Ecological problems are especially acute in the tropical
rgions of the world, and in particular here in Africa. Nearly ali the
nations affected by thse problems are develping nations which are,
with great difficulty, undergoing various stages af industrialization.
A severe shortage of energy and natural resources impedes progress
and results in harsh living conditions. And the problems are often
complicated by the tropical environment which makes people especially
susceptible to serious endemie diseases.
Since every country has its own particular set of problems and
varying amounts of natural resources, it is easy to see the diffrence
between the problems faced by develping nations and those of developed
nations. While modem industry and technology offer great hope of
advancement, steps must be taken to ensure that the economie, material
and social development which are so important include proper considration of the impact on the environment, both immediate and in
the future.
4. The Catholic Church approaches the care and protection of the
environment from the point of view of the human person. It is our
conviction, therefore, that ail ecological programmes must respect the
full dignity and freedom of whoever might be affected by such pro-
92
93
very heart. As Pope Paul VI stated in his message to the United Nations
Conference on Human Settlements in Vancouver in 1976 : "The home,
that is to say, the centre of warmth in which the family is united and
the children grow in love, must remain the first concern of every
programme relative to the human environment" (24 May 1976). For
this reason, the Church's primary concern for the human person in
problems of the environment includes the problems of housing and
shelter as well.
Those who believe in Jesus Christ cannot forget his words :
"Foxes have holes, and birds of the air have nests; but the Son of
man has nowhere to lay his head". Thus we see in the faces o f the
homeless the face o f Christ the Lord. And we feel impelled, by love
of him and by his example of generous self-giving, to seek to do
everything we can to help those living in conditions unworthy of their
human dignity. At the same time, we gladly join hands with ali
people of good will in the worthy efforts being made to provide
adequate housing for the millions of people in today's world living in
absolute destitution. Nor can we remain passive or indifferent as the
rapid increase of urbanisation and industrialisation crtes complex
problems of housing and the environment. I assure you then of the
Church's great interest in and support for your commendable endeavours to provide housing for the homeless and to safeguard the human
dimension of all Settlements of people.
2
Mt 8:20.
94
95
to provide food and shelter for they needy, and when they work together
to improve the environment.
Peace is built by Heads of States and politicians when they rise
above divisive idologies and cooperate in joint efforts free of prjudice,
discrimination, hatred and re venge. Peace is the fruit o f reconciliation,
and the peace of Africa dpends also on the reconciliation of people
in each individuai country. It requires the solidarity of ali Africans as
brothers and sisters at the service of the whole African family and at
the service of the integrai development of ali mankind.
Peace is built up when national budgets are finally diverted from
the cration of more powerful and deadlier weapons to provide food
and raw materials to meet basic human needs. And peace is Consolidated with each passing year as the use of nuclear weapons becomes
a fading memory in the conscience of humanity. And today we thank
God again that forty years have passed without the use of those
weapons that devastated human life, together with its environment
and shelter, in Hiroshima and Nagasakiforty years of hope and
dtermination, forty years in a new era for humanity.
Peace is built by the men and women of the mass media when they
bring to the attention of the public the facts about those who suffer,
about refugees and the dispossessed, when they stir up in others a
dtermination and generosity to respond to ali those in need. Yes,
"development" and "a new heart" are new names for peace. And those
who make peace and promote conditions for peace shall for ever be
called children of God !
**
Albae domi, in Marochio, ad iuvenes muslimos habita.*
1
H***
* 0&~
fiM*
f$**t
i ,!<Ji ^Stjrl
Chers jeunes,
1. Je rends grce et gloire Dieu qui a permis que je me trouve
avec vous aujourd'hui. Sa Majest le Roi m'a fait l'honneur de me
rendre visite Rome il y a quelques annes, et il a eu la courtoisie de
m'inviter visiter votre pays et vous rencontrer. J'ai accept avec joie
cette invitation venir vous parler, en cette Anne de la Jeunesse.
Je rencontre souvent des jeunes, en gnral des catholiques. C'est
la premire fois que je me trouve avec des jeunes musulmans.
* Die 19 m. Augusti a. 1985.
96
97
Nostra aetate.
Cf. ibid., n. 3.
Ibid.
7 - A . A . S.
98
Il nous faut donc aussi respecter, aimer et aider tout tre humain
parce qu'il est une crature de Dieu et, dans un certain sens, son
image et son reprsentant, parce qu'il est la route menant Dieu, et
s
99
parce qu'il ne se ralise pleinement que s'il connat Dieu, s'il l'accepte
de tout son cur et s'il lui obit jusque sur les voies de la perfection.
Aussi cette obissance Dieu et cet amour pour l'homme doivent nous
amener respecter les droits de l'homme, ces droits qui sont l'expression de la volont de Dieu et l'exigence de la nature humaine telle que
Dieu l'a cre.
Le respect et le dialogue requirent donc la rciprocit dans tous les
domaines, surtout en ce qui concerne les liberts fondamentales et plus
particulirement la libert religieuse. Ils favorisent la paix et l'entente
entre les peuples. Ils aident rsoudre ensemble les problmes des
hommes et des femmes d'aujourd'hui, plus spcialement ceux des
jeunes.
6. Normalement, les jeunes regardent vers l'avenir, ils aspirent
un monde plus juste et plus humain. Dieu a fait les jeunes ainsi,
prcisment pour qu'ils contribuent transformer le monde selon son
plan de vie. Mais eux aussi la situation apparat souvent avec ses
ombres.
Dans ce monde, il y a des frontires et des divisions entre les
hommes, ainsi que des incomprhensions entre les gnrations; il y a
galement du racisme, des guerres et des injustices, comme il y a aussi
la faim, le gaspillage et le chmage. Ce sont l des maux dramatiques
qui nous touchent tous, et plus particulirement les jeunes du monde
entier. Certains risquent de se dcourager, d'autres risquent de se
rsigner, d'autres risquent de vouloir tout changer par la violence ou
par des solutions extrmes. La sagesse nous enseigne que l'autodiscipline
et l'amour sont alors les seuls leviers du renouveau dsir.
Dieu ne veut pas que les hommes restent passifs. Il leur a confi
la terre pour qu'ils la matrisent, la cultivent, et la fassent fructifier
ensemble.
Vous tes responsables du monde de demain. C'est en assumant
pleinement vos responsabilits, et avec courage, que vous pourrez
vaincre les difficults actuelles. Il vous revient donc de prendre de
initiatives et de ne pas tout attendre des ans et des gens en place. Il
vous faut construire le monde, et non pas seulement le rver.
C'est en travaillant ensemble que l'on peut tre efficace. Le travail
bien compris est un service des autres. Il cre des liens de solidarit.
L'exprience du travail en commun permet de se purifier soi-mme
et de dcouvrir les richesses des autres. C'est ainsi que peut natre,
100
101
et vous demeurez un pays hospitalier. Vous tes donc, jeunes Marocains, prpars devenir des citoyens du monde de demain, de ce
monde fraternel auquel vous aspirez avec les jeunes du monde entier.
Vous tous, jeunes, je suis sr que vous tes capables de ce dialogue.
Vous ne voulez pas tre conditionns par des prjugs. Vous tes prts
construire une civilisation fonde sur l'amour. Vous pouvez travailler faire tomber les barrires dues parfois l'orgueil, plus souvent
la faiblesse et la peur des hommes. Vous voulez aimer les autres
sans aucune frontire de nation, de race ou de religion.
Pour cela, vous voulez la justice et la paix. La paix et les jeunes
marchent ensemble , comme je l'ai dit dans mon message pour la
Journe mondiale de la Paix cette anne. Vous ne voulez ni la guerre
ni la violence. Vous savez le prix qu'elles font payer aux innocents.
Vous ne voulez pas non plus l'escalade des armements. Cela ne veut
pas dire que vous voulez la paix n'importe quel prix. La paix va de
pair avec la justice. Vous ne voulez l'oppression pour personne. Vous
voulez la paix dans la justice.
8. Vous voulez d'abord que les hommes aient de quoi vivre. Les
jeunes qui ont la chance de poursuivre leurs tudes ont le droit de
demeurer soucieux de la profession qu'ils pourront exercer pour leur
compte. Mais ils ont aussi se proccuper des conditions de vie, souvent
plus difficiles, de leurs frres et de leurs surs qui vivent dans le mme
pays, et mme dans le monde entier. Comment rester indiffrents, en
effet, lorsque d'autres humains, en grand nombre, meurent de faim, de
malnutrition ou du manque d'assistance sanitaire, quand ils souffrent
cruellement de la scheresse, quand ils sont rduits au chmage ou
l'migration par des lois conomiques qui les dpassent, quand ils
connaissent la situation prcaire de rfugis, parqus dans des camps,
par suite des conflits des hommes? Dieu a donn la terre l'ensemble
du genre humain pour que les hommes en tirent leur subsistance dans
la solidarit et pour que chaque peuple ait les moyens de se nourrir,
de se soigner et de vivre en paix.
9. Mais, aussi importants que soient les problmes conomiques,
l'homme ne vit pas seulement de pain, il a besoin d'une vie intellectuelle et spirituelle ; c'est l que se trouve l'me de ce monde nouveau
auquel vous aspirez. L'homme a besoin de dvelopper son esprit et sa
conscience. C'est souvent ce qui manque l'homme d'aujourd'hui.
L'oubli des valeurs et la crise d'identit que traverse notre mond nous
102
103
104
l j
}
jii^J Jsi^L
.w^-JJ
L i l.j\
0
i^t
% , . tyj
j \
ACTA
105
CONGREGATIONUM
die 7 Decembris. Cathedrali Ecclesiae Tricaricensi R. D. Franciscum Zerrillo, hactenus paroeciae Sancti Modesti in archidioecesi
Beneventana parochum.
die 8 Decembris. Cathedrali Ecclesiae Marabensi R. P. Altamirum Rossato, Congregationis Sanctissimi Redentoris in Brasilia ex Provincialem.
Cathedrali Ecclesiae Guanhanensi, noviter erectae, R. P. Antonium Philippum da Cunha, Missionariorum Dominae Nostrae a
Sanctissimo Sacramento Superiorem Generalem.
die 17 Decembris. Cathedrali Ecclesiae Stocktoniensi, Exc.mum
P. D. Donaldum Montrose, hactenus Episcopum tit. Foronovanum.
die 19 Decembris. Cathedrali Ecclesiae Austiniensi, Exc.mum
P. D. Ioannem McCarthy, hactenus Episcopum tit. Petinensem.
106
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
i
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. I I , latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare.
Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit:
die 1J. Septembris 1985. Titulari episcopali Ecclesiae Tidditanae R. D. Eugenium Sbarbaro, Americae Septemtrionalis Foederatarum Civitatum Apostolicae Nuntiaturae Consiliarum, quem archiepiscopali dignitate ornavit atque Apostolicum Pro-Nuntium in Zambiana et Malaviensi Rebus publicis nominavit.
die 10 Octobris. Titulari episcopali Ecclesiae Bellicastrensi R. D.
Petrum Sambi, e clero dioecesano Ariminensi, in praesens munere Consiliarii fungentem, quem archiepiscopali dignitate insignivit atque Apostolicum Pro-Nuntium in Burundia deputavit.
die 28 Octobris. Cathedrali Ecclesiae, nuper evectae dioecesis Chinhoyiensi in Zimbabuana Re publica R. P. Helmodum Reckter, Societatis Iesu sodalem, hucusque Praefectum Apostolicum eiusdem nominis Apostolicae Praefecturae.
Cathedrali Ecclesiae Iringansi R. D. Norbertum Mtega, e clero
Niombeno, Seminarii maioris Peramihonsis rectorem.
Cathedrali Ecclesiae Ambicapurensi R. P. Pascalem Topno, regionalem Societatis Iesu sodalium superiorem.
Titulari episcopali Ecclesiae Fussalensi R. P. Fikre-Mariam Ghemetchu, Congregationis Missionis sodalem, quem Vicarium Apostolicum
Nekemtensis in Aethiopia Vicariatus praefecit.
Titulari episcopali Ecclesiae Satafensi in Mauretania Sitifensi
R. D. Franciscum Komarica, e clero saeculari dioecesano, in Semina-
107
rio maiori Seraiensi Theologiae ac Liturgiae praeceptorem, quem Auxiliarem Exc.mi P. D. Alfredi Pichler, Banialucensis Episcopi constituit.
Titulari episcopali Ecclesiae Thuburnicensi R. D. Matthiam Ngatri Mayadi, quem Auxiliarem Exc.mi P. D. Henrici Veniat, Episcopi Sarhensis nominavit.
die 16 Novembris. Titulari episcopali Ecclesiae Virunensi R. D.
Antonium Mattiazzo, e clero Patavino, Apostolicae Nuntiaturae Consiliarium, quem dignitate archiepiscopali ornavit eique munia Nuntii
Apostolici in Litore Eburneo necnon Pro-Nuntii in Nationibus Burchinae fasanae et Nigris assignavit.
die 25 Novembris. Cathedrali Ecclesiae Ratchbarensi R. D.
Ioannem Bosco Manat Chuabsamai, e clero saeculari dioecesano, Seminarii maioris Lux Mundi archidioecesis Bangkokensis rectorem.
Cathedrali Ecclesiae Kiayensi R. D. Iosephum Lin Thien-Chu,
templi cathedralis Kaohsiungensis curionem.
Titulari episcopali Ecclesiae Sinnuaritanae R. P. Philippum Gonzlez Gonzlez, Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum sodalem, quem
Vicariatus Tucupitensis in Venetiola Vicarium Apostolicum promovit.
Cathedrali Ecclesiae Raigarhensi R. D. Victorem Kindo, eiusdem
dioecesis Vicarium Generalem necnon Administratorem.
II
NOMINATIONES
Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide ad suum beneplacitum renuntiavit :
die 11 Septembris 1985. Exc.mum P. D. Augustinum Marchetto,
Archiepiscopum titulo Astigitanum, Pro-Nuntium Apostolicum in Insula Mauriciana.
die 9 Decembris. Exc.mum P. D. Iosephum Aloisium Serna Alzate, Florentiae Episcopum, Vicariatus Apostolici S. Vincentii in
Columbia nuper erecti Administratorem Apostolicum ad nutum Sanctae
Sedis.
108
ROMANA
Canonizationis Servi Dei Pii Papae IX.
SUPER
DUBIO
109
110
111
112
113
114
115
L. 68 S.
B Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
II
BONONIEN.
Canonizationis Servi Dei Iosephi Bedetti, Sacerdotis saecularis, III Ordinis
Servorum Mariae ascripti.
SUPER DUBIO
116
117
118
119
120
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
h. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
121
III
SENEN.
Canonizationis Servae Dei Sabinae Petrilli, Fundatricis Instituti Sororum
Pauperorum a S. Catharina Senensi.
SUPER DUBIO
122
123
bris anno 1900, vota religiosa suscepit, quae privatim iam nuncupaverat
septemdecim annos nata.
Per totam vitam suam consecratam Serva Dei, tamquam Antistita Generalis, praefuit familiae religiosae a se conditae. Hoc officio
est iuncta magna sedulitate et alacritate, suscipiens et vincens non
paucas difficultates et gravia negotia tum ad disciplinam, cum ad
res domesticas spectantia, Indole forti, firma voluntate et acuta intellegentia praedita, manu usu perita et stabili, Instituti sui naviculam gubernavit per scopulos, conatibus disiunctionis et recusationis
tribuendis parvorum globorum Sororum sodalium aut non legitimis
extraneorum interventibus. Magna prudentia, firmitate ac suavitate
curavit formationem perennem Sororum, quas matris corde amabat,
et a quibus exigebat impensam vitam interiorem, summam de pauperibus curam, mutuam caritatem, humilitatem, studium piorum exercitiorum, oboedientiae, silentii. Immemor incommodorum et tenuis
suae valetudinis, frequenter varias domus visebat, quae brevi tempore in Italia et in America Latina multiplicatae erant, et continuum
cum filiabus suis epistularum commercium habebat.
Nec ingens laboris moles, quae in eam incumbebat, nec multiplices sollicitudines, quae ad regimen Congregationis attinebant, eam
exsolverunt munere christianam perfectionem persequendi, ad quam
gradatim pervenit, maxime ex anno 1907, cum Providentia favente,
P. Odilonem Otten cognovit, monachum benedictinum, qui ut eius
magister spiritus, vehementem sanctitatis aviditatem Servae Dei direxit adduxitque ad summa perfectionis culmina. Eius moderatione
rigida, sapienti et prudenti, Mater Sabina didicit conciliare precationem labori, coram Deo vivere, res carissimas deponere, manibus Dei
totam se permittere. Singulares progressus fecit in continentia indolis suae, natura ardentis, animosae et impotentis. Cum sitiens esset
perfectionis, ita profecit, ut se ex consuetudine et perfecte in sua potestate haberet, Dei auxilium per preces exquirendo, consiliis et praeceptis P. Otten obtemperando, atque et assidue providendo de motibus spiritus deque sensu, de sermone, interdum salso et asperiore,
de ratione Sorores corrigendi. Extremis vitae annis, sic eius lenitas
et mansuetudo patebant, ut alia facta esse videretur.
Scripserat : Deo adiuvante omnimodis nitar ut sancta nam et
magna quidem sancta, simpliciter quo melius amem Sponsum animae meae, ut magis ac magis illi soli placeam, amans nesciri et a
mundo despici .
124
Omnes qui eam cognoverunt, testificantur eam in eiusmodi proposito mansisse et virtutum christianarum atque religiosarum splendidum exemplar factam esse. Fervida et industria fide illuminata,
affirmavit : (( Fides per omnia, per omnia Deum videre : haec est vita
mea. Alia ratione vivere non possem . Libenter et diu animam suam
reficiebat et alebat meditatione verbi Dei, precatione, ardenti pietate erga Eucharistiam et Virginem Mariam. Diligentiam maximam
adhibebat de fide propaganda, praesertim inter iuvenes et non credentes, illamque virtutem diversimode animis Sororum infigebat. Deum
toto corde, totis viribus, tota anima amavit; ad eum omnes cogitationes, affectus, facta revocabat; pro eo parce ac duriter se habuit.
Peccati odium habebat; unde diligentissime tuebatur munditiam animae suae, et incumbebat in peccatores ad frugem compellendus. Amor
in pauperes, in puellulas derelictas, in Sorores, constans studium
eius fuit et amoris, quo Dominum Iesum diligebat,, repercussus. Providentiae auxilio confisa, aliena sibi et omnibus terrestribus bonis,
nihil aliud optabat, quam Dei gloriam et animarum salutem. Maxime
prudentiam exercita vit, fortitudinem, iustitiam, temperantiam. Vota
religiosa et Instituti sui Regulas servavit; cum se peccatricem et ultimam omnium putaret, multa humilitatis praebuit exempla.
Per totam vitam Serva Dei incommoda valetudine est usa, et ab
anno 1890, eius corpus est multiplicibus tumoribus affectus, qui procedentibus annis ita quoquoversus manarunt, ut totius corporis corruptionem suscitaverint. Acerbos dolores mirabili cum patientia et
animi tranquillitate tulit, in suis officiis sedulo permanens et vitam
communem participans. Nec aegritudines ei defuerunt, adeo ut dies,
quos agebat, tormentum esse viderentur; sed peculiare votum fecerat
se non esse dolituram de aerumnis, et ut id perficeret mirabiliter
evaluit. Sacramentorum solacio firmata pie de vita decessit Senae
Iuliae die 18 mensis Aprilis anno 1923. Amor et existimatio, quibus
Serva Dei viva est fruita ob suum apostolatum apud diversos ordines obque virtutum splendorem, eminuerunt in exsequiis, quibus proceres et plebs magno numero interfuerunt.
Fama sanctitatis, qua in vita claruit, post mortem non intermisit. Eam ob rem annis 1941-1952 apud Curiam archiepiscopalem Senensem instructus est Processus Ordinarius, et eodem tempore Processus Rogatoriales Romanus (annis 1943-1945), Tarvisinus (anno 1948),
Bononiensis (anno 1948), Senogalliensis (anno 1949), Florentinus (annis 1948-1950), Rottenburgensis (annis 1948-1950), Faventinus (anno
125
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. s.
68 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
126
CONGREGATIO
PRO INSTITUTIONE CATHOLICA
MESSANEN.
DECRETUM
quo Institutum Superius Theologicum, in Messanensi Seminario Salesiano
Sancti Thomae, Facultati Theologicae Universitatis Pontificiae Salesianae
academice aggregatur.
MCMLXVii
127
128
129
Card.
BAUM,
Praefectus
9 . A. S.
130
PRATAP
ANDREA CAGIATI,
KARIM,
Diarium Romanae
Curiae
131
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici Sua Santit Giovanni Paolo II ha nominato:
12 dicembre 1985. Mons. Pier Luigi Celata, Arcivescovo tit. eletto di Doclea,
Nunzio Apostolico a Malta.
30
20
132
15
Mons. Josef Ludwig (Mainz).
18
21
1 giugno
Mons. Jean Baptiste Comeau (Nicolet).
Mons.
Jean Jacques Fortier (Nicolet).
Mons.
Jean-Yves
Frechtte (Nicolet).
Mons.
Ren
Vronneau
(Nicolet).
Mons.
Simon
Hroux
(Nicolet).
Diarium Romanae
Curiae
y>
Mons. Mario Carrus (Oristano).
133
134
>>
28 dicembre
15 gennaio 1985.
2 marzo
18
21
28
2 aprile
18
22
20 maggio
21
5 giugno
18
21
24
26
2 luglio
4 settembre
Diarium Romanae
9 settembre 1985. II
II
II
II
II
II
II
11
II
II
II
II
II
II
14
II
II
18
II
24
II
II
U
II
II
II
II
II
II
II
II
7 ottobre
II
II
II
II
II
II
II
II
10
II
II
II
II
II
II
II
12
II
II
II
II
13
II
23
II
II
novembre
18
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Curiae
135
136
3 Februarii 1986
N. 2
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Maiorem hac dilectionem nemo
habet, ut animam suam quis ponat pro amicis suis (Io 15, 13). Haec
verba Domini, qui pro omnibus mortuus est (2 Cor 5, 15) atque adeo
id quod docuit, vitae exemplo comprobavit, singularem in modum transferri possunt ad sacros pastores, qui, eius vestigia secuti, munere suo
indefatigabili alacritate sunt functi atque pro ovibus (( animam suam
posuerunt . De his, qui moriendo vicerunt, merito gloriatur mater
Ecclesia, virtutum altrix indeficiens. Horum in numero habetur Aloisius
Versiglia, episcopus, qui terram Sinensem sanguine suo fecundavit.
Natus die v mensis Iunii anno MDCCCLXXIII in pago, cui vulgare nomen
Oliva Gessi, intra fines Derthonensis dioecesis posito, ut alumnus receptus est in domum principem Congregationis Sancti Francisci Salesii
in urbe Augusta Taurinorum, de via vitae, quam esset initurus, nondum
cogitans ; ubi eius condiscipulus fuit beatus Aloisius Orione. Exemplum
virtutum sancti Ioannis Bosco, qui tum temporis adhuc vivebat, et spiritus missionalis, quo communitas illa Salesiana fervebat, alumnum
Aloisium Versiglia impulerunt, ut in eam Congregationem ascriberetur.
In qua anno MDCCCXCVIIII in manus beati Michaelis Bua vota perpetua
nuncupavit. Romae in Pontificia studiorum Universitate Gregoriana
ad philosophica incubuit studia, interea in re spirituali semetipsum
io - A. A. s.
138
139
necem fama martyrii, quod intrepidus episcopus subiisset, statim increbruit. Quapropter in Vicariatu Apostolico Sciaoceuvensi processus ordinaria auctoritate est instructus. Deinde, servatis de iure servandis,
Pius P P . X I I commissionem introductionis causae, quemadmodum
moris est, die x i n mensis Iunii anno M C M L X I I manu propria signavit.
Deinde instituti sunt processus apud curias ecclesiasticas Sciiamchiamensem, seu Honcongensem, et Taurinensem, quorum iuridica vis
agnita est per decretum Sacrae tunc Rituum Congregationis die v mensis Iunii anno M C M L X I I I latum. Servato deinde iuris ordine, apud
Sacram Congregationem pro Causis Sanctorum instituta est disceptatio
de martyrio huius Servi Dei eiusque sodalis Callisti Caravario, atque
Franciscus Cardinalis Carpino, causae ipsius ponens seu relator, in
Plenario Coetu, anno MCMLXXVI habito, dubium proposuit : An constet
de martyrio eiusque causa et de signis seu miraculis in casu et ad
effectum, de quo agitur. Paulus P P . V I , post acceptam relationem,
die X I I I mensis Novembris eodem anno de martyrio et martyrii causa
constare declaravit. Nos vero, attenta item relatione Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum, a praescripto canonis 2116.2 Codicis Iuris
Canonici dispensavimus ac diem statuimus ad sollemnem beatificationem
amborum martyrum celebrandam. Hoc igitur die, in area ante Petrianam Basilicam patente, hanc formulam inter sacra protulimus : Nos,
vota Fratris nostri Ioannis Baptistae Cheng-chung Wu, episcopi
Sciiamchiamensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu,
multorumque Christifidelium explentes, de Sacrae Congregationis pro
Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem
facimus ut Venerabiles Servi Dei Aloisius Versiglia et Callistus Caravario, Beatorum nomine in posterum appellentur eorumque festum die
ipsorum natali vigesimo quinto mensis Februarii, in locis et modis iure
statutis, quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti . Habita deinde oratione consueta de horum martyrum
vita et virtutibus, eos et venerati sumus et summa religione primi
invocavimus. Quae vero per has Litteras statuimus, ea firma sint in
perpetuum, contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xv
mensis Maii, anno MCMLXXXIII, Pontificatus Nostri quinto.
AUGUSTINUS
Card.
CASROLI,
Loco 9B Sigilli
In Beeret. Status tab., n. 161.935.
140
II
Venerabili Dei Servo Callisto Caravario, Beatorum honores decernuntur.
IOANNES P A U L U S P P . I I
Maximum amoris in Deum testimonium cognoscitur esse martyrium.
Quapropter Concilium Vaticanum II merito haec verba est elocutum:
(( Martyrium ergo, quo discipulus Magistro pro mundi salute mortem
libere accipienti assimilatur, Eique in effusione sanguinis confirmatur,
-ab Ecclesia eximium donum supremaque probatio caritatis aestimatur
(Lumen gentium, 42). Hoc praeconium respicit, praeter alios intrpidos
Ohristi testes, Callistum Caravario, qui fuit Aloisii Versiglia sodalis,
in opere missionali socius, gloriosi demum certaminis consors. Is natus
est die V I I I mensis Iunii anno M C M I I I in pago Cuorgn, in finibus
archidioecesis Taurinensis, ac quidem humili loco, utpote opificis filius.
Augustae Taurinorum alumnus fuit Salesianorum, quorum Congregationi deinde sese aggregavit. Anno M C M X I X votorum sponsione se Deo
obligavit ac postmodum, studia classica, ut aiunt, et philosophica exercuit, curas etiam in pueros et adulescentes intendere incipiens. Desiderio
ardens nomen christianum in Sinis propagandi, anno MCMXXIV, adhuc
clericus, eo est missus. Ubi primo in urbe Shanghai Evangelii operi
se dedit, deinde, cum ex ea urbe religiosi essent expulsi, in insula Timor,
in qua magna cum caritate ac se devovendi studio pueros orbos relevavit,
adiuvit. Peractis studiis theologicis in urbe Canton, anno M C M X X I X ab
Aloisio Versiglia, episcopo, est sacerdotio auctus, qui eum statim iussit
in stationem missionalem Lin Chow appellatam se conferre. Ibidem
orandi consuetudine, zelo animarum, morum suavitate christianorum
animos ]>revi sibi devinxit. Anno M C M X X X ineunte, Callistus urbem
Bchiuchow petiit, ut episcopum Versiglia, in pagum suum Lin Chow
deduceret, ad visitationem pastoralem exsequendam. Una cum iis cymba
praedictam stationem versus alii quidam, in quibus tres fuerunt puellae
christianae, ferebantur. Die xxv Februarii, circa meridiem, salutatione
angelica pie recitata, cymba a praedonibus est capta. Cum episcopus
et Callistus puellas illas ab his hominibus libidinosis fortiter defendere
conarentur, fustibus sunt percussi. Deinde ad fluminis ripam tracti,
manuballista ignivoma sunt occisi. Fatentibus testibus Callistus,
exemplo episcopi sui ductus, omnia patienter pertulit, solum Deum
oculis habens et castitatis tuitionem vitae propriae anteferens. Testimonium, quod hoc modo ambo impertierunt, hominum societatem
141
142
appellentur eorumque festum die ipsorum natali vigesimo quinto mensis Februarii, in locis et modis iure statutis, quotannis celebrari possit.
In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti . Habita deinde oratione
consueta de horum martyrum vita et virtutibus, eos et venerati sumus
et summa religione primi invocavimus. Quae per has Litteras statuimus,
ea firma sint in perpetuum, contrariis quibusvis non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xv
mensis Maii, anno M C M L X X X I I I , Pontificatus Nostri quinto.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco B Sigilli
In Secret. Status tab., n. 161.936.
III
Templum Beatae Mariae Virgini vulgo della Catena necnon Sancto
Iacobo Apostolo dicatum, quod in urbe Castiglione di Sicilia , Iaciensi
in dioecesi surgit, ad Basilicae Minoris dignitatem evehitur.
IOANNES P A U L U S P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Christifideles semper magna veneratione Beatissimam Virginem Mariam prosecuti sunt semperque ad
eam sollicitudines curasque detulerunt. Huic pietati sanctos caelites,
quippe cum et illi humanis aerumnis consulerent, nonnunquam sociaverunt. Iam vero etiam sacra in illa aede paroeciali loci Castiglione
di Sicilia in dioecesi Iaciensi Virgini Mariae sub vernculo titulo
della Catena necnon Iacobo Apostolo dicata, haec pietatis officia
muneraque populus christianus reddit. Permulta enim ibi documenta
bonitatis Beatae Mariae Virginis exstant, quae non modo adiutrix in
rebus adversis, sed etiam in reliquis vitae casibus fuisse perhibetur.
Auctore igitur Venerabili Fratre Iosepho Malandrino, episcopo Iaciensi, templum hoc, intra fines eius situm dioecesis, ad Basilicae Minoris gradum evehendi consilium inivimus, plane confisi id magnae
exinde populo christiano utilitati fore. Itaque, iis probatis quae Congregatio pro Cultu Divino de hac re censuit consiliis, templum sub
titulo Beatae Mariae Virginis (( della Catena et Sancti Iacobi Apostoli ut in numero Basilicarum Minorum habeatur decernimus, omnibus
143
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 158.896.
IV
Sinitur Episcopus Lublinensis imaginem B. M. V. coronare, quae in loco
Kazimierz, in finibus Poloniae, pie a fidelibus colitur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Quotiescumque de gloria atque
laude beatae Mariae Virginis agitur hic in terris augenda, aequissimo
semper animo ac serenissimo gaudio patentibus Venerabilibus Fratribus Episcopis concedere consuevimus : hinc enim Fratres petunt,
Apostoli Ecclesiarum, gloria Christi (2 Cor 8, 13) ; hinc praesertim
Christi Matris causa agitur, quod est nobilissimum generis nostri
decus, caelestium gratiarum fons perennis, omnium denique virtutum
exemplar egregium. Qua re, cum Venerabilis Frater Boleslaus Pylak,
Episcopus Lublinensis, iam ab hac Apostolica Sede petierit, ut veneranda imago B. M. V . , (( Casimiriensis cognominata, quae in templo
Ordinis Fratrum Minorum Reformatorum, in loco Kazimierz, a Polonis pie colitur, nomine et auctoritate Nostra pretioso diademate
redimiri posset, libenter quidem ei hanc potestatem facimus, scilicet
in maiorem Dei honorem atque in augustissimae Christi Matris hominumque Parentis laudem insignem. Poterit ergo Venerabilis Frater
Boleslaus Pylak, quem memoravimus, vel per se, vel per alium quem
aptius iudicaverit, quo die sane placebit, imaginem beatae Mariae
Virginis (( Casimiriensem coronare nomine et auctoritate Nostra,
stata ac sollemni caeremonia, et ea quidem ratione, qua sincera populi
fides erga Deum, pietas in Virginem, religio Christi sancta, accrescat in
pectoribus.
144
Card.
CASAROLI,
Loco 8 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 162.223.
ALLOCUTIONES
I
Terami, in Italia, occasione oblata Eucharistici dioecesani conventus
habita.*
145
Me 14, 23.
C f r . At 2, 11.
Cfr. Mt 1, 23.
146
Il Congresso Eucaristico un rendimento di grazie particolare, largamente esteso e prolungato. In questo ringraziamento si esprime la
vitalit spirituale di tutti noi invitati al banchetto pasquale, alla
tavola della Parola di Dio e del Pane che il Corpo di Cristo.
4. Il vostro Congresso si articolato attorno al tema : Riconciliati
e uniti nello spezzare il pane .
Quando il Signore Ges, dopo la transustanziazione del pane pasquale
nel suo Corpo eucaristico, prese il calice riempito di vino, disse ai
discepoli : (( Questo il mio sangue, il sangue dell'alleanza, versato
per molti . Questa la formula raccolta dall'evangelista Marco. Altrove le parole della transustanziazione del vino nel Sangue del Signore
suonano cos : Questo calice la nuova alleanza nel mio sangue .
Il testo liturgico della Santa Messa dice : Questo il calice del mio
sangue per la Nuova ed Eterna Alleanza .
L'Alleanza frutto della riconciliazione con Dio, o piuttosto del
riconciliarsi di Dio con gli uomini.
Dio si riconciliato con il suo popolo, Israele, per mezzo di Mose,
come ricorda la prima lettura dell'odierna Liturgia. Il frutto di tale
riconciliazione era stata l'Antica Alleanza del Monte Sinai, e il segno
di essa fu il sangue degli animali sacrificati. Ecco il sangue dell'alleanza che il Signore ha concluso con voi , dichiar Mose dopo aver
asperso il popolo con quel sangue.
La nuova ed eterna alleanza, che Dio ha concluso con l'umanit in
Ges Cristo, trova la sua espressione sacramentale nell'Eucaristia. Il
prezzo dell'Alleanza il Corpo e il Sangue offerti nel Sacrificio della
Croce, in cui Dio ha riconciliato con s il mondo, come annunzi
San Paolo.
6
Es 24, 8.
147
Qv 15, 12.
11
148
1 3
13
14
Cfr. ibid.
15
Es 24, 3.
149
II
Ad Exc.mum Virum Bernardum Gaitn Mahecha,
Columbiae apud
Seor Embajador,
Me es sumamente grato recibir las Cartas Credenciales que le acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de Colombia
ante la Santa Sede. Viene Usted a ocupar un puesto en la sucesin
de los representantes de su noble Pas en la encomiable misin de mantener y estrechar las relaciones entre la Sede Apostlica y la Nacin
colombiana. Deseo darle la ms cordial bienvenida, a la vez que le
aseguro mi benevolencia en el desempeo de las actividades que hoy
comienza.
Agradezco las expresivas palabras que ha tenido a bien dirigirme,
con las que Vuestra Excelencia ha querido poner de manifiesto los
Ef 4, 7.
" Me 14, 25.
* Die 5 m. Iulii a. 1985.
150
151
Monsieur l'Ambassadeur,
Avant toute chose, je souhaite la bienvenue Votre Excellence
dans cette Maison, et j'espre que la mission que vous inaugurez
aujourd'hui comme Ambassadeur Extraordinaire et Plnipotentiaire
de la Rpublique du Cameroun renforcera les liens d'amiti et de
collaboration entre votre pays et le Saint-Sige, au bnfice de tous
vos compatriotes. J'ai prt une vive attention aux propos par lesquels vous avez soulign l'uvre de l'Eglise au Cameroun, voqu
les idaux et les tches envisags par votre Gouvernement et la
coopration que vous souhaitez. Je vous remercie vivement des sentiments et des attentes que vous venez d'exprimer l'gard du
Sige Apostolique.
Je vous serais reconnaissant de dire ma gratitude Son Excellence Monsieur le Prsident Paul Biya, et les vux chaleureux que je
forme pour l'accomplissement de sa trs haute charge au service de
tous les Camerounais.
Le Saint-Sige regarde en effet le Cameroun avec une particulire
sollicitude. D'une part, nombre de citoyens camerounais adhrent
* Die 6 m. Iulii a. 1985.
152
153
11 - A. A. S.
154
IV
Ad eos qui conventui de Cosmologia in Civitate Vaticana habito interfuerunt, coram admissos.*
Dear Friends,
1. I offer very cordial greetings to the participants in the Vatican
Conference on Cosmologi/. In this year which marks the Fiftieth Anniversary of scientific research at the Specola Vaticana, I would like
to take this occasion to extend my heartfelt congratulations and best
wishes to Father Coyne and the entire staff of the Observatory. Please
know that your diligent work, especially in the feld of astrophysics,
together with your ecclesial dedication, bears splendid witness to the
Church's profound interest in the world of science and particularly
in the men and women engaged in scientific research.
I warmly greet the observational astronomers and the theorists in
gravitational physics and cosmology who have accepted the invitation
to take part in this important meeting. It is a Joy to welcome you today,
together with the members of your families.
2. Through the naturai sciences, and cosmology in particular, we
have become much more aware of our true physical position within the
universe, within physical realityin space and in time. We are struck
very forcibly by our smallness and apparent insignifcance, and even
more by our vulnerability in such a vast and seemingly hostile environment. Yet this universe of ours, this galaxy in which our sun is
situated and this planet on which we live, is our home. And ali of it in
some way or other serves to support us, nourish us, fascinate us,
inspire us, taking us out of ourselves and forcing us to look far beyond
the limits of our naided vision. What we discover through our study
of nature and of the universe in ali its immensi^y ancL rich variety serves
on the one hand to emphasize our fragile condition and our littleness,
and on the other hand to manifest clearly our greatness and superiority
in the midst of ali crationthe profoundly exalted position we enjoy
in being able to search, to imagine and to discover so much. We are
made in the image and likeness of Cod. Thus, we are capable of knowing and understanding more and more about the universe and ali that
it contains. We can reach out and grasp its inner workings and designs,
* Die 6 m. Iulii a. 1985.
155
156
V
Ad quosdam Brasiliae episcopos occasione oblata ad Limina visitationis coram admissos.*
Ps 19 [18] : 1.
157
do imenso Brasil. Por isso, neste grupo de Irmos Bispos, vejo Pastores
sacrificados, que assumem no quotidiano as angustias e esperanas de
seu povo, cujas condies de vida, j beni conhecidas, aps o nosso
contato pessoal, avivaram no meu animo sentimentos e apelos, expressos
quando tive a alegra de encontrar-me com esse povo, em Teresina e em
Fortaleza, em 1980.
Desejei levar ento ao hrnern nordestino urna palavra afetuosa de
conforto e de esperana no espirito das Bem-aventuranas ; em seu
favor lana va um apelo de auxilio, a todo o Brasil e a todos os
homens de boa vontade, em nome do Senhor Jesus; Ele, ao mesmo
tempo que proclamava bem-aventurados os pobres em espirito ,
dizia tambm : V o s sois todos irmos . Dessa grata visita pastoral trouxe no coraao mais esclarecido o motivo de amor divino,
subjacente palavra do mesmo Cristo, quando se quis identificar com
os mais pequeninos , atingidos pelos males da fome, sede, necessidade de peregrinar, nudez, doena e carcere.
2
Mt 5, 3.
Mt 23, 8; cf. Discurso em Teresina, a 5-7-1980.
Cf. Mt 25, 35-40.
Cf. Ef 2, 20.
158
1 Tess 1, 2-3.
Jo 12, 8.
Mt 6, 33.
159
Se quisermos contribuir para melhorar a convivencia humana, suscitando entre os homens essa solidariedade, temos de lhes apontar, com
serenidade e paciencia, misericordia e compaixo, como fonte dessa
solidariedade o amor, luz da Paternidade de Deus, ou melhor, do
Amor que Deus, revelado em nosso Senhor Jesus Cristo.
6. Pelos seus relatos, pude aperceber-me de que os seus diocesanos
os procuram para tudo, para encontrar soluo aos problemas mais
diversos : ajuda material e econmica, emprego, transferencia, melhoria
de situaao e de salrio, internamento no hospital, matrcula na escola,
filho desorientado, pessoa idosa que se torna peso, pedido de intervenao, assuntos burocrticos pendentes, etc. Querem sobreviver, em
plano pessoal, familiar e social. Ao 1er e ouvir isto, vem-me mente a
compaixo de Cristo pelo povo, refenda por Marcos.
11
1 3
10
11
Me 6, 31.
13
160
1 5
1 8
1 9
2 0
2 1
22
23
14
15
14
17
18
19
20
21
22
23
Tg 1, 27.
Ibid. 3, 17.
Const. Gaudium et spes, 2.
Cf. Me 6, 31.
Cf. Bel 9, 16; Dt 1, 17.
Cf. Jo 5, 7 ss.
Cf. Mt 19, 16 ss.
Cf. 1 Jo 3, 7 ss.
Cf. ibid. 4, 8.
Cf. Jo 8, 32.
161
8. Neste contexto e dado o ambiente concreto de suas regies pastorais, vem espontnea a pergunta : Cristo, fazendo sempre o que era do
agrado do Pai, multiplicou o pao miraculosamente e matou a f orne do
povo que o rodeava... Mas as nossas obras assistenciais e caritativas
no passam de gota no oceano das necessidades e, ainda por cima, hoje
sao postas em questo. Que fazer?
No mundo hodierno, como sempre, as organizaoes caritativas da
Igreja, surgidas de iniciativas generosas e autnomas, continuam a ter
amplo espao e um lugar insubstituvel, em subsidiariedade e coordenaco com as providencias oficiis. O povo cristo seria infiel ao
exemplo e doutrina de Cristo se no procurasse dar a ajuda possivel
aqueles que sofrem de toda a especie de pobreza. O captulo vinte e
cinco de Mateus, sempre inquietante, continua atual para os que dele
fazem urna leitura objetiva. A mesma Igreja renegara algo da sua
historia e quebrara urna tradiao ininterrupta, se deixasse de exercitar
a caridade e assistenda concretamente : desdira a glria de muitas
de suas instituioes e a heroicidade de muitos de seus Santos.
Estas obras da Igreja, alias, se forem expresso da caridade genuina, corno a descreve So Paulo na Carta aos Corintios, nunca deixaro de manifestar-se aptas e de contribuir eficazmente para a pro25
24
25
Le 23, 34.
Cap. 13.
162
3 0
27
28
29
163
YI
Ad quosdam Brasiliae sacros praesules, qui Apostolorum limina petierunt, coram admissos.*
31
164
todos aqueles que, como os Senhores, sao para mim irmos muito caros
no pastoreio do rebanho.
2. Neste encontr coletivo com os Bispos dos Regionais Nordeste-2
e Nordeste-3 da Conferencia dos Bispos do Brasil cu jo significado o
Senhor Cardeal Brando Yilela tao amvel e eloquentemente quis
realar impossvel no evocar junto com os Senhores a poro
nor destina do povo brasileiro, cu jo rosto eu pude pelo menos adivinhar
(se no conhecer), as incalculveis multides que me foi dado contemplar, h cinco anos, em Salvador e Recife.
Como tive ocasio de manifestar naqueles dias memorveis, e como
tenho repetido tantas vezes desde ento, trouxe do contacto com o
Brasil a impresso de ter convivido com um povo dotado de urna alma
visceralmente religiosa, faminto e sequioso de Deus e aberto aos valores
espirituais.
Bern sei que esta alma naturalmente crista (Tertuliano) , no
caso do Brasil, apesar do esforo missionrio de ontem e de hoje, severamente ameaada por f atores externos e internos. Externos : a crnica
escassez de sacerdotes, deixando como ovelhas sem pastor inumeros
fiis; o proselitismo insidioso e desleal de seitas e grupos religiosos
acatlicos; a marcha avassaladora do secularismo, com suas varias
faces ; a crise dos valores moris. Fatores internos : certo clima de
incerteza e ambiguidade no anuncio da f e das verdades a crer ; a
consequente germinaao de duvidas e perplexidades no espirito de
muitos catlicos, sobretudo dos mais simples, quanto ao contendo e s
exigencias da f ; as divises entre irmos na mesma f em torno de
questoes fundamentis; o perigo de ver delinear-se imagens de Igreja,
que nem na teoria nem na prtica correspondem com aquela que o
Verbo de Deus feito Hrnern quis e fundou.
Diante deste quadro, com suas luzes que suscitara alegra e esperana e com suas sombras que no justo nem prudente disfarcar ou
ignorar, a responsabilidade aparece em toda a sua extenso e profundidade.
Inspirando-nos na imagen do Bispo que, h vinte anos, os documentos do Concilio projetaram, podemos dizer que aos Senhores, como
a todos os Pastores da Igreja, urge o convite do (( Supremo Pastor
a serem :
2
1 Pdr 5, 4.
165
edificadores da comunidade eclesial, quer convocando os distantes e congregando-os na f, na caridade e no culto de Deus Vivo,
quer sendo para os fiis sinais eficazes de unidade sobretudo em mio
aos fermentos de diviso, quer tutelando essa unidade quando ameaada ou em perigo ;
anunciadores da Palavra e, por conseguinte, zelosos e luminosos
mestres e doutores da verdade revelada, verdade sobre Deus e seu
Cristo, sobre a Igreja e sobre o Hrnern ;
pais espirituais, capazes de gerar inmeros filhos de Deus em
Cristo pelo Evangelho e de educ-los na f, fazendo-os crescer at
estatura do Hrnern perfeito, Jesus-Cristo ;
pastores e guias prudentes, corajosos, mansos, dedicados, compassivos, que querem e sabem orientar pelos caminhos do Evangelho
tantos que se encontram dispersos, extraviados, iludidos;
mestres de oraao aplicados a ensinar aos fiis os caminhos da
oraao e do louvor, da adorao e por que no? da contemplaao ;
santificadores do Povo de Deus que, pela palavra e pelos sacramentos, no desdenham de revelar aos outros aquilo que est para alm
dos horizontes deste mundo e desta vida, e que d sentido pleno a este
mundo e a esta vida.
3
1 Cor 1, 15.
Cf. Ef 4, 13.
166
Facilitar a alfabetizaao e a educaao bsica um servio fundamental que se presta a urna multido de marginalizados. Um hrnern
que aprende a 1er e a escrever compreende melhor a necessidade da
higiene, tem mais possibilidade de cuidar da saude, conhece melhor
os proprios direitos e deveres, sente o desejo de participar, comea a
pr-se de p, comea a realizar a prpria libertaco, no a que lhe
querem impor mas a que lhe convm.
Para que isso suceda, o processo de alfabetizaao deve respeitar
algumas leis internas. Na impossibilidade de coment-las todas, recordo urna, das mais imperativas: a alfabetizaao deve ter por finali dade nica a cultura e o desenvolvimento integrai do hrnern alfabetizando. Este principio deveria bastar para esconjurar qualquer processo de alfabetizaao que, por seus mtodos ou seus objetivos mais ou
menos velados, tendesse a conscientizar o alfabetizando, se a este
termo se d o sentido de condicion-lo a urna determinada ideologia ou
esquema mental de tipo scio-politico, diminuindo a sua liberdade de
discernimento e de opes pessoais. Outra coisa se por conscientizar se entende despertar a conscincia da prpria dignidade de
pessoa humana com seus direitos e deveres . Urna alfabetizaao que
* Cf. L'Osservatore Romano, 8-IX-1985, p. 5.
167
168
Me 8, 2.
169
Signor Presidente,
1. Le sono vivamente grato per la visita con cui Ella oggi mi onora.
Essa si svolge nel contesto della tradizione di buoni rapporti tra lo Stato
e la Chiesa in Italia, che la recente revisione dei Patti Lateranensi ha
confermato. Ella, Signor Presidente, ha voluto riservarmi la Sua prima
visita ufficiate fuori dei confini dello Stato italiano : un'attenzione
che ho molto apprezzato e di cui La ringrazio.
Ella oggi qui in nome del Popolo italiano, i cui legittimi rappresentanti nel giugno scorso si sono trovati a larga maggioranza concordi nel designarLa alla suprema carica dello Stato. Nel porgerLe,
anche in questa circostanza, le mie felicitazioni per l'alta investitura
conferitaLe, desidero far giungere attraverso la Sua persona a tutti
i cittadini italiani, che Ella degnamente rappresenta, una speciale
parola di saluto e di augurio. L'ormai settennale permanenza in Roma
ed i viaggi pastorali che in questi anni ho potuto compiere nelle varie
Regioni d'Italia tra qualche giorno, come Lei sa, conto di recarmi
pure nell'isola illustre che Le ha dato i natali mi hanno consentito
di conoscere sempre pi a fondo e di amare con intensit crescente
questa Terra a Dio particolarmente cara.
9
170
171
2
Se essa, pertanto, rivendica la propria libert, non lo fa in disconoscimento delle legittime competenze dell'autorit civile, che essa
anzi doverosamente riconosce e rispetta, dell'affermare la propria
libert, la Chiesa non intende chiedere privilegi, ma solo di poter
liberamente servire il bene della Nazione, come sottolineavo in occasione del Convegno di Loreto, ricordando il contributo che la Chiesa
pu e deve dare, nel Paese d'Italia, alla costruzione della "comunit
degli uomini", adempiendo ad una componente irrinunciabile della sua
missione . L'unica preoccupazione della Chiesa di tutelare la possibilit di riferirsi, in piena autonomia da ogni istanza terrena, a Cristo
e all'uomo : sono questi, infatti, i due poli tra i quali si muove tutta
la sua azione nel mondo e nella storia.
4
Ma, proprio per questo costante riferimento all'uomo nella concretezza del suo esistere, la Chiesa sa che il suo cammino non pu non
incontrarsi con quello di altre istanze umane ed, in particolare, col
cammino percorso dallo Stato. quindi in vista dell'uomo e del servizio da rendere al suo pieno benessere che la Chiesa offre e chiede
collaborazione : ci, ovviamente, nel leale rispetto della reciproca indipendenza e dei rispettivi ruoli.
4. Un campo nel quale tale collaborazione sembra oggi presentare
prospettive particolarmente promettenti quello del volontariato. Questo aprirsi ai bisogni dell'altro, in atteggiamento di gratuito dono deL
proprio tempo e delle proprie energie, ha per il cristiano motivazioni
evangeliche molto chiare ed eloquenti. L'esempio di Cristo, venuto per
servire e non per essere servito , ha parlato al cuore dei credenti in
ogni epoca della storia e ne ha ottenuto risposte tali da suscitare l'ammirazione anche di chi non condivideva la loro fede. La testimonianza
di Francesco d'Assisi, per tornare a parlare di lui, si colloca precisa5
Mt 20, 28.
172
mente in questa linea di servizio volontariamente prestato al fratello, al di fuori di ogni prospettiva di umana ricompensa.
Le presenti condizioni del vivere sociale, le nuove forme di povert,
i bisogni emergenti in vasti settori della popolazione, fino a ieri diversamente soddisfatti, sembrano rendere particolarmente utile anche per
le strutture dello Stato questa forma di contributo da parte dei cittadini. Appare quindi molto importante che la pubblica amministrazione
prenda atto delle disponibilit che si manifestano a livello di singoli
e di gruppi, ne assecondi l'impegno, ne promuova il coordinamento con
le iniziative gi in atto, per favorire l'armonico convergere l dove
pi urgenti sono i bisogni. Ci suppone un effettivo rispetto per l'autonoma creativit delle forze che entrano in gioco, giacch solo nella
libert possono essere coltivati i valori caratteristici del volontariato.
Sono profondamente convinto, Signor Presidente, che la rigogliosa
fioritura di iniziative, promosse dal volontariato anche in Italia, sia
uno dei segni pi incoraggianti per il futuro della Chiesa e della Nazione. Per parte mia, sono lieto di assicurare la piena collaborazione
delle forze animate dal fermento cristiano con quanto le strutture civili
opportunamente disporranno soprattutto nel settore dei servizi sociali.
da auspicare che il crescente affermarsi di questo stile di presenza del
cristiano e del cittadino nel vasto campo del sociale valga a far maturare progressivamente nella pubblica opinione il senso della condivisione e della solidariet per i molti problemi che non possono essere
delegati, perch sono di tutti. In tal modo il volontariato, come esperienza di gratuit nell'accoglienza dell'altro e nel dono di s, si pone
come stimolo al cambiamento, anticipando spesso, per amore, nell'oggi
degli emarginati e dei deboli ci che la giustizia assicurer loro soltanto
in un non ancora precisato domani.
5. Ho accennato, Signor Presidente, ad uno specifico campo di collaborazione fra la Chiesa e o Stato. Il tempo non consente di fermare
l'attenzione su altri settori, in cui la collaborazione si rivela non meno
utile ed urgente. Non pochi di essi, anche se certo non tutti, sono del
resto indicati con valide direttive di azione nell'Accordo del 18 febbraio 1984, che apporta modificazioni al Concordato Lateranense e che
attribuisce un significativo ruolo alla Conferenza Episcopale Italiana.
Basti qui rilevare come l'odierno incontro costituisca di per s stsso
un'importante manifestazione della volont che ha guidato e guida le
Autorit dello Stato e della Chiesa nella costante ricerca delle oppor-
173
VIII
Ad Commissionis Theologicae Internationalis sodales coram admissos.*
Tria iam lustra sunt cum constituta est Commissio Theologica Internationalis a praedecessore meo Paulo Sexto, bo. mem. Sic peroptima
occasio datur successori Apostoli Petri salutare Eminentissimum Praesidem, Episcopos et alios sodales Commissionis eiusdem cum gaudio et
qua par est reverentia, gratias agere Deo de labore peracto, vota exprimere de futuro quarto quinquennio. Bonum et opportunum videtur
memorare res gestas et considerationem excitare de hac forma collaborationis inter Magisterium Ecclesiae et professores cultoresque theologiae.
1. Gratias agamus Deo; hi quindecim anni laboris Commissionis
Theologicae Internationalis non fuerunt infructuosi. (( Gratia Christi,
apud vos, vacua non fuit . Sub ductu Card. Seper et Card. Ratzinger,
laboraverunt sodales eiusdem Commissionis in collaboratione cum
diversis Dicasteriis Curiae Romanae : Secretaria Status, Congregatione pro Doctrina Fidei, Synodo Episcoporum, Pontificio Consilio
pro Familia, Pontificia Commissione Iustitia et Pax , etc.
a) Ad Theologiam dogmaticam pertinent studia et publicationes sat
multae : notentur studia de Apostolici tate Ecclesiae, de Collegialitate,
de pluralismo theologico legitimo et illegitimo in Ecclesia, de relationibus inter Magisterium et theologos.
* Die 5 m. Octobris a. 1985.
174
175
2. Considerans praesentem statum actuosae operationis omnium sodalium, peritorum, collaboratorum trium lustrorum peractorum, volo
verba gratulationis et incitamenti dicere. Vita vestra mentis et spiritus
integra volvitur in statu theologico speciatim inquisitionis, applicationis methodorum scientificarum, fidei quaerentis intellectum.
Divisiones gratiarum, ministrationum, operationum sunt, scripsit
Apostolus Gentium ad Corinthios, idem vero Deus qui operatur
omnia in omnibus. Unicuique autem datur manifestatio Spiritus ad
utilitatem . In hac enumeratione gratiarum, ministrationum, operationum, mihi videtur iam affirmari aliquo modo differentia et collaboratio intima quae vigere debet inter Magisterium et theologos.
(( Quosdam quidem posuit Deus in Ecclesia primum Apostolos .
Successores Petri et aliorum Apostolorum acceperunt responsabilitatem
pastoralem unicam in Ecclesia. Certe haec munera obeunda sunt in
spiritu diaconiae, ut scribebat Vaticanum Secundum, a servis populi
Dei sicut Christus Domini fuit Servus omnium. Sed ipse Dominus proclamat quoque exousiam suam, communicat eam cum Apostolis et
cum eorum successoribus sicut et responsabilitatem et auctoritatem
docendi et regendi discipulos. Certe sunt collaboratores et adiutores
Apostolorum, Romani Pontificis, Episcoporumque sicut apparent iam
in epistolis paulinis. Saepe sed non semper nuncupantur <( presbyteroi .
Aliquoties mentio fit quoque de (( Doctoribus . Hoc adiutorium et
haec collaboratio magni pretii forte praenuntiatur quoad theologos
quando in textu Epistolae Primae ad Corinthios, Paulus loquitur
de doctoribus.
Cum hac mente, ego Successor Apostoli Petri saluto didascalos,
doctores scientiae theologicae. Eis et speciatim sodalibus Commissionis Theologicae Internationalis gratias ago eisque benedico toto corde.
Felices et fructuosi quoque sint vestri futuri labores et investigationes.
1
Mt 28, 18.
1 Cor 12, 28.
176
IX
Ad quosdam sodales Ordinis Canonicorum Regularium Praemonstratensium coram admissos.*
177
178
3. Carissimi ! Come ben sapete, nel 1767 venne collocata nella Basilica di San Pietro la statua di San Norberto : in essa il vostro Santo
Fondatore vi effigiato con la mano destra che solleva il calice e
l'Ostia, il cui splendore sembra abbacinare l'eretico che si dibatte ai
suoi piedi. La statua riflette l'usuale inconografia del Santo ed una
significativa sintesi della sua vita e della sua spiritualit.
Tenete alta l'Eucaristia su tutte le miserie e gli errori di questo
mondo : la Santa Messa sia la vostra forza e la vostra felicit ; sempre
fedeli alla Chiesa Cattolica, portate verit, certezze, amore agli uomini
d'oggi, avvicinandoli a Ges Eucaristico; inculcate in tutti l'amore a
Maria Santissima, dando l'esempio di austerit e di seriet di vita. In
questo modo il vostro Ordine non solo si preparer efficacemente al
prossimo Capitolo generale, ma contribuir anche concretamente a
dare autentica realizzazione al Concilio Vaticano I I .
Con questo auspicio, di gran cuore vi imparto la propiziatrice
Benedizione Apostolica, che estendo con uguale affetto a tutti i vostri
Confratelli, come pure a quanti sono affidati al vostro ministero.
X
Ad eos qui conventui Consilii conferentiarum Episcoporum Europae interfuerunt coram admissos.*
179
L'Europa alla quale siamo inviati ha subito tali e tante trasformazioni culturali, politiche, sociali ed economiche, da porre il problema
dell'evangelizzazione in termini totalmente nuovi. Potremmo anche
dire che l'Europa, quale si configurata a seguito delle complesse
vicende dell'ultimo secolo, ha posto la sfida pi radicale che la storia
abbia conosciuto al cristianesimo e alla Chiesa, ma insieme dischiude
oggi nuove e creative possibilit di annuncio e di incarnazione del
Vangelo. Le riflessioni del Simposio, mentre hanno fatto prendere pi
convinta e vivida consapevolezza della realt e del momento )) che vive
oggi l'Europa, hanno in pari tempo prospettato le vie da percorrere
con lo slancio fiducioso di chi, fondato sulla fede in Cristo e animato
dalla speranza, sa accogliere le sfide del tempo, pronto ad esplorare
fino in fondo tutte le possibilit che si presentano per recare all'uomo
d'oggi la Buona Novella della salvezza.
2. Questa rinnovata opera di evangelizzazione, che noi intraprendiamo si pone in continuit organica e dinamica con la prima evangelizzazione, quella stessa di Cristo anzitutto e poi quella apostolica.
Il contenuto ed il centro vitale del messaggio di salvezza per l'uomo
pellegrino nella storia rimane sempre il Cristo, Via, Verit e Vita, il
Primo e l'Ultimo, Colui nel quale tutto deve essere ricapitolato. Gli
Apostoli, inviati da Cristo, hanno diffuso nel mondo la Buona Novella
giunta fino a noi. Ricordiamo con gratitudine il momento in cui l'apostolo Paolo per la prima volta fu chiamato a passare la frontiera dell'Asia Minore e mise piede sulla soglia della Grecia ; ricordiamo con
venerazione il momento in cui Pietro arriv in questa citt di Roma
destinata dalla Provvidenza a svolgere un ruolo speciale nell'opera di
evangelizzazione lungo i secoli.
Dal primo inizio apostolico, che ha seminato il Vangelo in terra
europea, irrorandolo col sangue dei martiri, si sviluppato quel processo plurisecolare, continuo e fecondo, che ha permeato l'Europa di
linfa cristiana. Di questo processo sono testimoni particolari i santi
Patroni d'Europa: san Benedetto ed i santi Cirillo e Metodio. Il peculiare carisma della loro opera evangelizzatrice consiste nel fatto che essi
hanno posto dei germi e dato vita a forme e stili di incarnazione del
Vangelo nel tessuto culturale e sociale e nell'animo dei popoli europei,
1
Cf. Ef 1, 10.
180
181
5. Raccogliendo con vivo senso storico il ricco e multiforme patrimonio ideale del passato noi dobbiamo aprirci con animo fiducioso al
presente e proiettarci, nella speranza, verso il futuro. Dalla memoria
deve balzare la profezia. Cristo (( Colui che era, che e che viene
con noi e il suo Spirito ci guida.
Nei lavori del Simposio si cercato anzitutto di comprendere, con
animo riflessivo e sereno, l'Europa di oggi in tutta la sua vivente e articolata realt. Nelle vostre riflessioni siete partiti considerando quella
realt tipicamente occidentale che si suol definire con il concetto di
secolarizzazione . Ad una analisi approfondita si avvertita l'ambiguit e persino l'equivocit del termine, cos polisemantico, impreciso
ed elastico da indicare fenomeni molteplici ed anche contrastanti, per
cui pare necessario attuare una decantazione semantica e un chiarimento contenutistico di tale fenomeno.
D'altra parte voi non avete ritenuto di assumere come categoria
esplicativa dell'Europa d'oggi il concetto di crisi . Bench sia divenuto un luogo comune parlare, a proposito dell'Europa, di crisi, noi
non vogliamo lasciarci imprigionare dentro gli schemi angusti e pessimistici di una cultura della crisi , anche se siamo ben consapevoli
degli interrogativi, delle difficolt, dei problemi, come pure delle contraddizioni, lacerazioni e involuzioni che caratterizzano l'Europa dei
nostri giorni.
Ma che cos' l'Europa? Qual la sua identit, qual la sua anima
profonda, quali sono le sue aspirazioni e le sue frustrazioni? Qual il
momento )) che sta attraversando?
Sono queste le domande dalle quali bisogna partire ed alle quali
occorre cercare una risposta per impostare una efficace opera di evangelizzazione.
4
Apoc. 1, 8.
182
183
184
ignorare o ritenere come una soluzione al problema della disoccupazione. La popolazione europea, che nel 1960 costituiva il 25% della
popolazione mondiale, se dovesse continuare l'attuale tendenza demografica, scenderebbe, alla met del prossimo secolo, al livello di un 5%.
Sono cifre che hanno indotto qualche responsabile europeo a parlare di
un suicidio demografico )) dell'Europa. Se questa involuzione costituisce una fonte di preoccupazione, per noi lo soprattutto perch,
osservata in profondit, essa appare come il grave sintomo di una perdita di volont di vita e di prospettive aperte sul futuro e ancor pi di
una profonda alienazione spirituale. Per questo non dobbiamo stancarci di dire e ripetere all'Europa: ritrova te stessa! Ritrova la tua
anima !
11. Queste pensose considerazioni ci inducono a riflettere, pi a
monte, sul modello antropologico e culturale che caratterizza l'odierna
Europa. Qual e come si presenta l'immagine dell'uomo europeo secolarizzato ))? Possiamo dire che un uomo talmente impegnato nei compiti di edificare la citt terrena da aver perso di vista oppure da
escludere volutamente la (( citt di Dio . Dio rimane fuori dal suo
orizzonte di vita. Ma l'ateismo teorico o pratico si riflette necessariamente sulla concezione antropologica. Se l'uomo non immagine di
Dio e non rimanda a nulla oltre se stesso che valore ha, perch opera
e vive? Di fatto, l'Europa che ad Ovest nella filosofia e nella prassi ha
dichiarato talora la morte di Dio e all'Est giunta a imporla
ideologicamente e politicamente, anche l'Europa dove stata proclamata la morte dell'uomo come persona e valore trascendente. Ad
Ovest la persona stata immolata al benessere ; ad Est stata sacrificata alla struttura. Ma queste posizioni si dimostrano prive di convincenti prospettive di civilt. Del resto i sistemi culturali, istituzioni e
ideologie che avevano caratterizzato l'Europa di questo secolo e originato ingenue utopie, sono entrati in crisi, sotto i colpi della stessa
razionalit strumentale e dell'impero della scienza e della tecnica.
L'universit questa gloriosa istituzione Europea alla quale la Chiesa
ha dato i natali si dimostra incapace di elaborare un progetto culturale accettabile. Ci sta a significare che venuta meno la stessa
funzione di guida della cultura nella societ odierna. Oggi si vive e
si lotta soprattutto per il potere e il benessere, non per ideali.
In Occidente ne risulta una societ complessa, pluralistica e polivalente in cui l'individuo vuole ricevere solo dalla propria ragione
185
autonoma i fini, i valori e i significati della sua vita e della sua attivit,
ma si trova spesso a brancolare nel buio delle certezze metafisiche,
dei fini ultimi e dei punti sicuri di riferimento etico. Quest'uomo, che
si vorrebbe cos adulto, maturo, libero, anche un uomo che fugge dalla
libert per adagiarsi nel conformismo, un uomo che soffre di solitudine, minacciato da vari disagi dell'anima, cerca di rimuovere la
morte ed in paurosa perdita di speranza.
12. questa l'Europa ed questo l'uomo che noi siamo chiamati ad
evangelizzare oggi. Compiti nuovi ed immensi ci attendono e ci sollecitano, ma insieme si dischiudono grandi possibilit e vivide attese. La
ricerca sociologica e culturale ha svelato che una insospettata, talora
compressa e sofferta domanda di valori religiosi e di senso della vita
sale dal cuore di molti nostri contemporanei anelanti a trovare risposte
pi valide e pi soddisfacenti di quelle offerte dai consunti modelli di
pensiero e di vita finora imperanti. questo un aspetto positivo che
fortemente ci interpella. Il crepuscolo delle ideologie, l'erosione della
fiducia nella capacit delle strutture di rispondere ai pi gravi problemi
e alle ansiose attese dell'uomo, l'insoddisfazione di una esistenza basata
sull'effimero, la solitudine delle grandi metropoli massificate, la giovent
abbandonata a se stessa, e lo stesso nihilismo hanno scavato un vuoto
profondo, che attende annunciatori credibili di nuove proposte di valori
capaci di edificare una nuova civilt degna della vocazione dell'uomo.
La Chiesa deve farsi il buon Samaritano dell'uomo di oggi e deve saper
individuare i semina V e r b i per coltivarli e portarli a maturazione.
Con profonda umilt, ma anche con la serena certezza che le viene da
Cristo, essa deve essere consapevole che ha da offrire all'Europa ci di
cui questo Continente ha oggi pi bisogno e che da solo non capace
di procurarsi. La Chiesa chiamata a dare un'anima alla societ
moderna, sia essa quella complessa e pluralistica dell'Occidente, sia
quella monolitica dell'Oriente. E quest'anima la Chiesa deve infonderla non dal di sopra e dal di fuori, ma passando al di dentro, facendosi prossima dell'uomo d'oggi. S'impone, quindi, la presenza attiva
e la partecipazione intensa alla vita dell'uomo.
13. Per questa sublime missione di far fiorire una nuova et di evangelizzazione in Europa, si chiedono oggi evangelizzatori particolarmente preparati. Occorrono araldi del Vangelo esperti in umanit, che
conoscano a fondo il cuore dell'uomo d'oggi, ne partecipino gioie e
speranze, angosce e tristezze, e nello stesso tempo siano dei contemplala-A. A. s.
186
tivi innamorati di Dio. Per questo occorrono nuovi santi. I grandi evangelizzatori dell'Europa sono stati i santi. Dobbiamo supplicare il Signore perch accresca lo spirito di santit della Chiesa e ci mandi nuovi
santi per evangelizzare il mondo d'oggi.
14. Per incarico del Signore i primi evangelizzatori sono i Vescovi,
siamo noi. La nostra missione episcopale e la nostra ansia apostolica
devono rinnovare quella di San Paolo, il quale dichiarava : <( Guai a me
se non predicassi il Vangelo . Il punto di riferimento sicuro per
questa opera di evangelizzazione, in continuit con la vivente tradizione della Chiesa, deve restare l'evento di grazia del Concilio Vaticano I I . Lo Spirito ha parlato alle Chiese d'oggi e la sua voce risuonata
nel Concilio Ecumenico. Esso si pu ben dire che rappresenti il fondamento e l'avvio di una gigantesca opera di evangelizzazione del mondo
moderno, giunto ad una svolta nuova della storia dell'umanit, in cui
compiti di una gravit e ampiezza immensa attendono la Chiesa. Secondo
l'ispirazione originaria il Concilio si proponeva essenzialmente di
mettere in contatto con le energie vivificanti dell'Evangelo il mondo
moderno )).
Sullo slancio del Concilio Ecumenico e in fedelt al suo scopo
nato un accresciuto desiderio di approfondire il tema dell'evangelizzazione, sia a livello della Chiesa universale che delle Chiese locali. Ne
testimonianza in modo particolare il Sinodo dei Vescovi del 1974 e la
splendida Esortazione Apostolica Evangelii nuntiandi , in cui
Paolo VI ne espose i frutti e che rimane un Documento di viva attualit. Il prossimo Sinodo dei Vescovi sul tema del Concilio Vaticano II
dovr essere, sotto un aspetto non secondario ma essenziale, una ripresa
del tema della evangelizzazione del mondo contemporaneo. Esso sar
una rinnovata grazia e produrr frutti di evangelizzazione nella misura
in cui sar orientato a ritrovare l'ispirazione originaria del Concilio
Vaticano I I , interiorizzarla e proseguirla con rinnovato fervore e
slancio apostolico. Il tema della evangelizzazione oggi in Europa si
pu ben dire che costituisca l'argomento centrale e appassionante che
vi ha impegnati in questi anni e pi intensamente in questi giorni. Le
analisi e le conclusioni del Consiglio delle Conferenze Episcopali
d'Europa meritano di divenire come uno (( strumento di riflessione e
lavoro degli episcopati europei.
5
1 Cor 9, 16.
Costituzione Apostolica di indizione del Concilio Humanae salutis .
187
Una Chiesa che evangelizza una Chiesa che prega per avere
evangelizzatori.
In questa prospettiva di evangelizzazione merita di essere collocato
l'intero problema missionario. Fino a poco tempo fa la fioritura delle
vocazioni missionarie ha costituito un'importante dimensione dell'evangelizzazione della stessa Europa. Oggi, in una certa misura, questa
dimensione si affievolita, anche se perdura nei suoi effetti. Dobbiamo
essere consapevoli che non sar possibile rilanciare un'efficace opera di
evangelizzazione senza rilanciare l'affiato missionario delle nostre comunit cristiane.
Nel cuore del rapporto tra evangelizzazione e secolarizzazione
entra poi la considerazione della missione e del ruolo dei laici. Il Sinodo
7
Mt 9, 37-38.
188
dei Vescovi del 1987 sar precisamente dedicato a questo tema. Senza
l'opera e la testimonianza del laicato il Vangelo non potrebbe permeare
l'intera vita umana ed essere portato a tutta intera la vita della societ.
Alcune iniziative come le Scuole di Teologia per laici e il crescente
numero dei laici impegnati nella catechesi lasciano sperare che al
pari della primissima evangelizzazione anche la nuova et di evangelizzazione potr contare su laici autenticamente missionari.
16. Una categoria fondamentale dell'annuncio evangelico che merita
attenzione la testimonianza, collegata col segno. Senza la testimonianza e senza la conferma del segno, l'annuncio rischia sempre di
rimanere lettera morta. La Evangelii nuntiandi ha molto insistito
sull'importanza centrale della testimonianza, in consonanza, del resto,
con i dati del Nuovo Testamento e la Tradizione. Annuncio e testimonianza devono rifulgere di limpida purezza dottrinale e morale, ricordando che il Vangelo presenta anche un carattere paradossale per l'intelligenza e la vita dell'uomo, ma non per questo deve soffrire riduzioni o compromessi. Nella lettera alle sette Chiese dell'Apocalisse,
Cristo rimprovera a queste comunit ecclesiali precisamente i compromessi di ordine dottrinale e morale, esortandole continuamente ad una
testimonianza che pu arrivare fino al martirio. Nel delicato e difficile
compito di operare oggi una rinnovata sintesi tra Vangelo e vita, tra
messaggio evangelico e cultura odierna, il nostro compito di pastori impone a questo riguardo un esercizio di discernimento particolarmente
delicato, esigente e vigilante.
17. In questa prospettiva dovremo rilevare che il fenomeno del dissenso rappresenta un grosso ostacolo alla evangelizzazione.
il dissenso dottrinale e morale appare come un sintomo caratteristico piuttosto dell'Occidente ricco )), e quindi anche dell'Europa.
Per un certo aspetto, esso pare originato da una trasposizione nel
campo religioso ed ecclesiale di modelli di vita civile e di contestazione politica ; sotto un altro aspetto esso pu ben denotare uno spirito
umano orgoglioso e insofferente dinanzi alle esigenze del Vangelo, come
anche alla necessit della grazia di Dio per accoglierle e viverle.
Una condizione non trascurabile per l'evangelizzazione sar allora di
raggiungere e valorizzare, oltre e malgrado il dissenso, l'autentico senso
dei fedeli, il quale accoglie il Vangelo nella sua integralit discrimi-
189
nante rispetto allo spirito del mondo, secondo l'esortazione di San Paolo :
Nolite conformari huic saeculo ) ) .
essenziale rilevare che soltanto una tale identificazione con il
Vangelo integrale pu costituire la vera forza dell'evangelizzazione,
perch solo la Parola di Dio che possiede, per virt intrinseca, la
forza salvifica e vivificante.
8
1 0 ,
* Rom 12, 2.
9
10
Cf. Ov 3, 8.
Cf. Rm 8.
190
NUNTII GRATULATOMI
I
VENERABILI FRATRI
NOSTRO AVELARIO
S.
R.
E.
PRESBYTERO
CARDINALI
191
MDCCCCLXXXV,
192
II
193
munitatem universam Civitatis Capitis omnibus modis prosperet et confirmet ut, quae semina doctrinae et pietatis exempli praeclari et operis
laudabilis inibi hos per quinquaginta annos sparseris, diutissime deinceps etiam in plurimorum hominum aeternam efflorescant salutem,
auspice ipsa Benedictione Apostolica quam tibi fausto hoc tempore
quasi adstantes impertimur cunctaeque simul Archidioecesi Civitatis
Capitis.
Ex Aedibus Vaticanis, die xiv mensis Novembris, anno
Pontificatus Nostri octavo.
MCMLXXXV,
IOANNES PAULUS P P . I I
III
VENERABILI FRATRI NOSTRO SEBASTIANO CARDINALI BAGGIO, EPISCOPO TIT.
VELITERNO, SANCTAE ROMANAE ECCLESIAE CAMERARIO, PONTIFICIAE COMMISSIONIS PRO VATICANA CIVITATE PRAESIDI.
194
regione Brasiliopolitana ; quo in loco sacerdotalis atque episcopalis industria tua ut numquam alias patuit ad omnes et Christifidelium dignitatem prosecuta est atque necessitates. Incommodas atque extremas
invisisti plagas, Amazoniam lustravisti viator, pacis evangeliique nuntius. Septemdecim insuper, te auctore, novae dioeceses sunt constitutae.
Decessor Noster Paulus V I , re. me., anno millesimo nongentesimo
undeseptuagesimo S. R. E. Cardinalem te creavit constituitque Calaritanum Archiepiscopum. Quattuor post annos tamen Congregationi pro
Episcopis praepositus es, quo in munere ad praeteritum usque annum
perrexisti.
Nunc vero Praesidem agis Pontificiae Commissionis pro Civitate
Vaticana, praestantemque navas operam pluribus Sanctae Sedis officiis.
Accessit, ante aliquot menses, adiectio tui in S. R. E. Camerarium.
Multa quae diximus, ceteraque plura a te posita ut Ecclesiae Romanae necessitatibus consuleres, exsuperant profecto rationem quam
instruximus ut tecum sacerdotalis iubilaei tui memoriam recoleremus.
Propalam igitur testificari volumus quanti aestimemus munerum tuorum
fidelitatem, apostolici impulsus adsiduitatem, dignitatis sacerdotalis et
episcopali integritatem. Hoc ergo in sacerdotii tui natali die tecum
Christo Domino gratias agimus maximas, dum impensis precibus omnipotentem Deum rogamus, ut donorum suorum abundantiam tribuat
tibi, suo solacio te recreet. Beatissima Virgo Maria, Apostolorum regina, auxiliatricem tibi se praebeat atque opifera tuas addat vires, tuis
semper faveat coeptis.
Caritatis atque benevolentiae Nostrae testis esto Apostolica Benedictio, quam gratulabundo animo tibi impertimus quamque pertinere
cupimus ad omnes quos diligis quique te diligunt.
Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Decembris, anno
Pontificatus Nostri octavo.
IOANNES PAULUS P P . I I
MCMLXXXV,
195
Venerati Fratelli,
Carissimi Figli e Figlie della Chiesa!
1. Questo Messaggio per la Giornata Mondiale dell'Emigrazione,
che le Chiese particolari celebreranno nel corso dell'anno liturgico,
vorrei che recasse l'espressione del mio affetto, della mia sollecitudine, della mia preoccupazione per milioni di persone, coinvolte in uno
dei pi complessi e drammatici eventi della storia : le migrazioni.
L'argomento merita ogni interesse e suscita vive preoccupazioni; di
recente, infatti, le migrazioni hanno talvolta assunto l'aspetto disumanizzante della persecuzione : politica, religiosa, ideologica, etnica ;
e ci imprime il suo stigma sul volto dei profughi, dei rifugiati, degli
espulsi, degli esiliati : uomini e donne, vecchi o giovani, e persino bambini, spesso tragicamente privati dei genitori.
Reca tuttavia grande sollievo il fatto che la Chiesa si apre globalmente a tutta la complessa variet del mondo delle migrazioni per
additare ed offrire condizioni di sopravvivenza, di vita, di lavoro, e,
soprattutto, per creare un ambiente caratterizzato dal rispetto dei
fondamentali diritti umani. Solo in tale ambiente questi nostri Fratelli e Sorelle potranno superare meno dolorosamente il dramma dell'inserimento, per loro troppo spesso traumatizzante, sia perch hanno
una naturale inadeguatezza di adattamento e di apertura, sia perch
si trovano ad affrontare una convivenza umana non di rado ostile,
chiusa e intollerante verso tutto ci che si ritiene diverso o che possa
procurare disagio sociale ed economico.
Desidero, nello stesso tempo, manifestare apprezzamento per numerose iniziative legislative e sociali, che Paesi d'accoglienza hanno gi
messo in atto allo scopo di creare un'atmosfera non solo di tolleranza,
ma di comprensione e di fraternit. Soprattutto le Conferenze Episcopali si sono distinte con interventi coraggiosi, carichi di profonda
ispirazione evangelica.
Vorrei per riflettere in particolare, nel presente Messaggio, su
questa ondata di drammatica mobilit, che si presenta da un punto di
196
2. Il Concilio Vaticano I I ha sottolineato come la variata condizione umana assuma, anche in seno alla comunione ecclesiale, una
configurazione di difficili intrecci, che soltanto il rispetto dei diritti e
l'adempimento dei doveri possono aiutare a sciogliere.
A tutti coloro che, per qualsiasi motivo, si trovino a dimorare
fuori della patria e della propria comunit etnica, le Chiese particolari sanno di dover dare la debita considerazione per la loro integrazione ecclesiale, nel rispetto dell'esercizio del diritto di libert.
La partecipazione libera ed attiva, a livello paritario, con i fedeli
nati nelle Chiese particolari, senza limiti di tempo e di restrizioni ambientali, costituisce la via dell'integrazione ecclesiale per i fedeli immigrati. Trattandosi di un processo di autopromozione, indispensabile
che questi abbiano agio di comprendere e valutare e siano assistiti ed
aiutati a farlo in tutto ci che pu essere assimilato nella loro esperienza assistenziale, nelle maniere e nello stile della loro cultura fondamentale, nel pluralismo delle loro identit. I fedeli immigrati, nel
libero esercizio del loro diritto e dovere di essere nelle Chiese particolari pienamente in comunione ecclesiale e di sentirsi cristiani e fratelli verso tutti, debbono poter restare completamente se stessi in
quanto concerne la lingua, la cultura, la liturgia, la spiritualit, le
tradizioni particolari, per raggiungere quella integrazione ecclesiale,
che arricchisce la Chiesa di Dio e che frutto del realismo dinamico
dell'Incarnazione del Figlio di Dio.
2
197
198
la collaborazione, l'intesa e le prospettive comuni. Ora se la complessit delle situazioni esige una grande dedizione e disponibiilt, non di
rado eroica, le Chiese particolari hanno coscienza e certezza che lo
Spirito Santo sapr suscitare in esse doni e carismi, che la pastorale
accoglier, favorir e svilupper con gioia ed impegno.
Il mio pensiero si volge anche ai benemeriti Istituti di Vita Consacrata, ove si forgiano religiosi e religiose, che in virt della loro
radicale dedizione alla edificazione del Corpo Mistico di Cristo, sono
pronti anche ad una azione pastorale difficile, specialmente in favore
dei migranti pi abbandonati e bisognosi, dei rifugiati, deportati, esiliati, perseguitati. Proprio tra coloro che sono coinvolti nella mobilit,
vengono talvolta a trovarsi seminaristi, sacerdoti, religiosi, religiose
e laici consacrati e impegnati : nel mistero della Provvidenza di Dio,
con l'assistenza delle Chiese particolari, nelle quali si sono venuti a
trovare, essi possono divenire operatori privilegiati di pastorale migratoria.
Le Chiese particolari di Paesi di popolazioni a prevalenza cattolica
e cristiana, debbono inoltre affrontare anche l'impegno, spesso urgente, di dar vita all'apostolato della prima evangelizzazione missionaria tra la moltitudine di immigrati che non sono cristiani. Pu avvenire che dai Paesi, da cui provengono questi immigrati, siano stati
espulsi anche missionari e missionarie che ne conoscono lingua, cultura, valori, tradizioni; essi perci possono divenire apostoli pronti
ad offrire la loro competenza e disponibilit ai Pastori responsabili.
4. Ho colto rapidi aspetti dell'incidenza religiosa di quella che
una immensa realt umana e storica: le migrazioni dei nostri giorni,
alla luce del disegno trascendente di Dio, per scoprirne la collocazione
sul piano della salvezza operata nella Chiesa e dalla Chiesa.
Mi cara l'occasione per raccomandare che si moltiplichino in
tutti i modi gli sforzi per una valutazione umana, politica, sociologica del complesso fenomeno delle migrazioni, proprio nei suoi drammatici e preoccupanti aspetti negativi. Uomini politici e sociologi
hanno dato e potranno dare un grande contributo per alleviarne e, in
quanto possibile, eliminarne le cause. La Chiesa, dal canto suo, non
ha mancato e non mancher di operare con accresciuto impegno perch
la propria azione di carit si armonizzi con quanto compie la societ
civile.
Possa questo mio Messaggio aiutare a superare nel campo delle
199
II
Ad Christifideles in Insulis Accipitrinis commorantibus missus.
200
201
1 Pdr 2, 5.
14 - A. A. S.
202
203
Tg 1, 27.
Cf. Enc. Laborem exercens, 23.
204
Quero render hoje homenagem sentida aos muitos e vlidos missionarios, que partiram desse viveiro de vocaes, ndice de vitalidade
religiosa. Nesta homenagem vai, ao mesmo tempo, um apelo: ao olhar
para um passado glorioso, tambm na obra da evangelizao em
terras brasileiras e banhadas pelo Pacfico, num primeiro momento, e
em terras de frica e do Oriente, depois olhai tambm para a seara
que j loureja, pronta para a ceifa, olhai para a messe abundante e
para a escassez dos trabalhadores.
9
13
10
11
12
1 Pdr 2, 12.
205
juventude, hoje tao insidiada como tenho repetido mas tao generosa ; penso no campo da educao, nos problemas do traballio, no sector
da sade, nos meios de comunicao social; penso, enfm, em todos os
leigos da Comunidade, chamados a assumir as proprias responsabilidades de cristos nos ambientes familiares, profssionais, sociais e polticos, maniendo a sua identidade crista e realizando a co-responsabilidade na Igreja que integram. Penso, ainda, nos religiosos e religiosas e demais pessoas consagradas; penso, com particular estima, nos
queridos sacerdotes do Presbiterio diocesano, coroa do seu Bispo.
Para todos, sem excepo, para que possam vencer os desaos que
se lhes apresen tam, como vencer am outros ao longo da sua historia,
repito, diante da sua Catedral que acaba de ser reconstruida : E vs
mesmos, carissimos Aoreanos, como pedras vivas, entrai na construo
de um edificio espiritual : a Igreja que est nos Acores. A construo
continua, deve continuar, por Jesus Cristo e com a minha afectuosa e
propiciadorat Bnao Apostlica, em nome do Pai e do Eilho e do
Espirito Santo.
Vaticano, 14 de Outubro de 1985.
IOANNES PAULUS P P . I I
206
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
Die 9 Decembris 1985. Cathedrali Ecclesiae Florentiae, noviter
erectae, Exc.mum P. D. Iosephum Aloisium Serna Alzate, I. M. C,
hactenus Episcopum titularem Cartennitanum et Vicarium Apostolicum
Florentiae.
die 12 Decembris. Titulari archiepiscopali Ecclesiae Docleensi
R. D. Petrum Aloisium Celata, quem deputavit Nuntium Apostolicum
in Melita.
die 17 Decembris. Coadiutorem Exc.mi P. D. Thomae Morris,
Archiepiscopi Casheliensis et Emeliensis, R. D. Dermitium Clifford,
a secretis Kerriensis dioecesis.
die 18. Decembris. Metropolitanae Ecclesiae Platensi Exc.mum
P. D. Antonium Quarr acino, hactenus Episcopum Avellanediensem.
die 19 Decembris. Praelaturae territoriali Ilapensi, cum charactere episcopali, R. D. Paulum Lizama Riquelme, e clero archidioecesis S. Iacobi in Chile.
die 20 Decembris. Cathedrali Ecclesiae Civitatis Victoriensis R. P.
Raimundum Lpez Mateus, Ordinis Fratrum Minorum sodalem.
die 21 Decembris. Titulari episcopali Ecclesiae Thenitanae R. D.
Marianum Dua, curionem paroeciae vulgo Pyry, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Iosephi S. R. E. Cardinalis Glemp, Archiepiscopi
Gnesnensis et Varsaviensis.
Cathedrali Ecclesiae Caiesensi R. D. Alexandrum Verrier, Vicarium Generalem dioecesis Ieremiopolitanae.
Cathedrali Ecclesiae Tarmensi, noviter erectae, Exc.mum P. D.
207
208
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato:
21 gennaio 1986. S. E. Mons. Luigi Barbarito, Arcivescovo tit. di Fiorentino, Pro-Nunzio Apostolico in Gran Bretagna.
209
210
Catholica
P. Agostino Okumura, O. C. D., Consultore del Segretariato per i non Cristiani in aliud quinquennium .
S. E. mons. Roger M. Mahony, Arcivescovo di Los Angeles, Membro della Pontificia Commissione
per la Pastorale delle Migrazioni e del Turismo.
15
15
211
ONORIFICENZE
Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha conferito:
Il Collare dell'Ordine Piano:
4 ottobre 1985. A S. E. il sig. prof. dott. Francesco Cossiga, Presidente
della Repubblica Italiana.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha conferito:
La Gran Croce dell'Ordine Piano:
8 maggio 1985. A S. E. il sig. Vctor Gmez Bergs (Repubblica Dominicana) .
23 luglio
Al sig. Pio Ciprotti (Roma).
24 settembre A S. E. il sig. uo Aguirre de Career y Lpez de Sagredo (Spagna).
10 ottobre A S. E. il sig. Giulio Andreotti (Roma).
22 ottobre A S. E. il sig. Csar Charles Solamito (Monaco Principato).
212
1985. Al
Al
Al
6
Al
12
Al
4 settembre
Al
11
Al
27
Al
25
Al
30
Al
2 ottobre
Al
10
Al
Al
Al
Al
Al
12
Al
5 novembre
Al
Al
Al
Al
Al
Al
19
luglio
30
14
25
14
18
12
15
22
25
27
26
marzo
1985. Al
Al
Al
aprile
Al
maggio
Al
Al
giugno
Al
Al
Al
luglio
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
settembre
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
213
214
Al sig.
Al sig.
luglio
1985. Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
10 ottobre
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
6 luglio
Al sig. Vittorio Tavelli (Roma).
Al sig. Alessandro Nistri (Roma).
12
25
Diarium Romanae
Al sig.
30
Al sig.
3 ottobre
Al sig.
4
Al sig.
Al sig.
10
Al sig.
15
Al sig.
Al sig.
4 novembre
Al sig.
21
Al sig.
Al sig.
14 dicembre
Curiae
215
Ol
22
Al
sig. Augustine Chirayil (Melaka-Johor).
24
Al
sig. Joseph Tan Hung Seng (Melaka-Johor).
Al
sig. Johann Wittmann (St. Plten).
Al
sig.
Augustus L. Nunis (Melaka-Johor).
Al
sig.
John Chia (Melaka-Johor).
1 giugno
Al sig. Hermogenes R. Dimagiba (Malolos).
216
9 ottobre
15 novembre
3 Martii 1986
N. 3
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
GUANHANENSIS
Quibusdam locis ab Ecclesiis Adamantina et Itabirensi-Fabriciannensi et
Valadarensi distractis nova conditur dioecesis nomine Guanhanensis.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
218
219
siasticorum gestione, de Administratore dioecesano sede vacante eligendo, de oneribus iuribusque fidelium deque aliis id genus, ea ibidem
adamussim serventur. Hic etiam mandamus ut, constitutione novae
dioecesis ad effectum adducta, sacerdotes eidem Ecclesiae adscripti
censeantur, intra cuius fines ecclesiasticum officium habent, ceterique
clerici et Seminarii tirones eidem addicantur Ecclesiae, in qua domicilium habent legitimum. Omniaque denique scripta actorum documenta, quae aut ad novam dioecesim eiusve clerum aut ad fideles temporaliaque ad bona pertinent, curandum est ut a Curiis Adamantina,
Itabirensi-Fabriciannensi et Valadarensi ad Curiam transmittantur
Guanhanensem. Quod reliquum est, quae Nos hic decrevimus exsequatur venerabilis Frater Carolus Furno, quem diximus, a Nobis ipse deputatus una cum facultate id delegandi ad virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere tamen addito curandi ut certum verumque
actae exsecutionis litterarum exemplum Congregationi pro Episcopis
mittatur. Quas Apostolicas Litteras ratas esse nunc et in posterum
volumus, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo quarto mensis Maii,
anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo quinto, Pontificatus
Nostri septimo.
8B
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
II
CHINHOYIENSIS
Praefectura Chinhoyiensis ad dioecesis gradum attollitur.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
220
Card.
CASAROLI
IOSEPHUS
Card.
TOMKO
221
CONVENTIO
INTER APOSTOLICAM SEDEM
ET FOEDERATAM CIVITATEM SARAVIENSEM
CONVENZIONE
VERTRAG
La soppressione dell'Alta Scuola Pedagogica del Saarland e l'assunzione dei suoi compiti da parte dell'Universit del Saarland hanno indotto le Parti contraenti sulla
base delle relative disposizioni della
Convenzione con la Prussia del 14
giugno 1929 e del Concordato con il
Reich Germanico del 20 luglio 1933
ed in riferimento allo scambio di
Note tra il Nunzio Apostolico in
Germania ed il Ministro-Presidente
del Saarland in data 10 aprile/31
maggio e 11 luglio/18 settembre
1974 a sostituire le disposizioni
contenute nei loro Accordi circa la
erezione di una cattedra di Teologia
cattolica nella Universit del Saarland del 9 aprile 1968 e circa la
formazione dei maestri del 12 novembre 1969 con una idonea, pi
completa regolamentazione.
222
A tal fine,
LA SANTA SEDE,
rappresentata dal suo Plenipotenziario, Sua Eccellenza Mons. Joseph Uha, Arcivescovo titolare di
Tharros, Nunzio Apostolico nella
Repubblica Federale di Germania,
und
IL SAARLAND,
DAS SAARLAND,
Articolo 1
Artikel 1
Articolo 2
Artikel 2
223
Articolo 3
Artikel 3
Le regolamentazioni in materia di
formazione e di esami statali per il
magistero scolastico sono emanate
d'accordo con l'Autorit diocesana
competente. Lo stesso vale per il
gradimento ministeriale per gli ordinamenti degli studi dell'Universit del Saarland per la sezione di
Teologia cattolica.
Articolo 4
Artikel 4
(1) Ai posti di professori nella sezione di Teologia cattolica si applica l'articolo 12 capoverso 1 della
Convenzione fra la Santa Sede e la
Prussia del 14 giugno 1929 unitamente al rispettivo Protocollo Finale circa l'articolo 12 capoverso 1
periodo 2.
(3) Fr sonstige Personen, die selbstndig Lehraufgaben in der Fachrichtung Katholische Theologie
224
Articolo 5
Artikel 5
3. die Habilitation oder gleichwertige wissenschaftliche Leistungen in einem Fach der Katholischen Theologie.
Articolo 6
Artikel 6
(1) Vor Bestellung eines Fachleiters fr das Fach Katholische Religion an einem Seminar im Rahmen des Vorbereitungsdienstes fr
ein Lehramt an Schulen sowie eines
Fachberaters fr das Fach Katholische Religion bei der Obersten
Schulaufsichtsbehrde wird sich der
zustndige Minister mit der zustndigen kirchlichen Oberbehrde
ins Benehmen setzen.
225
sere presente agli esami orali, comprese le prove didattiche in occasione degli esami statali di magistero per la materia religione cattolica.
rechtigt, bei den mndlichen Prfungen einschlielich der Lehrproben im Rahmen der staatlichen Lehramtsprfungen fr das Fach Katholische Religion anwesend zu
sein.
(3) Die Mitglieder der bei den staatlichen Prfungen fr das Lehramt
an Schulen im Fach Katholische
Religion gebildeten Prfungsausschsse werden vom zustndigen
Minister im Benehmen mit der zustndigen kirchlichen Oberbehrde
bestellt. Fr Professoren der Katholischen Theologie an der Universitt des Saarlandes gilt das
Benehmen als hergestellt.
Articolo 7
Artikel 7
Per impartire l'insegnamento della religione cattolica presupposta la concessione della missio
canonica da parte del Vescovo
diocesano competente.
Die Erteilung des katholischen Religionsunterrichts setzt die kirchliche Bevollmchtigung (missio canonica) durch den zustndigen Dizesanbischof voraus.
Articolo 8
Artikel 8
Articolo 9
Artikel 9
226
la pratica applicazione di una disposizione della presente Convenzione, la Santa Sede e il Saarland
procederanno di comune accordo
ad una amichevole soluzione.
Articolo 10
Artikel 10
Articolo 11
Artikel 11
Articolo 12
Artikel 12
La presente Convenzione, i cui testi italiano e tedesco fanno ugualmente fede, dovr essere ratificata
e gli strumenti di ratifica dovranno
essere scambiati quanto prima. Essa entra in vigore il giorno dello
scambio degli strumenti di ratifica.
JOSEPH UHA
WERNER ZEYER
Nunzio Apostolico
Ministerprsident
PROTOCOLLO
ADDIZIONALE
227
ZUSATZPROTOKOLL
Nell'atto di sottoscrivere la Convenzione oggi conclusa tra la Santa Sede e il Saarland sono state
fatte le seguenti concordi dichiarazioni che costituiscono parte integrante della Convenzione stessa:
Zu Artikel 1 Absatz 1
Zu Artikel 1 Absatz 2
Andere als die derzeit geltenden Abschlsse in der Fachrichtung Katholische Theologie sollen nur aufgrund
einer besonderen Vereinbarung der
Vertragsparteien ermglicht werden.
228
Zu Artikel 2 Absatz 1
Zu Artikel 4 Absatz 1
229
Zu Artikel 4 Absatz 2
Zu Artikel 4 Absatz 3
Circa l'articolo 7
Zu Artikel 7
230
JOSEPH UHA
WERNER ZEYER
Conventione inter Apostolicam Sedem et Foederatam Civitatem Saraviensem rata habita, die XXIX mensis Novembris anno MCMLXXXV
Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde
Conventio eodem die vigere coepit ad normam articuli 12 eiusdem
Pactionis.
HOMILIAE
I
In Petriana basilica habita occasione oblata peculiaris celebrationis in
honorem Sanctorum Cyrilli et Methodii.*
231
2. Oggi siamo qui riuniti presso la Tomba di San Pietro, per innestarci nel ritmo dell'anno (( cirillo-metodiano )), che ha suscitato in
tutta la Chiesa echi di gioiosa ed intensa partecipazione. Ne ho voluto
come inaugurare a Roma la celebrazione, recandomi il 14 febbraio scorso
nella basilica di San Clemente, ove riposano le spoglie mortali di
San Cirillo ed ho, altres, desiderato sottolineare il significato che la
figura e l'opera dei due Santi Fratelli rivestono per l'intera Comunit
ecclesiale, pubblicando una speciale Lettera Enciclica, la Slavorum
Apostoli. Nel mese di luglio il mio Cardinale Segretario di Stato si
recato a Djakovo in Jugoslavia ed a Velehrad in Cecoslovacchia, perch
mi rappresentasse alle celebrazioni che col si tennero con grande e
fervorosa partecipazione di fedeli.
In molte Chiese locali questo centenario stato ricordato dai vari
Episcopati con opportune iniziative a testimonianza della devozione
che il popolo cristiano riserva in ogni parte del mondo ai due Santi
Fratelli.
Sono passati 1100 anni dalla morte del maggiore dei Fratelli, Metodio, avvenuta a Velehrad in Moravia. Il secondogenito, Cirillo, stato
chiamato prima alla casa del Padre e ci ebbe luogo durante il
soggiorno di ambedue i Fratelli a Roma. E bench la morte li abbia
separati gi nell'anno 869, tuttavia continua a durare la loro comune
opera, alla quale si sono insieme dedicati; l'opera della proclamazione
del Vangelo tra i popoli slavi : da quelli geograficamente a noi pi
vicini, come i Croati, i Serbi, gli altri popoli slavi della penisola
balcanica, fino alle popolazioni slave che abitano le estreme regioni
orientali del Continente; ed anche tra altri popoli che vissero in quei
tempi in Europa.
3. L'inizio di quest'opera ci conduce alla citt ben nota dalle lettere
di Paolo : a Salonicco, il cui nome antico Tessalonica. E ci conduce
anche a Costantinopoli, capitale dell'Impero e sede patriarcale. Proprio
3
Gv 10, 16.
232
l ambedue i Fratelli hanno sentito la chiamata <( attingi ... forza nella
grazia ... e le cose che hai udito ... trasmettile . E pi ancora prendi
anche tu la tua parte di sofferenze, come un buon soldato di Cristo ) ) .
Questa chiamata contenuta nella seconda Lettera di San Paolo a
Timoteo.
4
4. Tutti e due erano da molto tempo amanti di questa Parola. Avevano conosciuto il suo mistero e la sua potenza. Sapevano che essa
luce per le genti . Sapevano che essa, la Parola di Dio, non pu essere
incatenata.
All'inizio della nuova missione essi si resero conto della necessit
di (( svincolare il dinamismo salvifico di questa Parola, perch potesse
con energia espandersi nella mente e nel cuore dei popoli slavi.
7
2 Tm 2, 1-2.
IMd 2, 3.
Cfr. 2 Tm 2, 9.
233
10
10
16 - A. A. S.
234
Gli Apostoli degli Slavi hanno proclamato il Vangelo nel nome della
Chiesa non-divisa.
Poi venne la divisione.
Oggi viviamo con una nuova speranza dell'unione. Preghiamo e lavoriamo in favore dell'unit dei cristiani. E perci ambedue i Santi Fratelli hanno per noi una tale eloquenza.
Da una profondit di undici secoli ci giunge, pi luminosa che mai,
la loro testimonianza dell'unit cristiana : e in essi si specchia, oggi,
la nostra speranza di giungere alla meta. Cristo desidera l'unit dell'Oriente e dell'Occidente.
9. La concelebrazione odierna resa particolarmente solenne dalla
partecipazione di numerosi Fratelli nell'episcopato e anche di numerosi
sacerdoti. Sono largamente rappresentate le Chiese dell'Europa Occidentale ; meno nutrita invece, purtroppo, la rappresentanza di quelle
dell'Europa Orientale. Li saluto tutti con grande intensit di sentimento.
Alla celebrazione di oggi sono presenti, per pregare con noi, anche
distinti rappresentanti di altre Chiese e Comunit cristiane d'Oriente e
d'Occidente, non ancora pienamente unite con la Chiesa cattolica.
Li saluto con affetto nel Signore, con profonda stima e con sentimenti di sincera gratitudine.
Questa molteplice presenza testimonia la comune venerazione verso
due grandi missionari che hanno divulgato il Vangelo di Cristo con
amore, con perseveranza, con intelligenza, nello spirito di unit e di
universalit della Chiesa. Oggi i Santi Cirillo e Metodio gioiranno nell'alto dei cieli ed intercederanno per tutti noi. La loro opera compiuta
nel periodo in cui Oriente e Occidente, nonostante le incipienti tensioni
vivevano nella piena unit della fede, stimola i cristiani di oggi a ricomporre la piena unit, in obbedienza alla volont del Signore e per una
evangelizzazione concorde nel nostro tempo. Il comune Signore ha
pregato per i suoi discepoli di ogni tempo che siano una cosa sola
affinch il mondo creda)).
11
12
12
Qv 17, 21.
Ibid. 10, 16.
235
la Chiesa prega, per intercessione dei Santi Cirillo e Metodio, Apostoli Slavi,
affinch Lui stesso, il Buon Pastore, il Signore della storia,
ci mostri, mediante lo Spirito di Verit, le vie per le quali dobbiamo
camminare, perch si possa compiere la sua parola:
un solo gregge .
Che questa parola si faccia carne,
cos come si fece Carne, nel seno della Vergine, Lui stesso : Lui che
Verbo del Padre, (( generato prima di ogni creatura , (( luce per
illuminare le genti .
Lui : il Buon Pastore.
1 3
1 4
Bonus Pastor,
unus Pastor.
Amen.
II
Ob decretos Servo Dei Tito Brandsma Beatorum caelitum honores.*
13
14
Col 1, 15.
Le 2, 32
Sap 3, 1.
Ibid 3, 4.
Cfr. ibid. 3, 5.
236
Oggi la Chiesa rilegge i segni di quest'approvazione divina, e proclama la gloria della Santissima Trinit, professando insieme con
l'Autore del Libro della Sapienza :
L e anime dei giusti ... sono nelle mani di Dio, nessun tormento
le toccher .
2. Eppure, Tito Brandsma passato attraverso il tormento : agli
occhi degli uomini sub castighi.
S, Dio l'ha provato. Gli ex deportati dei campi di concentramento sanno molto bene quale Calvario umano furono quei luoghi di
castigo.
Luoghi di grande prova dell'uomo.
La prova delle forze fsiche, spinta spietatamente fino al completo
annientamento.
La prova delle forze morali ...
Forse ce ne parla ancor meglio l'odierno Vangelo, che ricorda il
comandamento dell'amore dei nemici. I campi di concentramento sono
stati organizzati secondo il programma del disprezzo dell'uomo, secondo il programma dell'odio.
Attraverso quale prova della coscienza, del carattere, del cuore
ha dovuto passare un seguace di Cristo, che ricordava le sue parole
sull'amore dei nemici !
Non rispondere all'odio con l'odio ma con l'amore. Questa forse
una delle pi grandi prove delle forze morali dell'uomo.
3. From this trial Titus Brandsma emerged victorious. In the
midst of the onslaughts of hatred, he was able to loveeverybody,
including his tormentors: "They too are children of the good God",
he said, "and who knows whether something remains in them
Of course, such heroism is not something that can be improvised.
Father Titus spent his whole life bringing it to maturity, from the
earliest experiences of his infancy, lived in a deeply Christian family,
in his beloved Friesland. From the words and example of his parents,
from the teachings he heard in the village church, from the charitable
activities which he experienced in the parish community, he learned
to know and to practise Christ's fundamental commandment of love
for everyone, not excluding one's very enemies.
This was an experience that marked him deeply, in such a way as
to give direction to his whole life. Father Brandsma's activities during
his life were surprisingly many and varied. But if we wished to seek
237
their inspiration and driving force we would find it here : in the commandment of love taken to its utmost consequences.
4. Father Brandsma was principally a professor of philosophy and
of the history of mysticism at the Catholic University of Nijmegen. In
this post he expended the best of his human and professional energies,
watching over the intellectual training of a vast number of students.
But he did not stop at passing on to them abstract notions remote
from the practical problems of their lives. Father Titus loved his
students, and for this reason he felt impelled to share with them the
values that inspired and sustained his own life. Thus there developed
between teacher and pupils a dialogue that expanded and embraced
not only the perennial great questions but also the questions posed by
the events of a period over which the Nazi ideology was casting ever
darker shadows.
But the students were only a small part of the much greater
national scene. The heart of Father Titus could not remain indifferent to the many brethren who were outside the academic institutions
and who also wanted an enlightening word. For their sake he became
a journalist. For many years he worked on newspapers and periodicals,
expressing in hundreds of articles the treasures of his mind and sensibility. Here too his work was not simply professional : many colleagues found in him a discreet confidant, a wise counsellor and a
sincere friend, always ready to share sorrows and inspire hope.
5. Geen enkele hinderpaal kon de liefde weerhouden waardoor de
grote karmeliet werd bezield. Het is ook deze liefde die de inzet
verklaart waarmee hij de oecumenische beweging bevorderde, met een
houding van standvastige trouw aan de Kerk en van volledige loyaliteit
voor hen die tot andere confessies behoorden. Getroffen door zo'n lichtend
getuigenis van evangelische samenhang zou een dominee van hem
zeggen : Onze dierbare broeder in Christus Titus Brandsma is werkelijk een mysterie van genade .
Een bijzonder doordringend oordeel ! Wat vooral bewondering
opwekt in het leven van pater Brandsma, is juist deze steeds duidelijkere ontplooiing van de genade van Christus. Hier ligt het geheim
van de wijde uitstraling van zijn actie, de bron van de altijd frisse
golf van zijn liefde. Pater Titus was er zichzelf overigens geheel
van bewust alles aan de genade te danken te hebben, dat wil zeggen aan
het goddelijke leven dat in hem werkte en in zijn ziel vloeide uit de
238
Joh. 15, 5.
239
werd naar het voorbeeld van het Kruis van Christus. En het offer gaat
door de foltering heen en overstijgt en overwint haar. Daarin ligt
de hoop die vol onsterfelijkheid is. De hoop waardoor men grote
weldaden ontvangt.
Zo heeft het Kruis van Christus tot Titus Brandsma gesproken.
Zo moet het ieder van ons aanspreken :
Draag uw deel van de last .
Houd in gedachten dat Jezus Christus... uit de dood is opgestaan .
Zie : (( Voor het Evangelie heb ik zelfs als een misdadiger gevangenschap te lijden .
6
1 0
1 3
Vgl. Wijsh. 3, 4.
Vgl. ibid. 3, 5.
2 Tim. 2, 3.
IUd. 2, 8.
IUd. 2, 9.
Ibid. 2, 11.
Ibid. 2, 9.
Ibid. 2, 10.
10
11
12
15
240
ALLOCUTIONES
I
Ad inveniam habita in area archibasilicae Lateranensis.*
Carissimi giovani!
1. Siate i benvenuti ! A molti di voi penso di poter dire : bentornati !
Ci incontriamo infatti cos come un anno fa. Allora si celebrava il
Giubileo straordinario della Redenzione : e ci lasciammo con l'impegno
di rivederci ancora. Ora l'incontro si rinnova in occasione della celebrazione dell'Anno Internazionale della Giovent, indetto dall'Organizzazione delle Nazioni Unite per questo 1985, nella consapevolezza
del peso decisivo che i giovani hanno in ogni progetto che riguardi il
futuro.
La Chiesa desidera apportare a tale iniziativa il suo contributo.
Per questo ho indirizzato specificatamente a voi giovani il Messaggio
per la Giornata della Pace, il I gennaio di quest'anno. Ed ora viviamo
insieme questo incontro internazionale, nel quale lo vedo con
immensa gioia siete confluiti numerosi da ogni parte del mondo.
o
Bm 1, 7.
241
vani e le giovani che sono con noi per la prima volta. Mi auguro che
possano trovarsi pienamente a loro agio e che la loro presenza rechi
un'onda di freschezza nuova, da cui scaturisca maggior gioia per tutti.
Summus Pontifex, pluribus linguis adhibitis, omnibus adstantibus
salutem dixit.
3. Cari amici e amiche, quando mi sono rivolto a voi nelle diverse
lingue, i gruppi appartenenti alle singole lingue hanno reagito prontamente, testimoniando con grida ed applausi la gioia suscitata in
loro dal sentirsi direttamente interpellati.
La lingua fa s che ci sentiamo legati alla comunit della nazione,
popolo o etnia, a cui apparteniamo. Mediante la lingua noi sentiamo
di partecipare a questa comunit.
E non solo mediante la lingua. Vi sono anche fattori che contribuiscono a sviluppare in noi questo senso di partecipazione alle rispettive patrie : la storia, la cultura, le tradizioni, il costume. In un certo
senso lo pure la religione.
Ma che cosa vuol dire esattamente : partecipazione? Vuol dire :
essere insieme con gli altri, e allo stesso tempo : essere se stessi mediante quell'(( essere insieme . Ci che unisce gli uomini fra loro, ci
che li fa partecipare gli uni alla vita degli altri la condivisione dei
beni, la comune accettazione dei valori.
4. quanto appare con particolare evidenza nella comunit familiare. La famiglia, infatti, non soltando una comunit; essa una
comunione di persone . Il che significa che ciascuno dei membri
della famiglia partecipa all' umanit degli altri : marito e moglie
genitori e figli figli e genitori.
grande, dunque, l'importanza della famiglia come scuola di partecipazione ! Ed perci grande perdita quando manca questa scuola
di partecipazione, quando la famiglia distrutta.
Carissimi giovani, impegnatevi a costruire nel vostro futuro famiglie sane. Ho parlato di questo nella speciale Lettera che vi ho indirizzato. Una famiglia sana la garanzia pi sicura di serenit per i
coniugi ed il dono pi grande che essi possono fare ai loro figli.
5. Inoltre: la Chiesa una scuola particolare di partecipazione, ce
lo fa capire l'avvenimento pi importante della vita ecclesiale : la
partecipazione alla Santa Messa.
242
6. La Chiesa ci educa, dunque, alla partecipazione, facendoci entrare in comunione col mistero di Cristo, ed in particolare col mistero
pasquale, cio con la sua passione, morte e risurrezione. Questo il
mistero della Redenzione; cio dell'Alleanza che Dio ha stabilito con
l'uomo, con l'intera umanit, stipulandola nel sangue , cio nel
sacrifcio, del Figlio suo, Ges Cristo, nostro Signore.
Siamo chiamati anche noi a questa Alleanza; e tale partecipazione riveste carattere continuo, abituale. L'uomo vi partecipa anzitutto mediante il Battesimo, sacramento nel quale Dio, a conferma
della sua volont di amicizia non soggetta a ripensamenti, imprime
nell'anima del nuovo cristiano il proprio sigillo indelebile. Dio
fedele; la sua Alleanza non ha un carattere provvisorio, ma stabile.
I vari sacramenti successivi al Battesimo non sono, nel piano di Dio,
* Mt 18, 20.
1 Cor 10, 17.
243
N . 33.
Ioid.
244
glianza degli apostoli. una chiamata che ha la sua radice nel Battesimo, ma che trova la sua esplicitazione formale nel sacramento della
maturit cristiana, la Cresima, che rende il cristiano partecipe in
modo specifico della missione salvifica e profetica del Redentore, e lo
conferma Confirmatio ! negli impegni quotidiani di tale vocazione.
Carissimi giovani, penso in questo momento ai diversi gruppi, comunit, movimenti, dei quali molti di voi fanno parte. Non dimenticatelo ! L'autenticit di codeste associazioni ha un criterio ben preciso sul quale misurarsi : il gruppo, la comunit, il movimento al quale
appartenete autentico nella misura in cui vi aiuta a partecipare alla
missione salvifica della Chiesa, realizzando cos la vostra vocazione
cristiana nei diversi campi nei quali la Provvidenza vi ha posti ad
operare.
8. Quale ricchezza di significato ha, per il cristiano, questa parola :
partecipazione ! Eppure quello che ho detto finora non ha ancora
mostrato in pieno quella partecipazione, alla quale ci chiama il Vangelo. Il nucleo centrale del messaggio di Cristo, prospettiva di incandescente luminosit a cui la ragione umana da sola neppure oserebbe
pensare, vi ben nota : in Ges Cristo, noi siamo chiamati a partecipare alla vita stessa di Dio, della Santissima Trinit. Questo il dono
della grazia. E la grazia reale (( partecipazione alla natura divina )).
Sono le parole della Seconda Lettera di Pietro. E l'apostolo Giovanni
ci ammonisce : (( Fin d'ora noi siamo figli di Dio, ma ci che saremo
non stato ancora stabilito. Sappiamo per che quando egli si sar
manifestato, noi saremo simili a Lui, perch lo vedremo cos come
egli ) ) . In ci consiste la sostanza stessa del Piano salvifico di Dio.
Il nostro traguardo perci una assimilazione a Dio, in cui la
capacit di partecipazione, che propria della nostra natura, viene
trascesa e sublimata fino ad aprirsi al palpito stesso della vita che
propria di Dio.
La Chiesa, che ci indirizza verso questa meta suprema, il sacramento di tale partecipazione. Tutti gli aspetti della sua vita la preghiera, i sacramenti, la liturgia non hanno altro scopo che questo :
aiutare i cristiani ad incarnare nella propria vita la realt di tale
partecipazione all'amore di Dio e delle esigenze che ne derivano.
6
1, 4.
1 Ov 3, 2.
245
N . 2.
246
Arrivederci !
Good bye!
Hasta la vista ! Adis !
Au revoir !
Auf Wiedersehen !
At logo !
II
Ad Exc.mum Virum Haraldum McDonald Forde, Insularum Barbatianarum apud Sedem Apostolicam constitutum Legatum.*
Mr Ambassador,
It is a pleasure to accept the Letters accrediting you as Ambassador
Extraordinary and Plenipotentiary of Barbados to the Holy See. I
warmly welcome you to this new assignment, and while expressing
my gratitude for the kind greetings which you have conveyed on
behalf of the Head of Government, Mr Bernard St John, I would ask
you to reciprocate his cordial good wishes.
As Your Excellency mentioned, the promotion of justice and
prosperity for all peoples is a common concern for Barbados and the
Holy See. The diplomatie relations which we enjoy help us to work
towards the achievement of this end. At the same time, they symbolize
the mutual respect and esteem which characterize thse relations and
are a pledge of our commi tment to work together for the spiritual,
moral and cultural betterment of every person, and of families and
communities as well.
I appreciate your rfrence to the solicitude which I have shown
for the plight of the destitute and deprived people of the world. The
9
1 Pt 3, 15.
Die 1 m. Aprilis a. 1985.
247
1. Simone di Giovanni, mi ami tu pi di costoro? II Vangelo odierno ricorda questa domanda che il Cristo, dopo la
risurrezione, ha posto a Pietro. Per tre volte, sempre la stessa domanda.
Leggiamo questo passo del Vangelo secondo Giovanni nella liturgia
del Santo Pontefice Pio X. Vogliamo con questo affermare e ricordare
che la stessa domanda, posta a Pietro da Cristo risorto, Egli ancora
rivolge ad ognuno dei suoi successori sulla sede di Pietro.
Affinch Simone, figlio di Giovanni, potesse diventare Pietro, era
indispensabile quell' esame sull'amore .
Il servizio, infatti, che egli doveva assumere nella Chiesa, un
particolare servizio di amore . Cos ha scritto S. Agostino, il grande
Padre della Chiesa.
Quando, dunque, il Cristo risorto, per tre volte chiede a Simon
Pietro mi ami tu? , Pietro, assistito dalla grazia dello Spirito
Santo, e nel contempo pieno di umilt a motivo della sua infedelt
umana, risponde : (( Signore, tu lo sai che ti amo .
1
248
Cfr. Marchesan, Papa Pio X nella sua opera e nella sua parola, pp. 27; 42.
249
Sal 22 [28], 1.
17 - A. A. S.
250
dell'uomo ; il pastore delle vocazioni umane e degli umani destini. Questo Salmo trova la sua magnifica corrispondenza nella parabola del
Buon Pastore, narrata a suo tempo da Ges di Nazaret.
Ecco, al figlio della famiglia Sarto stato dato di conoscere che il
Signore, Buon Pastore, (( su pascoli erbosi lo fa riposare quando
egli si afiida alla paterna Provvidenza di Dio. il Signore che (do
rinfranca, concedendogli la grazia della preghiera; che, ancora,
(( per amore del Suo nome lo guida per il giusto cammino . Quanto
importante questa certezza interiore della strada che si sceglie, della
voce della coscienza, alla quale si obbedisce !
Infine, l'importanza della luce interiore, che illumina la strada
con i doni dello Spirito Santo. Con questa luce uno pu (( non temere
alcun male)), anche se dovesse ((camminare per una valle oscura.
7
10
7. Il Salmo dell'odierna liturgia estremamente appropriato, e giustamente esso delinea le strade della vita e della vocazione di Giuseppe Sarto :
Davanti a me tu prepari una mensa
Non questa una allusione all'Eucaristia, alla quale gli fu dato di accostarsi per la prima
volta qui a Riese nell'anno 1847, quando aveva quasi dodici anni?
E non si pu dire che, in questa data, tale esperienza lo port a desiderare che tutti i bambini, in et ancor pi tenera potessero incontrare
il Cristo nel Sacramento? Non si pu pensare che da questa ineffabile
e familiarissima esperienza del Signore egli prese lo spunto per invitare
tutto il popolo di Dio alla comunione frequente e quotidiana?
(( Cospargi di olio il mio capo : non questa ancora un'allusione
al sacramento della confermazione, che Giuseppe Sarto ricevette ad
Asolo nel .1846 per le mani di Mons. Sartori-Canova, fratellastro del
celebre scultore Antonio Canova?
Infine, all'orizzonte del giovane animo appare quel c a l i c e . . . traboccante ,
segno della vocazione sacerdotale che il giovane Sarto
segu entrando in Seminario nel 1850, a Padova.
12
1 3
Cfr. ibid., 2.
Cfr. ibid., 8.
Ibid.
10
Cfr. ibid., 4.
11
Ibid.,
12
5.
Ibid.
Cfr. ibid.
251
8. (( Mi ami tu .
Doveva aver sentito tante volte queste parole di Cristo. Specialmente chiare dovette sentirle il giorno degli Ordini Sacri, il 18 settembre 1858, nel duomo di Castelfranco; e per opera dello Spirito
Santo pot rispondere con tutta umilt : (( Signore, tu sai che ti
amo .
Anche allora, per la prima volta, gli giunse chiara la risposta di
Cristo : Pasci i miei agnelli .
Con il sacerdozio, Giuseppe Sarto
infatti inizi il suo servizio pastorale.
La stessa domanda e la stessa risposta si sono ripetute, in maniera
sempre nuova, quando egli fu chiamato al servizio episcopale, prima
a Mantova, poi a Venezia. Infine, nel 1903, nella Cappella Sistina,
Cristo gli chiese per la terza volta : Mi ami? .
E pu anche darsi che il Patriarca di Venezia, Cardinale Giuseppe
Sarto, rimanesse rattristato cos come Simon Pietro. E rispose, cos
come Pietro : (( Signore, tu sai tutto : tu sai che ti amo .
1 4
1 5
14
Qv 21, 15.
15
16
17
Ibid.
Cfr. Messale Romano. Messa votiva per le vocazioni sacerdotali, oraz. dopo la
Comunione.
252
Monsieur le Prsident,
Messieurs les Ambassadeurs,
Mesdames et Messieurs,
Votre visite m'est trs agrable et je vous en remercie cordialement.
Elle est assurment digne d'loge, la mission que le Fonds de Rtablissement du Conseil de l'Europe s'efforce d'accomplir en faveur des
populations qui sont contraintes l'exil pour raison politique ou
par ncessit de trouver un emploi, ou, hlas, qui sont victimes de
catastrophes sismiques, d'inondations, de scheresses endmiques, de
graves pidmies. Cette mission n'est pas seulement humanitaire; elle
est galement je me permets de le souligner dans le respect de vos
croyances en consonance avec le message vanglique, dont l'Eglise
doit fidlement garder le dpt et proclamer la valeur en s'efforant
de se convertir elle-mme ses exigences. Certes, l'Eglise a exerc, au
cours de sa longue histoire, des tches de supplance. Aujourd'hui, la
plupart des nations assument elles-mmes la gestion des services publics.
Pourtant, si l'Eglise a d'abord comme mission fondamentale l'vanglisation des peuples, ses ressources spirituelles et morales la qualifient
pour contribuer au sursaut collectif dont l'humanit contemporaine a
besoin en vue de remdier au dsordre conomique qui l'accable. Le
rle de l'Eglise est un rle de coopration la rflexion et l'action
des responsables des socits modernes.
* Die 10 m. Septembris a. 1985.
253
Jn 12, 8.
254
255
' Cfr. 1 Pt 5, 3.
256
4. Al concludersi di questo incontro non posso tralasciare di invitarvi ad essere dispensatori di quei doni che sono impressi in voi dal
carattere sacerdotale.
Siate innanzitutto gli uomini del perdono e della comunione, donati
al mondo dal cuore aperto di Cristo ed operanti mediante i sacramenti
dell'Eucaristia e della Penitenza.
2
257
Non risparmiate sforzi in questo compito ed anzi fate della celebrazione sacramentale una scuola per la vostra vita, consapevoli di quali
siano le necessit pi gravi dell'uomo di ogni tempo. Nella preghiera
personale e comune, portate al cospetto di Dio le domande e i bisogni
di coloro che vi sono affidati e chiedete l'assistenza del Signore sulla
vita del vostro movimento.
Siate i maestri della cultura cristiana, di quella concezione nuova
dell'esistenza che Cristo ha portato nel mondo e sostenete i tentativi
dei vostri fratelli affinch tale cultura si esprima in forme sempre pi
incisive di responsabilit civile e sociale.
Partecipate con dedizione a quell'opera di superamento della frattura tra Vangelo e Cultura, a cui ho invitato l'intera Chiesa italiana
nel recente discorso tenuto durante il convegno ecclesiale di Loreto.
Sentite tutta la grandezza e l'urgenza di una nuova evangelizzazione
del vostro Paese. Siate i primi testimoni di quell'impeto missionario
che ho dato come consegna al vostro movimento !
Vi sostenga l'energia di Cristo Signore che (( morto per tutti,
affinch i viventi non vivano pi per se stessi, ma per Colui che per
essi morto ed risuscitato ) ) .
Vi accompagni la protezione di Maria Santissima : a Lei affidate i
vostri propositi e le vostre speranze.
Con questi voti imparto a voi ed a coloro a cui si rivolge la vostra
attivit pastorale la mia Benedizione.
3
VI
Ad eos qui conventui Confoederationis Catholicorum Hospitalium ab
omnibus nationibus interfuerunt habita.*
2 Cor 5, 15.
258
Cfr. n. 4.
259
portarono tutti i malati oppressi da varie malattie e tormenti, indemoniati, lunatici e paralitici, e li guar .
Come noto, le guarigioni operate da Ges non si riducevano alPeliminazione pura e semplice di un fenomeno patologico, ma erano in
pari tempo segni profetici dell'avvento del Regno di Dio e della nuova
situazione spirituale, che veniva a crearsi nel guarito. Nella concezione
biblica, la malattia, come l'esilio e la schiavit, appare una realt
provvisoria, la cui sparizione collegata con la venuta dei tempi
nuovi. In occasione della guarigione del cieco nato, ai discepoli che
chiedevano : Rabbi, chi ha peccato, lui o i suoi genitori, perch egli
nascesse cieco? , Ges rispose : N lui n i suoi genitori hanno
peccato, ma cos perch si manifestino in lui le opere di D i o . Le
guarigioni erano quindi occasioni per ridare la salute fsica e per
donare la salvezza dell'anima, per instaurare cio, nel miracolato, il
Regno di Dio.
Dall'esempio di Ges deriva per l'operatore sanitario cattolico il
dovere di non limitarsi alla cura del corpo, sempre urgente e doverosa,
ma di estendere le sue preoccupazioni all'evangelizzazione dello spirito in quanto i degenti sono in diritto di essere istruiti sul senso della
vita e della morte, alla luce della fede cristiana. Ricco di questa spiritualit, l'operatore sanitario, in particolare il Sacerdote, col Consiglio Pastorale, chiamato a svolgere tra i malati e i loro familiari una
importante azione, fondata sulla speranza cristiana. Di questa speranza, carissimi fratelli e sorelle, siate testimoni attendibili e premurosi presso il capezzale di chi guarda a voi per avere sollievo nel corpo
e conforto nello spirito.
2
Mt 4, 23-24.
Gv 9, 2-3.
Gn 1, 26.
260
261
VII
Ad eos qui mutuas relationes fovent inter Ecclesiam Catholicam et Consilium Ecclesiarum ab omnibus nationibus habita.*
Dear Brothers and Sisters, members of the Joint Working
Group between the Catholic Church and the World Council of Churches.
I greet you in the name of our Lord and Saviour Jesus Christ :
"Peace be with you".
1
Cf. Lk 10:30-35.
262
263
The Joint Working Group also has a role to play in searching out
promising areas for study and investigation in the quest for unity.
Here it can support and complment the important work being done
together in the Faith and Order Commission. Since it looks to collaboration as a whole, the Joint Working Group must always focus on the
visible unity which is the goal of the ecumenical movement. There is
likewise room for it to take up some of the broad questions facing
Christians in their mission in the world.
Without repeating what is already being done by the diffrent
Catholic or World Council agencies, there does seem to be a place too
for more systematio ecumenical discussion of questions such as the
handing on of the faith today, the nature of secularism and its consquences, the problems of culture and world peace. "There is a
need above all to be always docile to the Holy Spirit and to how the
Holy Spirit speaks to the Churches today. There is a need to have
concern, in everything and wherever possible, that we give joint witness
to Christ and his Gospel in our world, so rieh today in possibilities but
also afflicted by so many ills".
3
3. When the Joint Working Group was founded, Cardinal Bea said
that one of its tasks would be dialogue. This is not only the theological
discussion which takes place in Faith and Order.
It also means the continuing relations between the Catholic Church
and the World Council of Churches which, like all relationships, calis
for unceasing communications, acts of friendship and courtesy, careful attention to each other, a concern for each others's joys and sorrows
and great occasions. This dimension of dialogue can be easily overlooked under the pressure of daily work, but surely it is more neoes2
Ibid.
264
VIII
Ad eos qui in Italia dant operam ad vitam hominum tutandam habita.*
Illustri Signori!
Cari Fratelli e Sorelle!
1. Sono lieto di incontrarmi quest'oggi con voi, al termine del Convegno Internazionale Medico promosso dal Movimento per la Vita
Italiano )) e svoltosi a Fiuggi Terme in collaborazione con qualificati
Rappresentanti del Secondo Istituto di Clinica Ostetrica e Ginecologica
dell'Universit La Sapienza di Roma e dell'Istituto di Clinica Ostetrica e Ginecologica dell'Universit del (( Sacro Cuore )).
Vi ringrazio per questa gradita visita e vi esprimo il mio compiacimento per la scelta del tema, su cui si sono incentrati gli interventi
e i dibattiti di codesto vostro importante convegno : Tutela della salute
della gestante e del concepito .
Vi sono grato anche per l'occasione che mi offrite di rivolgervi, senza
entrare nel merito specifico delle questioni da voi affrontate, una parola
5
2 Pet 1:2.
265
2. di buon auspicio vedere riuniti nella promozione dei sacrosanti diritti della madre e del bambino non solo professionisti che si
ispirano agli ideali proclamati dalla Rivelazione divina e da sempre
propugnati dalla Chiesa, ma anche quelli di diverso orientamento culturale ed ideologico. Questo dice quanto sia alto, anzi unico ed irripetibile, il valore della vita. Tutti gli uomini infatti, a qualunque estrazione culturale appartengano, sentono che questo valore fondamentale, e che nessuno vi pu rinunciare, senza tradire la causa stessa dell'uomo.
Ma questa riflessione diventa ancor pi esigente ed impegnativa
per l'uomo biblico, per colui cio che accoglie la Parola di Dio come
norma di vita, alla luce del Magistero della Chiesa. Secondo la Rivelazione cristiana, infatti, l'uomo non padrone della propria vita, ma la
riceve in usufrutto ; non ne proprietario, ma amministratore, perch
Dio solo il Signore della vita. A questo proposito l'Antico Testamento
si esprime in termini perentori : Del vostro sangue, ossia della vostra
vita, io domander conto )) dice il Signore . (( Domander conto
della vita dell'uomo alla mano dell'uomo, alla mano di ogni suo fratello.
Se uno sparge il sangue di un uomo, il suo sangue sar sparso dall'uomo.
Infatti ad immagine di Dio Egli ha fatto l'uomo . Una conseguenza
diretta della provenienza divina della vita la indisponibilit, la sua
intoccabilit, cio la sua sacert : Io, io solo sono Dio e nessun altro
Dio come me. Sono io che faccio morire e risuscito, sono io che ferisco
e risano e non c' chi possa liberare dal mio potere. L'uomo tutto
intero, anima e corpo, appartiene a Dio ; per questo egli si erge a vindice
di ogni vita innocente stroncata : Non far morire l'innocente e il
giusto, poich io non assolver il malvagio .
2
18 - A. A. S.
266
Mt 19, 18.
Bm 13, 8-10.
Gaudium et spes, n. 51.
267
mente naturale, in aperta contraddizione con la deontologia professionale, espressa nel celeberrimo giuramento dell'antico medico pagano ) ) .
IX
Ad quosdam episcopos Philippinarum occasione oblata ad Limina visitationis coram admissos.*
Cf. Jn 15:16.
268
1. Our conversations and the reports which you have prepared for
this visit show how deeply you feel the responsibility of the task
entrusted to your episcopal ministry. At times you may feel weighed
down by the mission and by the obstacles which confront your endeavours. But there is one thing of which you are certain and which
inspires your trust and confidence. It is the response of Christ to the
anxieties of the Apostle Paul : "My grace is sufficient for you, for my
power is made perfect in weakness". In this conviction you will find
the courage to place your whole lives at the service of the mystery of
salvation being accomplished in the midst of your people.
It is ftting, in this context, that together we should raise our voices
in joyful thanksgiving to God, our heavenly Father from whom ali good
things come, for the vitality and progress of the Church in the Philippines. Your communities are imbued with life-giving nergies, a dynamism which is evident from the numerous institutions, activities and
initiatives that have ever marked the uninterrupted development of
the Church. There is always room for improvenient and correction,
but let us not forget the "great things" which the Lord has done and
continues to do in the hearts of the Filipino people. Like Mary, the
whole Church in the Philippines can magnify the Lord for the abundance of his grace.
2
2. Precisely because you are close to the daily life of the members
of your locai Churches, to their sufferings and aspirations, you have
been concerned to offer guidance and leadership to your people in their
search for a more dignifed human condition and for greater participation in the important choices which affect the life of the nation. The
whole Church is grateful to you for the example of compassion and
solidarity with those in need which you have given and for your
encouraging participation in the development and progress of your
people.
You are undoubtedly strengthened in your pastoral ministry by the
mutuai understanding, respect and support which marks the activities
of your Bishops' Conference, especially when you gather to discuss the
various questions that require the attention and collaboration of the
whole episcopal body.
On these occasions you deal with the matters that affect your
2
2 Cor 12:9.
269
Rom 5:5.
270
271
should not hide the "hard sayings" which bridge the distance between
sinful human nature and the moral requirements of life in the Spirit of
Christ.
May the Lord Jesus send comforting gifts of the Holy Spirit as you
speak in his name and guide your local Churches along the path of
life and love !
5. In many of your diocses the Catholic faithful live side by side
with members of the Muslim faith. Here and there certain tensions have
arisen in the area of politicai aspirations. Yet, on the basis of the
common bond of faith in the Most High God and out of respect for
one of the world's great religious traditions, your local Churches are
actively maintaining good relations with the Muslim community and
are already offering a fruitful collaboration and service in educational
and social activities. It is important to make further progress along
this path of mutual understanding and harmony.
I would repeat to the Church in the Philippines what I said to a
gathering of Muslim young people during my recent visit to Morocco :
"Dialogue between Christians and Muslims is today more necessary
than ever ... I believe that we, Christians and Muslims, must recognize
with joy the religious values that we have in common, and give thanks
to God for this fact... I believe that, today, God invites us to change
our old practices. We must respect each other, and also we must
stimulate each other in good works on the path of God".
10
6. You are well aware that the success of your ministry greatly
dpends on the faith and Christian life of your collaborator, especially
your priests, and the men and women religious and catechists who
work strenuously at your side in the task of evangelization. In this
respect we cannot forget the gnrations of Missionaries, men and
women, who have served the Church in the Philippines with generous
dedication. I wish to assure the missionary personnel who are working
in your local Churches that their pastoral collaboration is necessary
and appreciated.
Priests and Religious in particular should be encouraged "to lead a
life worthy of the Lord, fully pleasing to him". They will pray and
should also be seen to pray ; thus they give primacy to the power of the
Cf. Jn 6:60.
Cf. L'Osservatore Romano, English dition, 16 September 1985, pp. 6-8.
10
II
Col 1:10.
272
13
Cf.
13
Sacrosanctum
Concilium,
83.
273
X
Ad eos qui conventui in honorem Sanctorum Cyrilli et Methodii interfuerunt habita.*
14
Cf. 1 Pt 1:2.
274
d'Europe qui viennent de tenir eux-mmes leur Symposium sur l'vanglisation dans le contexte actuel des pays europens. Je suis heureux
de saluer ct d'eux les Reprsentants des autres confessions chrtiennes qui, dans un bel esprit oecumnique, ont bien voulu s'associer
l'vocation de nos racines communes. Je remercie le Comit romain
pour les clbrations des saints Cyrille et Mthode, avec son Prsident,
le Cardinal Wladyslaw Rubin, malheureusement absent pour raison
de sant, son Vice-Prsident, le Cardinal Jozef Tomko, et aussi ceux
qui ont assur le secrtariat : Monseigneur Hrusovsky, dans la premire phase, et Monseigneur Jezernik, dans la phase actuelle. Je salue
les participants au Congrs, j'accueille les artistes et tous les plerins
venus fter nos deux grands saints, co-patrons de l'Europe.
e
2. Cette clbration du X I centenaire de la mort de saint Mthode nous tenait trs cur, moi-mme, fils de la Pologne, et
vous tous, chers amis. Elle constitue un vnement significatif et
stimulant pour les peuples slaves, mais aussi pour l'ensemble de
l'Europe, et pour toute l'Eglise. C'est pourquoi nous avons voulu
la marquer cette anne par une srie de manifestations importantes.
Ds le 14 fvrier, date actuelle de la fte des deux frres de Salonique concidant avec la naissance au ciel de saint Cyrille, je suis
all inaugurer les ftes jubilaires par une conclbration liturgique
dans la basilique Saint-Clment o sont dposs les restes de saint
Cyrille.
A la date du 2 juin, j'ai sign la lettre encyclique Slavorum Apostoli o j'ai voulu retracer le charisme et l'uvre admirables des
deux grands vanglisateurs, convaincu que toute l'Eglise, et spcialement ceux qui contribuent l'vanglisation aujourd'hui, peuvent
tirer grand profit de l'exemple de leur vie, de leur sens ecclsial, et
de leur mthode d'apostolat.
Au dbut de juillet, j'ai envoy le Cardinal Casaroli, Secrtaire
d'Etat, prsider en mon nom deux grandes clbrations en deux pays
de l'ancienne Grande-Moravie qui ont spcialement bnfici de l'apostolat de nos deux saints : Djakovo, en Yougoslavie, puis a Velehrad,
en Tchcoslovaquie. J'ai t mu de la ferveur avec laquelle les populations locales ont particip ces deux clbrations.
Je sais qu'en maints endroits et en maints pays, les Eglises ont
pris l'initiative de semblables clbrations, convaincues de tout ce
275
Vita Methodii, V I I , 2.
276
277
Heb 13:14.
278
279
proclamata e promossa da tutti. Non c' essere umano che non tragga
benefcio da essa. Non c' cuore umano che non si senta sollevato,
quando essa regna. Tutte le Nazioni del mondo possono realizzare
pienamente i loro connessi destini solo se, insieme, perseguono la
pace come valore universale.
In occasione di questa 19 Giornata Mondiale della Pace, nell'Anno Internazionale della Pace, proclamato dall'Organizzazione delle
Nazioni Unite, io propongo a ciascuno, quale messaggio di speranza,
il mio profondo convincimento : (( La pace valore che non ha frontiere . Essa valore che corrisponde alle speranze ed alle aspirazioni
di tutte le persone e di tutte le Nazioni, dei giovani e dei vecchi, di
tutti gli uomini e donne di buona volont. Questo ci che dichiaro
apertamente a ciascuno e, in special modo, ai capi del mondo.
La questione della pace come valore universale richiede di essere
affrontata con estrema onest intellettuale, con lealt di spirito ed un
acuto senso di responsabilit verso se stessi e verso le Nazioni della
terra. Io vorrei chiedere ai responsabili di quelle decisioni politiche che
toccano le relazioni tra Nord e Sud, tra Est ed Ovest, di essere convinti
che pu esserci U N A PACE SOLTANTO. Coloro da cui dipende il
futuro di questo mondo, a prescindere dalla loro filosofia politica, dal
loro sistema economico o impegno religioso, sono tutti chiamati a contribuire all'edificazione di un'unica pace sulla base della giustizia
sociale e della dignit e dei diritti di ciascuna persona umana.
Un tal compito esige un'apertura radicale a tutta l'umanit, nella
convinzione che tutte le Nazioni del mondo sono tra loro collegate.
Questo collegamento si esprime in un'interdipendenza, la quale in concreto pu rivelarsi profondamente vantaggiosa o profondamente distruttiva. Di qui la solidariet e la cooperazione su scala mondiale
costituiscono degli imperativi etici, che si impongono alle coscienze
degli individui ed alla responsabilit di tutte le Nazioni. Ed in
questo contesto di imperativi etici che mi rivolgo al mondo intero per
il I gennaio 1986, proclamando il valore universale della pace.
a
280
281
282
283
284
285
286
287
288
ACTA
289
CONGREGATIONUM
290
CONGREGATIO
PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS
ANTIOCHEN. MARONITARUM
DECRETUM
quo Administrator Apostolicus sede plena constituitur.
L. & S.
Miroslaus S. Marusyn, Archiep. tit. Cadonus, a Secretis
In Congr. pro Eccl. Orient, tab., n. 122/83.
291
CONGREGATIO
PRO INSTITUTIONE CATHOLICA
MESSANEN.
DECRETUM
quo Superius Institutum Scientiarum Humanarum ac Religiosarum in
Messanensi urbe academice erigitur.
Quae de laicorum theologica formatione Vaticana Synodus Secunda provide decrevit (cf. Apost, actuos., n. 6, in fine), Italica conferentia Episcopalis non modo resonare sategit, verum etiam de eadem
consulto disserere, quadam de re dilucidam notam pastoralem proferens, (( Theologica formatio in Ecclesia particulari inscriptam
dieque x i x m. Maii a. D. MCMLXXX manatam. Omnibus quidem constat
communitatibus ecclesialibus selectos Christifideles laicos profecto
opus esse, qui et ipsi, pariter ac clerici, divinae Revelationi theologice inquirendae incumbant servatis quidem sacrarum disciplinarum
principiis atque methodis, fideliterque retento Ecclesiae vivo Magisterio adeo ut supernas veritates confratribus suis accommodatiore
ratione porrigere valeant, concretis ipsorum vitae adiunctis easdem
salutariter aptando.
Cuiusmodi Italiae Episcoporum votum ac hortamentum eximii Societatis Iesu Patres, sicuti iam alibi in orbe catholico, ita et his annis
in praestanti Messanensi metropoli obsequenter exceperunt diligenterque exsequendum curarunt. In hac enim urbe anteactis saeculis
celebre enituit superiorum studiorum domicilium a sancto Ecclesiae
Doctore Petro Canisio, ipso vivente sancto Patriarcha Ignatio de
Loyola, inchoatum, atque a Summo Pontifice Paulo I I I Bulla (( Copiosus in misericordia , die xvi m. Decembris a. D. MDXLVIII data, in
Studium Generale constitutum, iureque donatum academicos gradus conferendi non modo in Sacra Theologia, Utroque Iure ac Philosophia, bene vero in Scientiis Physicis atque in Artibus Liberalibus.
Recentiore dein tempore inibi academicum Centrum Theologicum,
Ignatianum nuncupatum, a Sancta Sede erectum est, quod in praesenti tanquam Superius Institutum Theologiae Pastoralis secundi
292
et tertii cycli neapolitanae (( Facultatis Theologicae pro Italia Meridionali canonice incorporatum viget.
Hoc penes Institutum laudati Patres, Messanensi Archiepiscopo
paterne instante efficaciterque cooperante, laicorum studentium optatis
ac necessitatibus sedulo occurrentes, inde ab anno MCMLXXII Scholam Theologicam inceperunt, biennali studiorum curriculo instructam,
quam a. MCMLXXV in triennale curriculum auxerunt, et inde ab
a. M C M L X X X i , sub nomine Scholae Superioris Scientiarum Religiosarum , in quadriennale promoverunt.
Experimentali nunc quattuor annorum intervallo feliciter transacto,
Societati Iesu simul ac Ordinario loci, respective adm. rev. p. Friderico Lombardi, Provinciali Italiae Moderatori, et Exc.mo ac Rev.mo
Ignatio Cannavo, Messanensi Archiepiscopo, tempus iam maturuisse
visum est Sedem Apostolicam adeundi, ad academicam postulandam
studiorum centri erectionem.
Quare, Congregatio pro Institutione Catholica, omnibus considerate
perpensis, cum hinc compererit Episcoporum Siciliae et Calabriae Conferentias ad rem consensum libenti animo dedisse, inde vero omnia ad
huiusmodi studia academice ordinanda requisita iam praesto esse,
sibi oblatas preces benevole excipiens, auctoritate a Summo Pontifice
Ioanne Paulo div. Prov. Pp. II sibi concredita, ad Dei Optimi Maximi
gloriam Ecclesiaeque decus et incrementum, SUPERIUS INSTITUTUM
SCIENTIARUM HUMANARUM AC RELIGIOSARUM, in Messanensi urbe vigens,
Paenitentiaria Apostolica
293
PAENITENTIARIA APOSTOLICA
DECRETUM
De indulgentiis ope instrumenti televisifici vel radiophonici lucrandis.
Diversis ex locis ad Sanctam Sedem postulationes pervenerunt ut,
quemadmodum ad salutis nuntium diffundendum instrumenta communicationis radio-televisifica frequentius et perfectius adhibentur dono
294
nimirum providentis Dei, qui omnia in finem salutis dirigit ita etiam
ad spiritalia munera elargienda, quantum quidem ipsorum munerum
natura sinit, ipsa deserviant.
Quod quidem determinate nonnulli Episcopi proposuerunt quoad
Indulgentiam plenariam, adnexam Benedictioni papali, quam tenore
Normae 11, 2, Enchiridii indulgentiarum ter in anno Episcopi dioecesani impertiri valent, ut scilicet eam acquirere possint christifideles,
eorum curae commissi, qui, rationabili circumstantia, sacris ritibus, in
quorum decursu Benedictio papalis impertitur, physice non adsint,
dummodo ritus ipsos, dum peraguntur, ope instrumenti televisifici vel
radiophonici propagatos pia mentis intentione sequantur et eandem
Benedictionem accipiant, suetis conditionibus confessionis, communionis et orationis ad mentem Summi Pontificis rite adimpletis.
Propositam hanc vigentis disciplinae accommodationem Sacra Paenitentiaria libenter excipiendam censuit, ideo vel magis quia inde valde
fovebitur aestimatio Indulgentiarum in populo christiano, qui ita se pie
incitatum sentiet ad acquirendam vel augendam gratiam sanctificantem
per Sacramenta, et coniunctio animorum fidelium cum Episcopo magis
firmabitur.
Itaque in Audientia die 13 huius mensis decembris infrascripto Paenitentiario Maiori concessa, Summus Pontifex benigne annuere dignatus est ut christifideles Indulgentiam plenariam uti supra acquirere
possint et hanc concessionem publici iuris fieri decrevit.
Relatam Summi Pontificis decisionem Paenitentiaria praesenti
Decreto ad effectum mandat.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Romae, ex Paenitentiaria Apostolica, die 14 Decembris 1985.
ALOISIUS Card. DADAGLIO, Paenitentiarius Maior
L. s.
Aloisius De Magistris, Regens
In Paenit. Apost, tab., n. 518/85.
295
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato :
22 febbraio 1986. S. E. mons. Franco Brambilla, Arcivescovo tit. di Viminacio, Pro-Nunzio Apostolico in Australia.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha nominato :
10 dicembre 1985. S. E. mons. Philippus Br, Vescovo di Rotterdam, Membro della Congregazione per il Culto Divino.
Don Raffaele Farina, S. D. B., Sotto-Segretario del Pontificio Consiglio per la Cultura.
NECROLOGIO
3 febbraio 1986. Mons. Umberto Altomare, Vescovo di Diano-Teggiano e
di Policastro (Italia).
5
296
16
2 Aprilis 1986
N.
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
SUMMI
PONTIFICIS
ALLOCUTIO
Iuvat me, Venerabiles Fratres, post peracta spiritalia exercitia, unde quietis animi et corporis aliquantum hausi et quendam renovatum ardorem Ecclesiae Dei serviendi, vestrum
earum et exspectatum adventum gratulari, Vosque omnes et
singulos, in hac Aula congregatos, benevolentissime salutare.
Gratia, misericordia, paz a Deo Patre et a Iesu Christo, Filio
Patris, in veritate et caritate {2 Io 3) sit semper vobiscum.
Gratus ipse vobis sum quod huc convenistis, officium exsecuti
mihi assidendi consilio, opera, usu rerum, in iis quae ad meum
pastorale munus pertinent. A vobis igitur singulis peto auxilium, rogo sententiam, ut prudenter possim decernere.
Adiuvat hoc nostrum Collegium ipsum quadragesimale
tempus, quo inter cetera est nobis recogitandum de mandato,
20 A.
. s.
298
299
Ibrahim
300
Rev.mus Petrus S. Hieronymi a Caritate presbyter cardinalis Palazzina Congregationis pro Causis Sanctorum Praefectus, sermonem
habuit de vita et miraculis beatorum Iosephi Mariae Tornasi et Francisci Antonii Fasani, et acta recensuit quae in causa canonizationis
eorundem Servorum Dei eadem Congregatio admittenda et approbanda
putavit.
Relatione expleta, beatissimus Pater rev.morum Cardinalium sententiam de proposita canonizatione exquisivit.
CONSISTORIUM UNICUM
Consistorio secreto absoluto, vocatis praesentibusque in eadem
Aula sacris Praesulibus, Abbatibus nullius, necnon Romanae Curiae
Praelatis, quibus solet intimari, statim initium habuit Consistorium
unicum :
PERORATIO
CAUSARUM
CANONIZATIONIS
Ill.mus Decanus Consistorialis Aulae Advocatorum pro canonizatione beatorum Iosephi Mariae Tornasi et Francisci Antonii Fasani
de more institit.
Cui Viro beatissimus Pater per praelatum in Secretaria Papali
cancellariae Litterarum Apostolicarum praepositum, sic respondit :
Ad orationem modo habitam respondere iubeor, Beatissimum Patrem valde exoptare in Sanctorum album ascribere Beatos Franciscum
Antonium Fasani et Iosephum Mariam Tornasi, quorum causae digne
diserteque dictae sunt. Idque Sanctitas Sua iure merito exoptat.
Etenim, cum nostris temporibus universa Ecclesia alacriter incumbat in illud christianae renovationis opus, quod ductu et auspicio Concilii Oecumenici Vaticani II feliciter inchoatum est, consentaneum sane
est ante omnium oculos in sua luce collocare praeclaram morum sanctimoniam, quae in horum Beatorum Caelitum vita refuget, utpote sa-
301
lutare atque efficax ad praedictam renovationem invitamentum. Ac revera ipsi/ per aspera et ardua procedentes, ita christianis virtutibus
et egregie factis antecesserunt, ita spirantem Iesu Christi imaginem
in se retulerunt, ut suis exemplis mire idonei videantur ad actuose
refovendum apud populum Dei divinae caritatis ardorem, in quo
exoptata morum instauratio potissimum innititur.
Attamen, quamvis Summus Pontifex magnopere cupiat hos Beatos
in Sanctorum Caelitum numerum inserere, nihilominus, ut in tantae
gravitatis negotio omnia de more serventur, sententiam Suam non
ante editurus est, quam omnes, ad quos res spectat, mentem quisque
suam operuerint.
Haec habui, quae postulationi modo factae, Romani Pontificis nomine, responderem.
Ad Cardinales et Praesules Ss.mus allocutionem ad vota pro canonizatione exquirenda sic habuit :
Vehementer sane gaudemus, quod vos concordibus suffragiis postulavistis, ut his Beatis Sanctorum Caelitum honores
tribuantur; id enim flagrantissimis etiam Nostris votis respondet.
Nihil igitur est, cur a peritorum iudiciis atque a membrorum
Congregationis pro Causis Sanctorum sententiis discedamus,
quae multis ac gravibus argomentis innituntur.
Quare, nulla mora, iam nunc hos Beatos summis sanctitudinis honoribus dignos iudicantes, eos inter Sanctos annumerandos esse decernimus; quod, iuvante Deo, sollemni ritu
faciemus in Vaticana Basilica.
302
HOMILIA
In basilica Petriana habita, ob decretos Servis Dei Pio a S. Aloisio, Mariae
Teresiae a Iesu et Rebeccae Ar-Rayes Beatorum caelitum honores.*
1. (( Voi siete il sale della terra Nell'odierna liturgia la Chiesa si ricorda queste parole di Cristo
Signore, pronunziate nel discorso della montagna.
Il sale ha il suo sapore che non pu perdere. Grazie a questo sapore
esso necessario alla terra, necessario all'uomo. Il cibo senza sale
insipido, senza gusto. Proprio per questo il sale deve conservare il
suo sapore. Se lo perde, non serve a nulla.
Il Signore Ges dice queste parole ai discepoli. E le dice servendosi
di una parabola : Voi siete il sale della terra . Voi dovete essere
sale. Voi dovete dare sapore il sapore evangelico alla vita dell'umanit. Siate il sale !
1
2. La Chiesa applica queste parole alle tre persone che oggi eleva
alla gloria degli altari : Pio Campidelli, Passionista ; Suor Maria
Teresa di Ges Gerhardinger, Fondatrice delle Povere Suore Scolastiche di Nostra Signora; Rafqa (Rebecca) Ar-Rayes de Himlaya,
* Die 17 m. Novembris a. 1985.
1
Mt 5, 13.
303
monaca dell'Ordine Libanense Maronita. La santit il gusto specifico della vita cristiana. E in questo senso i santi sono il sale della
terra.
Come il buon sale, immersi nell'esperienza multiforme della vita
umana e nell'epoca storica alla quale sono inviati, i santi, con l'intenso sapore della loro testimonianza fedele al Vangelo fino all'eroismo,
sanno permeare il loro ambiente della dottrina di Cristo, contribuendo
alla progressiva attuazione della missione della Chiesa nel mondo.
3
304
Mt 5, 14.
7
Vgl. Mt 5, 13.
305
306
307
ALLOCUTIONES
I
Ad quosdam Philippinarum episcopos coram admissos.*
Rm 1:7.
308
Ad Gentes, 4.
309
of the role of the laity in the Church's life and mission. In union
with their Pastors the laity are truly responsible in their own right
for the Church's ministry of salvation : each one "according to the
grace received".
The Bishops of the Philippines gratefuUy recognize that much
progress has been made in this area. The faithful are, generally
speaking, more aware of their specific role within the community of
faith, and they assume the various services and ministries proper to
them with joy and generous dedication.
You and your priests realize too that this is not a mere organizational and functional necessity. Rather, as a resuit of their baptismal configuration with Christ the laity havein the words of the
Code of Canon Law"the duty and the right to work so that the divine
message of salvation may increasingly reach the whole of humankind
in every age and in every land".
There is a freshness and vigor in the Christian lives of many of your
faithful, as a result of a more widespread "discovery" of the word of
God in the Bible. Much more perhaps than before, individuis and
groups find in the Scriptures the nourishment for their prayer and a
support for their daily endeavors to live in holiness and justice before
God and their neighbors.
6
1 Pt 4:10.
Can. 211.
310
any level except through. the bonds of professed faith, of the sacraments, of pastoral government, and of communion. Christus prayer
"that they may be one" is applicable indeed to the universal Church.
It is also Christ's will for the particular realization of that Church
which is the diocse, and, in their own way, the parish and other local
and regional groupings which constitute the richness of the Church's
prsence in each place.
8
Jn 17:22.
10
No. 3.
311
312
before Ohrist : "To whom shall we go? Yon have the words of eternai
life". For this reason I have keen interest in your "Bible for every
Family" project.
In your parishes and educational institutions, in programs of
adult ducation, in movements of spiritual and apostolic life, in the
"basic Christian communities" which have a clear ecclesial identity,
you have the framework of a dynamic and effective prsentation of
Christus message. Among the priests, religious and laity you find
excellent collaborator in the task of evangelization and catechesis, in
which the Christian view of marriage is an essential lment.
I can only encourage you in your endeavors to enlighten the consciences of the faithful and of the leaders of the nation to the dangers
inhrent in certain trends. In this respect you spoke eloquently about
respect for life in your 1985 Pastoral Letter on this thme.
12
Jn 6:68.
313
ministry which the Lord, for his own purposes, has entrusted to me.
My great wish is to stand by you and conrm you as living witnesses
of Jesus Christ. The Council reminds us : "In the bishops ... our Lord
Jesus Christ, the Supreme High Priest, is prsent in the midst of all
those who believe". May he who is our strength sustain you in this
sublime but dificult mission. And may Mary, Mother of the Church,
be with you as you continue the redemptive work of her Son !
13
II
Ad medicos peritos qui conventui de morte clinica interfuerunt coram
admissos.*
No. 14.
21 - A. A. S.
314
For Christians, life and death, health and sickness, are given fresh
meaning by the words of Saint Paul : "None of us lives to himself, and
none of us dies to himself. If we live, we live to the Lord, and if we
die, we die to the Lord; so then, whether we live or whether we die,
we are the Lord's".
These words offer great meaning and hope to us who believe in
Christ; non-Christians, too, whom the Church esteems and with whom
she wishes to collaborate, understand that within the mystery of life
and death there are values which transcend all earthly treasures.
2
Born 14:7-6.
315
316
are Sick and above ali the dying must not lack the affection of their
families, the care of doctors and nurses and the support of their friends.
Over and above ail human comforts, no one can fail to see the
enormous help given to the dying and their families by faith in God
and by hope in eternai life. I would therefore ask hospitals, doctors
and above ail relatives, especially in the prsent climate of secularization, to make it easy for the sick to come to God, since in their
illness they exprience new questions and anxieties which only in God
can find an ans wer.
7. In many areas of the world the matter which you have begun
to study in your second Working Group has immense importance,
namely the question of malnutrition. Here the problem is not merely
that of a scarcity of food but also the quality of food, whether it is
suitable or not for the healthy development of the whole person.
Malnutrition gives rise to diseases which hinder the development of
the body and likewise impede the growth and maturity of intellect
and will.
The research which has been completed so far and which you are
now examining in greater detail in this colloquium aims at identifying
and treating the diseases associated with malnutrition. At the same
time, it points to the need of adapting and improving methods of
cultivation, methods which are capable of producing food with ali the
lments that can ensure proper human subsistence and the full physical
and mental development of the person.
Il is my fervent hope and prayer that your dlibrations will
encourage the governments and peoples of the economically more
advanced countries to help the populations more severely affected by
malnutrition.
8. Ladies and Gentlemen, the Catholic Church, which in the Coming
world Synod of Bishops will celebrate the twentieth anniversary of
the Second Vatican Council, reconfrms the words which the Council
Fathers addressed to the men and women of thought and science : "Our
paths could not fail to cross. Your road is ours. Your paths are never
foreign to ours. We are the friends of your vocation as searchers,
companions in your labours, admirers of your successes, and, if necessary, consolers in your discouragement and your failures".
It is with these sentiments that I invoke the blessings of God, the
Lord of life, upon the Pontifical Academy of Sciences, upon all the
members of the two prsent Working Groups and upon your families.
317
III
Ad Ex.mum Virum Antonium Zaglul Elmudesi, Rei publicae Dominicanae apud Sedem Apostolicam constitutum Legatum.*
Seor Embajador:
Con viva complacencia le recibo boy, en este acto de presentacin
de las Cartas Credenciales que le acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de la Repblica Dominicana ante la Santa
Sede.
Le agradezco las amables palabras que ha tenido a bien dirigirme,
as como el deferente saludo transmitido de parte del Seor Presidente
de la Repblica, unido tambin a las seguridades de la sincera adhesin de los amadsimos hijos dominicanos, a quienes he tenido la satisfaccin de visitar en dos ocasiones.
Vuestra Excelencia se ha referido a los primeros pasos de la evangelizaron en el hoy llamado continente de la esperanza , los cuales,
como tantas obras humanas, transcurrieron entre luces y sombras,
pero que la presencia continuada de la Iglesia a travs de los siglos
ha ido encauzando para ser fiel a la misin recibida de Cristo.
Es por ello que, en su labor evangelizadora, la Iglesia no pretende
posiciones de privilegio sino que, en espritu de mutua colaboracin
y armona con quienes dirigen los destinos de cada nacin, mira a favorecer la gran causa del hombre, especialmente del ms pobre y necesitodo. Movida por su vocacin de servicio a la persona y a su dignidad,
la Iglesia se encarna en la realidad de cada pueblo : en su cultura, en
su historia, en el ritmo de su desarrollo. Vive en profunda solidaridad
los dolores de sus hijos, compartiendo sus dificultades y asumiendo
sus legtimas aspiraciones. En tales situaciones anuncia el mensaje
de salvacin, que no conoce fronteras ni discriminaciones.
Pero todos los bienes y principios que la Iglesia proclama y defiende
para cada persona y para cada pueblo deben fundamentarse en la
solidez de la familia. A ese respecto es conocida la viva preocupacin
de la jerarqua dominicana por consolidar esa clula bsica de la
sociedad. Es necesario presentar para ello los autnticos valores de la
familia frente a tendencias laxistas y desintegradoras que pueden
atentar al ordenado desarrollo de la sociedad y que, a la vez, favorecen
1
318
un preocupante proceso de descristianizacin. Al debilitarse los fundamentos de la vida del bogar en armonia y amor, unido a un relajamiento de las costumbres, se ven en entredicbo la unidad y estabilidad
misma del matrimonio. De ese modo no es posible formar buenos ciudadanos para el progreso de una nacin, ni encontrar buenos cristianos
que den testimonio de una autntica vida religiosa.
Es por ello que en el ordenamiento social es preciso establecer
unas prioridades que coloquen los valores morales y del espritu en
su justa preeminencia, teniendo presente que el verdadero servicio a
la persona en su totalidad no puede olvidar que es imagen de Dios
y que est llamada a un destino eterno. Por su parte, los Pastores,
sacerdotes y familias religiosas en su noble Pas continuarn incansables
en su misin evangelizadora y, al mismo tiempo, en su labor asistencial y
de promocin integral del hombre dominicano con vistas a superar
posibles desequilibrios, desigualdades e intereses contrapuestos, que
pueden poner en peligro la pacfica convivencia ciudadana. En este
campo, el laicado catlico tomar con renovado entusiasmo sus propias
responsabilidades contribuyendo as a la construccin de una sociedad
ms justa, fraterna y acogedora.
Al asegurarle, Seor Embajador, mi benevolencia para el cumplimiento de su misin, invoco sobre Vuestra Excelencia, sobre las Autoridades que han tenido a bien confirsela y sobre todos los hijos de la
Repblica Dominicana, abundantes y escogidas gracias divinas.
IV
Calaris ad iuventam totius Sardiniae habita.*
319
che sgorgano dal profondo del mio cuore e che vi rivolgo con tanta
fiducia come ho gi fatto in passato con altri gruppi di giovani
come voi, in Italia e in altre Nazioni , perch conto sulla vostra
generosit e sulla seriet del vostro impegno di vita.
2. C' una parola specifica per voi, giovani figli di Sardegna? S,
certamente in rapporto ai particolari problemi della societ in cui
vivete. Ma io vorrei, prima di tutto, riprendere idealmente il discorso
che tenni circa un mese fa ai giovani di Genova e della Liguria.
Come le navi-traghetto che solcano nei due sensi l'azzurro Tirreno
per collegare Genova e Cagliari, quasi ad esprimere visivamente i vincoli storici che le collegavano pure in passato, cos la mia parola intenzionalmente si rifa a quanto gi dissi nel Capoluogo ligure per sviluppare coerentemente altri concetti.
Dissi ai giovani in quella occasione di (( non appiattirsi nella mediocrit , di non vivere solo a met , ma di prendere nelle loro
mani la propria vita , per farne un autentico e personale capolavoro . Ci naturalmente vale anche per voi, e ne ho avvertito l'eco
nelle parole dei due vostri amici e interpreti, quando, accennando alle
difiicolt ed ai disagi dell'odierna realt sociale, hanno denunciato
il pericolo di adagiarsi nella provvisoriet come stile di vita, di cedere
allo scoraggiamento e di cadere nell'emarginazione. Per questo, anche
a voi io ripeto : Giovani di Sardegna, a nessuno lecito (( abbandonarsi ; oggi pi che mai necessario, proprio per superare le difficolt, che (( prendiate in mano la vostra vita !
1
320
321
322
Me 10, 21.
Cf. Lettera, n. 7.
323
GrV 2, 5.
324
V
Ad Exc.mum Virum Alexandrum Zorrilla de San Martn, Uruquariae apud
Sedem Apostolicam constitutum Legatum.*
Seor Embajador:
Agradezco las amables palabras que me ha dirigido en este acto de
presentacin de las Cartas Credenciales que lo acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de la Repblica Oriental
del Uruguay ante la Santa Sede.
Deseo darle ahora mi ms cordial bienvenida a la vez que la aseguro
mi benevolencia en el desarrollo de la alta misin que su Gobierno
le ha confiado. A tal propsito, viene a mi recuerdo con viva complacencia la corts visita que el Dr. Julio Mara Sanguinetti tuvo a bien
hacerme en fecha reciente. Le ruego transmita al Seor Presidente
mis mejores deseos y votos por la prosperidad y bien espiritual de la
querida Nacin uruguaya.
Ha querido Usted aludir al supremo bien de la paz y a la contribucin de la Santa Sede en la edificacin de un orden ms justo que
haga de nuestro mundo un lugar ms fraterno y acogedor. En efecto,
la Iglesia se empea en esta noble causa por un deber de fidelidad
a su vocacin de servicio a todos los pueblos segn la misin de orden
espiritual que le es propia, lo cual le permite llevar a cabo su ministerio por encima de motivaciones terrenas o intereses particulares.
Al no estar ligada a ninguna forma particular de civilizacin humana
ni a sistema alguno poltico, econmico o social, la Iglesia, por esta
su universalidad, puede constituir un vnculo estrechsimo entre las
diferentes naciones y comunidades humanas con tal de que stas tengan
confianza en ella y reconozcan efectivamente su verdadera libertad para
cumplir su misin )).*
En este sentido, la Sede Apostlica continuar apoyando toda
iniciativa encaminada a promover el bien comn y, por su parte, la
Iglesia en Uruguay no ahorrar esfuerzos en el cumplimiento de su
misin evangelizadora, asistencial y educativa.
En su empeo por la promocin integral del hombre y recordando
que la educacin bsica es el primer objetivo de un plan de desa* Die 25 m. Octobris a. 1985.
1
325
VI
Ad quosdam sodales Instituti Fratrum Maristarum a Scholis qui generali
capitulo interfuerunt coram admissos.*
Chers Frres,
1. En ce jour qui se situe la priode finale de votre Chapitre gnral,
je suis particulirement heureux de rencontrer les reprsentants qua2
326
lifis de votre grande famille des Frres Maristes des Ecoles, rassembls an cur mme de la chrtient pour tudier les questions relatives leur Institut et mettre dfinitivement au point leurs constitutions rnoves la demande du Concile.
Je tiens tout d'abord saluer le Frre Charles Howard, votre
nouveau Suprieur gnral, et lui prsenter mes vux pour un fcond
apostolat durant le mandat qu'il a accept en esprit de foi et de service.
Je veux galement, au nom de l'Eglise, remercier le Frre Basile Rueda
qui a uvr durant toute cette priode postconciliaire au milieu des
difficults, s'efforant toujours d'aider ses Frres dans la fidlit
leur magnifique vocation de consacrs et d'aptres.
Vous constituez ici en quelque sorte une relle reprsentation du
monde puisque vous tes prsents dans plus de soixante-dix pays o
vous vous dvouez selon la volont du bienheureux Marcellin Champagnat
l'ducation de la jeunesse, surtout dans les coles, ainsi qu' la formation des catchistes.
2. Depuis le Concile, vous avez voulu approfondir et revivifier votre
vocation de religieux lacs dans l'Eglise en vous inspirant toujours
davantage de la spiritualit de votre bienheureux fondateur. Il me
plat de rappeler ici quelques-uns des lments de cette spiritualit : un
grand amour de Dieu et un engagement total pour l'extension de son
Rgne. Aimer Dieu, avait-il coutume de dire, et travailler le faire
aimer, telle doit tre la vie du Frre Mariste .
Cet amour de Dieu tait accompagn et soutenu chez lui par une
confiance d'enfant envers la Vierge Marie dont il voulut faire la
patronne spciale de son Institut.
Demeurez donc toujours fidles ces bases fondamentales de votre
vie religieuse et employez-vous constamment les soutenir par une
prire dont vous savez la ncessit absolue : que toute votre vie se
transforme en prire pour raliser l'union entre la contemplation,
l'apostolat et la vie communautaire.
3. Fils d'un mme Pre, possesseurs d'un mme hritage, portant
le beau nom de Frres, employez-vous raliser une vie communautaire
anime par la charit du Christ. Qu'on puisse dire de vous comme des
premiers chrtiens : Voyez comme ils s'aiment ! . Cette vie communautaire, lment indissociable de la vie religieuse, est pour chacun de
vous une grande richesse, grce au bienfait de la complmentarit des
dons ; elle sera pour les jeunes auxquels vous vous adressez une marque
327
328
VII
Monsieur V Ambassadeur,
1. Je suis heureux de vous accueillir ici et de vous offrir mes vux
cordiaux pour l'heureux accomplissement de la mission que vous
inaugurez comme nouvel Ambassadeur Extraordinaire et Plnipotentiaire du Japon auprs du Saint-Sige.
Votre Excellence prend place dans une ligne d'Ambassadeurs qui
ont laiss un bon souvenir au Saint-Sige, et qui ont contribu
entretenir et dvelopper les relations diplomatiques, marques non seulement par la courtoisie dont les Japonais ont spcialement l'art, mais
par l'estime mutuelle et la collaboration culturelle. Vous serez toujours
le bienvenu dans cette Maison.
Je remercie Sa Majest l'Empereur Hiro Hito des sentiments
dlicats dont il vous a charg d'tre l'interprte. Vous voudrez bien
l'assurer de mon dfrent souvenir et de mes vux fervents pour sa
personne et son pays.
2. Prcisment, je garde dans la mmoire du cur l'image attachante
du Japon qu'il m'a t donn de visiter en 1981. Tokyo, Hiroshima,
Nagasaki, demeurent des tapes inoubliables. Et j'ai apprci les
contacts que j'ai pu avoir cette occasion avec les Autorits du pays,
le monde culturel, le peuple, les reprsentants des religions shintoste
et bouddhiste, mes frres et surs catholiques. De leur ct, nombre
de Japonais viennent ici la dcouverte de Rome, et je suis heureux
d'en rencontrer souvent aux audiences gnrales. Mais, au-del de ces
contacts personnels, je considre le rle de premier plan que joue
aujourd'hui le Japon, non seulement en Extrme-Orient, mais sur toute
la scne internationale, dans les changes conomiques, culturels, politiques, comme partenaire des grandes puissances. Ce chemin, le Japon
a su se le frayer travers l'adversit; et il s'est attir une grande
considration pour le courage de ses citoyens, leur discipline, leur ingniosit, leurs dcouvertes scientifiques, leur dynamisme. L'estime de
l'Eglise catholique pour votre nation remonte l'aube de la rencontre,
au temps de saint Franois-Xavier.
* Die 28 m. Octobris a. 1985.
329
330
331
VIII
Ad quosdam catholicos institutores coram admissos.*
Monsieur le Prsident,
Mesdames et Messieurs,
1. Vous aviez cur de commmorer le XX anniversaire de
la (( Dclaration sur l'Education chrtienne , labore par les Pres
du Concile Vatican II et promulgue le 28 octobre 1965 par le Pape
Paul V I . Je vous flicite vivement de cette heureuse initiative, ainsi
que la Congrgation pour l'Education catholique, dont vous avez
apprci le chaleureux soutien sitt connu votre projet. En cette clbration jubilaire, notre reconnaissance va galement la mmoire
de Pie XI qui publia l'encyclique Divini illius Magistri sur cette
mme et importante question, le 31 dcembre 1929.
(( L'extrme importance de l'ducation dans la vie de l'homme et
son influence toujours croissante sur le dveloppement de la socit
moderne sont pour le Concile cumnique l'objet d'une rflexion attentive. En vrit, les conditions d'existence d'aujourd'hui rendent
la fois plus aises et plus urgentes la formation des jeunes, ainsi que
l'ducation permanente des adultes . * Ce texte conciliaire conserve
une force de percussion tonnante. Je voudrais partager avec vous un
certain nombre de rflexions sur l'ducation chrtienne dans le temps
prsent, et notamment sur le projet ducatif de l'cole catholique.
e
2. Les profondes et nombreuses mutations scientifiques et technologiques qui continuent de marquer notre poque requirent des
changes sereins et rigoureux entre la science et la foi. C'est dans
cette intention que j'ai rig le Conseil pontifical pour la culture
en 1982. Je souhaite que votre Organisation collabore troitement avec
ce Conseil. Science et technique ont fait et continuent de faire des
avances remarquables qui contribuent l'amlioration des conditions matrielles de l'existence. Pourtant ces progrs n'ont pas ncessairement engendr une plus grande valorisation de la personne humaine. Il nous faut bien constater trop souvent du moins que
la formation authentique de l'esprit et du cur laisse dsirer, alors
qu'elle est une exigence prioritaire et irremplaable dans l'dification
* Die 5 m. Novembris a. 1985.
1
332
3. Dans notre monde tel qu'il est, et que nous avons le devoir d'aimer
pour le sauver, les jeunes confis aux institutions catholiques et tous
les autres videmment ressentent souvent un besoin pressant d'tre
dgags d'un matrialisme envahissant, d'un hdonisme obsdant, et
d'tre guids avec bont et fermet vers les hauteurs de la vrit indniable et de l'amour oblatif. C'est pourquoi, de toutes mes forces, je fais
appel aux parents d'abord. Certes, je sais que bien des familles chrtiennes sont dconcertes par la socit pluraliste contemporaine et le
foisonnement des opinions divergentes qui la caractrise. Prcisment,
l'heure est plus que jamais aux associations de parents chrtiens. En de
nombreux pays, elles font un excellent travail. Elles crent d'abord une
amiti humaine entre les familles. Elles aident galement les parents
mieux comprendre les mutations socio-culturelles actuelles, et utiliser
les mthodes ducatives plus appropries, tant sur le plan humain que
religieux, en lien avec les ducateurs scolaires. La paternit et la
maternit, selon une vision typiquement chrtienne, est un enfantement en quelque sorte prolong et d'une certame faon plus dlicat
que la premire gestation. Le dosage des Interventions et ds silences,"'
de l'indulgence et de la fermet, des encouragements et des exigences,
des exemples convergents du pre et de la mre peuvent tellement favoriser ou compromettre le dveloppement harmonieux des enfants, jusqu'
leur envol du nid familial ! Chers parents qui tes ici, ou qui lirez
cet appel, n'pargnez aucun effort pour promouvoir et mme rhabiliter
2
333
Cf. Jn 14, 6.
334
He 13, 8.
335
IX
Ad Excmum Virum Eldon Pattyson Black, Canadae apud Sanctam
Sedem constitutum Legatum.*
Mr. Ambassador,
I am pleased to welcome Your Excellency and to accept the Letters
of Credence which accredit you as Ambassador Extraordinary and
Plenipotentiary of Canada to the Holy See. Your expression of good
wishes on behalf of the Government of Canada for the continued
success of my apostolic ministry is gratefully acknowledged. And I
thank you for your kind remarks regarding my pastoral visit to your
country last year.
Although that historie visit was primarily a clbration of faith for
the members of the Catholic Church, I also remember with Joy the
enthusiastic and loving welcome extended to me by Canadians of all
creeds. I am very pleased that this unforgettable pilgrimage "a mari
usque ad mare" allowed me numerous opportunities to come to know
the many diffrent people of your country, so rieh in its ethnie
diversity and cultural hritage. Furthermore, the fact that my visit
enabled Canadians to know themselves better causes me to give thanks
to Almighty God for the abundant grces which he bestowed at the
various encounters of prayer, sharing and dialogue during my visit.
Many deep and lasting impressions remain in my heart. I wish to
express my gratitude once again for the great honour and respect that
your people showed to me as chief Pastor of the Catholic Church.
I have noted with pleasure your rfrence to the beloved young
people of Canada. Like youth everywhere, they, as you say, are searching
for a meaning to their lives in a world where confusion, indiffrence
* Die 7 m. Novembris a. 1985.
336
337
X
Ad Taivaniae Sinenses episcopos occasione oblata ad limina visitationis
coram admissos.*
338
Ad Gentes, 11.
339
Dei Verbum, 9.
340
7. Dear Brothers, this meeting with you, the Bishops of the Chinese
Regional Episcopal Conference, cannot but remind us of so many
brethren, united in the same faith, who are called to bear witness to the
Word of Ufe on the great Chinese mainland.
That Church, so dear to me, is continually in my mind and I daily
beseech the Spirit that the day may soon come when, after the obstacles
5
Mt 5:14-16.
Cf. Apostolicam Actuositatem, 6.
No. 70.
341
of varions Mnds have been removed, there will come the desired moment of communion fully lived, expressed and enjoyed.
In the meantime, there is entrusted to us the fruitful mission of
praying for those communities, that their faith in the Redeemer of
humanity may be lively and deeply experienced in the communion of
the one, holy, Catholic and apostolic Church, which has in Peter and
his Successors the "permanent and visible source and foundation both
of the Bishops and of the whole company of the faithful".
Yes, as you know, it is a question of a bond which joins every local
Church with the Pope and with the Catholic communities of ali the
other countries, and which is essential for the faith of Catholics.
This does not diminish the reality of each local Church but highlights
it and gives it added signiflcance for, while it encourages and promotes an ever richer and more mature acceptance of responsibility by
the Bishops, priests and laity of each country, it gives the local
Churches the opportunity and the joy of eo-responsibility in the life
of the universal Church.
At the same time, we will ask the Giver of every perfect gift, that
the capacity of our brothers and sisters to love, still more purified by
trials and suffering, may extend to the demands of the welfare and
progress of their country, and that they may make a generous and
fitting contribution of comptence, commitment, patriotic love and
uprightness.
Also for the Chinese brethren who are living in the various countries
of the world you certainly beseech from the Lord all prosperity and
well-being, and you hope that they will increasingly undertake ever
wider coopration in evangelizing those with whom they share a common origin and cultural hritage.
8
Lumen
Gentium, 23.
342
the service of man, of every individuai, in the light of the word of God
and in communion with the Universal Church, "cum Petro et sub Petro".
May Mary, Mother and Queen of China, accept these desires and
your resolutions and obtain from the Father their total fulfilment.
XI
Ad eos qui plenario coetui Pontificiae Commissionis a Iustitia et Pace
interfuerunt coram admissos.*
Monsieur le Cardinal,
Chers Frres dans V'piscopat,
Chers Frres et Surs,
1. Les joies et les espoirs, les tristesses et les angoisses des
hommes de ce temps , vous, les membres de la Commission pontificale
Iustitia et Pax , vous tes particulirement conscients que ce sont
ceux des disciples du Christ et qu'<( il n'est rien de vraiment
humain qui ne trouve cho dans leur cur . * Je sais que depuis l'institution de votre Commission, il y a dix-huit ans, votre ambition a t
celle que le Concile assignait l'Eglise : Continuer, sous l'impulsion
de l'Esprit consolateur, l'uvre mme du Christ, venu dans le monde
pour rendre tmoignage la vrit, pour sauver, non pour condamner,
pour servir, non pour tre servi .
2
Gaudium et spes, n. 1.
IUd., n. 3 2.
343
344
3. Les rapports des Eglises locales avec la Commission ne constituent cependant pas son unique champ d'action. En cette anne o
l'on clbre le quarantime anniversaire de l'Organisation des Nations
unies, il est important de relever que, ds les premires annes de
son existence, la Commission a toujours suivi avec attention les travaux
de l'ONU et des autres instances internationales. Vous n'avez pas
manqu de prsenter l'enseignement de l'Eglise et ses proccupations
ces organismes, pour le bien de la personne humaine et des nations.
De plus, votre collaboration avec la Secrtairerie d'Etat et avec les
autres dicastres de la Curie romaine a rendu plus efficace la prsence active du Saint-Sige dans les confrences internationales o la
communaut des nations essaie de dvelopper les normes et les structures qui protgent les droits de la personne et des peuples, et o elle
soutient les projets qui tendent assurer le bien commun et l'avenir
de tous, particulirement des plus pauvres.
Le souci de la coopration internationale pour le dveloppement,
la justice conomique et financire, les droits de l'homme, la protection
de la libert, tout cela doit rester au centre de votre tche et orienter
votre activit en tout premier lieu.
4. Je voudrais vous recommander tout particulirement le travail
en faveur de la paix. En cette Anne internationale de la Paix, je suis
heureux que le Saint-Sige participe activement diverses initiatives.
En outre, pour l'Eglise, la Journe mondiale de la Paix reste un des
vnements les plus significatifs pour montrer son engagement ferme
et constant en faveur de la paix. Comme vous le savez, le thme de la
prochaine Journe est : La paix est une valeur sans frontires .
Je voudrais lancer un appel la collaboration de tous afin de parvenir
une seule paix dans le monde entier. Dans le pass, la communaut
internationale a toujours accord une grande attention la Journe
4
Gaudium et spes, n. 3.
345
346
XII
Ad sodales Societatis Iesu qui Universitates et alia academica Instituta
moderantur coram admissos.*
Chers Frres,
1. J'prouve une grande joie vous rencontrer, Recteurs et responsables des Instituts d'tudes suprieures confis la Compagnie
de Jsus dans des pays trs divers, accompagns de quelques autres
Recteurs, et de vous recevoir ici, Rome, ville du successeur de Pierre,
et cela d'autant plus qu'il existe un lien particulier entre votre Compagnie et le Sige de Pierre.
A cette joie se joint un trs vif remerciement l'ensemble de votre
Compagnie commencer par votre Suprieur gnral pour la
gnrosit avec laquelle elle assure la direction et la promotion de vos
nombreux Centres acadmiques rpartis travers le monde entier.
Notre rencontre d'aujourd'hui nous remet en mmoire celle qui
eut lieu le 8 aot 1975 avec mon vnr prdcesseur Paul V I . L'allocution qu'il adressa alors aux Recteurs et aux dirigeants de vos
Centres acadmiques visait affermir et intensifier l'effort apostolique de la Compagnie dans le secteur de la culture de haut niveau,
et plus prcisment dans le domaine des Universits catholiques. La
parole de Paul VI a fait ressentir plus vivement et plus efficacement
la Compagnie de Jsus, tout au long de ces dernires annes, l'importance de sa mission spcifique au sein des Universits catholiques.
On pourrait dire que cette allocution a renforc, chez un certain
nombre de Jsuites, l'amour et mme la passion pour un secteur de
l'apostolat qui s'avre fort dlicat et difficile, mais combien dcisif
pour la vitalit de l'Eglise !
Il faudra toujours aller de l'avant, avec persvrance, avec courage,
5
N . 92.
347
348
the Gospel and culture cannot take place unless the Gospel is proclaimed. It is the task of the Catholic Universities to be fearless proclaimers of the Good News of salvation. To them too can be applied
the words of Saint Paul : "Woe to me if I do not preach the Gospel !".
The necessary and constant appeal, in evangelization, to fidelity
to the truth revealed to us by God through his Incarnate Son has been
heard in every age, from the first centuries of Christianity. Here
one might quote a Church writer who lived at a time of great cultural
transformation and who attempted to promote a close dialogue between
the Gospel and cultural development : Clement of Alexandria. He
wrote : "There is truth in geometry, there is truth in music, there is
truth in genuine philosophy ... but the only authentic truth is the one
which is taught to us by the Son of God ... We have been taught by
God and instructed by his Son in the Scriptures which are truly
sacred". The Word made flesh is indeed the incarnation of ali truth.
Fidelity to the word of God means studying that word in depth,
meditating upon it and putting it into practice. It also means fidelity
to the Magisterium of the Church, the Church to which Christ entrusted
this word so that it might be preserved in its purity and integrity and
interpreted authentically.
Without such fidelity there can be no
effective dialogue between faith and culture.
1
349
these are two forms of fidelity which will help to ensure that human
progress takes into account the mystery of God. For the better one
knows the mystery of man, the more open one becomes to the mystery
of transcendence. And the deeper one pntrtes the divine mystery,
the more one discovers the true greatness and dignity of the human
person.
6. Es tambin cometido especfico de la Compaa de Jess el cuidado de los jvenes que frecuentan sus centros educativos.
Es conocido y es de alabar el hecho de que en las instituciones
universitarias confiadas a la Compaa de Jess se imparte una enseanza altamente cualificada, de cara a preparar a los estudiantes
para un desarrollo adecuado de su futura profesin.
Segn el espritu del propio carisma, dichas instituciones se esfuerzan tambin mediante una enseanza adecuada, por introducir a los
estudiantes en un conocimiento ms profundo del mensaje cristiano.
De este modo se pone en prctica lo dicho en la Declaracin conciliar
(( Gravissimum educationis , sobre la educacin cristiana de la juventud, respecto al cometido de las Universidades Catlicas de capacitar
a sus estudiantes, de manera que puedan formarse como hombres de
autntico prestigio por su doctrina, preparados para desempear las
funciones ms importantes en la sociedad y testigos de la fe en el
mundo .
4
7. En esta ocasin, mientras reconozco vuestros generosos esfuerzos, os invito a prestar una atencin especial a la formacin integral
de los estudiantes en la que ocupe un lugar destacado una slida
formacin religiosa, terica y prctica. Prctica, en cuanto la formacin religiosa de los estudiantes de una Universidad Catlica no puede
ser solamente terica mediante la enseanza, sino que debe procurar
que ellos, en la misma vida universitaria, aprendan a vivir concretamente la doctrina cristiana asimilada intelectualmente. De ah la
urgencia de ofrecer en el campus de la Universidad Catlica un
ambiente idneo para la integracin de la formacin intelectual con
la prctica. Para ello habr que promover cada vez ms la pastoral
universitaria, bajo la gua de celosos sacerdotes religiosos, que asistan
espiritualmente a los estudiantes y fomenten todas las iniciativas adecuadas para ayudar al joven a profundizar en el conocimiento y la.
prctica de la vida cristiana, en una armoniosa sntesis entre fe y vida.
4
N.
10.
350
351
XIII
Ad Thailandiae episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram
admissos.*
Phil
Lumen
1 Cor 4:1.
1:2.
Gentium,
21.
352
353
10
10
No. 6.
1 Jn 4:12.
Ad Gentes, 2.
Ibid. 12.
354
cially where family life is based on the Church's teachings, where the
members of the family are trained in Christian virtue, and where they
pray together in awareness of their belonging to the wider community
of the Church. In this respect parents should be the primary Promoters of vocations. Priests and men and women Religious also have
a large role to play, by showing their joyful intimacy with Christ,
by being close to young people, and by explicitly inviting them to
reflect on the priestly ministry and religious conscration as a special
way of responding to Christ's words : "Come follow me".
A related matter is the question of the formation of priests and
members of Religions Congrgations. I am aware of the attention
which you have given to this important aspect of the Church's life.
Every sacrifice of personnel and resources made for this cause will be
amply rewarded. I continue to pray for Lux Mundi National Major
Seminary. I invoke the gifts of the Holy Spirit upon the prof essors,
staff and students, that they may lead a life worthy of the calling to
which they have been called, and that they may be ever more effective
agents of evangelization.
I ask you to take my affectionate greetings to ail your priests, and
to the men and women Religious, both Thai and those from elsewhere,
who are generously serving the Lord through the holiness of their lives
and through the energy of their apostolate.
11
12
14
II
Mt 19:21.
12
13
No. 70.
14
Ibid. 65.
355
Your people's particular apprciation of harmony in human relations and their spirit of tolrance and respect for each other is a
magnificent environment for the development of a strong and loving
family life. Their love of children and their special respect for the
elderly are qualifies which must be preserved and strengthened. In
the face of the forces that tend to undermine the stability, fidelity and
fruitfulness of marriage, your local Churches are called upon to
intensify their catechetical activities in order to instruct the young
and those preparing for marriage in the truths and values which
sustain the holiness and integrity of married love. The rights and role
of women in the family and in society have an important place too
in this teaching.
With regard to family life, the value of prayer by the family and
for the family in the heart of the home cannot be overestimated. The
awareness of God's providence at work in the matters of everyday
life will be a sure occasion of grace and joy for your people.
6. The Church in Thailand serves the well-being of the Thai people
in many ways and the work of your Catholic schools and educational
centres merits particular encouragement and should be supported
and extended as far as possible. By promoting the full human development of their students and by helping them to fit better into their own
social and cultural environment, Catholic schools offer a significant
contribution to the life of the nation, as has been recognized on many
occasions by the highest public authorities.
When ducation is based on the truth and values of the Gospel, it
leads Catholic students to grow and mature in faith and to share more
responsibility in the Church's mission. At the same time, as the
Council indicated, "the Church feels a most cordial esteem for those
Catholic schools ... which contain large numbers of non-Catholic
students".
In these schools, Catholic teachers and students have
a special opportunity to witness to their own faith, fully recognizing
the values expressed in other traditions. The Church in Thailand
has much to be grateful for and much to expect from the dedicated
work of those engaged in the educational apostolate.
15
15
Gravissimum Educationis, 9.
356
which the Government of Thailand and other national and international organizatione are committed in caring for the thonsands of
persons displaced from their homes by continuing conflict in South
East Asia.
I am aware that the situation continues to offer particular cause
for concern. I appeal for increased international attention to the
needs of these refugees, and I wish at the same time to express my
encouragement to the Catholic Office for Emergency Relief and Refugees (COERR), which is responding to this immense human tragedy.
This is truly a work of love. In the words of the Apostle John : "It
is a loyal thing you do when you render any service to the brethren,
especially to strangers, who have testifed to your love before the
Church".
How can we fail to be grateful to the Church personnel and to the
many volunteers working to alleviate the sufferings of so many innocent people and to restore to them a sense of dignity and hope? Nor
can we omit a word of thanks to the Organizations and individuis
providing needed supplies of food, medicines and clothing, and ensuring educational and other essential services. Above all, let us continue to pray that peace may be restored, so that the fundamental
right of peoples to live in freedom and justice in their own homeland
is respected.
Dear Brothers in the service of our Lord and Saviour Jesus Christ :
take back to the priests, religious and faithful of your diocses the
assurance of the heartfelt esteem of the Successor of Peter. "I give
thanks to God always for you because of the grace of God which was
given you in Christ Jesus".
16
17
XIV
Ad eos qui, in Statibus Foederatis Americae Septemtrionalis, itinerum
procurationes exercent coram admissos.*
Dear Friends,
1. I am happy to welcome you who are participating in the World
Travel Congress of the American Society of Travel Agents. You come
16
8 Jn 6.
17
1 Cor 1:4.
357
from more than a hundred diffrent countries across the globe and in
your assembly I see reflected the unity and diversity of the human
family. I have learned that thirty-two years ago when the same
Congress was held in Borne, my predecessor Pope Pius X I I also met
with the participants. And I am pleased to follow his example by
welcoming you today to the Vatican.
Tour prsence here offers me the opportunity of reflecting on the
important phenomenon of tourism. As a resuit of constantly improving
means of transportation, tourism has become a prominent characteristic of our technological society. And the Catholic Church which
carries out her mission in the midst of the world sees this as a sign of
the times with powerful potential for good.
There are many authentic human values which are encouraged and
enhanced by tourism, and I wish to speak of some of these today. Yet,
as I begin, I cannot overlook certain negative fac tors also connected
with this phenomenon. I ref er to those practices which can demean
the tourists themselves or serve to exploit the countries visited. What
is important is that the basic dignity of every person be respected,
both the dignity of the visitors and that of the people being visited.
2. In considering the positive developments that have taken place
during the last several decades we can see in many cases how tourism
has strengthened unity and fraternal solidarity between individuis and
between nations. The world is becoming a global village in which
people from diffrent continents are made to feel like nextdoor neighbors. Modera transportation has removed many of the obstacles formerly imposed by geographical distances. It has enabled people to
appreciate each other better and to engage in fruitful dialogue and
mutual exchange. In facilitating more authentic social relationships
between individuis, tourism can help overeme many real prjudices,
and foster new bonds of fraternity. In this sens tourism can be a
real force for world peace.
Through the rcration and leisure made possible by travel, people are
restored and renewed, body and spirit. They return home to family and
work with a new perspective and enthusiasm for life. The Church also
attaches importance to the phenomenon of tourism because of the cultural
enrichment that it offers. This corresponds to the deep longings of the
human heart and can counterbalance certain dehumanizing tendencies in
our highly technological society. The spirit is uplifted and refreshed in
358
359
XV
Ad quosdam medicos leuchaemiae peritos coram admissos.*
Illustri Professori,
egregi signori,
1. Sono particolarmente lieto di trovarmi in mezzo a voi, che da
varie parti del mondo siete convenuti a Eoma per questo corso internazionale di aggiornamento sulle preleucemie umane , organizzato dall'Universit Cattolica del Sacro Cuore.
Vi saluto cordialmente tutti e ciascuno, nella consapevolezza della
preziosit del servizio che la vostra opera assidua rende all'uomo e
alla societ oggi, e pi ancora render nel prossimo futuro.
Il convegno corrisponde all'obiettivo primario di portare a conoscenza degli studiosi i pi recenti risultati della ricerca scientifica
sull'argomento, di agevolare lo scambio d'informazioni, d'individuare
i Centri specializzati del settore per potervi pi facilmente indirizzare i pazienti.
2. I disagi, che gli ammalati affetti da leucemia si trovano ad affrontare, sono molti, di ordine fisico e psichico, soprattutto quando lunghi
diventano i periodi di degenza in Ospedale, o si rende necessario l'isolamento. I disturbi sono pi pesanti se i pazienti sono ragazzi o giovani, costretti a vivere per mesi o per anni sotto trattamento terapeutico, ad abbandonare gli studi, le amicizie, i normali contatti sociali,
a vivere nel timore di una ripresa del male e, per le forme pi acute,
nell'angoscia di non poterlo superare definitivamente.
Certi trattamenti, come quelli che voi chiamate (( terapie di supporto , comportano essi stessi un cumulo di sofferenze, un gravame
psicologico sia per i pazienti sia per le loro famiglie, che talora
si abbandonano alla ricerca affannosa di una speranza, con viaggi, e
con dispendio di energie morali e finanziarie.
Voi, infatti, vi trovate ad affrontare uno dei mali pi resistenti
del nostro tempo, contro cui spesso le possibilit di successo appaiono
estremamente ridotte, anche se la sopravvivenza oggi, rispetto al passato, notevolmente aumentata.
3. Negli ultimi tempi, infatti, si sono realizzati considerevoli progressi, in particolare nel campo della genetica, che hanno consentito
* Die 15 m. Novembris a. 1985.
360
di individuare la causa di molte forme di leucemia e di attuare diagnosi pi accurate, talvolta anche precoci, con possibilit d'interventi
pi tempestivi.
Si sono, cos, aperte nuove prospettive valide a facilitare una comprensione pi completa dei meccanismi, che sono alla base del processo
di trasformazione maligna, a sorvegliare l'andamento della terapia, a
mantenere il corretto equilibrio tra i tessuti dell'organismo.
Progressi e prospettive inducono a sottolineare i benefici che provengono dallo sviluppo della scienza quando questa, mediante la cura
delle malattie, orientata al bene della persona. Voglio riferirmi a
quel tipo di medicina, che per definizione terapeutica nel senso preciso
della parola, e che, mentre respinge i fini distruttivi e manipolatori
della vita umana, volge i propri sforzi alla conquista ancora possibile
e pressoch inesauribile di nuove vie di guarigione.
Sono sicuro che l'opinione pubblica e le autorit in particolare si
sentiranno sempre pi solidali con queste conquiste e con questi obiettivi della scienza, incoraggiandola come merita e fornendo i mezzi
necessari alla ricerca.
4. L'incontro odierno ci offre l'occasione di sottolineare, oltre a
quello scientifico, anche l'alto valore etico dell'impegno assistenziale,
che i sanitari, medici e paramedici, profondono a vantaggio di questa
categoria di malati.
Il paziente leucemico dipende in gran parte da un insieme di interventi che richiedono prevalentemente un sostegno umano, fatto di
specifica preparazione, di finezza di modi, di ricchezza interiore.
Voi avete ben raccolto lo spessore morale e spirituale di questo
compito nelle vostre riflessioni, durante i lavori congressuali, ed avete
considerato l'assistenza umana come componente essenziale di sostegno
delle terapie mediche pi aggiornate, estendendo la vostra attenzione
anche alle famiglie dei colpiti dal male. Avete opportunamente sollecitato l'interessamento delle comunit e del volontariato, affinch queste famiglie possano reggere al peso di un'assistenza talvolta molto
prolungata e dispendiosa, per non omettere l'adempimento dei doveri
quotidiani, che non cessano di mantenere la loro urgenza ed il carattere
di necessit.
Alle vostre alte riflessioni io voglio qui aggiungere l'apporto incomparabile del dono della fede, che fa scoprire la presenza del Christus
patiens nel malato e svela il valore salvifico della sofferenza a vantag-
361
Salvifici
Dichiarazione
doloris,
sull'eutanasia
IV.
28.
della Congregazione
per la
Dottrina
della
Fede,
362
XVI
Ad Exc.mum Virum Gundisalvum Puente Ojea, Hispaniae apud Sedem
Apostolicam constitutum Legatum.*
Seor Embajador :
Al presentar las Cartas Credenciales que lo acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de Espaa cerca de la
Santa Sede, me es grato darle mi cordial bienvenida y agradecerle los
sentimientos de adhesin y cercana que Usted ha tenido a bien presentarme de parte de Su Majestad el Rey Don Juan Carlos I. Le ruego
desde ahora que transmita a Su Majestad mis mejores deseos, junto
con las seguridades de mi plegaria al Altsimo por el bien espiritual
de la querida Nacin espaola.
Viene Usted a representar ante la Sede de Pedro a una Nacin
5
Ibid.
363
364
XVII
Ad Coreae episcopos occasione oblata ad Limina visitationis coram
admissos.*
N . 42.
Redemptor hominis,
7.
365
Gal 6.9.
366
3. The men and women Religious in your diocses are also your
effective follow-workers in the vineyard of the Lord. By placing the
special charism of their lives at the service of the local Church they
enable it to respond to many special needs of the evangelizing mission,
while at the same time they manifest the inner vitality of the ecclesial
community which gives rise to such varied forms of Christian living.
Women religious especially look to your guidance, so that in full
respect for the specific aim of each Institute they may find ever more
effective ways of assisting in the building up of God's people and
particularly in programs of pastoral life. To each of the Religious
Institutes in Korea I would ask you to take my warm greetings in the
love of our Lord Jesus Christ.
4. As pastors you perceive your people's need for adequate formation in the faith, in order that the grace poured out through,Baptism
may bear abundant fruit. The Church in Korea will benefit immensely
from a supreme effort o f catechesis and theological formation at every
level.
I am pleased to know that your Conference is implementing various
6
Eph 4:1.
Of. Mt 20:28.
Optatam Totius, 9.
367
programs of permanent formation for priests, including the establishment of a special center for that purpose ; I know too that the Associations of Religious Superiors are doing the same for their members.
Together with an intensification of the initial theologica^ spiritual
and cultural training given in your seminaries and religious houses,
this project will undoubtedly promote an increased effectiveness in the
proclamation of the word and a constant renewal and improvement
in the methods of evangelization and catechesis.
Your cathechists and the members of lay apostolic associations,
many of which are particularly deserving of rcognition, should be
encouraged in their efforts to acquire ever greater comptence in
transmitting the faith. Today no less than in the past the laity o f
Korea are called upon to express their love of the Church in a genuine
holiness o f life corresponding to their state and to their mission o f
"consecrating the world itself to God",
It is heartening that the National Pastoral Council celebrated last
year to mark the Bicentennial produced wise initiatives, some of which
you have evaluated positively and are now seeking to implement.
In this respect the attention which you are giving to making the
Social Doctrine of the Church Jcnown and understood cannot but
strengthen the commitment of many Catholics who are engaged in the
difficult but fruitful dialogue between faith and the surrounding culture. It is especially relevant that the Church's social teaching is to
be included in the new catechism which the Bishops' Conference
intends to publish. In this way the social dimension of the Gospel
message can be given renewed emphasis and be made known to the
faithful at all levis.
10
368
cultural workers and the urban poor, especially those who are young
and unemployed.
Human institutions, both private and publicas the Council
teaches"must labor to minister to the dignity and purpose of man ...
Indeed human institutions themselves must be accommodated by
degrees to the highest of ali realities, spiritual ones, even though
meanwhile, a long time will be required before they arrive at the desired
goal". Your solicitude for the values of human dignity, justice and
freedom are highly commendable and have the support of the entire
Church. I pray that you will succeed in leading the process of social
development as pastor s of a pilgrim people on its way towards "a
kingdom of truth and life, of holiness and grace, of justice, love and
peace".
11
12
14
11
12
14
11.
369
you have chosen the thme "The Eucharist and the Family" as the
subject of your pastoral reflection for next year.
I have followed with great interest the various initiatives which
have led to the reunion of members of families separated for many
dcades, and I pray that this process may continue, for the joy of those
concerned and as a testimony to the world of the singular goodness of
genuine family love and affection.
Your young people too are a particular object of your ministry.
They look to the Church for help in understanding and coping with the
world in which they live. What they expect from the Ghurch is the
truth : a truth which prsents the highest ideis of justice and love,
and imposes the greatest demands of humble service and persevering
commitment. You have the difiicult but rewarding task of accompanying
with wise guidance and courageous leadership their search for their
right place in the Church and society.
7. My dear brothers, the Lord himself is your strength and your
shield. He it is who has called you to the episcopal ministry. He has
entrusted the Church in Korea to your love and service. I invoke
the sanctifying gifts of the Holy Spirit upon each one of you for the
faithful fulflment of this task.
May Mary, Mother of the Church, and your saintly Martyrs intercede for you before our heavenly Father. To the whole Church in
Korea I gladly express my deep affection and impart my Apostolic
Blessing.
15
XVIII
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii Cor Unum interfuerunt
coram admissos.*
Monsieur le Cardinal,
Chers Frres dans Vpiscopat,
Chers Frres et Surs,
1. Alors que nous nous apprtons commmorer le vingtime anniversaire de la clture du Concile cumnique Vatican I I , vous ne
manquerez certainement pas, au cours de votre Assemble plnire,
15
Cf. Ps 3:3.
370
de vous rappeler ce qui relie le but et l'activit de votre Conseil pontifical ce Concile.
Le Pape Paul VI disait lui-mme que le travail de ce Conseil
correspond pleinement aux dsirs exprims par le second Concile
du Vatican en ce qui concerne la coordination et la collaboration
organique dans les domaines de l'aide charitable, de l'assistance et
du dveloppement et le rle des chrtiens dans l'entraide internationale, comme l'exprime la Constitution pastorale Gaudium et spes
laquelle il se rfrait.
1
371
nelle doit favoriser toujours l'autonomie et la responsabilit des bnficiaires. C'est dans ce sens qu'il faut dterminer les critres, choisir
des projets concrets, travailler leur ralisation.
Une telle organisation ne doit pas viser seulement des projets conomiques, mais permettre aussi des activits capables de promouvoir
la formation humaine et spirituelle qui assure le levain ncessaire
pour le dveloppement intgral de l'homme.
4. Je dsire encore souligner combien la composition mme de
votre Conseil relve de l'esprit du Concile, non seulement par la
provenance internationale des membres, mais par cette rencontre de
pasteurs, de religieux et de religieuses, de prtres et de lacs, responsables de diocses et reprsentants d'Organisations catholiques, tous
engags dans la pastorale sociale, image de ce qu'est l'Eglise de Dieu,
l'assemble de la charit.
Oui, je vous redis avec joie et reconnaissance : Dieu soit lou
d'avoir inspir au Pape Paul VI la cration de cette diaconie moderne
de la charit, au centre mme de l'Eglise ! . Il est certain que, quels
que soient les structures de l'institution, ses liens ou sa coopration
avec d'autres dicastres, votre service spcifique devra tre assur,
avec les fins et les activits essentielles qui sont actuellement les vtres,
car c'est fondamental pour l'uvre de charit du Pape et du Sige
Apostolique, pour la promotion de la charit dans l'Eglise et les liens
fraternels d'entraide entre les Eglises.
4
5, Que les pauvres eux-mmes sachent que votre organisme est plus
particulirement le leur ! Ne sont-ils pas avec vous ces jours-ci o
vous vous proposez de mettre en commun vos rflexions, votre mditation plutt, sur (( le pauvre? Demandez l'Esprit Saint de vous
donner des curs de pauvres pour que vous puissiez comprendre
comment Dieu voit le pauvre, pourquoi le Christ a choisi la pauvret.
Que la Vierge Marie vous enseigne une une les paroles de son Magnificat qui nous introduisent l'intelligence des Batitudes!
En somme, vous comprenez dans son vrai sens l'option prfrentielle pour les pauvres dont on parle souvent, c'est--dire sans exclusive
pour qui que ce soit et sans confondre le domaine politique et l'action
pastorale. Une telle option, c'est toute l'Eglise qui doit la mettre en
uvre, mais, dans l'Eglise, vous avez la responsabilit particulire
4
372
XIX
Ad sodales Congregationis Ss.mi Redemptoris qui generali capitulo interfuerunt coram admissos.*
1. con vera gioia che vi accolgo, oggi, carissimi Figli di S. A l fonso, riuniti in Capitolo generale, per rinnovare e fortificare la vostra
missione nella Chiesa e nel mondo.
Innanzitutto desidero salutare il Padre Juan Manuel Lasso de la
Vega y Miranda, nuovo Superiore Generale, e formulo i migliori auguri
per il mandato che gli stato affidato dall'attuale Capitolo e che egli
ha generosamente accettato con spirito di fede. Ringrazio ugualmente,
a nome della Chiesa, il Padre Giuseppe Pfab, che durante i dodici
anni del suo generalato, ha instancabilmente operato a favore della
famiglia Redentorista e della Chiesa, collaborando pure attivamente
ed efficacemente come membro della Congregazione per i Religiosi e
degli Istituti Secolari.
2. Carissimi, avete celebrato or non molto il 250 anniversario
della fondazione della Congregazione ed avete ricevuto dalla Chiesa
5
373
374
375
N . 6.
376
377
de vous devant les tombeaux des Aptres Pierre et Paul. Cette souffrance supplmentaire est offerte Dieu le Pre dans la confiante esprance qu'elle se transformera en lumire et en force pour beaucoup
de vos frres.
J'ai dj profit d'autres circonstances pour envoyer des messages
au peuple vietnamien et lui montrer ainsi qu'il est continuellement
prsent mon cur. Je voudrais pouvoir rencontrer et connatre personnellement chacun de mes fils afin de lui dire l'amour que j'prouve
son gard !
Le prsent anniversaire doit tre un motif d'intense joie spirituelle,
vivifie par la certitude que, selon la parole du Seigneur, si le grain
de bl tomb en terre ne meurt pas, il demeure seul ; mais s'il meurt,
il porte beaucoup de fruit ) ) . N'est-ce pas ce que votre tradition catholique vieille de trois sicles, scelle dj plus d'une fois par le sang des
martyrs, dmontre clairement, donnant ainsi confiance aux nouvelles
gnrations des disciples du Christ? Si tel a t le sort de la semence
dans le terrain de l'histoire, importante aussi sera la floraison de votre
Eglise l'avenir.
Je vous confie tous, Pasteurs, prtres, religieux et fidles, Marie,
Mre et Reine du Vietnam, que vous aimez si tendrement. Elle saura
vous soutenir dans la fidlit son Fils Jsus et son Eglise; elle
saura guider vos dcisions et obtenir la ralisation de vos dsirs les
plus profonds; elle fera sienne votre prire qui, pendant le temps de
l'Avent maintenant imminent, sera celle de l'Eglise universelle :
Viens, Seigneur Jsus .
Et de tout cur, je vous envoie mon affectueuse Bndiction Apostolique.
2
Jn 12, 24.
Ap 22, 20.
25 - A. A. S.
378
Signor Gardinale,
Mi riferisco allo stimato Officio n. 15.195, del 2 luglio scorso, col
quale l'Eminenza Vostra mi chiedeva di sottoporre al Santo Padre
un'istanza diretta a ottenere che vengano aperti agli studiosi i Fondi
archivistici riguardanti i Pontificati di San Pio X e Benedetto XV
(1903-1922).
Il Sommo Pontefice, sempre sensibile ai problemi di carattere
culturale, dopo attento esame della questione, Si benevolmente
dichiarato disposto ad accogliere le reiterate richieste degli studiosi di
storia ecclesiastica, delle quali Ella si fatta autorevole interprete.
In occasione del X V I Congresso di studi storici, che si terr a
Stoccarda l'ultima settimana del corrente mese di agosto, il Rappresentante della Santa Sede autorizzato a darne l'annuncio, precisando
tuttavia che l'attuazione della decisione dovr avvenire con la gradualit imposta dalla necessit di provvedere alla preparazione tecnica
del materiale da offrire alla consultazione. Tale preparazione esiger
tempi diversi, secondo le caratteristiche di ciascun archivio e dei vari
Fondi.
Dovr, pertanto, essere per ora lasciata alle Direzioni dei singoli
Archivi la valutazione della possibilit di accogliere, o rinviare nel
tempo, le domande degli studiosi, secondo criteri di oggettiva selettivit.
Proftto della circostanza per confermarmi con sensi di profonda
venerazione
dell'Eminenza Vostra Reverendissima
Dev.mo in Domino
A . Card.
CASAROLI
379
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
die 6 Martii 1986. Cathedrali Ecclesiae Suceur sensi et Sancti
Aegidii Exc.mum P. D. Leonardum Gmez Serna, O. P., hactenus
Episcopum Praelatum Tibuensem.
die 8 Martii. Titulari episcopali Ecclesiae Oretanae, R. D. Patricium Power, e clero archidioecesis Camberrensis-Gulburnensis et
curionem apud paroeciam in oppido vulgo Quaenbeyan, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Francisci Carroll, Archiepiscopi Camberrensis-Gulburnensis.
die 12 Martii. Titulari episcopali Ecclesiae Forconiensi R. D.
Alexandrum Figueroa Medina, Vicarium Generalem dioecesis Sancti
Christophori in Venezuela, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D.
Raphaelis Angeli Gonzlez Ramrez, Episcopi Barinensis.
die IS Martii. Praelaturae territoriali Escuintlensi R. D. Ferdinandum Claudium Gamalero Gonzlez, Vicarium Generalem dioecesis
Zacapensis, quem ad dignitatem episcopalem evexit.
die 19 Martii. Cathedrali Ecclesiae Fluminis Albi Superioris
(olim Praelaturae Acrensis et Puruensis), noviter erectae, Exc.mum
P. D. Moacyr Grechi, O. S. M., hactenus Episcopum Praelatum eiusdem sedis.
die 20 Martii. Cathedrali Ecclesiae Sancti Thomae in Argentina
R. D. Alfonsum Delgado Evers, Praelaturae personalis Sanctae Crucis
et Operis Dei sodalem.
die 21 Martii. Titulari episcopali Ecclesiae Febianensi R. D.
Marium Aloisium Baptistam Maulin, rectorem Seminarii maioris
380
Rosariensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Georgii Emmanuelis Lpez, Archiepiscopi Rosariensis.
die 2If. Martii. Cathedrali Ecclesiae Avellanediensi Exc.mum P. D.
Rubn Hctorem Di Monte, hactenus Episcopum titularem Iomnitensem et Auxiliarem eiusdem dioecesis.
die 25 Martii. Cathedrali Ecclesiae Rondonopolitanae, noviter
erectae, Exc.mum P. D. Osorium Vilibaldum Stoffel, O. F. M., hactenus Episcopum Praelatum eiusdem sedis.
Cathedrali Ecclesiae Parnaibensi Exc.mum P. D. Ioachimum
Rufinum do Rego hactenus Episcopum Quixadensem.
Cathedrali Ecclesiae Stantianae Exc.mum P. D. Hildebrandum
Mendes Costa, hactenus Episcopum titularem Arindelensem et Auxiliarem Metropolitanae Ecclesiae Aracaiuensis.
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. I I , latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulis
quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare.
Mmirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit :
die 25 Novembris 1985. Cathedrali Ecclesiae Raigarhensi R. D.
Victorem Kindo, eiusdem dioecesis Vicarium Generalem necnon Administratorem.
die 21 Decembris.
Petrum Kang U-IL,
ceseos Institutionum
P. D. Stephani S. R.
piscopi, deputavit.
381
362
I
VENETIARUM
Canonizationis Servi Dei, Marci Antonii Cavanis, Sacerdotis, Fundatoris
una cum germano fratre Antonio Angelo Congregationis Scholarum
Caritatis.
SUPER DUBIO
383
educationem, proprio fini respondentem, propriae indoli, sexus differentiae, culturae patriisque traditionibus accommodatam... ; et praeterea
declarat : Pueris ac adolescentibus ius esse ut in valoribus moralibus
recta conscientia aestimandis et adhaesione personali amplectendis
necnon in Deo perfectius cognoscendo et diligendo instimulentur
(Gravissimum Educationis, 1).
Ipsi igitur adiuventur oportet ad dotes physicas, morales et
intellectuales harmonice evolvendas, ad gradatim acquirendum perfectiorem sensum responsabilitatis, in propria vita continuo nisu recte
excolenda et in vera libertate prosequenda, obstaculis magno et constanti animo superatis)) (ib.).
Ex quo manifeste consequitur quod idem Concilium asserit :
Pulchra igitur et gravis quidem ponderis est vocatio illorum omnium
qui parentes in eorumdem officio implendo iuvantes, et communitatis
humanae vices gerentes, munus educandi in scholis suscipiunt (ib., 5).
Est enim horum magistrorum ministerium veri nominis apostolatum (ib., 8).
Nec minoris ponderis existimandae sunt fortitudo et constantia
ipsorum fratrum in defendenda scholarum suarum libertate a republica eas sibi vindicante, necnon suis educandi rationibus, secundum
quas, eae essent praecipue, at non solum pro pauperibus ; alii multi
enim educatione christiana quam maxime egent )).
Est insuper alia fratrum Cavanis nota maxime propria, in lucem
proferenda, videlicet unanimitatis exempla, in quibus egregie mente
et opera necnon labore concordes fuerunt. In hac propositorum consensione et convenientia uterque merita sua humilitate occultavit,
ita quidem ut ex animi sententia dicere posset: ((Omnia frater meus
fecit )). Hoc autem Servus Dei Marcus Antonius his verbis significare
solebat : (( Ego et frater meus aquilae imperiali similes sumus, cui
duo quidem sunt capita, cor vero unum .
Marcus Antonius Petrus Maria "Venetiis die 19 mensis Maii, anno
1774, natus est ex Ioanne Comite De Cavanis et nobili muliere Christina Pasqualigo Basadonna, et die 26 baptizatus. A pientissimis parentibus simul cum fratre christiano et institutorio sensu optime
educatus, mature ingenium alacre, sollers, animosum praestitit, nec
non impigram et aerem intellegentiam.
Apud conventum O. P. cum fratre Antonio Angelo primum didicit, magistro P. Ioachim Calderari; deinde praeceptorem clarum sacerdotem Antonium Venier habuit.
384
Munus scribarum reipublicae Venetae, ad quod institutus a patre fuerat, iniit anno 1795, postquam frater Antonius Angelus illud
deposuerat ut sacerdotium peteret; et per decem annos magnam rerum et hominum experientiam adeptus est, quae ad eius futuram missionem utilissima fuit, eique occasionem dedit, aetate difficili et turbulenta, ad fidem animose profitendam et vitam christianam testificandam.
Eodem tempore, post collapsam Venetiarum rempublicam (a. 1797)
fratrem adhortari coepit eique auxilio esse ut iuvenibus quod ad
animum et intellectum pertinebat, formandis se dederet. Itaque Antonius Angelus nonnullos pueros domi gratis edocere coepit, quos Marcus Antonius suis facetiis delectabat. Anno vero 1802, postridie calendas Maii, ambo simul in sua S. Agnetis paroecia Congregationem
Marianam instituerunt, quae brevi tempore mire percrebuit. Hoc initium fuit multorum operum ex apostolico studio manantium, quae
utriusque vires distinuerunt.
Anno enim 1804, mense Ianuario, scholam caritatis pro pueris
praesertim pauperibus inchoarunt, ut eos ab otio, vitiis et ignorantia arcerent.
Anno autem 1806 Marcus Antonius munus abdicavit et, dum Venetiis baccanalia furerent, ecclesiasticam vestem induit; tunc scholae
insperato auctu creverunt et opera amplificari ulterius coepit.
Anno 1808 primum officinam typographicam inchoaverunt pro iuvenibus illis qui ne studiis vacarent impediebantur ; deinde hospitium
et scholam caritatis pro puellis pauperibus et derelictis aperuerunt,
ut eas in bonos mores formarent et a periculis removerent.
Igitur incremento operae considerato, ambo simul, iam ab anno
1812, cogitaverunt quomodo in posterum consulerent; attamen solum
anno 1820, post obtentum assensum Francisci I imperatoris Austriae
et Francisci Mariae Milesi Venetiarum Patriarchae, fundamenta Congregationis Scholarum Caritatis iacere potuerunt. Cumque Antonius
Angelus in egenam et humilem domunculam demigrass'et, Marcus
Antonius domi remansit ut matris octogenariae curam filiali pietate
ageret ; numquam autem ei socius esse desivit, et mortua matre (a. 1832)
ipse quoque palatium reliquit ut denique Congregationis particeps
fieret.
Operam igitur fratre regente, Servus Dei saepe domo egrediebatur, modo eleemosynas quaesiturus, modo ut officiorum sedes adirei vel patrocinia postularet. Ipse relationes et supplicia libella iis
385
qui reipublicae praeerant, scribebat et porrigebat; ipse, fratris consensu, itinera et peregrinationes ingrediebatur, hoc unum fere spectans, ut necessitatibus operae provideret. Septies Mediolanum petiit,
ter Vindobonam in Austria, semel Mutinam, Romam, Augustam Taurinorum ; ut praetereantur plurima itinera intra Venetorum fines.
Anno 1835 Romae plures menses commoratus, Congregationis adprobationem pontificiam obtinuit; insequentibus autem annis impetravit ut reipublicae moderatores scholas ratas facerent, et studium
philosophicum ac theologicum clericorum Congregationis confirmarent.
Quoad vixit rebus adversis, laboribus, iacturis nec victus est nec
umquam fractus. Ubique cum peritia et prudentia, invicta cum perseverantia et singulari fiducia orationis se gessit, pro certo habens
suas partes quavis ratione sibi esse explendas, simulque Deum precandum ut laboribus propitius esset. Omnis quidem peregrinatio animi
divitias aperiendi occasionem Servo Dei dabat, praesertim epistulis
ad fratrem et sodales. Cum diuturnas defatigationes aggrederetur ut
implicatas quaestiones expediret vel eleemosynas quaeritaret aliquando ad fratrem scripsit : (( Hanc legem mihi statui, tu probe scis,
adversis obniti donec felicem exitum habeam )). Semper autem tota
fiducia (( in manus adorabilis Providentiae sese tradebat, sive in
secundis sive in adversis rebus; et precationes etiam atque etiam
flagitabat. Quam saepe verba his similia scripsit : Omnia nobis a
bonis manibus proveniunt, quae infinita quidem bonitate et sapientia
iucunda cum acerbis temprant . Et alias : Quid est cur contristemur, si cor nostrum vere Deo innititur? . Vel etiam : Cum de
operis ad Dei gloriam agitur et plures ac frvidas preces adhibemus,
in maximis quoque difficultatibus semper bene sperandum .
Cum laborum et difficultatum onere premeretur, gaudium amore
Dei patiendi renovabat : Quanto maior est aegritudo, tanto maius
est solacium quod quietus experior; video enim Dominum mihi occasionem dare amore suo aliquantulum patiendi ; vel S. Pauli verba
usurpabat : Patior, sed non confundor .
Quod si tot eius labores infelicem exitum habebant, dicere solebat : Sicut Domino placuit, ita factum est : sit nomen Domini benedictum ; vel etiam : Tot precationes usque adhuc peractae, irritae
esse nequeunt : ideo securus quiesco in sinu divinae et benevolae Providentiae . Et iam senex : Penitus fiat voluntas Dei a quo toto corde
flagito : hic ure, hic seca, hic nihil parcas ut in aeternum parcas .
Absque eius opera haud facile institutum tot tantisque difiicul26 - A. A. S.
386
tatibus superiuisset ; tamen is perpetuo se ineptum patronum et peccatorem profitebatur; quantoque difficiliores et magni momenti res
tractandae erant, eo magis se abiciebat atque instabat ut orationibus
sustentantur : (( Nunc ergo orate et obscrate ; secus, qui maius et
miser sum, mihi credite, omnia pessumdo . Et alias : Mihi, quaeso,
succurrite, ne tantum inceptum perdam, in quo nonnisi propter peccata mea et meam indignitatem est formidandum .
Usque ad extremam senectutem, donec eius vires suffecerunt,
labori non pepercit. Brevi morbo correptus, die 11 Octobris vita functus est, anno 1853. In eius exequiis pietas triumphavit et gratiarum
actio : nam omnes pro certo habebant eum vere esse sanctum.
Cuius fama sanctitatis permota Congregatio Scholarum Caritatis
per suum praepositum P. Sebastianum Casra die 20 Ianuarii anno
1861 a Venetiarum Patriarcha Angelo Ramazzotti postulavit ut testimonia ordine colligerentur.
Sed ob rationes Causae omnino extrnsecas, Processus Ordinarius
Informativus inceptus est tantum anno 1919 et confectus anno 1925,
cuius acta Romam, ad Sacram tunc Rituum Congregationem missa
sunt. Cum autem Causa scriptis documentis potissimum esset innixa
et testibus de auditu, ipsa commissa est Sectioni Historicae eiusdem
Congregationis. Atvero opus colligendi documenta omne genus et ad
criticae normas perpendendi diutius perduravit, donec Ofiicium Historicum-Hagiographicum novae interea institutae Congregationis pro
Causis Sanctorum amplissimam Positionem super Causae Introductione
et super virtutibus Servorum Dei Antonii Angeli et Marci Antonii
Cavanis concinnavit. Quam positionem Consultores historici in coetu
diei 27 Februarii a. 1980 laudaverunt. Introducta est deinde Causa
utriusque germani fratris Cavanis, probante Ioanne Paulo I I , die
4 Decembris eodem exeunte anno. Et edito, die 21 Maii a. 1982, Decreto
super cultu liturgico numquam praestito, quaestio instituta est apud
Congregationem pro Causis Sanctorum super virtutibus in specie praedicti Servi Dei : et quidem primum, die 21 Martii anno 1985, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderante Rev.mo D.no
Antonio Petti, Promotore Fidei ; et postea, die 1 Octobris eodem anno,
in Congregatione Ordinaria Cardinalium et Episcoporum, Ponente
Em.mo Cardinali Mario Aloisio Ciappi. Porro, utroque in Coetu
suffragia fuere affirmativa, videlicet Servum Dei Marcum Antonium
Cavanis virtutes thologales, cardinales et adnexas heroum in modum coluisse.
387
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. ffi S.
II
VENETIARUM
Canonizationis Servi Dei Antonii Angeli Cavanis, Sacerdotis, Fundatoris
una cum germano fratre Marco Antonio Congregationis
Scholarum
Caritatis.
SUPER DUBIO
388
Caritatis. Yenetiis orti et conversati ab exeunte saeculo xvui ad dimidium saeculum x i x et amplius, virtutibus insignibus et ardentissimo
erga pueros studio eluxerunt.
Quamvis natura inter se differrent, uno atque laeto animo se
suaque omnia in bonum iuventutis ut consumrent sibi proposuerunt.
Caritatis enim vi compulsi omnes familiares opes necnon honorificum
atque optabile curriculum reliquerunt, seque pauperes effecerunt, ut
iuvenes amore Christi ditarent et societati optimos cives fingerent.
Qua re pro iuvenibus, educatione et institutione fraudatis ut ipsi
asserere consueverant scholas caritatis Venetiis inierunt, omni
lucro et commodo libenter renuntiantes, et profitentes se erga eos
parentum officia exercere velle.
Ita manifeste significarunt se, iam suis temporibus, perspexisse
quod Sacrosanctum Concilium Vaticanum Secundum docet, nempe :
(( Omnibus hominibus cuiusvis stirpis, condicionis et aetatis utpote
dignitate personae pollentibus, ius est inalienabile ad educationem,
proprio fini respondentem, propriae indoli, sexus differentiae, culturae patriisque traditionibus accommodatam...; et praeterea declarat : (( Pueris ac adolescentibus ius esse ut in valoribus moralibus recta
conscientia aestimandis et adhaesione personali amplectendis necnon
in Deo perfectius cognoscendo et diligendo instimulentur (Gravissimum Educationis, 1).
Ipsi igitur adiuventur oportet ad dotes physicas, morales et
intellectuales harmonice evolvendas, ad gradatim acquirendum perfectiorem sensum responsabilitatis, in propria vita continuo nisu recte
excolenda et in vera libertate prosequenda, obstaculis magno et constanti animo superatis (ib.).
Ex quo manifeste consequitur quod idem Concilium asserit:
Pulchra igitur et gravis quidem ponderis est vocatio illorum omnium
qui parentes in eorumdem officio implendo iuvantes, et communitatis humanae vices gerentes, munus educandi in scholis suscipiunt
(ib., 5). Est enim horum magistrorum ministerium veri nominis
apostolatum (ib., 8).
Nec minoris ponderis existimandae sunt ipsorum fratrum fortitudo et constantia in defendenda scholarum suarum libertate a republica eas sibi vindicante, et suis educandi rationibus, secundum
quas eae essent : Scholae caritatis praecipue, at non solum pro
pauperibus institutae sunt ; alii multi enim educatione christiana quam
maxime egent .
389
390
391
392
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
393
394
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici Sua Santit Giovanni Paolo II ha nominato :
15 marzo
20
24
1986. S. E. mons. Pablo Puente, Arcivescovo tit. di Macri, ProNunzio apostolico in Senegal e nelle Isole di
Capo Verde, nonch Delegato Apostolico nella
Mauritania e in Guinea-Bissau.
10
24
marzo
Mons. Jorge Meja, Vescovo tit el. di Apollonia, VicePresidente della Pontificia Commissione a Iustitia et Pax.
Il Sac. Fernando Ocariz, dell'Opus Dei, e O.P. Bonifacio
Honings, O.C.D., Consultori della Congregazione per la Dottrina della Fede.
P. Urbano Navarrete, S. J., Consultore della Congregazione per la Dottrina della Fede in aliud
quinquennium .
Gli E.mi Signori Cardinali Godfried Danneels e Jozef
Tomko; gli Ecc.mi monsignori Egon Kapellari,
Diarium Romanae
10
12
21
marzo
Curiae
395
Gli E.mi Signori Cardinali Simon D. Lourdusamy e Antonio Innocenti, Membri della Congregazione
per le Cause dei Santi.
S. E. mons. Ambrogio Marchioni, Arcivescovo tit. di Severiana, Membro Vescovo soprannumerario della
Congregazione per le Cause dei Santi.
Protonotari Apostolici soprannumerari,
396
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
18
Mons.
22
Mons.
Mons.
24
Mons.
27
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
29
Mons.
31
Mons.
Mons.
Mons.
6 febbraio
Mons.
Mons.
18
397
OD
II sac.
17 aprile 1985. II sac.
II sac.
21 maggio 1985. II sac.
II sac.
4 luglio
II sac.
II sac.
12
II sac.
15
II sac.
17
II sac.
18 settembre
II sac.
4 ottobre
II sac.
7
II sac.
10
II sac.
12
II sac.
18
II sac.
29
II sac.
II sac.
II sac.
II sac.
4 novembre
II sac.
II sac.
II sac.
11
II sac.
II sac.
398
14 novembre 1985. II
II
II
25
II
II
29
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
4 dicembre
II
II
II
II
7
II
10
II
II
II
II
II
II
II
II
16
, II
II
II
II
3 gennaio 1986. II
II
11
20
22
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
II sac.
II
II
II
II
II
II
II
II
II
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
27 gennaio 1986.
28
29
31
6 febbraio
12
20
24
21 marzo
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
399
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha conferito :
La Gran Croce dell'Ordine Piano:
18 febbraio 1986. A S. E. l'on. Bettino Crasi (Italia).
400
NECROLOGIO
7
13
marzo
14
15
19
20
22
31
(Austria).
5 Maii 1986
N. 5
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Citt dei Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
IOANNES
PAULUS
SERVUS
SERVORUM
EPISCOPUS
DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
S.
402
tinuo describetur, deduci. Suppleto, quatenus id opus est, eorum consensu omnium quorum interest aut qui sua interesse adserunt, de plenitudine Apostolicae potestatis Nostrae, segregamus a Vicariatu Apostolico Florentiae loca illa quae complectuntur municipia ita vulgari
sermone nuncupata: Florencia, Montaita, Paujil, Beln, Doncello
et Puerto Rico, necnon partitiones <( corregimientos departamentales )) vocatas sic pariter vulgo nominatas: Morelia, San Jos del
Fragua, Gurillo, Puerto Miln, Valparaso et Albania, tum denique
etiam regiones sive ita dictas inspecciones departamentales quibus
nomina haec : Solita, Maguar, Puerto Manrique, Santuario, NorcasiaPar et La Unin Peneya. Quibus universis ex tali modo decerptis locis
novam componimus iure dioecesim, in posterum videlicet Florentiae
appellandam, iisdem locorum finibus terminatam et circumscriptam
quibus singillatim memorata modo loca civilesque diciones continebantur adhuc, eamque legitime harum Litterarum virtute constituimus
atque condimus. Sedem vero episcopalem sic conditae dioecesis novae
in urbe collocamus, vulgo Florencia, ubi templum Deo dicatum in
honorem Beatissimae Mariae Virginis celeberrimo titulo invocatae
Nuestra Seora de Lourdes ad gradum evehimus dignitatemque
Ecclesiae Cathedralis cui ipsi eiusque pro tempore Episcopo omnes
honores et insignia, privilegia et iura tribuimus quibus ceterae pariter
episcopales sedes atque earum Pastores sacris ex canonibus fruuntur;
Ordinarium autem Episcopum iisdem oneribus obstringimus et obligationibus quibus ceteri eiusdem gradus et auctoritatis devinciuntur.
Volumus praeterea Florentiae dioecesim hanc suffraganeam subiacere
metropolitanae Ecclesiae Ibaguensi eiusque Episcopum pro tempore
metropolitico iuri subicimus Archiepiscopi Ibaguensis simulque praecipimus ut Pastori ipsi sic effectae communitatis validum proprio in
regimine adiutorium concedatur per Collegium Consultorum ad normam
iuris quam primum instruendum. Congruae ac dignae sustentationi
Praesulis novae huius ecclesiasticae dicionis provideatur e Curiae emolumentis, fidelium stipibus, dote a civili Regimine danda, atque etiam
portione ei obtingente ex bonorum divisione ad normam canonis 122
Codicis Iuris Canonici facienda quae hucusque pertinuerunt ad Vicariatum Apostolicum Florentiae. De seminarii exstruendi ibi agendique
ratione necnon de sacrorum alumnorum institutione adservari iubemus
normas iuris communis, ante oculos regulis praesertim constitutis ac
normis quas Congregatio pro Institutione Catholica ediderit; selectos
vero iuvenes, philosophicis et theologicis disciplinis imbuendos, Romam
403
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
404
II
PUNALURENSIS
In Indica natione nova dioecesis constituitur, nomine Punalurensis .
IOANNES
PAULUS
SERVUS
EPISCOPUS
SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
Verba Christi adoranda : (( Euntes in mundum universum, praedicate Evangelium omni creaturae . . . (Me 16, 15) tantopere hanc
apostolicam Sedem movent matrem omnium Ecclesiarum, ut non
solum provideat ut sanctissima Christi religio quam latissime propagetur, verum ut ea omnia apparentur, quae eius propagationem adiuvent ac expdiant: consueverunt enim saepe res magnae parvis in
rebus consistere. Qua re, cum venerabiles Fratres Nostri S. R. E. Cardinales Congregationi pro Gentium Evangelizatione praepositi consilium ceperint novae dioecesis constituendae in Indica Natione, detractis
nempe nonnullis territoriis e circumscriptione Quilonensi, Nos, re
mature considerata, bene fieri censuimus, si eorum opinioni accederemus. Quae cum ita sint, iis auditis, quorum interesset, apostolica
Nostra potestate quae sequuntur decernimus. Distractos civiles districtus (Taluks) (( Pathanamathitta et Pathanapuram ; item partes
civilium districtuum (Taluks) vulgo (( Kottarakare , Kunnathur ,
Mavelikara et Chengannur a dioecesi Quilonensi, in novae dioecesis formam redigimus Punalurensis appellandae, a nomine scilicet
urbis Punalur. Via igitur principalis (Main Central Road) territorium
dioecesis Quilonensis a septemtrione versus meridiem dividens, limes
erit in posterum inter duas dioeceses, ut territorium quod in occidentem vergit Quilonensi remaneat, quod vero ad orientem, novam dioecesim Punalurensem constituat. Novae Ecclesiae sedem in urbe Punalur poni volumus, cuius in principi templo cathedram episcopalem collocari. Eadem praeterea suffraganea erit metropolitanae Sedi
Verapolitanae. Statuimus insuper ut Episcopus, cui continget gubernanda, pro Canonicis Consultores dioecesanos eligat, in suum ipsius
auxilium atque consilium. Ceterum Venerabilis Frater Augustinus
Cacciavillan, Archiepiscopus titulo Amiterninus, idemque in India
Pro-Nuntius Apostolicus, haec omnia ad effectum deducet atque documenta exarabit, quorum exemplar fide dignum ad Congregationem
405
Card.
CASAROLI
IOSEPHUS
Card.
TOMKO
III
TARMENSIS
Praelatura Tarmensis evehitur ad dignitatem dioecesis.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Cum satis superque constet Apostolicam Sedem id fovere consuevisse, quod et particularibus Ecclesiis utilitati esse videatur, nunc
putamus Praelaturae Tarmensis opportunam specialemque rationem
ducendam iam esse. Cum enim Apostolicis Litteris (( Ecclesiae navem . . . die XV mensis Maii condita sit anno MCMLIX, nonnulla ibi
recentioribus annis conspiciuntur signa, quae certum eius incrementum
testantur, non solum ob frequentiores fideles sed ob varia etiam opera
tum religioni tum Civitati utilia. Quae cum ita sint, Conferentia Episcopalis Peruviana petiit a Sancta hac Sede ut Praelatura, quam
diximus, ad dignitatem dioecesis eveheretur, eidem rei assentiente
Venerabili Fratre Mario Tagliaferri, Archiepiscopo titulo Formiano,
nuper in Peruviana Republica Nuntio Apostolico. Propterea, admissis
precibus Nobis adhibitis eorumque suppleto consensu quorum interest
vel interesse coniectare licet, ex summa potestate Nostra Apostolica
406
407
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo primo mensis Decembris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo quinto, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Templum Sancti Iacobi Apostoli in urbe Algemesi archidioecesis Valentinae titulo ac dignitate Basilicae Minoris exornatur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Quae antiquitate et religione praestant templa, ea Apostolica Sedes translaticio solet more peculiaribus
honoribus honestare. In eorum numero re vera sacra Sancti Iacobi
Apostoli aedes in urbe Algemesi quae appellatur, archidioecesis Valentiae, est adscribenda. Ista enim urbs inde iam a saeculo x i n Hispaniae
christiana repetit primordia, cum a potestate infidelium in libertatem
sit vindicata atque cum Valentiae regno coniuncta. Hic haud multis
post annis aedes Sancti Iacobi dicata, excitata esse perhibetur, in
qua perantiqua Beatissimae Virginis Mariae imago Salutis asservabatur. Saeculo deinceps xv, eo structurae genere quod Gothicum vocant,templum iterum inaedificatum est praeclarius, quod post nonnullos annos rursus est novatum. Ibique permultae sanctorum reliquiae necnon sanctae Crucis sunt collectae atque ad hanc usque aetatem
asservantur. His rationibus perspectis, confisus id privilegium magnae
exinde populo christiano utilitati fore, Venerabilis Frater Michael
Roca Cabanellas, cleri atque Christifidelium assequens vota, consilium
cepit, ab Apostolica Sede ut templum hoc ad Basilicae Minoris dignitatem eveheretur esse petendum. Quibus precibus libenter indulgentes,
408
iis probatis quae Congregatio pro Cultu Divino de bac re sensit consiliis deque Apostolica Nostra potestate, per has Litteras, templum
sub titulo Sancti Iacobi Apostoli ut in numero Basilicae Minoris habeatur statuimus, omnibus iuribus ac privilegiis concessis quae ad omnes
hoc nomine sacras exornatas aedes spectant. Mandamus praeterea ut
sedulo retineantur quae sunt servanda iuxta decretum De titulo
Basilicae Minoris , die vi mensis Iunii, anno MCMLXVIII, pervulgatam.
Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi
mensis Ianuarii anno MCMLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
hoco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 166.496.
II
Statua B. M. V. de Fatima, quae Stettin! in paroeciali asservatur templo
Immaculato Cordi Mariae dedicato, pretioso diademate redimitur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Cum in Ecclesia Sedinensi-Carni nensi recens condita nullum adhuc ex sententia Sanctae Sedis sit
simulacrum aliqua corona redimitum, idcirco venerabilis Frater Casimirus Majdanski, illius dioecesis pastor, sua suique cleri ac populi
vota expromens, petiit ut auctoritate Nostra sibi liceat diadema imagini B. M. V. de Fatima imponere, quae Stettini in paroeciali Immaculati Cordis Mariae templo religiose asservatur amanterque a fidelibus excolitur. Quare Nos, qui vehementer cupimus ut B. M. V. cultus
ubique inter fideles maxime excitetur assidueque alatur, cum preces
Nobis adhibitae audiendae quidem videantur, harum Litterarum virtute memorato Episcopo Sedinensi-Caminensi potestatem libenter facimus ut idem Beatae Mariae Virginis de Fatima simulacrum, quod
diximus, Nostro nomine et auctoritate ipse pretiosa circumdet corona,
servatis de ritu ac formula praescriptis. Contrariis quibuslibet haud
obstantibus. Has Apostolicas Litteras Nostras hodie ad perpetuam
rei memoriam expediri voluimus, in Deum pergrati omnipotentem, qui
409
Mariam dedit fidelibus matrem, ab eoque enixe petentes ut, ipsa intercedente, omnibus salutem concedat et pacem.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xvn mensis Ianuarii,
anno MCMLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 166.859.
ALLOCUTIONES
I
XX anno elapso a promulgatione declarationis Nostra aetate ad eos
qui mutuas relationes fovent inter Catholicos et Iudaeos, coram admissos
habita.*
Dear Friends,
Twenty years to the day after the promulgation of the Dclaration
Nostra Aetate by the Second Vatican Council, you have chosen Rome
as the venue of the twelfth session of the International Liaison Committee between the Catholic Church, represented by the Holy See's
Commission for Religious Relations with Judaism, and the International
Jewish Committee on Interreligious Consultations.
Ten years ago, in January 1975, you also met in Rome, for the
tenth anniversary of the promulgation of the same document. The
Dclaration, in effect, in its fourth section, deals with the relations
between the Catholic Church and the Jewish religious community. It
has been repeatedly said that the content of this section, while not too
long nor unduly complicated, was epoch-making, and that it changed
the existing relationship between the Church and the Jewish people,
and opened quite a new era in this relationship.
I am happy to af&rm here, twenty years later, that the fruits we
have reaped since then, and your Committee is one of them, prove the
basic truth of these assertions. The Catholic Church is always prepared,
with the help of God's grace, to revise and renew whatever in her attitudes and ways of expression happens to conform less with her own
* Die 28 m. Octobris a. 1985.
410
identity, founded upon the Word of God, the Old and the New Testament, as read in the Church. This she does, not out of any expediency
nor to gain a practical advantage of any kind, but out of a deep
consciousness of her own "mystery" and a renewed willingness to
translate it into practice. The Dclaration affrms, with great prcision,
that it is while delving into this "mystery" that she, the Church,
"remembers the spiritual link" between herseif and "Abrahame stock".
It is this "link", which the Dclaration goes on to explain and
illustrate, that is the real foundation for our relation with the Jewish
people. A relation which could well be called a real "parentage", and
which we have with that religious community alone, notwithstanding
our many connections with other world religions, particularly with
Islam, and which the Dclaration appropriately labortes in other
sections. This "link" can be called a "sacred" one, stemming as it
does from the mysterious will of God.
Our relations, since that historie date, could only improve, deepen
and branch out in diffrent aspects and levis in the life of the
Catholic Church and of the Jewish community. In this connection, as
you are well aware, as far back as 1974 the Holy See took the initiative
to create a Commission for Religious Relations with the Jews, and also
published, through that same Commission, two further documents,
intended for the application of the Dclaration to many felds of the
Church's life : the 1975 "Guidelines" and the very recent "Notes on the
correct way to prsent the Jews and Judaism in preaching and catechesis in the Catholic Church".
Both documents are a proof of the Holy See's continued interest in
and commitment to this renewed relationship between the Catholic
Church and the Jewish people, and to drawing from it all practical
consquences.
Regarding the above-mentioned document, the "Notes", published
last June, I am sure that they will greatly help towards freeing our
catechetical and religious teaching of a negative, or inacourate prsentation of Jews and Judaism, in the context of the Catholic faith.
They will also help to promote respect, apprciation and indeed love
for one and the other, as they are both in the unfathomable design of
God, who "does not reject his people". By the same token, antisemitism in its ugly and sometimes violent manifestations should be
1
411
No. 25.
412
II
Ad Sanctae Romanae Ecclesiae Patres Cardinales in corpore congregatos
habita.*
413
Item in altero coetu, mense Novembri habito, anno millesimo nongentesimo octogesimo altero, orationem meam ad primaria munera
illa revocabant, ad quae gerenda hodie Collegium Patrum Cardinalium
vocatur, ad hoc ut suo principali officio satis faciant tamquam primi
Papae consiliarii et coadiutores, in hoc praecipue ut collegialitas a
Concilio Vaticano II statuta capiat iusta incrementa.
2. Nimirum habiti plenarii conventus palam ostendunt Patres Cardinales neque in singulos quosque respicit, sed Collegium ipsum
vere cum Romano Episcopo adlaborare, ministerium Petrinum , quod
ei creditum est, participantes.
a) Haec autem prae oculis habentes, in coetu acto anno millesimo
nongentesimo septuagesimo nono, tria praecipue vobis proposita sunt :
nova structurae Curiae Romanae ratio, quam Constitutio apostolica
Regimini Ecclesiae praescripserat, atque necessitas eiusdem recensendae; coniunctionis praeterea inter Sanctam Sedem et culturam
intercedentes, maxime quod ad operositatem variarum Academiarum
Pontificiarum spectabat; item culpae, si quae erant, cum statu rerum
conexae in oeconomiae provincia, atque bona et facultates quae Apostolicae Sedi suppetunt. Sed praeter haec, et aliae quaestiones haud
his tenuiores perstrictae sunt, ut ex. gr. pastoralis doctrina familiae,
cum necessitate coniuncta novi Dicasterii instituendi, ad familiae
doctrinam promovendam ; atque sacrae Liturgiae progressus, quantum dumtaxat ad Curiam respiciebat.
Quas rettulimus quaestiones, eae recta via coniunguntur cum effectione regularum a Concilio II Vaticano latarum. Hic sufficiat alteram partem Constitutionis (( Gaudium et spes in medium revocare,
quae negotia urgentiora tractat e necessitudine Ecclesiae manantia
cum mundo huius temporis, in quibus dignitas Matrimonii iusta in
luce collocanda, atque promotio et progressio cultus humani annumerantur.
3
&) Quaestiones autem in congressione plenaria anno millesimo nongentesimo octogesimo secundo agitatae respexerunt, ut argumentum
praecipuum, Constitutionem Apostolicam "Regimini Ecclesiae Universae" eiusque complexionem universalem ; memoria tamen acta est
etiam de ratione qua in usum adductae sunt suasiones de Familia et
5
* Ibid., 53-62.
5
414
415
416
417
eorundem numerum, nomen, competentiam propriamque procedendi rationem atque inter se laborum coordinationem .
Hac ex definitione comparet Curia veluti instrumentum et adiumentum Romani Pontificis. Habet igitur indolem alicuius instrumenti quae
componit ipsius etiam notionem atque rationem reddit cur omnia exsistat. Refertur enim ad Pontificem ab eoque auctoritatem accipit; et in
consensione cum ipsius animo ac mente iacet omnis eius potestas et
finis et quasi codex agendi normarum.
Anno autem millesimo nongentesimo sexagesimo tertio, duobus ante
annis quam promulgatum est Decretum Christus Dominus , Paulus
Sextus eam definivit : Institutum proximae coniunctionis et absolutae
oboedientiae, quo Pontifex utitur ad suum universale munus explendum.
Potestas eius est vicaria, atque ut talis debet continenter referri ad
voluntatem illius cuius vices agit, mentem quaerens omnino fidelem.
His de rebus apparet quam falsae sint opinationes eorum qui praesumunt opponere Curiam Pontifici, perinde ac si ageretur de alia
simili auctoritate vel de quodam diaphragmate, quod obstat vel temperat sollicitudini pastorali Pontificis.
Romanus Pontifex ait insuper Decretum Christus Dominus
utitur Dicasteriis Curiae in exercenda suprema, plena et immediata
potestate in universam Ecclesiam . Sunt ipsissima Concilii Vaticani I
verba, denuo proposita a Concilio Vaticano I I , ubi tantummodo agitur
de potestate primatus Pontificis, Ipsi tradita.
Ministerium autem Petri est per se servitium humano generi factum,
ut ait Lumen gentium : U t . . . Episcopatus ipse unus et indivisus
esset, beatum Petrum ceteris Apostolis praeposuit in ipsoque instituit
perpetuum ac visibile unitatis et communionis principium et fundamentum . Haec unitas mirum est donum Spiritus Sancti, quod servandum, custodiendum, tuendum, fovendum, efficiendumque continenter est per optimam adiutricem operam praesertim illorum qui et ipsi
sunt (( visibile principium et fundamentum unitatis in suis Ecclesiis
particularibus . Adiutrix opera quam Curia praestat Romano Pontifici est praesertim inserta huic ministerio erga unitatem. In primis
agitur de unitate fidei, quae permanet pernecessarium eius fundamentum ; agitur item de unitate caritatis, sed etiam disciplinae ; de uni7
1 0
Christus Dominus, 9.
* Cfr. Lumen gentium, 22.
Ibid., 18.
9
10
Ibid., 23
28 - A. A. S.
418
tate quae non timet diversitatem quaeque etiam continenter locuplet a t o immensa varietate donorum quae Spiritus Sanctus Ecclesiis largitur, dummodo ne convertantur in propensiones causasque cuiusdam
segregationis et fugae a centro, atque accommodentur principali unitati
Universae Ecclesiae.
Praeterea est Petri confirmare fratres )) et hoc assiduam postulat
curam custodiendi, docendi, declarandi rectam fidem necnon sustinendi
Fratres Episcopos in eorum munere magistrorum et doctorum fidei,
quod interdum poscit certa consilia et interventus.
Exsecutio muneris Petri quae efficitur per adiutricem operam
Curiae postulat artum variumque nexum rationum necessitudinis cum
Ecclesiis particularibus, sicut fluxus vitalis in unico corpore. In his
rationibus necessitudinis intercedentibus inter Ecclesiam Universam
et Ecclesias particulares, inter Romanam Curiam et Episcopos dioecesanos, fieri potest ut contentiones oriantur cum interdum non distincte satisque intellegantur ambitus potestatis proprii officii.
Cum Romanus Episcopus sit totius Ecclesiae Pastor , eius supremum ministerium est in primis pastorale ; unde Curiae labor debet
clare significare eius pastorale servitium.
u
His illuminata principiis et praesertim principio rationis pastoralis, Curia ea omnia Ecclesiae nostrae aetatis munera debet explere,
quae gradatim ex luce Vaticani II exstiterunt. Coepta omnia peracta,
cum hac animadversione conexa, tum a Paulo V I , tum post annum millesimum nongentesimum septuagesimum octavum id unum spectaverunt.
Constitutum Secretariatum ad Christianorum unitatem fovendam et
ceteros Secretariatus commemoro ; item cetera Instituta, quae sunt post
Concilium condita, e quibus tango (( Consilium pro Laicis et Comitatum pro Familia, cum eo coniunctum, qui postea, ob difficilem et multiplicem summam quaestionum, ortam ex praesenti matrimonii et familiae
condicione qualis, exempli gratia, apparuit in Synodo anni millesimi
nongentesimi octogesimi cessit in Institutum seiunctum, quod huic
materiae praecipuam operam daret. Similiter conditum est Pontificium
Consilium pro Cultura, consideratis dubiis formis quas provincia culturae huius temporis exhibet, et obstaculis quae ad evangelizationem
opponit.
Recenter insuper in campo Consilii pro Laicis Apostolica haec
Sedes, ratione ad munus exsequendum magis idonea et propria, curam
Ibid., 22.
419
13
13
PL 145, 540.
Cfr. Constit. Post quam: Bullarium Romanum 4, I V , 279 ss.
420
III
Ad academicas Auctoritates, docentes alumnosque Pontificii Instituti pro
Musica Sacra.*
421
creazione di opere di musica sacra esige uno sforzo diuturno per riuscire a esprimere il divino attraverso la ricca gamma dei suoni, per
quanto ci possibile all'uomo.
La vocazione, inoltre, per la sua dinamica interna, tende a trasformarsi in adorazione; esperienza, questa, possibile quando il cantare
nella liturgia nasce da un autentico sentire cum Ecclesia . Questa
unione continua con Dio e la capacit artistica si congiungono perci
in una felice sintesi nella quale i due elementi si arricchiscono mutuamente. Qui da ricercarsi la fonte inesauribile dell'arte sacra. La Liturgia, vissuta con la partecipazione globale della persona, sia perci
la preoccupazione primaria nel cammino formativo di quanti vogliono
divenire musicisti di chiesa.
3. Il Pontificio Istituto di Musica Sacra di Roma, che sorge vicino
alla sede di Pietro, si senta coinvolto nella missione apostolica, concretizzando quei programmi di rinnovamento ecclesiale che il Concilio
da tempo ha auspicato.
Accanto alle materie fondamentali tradizionali, quali il canto gregoriano, l'organo e la polifonia classica sono, questi, ambiti artistici divenuti autentiche apologie della fede e perci pura linfa vitale
che ha nutrito sin dalle origini lo sviluppo artistico e spirituale della
cultura musicale europea doveroso riconoscere il ricco dono che
alla Chiesa tutta viene dalla conoscenza amorosa e consapevole dei
tesori delle Chiese orientali, della loro liturgia e musica.
Il Concilio per chiede anche un'attenzione nuova a vari fattori
culturali. L'introduzione delle lingue volgari nella liturgia romana
esige una piena valorizzazione delle tradizioni innologiche locali. La
nuova sensibilit culturale e, prima ancora, un'ottica ecclesiale autenticamente cattolica chiede di aprire il cuore e la mente alle realt
musicali delle culture extraeuropee.
urgente operare secondo il sapiente principio del conservare et
promovere . Nella formazione e nell'esercizio pratico sforzatevi pertanto di trovare la sintesi tra liturgia e musica, tra scienze liturgiche
e prassi musicale, tra ricerca scientifica e impegno pastorale. Per molto
tempo realt complementari per loro natura, quali la liturgia e la sua
musica, sono state oggetto di studio e di attenzione paralleli, senza
quella visione unitaria che, solo, permette di apprezzare in modo adeguato sia l'uno che l'altra.
A voi il compito di approfondire con coraggio ogni aspetto della
422
423
IV
Ad eos qui conventui de re oeconomica in mundo huius temporis interfuerunt coram admissos.*
Sermo 34, 6.
424
wchst der Abstand, der den Fortschritt der einen von der Stagnation,
besser gesagt, dem Rckschritt der anderen rennt.
1
2. Ans dem Programm Ihres Kongresses ersehe ich, da Sie, Vertreter der Industrielnder und Vertreter der Entwicklungslnder, sich
gemeinsam bemhen, eine Antwort auf die drei Fragen zu finden, die
im Mittelpunkt dieser Herausforderung stehen.
Die erste Frage lautet : Was mssen die Industrielnder fr die
Entwicklung der Vlker tun? Es ist nicht die Aufgabe der Kirche,
konkrete Lsungen hierfr vorzuschlagen. Dazu verfgt sie weder
ber die notwendigen Mittel noch ber die ntige Kompetenz. Sie mu
aber immer wieder deutlich darauf hinweisen, da die hochentwickelten
Lnder die schwere Verpflichtung haben, den anderen Lndern in ihrem
Ringen um die wirtschaftliche, soziale und kulturelle Entwicklung zu
Hilfe zu kommen. Das I I . Vatikanische Konzil fordert, da dazu in
den Industrielndern selber geistige und materielle Anpassungen
vollzogen werden mssen, um diese Herausforderung zu bestehen.
In dieser Hinsicht geschieht bereits vieles auf staatlicher wie auf
privater Ebene. Das mu dankbar anerkannt werden. Aber noch zu
viele Industriebereiche, bis hin zur Waffenproduktion, werden nach
rein wirtschaftlichen Regeln und Werten gefhrt und scheinen die
Zeichen der Zeit und ihre gesellschaftspolitische Weltverantwortung
noch nicht erkannt zu haben.
Es ist zwar verstndlich, da die Industrielnder, die sich heute
selber in wirtschaftlichen Schwierigkeiten befinden, zuerst auf die
Lsung der eigenen Probleme achten. Aber die Gefahr eines kollektiven Egoismus, wie zum Beispiel bei der Versuchung zu neuen Schutzzllen, mu deutlich gesehen werden. In den Industrielndern kann
auch eine gewisse Resignation eintreten, weil ihre Hilfe gelegentlich
mibraucht wurde oder weil sie keinen raschen Erfolg oder sogar
negative Effekte gebracht hat. Eine realistische Sicht lt erkennen,
da Entwicklung von Vlkern und Nationen ein langfristiger und
mhsamer Proze ist.
Aber all das darf die Industrienationen in der Verantwortung fr
die Entwicklung der Vlker nicht ermden lassen. Wir gehen auf eine
Zukunft zu, in der die Welt immer mehr eins wird und in der alle von
allen abhngen, auch wirtschaftlich. Eine Reihe von Problemen, die
2
425
426
V
Ineunte secundo extraordinario coetu Synodi Episcoporum, viginti post
annos quam Concilium Vaticanum II est conclusum habita.*
427
tivo perci il fatto che oggi si inaugura la seconda Assemblea straordinaria del Sinodo dei Vescovi, che ho convocato in occasione del ventesimo anniversario della conclusione del Concilio Vaticano I I .
Iniziamo Y iter sinodale in questa celebrazione eucaristica con la
stessa disponibilit di ascolto verso lo Spirito Santo, con lo stesso
amore verso la Chiesa, con la stessa gratitudine verso la divina Provvidenza che furono presenti nei Padri conciliari venti anni fa. Durante
le due prossime settimane tutti i Membri del Sinodo, tra i quali vi
sono molti che vissero in persona l'eccezionale grazia del Concilio,
cammineranno insieme col Concilio per far rivivere il clima spirituale
di quel grande avvenimento ecclesiale e per promuovere, alla luce dei
fondamentali documenti allora emanati e dell'esperienza maturata nei
successivi vent'anni, la piena fioritura dei germi di vita nuova suscitati
dallo Spirito Santo nell'Assise ecumenica, per la maggior gloria di
Dio e per l'avvento del suo Regno.
2. Benedetto il suo Regno che viene ! . L'odierna domenica testimonia che il ciclo liturgico annuale aperto, nel suo insieme, al
mistero del Regno di Dio.
Di questo Regno sentiamo oggi che esiste, che abbraccia tutto il
creato : Saldo il tuo trono fin dal principio, da sempre Tu sei . *
E, nello stesso tempo, sentiamo di questo Regno che esso viene.
Per il profeta Daniele, viene insieme con il Figlio dell'uomo.
A lui stato dato potere, gloria e regno ... il suo potere un
potere eterno, che non tramonta mai, e il suo regno tale che non sar
mai distrutto . Regno universale : Tutti i popoli, nazioni e lingue possono ritrovarsi in esso.
2
Sai 92 [93], 2.
Dn 7, 14.
Ap 1, 5-6.
428
Ap 1, 8.
Lumen gentium, 36.
* Ibidem.
Ibidem.
s
* Gv 14, 6.
429
6. Il Figlio dell'uomo viene nel mondo per rendere ogni uomo consapevole della sua vocazione alla vita nella verit. Qui sta la sostanziale base della dignit dell'uomo, della sua (( regalit .
Perci il Concilio insegna che Cristo svela ... pienamente l'uomo
all'uomo .
E svela l'uomo a se stesso mediante la rivelazione del <( mistero del
Padre e del suo Amore .
Qui ci troviamo al centro di questa realt il cui nome : Regno di
Dio. In questo nostro tempo, in cui, da diverse parti, al primato di Dio
si contrappone il primato dell'uomo, il Concilio, in modo convincente,
rende tutti consapevoli che il regno dell'uomo pu trovare la sua
giusta dimensione soltanto nel Regno di Dio.
Questa la sostanza stessa della verit, alla quale Ges di Nazaret
rese testimonianza durante tutta la sua missione, come disse a Pilato,
e poi soprattutto mediante la Croce e la Risurrezione.
1 0
Gv 18, 37.
Gaudium et spes, 22.
Ibidem.
Ap 1, 6.
19
11
430
In questo modo, mediante Cristo, il Regno del Dio Vivente veramente (( in mezzo a noi ) ) .
13
14
431
Christus vincit!
Christus rgnt!
Christus imperati Amen.
VI
Synodo extraordinaria exeunte ad Patres congregatos habita.*
Dilectissimi in Domino,
1. Deo gratias ago ob celebratam extraordinariam Synodum viginti
post annos, quam Concilium Oecumenicum Vaticanum II est conclusum. Vere debitum est animos gratos et exsultantes ad Deum tollere,
quod nobis felicitatem concessit horum dierum, paucorum quidem, sed
laboribus confertorum, in quos totus mundus considerationem intendit.
Deinde gratum animum meum aperio omnibus vobis, qui secundae
coetus Generalis Extraordinariae Synodi Episcoporum participes fuistis : vobis, Dilectissimi Domini Cardinales, Archiepiscopi, Episcopi
et Sacerdotes, qui secundum praesentes normas Ecclesiae Synodi partem habetis tamquam Membra. Synodum bene confecistis fraterna
cum cooperatione, aperta et libera communicatione, intima communione. Per vos huic Synodo adfuerunt gaudia, spes, luctus et angores
hominum huius temporis. De vobis praesertim cogito, Patriarchae et
Metropolitae, Archiepiscopo Maior et Metropolitae tam dilectarum Ecclesiarum Orientalium. De vobis cogito, Praesides Conferentiarum
Episcopalium, qui ex omnibus continentibus convenistis. De vobis
cogito, Cardinales Praefecti Dicasteriorum Curiae Romanae, adiutores
mei in universali Episcopi Sedis Romanae ministerio. De vobis cogito,
Superiores Generales Ordinum et Congregationum Religiosarum; nec
excipio Secretarium Generalem Commissionis Theologicae Internationalis, nec Secretarium Commissionis Biblicae. Grates persolvo Dominis ipsis Cardinalibus Delegatis Praesidibus, Card. Krol, Card. Malula,
Card. Willebrands, quoniam laudabiliter ac sollerter officia perfeceB
Lumen gentium, 1.
432
runt acri conscientia ipsius naturae Synodi sed semper firmo consilio
et moderamine.
Peculiares gratias persolvo Domino Cardinali Godefrido Danneels.
Uti Relator laboribus Synodi moderatus et operam Membrorum observans, fideliter intellegens patentem opinionum concordiam et progredientem pertraetationem quaestionum huic Synodali Coetui propositarum; cum Secretario Speciali, Reverendo Professore Valthero
Kasper eiusque adiutoribus, minime labori, promptae et generosae
cooperationi pepercistis: ut vere eventui synodali serviretis.
Etiam Religiosos, Religiosas, laicos et laicas, qui interfuerunt, saluto, per quos praesentes fuerunt in hac aula omnes ordines et Ecclesiae vires vivae.
2. Peculiaris gratia pro omnibus fuit fraterna praesentia Observatorum-Delegatorum ceterarum Ecclesiarum et Communitatum orbis
terrarum, quibuscum Catholica Ecclesia dialogum theologicum confert, atque praesentia Consilii Mundialis Ecclesiarum. Operam vestram
expressistis non solum per vestram benevolam participationem per
votum in Synodo nomine omnium prolatum, maxime autem per precationes. Ritus precationis, quem simul celebravimus in hac aula, est
pignus continuae cooperationis oecumenicae.
Vestra praesentia in memoriam revocat providum actum ecclesialem
inter Romam et Constantinopolim, qui abhinc viginti annos evenit
confecto Concilio. Per celebrationem parallelam et eodem tempore
factam in hac ipsa Basilica Sancti Petri et in ecclesia Sancti Georgii
ad Fanar, tunc pervulgata est declaratio communis Pontificis Pauli VI
et Patriarchae Athenagorae I f.m., qua decretum est ut a memoria et
e sinu Ecclesiae anathematum sententiae extraherentur, anno millesimo quinquagesimo quarto latae, quae signum habebantur schismatis
et verum impedimentum ad reconciliationem in caritate.
Ille fuit actus ecclesialis fraternitatis et maximae curae spiritualis.
Revera principium fuit magni processus necessitudinum. Gradatim
mens se exoneravit tristibus memoriis praeteriti temporis pugnacis
et contentiosi, firmius caritas coaluit, confirmatus est spiritus reconciliationis. Omnium harum rationum causa, eventus ille emblematicus
manet quod ad voluntatem attinet, quae inspirare debet totam quaestionem unitatis omnium christianorum; mutuam videlicet veniam,
quae crescit et exprimitur fraterna caritate. Inde oriuntur omnia incepta indagationis, dialogi, actionis ad plenam unitatem restituendam.
433
Eius eventus recordatio nos excitat ad instaurandum spiritum primigenium, ut continuemus, amplificemus et augeamus nostrum communem laborem ad unitatem redintegrandam, quo fideles simus voluntati Domini de Ecclesia sua.
3. Si potuimus tam impense in rem iterum adducere condicionem
et spiritum Concilii Vaticani I I , hoc tribuendum est etiam praesentiae
Invitatorum Specialium, qui diverso titulo Concilio Vaticano II implicantur. Vestra opera in disceptationibus in variis sedibus et multimodis novata vinculum visibile fuit cum re ipsa historica Concilii.
Erga vos gratus sum, quia invitationem meam accepistis, ut conventum nostrum illustrastis, tamquam memoriam viventem eventuum,
quibus multi coram adesse non potuerunt.
Gratus sum modo speciali erga Cardinalem Gabrielem Mariam
Garrone propter diligentem Relationem Historicam .
Nec oblivisci possum eorum omnium, qui variis ministeriis fungentes se fatigaverunt ut labor sodalium Synodi fieri posset: praesertim Venerabilis Fratris Ioannis Schotte et ministrorum Secretariae
Generalis, sacerdotum et seminaristarum, adsignatorum locorum, interpretum, technicorum, addictorum nuntiis necessitudine viva et
continua cum instrumentis communicationis socialis; addictorum
Aulae Pauli V I ; corporis Vigilum, custodum Helveticorum, et eorum
omnium, quos numquam vidimus, sed qui abscondito suo labore per
multas diei et noctis horas Synodi fulturam praebuerunt. Denique
meum animum gratum aperio Directori et membris Scholae Cantorum,
qui nos comitati sunt in nostris precibus.
4. Viginti annis post conclusionem Concilii necessaria, quin etiam
omnino requirenda videbatur eiusmodi communis congressio, post magnam illam et copiosam Concilii Vaticani II hereditatem. Oportebat
hoc momento sententias suas dicerent de Concilio ii, qui ante omnes ad
hoc vocati erant, praesertim ut dissimiles vitarentur interpretationes.
Haec congressio post hereditatem Concilii Vaticani II brevis fuit,
sed simul, in praesentia, sufficiens. Prodesse debebat et vere profuit ad exscribendam, aliqua saltem ratione experientiam annorum,
qui interfuerunt inter annum millesimum nongentesimum sexagesimum
secundum et millesimum nongentesimum sexagesimum quintum, sed
magis etiam ad resumendum ofiicium amplius perficiendi Concilium
Vaticanum I I .
Ut solet per Synodum, hac quoque vice perutilis fuit mutua expe29 - A. A. S.
434
rientiarum communicatio, quae cum ea conectuntur. Ita Coetus Synodalis ostendit se necessarium esse quod pertinet ad analysim et synthesim, quae Ecclesiae opus sunt.
5. Priori Synodo Episcoporum extraordinariae, anno millesimo
nongentesimo sexagesimo nono celebratae, propositum fuit naturam
circumscribere ac definire potestates Conferentiarum Episcopalium
earumque tam cum hac Apostolica Sede quam inter sese coniunctionem , * non omissa quaestione de indole collegiali Antistitum sacrorum. Haec vero Synodus extraordinaria eo spectavit ut recoleret,
recognosceret, promoveret Concilium Vaticanum I I , viginti annis elapsis
ex quo finem cepit.
Iam in ipso initio huius Synodi manifesto apparuit omnes ad eam
vocatos de his propositis consentire. Fructus autem laborum vestrorum,
qui in Nuntio )) et in Relatione finali continentur, testimonio
sunt quam acriter ac diligenter in opus incubueritis et quam alto ducti
sitis sensu ecclesiali. Aliud etiam libet animadvertere : scilicet fuisse
varietatem in unitate. Patres Synodi sententiam suam libere potuerunt
enuntiare. Existimandus est valor interventuum tam in aula quam in
circulis. Haec autem libertas non obsistebat substantiali unitati, qua
omnes conectuntur. Hoc modo collegialem affectum egregie monstravistis.
Accipio ergo de manibus vestris magno cum gaudio et gratissimo
animo (( Nuntium et Relationem finalem , quae hanc consensionem ostendunt, quaeque me annuente iuris publici fient. Deum rogo
ut ea multiplicem fructum afferant.
Vestrum est nunc officium inferendi in Ecclesiam et Ecclesias vestras particulares et communitates magnam vim et momentum Concilii.
Hic ergo manifestata est catholicitas : homines enim ex omnibus
continentibus, qui varias culturae formas sequuntur, unam tamen
fidem profitentur, congregati sunt ad nobile opus. Tota Ecclesia magno
cum studio hanc Synodum respiciebat eamque precibus suis comitabatur. Magno cum animi gaudio cognovi iuvenes id fecisse ; ac peculiari mentione, ad hoc quod attinet, digna est sedes iuventutis ad
ecclesiam Sancti Laurentii, Romae. Sub signo crucis, quam expleto
Anno Iubilaeo Redemptionis iuventuti tradidi et quae per annum
eidem iuventuti dicatum quasi in sacra peregrinatione circumferebatur,
Synodus labores suos exercuit.
1
435
desiderium parandi compendium seu catechismum totius doctrinae catholicae, ad quem referantur catechismi seu compendia huiusmodi Ecclesiarum particularium; quod desiderium omnino respondet
verae necessitati Ecclesiae Universalis et Ecclesiarum, particularium;
deinde desiderium exercendi studium de natura Conferentiarum
Episcopalium, quae hac aetate ad vitam Ecclesiae praeclaram operam
conferunt ;
denique desiderium celeriter perficiendi Codicem Iuris Canonici
pro Ecclesiis Orientalibus secundum traditionem earundem Ecclesiarum et normas Concilii Vaticani I I .
7. Facere non possum, quin meum gaudium significem meamque
participationem pastoralis sollicitudinis, quam hic coetus Synodalis
ostendit erga fratres qui dolent.
Peculiari modo memorati sunt qui ob violentiam patiuntur, imprimis fratres et sorores Libanorum.
His fratribus rebus adversis probatis dicere exopto nos iis adesse.
Fides Christi sit eorum vis, spes et amor eos adiuvent, ut omnia co2
436
nentur, ad pacem obtinendam. Venerabilibus Ecclesiis Orientis solidarietatem nostram imo ex corde manifestamus.
Ut scitis, Synodi celebrationem coetus generalis Collegii Patrum
Cardinalium antecessit, quo aspectus quidam vitae Ecclesiae, isque
magni ponderis, est perpensus, id est nova ordinatio Curiae Romanae,
iis attentis, quae experientia sub luce Concilii Vaticani II post editam
Constitutionem Regimini Ecclesiae Universae docuit. Est ergo nexus
quidam inter utrumque coetum.
Hac de re etiam Praesides Conferentiarum Episcopalium consulti
sunt; cum enim Curia Romana organicum sit instrumentum Romani
Pontificis in exercitio eius pastoralis muneris in bonum et servitium
universae Catholicae Ecclesiae, peropportunum visum est sententias
consiliaque audire eorum, qui necessitates ac postulata Ecclesiae regionum suarum bene cognita habent. Quae consilia accurate perpensa sunt
in eodem coetu Patrum Cardinalium et permagni aestimabuntur ut
Romana Curia magis magisque suum munus in aedificationem Ecclesiae
valeat explere.
8. Itaque persuasum est mihi Synodum fecisse opus vere probandum. Merito ergo dici potest Synodum magna attulisse beneficia Concilio Vaticano II ; ea enim perficit normas ab illo latas. Profert experientiam Ecclesiae universae per pastores Ecclesiarum particularium.
Est etiam instrumentum efficiens ac tractabile, instrumentum tempestivum ac paratum ad ministerium omnium Ecclesiarum localium.
4
Synodi
437
Quomodo autem curabitur ut haec Synodus applicetur in vita Ecclesiae? Ab omnibus petitur ut magno cum studio et officio haec applicatio fiat, dum nempe orationibus utuntur atque paenitentia, quae
sunt res quibus nihil substitui potest si veros spirituales progressus
consequi voluerimus, prout nobis noster Frater ex Vietnam in memoriam
revocavit. Deinde Episcoporum ut Pastorum animarum est una cum
sacerdotibus ipsorum adiutoribus christifideles edocere de rebus, quas
Synodus ut salutares proposuit eosque cohortari ut renovato fervore
hauriant ex Ooncilii thesauris incitamentum ad christianam vitam ducendam principiis fidei magis in dies adhaerentes.
Ut notum est ipsi fructus singuli huius Synodi in actum adducentur
auxilio Consilii Secretariae Generalis quod electum est anno millesimo nongentesimo octogesimo tertio. Munus huius Consilii eodem tempore erit ordinariam Synodi proximae sessionem curare ubi de laicis
in Ecclesia agetur, anno octogesimo septimo.
9. Crastinus dies octavus mensis Decembris, sollemnitati Immaculatae Conceptionis Beatae Mariae Virginis sacer, vicies anniversarius
erit conclusionis Concilii. Vos invito ad concelebrandum in Basilica
Sancti Petri in Vaticano, et etiam ad Vesperas in Basilica Sanctae
Mariae Maioris ut Deiparae Virgini, Ecclesiae Matri et Apostolorum
Reginae, nostram testemur pietatem.
Matri Ecclesiae, dixi : namque Illi, quae peculiariter adest ad
mysterium Ecclesiae, quia peculiariter adest ad mysterium Christi, hoc
tempus vitae et missionis Ecclesiae volumus commendare.
Missio siquidem Ecclesiae in ipsa eiusdem natura radicatur ; melius
in ipso Ecclesiae mysterio. Cum enim Ecclesia sit in Christo veluti
sacramentum seu signum et instrumentum intimae cum Deo unionis
totiusque generis humani unitatis ) ) tam evidentes apparent eiusdem relationes et contactus cum omnibus hominibus bonae voluntatis;
cum iis qui religiones non christianas colunt; cum iis praesertim qui
religionem monotheisticam profitentur (ut musulmani) et speciali modo
cum iis qui per revelationem Divinam Veteris Testamenti nobiscum
amplius sunt coniuncti.
5
Lumen gentium, I.
438
VII
Post expletam Synodum extraordinariam in festo B. Mariae Virginis
Immaculatae in basilica Petriana mane habita.*
Lc 1, 35.
439
Le 1, 28.
Ef 1, 4.
440
Ti ha scelto in considerazione di Cristo, affinch, nel mistero dell'Incarnazione, il Figlio di Dio trovasse la Madre del beneplacito divino in tutta la sua pienezza : la Madre della grazia divina .
Perci il Messaggero dice piena di grazia .
3. La liturgia dell'Immacolata Concezione ci conduce nello stesso
tempo all'interno di questo mistero, che pu essere chiamato il mistero
del Principio. La prima lettura infatti presa dal Libro della Genesi.
Nel contesto del mistero del Principio iscritto il peccato dell'uomo.
Vi iscritto anche il Protoevangelo : il primo preannunzio del Redentore.
Dio Jahv dice a colui che si nasconde sotto la figura del serpente :
Io porr inimicizia tra te e la donna, tra la tua stirpe e la sua stirpe :
questa ti schiaccer la testa e tu le insidierai il calcagno .
In questo modo l'Immacolata Concezione viene presentata mediante
il suo contrasto. Questo contrasto il peccato : il peccato originale.
L'Immacolata Concezione significa la libert dall'eredit di questo peccato. La liberazione dagli effetti della disobbedienza del primo Adamo.
La liberazione avviene a prezzo dell'obbedienza del secondo Adamo :
Cristo. proprio a questo prezzo, in considerazione della sua morte
redentrice, che la morte spirituale del peccato non tocca la Madre del
Redentore nel primo momento della sua esistenza sulla terra.
Tuttavia, nello stesso tempo, l'Immacolata Concezione non significa
soltanto un'elezione di Maria, quasi un suo trasferimento al di fuori
di tutti coloro che hanno ricevuto in eredit il peccato dei primi genitori.
Al contrario, significa il suo inserimento nel centro stesso della lotta
spirituale, di quest' inimicizia che, nel corso della storia dell'uomo,
contrappone il <( principe delle tenebre e (( padre della menzogna
alla Donna e alla sua stirpe.
Mediante le parole del Libro della Genesi vediamo l'Immacolata
in tutto il realismo della sua elezione. La vediamo nel momento culminante di questa <( inimicizia : sotto la Croce di Cristo sul Calvario,
L questa ti schiaccer la testa e tu le insidierai il calcagno. A
prezzo della spogliamento di se stesso Cristo riporta la vittoria su
satana, sul peccato e sulla morte nella storia dell'uomo.
Maria l'Immacolata si trova ai piedi della Croce : Col ...
soffrire col Figlio ... cooper in modo tutto speciale all'opera del Salvatore, con l'obbedienza, la fede, la speranza e l'ardente carit, per
4
* Gen 3, 15.
441
442
6. Tuttavia la storia della Grazia si compenetra, in modo drammatico, nella vita dell'umanit, con la storia del peccato. Molte cose
su questo tema ha detto il Concilio, particolarmente nella Costituzione
pastorale sulla Chiesa nel mondo contemporaneo. Subito all'inizio leggiamo :
Il mondo che (il Concilio) ha presente perci quello degli uomini,
ossia l'intera famiglia umana... il mondo che teatro della storia del
genere umano, e reca i segni dei suoi sforzi, delle sue sconfitte e delle
sue vittorie; il mondo che i cristiani credono creato e conservato in
esistenza dall'amore del Creatore, mondo certamente posto sotto la
schiavit del peccato, ma dal Cristo crocifisso e risorto con la sconftta
del Maligno liberato, e destinato, secondo il proposito divino, a trasformarsi e a giungere al suo compimento ) ) .
Cos dunque il Concilio radica il suo insegnamento sulla missione
della Chiesa nel mondo (contemporaneo) nel mistero del Principio dell'umanit, come se leggesse il brano del Libro della Genesi dell'odierna
liturgia. Contemporaneamente il Concilio professa in tutta la sua pienezza e profondit il mistero della Redenzione del mondo e dell'uomo
nel mondo compiuta dalla morte e dalla risurrezione di Cristo. Tutta
la Chiesa sorge sul fondamento di questo mistero. permeata dalle
potenze della Redenzione. Vive di esse. E in esse supera la potenza
del Maligno .
Quindi la Chiesa, la Chiesa vera di Cristo subisce quell' inimicizia di cui parla il protoevangelo e per grazia di Dio non ne
ha paura.
Appartiene alla vocazione della Chiesa partecipare a questa liberazione fondamentale compiuta da Cristo. Partecipare con umilt e
fiducia.
Cos come vi ha partecipato l'Immacolata : Colei che ha creduto .
9
10
Gaudium et spes, 2.
Lc 1, 38.
443
11
Le 1, 35.
444
13
14
VIII
Vesperi eiusdem diei in basilica Liberiana habita.*
14
At i, 8.
Cfr. At 1, 14.
Lumen gentium, 1.
B f 5, 20.
445
proviene dal peccato dei nostri Progenitori. In Maria, come in nessun'altra creatura umana, vediamo il trionfo della grazia sul peccato,
vediamo il compiersi della profezia genesiaca della stirpe della
donna che (( schiaccia la testa al serpente infernale.
2
446
Cfr. At 1, 14.
447
Vogliamo, come Chiesa, essere sacramento, strumento )) dell'Economia salvifica di Dio. Vogliamo servire.
Guardiamo dunque all'Ancella del Signore. Da Lei vogliamo imparare Cristo pi a fondo. Vogliamo conoscere meglio la Chiesa e conoscere l'uomo, per servirlo in modo sempre pi maturo.
6. A questo ci invita anche il Sinodo. Esso ha assolto al compito
che si era prefisso di celebrare il grande evento del Concilio, di proclamarne ed approfondirne gli insegnamenti, di verificarne e promuoverne
ulteriormente la realizzazione.
Per questo il Sinodo tornato a scrutare il mistero della Chiesa,
mettendone in luce la realt di comunione e l'ampiezza di missione.
Ne ha rigorosamente sottolineato il collegamento col mistero pasquale, di morte e di risurrezione, riaffermando il valore primario dell'annunzio e della testimonianza della Buona Novella nel nostro tempo,
e perci dell'imprescindibile impegno di ogni cristiano di rispondere
alla chiamata alla santit, di cui splendido esempio la Vergine Immacolata.
In tal modo la Chiesa si mostra realmente <c sacramento , cio
segno e strumento di unit, di pace e di riconciliazione anche tra tutti
gli uomini, le nazioni, le categorie sociali, le culture, ed esplica il suo
servizio preferenziale, anche se non esclusivo, per i poveri, gli oppressi
e gli emarginati secondo lo spirito genuino del Vangelo, che spirito
di amore e di misericordia.
Al cuore materno della Vergine, quasi accogliendo gli impulsi di
un suo desiderio, affido tutti coloro che, in ogni parte del mondo,
per qualsiasi angustia o sofferenza, hanno particolare bisogno della
sua protezione.
7. Cos dunque con Lei, Immacolata Madre della Chiesa, desideriamo lodare le grandi opere di Dio . (( Tu, gloria di Gerusalemme,
Tu, letizia di Israele, Tu, onore del nuovo popolo .
In questa Basilica antica, in cui la Chiesa di Roma Ti venera come
Salus populi romani,
desideriamo ringraziare per tutto ci che Dio ci ha fatto ,
implorando la Sua Misericordia di generazione in generazione per
la Chiesa e per il mondo.
8. A Te, o Madre, affidiamo con immensa fiducia i frutti ed i
risultati del Sinodo ! A Te affidiamo tutti noi, le nostre famiglie, i
nostri propositi, le nostre speranze. A Te affidiamo tutta la Chiesa
448
e l'intera umanit, con speciale pensiero per quegli uomini e per quei
popoli che ne hanno particolarmente bisogno e il cui affidamento e la
cui consacrazione Tu maggiormente desideri.
Bendi efficace nelle anime, o Madre, mediante la Tua intercessione,
il messaggio del Sinodo, cosicch possano essere raggiunti i suoi scopi
ed il rinnovamento conciliare possa essere riscoperto con lealt, approfondito con fedelt, realizzato con coraggio, presentato e diffuso con
entusiasmo e credibilit !
O Tu che, adombrata dallo Spirito Santo, hai generato il tuo
Figlio divino, ottieni, con le tue preghiere, alla Chiesa una nuova effusione dello Spirito, che porti nelle anime una fede pi salda, una
speranza pi pura ed una carit pi generosa!
O Tu, che attiri dolcemente i cuori degli uomini sulla via della
giustizia e della riconciliazione, richiama all'unit della comunione
ecclesiale coloro che se ne sono allontanati o l'hanno spezzata con
la ribellione, la disobbedienza e il peccato !
Tu che sei stata preservata da ogni macchia fin dal concepimento,
difendi i tuoi figli nella lotta contro il potere delle tenebre e contro
le insidie dell'errore e della menzogna!
Il tuo Cuore Immacolato regni nelle coscienze, nelle famiglie, nelle
societ, nelle Nazioni, nell'intera umanit ! O clemente, o pia, o dolce
Vergine Maria. Amen.
IX
Ad presbyteros qui curam pastoralem habent laicorum in communitatibus sic dictis neo catechumenalibus adscitorum.*
Carissimi!
1. Ho ascoltato con vivo interesse le parole, che a nome di tutti
voi, mi ha rivolto Kiko Arguello, il quale ha voluto descrivere come
tutte le Comunit del (( Cammino neo-catecumenale , sparse nelle
varie Nazioni, si siano impegnate nella continua preghiera e meditazione per il Sinodo Straordinario, che si celebrato a 20 anni dalla
conclusione del Concilio Vaticano Secondo.
La vostra partecipazione spirituale alla preparazione e la vostra
presenza alla cerimonia conclusiva del Sinodo hanno voluto essere una
manifestazione significativa e solenne della vostra fedelt a Cristo
* Die 9 m. Decembris a. 1985.
449
Presbyterorum Ordinis, 1.
30 - A. A. S.
450
451
representantes y los (( pro vidi cooperatores del Obispo, a cuya autoridad os sentiris particularmente unidos. En efecto, en la Iglesia es
derecho y deber del Obispo dar las directrices para la actividad pastoral, y todos tienen la obligacin de conformarse a ellas. Haced de
manera que vuestras Comunidades, sin perder nada de su originalidad
y riqueza, se inserten armoniosa y fructuosamente en la familia parroquial y en la diocesana. As me expresaba al respecto, el ao pasado,
con ocasin de la Asamblea plenaria de la Congregacin para el Clero :
(( Ser cometido de los pastores hacer un esfuerzo para que las parroquias se beneficien de la aportacin de los valores positivos que pueden
poseer estas comunidades y, por consiguiente, abrirse a ellas. Pero
quede bien claro que estas comunidades no pueden colocarse en el
mismo plano que las mismas comunidades parroquiales como posibles
alternativas. Por el contrario, tienen el deber de servir a la parroquia
y a la Iglesia particular. Y a partir precisamente de este servicio,
prestado al conjunto parroquial diocesano, se evidenciar la validez
de las experiencias respectivas dentro de los Movimientos o Asociaciones )).
5
452
453
stata rivelata una vita, una vita nuova, una vita divina, una vita eterna.
Noi siamo itineranti di questa vita. Non sarebbe possibile per noi essere
itineranti di questa vita, della vita eterna, se la stessa vita non ci fosse
stata data prima. Noi abbiamo gi questa vita e questa vita ci spinge,
questa vita ci viene da Ges Cristo, questa vita ci viene tramite Ges
Cristo dallo Spirito Santo. Lui sorgente della vita divina nelle creature, sorgente della vita divina in noi uomini. lui che ci spinge.
Ci spinge Ges Cristo itinerante, itinerante del Padre, perch il Padre
che lo ha inviato e che lo ha fatto itinerante tra noi.
Ci spinge, dunque, Ges Cristo itinerante, inviato, missionario,
perch Verbo di Dio nella missione, missiones divinarum personarum
cos ho imparato da San Tommaso. Missio vuol dire essere mandati e perci essere itineranti. Cristo ci spinge nello Spirito Santo,
perch anche lo Spirito inviato, inviato in modo diverso, non come
Cristo, non in forma visibile, umana incarnata, uno Spirito Santo non
incarnato, ma inviato. La sua missione si pu dire ancora pi penetrante, perch scende su ci che pi intimo nell'uomo, in ogni creatura.
Come diceva Sant'Agostino <( Intimior intimo meo . Ecco la missione
della Spirito Santo, dello Spirito inviato. E voi vi fate itineranti con
la forza di quel Figlio incarnato, che ci ha dato esempio della missione visibile. E voi vi fate itineranti con la forza dello Spirito Santo
della missione invisibile. Grazie alla missione del Figlio e dello Spirito
Santo, avendo quella vita che tramite loro viene dal Padre, voi divenite
itineranti. Come dice S. Paolo, la missione ci spinge : guai a me se
non evangelizzassi.
Vi auguro questo gaudio che proprio delle feste natalizie, vi
auguro il gaudio dei pastori itineranti che hanno trovato la via verso
Betlemme. Vi auguro il gaudio che viene da coloro che si convertono.
Tra voi ci sono molti convertiti che hanno ritrovato Cristo, hanno
ritrovato Dio venendo molte volte dalla sponda contraria. Vi auguro
ancora il gaudio che viene dalla conversione delle persone, delle
anime. Come ci ha detto Cristo, vi gioia pi grande in cielo per un
peccatore che si converte che non per novantanove giusti. Vi auguro
questo gaudio e che cos sia ricompensata la vostra itineranza e il
vostro cammino neocatecumenale.
Di nuovo vi auguro (( Buon Natale . Lo dico in italiano per facilit, ma lo si dovrebbe dire in tante lingue. Voglio estendere questo
augurio di Buon Natale a tutte le comunit, a tutti i popoli dai quali
provenite, ai vostri parrocchiani, ai vostri confratelli, alle vostre
famiglie.
Sia lodato Ges Cristo.
454
Venerati
Fratelli
nell'episcopato,
1 Cor 1, 3.
Col 1, 26.
455
456
457
Fil 1, 6.
458
ACTA
CONGREGATIONUM
459
P. D. Angelum Sodano deputat, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad
eandem Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar
actus peractae executionis remittendi.
Quibus super rebus praesens edit Decretum perinde valiturum ac
si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 22
mensis Februarii anno 1986.
BERNARDINUS
Card.
GANTIN,
Praefectus
L. S.
83 Luca Moreira Neves, O. P.
Archiep. tit. Feraditanus maior, a Secretis
In Congr. pro Episcopus tab., n. 137/86.
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
die 9 Novembris 1985. Cathedrali Ecclesiae Maldonatensi-Orientalis Orae R. P. Rodulfum Wirz Kramer, hactenus pro-Vicarium
generalem Archidioecesis Montisvidei.
Cathedrali Ecclesiae Fodinensi Exc.mum P. D. Victorem Gil
Lechotza, hactenus curionem paroeciae Cathedralis et administratorem
dioecesanum eiusdem Ecclesiae Fodinensis.
SI Ianuarii 1986. Cathedrali Ecclesiae Tagamnae Exc.mum P. D.
Wilfredum Manlapaz, hactenus Episcopum titularem Tanudaiensem
et Auxiliarem dioecesis Maasinensis.
Coadiutorem Exc.mi P. D. Epiphanii Surban Belmonte, Episcopi Dumaguetensis, Exc.mum P. D. Angelum Lagdameo, hactenus
Episcopum titularem Oretanum et Auxiliarem Archiepiscopi Cebuani.
Metropolitanae Ecclesiae Tuguegaraoanae Exc.mum P. D. Adeodatum Talamayan, hactenus Episcopum titularem Girensem et Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
460
461
CONGREGATIO
PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS
FOEDERATAE CIVITATES
AMERICAE SEPTEMTRIONALIS
DECRETUM
quo Visitator Apostolicus pro fidelibus Syris Catholicis in Foederatis Civitatibus Americae Septemtrionalis degentibus nominatur.
462
SIMON
Card.
LOURDTJSAMY,
Praefectus
S.
Marius Rizzi, Subsecretarius
463
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
TOMBURAEN.
- YAMBIOEN.
DECRETUM
De translatione cathedrae episcopalis necnon de mutatione tituli.
vigore
specialium facultatum
Summo
Pontifice
464
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, die 21 mensis Februarii anno Domino 1986.
IOSEPHUS
Card.
TOMKO,
Praefectus
L. S.
Iosephus I. Snchez, a Secretis
In Congr. pro Gentium Evangel. tab., n. 698/86.
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. I I , latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulis
quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare.
Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit :
die 10 Martii 1986. Metropolitanae Ecclesiae Aganiensi Exc.mum
P. D. Antonium Saban Apurn, hactenus Episcopum titularem Rusucensem in Byzacena ac Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
Cathedrali nuper evectae Ecclesiae in India Iammuensi-Srinagarensi R. P. Hippolytum Antonium Kunnunkal, Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum, hucusque eiusdem territorii Praefectum Apostolicum.
Titulari episcopali Ecclesiae Lupercianae R. D. Zithulele Patricium Mvemve, Vicarium episcopalem catecheseos, quem deputavit
Ioannesburgensis dioecesis Auxiliarem.
Titulari episcopali Ecclesiae Nasbincensi R. P. Ronraaldum
Augustinum Alvarez Rodrguez, sodalem Fratrum Minorum Capuccinorum Ordinis, quem Vicariatus Apostolici Machiquensis Vicarium
Apostolicum constituit.
Cathedrali Ecclesiae Kikuitensi Exc.mum Eduardum Munun
Kasiala, Ordinis Cisterciensium Reformatorum seu Strictioris Observantiae, hactenus Episcopum titularem Aquaeflaviensem atque Auxiliarem eiusdem dioeceseos.
Coadiutorem Kasongonsis dioeceseos constituit R. P. Christophorum Munzihirwa Mwene Ngabo, Societatis Iesu, Africae Centralis
Superiorem eiusdem Societatis sodalium Provincialem.
465
NOMINATIONES
Datis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione seu
de Propaganda Fide, per Apostolicas sub anulo Piscatoris Litteras
nominati sunt :
die 15 Martii 1986. Exc.mus P. D. Paulus Puente, Archiepiscopus titulo Macrensis, Pro-Nuntius Apostolicus in Senegaliae
atque Maliae necnon Insularum Promunturii Viridis Rebus publicis,
immo Delegatus Apostolicus in Mauritania et Guinea Bissaviensi.
die 20 Martii. Exc.mus P. D. Bernardus Jacqueline, Archiepiscopus titulo Abbiritanus, Apostolicus in Marochio Pro-Nuntius.
FLORENTINA
Canonizationis Ven. Servae Dei Teresiae Mariae a Cruce (in saec. Teresinae Manetti), Fundatricis Sororum Tertii Ordinis S. Teresiae.
SUPER DUBIO
466
cui nomen vulgo San Martino a Campi Bisenzio, intra Florentinae archidioeceseos fines) nata, ibique die 23 Aprilis anno 1910 pie in Domino
mortua. Vehementi enim in Christum amore aestuans, ad mundi salutem per crucem cum Christo cooperari enisa est. Quem in finem
Congregationem Sororum Carmelitarum a Sancta Teresia condidit,
quarum esset Christum in Eucharistia die noctuque adorare eidemque in parvulis et adolescentibus, praesertim pauperibus, parentibus
orbatis et derelictis, in terris quoque Missionum, amanter deservire.
Eandem autem Venerabilem Servam Dei heroicas exercuisse virtutes cum thologales, scilicet Fidem, Spem et Caritatem, tum cardinales, videlicet Prudentiam, Iustitiam, Temperantiam et Fortitudinem,
eisque adnexas, Summus Pontifex Paulus V I , servatis omnibus de iure
servandis, die 23 mensis Maii anni 1975 sollemni Decreto edixit.
Cum autem in more sit Ecclesiae miracula quoque exigere ut altarium honores Servis Dei decernantur quandoquidem miraculorum
ope virtutes ipsae novam accipiunt firmitatem novoque coruscant
splendore sollertes huius Causae actores unam sanationem selegerint, quae, Venerabili Teresia Maria a Cruce intercedente, a Deo
patrata ferebatur eamque huic Congregationi pro Causis Sanctorum
ad cognoscendum exhibuerunt.
Quae mira sanatio contigit Emmanuelae Boggiani, religiosae Instituti Sororum Tertii Ordinis S. Teresiae. Ea etenim, frustra humanis
adhibitis curis, invocando praedictae Venerabilis nomen, et implorando
eiusdem patrocinium, rapidissime a flogosi peritoneali acuta omnino
convaluit die 2 mensis Augusti anni 1938.
Qua super mira sanatione processus auctoritate apostolica apud
Curiam archiepiscopalem Florentinam est celebratus a die 4 Ianuarii
ad usque diem 18 Augusti anni 1949, de cuius iuridica forma et vi
Apostolica Sedes constare decrevit die 14 mensis Ianuarii a. 1953.
Edito super heroicis Servae Dei virtutibus decreto die 23 mense Maio
a. 1975, ut supra est dictum, actio coepta est agitari apud Congregationem pro Causis Sanctorum super eadem asserta mira sanatione,
et quidem copiosius acriusque, quam ut fieri assolet, idque in sede,
quam dicunt, medico-legali. Consilium etenim Medicum eiusdem Congregationis semel (a. 1976), iterum (a. 1978) et tertium (a. 1985) pro sua
competentia disceptavit utrum praedicta sanatio praeter naturae vires
contigerit necne, seu utrum factum tamquam miraculum propositum,
per naturae leges explicari posset, necne. Tota enim quaestio circa
morbi diagnosim et prognosim versabatur, cum non una fuerit uni-
467
voca medicorum sententia hac super se. Quapropter confecta additionali, quae dicitur, Positione, et impetrato a Causae actoribus
novo alicuius Periti voto, supplicatum est Summo Pontifici ut ad
tertiam deveniretur sessionem Consultae Medicae. Quae quidem celebrata est die 27 Februarii a. 1985, eo quidem exitu ut maior sodalium pars rati sint agi de praeternaturali sanatione, quoad modum, Sororis Emmanuelae Boggiani. Et ita gressus est factus ad examen Consultorum Theologorum, moderante Fidei Promotore, in Congressu Peculiari diei 4 Iulii anno 1985, et deinde in Ordinaria Patrum
Cardinalium et Episcoporum congregatione, ponente Causae Em.mo
ac Rev.mo Domino Aloisio Ciappi, die 15 Octobris a. 1985 habita. Et
tum Patres Consultores, uno excepto, tum Purpurati Patres et Episcopi proposito dubio num de miraculo constaret in casu adfirmando
responderunt.
De hisce omnibus demum certior est factus Summus Pontifex
Ioannes Paulus I I , Qui, auditis votis Congregationis pro Causis Sanctorum, mandavit ut Decretum appararetur super eadem mira sanatione.
Quod cum rite esset factum, hodierna die accitis ad Se cardinalibus
infrascripto Praefecto atque Causae Ponente, meque Antistite a Secretis ipsius Congregationis ceterisque de more convocandis, iisque
astantibus, Beatissimus Pater sollemniter edixit : Constare de miraculo divinitus patrato per intercessionem Venerabilis Servae Dei
Teresiae Mariae a Cruce Monetti, idest de rapidissima, perfecta et stabili sanatione Sororis Emmanuelae Boggiani a fiogosi peritoneali acuta
ex probabili appendicopathia, in subiecto gasteroenteroptosico cum
praecedenti exacerbata colitide chronica.
Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum publici fieret iuris
et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum insereretur.
Datum Romae, die 16 Novembris A. D. 1985.
PETRUS
h.
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
468
II
CARACEN.
Canonizationis Servi Dei Iosephi Gregorii Hernndez Cisneros, Medici et
Professoris in Athenaeo Caracensi.
SUPER
DUBIO
469
bis afficiuntur, et addidit : <( Dignitas et praestatio huiusmodi vocationis numquam satis percipietur nec penitus animo comprehendetur. Assidere, curare, consolari, humano dolori mederi, officium est,
quod pro praestantia, utilitate, proposito est officio Sacerdotis proximum : una cum Sacerdotis officio, medici officium opus est benedictionibus Dei dignissimum, quoniam vultum amoris ad maximam vim
extollit (Insegnamenti di Paolo VI, V I I [1969] 710).
Quin et quidam Ecclesiae filii scientiam et artem medicinae adeo
cum perfecto virtutum religiosarum et moralium coniunxerunt exercitio, ut exemplaria facti sint eximiae fidelitatis erga Deum et voluntatis erga homines, e quibus iuvat nos commemorare beatos Iosephum Moscati (1880-1927) et Richardum Pampuri (1897-1930), qui nuper
in beatorum numerum relati sunt.
Non minus integer fuit Servus Dei Iosephus Gregorius Hernndez Cisneros, decus laicorum catholicorum, doctus vir et sollers medicus, egregius Studiorum Universitatis professor, pater pauperum,
refulgens Christi nuntius inter doctos et simplices humilesque homines,
qui ipsa vita ante tempus fecit quod Concilium Oecumenicum Vaticanum II de laicis deque eorum apostolatu docuit. Has ob causas
in Venetiolae historia nostrae aetatis ut ingens mons exsurgit.
Servus Dei die 26 mensis Octobris anno 1864 natus est in oppido
Isnot ex Benigno Hernndez et Iosepha Antonia Cisneros. Die 30
mensis Ianuarii a. 1865 per baptismi sacramentum est renatus et anno
1867 sacramentum confirmationis accepit. Initio scholasticae et religiosae eius educationi consuluit praesertim mater, quae eum scientia Dei et amore virtutis erudivit, moderatricem ei dedit sanctam caritatem et tenera pietate erga Sanctissimam Virginem a Rosario eum
imbuit. Schola privata aliquot annos frequentata in oppido Isnot,
ingenuarum litterarum iniit ludum (anno 1879) in ephebeo (( Villegas ,
eminuitque intellegentia, progressu, bonis moribus, religione, superioribus obtemperatione, comitate in condiscipulos, quos saepe hortabatur, ut in precationem incumberent et frequenter sacramenta acciperent. Patris consilium secutus, anno 1882 nomen professus est in
Facultatem Medicinae apud Studiorum Universitatem Primariam Caracensem. In ea temporum hominumque ratione, ubi incredulitas et
materialismus , qui dicitur, imperabant, Servus Dei vitae christianae documentum fuit, morum omni vitio carentium, fervoris apostolici inter condiscipulos, assiduitatis precationis, ardentis pietatis in
Eucharistiam, quam cotidie accipiebat. Universitatis studiis egregie
470
peractis, die 29 mensis Iunii a. 1888, doctor medicinae est renuntiatus. Aliquamdiu professionem exercuit; deinde anno 1889 a Praeside
Reipublicae Venetiolanae Lutetiam Parisiorum missus est ut studia
theorica et effectiva medicinae pergeret et perficeret. Etiam Lutetiis
Parisiorum enituit diligentia in studio et in scientiae inquisitione,
pietate, constantia in officiis religionis, cura vitae interioris et castitatis, quam illibatam custodivit in insidiis magnarum urbium propriis. Scientia optime et accurate institutus, anno 1891 est in patriam
reversus. Hortantibus Reipublicae moderatoribus, constituit in Studiorum Universitate Oaracensi professiones histologiae usitatae et pathologiae, physiologiae experimentalis et bacteriologiae. Ita 27 annos
natus cursum professoris Studiorum Universitatis iniit.
Magister magnae auctoritatis fuit ob amorem veritatis, amplissimas cognitiones medicas, acumen et planitatem expositionis, alacritatem erga discipulos, diligentiam in scholis explicandis, simplicitatem et modestiam rationis vitae, animum in fide sua profitenda in
loco aperte religionis contemnenti. Vir doctus et credens usu ostendit certam et aequabilem cuiusvis disciplinae indagationem, si secundum veram scientiam fiat et normas morum, numquam posse a fide
discrepare, cum res profanae et res fidei ab eodem Deo originem ducant (cf. Conc. Oec. Vat. I I , Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius temporis, Gaudium et Spes, 36).
Eius ingenium et scientiam testantur multa opera, quae diversis
temporibus edidit, existimationem sibi comparans hominum eius aetatis atque etiam aliorum medicorum et doctorum.
Admiranda cum accuratione et peritia suam medici professionem
exercuit, quam verum apostolatum reddidit ad hoc spectantem, ut
corpora curaret et animas et infirmos adiuvaret, quo ad Dei voluntatem se accommodaret. Comis et affabilis, studiosus praebendi solacium aegris et dolentibus, paratus ad verba fidei suggerenda, liberalis erga pauperes, magnam fiduciam et benevolentiam est consecutus suae clientelae, apud quam benefica gratia et auctoritate valebat.
Dulciter pauperes amabat, eosque allevabat non solum gratuito visendo, verum etiam iis pecuniam dando, qua medicinas, cibum, vestem sibi compararent ; idque semper multa cum prudentia faciebat,
ne eorum fastidioso sensui displiceret. Hinc iure dictus est medicus
pauperum.
Cupiens maiorem christianam perfectionem assequi, re bene considerata et in consilium adhibito magistro spiritus, omnia reliquit et,
471
472
473
Card.
PALAZZINA
Praefectus
S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
III
MONACEN, ET FRISINGEN.
Canonizationis
Stangassinger,
Sacerdotis
professi
474
475
tamquam sacerdotii sui significationem. Cum ergo die 25 mensis Octobris anno 1890 seminarium Frisingense ingressus est, nemo obstupuit; quin potius miratus est eius intellegentiam, antea non multum
acutam, facile scientias theologicas percipere, adeo ut principem locum obtineret. Pares autem non habuit in pietate, in perseverantia
constantiaque officii. Professores et condiscipuli eius eximias virtutes, diligentiam vel in minimis rebus non reprehendendam, assiduam
animi contentionem ad sanctitatem concorditer collaudabant. Quocirca eum vocabant candidatum perpetuum.
Etiam eius cives, apud quos ferias vernas et autumnales agebat,
nominibus eum appellabant, quae eius navitatem in iuvenibus designabat. Eum dicebant patrem scholasticorum, quia suis libris instituerat bibliothecam erraticam et indigentes subdocebat; ducem, quoniam eos in ecclesiam inducebat ad sacra, et ad templa Beatae Virginis Mariae, supra montes posita ducebat, magna voce Rosarium recitans, vel praecedebat in montanis ascensibus ad summa iuga, duriter periculum faciens eorum roboris et animi. Erat namque lusoriae
corporis exercitationis studiosissimus, apertus et festivus, qui sanos
goliardorum cantus non dedignabatur ; erat imprimis communis utilitatis studiosus, et olim manifesto periculo corpus obiecit, ut gregalem retraheret ex saxo praerupto ruiturum. Eum vocabant etiam
Parrocoper ob ecclesiae assiduitatem obque continua ad bonum hortamenta. Vox erat apud populum gratiosa, quae quemlibet laetificabat,
praesertim patrem, qui eum iam presbyterum videbat domum paroecialem usurpaturum illucque multarum sororum suarum aliquam
adducturum. Somnium visum est veritas fieri cum Gaspar, in Cathedrali Frisingensi, die 2 mensis Aprilis a. 1892, tonsuram accepit et
quattuor Ordines minores. Sed non haec erant consilia Dei.
Iamdudum iuvenis ille se inclinare sentiebat ad consilia evangelica, ut ad vitam missionalem se conferret et multas servaret animas,
et rationem habuerat cum Patribus Congregationis Sanctissimi Redemptoris loci Drrnberg, ad fines Austriae et Bavariae. Sed omnia in incerto relinquebantur, quoad, die 21 Septembris anno 1892,
ad pedes provolutus Virginis Ottingensis, clare animadvertit Dei vocationem, cui statim respondit. Expedite assensum obtinuit Archiepiscopi et matris, non autem patris. Genibus nixus cum tota familia
ei supplicavit, post dictas coniuncte precationes vespertinas; sed recusatio dura fuit, firma et pertinax. Attamen Gaspar non poterat Deo
non oboedire aut eum parumper exspectantem relinquere. Sine mora
476
477
somno remisso noctis pro grege suo, non tamen cum Deo colloquio
interrupto. Quin immo sibi die titabat : <( Volo magnus sanctus fieri :
excelsa mihi opus est sanctitas .
Morbo correptus est vesperi, die 22 mensis Septembris anno 1899,
postquam novae scholae missionali loci Gar s benedixerat, inter cursum exercitiorum spiritualium, quem suis iuvenibus praedicabat; morbo equidem insanabili, quo celeriter est vita defunctus. In lecto iacens
moribundus, delirus, iuvenes suos adhortari non intermittebat, ut
Iesum, Sanctissimam Virginem Mariam, vocationem suam amarent.
Qui ei astitit illis diebus, testatus est eum cogitationibus suis (( iam
potius in paradiso quam in hoc mundo esse et de morte loqui,
sicut desponsi libenter de suis nuptiis loquuntur . Ad Deum adivit
primis horis diei 26 mensis Septembris, anno 1899.
Fama sanctitatis, qua Servus Dei vivus claruit, brevi post mortem
increbuit egitque Curiam Archiepiscopalem Monacensem ad instruendos Processus Ordinarios annis 1935-1936; quos secuti sunt Processiculus super scriptis Monaci actus anno 1937, et Processus rogatorialis S. Pauli in Brasilia. Eorum transumpta sunt Sacrae Rituum
Congregationi tradita. Die 24 mensis Iulii, anno 1942, editum est Decretum super scriptis; deinde, Positione apparata et excussa, die 27
Aprilis, anno 1960 introductionis Causae, denique, die 29 mensis Ianuarii anno 1962, Decretum super non cultu. Interea, annis 1961-1964,
actus est Monaci Processus Apostolicus super virtutibus in specie Servi
Dei. Postea, lato Romam transumpto et elaborata Positione super
virtutibus, die 9 Iulii, anno 1985, Consultores Theologi, moderante
Promotore Fidei in Congressu Peculiari coadunati, heroicas virtutes
Servi Dei probaverunt. Eandem faventem sententiam dixerunt etiam
Rev.mi Patres Cardinales et Episcopi, Ponente seu Relatore Em.mo ac
Rev.mo Cardinali Iosepho Ratzinger, qui in Congregationem Plenariam convenerunt die 8 Ianuarii anno 1986.
Summus Pontifex Ioannes Paulus I I , certior factus ab infra scripto
Cardinali Praefecto, vota Congregationis pro Causis Sanctorum rata
habens, iussit praeparari Decretum de virtutibus heroicis Servi Dei.
Omni re legitime confecta, hodie Sanctitas Sua arcessivit Eminentissimos Cardinales : infra scriptum Praefectum, Iosephum Ratzinger,
Ponentem seu Relatorem Causae, Archiepiscopum Secretarium et ceteros, qui convocari solent, et coram iis sollemniter edixit : Constare
de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum
in proximum necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperan-
478
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
Diarium Romanae
Curiae
479
D I A R I U M ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza :
Sabato, 29 Marzo 1986, S. E. il Signor GEORGE
Segretario di Stato degli Stati Uniti d'America.
SCHULTZ,
J.
L.
RAI-
HAWKE,
PENAIA GANILAU,
480
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Oon Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato :
1
aprile
10
19
1986. S. E. mons. Andrea Cordero Lanza di Montezemolo, Arcivescovo tit. di Anglona, Nunzio Apostolico in
Uruguay.
Mons. Paolo Giglio, Arcivescovo tit. di Tindari e Nunzio
Apostolico in Nicaragua.
S. E. mons. Francesco De Nittis, Arcivescovo tit. di
Tunes e Nunzio Apostolico in El Salvador,
Nunzio Apostolico in Honduras.
S. E. mons. Luigi Poggi, Arcivescovo tit. di Forontoniana, Nunzio Apostolico in Italia.
S. E. mons. Francesco Colasuonno, Arcivescovo tit. di
Tronto, Nunzio Apostolico con incarichi speciali e Capo della Delegazione della Santa
Sede per i contatti permanenti di lavoro con il
Governo della Repubblica Popolare di Polonia.
aprile
10
1986. P. Peter Hans Kolvenbach, Prepsito generale della Compagnia di Ges, Consultore della Congregazione
per le Chiese Orientali.
Mons. Luigi Sposito, Segretario della Prefettura per gli
Affari Economici della Santa Sede.
Mons. Francesco Salerno, Capo Ufficio nella Prefettura
per gli Affari Economici della Santa Sede.
NECROLOGIO
1
2
4
12
14
3 Iunii 1986
N. 6
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Citt del Vaticano Administratio: Librera Editrice Vaticana
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
eorum veri praesules et pastores essent (Innocentius X, Breve Cum sicut maiestatis,
26 Sept. 1865: Bullarium Romanum, Taurini 1868, t. XV, p. 410).
* AAS 43 (1951), pp. 562-565.
32 - A. A. S.
Acta
482
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
Hoc suadet quoque magna rerum commutatio quae facta est non
modo ad militiae professionem atque ad vitae militaris adiuncta quod
attinet, sed etiam ad communem sensum societatis huius temporis de
natura ac munere copiarum in societate vitae hominum inter se. Ad
hoc denique impellit novi Codicis Iuris Canonici promulgatio, qui re
vera ad pastoralem militum curam se refert, immutatas relinquens normas hactenus vigentes, quae tamen hodie opportune revidentur, ut ex
apta rerum compositione fructus uberiores oriantur. Huiusmodi vero
normae eaedem esse non possunt pro cunctis nationibus, cum numerus
fidelium catholicorum qui militiae addicuntur non idem ubique sit sive
absolute sive relative, cumque adiuncta valde inter se differant pro
singulis locis. Congruit igitur ut generales quaedam normae hic statuantur, quae omnibus Ordinariatibus militaribus hactenus Vicariatus castrenses dicebantur applicentur, quaeque statutis a Sede
Apostolica pro unoquoque Ordinariatu conditis compleantur, intra
ambitum tamen huius legis generalis.
7
Cfr.
C f r . CIC, can. 3.
Decr.
Presbyterorum Ordinis, n.
10.
483
484
Ordinariatui castrensi concedant numero sufficienti sacerdotes et diaconos huic muneri idoneos.
3. Ordinarius militaris, probante Sancta Sede, seminarium erigere potest eiusque alumnos, specifica formatione spirituali ac pastorali
donatos, in Ordinariatu ad sacros ordines promovere.
4. Alii quoque clerici possunt in ordinariatu castrensi incardinari, ad normam iuris.
5. Consilium presbyterale habeat propria statuta ab Ordinario
approbata, attentis normis ab Episcoporum conferentia prolatis.
10
V I I - Intra ambitum sibi designatum et erga personas sibi commissas, sacerdotes qui in Ordinariatu cappellani nominantur parochorum iuribus gaudent et officiis tenentur, nisi ex rei natura vel statutis particularibus aliud constet, cumulative vero cum loci parocho,
ad normam Art. I V .
V I I I - Quoad Religiosos vero et Societatum vitae apostolicae sodales, qui servitio Ordinariatus operam dant, Ordinarius studiose incumbat ut iidem in fidelitate erga vocationem et identitatem sui cuiusque
Instituti proficiant et arcte cum suis superioribus coniungantur.
IX - Cum omnes fideles ad aedificationem Corporis Christi cooperari
debeant, Ordinarius eiusque presbyterium curent ut fideles, laici
Ordinariatus, sive uti singuli sive consociati, suas partes gerant tamquam fermentum apostolicum, sed et missionale, inter ceteros milites
cum quibus vitam agunt.
11
485
X I I I - In statutis particularibus, servatis semper ubi extent Conventionibus inter S. Sedem et Nationes initis, determinabitur inter
alia :
I quo loco ecclesia Ordinarii castrensis eiusque curia consistant;
2 an unus vel plures esse debeant Vicarii generales necnon qui
alii nominandi sint curiae officiales;
o
3 quid de condicione ecclesiastica Ordinarii castrensis ceterorumque sacerdotum vel diaconorum Ordinariatui militari addictorum
durante et cessante munere, necnon quae normae servandae sint quoad
eorum militarem condicionem;
4 quomodo providendum sit in casu sedis vacantis vel impeditae ;
5 quid de consilio pastorali sive totius Ordinariatus sive locali,
attentis normis Codicis Iuris Canonici;
6 qui libri de Sacramentorum administratione deque statu personarum habendi sint, iuxta leges universales et Episcoporum conferentiae praescripta.
X I V - Quoad causas iudiciales fidelium Ordinariatus militaris,
competens est in prima istantia tribunal dioecesis in qua Ordinariatus
militaris curia sedem habet; in statutis vero stabiliter designabitur
tribunal appellationis. Si autem Ordinariatus suum habeat tribunal,
appellationes deferentur ad tribunal quod ipse Ordinarius castrensis,
probante Sede Apostolica, stabiliter designaverit.
13
12
Cf. CIC, cann. 399 ei 400, pp. 1 et 2 Vid. S. C. Consistorialis, Decr. De Sacrorum
AAS 51 (1959),
486
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Servo Dei Danieli Brottier Beatorum honorem deferuntur.
487
MCMXvii
488
489
Causis Sanctorum die xui Ianuarii anno M C M L X X X I I I proditum, ediximus Servum Dei Danielem Brottier heroum in modum virtutes thologales et cardinales hisque adnexas exercuisse.
Denique, post instructum Processum canonicum et praescriptas
medicorum et theologorum disceptationes, sanationem infantis Parisiensis Gabrielis Lemoine a bronchopulmonitide bilaterali, precibus
Servi Dei Danielis Brottier tributam, Nos, per Decretum die V I I I
mensis Iunii, anno M C M L X X X I V editum, miraculo effectam esse declaravimus. Post haec omnia est statuta dies ad celebrandam sollemnem
Beatificationem, tum eius, tum Iosephi Manyanet et Elisabethae a
SS. Trinitate. Hac igitur die, in area ante Basilicam S. Petri patente,
inter Missae celebrationem hanc formulam, pronuntiavimus : Nos,
vota fratrum nostrorum Narcisi Jubany Arnau, Archiepiscopi Barcinonensis, Ioannis Mariae Lustiger, Archiepiscopi Parisiensis, Ioannis
Balland, Episcopi Divionensis, necnon plurium aliorum Fratrum in
Episcopatu, multorumque christifidelium explentes, de Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Iosephus Manyanet, Daniel Brottier et Elisabetha a SS. Trinitate, Beatorum nomine
in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Iosephi
Manyanet die decima septima Decembris, Danielis Brottier die vicesima tertia Februarii, Elisabethae a Ss. Trinitate die nona Novembris
in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine
Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae vero per has Litteras statuimus,
ea firma sint in perpetuum, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxv mensis
Novembris, anno MCMLXXXV, Pontificatus Nostri septimo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab. n. 151.SSS.
II
Beata Maria Virgo, sub titulo Nuestra Seora del Socorro confirmatur
Patrona civitatis et archidioecesis Valentinae in Venetiola.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Quantopere Mariam Virginem,
castissimam Christi Matrem fideliumque omnium parentem, amemus
490
atque dirigamus, iam non modo omnia acta Nostra Pontificis, sed
prope vita cotidiana demonstrat : facere enim non possumus, quin cum
Christo, fonte omnium cogitationum Nostrarum, non etiam Matrem
copulemus, Filium nempe dulcem ac suavem cum fertilissima generis
nostri vite sociantes. Haec autem causa est, cur semper proclives
simus, quotiens Virginis gloria, honor, decus agatur. Qua re, cum
Venerabilis Frater Aloisius E. Henriquez, Archiepiscopus Valentinus
in Venetiola, ab hac apostolica Sede petierit ut electionem Beatae
Mariae Virginis sub titulo populari Nuestra Seora del Socorro ))
in Patronam civitatis et archidioecesis Valentinae in Venetiola, quam
clerus populusque, tantae Matris amantissimus, fecisset, ipse probasset, Nos confirmaremus, ad normam Instructionis de Calendariis
particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis,
n. 30; Nos, iudicantes hanc confirmationem nonnihil conferre posse ad
illius amantissimi gregis profectum; explorato etiam omnia circa electionem et adprobationem ad iuris normam acta esse ; item quae a Congregatione pro Cultu Divino factis a Nobis facultatibus gesta sunt rata
habentes, quam aequissimo animo admotis expostulationibus concedimus. Quae cum ita sint, apostolica Nostra potestate electionem et
adprobationem, quibus Beata Maria Virgo sub titulo (( Nuestra Seora
del Socorro )) patrona civitatis et archidioecesis Valentinae in Venetiola designata est, auctoritate Nostra confirmamus, cum iuribus et
privilegiis omnibus iuxta rubricas. Ceterum, in spe sumus fore ut confirmatio haec, praeterquam benevolentiae Nostrae signum, causa etiam
sit augendae pietatis erga Deum eiusque benevolentissimam Matrem,
cuius honor laus Nostra est.
Datum Eomae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die V I I
mensis Ianuarii, anno MDCCCCLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 166.247.
491
III
Ecclesia paroecialis Sancto Ioanni Mariae Vianney dicata, in archidioecesi
Bellohorizontina sita, ad dignitatem Basilicae Minoris evehitur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Constat ecclesiam paroecialem,
Sancto Ioanni Mariae Vianney dicatam et in archidioecesi Bellohorizontina sitam, quamvis non longa antiquitate clarescat, quin vero vix
ante viginti sex ferme annos sit consecrata, ita tamen brevi auctam
esse tantumque operibus et inceptis pastoralibus floruisse, ut magni
momenti habeatur, quod ad religionem pertinet, et optimam spem
praeluceat in posterum. Par est autem eiusmodi loca sacra quanto
magis per aliquem tributum honorem innotescunt, tanto magis frequentatione procedere et attrae ti va crescere virtute. Hinc, Venerabilis
Frater Ioannes Resende Costa, Archiepiscopus Bellohorizontinus, huius
utilitatis gnarus, cleri et populi christiani preces et vota proponens,
ab hac Apostolica Sede petivit ut ecclesia illa ad dignitatem Basilicae
Minoris eveheretur. Nos autem, confisi ex concessione pietatem, fidem,
morum integritatem fidelium ibi et in universa regione circumiecta
degentium non parvos progressus esse facturas, consulta probantes
Congregationis pro Cultu Divino, libenti animo postulationem accepimus. Quam ob rem ecclesiam paroecialem Sancto Ioanni Mariae
Vianney dicatam, in finibus archidioecesis Bellohorizontinae positam,
titulo et dignitate Basilicae Minoris insignimus, servatis iis, quae Decretum De titulo Basilicae Minoris , die vi mensis Iunii anno
M C M L X V I I I editum, servanda iubet. Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die i mensis
Februarii, anno MCMLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
Loco SB Sigilli
In Secret. Status tab. n. 169.807.
CASAROLI,
492
IV
S. Iosephus, beatae Mariae Sponsus, confirmatur dioecesis Rivoriensis in
Mexico Patronus.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Cum fuerit beatissimus Ioseph
intemeratus beatae Mariae Virginis Sponsus, idemque pater Christi
putativus, quem et servavit fugiens in Aegyptum, et dilexit intentissimo amore, et nutriit sudore ac manuum labore, merito a multis
Christi fidelibus singulari colitur pietate, sincera prece invocatur in
aerumnarum auxilium, omnibus exemplum christianarum virtutum
proponitur. Qui enim vitae casus expertus cognovit, is facilius aderit
invocatus. Cum ergo fideles dioecesis Rivoriensis sint erga illum vera
ac sancta affecti religione, petiit Venerabilis Frater Iosephus Maclovio
Vzquez Silos, Episcopus Rivoriensis, ut Nos beatissimum hunc caelitem, quem populus sibi Patronum, se probante, delegisset, auctoritate Nostra apostolica confirmaremus, ad normam Instructionis de
Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis , n. 30 ; Nos, comperto omnia acta esse ad Iuris praescripta ; considerato praeterea posse rem gregis Rivoriensis fidem augere
pietatemque accendere, quam aequissimo animo postulatis concedimus.
Qua re, iis probatis quae Congregatio pro Cultu Divino de re gesserit
factis olim a Nobis facultatibus, placet S. Iosephum, B. M. V. Sponsum,
Patronum dioecesis Rivoriensis esse et haberi, cum iuribus atque privilegiis, quae hunc honorem consequi solent iusta Rubricas, contrariis
nihil obstantibus. Ceterum, id caelestem Patrem oramus pectore ab
imo, ut per tantum intercessorem velit populum tam earum sibique
devotum sub alis divinae omnipotentiae protegere.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvn
mensis Februarii, anno MDCCCCLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 171.301.
493
IOMILIA
In basilica Ostiensi habita. Nuntius datur hominum credentium conventus
ad pacem fovendam Assisii in proximum habendi.*
>
2. Siamo qui raccolti stasera per chiedere al Signore che la sua luce
rifulga davanti agli uomini della presente generazione. Ci conforta in
questa invocazione la promessa che abbiamo ascoltato dalle parole del
profeta Isaia : Il Signore <( Strapper su questo monte il velo che
copriva la faccia di tutti i popoli . Un velo, in tutto l'arco della storia
umana, ha in parte oscurato all'uomo la luce di Dio. L'uomo, a motivo
del velo che ne ottenebra lo sguardo interiore, riesce spesso a
cogliere soltanto un riflesso, oscuro e deformato, della verit di D i o :
come in uno specchio, oppure, secondo un'altra celebre immagine,
come nel fondo di una caverna.
4
At 22, 6.
Ibid. 9, 15.
Is 25, 7.
494
Ibid. 25, 6.
At 22, 6.
495
Mt 16, 15.
Unitatis
Redintegratio, 4.
496
Adesso, concludendola in questa Basilica veneranda, io desidero salutare e ringraziare con particolare affetto i rappresentanti delle Chiese
ortodosse, anglicane ed evangeliche, che sono qui presenti e che costituiscono, assieme a noi, un unico coro di lode e di preghiera.
Questo momento liturgico sia culmen et fons per un rinnovato
slancio dell'impegno ecumenico a livello universale e nelle singole
Chiese locali, in particolare nella Chiesa di Roma ove, grazie a Dio,
fervono numerose iniziative di dialogo, di ascolto della Parola e di
collaborazione in vari servizi caritativi. Le Chiese in Italia hanno accolto con gioia la traduzione interconfessionale dell'intera Bibbia, che
anche in questa Basilica stata l'anno scorso solennemente presentata
ai giovani nella festa dei Santi Apostoli Pietro e Paolo.
Auspico che intorno al rinnovato interesse per la lettura e la meditazione della Parola di Dio, si crei una mentalit nuova, fraterna e riconoscente per quanto Dio ha fatto nel nostro secolo riavvicinando i
cristiani dispersi.
6. In questo cammino di preghiera e di servizio compiuto insieme
da fratelli delle diverse comunit ecclesiali, ci guidi con efficace chiarezza la luce che conquist Paolo, e ci spronino l'intercessione e l'esempio dei Santi. Invochiamo la protezione di Paolo, ma anche di un Papa,
che qui vissuto come Monaco e poi Abate, Gregorio V I I , Ildebrando
di Soana, di cui stato recentemente celebrato il IX Centenario della
morte. In risposta all'Imperatore Michele di Costantinopoli, il quale
per mezzo di due Monaci aveva inviato, come il Papa riconosce, <( una
lettera piena della dolcezza del vostro amore e di non poca devozione da
voi nutrita per la santa Chiesa Romana , San Gregorio V I I incarica il
Patriarca di Venezia di farsi messaggero dei suoi sentimenti : Noi
infatti non solo desideriamo rinnovare la concordia tra la Chiesa
Romana e ... l'antica Chiesa Costantinopolitana, ma anche, se sar
possibile e per quanto ci sar concesso, aver pace con tutti gli uomini .
9
497
EPISTULAE
I
VENERABILI
FRATRI
NOSTRO
AUGUSTINO
S.
R.
E.
CARDINALI
CASAROLI
s.
498
Acta
Apostolicae Sedis
Commentarium
Officiale
499
500
Iugoslaviae populos praecipue eveniat, quibus semper in animo peculiarem colimus adiectum.
Te denique, Venerabilis Frater Noster, exoramus ut apud venerabiles Fratres, Episcopos Ecclesiarum in Iugoslavia vigentium, hosce
Nostros recte interpreteris sensus necnon apud Christifideles pastoralibus illorum concreditos curis, quibus scilicet universis per temet
ipsum Apostolicam Benedictionem supernorum copiae auspicem dilargimur.
Ex Aedibus Vaticanis, die xxvin mensis Iunii, anno
Pontificatus Nostri septimo.
MCMLXXXV,
IOANNES PAULUS P P . I I
II
VENERABILI
FRATRI
NOSTRO
AUGUSTINO
S.
R.
E.
CARDINALI
CASAROLI
501
502
Dum votis expetimus praeteriti temporis exempla semper esse cuilibet apta aetati, ominamur ut haec saecularia Sollemnia constanter
producantur conservatione et auctu verae fidei, confirmatione et propagatione christianae spei, ardore et amplificatione operosae caritatis.
Ita Evangelium iter pergat ad bona hominis et humani cultus, et humanus cultus perseveret lumini, quod caelitus venit, patefieri.
Ad extremum Nos te, Venerabilis Frater Noster, rogamus ut haec
sensa Nostra atque cogitata rite inter Cecoslovachiae populos explices
et illumines, quos in animo gerentes Christo Domino cotidianis precibus
commendamus, cum eisdem paternam Nostram communices Benedictionem ac permagni adfectus confirmationem. Isti dein Sanctuario Valehradiensi insigne Rosae Aureae concedimus.
Ex Aedibus Vaticanis, die xxvin mensis Iunii, anno
Pontificatus Nostri septimo.
MCMLXXXV.
IOANNES PAULUS P P . I I
III
Em.mo P. D. Hugoni S. R. E. Cardinali Poletti, conferentiae Episcoporum Italiae Praesidi.
AL
VENERATO
EPISCOPALE
FRATELLO
UGO
POLETTI,
PRESIDENTE
DELLA
CONFERENZA
ITALIANA.
Da qualche settimana stata firmata l'intesa tra codesta Conferenza Episcopale e la competente Autorit italiana a riguardo dell'insegnamento della religione cattolica nelle scuola statali, in applicazione
dell'Accordo di revisione del Concordato lateranense.
1
503
504
tutto il mondo dell'educazione, senza alcuna discriminazione o intolleranza, ma in un dialogo attento e rispettoso.
La proposta del genuino ed integrale messaggio di salvezza annunciato da Cristo, secondo le esigenze e le capacit degli alunni, un
doveroso servizio reso alle nuove generazioni e non pu che contribuire
alla crescita religiosa e civile della nostra societ.
Con i voti che l'inizio del nuovo anno ispira a tutti i cuori, Le
invio una particolare Benedizione Apostolica.
Dal Vaticano, 31 Dicembre 1985.
IOANNES PAULUS P P . I I
ALLOCUTIONES
I
Ad Exc.mum Virum Beniaminum Kufakunesu Jambga, Zimbabuae apud
Sedem Apostolicam constitutum legatum.*
Mr Ambassador,
I am pleased to welcome you today to the Vatican and to accept
your Letters of Credence as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Zimbabwe. Your prsence here is an
indication of the rsolve of your country and of the Holy See to
strengthen the cordial relations already existing, and to work together
in every way possible to promote understanding and peace at a time
when it is especially important to encourage a genuine dialogue between
the nations of the world.
I thank you for the words of greeting which you expressed on
behalf of His Excellency President Banana, the Prime Minister and
the Foreign Minister, and I gladly reciprocate with my good wishes for
the stability and well-being of the entire nation.
At this stage in history when the human family is making such
remarkable strides in many fields of human endeavour, it is painful
to see that progress and peace are constantly threatened by the
* Die 12 m. Decembris a. 1985.
506
507
Monsieur le Cardinal,
Chers Frres et Surs,
1. Je suis heureux de vous accueillir l'occasion de votre Assemble
plnire, qui est le temps fort de l'activit de votre Conseil pontifical,
grce en particulier l'apport des foyers membres venus de tous les
horizons.
Nous venons de terminer le Synode extraordinaire runi l'occasion
du vingtime anniversaire de la clture du Concile Vatican I I . Nous
avons cherch, avec les Prsidents des Confrences episcopales et les
autres Pres synodaux, en valuer les fruits spirituels, tout en renouvelant notre volont d'tre dociles l'action de l'Esprit Saint qui
pousse son Eglise prendre toujours mieux conscience du mystre de
son identit, par rapport au Christ, et de la responsabilit qui lui
incombe devant le monde et devant les hommes d'aujourd'hui.
Nous avons, depuis un mois, commmor plusieurs documents conciliaires, approuvs et publis il y a juste vingt ans. L'un des documents
principaux tait la constitution pastorale Gaudium et spes, adopte le
7 dcembre 1965. Elle prsente une vision chrtienne de l'homme et de
la socit, et l'interaction de l'Eglise, comme peuple de Dieu, et des
communauts humaines. Elle traite de nombre de problmes qui sont
d'une importance cruciale pour le monde d'aujourd'hui et au premier
rang desquels il faut mentionner la doctrine sur le mariage et la famille.
Ces deux thmes ont t depuis lors l'objet d'une attention spciale
de la part du Magistre de l'Eglise. L'encyclique Humanae vitae de mon
prdcesseur Paul V I , le Synode sur la mission de la famille et l'exhortation apostolique Familiaris consortio, tout comme les catchses
* Die 13 m. Decembris a. 1985.
08
509
N . 51.
lO
511
pdagogue, sans infirmer les principes, est attentif la situation personnelle de ses interlocuteurs pour leur permettre un meilleur accueil
de la vrit. Ceux qui conforment leur vie ces exigences, ou qui au
moins s'efforcent de les vivre de manire cohrente, sont mieux mme
d'en communiquer les valeurs. Outre cette cohrence chrtienne avec
la vrit, toutes les sciences en relation avec la pdagogie, celles qui
aident mieux connatre la persone et qui favorisent la communication, seront certainement d'une grande utilit.
Mais si ncessaire que soit ce travail de formation doctrinale, le
tmoignage de vie des poux chrtiens est d'une valeur tout fait
unique. Le Magistre de l'Eglise ne prsente pas des vrits impossibles vivre. Certes, les exigences de la vie chrtienne dpassent les
possibilits de l'homme s'il n'est pas aid par la grce. Mais ceux qui
se laissent vivifier par l'Esprit de Dieu font l'exprience que l'accomplissement de la loi du Christ est possible, qu'il s'agit mme d'un
joug qui est doux et que cette fidlit procure de grands bienfaits.
Le tmoignage de cette exprience constitue alors pour les autres
couples de bonne volont, souvent dsorients et insatisfaits, un puissant motif de crdibilit et d'entranement; comme le sel dont parle
l'Evangile, elle leur donne le got de vivre ainsi. Le sacrement de
mariage rend les poux chrtiens capables de ce charisme. Ils manifestent alors que les valeurs chrtiennes couronnent et fortifient les
valeurs humaines. La vrit plnire du Christ, loin d'amoindrir le
vritable amour, le garantit et le protge; elle est la source du bien
propre des poux; elle suscite pour la socit des foyers qui seront les
ferments d'une humanit meilleure.
3
Mt 11, 30.
Synode des
512
ITINERA APOSTOLICA
Ex HABITIS DUM SUMMUS PONTIFEX NEDERLANDIAM, LUXEMBURGUM ET
B E L G I U M PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES.
Het verheugt mij, dat ik dit ogenblik van gebed mag doorbrengen
met U, die hier de Nederlandse religieuzen vertegenwoordigt :
de monialen en monniken die God eren, niet alleen door hun
gebed en liturgie, maar ook door hun werk en gastvrijheid ;
de duizenden zusters en broeders, die zieh wij den aan onderwijs
en ziekenzorg en aan missiewerk in uw eigen land en in vele andere
landen ;
de priester-religieuzen, die voor de Kerk van Christus werken
op alle terreinen van de zielzorg.
1. De kerk in Nederland heeft veel te danken aan de religieuzen:
Engelse en Ierse monniken hebben hier voor het eerst het Evangelio
gebracht. Vele kloosterorden en -congregaties hebben een belangrijke
rol gespeeld in de geschiedenis van de emancipatio van de Katholieken
in uw land. Het gebed en de toewijding van de religieuzen hebben aan
* Die 12 m. Maii a. 1985.
513
uw kerk een eigen gezieht gegeven. Zelfs amen van Straten in deze
stad herinneren aan de aanwezigheid van religieuze gemeenschappen
in de loop der eeuwen. De stenen van de kathedraal van Sint Catharijne zouden een lange en boeiende geschiedenis kunnen verteilen over de Karmelieten en Johannieters, die hier ooit leefden.
Dit kerkgebouw heeft priodes gekend van opbouw en bloei, van
crisis en ontluistering, en van wedergeboorte. Ligt hierin niet een
zekere overeenkomst met de geschiedenis van het religieuze leven in
uw land? Ook dit heeft priodes van bloei gekend, met steeds meer
kloostergemeenschappen, die beantwoord hebben aan de pastorale noden
en prachtig werk verricht hebben in uw eigen land en in de missielanden.
Sinds verscheidene jaren lijkt het religieuze leven minder aantrekkingskracht uit te oefenen op jonge mensen. Dat brengt een zorwekkende
vergrijzing met zieh mee, die veel pogingen tot vernieuwing verlamt.
Ook kloosterfamilies leven uit het Paasmysterie. Uit dit mysterie van
dood en verrijzenis moeten zij de moed putten om het hoofd te kunnen
bieden aan de Problemen, die zieh voordoen met betrekking tot de
toekomst van het kloosterleven.
2. Ik deel uw bezorgdheid over het afnemen van de roepingen. Wat
is de oorzaak hiervan? Ongetwijfeld ligt er een zekere verklaring in de
cultrele veranderingen van onze tijd. Maar men moet ook denken aan
het procs van secularisatie, dat het religieuze leven doormaakt. Er is
een vorm van aanwezigheid in de wereld, die langzaam maar zeker
leidt tot het verdwijnen van de eigenheid en van de doorzichtigheid
van het gewijde leven.
Het is eigen aan het religieuze leven om een teken van tegenspraak
te zijn. Niet tegen de mens, maar juist tegen wat onmenselijk is in
de huidige maatschappij. Niet tegen de moderne wereld, maar juist
om haar te redden. Het religieuze leven behoudt zijn aantrekkingskracht, als het in het dagelijkse leven God in zekere zin zichtbaar drft
te maken. Zorg om een verkeerd begrepen ontplooiing van de mens
of om het welzijn van de communiteit, een zekere (( verburgerlijking
hebben het zoeken van het enig noodzakelijke verzwakt, waarvan het
kloosterleven toch moet getuigen. De crisis in de roepingen is niet op
de eerste plaats te wij ten aan gebrek aan edelmoedigheid bij de jongeren. Zij is eerder een gevolg van het feit, dat men in het religieuze
1
34 - A. A. S.
514
515
516
517
# *
Mr President,
Distinguished Judges of the Court,
Ladies and Gentlemen,
1. It is with a profound sens of respect and esteem that I have
come today to the International Court of Justice. I am happy to have
been able to include this meeting in the programme of my pastoral
visit to the Netherlands, and I am pleased that it should take place
in the prsence of the members of the Permanent Court of Arbitration
and of the Diplomatie Corps. Be assured that I am deeply grateful
for the kind words of welcome that have been addressed to me. I feel
honoured indeed to be with you in this historie Peace Palace, and to
have this opportuni ty to speak to you.
The Holy See attaches great importance to its collaboration with
the United Nations Organization and the various organisms which are
a vital part of its work. The Church's interest in the International
Court of Justice goes back to the very beginnings of this Tribunal
and to the events that were linked to its establishment. I am thinking
of the high degree of personal involvement of my predecessor, Leo X I I I ,
with the Peace Conference held at The Hague in 1899, which paved
the way for the Permanent Court of Arbitration, for the Permanent
Court of International Justice and, eventually, for the International
Court of Justice. As soon as Leo X I I I learned of the initiative by
Tsar Nicholas I I , he encouraged it. He also gave it his support in an
exchange of letters with Queen Wilhelmina, the monarch of the host
country, the Netherlands. Even when it became apparent that the Holy
See itself could not take part in the Peace Conference at The Hague,
the interest of Leo X I I I in the Peace Conference remained undiminished
and he continued to encourage it. Through his Secretary of State,
Cardinal Rampolla, he made it clear why he considered the Peace
Conference to be so important, and his ideas have more than a merely
historical value: "The international community lacks a system of
moral and legai means to establish and maintain the rights of everyone.
There is therefore no alternative but an immediate recourse to the use
* Die 13 m. Maii a. 1985.
l8
2. If we turn from the historical background to the prsent situation, we have to recognize that there is today an even greater moral
1
N o . 78.
619
need than there was in past years for conflicts to be resolved peacefully
on the basis of justice. In the first place, because of the existence
of advanced weaponry, war in our time is increasingly coming to mean
the total annihilation of the enemy. Every war threatens to become
total war.
The second reason is the new quality of interdependenee oetween
nations. More than ever before, the fates of individual nations are
bound up with one another; the fact that many of their interests
coincide is much more important than the fact that some are in conflict
with one another. In addition, in our own time an Organization of
world peace has simply become a real possibility in a technical sense;
the means of communication are available, and a large number of world
organizations have already been developed. What is now required is
the will to achieve true peace.
At the prsent time it is both necessary and possible to promote
Worldwide peace. But the development of laws and mentalities in a
community based on the principie of the absolute sovereignty of individual States has lagged behind other developments in an era in which
destructive violence and allembracing communications determine the
picture of the world. We are still living too often with rflexes of
suspicion and aggression which are detrimental to relations between
nations.
3. Unfortunately, in today's world, even the peaceful settlement
of disputes is often the province of a diplomacy determined more by
self-inter est than by the requirements of the common good of the
international communitya common good based on what is right and
just. This fact can have an inhibiting influence on the work of both
the International Court of Justice and the Permanent Court of Arbitration. Nonetheless, these organizations have an extremely important
role to play. The Permanent Court of Arbitration has contributed to
settling a number of conflicts and to averting the use of armed force.
The International Court of Justice has intervened in difficult areas
and has managed to do more than simply apply existing law : it has
also contributed to the development of law. The dcisions of the Court
have not infrequently had a wide-ranging scope because they are to
be seen in the framework of the rules of international law and legal
principies.
The task of the International Court of Justice as well as the Per-
520
521
522
it is for this reason that, before assuming their lofty role, they undertake a solemn commitment to exercise their functions with full impartiality and according to their conscience. They must resist such
pressures and must be assisted in their efforts to do so. Against the
politics of power struggles and self-interest we must set a form of
politica aimed at strengthening the values on which peace rests.
2
523
524
world. The Psalmist of the Old Testament says : "The just will
flourish like the palm-tree and grow like a Lebanon cedar".
I pray that God will strengthen you in your efforts to be just and to
promote justice. May he bless your work abundantly, so that it may
help bring forth greater harmony in the world, and strengthen the
foundations of a true and lasting peace.
3
**
Amersfordiae, ad iuventam habita.*
Ps 91(92):12.
525
Ik ben jullie erg dankbaar voor al de vragen, die jullie mij gestuurd
hebben. Daarmee hebben jullie gezocht naar een vorm van dialoog,
die voor het ogenblik mogelijk is. Jullie vragen zijn heel belangrijk.
Want jullie hebben ze zeker gesteld uit bezorgdheid voor jullie kerk
hier in Nederland en voor het geloof, dat jullie moeten doorgeven.
Als jonge mensen geen vragen meer stellen, zijn zij geen jonge
mensen meer. Op de vragen, die jullie mij voorgelegd hebben, wil ik
nu proberen een zo eerlijk mogelijk antwoord te geven. Ik hoop een
beetje jullie taal te spreken. De meest voorkomende vragen zijn zojuist
verwoord door jullie vertegenwoordigers.
3. Jullie hebben mij gevraagd, of ik jullie een woord van bemoediging
en hoop zou willen meegeven. Ik kan deze vraag heel goed begrijpen.
Jullie stellen die, omdat jullie dagelijks geconfronteerd worden met
Problemen, welke haast niet op te lossen zijn.
Mensen dreigen ontmoedigd te worden, als ze zien, dat het probleem
van de honger alleen maar groter wordt; als de kloof tussen rijk en
arm niet gedieht wordt, maar eerder breder wordt; als de wedloop der
bewapening ieder jaar meer geld verslindt; als mensen onderdrukt
blijven en niet kunnen uiten, wat zij denken en gelo ven.
In het diepst van jullie jonge hart lijden jullie onder het onrecht,
dat mensen over heel de wereld wordt aangedaan. Jullie wij zen op de
gr te eenzaamheid, waaraan julie medemensen lijden : mensen op
leeftijd, maar vaak ook jullie eigen kameraden. Jullie missen echte
vriendschap, waaraan je zo'n behoefte hebt. Jullie constateren verdrietig, dat de zwaksten dikwijls de zwaarste lasten moeten dragen.
Jullie moeten soms onrechtvaardige vooroordelen ver dragen. Jullie
ondervinden aan den lijve de gevolgen van het onopgeloste probleem
van de jeugdwerkloosheid. Jullie krijgen dan het gevoel overbodig te
zijn. Jullie hebben mij laten weten, dat jullie bij al die Problemen
weinig steun ondervinden van de Kerk. En toch zouden jullie graag
willen blijven gelo ven.
4. Dit is het belangrijkste, dat je blijft geloven. Want de sleutel
voor de oplossing van genoemde problemen en voor alle andere levensproblemen ligt in het geloof. Dat was de ervaring van de apostel
Johannes, die aan de eerste generatie christenen toevertrouwde : <( Het
wapen, waarmee wij de wereld overwinnen, is geen ander, dan ons
geloof )).* En bedenkt wel : hij die zo sprak, was geen overwinnaar maar
1
1 Joh. 5, 4.
526
Officiale
een verliezer, die gebukt ging onder de overmacht van de heersers van
zijn tijd. En toch was zijn uitspraak waar. De overwinning van het
geloof wordt behaald in het hart van de mens, door de mogelijkheid.
die hem in Christus gegeven wordt, om van het kruis een weg naar verrijzenis en leven te maken. Zij wordt behaald in de geschiedenis van de
mensheid, door de geleidelijke omvorming van de opvattingen, van de
gewoonten en van de structuren, dankzij het doordringen van de beginselen van het evangelie in de maatschappij, dat een vrucht is van
aller inzet.
Mijn eerste antwoord is dus : Hebt de moed om in Christus te geloven.
Als Hij met jullie is, kunnen jullie het hoofd bieden aan de grote
actuele Problemen en deze oplossen.
Jullie hebben mij gevraagd om concrete aanwijzingen voor enige
van deze Problemen. Wel, ik herinner eraan, dat de Kerk zieh reeds
duidelijk heeft uitgesproken over talrijke Problemen. Zij voelt zieh
verplicht aan de mensen de eisen van de juiste zedelijke orde voor te
houden en de schendingen hiervan aan te klagen, van welke kant zij
ook mgen komen. Je weet, hoe vaak de paus zelf gewezen heeft op
de wanverhouding tussen de steeds maar voortgaande bewapening en
de nood van de ondervoede en onderontwikkelde mensen. Vele malen
heb ik de maatschappij, de regeringen, de volksvertegenwoordigers en
de werkgevers gewezen op de plicht het probleem van de werkloosheid
en in het bijzonder dat vraagstuk van de jeugdwerkloosheid aan te pakken. De problemen zijn vaak heel ingewikkeld. Maar juist daarom is er
zo'n behoefte aan mensen, die weten door te zetten. En aan wie anders,
dan aan jullie, jongeren, zouden wij moeten vragen de moed, de verbeeldingskracht en de energie te hebben om de moeilijke doeleinden te
bereiken? Jullie moeten het kritische geweten van de maatschappij
blijven. De ouderen hebben jullie nodig: laat hen niet in de steek!
"Wat zij er ook van mgen denken, zonder jullie kunnen zij geen enkele
van de doelen bereiken, die zij nastreven. De paus is ook een oude
mens en de paus zegt dat hij jullie nodig heeft.
5. Jullie hebben nog meer grieven en bedenkingen tegen de Kerk.
Jullie hebben mij laten weten, dat je de Kerk ervaart als een instituut,
dat alleen maar regels en voorschriften uitvaardigt. Jullie denken,
dat zij te veel hekken plaatst, met name op het terrein van de sexualiteit, van de structuur van de Kerk, van de plaats van de vrouw in
de Kerk. En je komt tot de conclusie, dat er een diepe Moof gaapt
527
tussen de Blij de Boodschap van Christus en de druk, die de gestrengheid van de Kerk op jullie legt.
Beste vrienden en vriendinnen, beste vriendinnen en vrienden, staat
mij toe vrij uit te spreken. Ik weet, dat jullie geheel te goeder trouw
zijn. Maar zijn jullie er echt zo zeker van, dat het beeld, dat jullie
je van Christus vormen, geheel overeenstemt met de werkelijkheid?
Want het Evangelie laat ons een veeleisende Christus zien, die oproept
tot een radicale bekering van het hart, tot onthechting aan de aardse
goederen, tot vergeving aan wie ons kwaad doet, tot liefde voor vijanden, tot het geduldig verdragen van onrecht, en zelfs tot het offeren
van het eigen leven uit liefde voor de medemens. Op het gebied van
de sexualiteit treffen vooral zijn krachtige stellingname voor de onontbindbaarheid van het huwelijk en de veroordeling, die hij uitgesproken heeft over de echtbreuk, ook al wordt deze alleen maar in het
hart gepleegd. En zou het mogelijk zijn niet onder de indruk te komen
van het voorschrift zijn oog uit te rukken en zijn hand af te
hakken , als deze ledematen aanstoot geven?
Zou het met deze gegevens uit het Evangelie voor ogen, van
werkelijkheidszin getuigen, als men zieh een Christus voorstelt, die
toegeeflijk is op het gebied van de huwelijksliefde, tegenover abortus,
sexuele relaties voor of buiten het huwelijk, of homosexuele relaties?
De vroeg-christelijke gemeenschap, die onderricht was door hen, die
Jezus zelf hadden gekend, is zeker niet permissief geweest. Het kan
hier volstaan te verwijzen naar de talrijke teksten uit de brieven van
Paulus, die over deze onderwerpen handelen. De woorden van de
apostel zijn duidelijk en streng. En het zijn woorden, die door God
ge'nspireerd zijn. Zij blijven maatstaf voor de Kerk van alle tijden.
In het licht van het Evangelie leert zij dat iedere mens recht heeft
op respect en liefde. De mens telt. In haar leven spreekt de Kerk zieh
nooit uit over concrete personen, maar van de beginselen moet zij het
2
10
11
Vgl. Mar. 1, 5.
Vgl. Mat. 6, 14 s.
Vgl. Mat. 5, 39 s.
Vgl. Mat. 5, 27 s.
10
Vgl. Mat. 5, 29 s.
11
528
12
13
Gen. 1, 27.
De bono viduitatis, 21, 26.
529
7. Ik wil ook iets zeggen over de der de reeks vragen, die jullie mij
gesteld hebben. Die vragen gaan over jullie plaats in de Kerk. Jullie
willen weten, wat de paus van je verwacht. En of hij eigenlijk wel iets
van jullie verwacht. En of jullie jong mgen zijn in de Kerk.
De Kerk, beste jongens en meisjes, zal altijd een jonge Kerk moeten
zijn. Zij moet zieh van dag tot dag vernieuwen, zieh voortdurend
bekeren...en de paus ook vandaag aan de dag. Zij moet antwoord
geven op de vragen van deze tijd. Jullie weten, beter dan wie ook, om
welke vragen het gaat. Jullie zijn immers, meer dan wie ook, kinderen
van deze tijd. En daarom hebben jullie kritiek op de Kerk. Ongezouten
kritiek soms. Je zult kunnen begrijpen, dat wij ouderen daar nogal
eens moeite mee hebben. Soms doen jullie ons ook pijn. En toch zouden
wij niet graag hebben, dat je ermee ophoudt. Jullie moeten ons alles
eerlijk blijven zeggen. Jullie kritiek moet voortkomen uit echte bezorgdheid voor de Kerk. Want de Kerk moet doen, wat Christus van
haar verwacht. Daar komt het vooral op aan.
De Kerk heeft zichzelf niet uitgevonden. Zij weet, dat zij de vrucht
is van een uitvinding van de liefde van Christus. Daarom is zij er
alleen op bedacht de wil van haar Heer zorgvuldig te bewaken en met
de bijstand van de Geest steeds beter te begrijpen, om ten volle de
heilbrengende doeleinden ervan te verwezenlijken, tot welzijn van de
mensheid. Zij is ervan overtuigd, dat er geen enkele reden is, waarom
iemand, die een taak heeft in de Kerk, afgunstig zou zijn op iemand,
die een andere taak heeft. De verscheidenheid van taken geeft immers
geen aanleiding tot superioriteit van de n boven de ander. Men moet
er alleen naar streven suprieur te zijn in de liefde. In het rijk der
hemelen zal er alleen de hirarchie van de liefde zijn.
Spant je dus in om te groeien in liefde en vervult edelmoedig de
rol, waartoe de Geest van Christus jullie roept in de Kerk, waarvan
jullie levende ledematen zijn. Jullie, wij allen, zijn de Kerk. Wij
allen zijn de Kerk. Praat daarom nooit als een buitenstaander over de
Kerk, maar steeds als een overtuigd betrokkene. Spreekt vooral nooit
tot of over de Kerk, alsof zij voor jullie niet bestaat of jullie on ver schillig laat, of, nog erger, een vijand zou zijn. Zij is een moeder.
Omdat zij jullie heeft voortgebracht voor Christus. De heilige moederkerk. Men klaagt een moeder niet aan, maar bemint haar. Met een
moeder spreekt men vertrouwelijk. Men gaat zijn hart openen voor
14
35 - A. A. S.
530
een moeder, om sarnen met haar de last van het leven te dragen, de
zorgen van het gezin. De Kerk wacht op jullie, zoals jullie zijn.
Ik wil jullie ook vragen nooit zo tot de Kerk te spreken, dat je niet
meer kunt luisteren. Sluit je niet af. Blijft met elkaar verbonden.
Wij moeten elkaar steunen.
Juist als in de gezinnen, zullen wij in de Kerk geduld met elkaar
moeten hebben : jullie met onze misschien te bedachtzame gang, wij
met jullie onstuimigheid. Wij willen eerbied hebben voor elkaar.
Geloof t mij : wij kunnen jullie niet missen. Jullie zijn onvervangbaar.
8. Beste jongelui, geloven is altijd een uitdaging. Dat is nooit anders
geweest. Wie in deze tijd Christen wil zijn, ondervindt moeilijkheden.
Maar in het verleden waren er andere moeilijkheden. En in de toekomst
zullen nieuwe generaties jongeren nieuwe moeilijkheden ontmoeten.
Dat is een voorspelling, die men kan doen, zonder het risico te lopen
gelogenstraft te worden. Christen-zijn is nooit een gemakkelijke ))
keuze geweest en zal het ook nooit zijn. Maar wordt de Jceuze vr
Christus niet juist hierom aantrekkelijk? Wat moeilijk is, vraagt moed.
En juist in de moed komt de typische adel van de mens tot uitdrukking. Jullie moeten ook niet vergeten, dat in andere landen van de
wereld jonge mensen een zeer hoge prijs moeten betalen voor het
getuigenis van hun evangelisch leven. Desondanks lachen en zingen
zij graag. Hun ervaring leert ons, dat de vreugde opbruist uit het offer,
als dit uit liefde voor Christus gebracht wordt. Ik hoop, dat dit ook
jullie ervaring mag zijn.
In vele andere landen moeten de jongeren armoede en gebrek trotseren. Toch zijn zij vol vrede en ijver. Vergeleken met hen zijn jullie
bevoorrecht. Jullie beschikken over een grote welstand en een hoge
ontwikkeling, waardoor jullie vele mogelijkheden hebben voor een
menswaardig leven. Houdt je aan Christus vast om blij de weg van het
Evangelie te kunnen gaan in de huidige wereld; zonder te verdwalen.
Houdt je ook vast aan de maagd Maria, de Moeder van Christus en
onze Moeder. Zij is voor ons allen een voorbeeld van overgave aan de
wil van God. Sarnen met haar zullen jullie veilig en vol vreugde de
toekomst tegemoet kunnen gaan. En dat is mijn wens voor jullie.
531
***
Luxemburg!, ad Organismos ab omni Europa ibi exstantes habita.*
532
533
534
l'cart. Ils ont raffirmer un principe de base : l'ensemble des ressources disponibles et le travail n'ont d'autre fin que de procurer
tous les hommes les moyens d'panouir leur vie dans le respect de leur
dignit.
Il convient de donner sa pleine extension au concept de la justice.
La justice est une exigence fondamentale pour tout groupe humain,
elle prend des dimensions nouvelles dans un vaste ensemble l'chelle
de plusieurs nations associes. Je sais que les problmes dont vous
essayez de faire avancer la solution sont nombreux. On se trouve
confront beaucoup d'ingalits. En Europe, les diverses rgions se
situent des stades de dveloppement tellement diffrents que leurs
habitants sont loin de jouir de niveaux de vie comparables. L'volution des techniques et des changes travers le monde est telle que
des secteurs entiers d'activit entrent en rcession, sans que cela soit
compens par des crations suffisantes. Le principal prix que payent
les hommes, c'est le chmage; et on sait ce qu'il peut entraner de
malheur, tout spcialement chez les jeunes. Dira-t-on jamais assez
que c'est la responsabilit de tous de ne pas s'y rsigner, chacun devant
agir suivant sa propre comptence? Toutes les causes doivent tre
clairement examines, les solutions doivent tre dcides et mises en
oeuvre en acceptant qu'elles cotent aux uns de renoncer certains
avantages pour que les autres retrouvent l'emploi auquel ils ont
droit. Un devoir essentiel concerne les jeunes : la socit doit s'organiser pour qu'ils puissent recevoir la formation indispensable leur
insertion dans la vie active et leur propre action pour btir l'avenir.
Sur ces sujets, je me suis exprim plus amplement dans mon Encyclique sur le travail et dans le discours que j'ai prononc lors de ma
visite l'Organisation Internationale du Travail. Par ailleurs, je
voudrais rappeler encore une autre obligation vraiment humaine, celle
de permettre aux personnes les plus dmunies et les plus fragiles parmi
nous d'avoir une place dans la communaut grce un quitable partage des ressources fraternellement consenti.
1
535
536
ma considration ponr les personnes qui assistent le travail parlementaire au sein du Secrtariat gnral ; leur tche favorise une relation vivante des hommes avec leurs institutions, elle contribue
faire progresser dans la conscience des Europens l'esprit du projet
communautaire.
De nombreux services demandent ici aux fonctionnaires qui en
assurent la charge un rel dvouement; il leur faut accepter les contraintes de l'loignement et les exigences de la comprhension rciproque. Je vous souhaite la satisfaction d'accomplir des tches utiles
l'ensemble de vos concitoyens.
Je salue galement la prsence de jeunes de diverses nations dans
cette ville, notamment ceux de l'Ecole europenne avec leurs ducateurs : ils sont le signe que les gnrations nouvelles peuvent contribuer un monde de fraternit et de paix.
A vous tous, j'adresse mes encouragements. Je vous assure de ma
profonde estime. Je prie Dieu de vous inspirer, de bnir vos personnes
et vos familles. Dans le prire, je forme le vu que votre activit soit
toujours plus un apport constructif, dans la fidlit ce que les traditions de l'Europe ont de meilleur, la cause du droit et de la justice.
*
Luxemburg!, in festo Ascensionis D. N. Iesu Christi ad Christifideles congregatos habita.*
1
Uh 16, 15.
V g l . Ps 47, 6.
537
Und hier nun seine letzten Worte auf dieser Erde. Er spricht sie
zu den Aposteln : Geht hinaus in die ganze Welt und verkndet das
Evangelium allen Geschpfen.
3
2. Diese Worte des scheidenden Herrn sind von der Kirche im Lauf
ihrer Geschichte mit Mut und Opfergeist befolgt worden und werden
auch heute noch immer wieder Wirklichkeit. Auch diese Gegend, wo
sich jetzt euer Land Luxemburg befindet, war schon frh das Ziel von
Glaubensboten, die die Frohe Botschaft vom auferstandenen und
erhhten Herrn euren Vorfahren verkndet haben. Bereits in sptrmischer Zeit verbreiteten Soldaten und Kaufleute sowie einzelne Wandermissionare von Trier und Lttich aus das Evangelium in eurer
Gegend. Viele bedeutende Abteien und Klster wurden hier gegrndet
und entfalteten ihr segensreiches Wirken. Unter ihnen das Kloster
Echternach, in dem ihr das Grab seines Grnders, des heiligen Willibrord, noch heute verehrt. Die Strme der Reformation und die
glaubens- und kirchenfeindlichen Strmungen im Gefolge der franzsischen Revolution hat euer Land in Treue zum katholischen Glauben
eurer Vter gut berstanden. Die verdiente Frucht dieses gereiften,
berzeugten Glaubens war die Grndung der selbstndigen Dizese
Luxemburg im Jahre 1870. So bildet ihr heute eine voll entfaltete
Ortskirche ; jene Ortskirche, die sich hier zu einem groen Glaubensfest
versammelt hat, an dem auch ich als Pilger und Bruder, als Bischof
von Rom und Nachfolger des heiligen Petrus teilnehmen darf.
Mit Freude gre ich euren Oberhirten, Bischof Hengen, und alle
anwesenden Bischfe sowie die Priester und Ordensleute. Ich gre
in Ehrerbietung die groherzogliche Familie und die Vertreter aus
Staat und Gesellschaft. Schlielich weitet sich mein Gru aus auf
euch alle, das ganze Volk Gottes in Luxemburg und die zahlreichen
Gast aus den Nachbarlndern. Euch allen gilt mein Besuch. Euch
alle mchte ich im Auftrag Christi im Glauben ermutigen und bestrken, die wir gemeinsam die groe Gemeinschaft der Kirche bilden,
die sich auch jenen noch verbunden wei, welche in ihrem Glauben
mde geworden sind und sich dem kirchlichen Leben entfremdet haben.
Auch diesen, wo immer sie unsere Eucharistiefeier am Fest Christi
Himmelfahrt verfolgen, gilt unser Gru und unsere brderliche Hand.
Wir empfehlen sie und und alle hier vor dem so hochverehrten Bild
Mariens in einer besonderen Weise der Frsprache der Trsterin der
3
Mk 16, 15.
538
Betrbten, der Mutter der Hoffnung und allen Trostes fr das pilgernde Gottesvolk.
3. Christi Himmelfahrt das bedeutet Aufbruch zum Vater : Vom
Vater bin ich ausgegangen und in die Welt gekommen ; ich verlasse die
Welt wieder und gehe zum Vater.
Gott selbst ist durch seinen Sohn in die Geschichte der Welt und
der Menschheit getreten. Dadurch hat er diese endgltig auf das Heil
ausgerichtet. In Jesus Christus hat die Heilsgeschichte ihren Hhepunkt
erreicht. Der Sohn Gottes, eines Wesens mit dem Vater, ist Mensch
geworden. Durch das Wirken des Heiligen Geistes wurde er von der
Jungfrau Maria geboren. Er lebte sein irdisches Leben als wahrer
Mensch ; dieser Mensch aber, der inmitten der Volkes Israel heranwuchs,
nannte Gott seinen Vater. Er konnte sagen : Ich und der Vater sind
eins. Und aus dieser tiefen Einheit mit dem Vater lehrte er auch
uns Menschen beten: Vater unser . . . . Dieses Gebet enthlt gleichsam
das ganze Evangelium, die gesamte Frohe Botschaft. Diese Frohe
Botschaft besagt : Du, Mensch, hast deinen Ursprung in Gott, und
in Gott liegt auch dein endgltiges Ziel. In ihm findest du ewiges
Leben.
4
Das ist die Wahrheit, die Christus uns offenbart hat: Vor seinem
Volk Israel und vor allen Menschen der Erde hat er dies ein fr allemal
kundgetan. Seine messianische Sendung zeigt sich gerade darin, da
er vom Vater ausgegangen ist und zu ihm wieder zurckkehrt. Sein
irdischer Weg fhrt dabei ber jedes unruhige Menschenherz, das
sucht und nach dem Heil ausschaut.
Wie tief und inhaltsreich sind die Worte, die Jesus am Ende seiner
Erden tage an den Vater richtet : Verherrliche mich jetzt bei dir mit
der Herrlichkeit, die ich bei dir hatte, bevor die Welt war. Diese
Worte sprechen von der ewigen dreifaltigen Einheit des Sohnes mit
dem Vater im Heiligen Geist. Sie deuten auch hin auf das Sterben
Christi auf Kaivaria und verknden zugleich, da dieser Tod zur
Auferstehung fhrt. Jene gleiche Herrlichkeit, die Gott Sohn seit
Ewigkeit her vom Vater hat, ist jetzt auch dem Menschensohn
geschenkt, der zur Rechten des Vaters sitzt. Fr eine gewisse Zeit
das Evangelium spricht von vierzig Tagen wurde sie in der Ver6
539
Apg 1, 5. 8.
Mk 16, 15.
540
541
regardent pas plus loin que le monde o ils s'enferment, ils acceptent
la scularisation. On organise consciemment son mode de vie en fonction des seules ralits d'ici-bas, sans aucune attention Dieu et sa
volont. C'est depuis toujours la mme tentation d'oublier Dieu, ou du
moins de vivre comme s'il n'existait pas. Cette manire de vivre, o
l'on se refuse regarder vers le Pre des cieux, ne peut cependant pas
teindre en l'homme l'aspiration profonde qui est en lui, parce qu'il
a un destin ternel. Pourtant, son aveuglement l'amne se nourrir
d'illusions, idoltrer les ralits terrestres : cela le doit profondment et il en vient des comportements suicidaires. Quand l'homme
croit se raliser par ses seules forces, il rduit au silence le dsir de
Dieu qui est en lui, pour se livrer la recherche insatiable et goste
du plaisir.
9
1 0
10
11
Cf. Sg 2, 19.
Cf. 2 Go 1, 24.
Dt 30, 19.
542
lui par le Christ qui est le vainqueur du monde. Ouvrez Dieu votre
vie, ouvrez votre vie de chaque jour Dieu par la prire ! Priez
quotidiennement le Notre Pre, comme les chrtiens ont pris l'habitude
de le faire ds les premiers temps. Ouvrez Dieu votre semaine de
travail par la sanctification du dimanche et la participation rgulire
l'Eucharistie. Respectez le jour du Seigneur comme un bien prcieux !
Cela peut nous viter de devenir les esclaves du travail ou des divertissements. Dans le mariage et la famille, rappelez-vous vos responsabilits les uns envers les autres. Sanctifiez la vie du foyer selon l'enseignement de l'Eglise! Vivez de la foi, pour que la foi chrtienne
puisse grandir aussi chez vos enfants et chez les jeunes.
Choisissez la vie que Dieu vous donne dans l'Eglise par le Christ,
car sa promesse est pour toujours ! Dans votre vie, donnez aux valeurs
spirituelles et religieuses la premire place, avant les valeurs matrielles ! Dfendez les valeurs morales fondamentales dans la socit ;
seules, elles garantissent une vie commune digne de l'homme. Celui
qui s'engage rsolument en faveur du droit et de la justice l o il
exerce ses responsabilits personnelles, celui-l peut s'engager aussi
dfendre fermement les grandes aspirations des peuples et de l'humanit. Et celui qui le fait dans l'esprit du Christ sait qu'il contribue
ainsi la venue du Rgne de Dieu en notre temps ; dans le Notre Pre,
nous prions spcialement pour que ce chemin soit prpar. Malgr
toutes les menaces relles que la guerre atomique et la dgradation
morale font peser sur l'humanit, le croyant sait qui appartiendra
finalement l'avenir. L'Evangile de l'Ascension nous l'annonce : (( Il
reviendra ! Dieu est le premier, il sera aussi le dernier. Jsus est
l'Alpha et l'Omga de toute l'histoire, celui qui est, qui tait et qui
vient.
12
Cf. Ap 1, 8.
543
qu'elle aide votre gnration et les gnrations suivantes connatre Dieu plus profondment;
qu'elle illumine les yeux de votre cur , afin que rien ne vous
trouble ou vous aveugle;
qu'elle vous rende toujours plus conscients (( de l'esprance que
donne son appel, vous, les chrtiens ;
qu'elle vous fasse comprendre (( quel Royaume vous donne la
gloire sans prix de l'hritage que le Christ nous a laiss, grce sa
naissance de la Vierge Marie;
qu'elle vous fasse dcouvrir la puissance infinie qu'il dploie
pour nous les croyants : cette puissance qui a t manifeste par sa
Rsurrection et par son Ascension !
Jsus Christ : vrai Fils de Dieu !
Jsus Christ : vrai homme, qui sige la droite de Dieu !
Amen.
O Christ, Seigneur, Fils bien-aim du Pre,
Ami de l'homme, Matre qui aimes la vie,
tu n'oublies aucune crature.
Regarde l'Eglise qui est Luxembourg,
envoie en elle le souffle vivifiant et le feu de ton Esprit.
Marque-la du sceau de l'Esprit Saint,
rappelle aux baptiss qu'ils sont membres de ton Corps.
a
Ep 1, 17-19.
544
545
Dierbare vrienden,
1. Vrede zij met u !
Ik heb er prijs op gesteld naar Ieper te komen om ver schillende
redenen.
Vooreerst is deze stad gelegen in het hart van het slagveld van de
eerste wereldoorlog. Zij is het symbool geworden van het onmetelijk
leed dat een oorlog met zieh brengt, en tevens symbool van wederopbouw en van vrede. Uw stad is dus de aangewezen plaats om u over
de vrede te spreken.
Ook weet ik dat uw stad en uw Streek, tegen het einde van de
tweede wereldoorlog door Poolse Soldaten werden bevrijd en dat u de
herinnering aan dat feit nog steeds trouw in ere houdt. Geloof t u mij,
ik ben daar zeer door getroffen.
Ik kom ook in het bijzonder om de gelovigen van het bisdom
Brugge te ontmoeten die hier zeer talrijk aanwezig zijn. Uw bisdom
is goed bekend, tot ver buiten zijn grenzen, voor het dynamisme van
zijn priesters en leken in de pastoraal, en voor zijn edelmoedige inzet
voor de missies en de jonge Kerken.
Tenslotte : hier zijn veel jongeren bijeengekomen, jongens en meisjes,
jonge mannen en jonge vrouwen, die ernstig bekommerd zijn om de
vrede, en ook Seminaristen die zieh voorbereiden om de bedienaars te
worden van de vrede van de Heer Jezus.
Ik groet u allen zeer hartelijk in de naam van de Yader en de Zoon
en de Heilige Geest.
Ik groet mijn broeders in het bisschopsambt, en vooral de jonge
bisschop van dit diocees, Monseigneur Roger Vangheluwe, en zijn
hulpbisschoppen.
* Die 17 m. Maii a. 1985.
36 A. A. S.
546
547
548
war lias ploughed its deep furrows for centuries. I have corne as a pilgrim
of peace.
En cette terre de cimetires, monte silencieusement dans notre cur
cette prire : donne-nous la paix, Seigneur, donne-nous la paix !
Mais devant ces tombes, il y a lieu aussi de parler, et les raisons
d'lever la voix ne manquent pas.
Car si nous nous taisons, nous laissons sans lendemain la vision que
nous venons d'couter de la bouche du prophte Isae : Yahv exercera
son autorit sur les nations et sera l'arbitre de peuples nombreux, qui
de leurs pes forgeront des socs et de leurs lances des faucilles. Les
nations ne lveront plus l'pe l'une contre l'autre et l'on ne s'exercera
plus la guerre. Marchons la lumire de Yahv ! .
Si nous nous taisons, la rumeur de la violence touffera le cri des
peuples qui appellent la justice et la paix.
2
Is 2, 4-5.
550
Friede sei mit allen ; Friede sei in jedem Hans ; Friede sei in der ganzen
Welt!
"Peace be with you. Peace be to this house". This is, according to
the will of the Lord, the fraternal greeting of the Christian : peace
to all people, peace in every home, peace to the whole world !
La paix soit avec vous ! Paix cette maison . Tel est, selon la
volont du Seigneur, le salut fraternel du chrtien: paix chacun,
paix chaque maison, paix la terre entire !
In onze christelijke groet wensen wij elkaar de vrede toe. Maar een
groet alleen volstaat niet. Wij moeten bereid zijn om die vrede van de
ander te aanvaarden, om, ondanks onze gebreken, die vrede te bewerken
in ons eigen hart, en ook onder de inwoners van ons land.
Wij moeten bereid zijn voor de vrede in de wereld te ijveren.
Daarom moeten wij ons hart openstellen voor het woord van de
Heer, dat we zopas, in het Evangelie volgens Sint-Jan hebben beluisterd.
Het is een woord dat we nooit genoeg kunnen aanhoren en dat in elke
Eucharistie wordt hernomen : Vrede laat ik u na : mijn vrede geef
ik u. M e t zoals de wereld die geeft, geef ik hem u .
Elke zondag nodigt de Kerk haar gelovigen uit op de Eucharistieviering. Die zondagsplicht is een heilige plicht, omdat we daar de
Heer ontmoeten, aan zijn levensoffer deelnemen, en in zijn vrede worden
opgenomen.
3
551
His peace, true peace will be found only wben we follow him who
is the Way, the Truth and the Life : the true path to peace and the
ultimate truth about peace : Jesus Christ.
4
Beste jonge mensen, een goed deel van de toekomst van de komende
eeuw ligt in uw handen en in uw hart. Vrees niet de weg van de
vrede te gaan met de Heer Jezus.
Hij zal u de grootsheid van de menselijke roeping doen verstaan.
In zijn licht en met zijn kracht, zult gij aan die roeping kunnen beantwoorden, met eerbied en met ijver voor de waarheid over de mens, voor
de waardigheid en de onschendbare rechten van de menselijke persoon,
en voor de eisen van het algemeen welzijn.
8. La guerre et la violence naissent de la mconnaissance des droits
fondamentaux de l'homme. La violence qui dtruit les habitations et
i.
Heb. 3,
552
553
554
Officiale
N r . 8.
555
te beter deed, omdat hij zelf authentiek priester bleef, getuige zonder
compromissen van Christus en van Zijn Evangelie bij de leken.
3. Tout le monde peut tre reconnaissant Cardijn pour la pdagogie
qu'il a mise en uvre, sous la forme de la clbre trilogie : Voir,
juger, agir qui est devenue familire tant de militants. Elle supposait en effet une coute des paroles du Seigneur, une attention aux
gestes de Jsus, une assimilation du message de l'Evangile et de
l'Eglise. Puis elle comportait un regard concret et mthodique, on
pourrait dire, sur le film de la vie, sur l'exprience des travailleurs,
avec ses aspects d'ombre et de lumire, un jugement sur les obstacles
la ralisation du plan de Dieu, qui veut pour tous la dignit d'enfants
de Dieu. Enfin elle cherchait mettre en uvre une action solidaire
capable d'y remdier sur le terrain.
Cette mthode qui joint dans une interaction rciproque l'approfondissement de la foi et l'engagement gnreux garde toute sa
valeur pour le Mouvement Ouvrier Chrtien actuel.
4. Cardijn voyait les travailleurs affronts des problmes sociaux
trs difficiles, dans le cadre de leur nation. Il soulignait l'aspect collectif et culturel de ces problmes. Mais il avait vite compris la dimension internationale de la question sociale, comme elle nous apparat
plus facilement aujourd'hui. Il envisageait les problmes du travail
poss par l'industrialisation avance, les dsquilibres causs par le
sous-dveloppement et la faim dans le monde, les menaces de guerre,
la coopration internationale et la construction de la paix. Il travaillait pour la solidarit, la fraternit universelle.
Mais en tout cela il gardait la conviction que seul l'Evangile peut
fonder dans le monde des travailleurs qui le reoivent l'thique vritable de leur dignit. Il puisait dans les principaux documents sociaux
du magistre pontifical des lignes de pense et d'action capables de le
guider srement; il actualisait de faon authentique la doctrine sociale
de l'Eglise. Au besoin il mettait en garde ses jocistes contre les idologies matrialistes et athes qui ont abusivement monopolis le combat
pour la justice sociale en l'appauvrissant de valeurs essentielles
l'homme et la socit.
Dans Laborem exercens? j'ai moi aussi dnonc les graves erreurs
du matrialisme pratique de l'conomisme et du matrialisme
2
556
31 mai 1980.
Ex 3, 7-8.
557
De solidariteit.
Dat sleutelwoord van de arbeidersgeschiedenis is tevens, in het
moderne taalgebruik, een evangelisch woord. Samen moeten we
werken aan de opbouw van de wereld : samen, de arbeiders met de
werklozen, de immigranten met de Beigen, mannen en vrouwen, jongeren met volwassenen, samen, tot in de internationale dimensie toe.
Hand. 2, 42.
1982, nr. 5.
558
10
De rechtvaardigheid.
De prof eten en Jezus zelf hebben het verkondigd : wie af breuk doet
aan de mens in zijn rechten, doet afbreuk aan God.
Met die ingesteldheid waakt u er over dat voor de arbeiders de
deelname in de groei van de welvaart, het recht op een eerlijk loon,
en de sociale zekerheid van hun persoon en hun gezinnen gewaarborgd
worden.
Het is ook normaal de verdeling van de inkomens te herzien, en de
inkomsten uit speculatieve beleggingen die niet uit arbeid voortkomen,
te controleren. Maar het gaat niet alleen om de verdeling van materile
goederen. Er bestaan ook andere rechten van de mens die geschonden
worden. En niet alleen rechten van de mens, maar rechten van het
gezin, rechten van volken.
De mens leef t niet van brood alleen ; hij hongert soms meer naar
onderricht, naar waarheid, naar vrijheid met inbegrip van de
godsdienstvri j heid.
De partecipatie.
De waardigheid van de mens loopt ongetwijfeld over het (( hebben , maar overstijgt het ruimschoots. Mens zijn is, in Gods ogen,
bekwaam zijn tot scheppen en tot scheppen met anderen.
De hedendaagse samenleving moet ruimte laten voor een nieuw
type van economie en voor de omvorming van de onderneming opdat
9
10
559
560
12
cf. Mt. 5, 6.
13
N n . 24-27.
561
1 4
2 avril 1952.
15
37 - A. A. S.
62
**
Bruxellis, ad artium cultores habita.*
1. (( Dieu n'est pas loin de chacun de nous, puisque c'est en lui que
nous avons la vie, le mouvement et l'tre w.
C'est ainsi que P Aptre Paul jugeait bon d'introduire sa prdication sur Jsus ressuscit, Athnes, devant un public cultiv, marqu
par l'hritage des potes, des philosophes, des sages, des savants,
des artistes.
Chers Frres et Surs, je suis heureux de vous adresser ces paroles
vous-mmes aujourd'hui. Tous, vous vous efforcez d'exprimer, par
les arts plastiques, la musique ou la parole, la vie la plus profonde
de l'homme et le cur de la ralit. Par le seul fait de cette recherche
artistique, vous vous approchez, comme ttons, du Dieu peuttre inconnu de certains qui est la source, le soutien transcendant
et la fin ultime des tres, de leur volution, de leur vie.
Et, en tant que croyants, vous allez directement la rencontre du
Dieu vivant et personnel qui a rvl la splendeur de sa gloire et son
amour inou en Jsus-Christ, tandis que vous cherchez vivre de son
Esprit.
1
Ao 17, 27.
563
Ph 4, 4.
Ps 92 [91], 5.
Cf. Constitution Dei Verbum, n. 1.
Prface de Nol.
664
4. Cela ne veut pas dire que seule la foi explicite soit gnratrice
d'art religieux. Car, en lui-mme, l'art comporte une dmarche un
peu analogue celle de la foi. Tout art authentique interprte la ralit au-del de ce que peroivent les sens. Il nat du silence de l'merveillement, ou de la protestation d'un cur sincre. Il s'efforce d'approcher le mystre de la ralit. L'essentiel de l'art se situe au plus
profond de l'homme, o l'aspiration donner un sens sa vie s'accompagne d'une intuition fugace de la beaut et de la mystrieuse
unit des choses.
Certes, les artistes sincres et humbles en ont bien conscience :
quelle que soit la beaut de l'uvre de leurs mains, ils savent qu'ils
6
Rm 5, 5.
18 fvrier 1984.
565
dessinent, sculptent et crent des images qui ne sont que les reflets
de la beaut divine. Quelle que soit la puissance d'vocation de la
musique et des paroles, ils savent qu'ils ne chantent qu'un cho balbutiant du Verbe de Dieu. Ils pourraient dire avec saint Paul : Dieu
n'habite pas dans des temples faits de main d'homme ... la divinit
n'est pas semblable de l'or, de l'argent ou de la pierre travaills par
l'art et le gnie de l'homme ) ) . Dieu est toujours au-del. Et la ralit
la plus profonde des choses est au-del.
8
Mais nos uvres artistiques ouvrent sur cet au-del comme des
signes. Si notre connaissance et notre langage sont fragmentaires, il
nous est donn parfois de saisir la profondeur et l'unit des tres.
Il est certain que la foi est d'une autre nature : elle suppose une
rencontre personnelle de Dieu en Jsus-Christ, avec la lumire et
l'attrait qui viennent de lui. Mais tout art authentique est, sa manire,
une voie d'accs la ralit plus profonde que la foi met en pleine
lumire. Un monde sans art s'ouvrirait difficilement la foi. Il risquerait de demeurer tranger Dieu, comme devant un Dieu inconnu
9
11
12
10
11
12
566
567
1 5
14
Fil. 4, 8.
15
Mt. 5, 16.
568
16
569
570
1 9
20
12. U weet het, goede vrienden, de kunst is bevoorrecht om uitdrukking te geven aan het geloof, de liefde en de hoop.
Authentieke kunst draagt bij tot het opwekken van het sluimerend
geloof. Ze opent het hart voor het mysterie van de andere. Ze verheft
het hart van wie te diep ontgoocheld is of te uitgeput om nog te hopen.
De christelijke kunstenaar heeft zodoende in de Kerk en in de
wereld een uitgelezen roeping. Zijn symbolische taal roept de Werkelijkheid op die (( achter de dingen schuilgaat ; het is alsof hij
zegt : God is niet ver van ieder van ons .
Gij herinnert u de oproep die het Concilie richtte tot alle kunstenaars en die ik vandaag voor u tot de mijne maak.
Sedert lang staat de Kerk met u in contact... Gij hebt haar geholpen om de onzichtbare wereld bevattelijk te maken ... Verbreekt dit zo
vruchtbaar contact niet ! Sluit niet uw geest voor de inspiratie van de
Heilige Geest .
Als de kunstenaar al een schepper is door het genie dat hij als een
gave ontvangen heeft, hoe zou dan de genade van God niet scheppend
werken in het hart van de mens?
Veni, Creator Spiritus ! Kom, Schepper Geest !
In deze voorbereidingstijd op Pinksteren rieht ik dit woord ook tot
allen die zieh hier bij de wereld van de kunst hebben aangesloten :
<( Sluit uw geest niet af voor de Heilige Geest !
18
19
2 0
Cfr. Fil. 4, 4. 7. 9.
571
* *
Bruxellis, ad Auctoritates Communitatis ab universa Europa habita.*
672
573
Nous sommes encore les hritiers des longs sicles o s'est forme
en Europe une civilisation inspire par le christianisme. Mais nous
subissons aussi les consquences durables de graves fractures. Les
chrtiens ont rompu la communion fraternelle que l'Evangile demande.
Au x i sicle, la triste sparation de Rome et de Byzance loigne pour
longtemps l'orient de l'occident. Dans les sicles suivants, les nationalits s'affirment. L'organisation sociale se modifie. Cependant les
princes et les marchands, les plerins et les savants, les artistes et les
spirituels parcourent les routes ; ils sont les agents et les tmoins d'un
dveloppement impressionnant de l'intelligence spculative et pratique,
et de sursauts spirituels qui ravivent le sens vanglique de la pauvret,
de l'ouverture l'autre, de l'esprance. A l'poque mdivale, dans
une certaine cohsion du continent entier, l'Europe btit une civilisation brillante dont bien des acquis demeurent. Cela n'empche pas
les perversions des valeurs que l'homme voudrait dfendre et les disharmonies dans une culture ivre de ses russites. Les Etats s'affrontent
et se montrent conqurants. Le monde chrtien connat de nouvelles
ruptures ; celles du x v i sicle sont profondes. Nous n'avons pas encore
su en gurir les blessures.
e
Nos devanciers, cependant, ont aussi ouvert les voies vers d'autres
terres habites. Pousss par le dsir de connatre ce monde confi
l'homme, ayant progress dans les techniques, ils partent la dcouverte de continents pour eux nouveaux. Surprenante aventure ! Ils
vont planter la croix, faire partager l'esprance chrtienne, diffuser
leur progrs intellectuel et technique. Mais ils sont aussi conqurants,
ils vont implanter leur culture, ils s'approprient les richesses d'autres
groupes ethniques dont trop souvent ils ddaignent les traditions
propres et que trop souvent ils soumettent cruellement leur pouvoir.
Ainsi, la relation des Europens avec les hommes des autres continents
est-elle ambigu : ils transportent ailleurs autant leur gnie que leurs
faiblesses, autant leur gnrosit que leur apptit de puissance et de
richesses, autant l'aptitude au progrs humain et la foi que leurs excs
et leurs fautes.
Notre continent reflte bien les paradoxes de l'homme : capable
d'intelligence et de matrise, de dvouement et de saintet, il est aussi
capable de dtruire, par avidit et par orgueil. Il connat sa dignit
et se propose la vertu, et il cde aussi des comportements dvoys qui
l'avilissent. Cependant, si nous considrons la civilisation et la culture
qui se sont formes jusqu'au dbut des temps modernes, nous pouvons
574
575
. Mesdames et Messieurs, j'ai voulu vous faire part de ces rflexions sur l'histoire la fois terrible et belle de notre continent,
parce que nous vivons marqus par des ruptures parfois trs anciennes,
mais aussi parce que nous disposons d'un hritage d'une grande richesse sur lequel se fonde la vocation de l'Europe et ses tches en
notre temps.
Nous voici rassembls au sige de vos Institutions, parce que, trs
vite aprs la seconde guerre mondiale, un grand nombre d'Europens
se sont rejoints dans la conviction que les divisions des hommes et les
oppositions des pays ne sont pas inluctables. Il fallait assurer la paix
sur les bases d'une entente durable, il fallait recrer les conditions
d'une unit. Des hommes qui avaient eux-mmes souffert ont pris
l'initiative de proposer aux pays d'Europe de s'engager dans une coopration plus stable que les alliances antrieures, et de fonder ensemble
une communaut. Parmi les fondateurs, nous voquons les figures de
Jean Monnet, de Robert Schuman, d'Alcide de Gasperi, de Konrad
Adenauer, de Winston Churchill, de Paul-Henri Spaak. Avec tant
d'autres qu'il est impossible de citer, leur mrite a t de ne pas se
rsigner un morcellement de l'Europe qui l'et empche de se re2
576
construire, de dvelopper un patrimoine culturel et matriel tonnamment riche, de retrouver son dynamisme en renouant avec les
inspirations positives de son histoire.
Les fondateurs de vos Institutions avaient eu l'intuition que le
domaine conomique se prtait en premier lieu un projet communautaire, tant en raison de la situation mondiale que pour viter dsormais les concurrences dangereuses pour la paix. De fait, une coopration s'est instaure, dont vous tes les artisans. Vos tches complexes
demeurent ardues, il vous est souvent difficile de concilier les points
de vue pour dcider d'agir. Il reste encore confirmer une volont
commune et dgager une vision d'ensemble; vous ressentez le besoin
d'approfondir la concertation des instances politiques et conomiques
avec les partenaires sociaux et tous ceux qui concourent au bien
commun. C'est ensemble, avec dtermination, que toutes les personnes
responsables doivent affronter et rsoudre les problmes humains que
pose durement la vie conomique. Parmi les plus proccupants, je
citerai celui du chmage, celui de l'accueil des jeunes dans la vie professionnelle, celui de la grande pauvret de certains face l'opulence
de beaucoup. La premire raison d'tre des activits conomiques est
de permettre tous de vivre selon leur dignit; le reconnatre clairement devrait amener mieux soumettre les intrts particuliers aux
objectifs essentiels. Le Concile Vatican II a rsum ces objectifs en
disant : (( Les ingalits conomiques et sociales excessives entre les
membres ou entre les peuples d'une mme famille humaine font scandale et font obstacle la justice sociale, l'quit, la dignit de la
personne humaine ainsi qu' la paix sociale et internationale )>.
3
5. Pour btir leur unit, les Europens ont besoin de retrouver une
meilleure cohsion. Un grand projet ne peut aboutir qu'appuy par
l'apport original de chacun au service de la communaut. Dans un
continent o les diffrences culturelles sont fortement marques la
varit des langues qu'on y parle le montre clairement , l'coute
mutuelle, d'une rgion l'autre, constitue un enrichissement prcieux.
Dans le pass, on peut songer l'art roman, et plus tard l'art
gothique, o une mme inspiration artistique et spirituelle s'exprimait dans une souple diversit, en alliant heureusement le gnie de
chaque rgion avec les influences venues des autres. Les changes se
dveloppent dans les domaines techniques et scientifiques; plus lar3
577
gement, ce sont tous les habitants qui devraient se rencontrer davantage, ds la jeunesse. Leur connaissance mutuelle, loin d'appauvrir les
traditions particulires, largira les qualits humaines de tous. Sur ce
plan, les frontires des traits ne sauraient tracer des limites l'ouverture des hommes et des peuples; les Europens ne peuvent se rsigner la division de leur continent. Les pays qui, pour des raisons
diffrentes, ne participent pas vos Institutions ne peuvent tre
carts d'un dsir fondamental d'unit ; leur contribution spcifique
au patrimoine europen ne peut tre ignore.
D'autre part, chacun a conscience dsormais que la vie d'un continent, aussi fconde que soit sa culture, ne saurait aujourd'hui se
fermer l'apport des autres; on pense aux civilisations dveloppes
en dehors de l'influence chrtienne; on pense galement aux autres
rgions du monde o s'est panouie la culture d'inspiration europenne
et chrtienne, souvent enrichie au contact d'autres groupes ethniques.
L'ouverture aux autres fait partie des composantes essentielles d'un
esprit form par la tradition chrtienne ; les Europens ont le devoir
de la vivre dans le respect fraternel de tous les hommes ; il entre dans
leur vocation de dvelopper le sens de l'universel.
6. Faire face aux dfis de l'conomie et largir les changes humains,
ce sont des proccupations qui amnent voquer d'autres problmes
majeurs que pose la crise de notre temps. En premier lieu, comme je
l'ai dit en voquant l'histoire, nous nous trouvons face un branlement
moral et spirituel de l'homme, particulirement sensible en vos pays.
On dirait qu'il joue avec la vie, quand il ne se laisse pas saisir par la
dsesprance. L'aisance avec laquelle la science intervient dans les
processus biologiques peut entraner des garements mortifres. L'acte
merveilleux de transmettre la vie se voit priv d'une part de son sens ;
le couple se ferme sur lui-mme ; avec le consentement de la socit, il
en vient trop souvent refuser l'tre sans dfense la dignit d'homme
et le droit de vivre. Ou bien, la volont de possder un enfant justifie
des manipulations qui font violence la nature de l'tre humain. Une
certaine priorit donne aux satisfactions affectives de l'individu compromet la stabilit du couple et de la famille et fait perdre de vue les
vraies finalits du mariage. Ces graves altrations dans l'thique chez
une part de nos contemporains ne sont-elles pas lies l'absence d'un
idal, l'troitesse du projet humain quand il lui manque l'ouverture
de la foi? Mesure-t-on aussi les consquences d'une diminution du
38 A. A. S.
578
579
Monseigneur le Recteur,
Chers amis,
1. En m'adressant aujourd'hui la communaut acadmique, je
vous confierai d'abord le plaisir tout particulier que j'prouve chaque
* Die 21 m. Maii a. 1985.
580
58
582
583
584
585
586
A tous ceux qui se rattachent la Communaut de Louvain-laNeuve, vous tous, tudiants, professeurs, chercheurs, membres du
personnel de cette Universit qui est toujours demeure chre mon
cur, je donne ma Bndiction Apostolique.
ACTA
587
CONGREGATIONUM
588
CONGREGATIO
PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS
S Y R O R U M - M A L A B A R E N S I U M
DECRETUM
quo novum Missale Syro-Malabarense approbatur.
Iamdudum Apostolica Sedes, sollicita de Liturgia Ecclesiae SiroMalabarensis ad genuinam formam redigenda, iussu Summi Pontificis
Pii Pp. XI, v. m., inde ab anno 1934, rem ad effectum deducendam
sedulo curavit. Post diuturnos ac diligentissimos labores, tamdem die
20 Ianuarii anno 1962, probante Summo Pontifice Pio Pp. X I I , imm.
m., inductum est novum Missale Syro-malabarense in lingua Syriaca
exaratum. Tamdem die 15 Augusti 1968 Missale Syro-Malabarense,
in linguam malayalam translatum et ex parte innovatum, flagitantibus
omnibus Episcopis, Congregatio ad experimentum et ad tempus ut adhiberetur indulsit.
Ex peracto et protracto experimento non paucae difficultates et
dubitationes in lucem venerunt ; quapropter res novo studio ex integro
589
SIMON
Card.
LOURDUSAMY,
Praefectus
S.
590
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici Sua Santit Giovanni Paolo II ha nominato:
12 maggio 1986. S. E. mons. Pablo Puente, Arcivescovo tit. di Macri, ProNunzio Apostolico nel Mali.
28
1986. Mons. Pablo Colino, Consultore Pastorale della Peregrinatio ad Petri Sedem.
S. E. mons. Emanuele Clarizio, Presidente della Peregrinatio ad Petri Sedem in aliud triennium .
28
691
marzo
L'E.mo Signor Cardinale Antonio Innocenti, Prefetto della Congregazione per il Clero, Membro della
Commissione Cardinalizia per i Pontifici Santuari di Pompei, Loreto e Bari.
28
Le LL. EE. i Monsignori Emile Marens, Vescovo di Nantes e Karl Lehmann, Vescovo di Mainz, Membri Vescovi diocesani della Congregazione per
la Dottrina della Fede.
1 maggio
30
aprile
Al
sig.
Josef
Zimmermann (Kln).
19
592
24
8 Iulii 196-->/
N. 7
....
OFFICIALE
IOANNES
PAULUS
SERVUS
AD
EPISCOPUS
SERVORUM
PERPETUAM
REI
DEI
MEMORIAM
594
595
sticum habent officium, ceterique clerici et Seminarii tirones ei addicantur Ecclesiae, in qua legitimum habent domicilium. Scriptaque
omnia actorum documenta, quae aut ad novam dioecesim eiusve clerum
aut ad fideles et ad bona temporalia pertinent, curandum est ut a
Curia Tagbilarana tradantur Talibonensi. Omnia denique, quae hic
decrevimus, exsequenda ipse curet venerabilis Frater Bruno Torpigiani, quem diximus, qui a Nobis mandatum habet una cum facultate
id delegandi ad alium virum in dignitate ecclesiastica constitutum,
addito officio videndi ut actae exsecutionis litterarum verum exemplum
ad Congregationem pro Episcopis cito perveniat. Has Apostolicas Litteras omnino ratas esse volumus, sic ut nunc, ita et in posterum, contrariis haud obstantibus.
Datum Bomae, apud S. Petrum, die nono mensis Ianuarii, anno
Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus Nostri
octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
II
PARRAMATTENSIS
Detractis nonnullis territoriis ab archidioecesi Sydneyensi nova conditur
dioecesis Parramattensis appellanda.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Venerabilis Frater Eduardus Beda Clancy, Archiepiscopus Sydneyensis, de grege quem regendum accepit sollicitus, ab hac apostolica Sede petiit ut latissimo territorio suae circumscriptionis diviso,
iam nova dioecesis constitueretur : id enim magnopere fidelium suorum
96
597
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
ALLOCUTIONES
I
Ad quosdam Vietnamiae episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram admissos.*
Je dsire avant tout exprimer la joie que je ressens " vous recevoir
avec Monseigneur Paul Huynh dng Cac, Eyque de Qui-Nhon.
Selon une antique norme canonique de l'Eglise, vous tes venus
Rome visiter les tombeaux des Aptres Pierre et Paul, et rencontrer
le Successeur de Pierre afin de lui confier vos proccupations pastorales, de le mettre au courant des activits et des projets apostoliques de vos communauts, exprimant ainsi, d'une manire encore
plus complte, le profond lien de communion qui vous unit au Pape
et, travers lui, toute l'Eglise catholique.
Je suis certain que les deux Aptres, colonnes et fondement de
l'Eglise de Rome, auront accueilli les expressions de votre foi formules dans le secret de vos curs, vos proccupations, vos souffrances
les plus caches ainsi que l'amour sincre et concret que vous nourrissez envers votre Peuple.
Je suis persuad galement que vous vous tes faits les interprtes
fidles de tous vos Confrres dans l'Episcopat, auxquels n'a pas t
donne la possibilit de se joindre nous pour partager ce moment de
joie et de communion fervente avec l'Eglise universelle.
En cette circonstance, je dsire confier Votre Eminence, en sa
qualit de Prsident de la Confrence Episcopale du Vietnam, le soin
* Die 13 m. Decembris a. 1985.
598
Cf. 2 P 4, 13-14.
599
600
dinaire des Evques peine achev, en y apportant la prcieuse contribution de son ample exprience pastorale inspire aux sources mmes
de l'Evangile, pourra communiquer ses Confrres dans l'Episcopat
la beaut et la valeur de l'exprience pastorale acquise au contact des
Reprsentants des divers Episcopats et dans le travail commun. Votre
Eminence ne manquera pas non plus de faire part tous le catholiques
avec quels intrt, affection et admiration les Pasteurs des autres
Eglises particulires suivent la vie des communauts chrtiennes au
Vietnam comme ailleurs, surtout quand elles sont appeles rendre
tmoignage au Seigneur Jsus dans des situations exigeant abngation
et courage.
Vous voudrez bien rappeler encore vos Confres, Monsieur le Cardinal, que tous leurs efforts doivent tendre offrir leurs concitoyens,
avec un gnreux dvouement, l'annonce de la foi, de l'esprance et
de la charit que l'Eglise ne cesse de proposer tout homme pour
l'amener dcouvrir que Jsus est voie, vrit et vie .
Je suis convaincu que dans cette importante et dlicate mission,
ces Pasteurs pourront compter sur la collaboration gnreuse et
cohrente des prtres, des religieuses, des catchistes et de tous les
fidles.
Le Concile Vatican I I , comme ont eu cur de le rappeler les
Pres synodaux dans leur rcent message au Peuple de Dieu, doit
tre toujours mieux entendu avec un cur ouvert et disponible et ne
pourra porter tous ses fruits que grce un effort persvrant et
soutenu dans le temps .
C'est avec une affection toute particulire que je m'adresse galement aux prtres que le Seigneur a appels servir avec vous le
Peuple de Dieu. Qu'ils veuillent continuer, dans la fidlit et la confiance, accompagner les communauts qui leur ont t confies dans
l'approfondissement des exigences concrtes du mystre de l'Eglise
et de sa communion ! Qu'ils se considrent toujours comme les serviteurs de leurs frres, et spcialement des plus pauvres, des petits, de
ceux qui souffrent et des humbles! Je les encourage paternellement,
ainsi que vous-mmes, parcourir courageusement, malgr les obstacles,
le chemin qui mne une socit transforme par l'amour en conservant en mme temps l'unit ecclsiale autour des Pasteurs que
vous tes. En ralit, comme le rappelait mon prdcesseur le Pape
601
Vous saurez trouver, j'en suis sr, le moyen de faire savoir tous
et chacun que le Pape les suit avec affection et les accompagne de sa
prire dans leurs gnreux efforts pour le progrs et la prosprit de
leur pays.
Alors que je vous salue tous in vinculo pacis et in osculo
caritatis , je vous confie de grand cur, vous Pasteurs et Peuple
fidle, Marie, Mre de l'Eglise. Je le fais anim d'une immense
confiance, certain qu'elle saura accueillir vos projets, vos esprances
les plus caches comme votre labeur.
Son intercession puissante et maternelle saura obtenir pour l'Eglise
qui est au Vietnam une nouvelle effusion de l'Esprit qui se traduira
en une foi plus solide et courageuse, en une esprance sans limite et
en une charit vcue dans le contexte d'une communion ecclsiale plus
intense.
Mon affectueuse Bndiction vous accompagne !
3
II
Ad quosdam moderatores societatum bonis gignendis, in catholicam consociationem adscitos, coram admissos.*
dell'Unione
Cristiana
Imprenditori
1. Siate i benvenuti a questa Udienza, da voi desiderata per celebrare il quarantesimo anniversario di fondazione del vostro sodalizio.
Saluto il Signor Cardinale Giuseppe Siri, il quale fin dall'inizio fu
geniale ispiratore ed attento, competente animatore dell'UCID ; mi
2
Ep 4, 3.
1 P 5, 14.
602
2. Dopo quarantanni di vita sorge spontaneo il desiderio di gettare uno sguardo, seppur fugace, sul passato, nel desiderio di comprendere le ragioni che hanno motivato la nascita del vostro Movimento, e ne hanno sostenuto il cammino, cos da prendere nuovo
slancio nella progettazione dei futuri impegni in ordine ad una efficace
presenza nella comunit imprenditoriale moderna.
L ' U C I D nacque dopo la triste esperienza della seconda guerra
mondiale, in un momento singolarmente critico e delicato, non solo
per l'Italia ma per l'intera Europa. Momento e tempo di ricostruzione
e di vivace ripresa, in cui comparvero e si radicarono le nuove strutture
economiche e politiche. Voi ricordate come allora sulla scena sociale
del Paese si presentarono e rapidamente si affermarono modelli di
vita ed ideologie che avrebbero segnato in modo tanto profondo i
tempi successivi.
1
603
604
605
spirito di servizio, che fin dagli inizi stato inculcato ai Soci dell'Unione.
Ci vi consentir anche in questo momento di profonde trasformazioni strutturali, di assumere quella posizione attiva e di avanguardia
nell'ordinare l'aspetto sociale delle imprese secondo le esigenze del
pensiero cristiano )), che fa parte dei fini istituzionali fissati nello
Statuto dell'Unione.
2
Art. 5, b.
606
3
N . 17.
Cfr. art. 5, c.
607
ITI
Ad quasdam mulieres quae conventui consociationis Centro Italiano
Femminile interfuerunt, coram admissas.*
1. Sono lieto per questo incontro con voi, che partecipate al ventesimo Congresso Nazionale del Centro Italiano Femminile. Saluto la
Presidente Nazionale, il Consiglio, le Presidenti regionali e provinciali, le delegate e, con voi, tutte le donne che aderiscono al Movimento,
* Die 14 m. Decembris a. 1985.
608
609
pazione della donna stessa nella vita sociale e soprattutto dell'attenzione che si riuscir a garantire ai valori di cui essa apportatrice.
Come ben sapete, la promozione della donna passata da una prima
fase che si proponeva di risolvere il problema dell'eguaglianza tra
l'uomo e la donna, nella distinzione dei ruoli, ad una seconda fase
orientata ad affermare con forza il riconoscimento dei diritti civili e
culturali del mondo femminile per garantire l'accesso della donna alle
attivit del lavoro, alle iniziative ed alle responsabilit produttive.
Per raggiungere tale grado della promozione femminile sono insorte
istanze e metodologie di diverso segno, alcune non conformi al vero
bene della donna. In tale contesto la Chiesa non manc di far presente che nella scelta delle proprie attivit la donna doveva essere
libera, e che il suo lavoro doveva essere strutturato in maniera tale da
far s che essa non dovesse pagare la sua promozione con l'abbandono
della propria specificit e a danno della famiglia, nella quale essa ha,
come madre, un ruolo insostituibile.
2
Ora si prospetta per voi una terza fase dello sviluppo della questione femminile, quella che concerne la vostra presenza nelle istituzioni pubbliche. Voi giustamente ricercate quale riscontro e quale
spazio si debba dare al positivo apporto della donna nello sviluppo dell'intera comunit umana. Non si tratta di un confronto conflittuale
di ruoli, ma del riconoscimento di uno specifico e necessario contributo. La donna, quindi, uguale all'uomo in dignit, umanamente libera
nelle scelte che concernono lo sviluppo della propria personalit,
capace, altres, di assumere specifiche responsabilit nell'impegno di
ricercare, costruire e garantire il bene comune. Essa consapevole di
avere un peculiare ruolo al riguardo, a motivo dei valori specifici della
sua condizione e della sua cultura. All'idea di eguaglianza e di emancipazione succede pertanto oggi un processo che conduce ad una pi
ampia e libera partecipazione della donna alle responsabilit sociali
organizzative. Occorrer mettere bene in luce che la donna ha una sua
missione propria in seno alle strutture che regolano la vita pubblica,
da una parte riconoscendo che la presenza della donna nella struttura
familiare, con tutto il contesto di affetti, di diritti, di valori un
fatto irrinunciabile e insostituibile; dall'altra inserendo in maniera
pacifica ed equilibrata la presenza della donna nelle strutture che regolano lo sviluppo di tutta la societ. In tal modo la questione femminile
2
40 - A. A. S.
610
Monsieur V Ambassadeur,
Soyez cordialement remerci de l'adresse que vous venez de prononcer au nom de Monsieur le Prsident de la Prsidence de la Rpu3
611
612
613
14
thereby the bonds of unity, charity and peace by which you are linked
with one another and with the Bishop of Rome and Successor of Saint
Peter, "head of the Apostles on whose frmness our Lord built his
faithful Church".
In your persons I greet and embrace two individual Churches,
unique in character : two Churches witnessing to two ancient, distinct,
yet complementary forms of Oriental Christianity ; two Churches
rooted in the Indian soil and adapted to the Indian way of life, living
in peace and harmony with their neighbours who are overwhelmingly
of another religious tradition.
It has been solemnly affirmed that the Oriental Churches, "distinguished as they are by their venerable antiquity, are bright with
that tradition which comes from the Apostles through the Fathers".
And we know that you are linked to the Apostles through the living
tradition of your Churches and through the ecclesial reality that embodies it, notably, your liturgy, ecclesiastical discipline, and whole
spiritual hritage. At the same time your .ecclesial tradition forms
part of the Indian reality and is inseparable from it.
My encounter with you today is marked by consiousness of the
grace of full ecclesial communion, heightened by the expectation of
those encounters I shall have with you and with your numerous
faithful in February next during my pastoral visit to India. Meanwhile,
I would ask you to convey to your priests, religious and lay people
the assurance of my ardent desire to be among you and to celebrate
with you the Eucharistie Liturgy.
1
East Syrian Liturgy: office for the feast of SS. Peter and Paul.
Orientalium
Ecclesiarum, 1.
615
thme the Church herself : the renewal of the Church was to proceed
from a deeper and more authentic understanding of her own nature.
This, in fact, is the unifying thme of ali the conciliar documents.
Never before had the dignity and position, the rights and duties,
of the Oriental Catholic Churches been so unequivocally stated ; never
before had such explicit rcognition been accorded to their spiritual
hritage as the hritage of Christ's universal Church: "... variety
within the Church in no way harms her unity, but rather manifests it.
For it is the mind of the Catholic Church that each individuai Church
or rite retain its traditions whole and entire, while adjusting its way
of life to the various needs of time and place". And the Holy See
continues today to uphold and proclaim this true Catholic principie,
namely, that the diversity of rites is an adornment of the Church and
a manifestation and enhancement of her unity.
3
Orientalium Ecclesiarum, 2.
Cf. Mk 16:15.
Orientalium Ecclesiarum, 3.
616
importance is given to Christian upbringing in the family and to catechesis in the parish context. It is manifested also in the programmes,
offered in some Eparchies, of common theological formation of young
candidates to the religious life, especially Sisters. And it is manifested in the teaching of technical skills, even the humble, domestic
skills which make for happier homes and help to ward off poverty and
want, often restoring a sense of personal dignity.
You are prsent in the field of charitable and social assistance,
through hospitals and dispensarles, orphanages and homes for the aged,
for the handicapped, for those in moral distress or who need rehabilitation : the destitute find relief, the poor are befriended and helped.
And I note that you are also undertaking developmental activities in
the rural reas and in the high ranges, in favour of the more backward
populations.
The charity of your locai Churches, of your religious communities,
is expressed in a multitude of ways and is offered to ali without distinction of creed, race or rite. For all this I thank God and pray that he
may mould you ever more in the image of Christ, the only Son of the
Father who went about doing good.
5. In fulflling your numerous and varied tasks, it is well to remember that ali the structures of the Church, ali the services she
renders are linked to holiness of life and to that zeal which only
holiness can make possible and sustain for any length of time. The
charity of Christians is the expression of faith, an encounter with the
living God; it is knowing Christ "and the power of his Rsurrection".
In proclaiming her own nature, the Church at the same time establishes her priorities ; she is to be Christlike, that is, holy. To manifest
this holiness of the Church is the most precious service you can render
to your motherland, for holiness is a language that India understands.
6
I urge you then to cultvate within you the sense of the absoluteness
and transcendence of God; cultvate the sense of the prsence of God,
and entrust yourselves to him with confidence and Joy. Inculcate the
value of the sacramentai realities as privileged moments and means of
encountering God ; foster a spirituality centred on the rich liturgical life
of your Churches. Do not neglect to teach prayer, and the significance
of the task of contemplation and of praise : prayer which fnds its cul Phil 3:10.
617
* Heb 4:12.
9
Orientalium Ecclesiarum, 6.
618
11
11
Orientalium Ecclesiarum, 4.
Ibid.
619
grace. I commend you to the loving protection of the Most Holy Virgin
Mary, Mother of our Lord Jesus Ohrist, and Mother of the Church,
and to the patronage of your father in the Faith, Saint Thomas the
Apostle. "My love be with you all in Christ Jesus".
12
VI
Ad Patres Cardinales, Pontificalis Aulae Romanaeque Curiae Praelatos
adveniente Nativitate D. N. Iesu Christi coram admissos.*
Signori Cardinali,
Venerati Fratelli.
1. Ogni uomo vedr la salvezza di Dio Queste parole vengono ripetute nel salmo responsoriale della Messa
di oggi 20 dicembre, e, come tutta la Liturgia di questi giorni prossimi
al Natale, vibrano di attesa per l'imminente venuta del Signore, facendo
trepidare, come ogni anno, il nostro cuore, nella gioia sempre rinnovantesi di questa venuta, che ha trasformato il mondo. la certezza
della salvezza, apportata all'uomo dal Figlio di Dio e Figlio di Maria
Vergine; la consolazione della visita che il Verbo del Padre fa all'umanit, finalmente vicina alla liberazione dal peccato e dalla schiavit del maligno ; la letizia che scaturisce dal sapere che (( si sono
manifestati la bont di Dio, salvatore nostro, e il suo amore per gli
uomini )).
(( Ogni uomo vedr la salvezza di Dio )).
Questa atmosfera respiriamo oggi anche noi, come sempre, qui
riuniti per scambiarci vicendevolmente gli auguri per il Santo Natale
e il nuovo Anno. Ringrazio il venerando Cardinale Decano per le sue
sempre care ed elette parole, che hanno interpretato i vostri sentimenti
in quest'ora di intimit familiare, in questa pausa di serenit tra i
comuni impegni quotidiani ; e, attraverso lui, ringrazio tutti voi, comprendendo in un solo atto di riconoscenza, di affetto, di considerazione,
come in un abbraccio, gli Officiali e Collaboratori dei vari Dicasteri
della Curia Romana, del Vicariato di Roma, del Governatorato dello
1
12
1 Cor 16:24.
Is 40, 5; Lc 3, 6.
Tit 3, 4.
620
621
mondo contemporaneo : ecco il grande valore di questi tre singoli avvenimenti, che hanno avuto uno spicco particolare nel decorso dell'anno.
Se intendo fermarmi in modo speciale su di essi non solo per
cogliere ancora una volta, e sotto una luce riassuntiva, il suggestivo
significato, ma prima di tutto e soprattutto per ringraziare la Santissima Trinit che, con la sua Grazia, ci ha permesso di celebrare
questi eventi, e di viverli in tutta la loro pienezza spirituale. Dio
che guida la storia, la storia dell'uomo e del mondo : storia che, come
sappiamo, solo e unicamente storia della salvezza , con un disegno
di amore r eden ti vo che culmina con l'Incarnazione del Verbo. Lui
che guida la sua Chiesa, e la fa strumento privilegiato del suo piano
di redenzione. Inseriti in questa luce, i tre eventi acquistano tutto il
loro pieno significato.
3. Il 1985 stato proclamato l'Anno Internazionale della Giovent
per iniziativa dell'Organizzazione delle Nazioni Unite. Come scritto
nella Lettera Apostolica Ai Giovani e alle Giovani del mondo , del
31 marzo scorso, <( ci riveste un moltepice significato prima di tutto
per (loro) stessi, ed anche per tutte le generazioni, per le singole persone, per le comunit e per l'intera societ. Ci riveste un particolare
significato anche per la Chiesa, quale custode di fondamentali verit
e valori ed insieme ministra degli eterni destini che l'uomo e la grande
famiglia umana hanno in Dio stesso .
Questo significato stato messo in luce e sviscerato in molteplici
occasioni in tutta la Chiesa. E anzitutto da questa Sede di Pietro;
infatti il tema scelto per la diciottesima Giornata Mondiale della Pace
stato, com' noto, La pace e i giovani camminano insieme ; nel
messaggio che rivolgo ogni anno per tale occasione, ne ho illustrato
la ricchezza dei contenuti, la portata, la responsabilit che hanno per
tutti gli uomini, e principalmente per i giovani e per le giovani. stata
poi a questi indirizzata la lettera gi ricordata, nella Domenica delle
Palme 1985, che cadeva il 31 marzo; e proprio per quella domenica
sono venuti a Roma i rappresentanti della Giovent, dai cinque continenti : ho ancora negli occhi le immagini dell'incontro di quella assemblea di giovani di tutte le razze nella piazza di San Giovanni in Laterano, durante la quale abbiamo pregato e riflettuto insieme, con
intima partecipazione di tutti i presenti, resi come un cuor solo e
un'anima sola, finch le ombre della sera avvolsero quella folla,
3
622
Omelia, nn. 7, 9.
623
4. L'Anno Cirillo-Metodiano ha racchiuso anch'esso in s un profondo e ricchissimo contenuto, che stato ben avvertito a tutti i
livelli, nella Chiesa non solo d'Europa ma anche degli altri continenti, come pure nella societ civile e nel mondo della cultura.
Le celebrazioni per l'undicesimo secolo dalla morte di San Metodio hanno avuto come il loro prologo nella Lettera Apostolica Egregiae
Virtutis del 31 dicembre 1980, con la quale proclamavo i due santi
Fratelli compatroni d'Europa con San Benedetto. Gi Leone X I I I , che
estese il loro culto a tutta la Chiese, Giovanni XXIII e Paolo V I , che
a diverso titolo vollero venerarli nella Basilica romana di San Clemente ove sepolto Costantino Filosofo, morto nell'Urbe, nell'869,
avevano posto i fondamenti di tale decisione che interessa tutta la
Chiesa, ma specialmente l'Europa e le regioni slave.
8
624
Gi all'inizio di quest'anno, il I gennaio, preannunciavo il Centenario. Come non ricordare ora la Messa celebrata nella Basilica di
San Clemente, il 15 febbraio, con la presenza degli studenti dei Collegi
Ecclesiastici di Roma? E la epistola Enciclica Slavorum Apostoli,
pubblicata il 7 giugno, solennit della Santissima Trinit ? In questa
luce sono da vedere anche le commemorazioni, tenute a Djakovo in
Jugoslavia il 5 luglio, e a Velehrad, il 7 luglio, presso la tomba di
San Metodio, con la presenza del Cardinale Segretario di Stato con
carattere di Legato Pontifcio ; e, sempre in questo irradiazione di
impulso evangelico-missionario per la Chiesa d'Europa, si collocano
sia il Simposio Ecumenico Europeo sia il VI Simposio del Consiglio
delle Conferenze Episcopali d'Europa, tenutesi a Roma nello scorso
ottobre, e culminati con la concelebrazione del 13 di quello stesso mese
per il Giubileo di Cirillo e Metodio.
9
10
11
625
12
14
Cf. Mt 28, 19 s.
13
14
Cf. Rm 5. 5.
41 - A. A. S.
626
627
16
VII
Ad Exc.mum Virum Andream Cagiati, Italiae apud Sanctam Sedem constitutum Legatum.*
Signor Ambasciatore,
1. La ringrazio di cuore per le nobili espressioni, che ha voluto
rivolgermi nel momento in cui ha iniziato la Sua missione di Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario della Repubblica Italiana
presso la Santa Sede, dell'accogliere dalle sue mani le Lettere Credenziali, il mio pensiero si volge con sentimenti di deferente stima al
Signor Presidente della Repubblica Francesco Cossiga, che ho avuto
il piacere di ricevere all'inizio dello scorso mese di ottobre, in occasione della sua prima visita ufficiale fuori del territorio nazionale e
che nel prossimo gennaio visiter, recandomi al Quirinale.
Subentrando nell'alto incarico al suo benemerito predecessore, Ella
avr l'onore di rappresentare tutto il Popolo italiano, sempre cos
vicino al mio cuore per la sua fede e per la sua storia millenaria, per
la sua capacit di superare e vincere le ricorrenti difficolt, per tanti
vincoli di vicinanza e di devozione che lo legano alla Sede di Pietro.
14
17
Lc 2, 14.
628
629
molti problemi che toccano da vicino le moderne societ industrializzate: promozione dell'uomo e del suo sviluppo, intesa fra le nazioni,
aiuti ai Paesi poveri, autodecisione dei popoli oppressi, lotta alla
droga, alla violenza, alla fame nel mondo.
La Chiesa, animata dallo spirito del Vangelo, si preoccupa di fomentare nei cuori, anzitutto dei giovani, l'apertura verso i grandi e veri
valori di amore, libert, fraterna solidariet, pace, giustizia sociale.
Sono valori che costruiscono il futuro e la grandezza di un Paese
autenticamente civile.
per questa ragione che la Chiesa ponendo l'uomo al centro del
proprio impegno pastorale, continua a proclamare a piena voce il rispetto e la sacralit della vita, che ogni Stato di diritto deve porre in
cima alle sue preoccupazioni. Se la civilt si misura dal riconoscimento
e dalla tutela effettiva dei diritti della persona, appare evidente il
dovere di dare la precedenza assoluta alla vita di ciascun essere
umano e garantirla in ogni momento dell'arco dell'esistenza.
Per la stessa ragione, la Chiesa, illuminata dalla fede ricevuta
dall'alto, si sforza di difendere i preziosi beni del matrimonio e della
famiglia, senza dei quali non possibile assicurare, in maniera degna
della persona umana, la promozione dell'uomo e della donna, n contribuire al rinnovamento della societ. peraltro confortante costatare che in Italia, malgrado segni di preoccupante degrado di valori
fondamentali, la famiglia, nella maggioranza dei casi, continua ancora
a tenere il suo ruolo.
1
630
VIII
Ad Exc.mum Virum Ataul Karim, Bangladesae apud Sedem Apostolicam
constitutum Legatum.*
Mr Ambassador,
It gives me great pleasure to welcome you to the Vatican and to
accept the Letters accrediting you as the Ambassador Extraordinary
and Plenipotentiary of the People's Republic of Bangladesh. This
meeting strengthens the bonds already existing between the Holy See
and your beloved country, the homeland which your people are building
on the foundation of the noble values and traditions which have characterized their cultural and religious life for so many centuries.
I thank you for the kind words of greeting which you expressed on
behalf of His Excellency President Hussain Muhammad Ershad, and I
warmly reciprocate with the assurance of my esteem and of my prayers
for the happiness and well-being of the entire people.
You have mentioned, Mr Ambassador, the coexistence in Bangladesh
of various religious traditions side by side. May the Most High God,
the Father and Creator, bestow on them an ever increasing harmony
and mutuai understanding for the common good of ali.
Such a climate of understanding and peace is essential if, as the
people of the world ardently hope, the dignity and unique value of
every human person is to be recognized, defended and promoted.
There is a growing awareness in world opinionflowing from the
deepest aspirations of the human heartof the existence of certain
universal rights and duties in the exercise of civil liberty and in the
attainment of the common good. These rights include freedom of expression, of assembly and of religious belief and practice, to which
correspond quivalent duties on the part of individuis, groups and
nations.
It is the task of the politicai and juridical order to encourage and
make possible the exercise of these liberties. Only when the integrai
spiritual as well as material well-being of people is promoted will
human dignity be upheld and Almighty God's eternai will be respected and obeyed. For it is he, the Creator, who has impressed his
image on every member of the human family, conferring on each one
a destiny that cannot be reduced to material and economie factors.
* Die 28 m. Decembris a. 1985.
631
Seor Embajador:
Sea bienvenido Vuestra Excelencia que, al presentar hoy las Cartas
Credenciales, da comienzo a su misin de Embajador Extraordinario y
Plenipotenciario de Costa Rica ante la Santa Sede.
Gracias por sus cordiales expresiones de reconocimiento y devocin a esta Sede Apostlica, pues a travs de ellas me es dado comprobar tambin le cercana humana y religiosa de todo un nobilsimo
Pueblo, Costa Rica. Su trayectoria actual, al igual que en el pasado,
sigue sin duda beneficindose de un patrimonio cultural y moral, de
una communion en la fe, fruto de la secular presencia evangelizadora de
la Iglesia.
* Die 30 m. Decembris a. 1985.
632
633
X
Ad sodales consociationis a Sancto Thoma Aquinate cognominatae coram
admissos.*
634
Le manifestazioni dell'attivit umana sono oggi pi che mai molteplici; ma ci fa pi che mai sorgere il problema di individuare
meglio la loro comune sorgente, ed il criterio della loro coordinazione
e del loro valore : e ci non altro che porsi la questione dell'anima.
Questa indagine ci pone davanti ad un grande mistero, e ci fa
scoprire quanto noi siamo ignoti a noi stessi : <( Cammina, cammina
diceva Eraclito forse non arriverai mai a raggiungere i confini
dell'anima, per quanto tu percorra i suoi sentieri. Tanto profondo
il suo "logos" ) ) . E difatti come osserva S. Tommaso precisamente nell'anima che si trova quell' immagine di Dio , che rende
l'uomo simile al Creatore ; e quindi grazie all'anima che esiste
nell'uomo creatura finita una certa quale infinit, nelle sue aspirazioni, se non proprio nei fatti.
3
La consapevolezza di possedere un'anima ha qualcosa di paradossale, perch sembra essere, ad un tempo, un dato quasi immediato ed
evidente dell'esperienza interiore, vitale ed esistenziale, e nello stesso
tempo, come ho detto, un problema teoretico estremamente oscuro e
difficile, nel quale anche grandi pensatori per cos dire hanno
fatto naufragio.
Esprime molto bene S. Tommaso questa duplice sorprendente costatazione, quando dice : Secundum hoc scientia de anima est certissima, quod unusquisque in seipso experitur se animam habere et actus
animae sibi inesse ; sed cognoscere quid sit anima difficillimum est ;
e aggiunge : requitur diligens et subtilis inquisitio . Un lavoro
faticoso e rischioso, ma non vano, soprattutto se fatto, come voi intendete fare, valendovi anche delle luci che vengono dalla divina Rivelazione e dal Magistero della Chiesa.
5
De Ver., q. X, a. 8, 8m.
635
Il Dottor Angelico, nella sua trattazione de homine, qui ex spirituali et corporali substantia componitur , risente chiaramente degli
allora recenti insegnamenti del Concilio Lateranense I V , che avevano
presentato la natura umana come intermedia tra quella puramente
spirituale, angelica, e quella puramente corporale, quasi communem
ex spiritu et corpore constitutam . Dunque, distinzione reale ed
essenziale tra anima e corpo. L'uomo, per il Dottore Comune, essentia composita ,
substantia composita . " Ma uno solo il suo
essere : <( unum esse substantiae intellectualis et materiae corporalis .
Unum esse formae et materiae , dove l'anima forma e il corpo
<( materia .
8
1 0
1 2
1 3
10
11
12
Ibid.
* Ibid.
636
637
Cristo perch riconquistasse la dignit perduta e raggiungesse la condizione di figlio di Dio. L'antropologia di S. Tommaso unisce sempre
strettamente la considerazione della natura e quella della persona , in modo tale che la natura fonda i valori oggettivi della persona,
e questa d un significato di concretezza ai valori universali della
natura.
La dottrina dell'anima al centro dell'antropologia tomistica; ma
tale antropologia non potrebbe essere intesa nel suo giusto senso e
nella sua vera ampiezza e neppure la dottrina dell'anima senza
fare riferimento, come fece lo stesso Dottore Angelico non soltanto
a nozioni di carattere razionale metafisico o cosmologico , ma
anche ed in definitiva ai dati provenienti dalla Rivelazione biblica
e dagli insegnamenti della Chiesa.
6. E per essere stato cos fedele e docile al Magistero ecclesiale,
S. Tommaso ha potuto rendere, alla Chiesa e alle anime, un preziosissimo servizio dottrinale, quello che a suo tempo gli merit il titolo di
(( Dottore comune .
La profonda ecclesialit del pensiero tomistico lo rende libero da
ristrettezze, caducit e chiusure, ed estremamente aperto e disponibile ad un indefinito progresso, tale da assimilare ogni nuovo autentico
valore emergente nella storia di qualunque cultura. Questo mi piace
ripetere anche in questa occasione. compito precipuo dei discepoli
dell'Aquinate, ed in special modo della vostra Societ, saper cogliere
e conservare questa anima universale e perenne del pensiero tomistico, e farla rivivere oggi in un dialogo ed in un confronto costruttivo
con le culture contemporanee, s da poterne assumere i valori, confutandone gli errori.
L'antropologia tomistica trova il suo culmine e la sua ispirazione
teologica di fondo nel trattato sull'umanit di Cristo. L'analisi e
l'interpretazione di questo sublime mistero di salvezza port il Dottore
Angelico ad affinare e ad approfondire mirabilmente ed insuperabilmente le nozioni della sua antropologia, che son venute cos a rendere
uno straordinario servizio anche nel campo puramente razionale e dell'ordine umano e naturale. Per converso, questo raffinato strumento
d'indagine pu rivelarsi anche oggi utilissimo nel proporre i contorni
validi di una autentica Cristologia, criticandone le deformazioni.
Con questi sentimenti ed auspici, invoco sui lavori e sui risultati di
questa vostra iniziativa culturale l'abbondanza dei favori celesti, mentre
di cuore imparto a tutti voi una speciale benedizione.
638
XI
Ad Exc.mum Virum Montri Jalichandra, Thailandiae apud Sedem Apostolicam constitutum Legatum.*
Mr Ambassador,
I am pleased to greet you and to welcome you to the Vatican on the
occasion of the prsentation of the Letters accrediting you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Kingdom of Thailand
to the Holy See.
I wish to thank you for the kind sentiments which you expressed
on behalf of His Majesty King Bhumibol Adulyadej. I have vivid
memories of my meeting with His Majesty and the members of the
Royal Family during my visit to your country in May 1984, and I
would ask you to convey my cordial greetings and best wishes for
their well-being and that of the entire Thai nation.
My visit to your country was an excellent opportunity for me to
appreciate further the profound sense of human values on which Thai
society is built. As I stated at that time : "In our contemporary world,
the history of Thai freedom and Thailand's legendary spirit of tolrance
are a reminder of the deepest aspirations of the human family to live
in peace, harmony and brotherhood. In particular, your respect for
man's right to religious freedom renders immense honour to your land".
In that climate the ancient religious traditions of the Thai people
grew and thrived, and Ohristianity, which arri ved later, found itself
a home. It is my ardent hope that the spirit of religious and cultural
openness, the friendliness and goodness which characterize your people
will continue to be the basis for a fruitful dialogue and for effective
collaboration between Citizens of diffrent faiths, as they respond to
the challenge of building a world of peace and justice.
You yourself, Mr Ambassador, have mentioned how the Thai people
firmly believe in the dignity of the human person and in respect for
the rights and freedom of all. In the prsent circumstances of the
world community, characterized by global tensions and numerous local
and regional situations of conflict, the people and their leaders have
need of just such a sense of respect, tolrance and a love of freedom
and peace.
In this respect I appreciate the role which Thailand and other
* Die 9 m. Ianuarii a. 1986.
639
XII
Ad Exc.mum Virum Ashoke Sen Chib, Indiae apud Sanctam Sedem constitutum Legatum.*
Mr Ambassador,
I am happy to welcome you to the Vatican and to accept the
Letters of Credence by which you are appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of India to the Holy See.
* Die 10 m. Ianuarii a. 1986.
640
This ceremony is taking place in circumstances of particular significans. With God's help, within a few weeks I will visit your belo ved
country. I assure you and the people of India that I look forward to
this event with anticipation and hope. I avail myself of this occasion
to express my gratitude to the civil and ecclesiastical authorities who
have collaborated in making this visit possible. In a special way I
would ask you to convey my sincere sentiments of apprciation and
regard to His Excellency President Giani Zail Singh and to the
Prime Minister, Mr Rajiv Gandhi.
When my predecessor Pope Paul VI arrived in India in 1964, he
expressed his sentiments of goodwill towards the people of India in
these words : " A t last we can come to know this immense and populous
Land, and manifest in person our friendship and admiration to the
great and noble people of India, so untiring in its efforts for world
peace, so industrious in seeking prosperity in harmony and concord
with the other nations of the world".
With these very same sentiments of friendship and respect I am
preparing for my own visit.
The second circumstance forming the context of this meeting is
that of the recen tly celebrated Nineteenth World Day o f Peace which,
this year, falls within the International Year of Peace proclaimed by
the United Nations Organization.
No thme of international life is so essential in our time as that of
peace and the urgent need to overeme the tensions that threaten it.
"It is a value that responds to the hopes and aspirations of ail people
and ail nations, of young and old, and of ail men and women of good
will".
1
641
which your country speaks in the international forum. The Holy See
likewise hopes that these objectives will enter ever more fully into the
consciousness of the peoples and of their leaders, so that a concerted
effort can be made to consolidate justice, peace and freedom in the
world.
These universal thmes and the patient work of promoting them
in every sphre of life are central to your role as Reprsentative of
India to the Holy See. I wish you every personal happiness in the
fulfilment of your diplomatie duties, and I assure you of my personal
interest and of the collaboration of the various offices of the Holy See.
Your prsence is a reminder of the particular bonds which exist
between the Holy See and India, where, as you mentioned, Christianity
has been at home since the earliest Christian era. I pray that my
forthcoming visit may further deepen these bonds and make clear my
heartfelt respect for the spiritual traditions which so characterize your
Nation's history.
I express the ardent hope and prayer that the Republic of India
may proceed always in peace and harmony towards the noble ideis
enshrined in its Constitution, for the spiritual and material good of
all its Citizens.
XIII
Ad nationum Legatos, novo anno ineunte in Aula Regia coram admissos.*
Excellences,
Mesdames,
Messieurs,
1. Votre Doyen, Son Excellence Monsieur Joseph Amichia, vient
de se faire l'interprte de vos sentiments dfrents et de vos vux au
seuil de l'anne nouvelle. Il l'a fait avec le ton chaleureux, la libert
d'esprit, la prcision et la profondeur que nous lui connaissons et que
nous apprcions. Je le remercie vivement de cette adresse qui est
l'honneur du Corps diplomatique accrdit prs le Saint-Sige : au-del
d'un hommage gnreux l'Eglise et d'une observation lucide des
problmes qui se posent dans le monde, elle constitue un tmoignage
* Die 11 m. Ianuarii a. 1986.
42 - A. A. S.
642
643
644
Acta
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
Pour ce qui est du peuple afghan, chacun sait dans quelles conditions il vit depuis six ans, comme du reste les Nations Unies Pont
soulign plusieurs reprises. Nous suivons avec attention les tentatives
actuelles visant rsoudre avec justice le problme dans sa complexit.
Puisse cet espoir encore fragile ne pas tre du !
La situation du Cambodge, qui a t si dramatique, demeure pnible
et difficile. La communaut internationale est bon droit soucieuse de
favoriser une solution qui permettrait au peuple cambodgien une vritable indpendance digne de ses traditions culturelles.
L'Afrique du Sud continue souffrir de conflits raciaux sanglants
et d'oppositions tribales. Votre Doyen a insist avec raison sur ce
flau. La solution du problme de l'apartheid et l'instauration d'un
dialogue concret entre les Autorits du Gouvernement et les reprsentants des lgitimes aspirations populaires sont les moyens indispensables pour rtablir la justice et la concorde, en bannissant la peur
qui provoque, aujourd'hui, tant de raidissements. Il faut tout autant
viter que les conflits internes ne soient exploits par d'autres au
dtriment de la justice et de la paix. La communaut internationale
peut et doit exercer son influence aux diffrents niveaux, avec les
moyens garantis par le droit, dans un sens constructif.
La situation en Ouganda, malgr l'accord sign entre le gouvernement et les reprsentants de l'opposition, est encore caractrise par
une profonde inscurit. Je renouvelle de tout cur mon appel du
22 dcembre dernier pour la paix du peuple ougandais.
Le Tchad est encore loin d'avoir trouv une solution acceptable au
problme crucial de l'unit et de l'indpendance nationale. Malgr
les tentatives de mdiations, la poursuite de conflits internes, avec des
ingrences extrieures, fait que les populations vivent une tragdie
sanglante interminable, cependant que l'insuffisance du dveloppement
conomique et social les maintient dans la misre.
Qui pourrait se dsintresser du sort des populations thiopiennes
pour lesquelles la guerre intrieure et les dplacements ont accru le
drame dj trop connu de la scheresse, de la faim et du manque de
soins?
A tous ces drames, s'est ajout, le jour de Nol, le conflit entre le
Burkina-Faso et le Mali, pour des querelles de frontires; il n'a pas
t sans faire aussitt des victimes et d'importants dommages. Nous
voulons esprer que le cessez-le-feu intervenu se prolonge et que ces
645
646
647
648
649
650
651
n'ont pas tre dfinis, octroys, ou limits par un Etat. Ils transcendent tout pouvoir. Certes, les droits de la personne humaine sont insparables de son devoir de respecter les droits des autres et de cooprer
au bien commun. Mais la violation des droits fondamentaux ne peut
jamais devenir un moyen pour des fins politiques. Un rgime qui
touffe ces droits ne peut prtendre faire uvre de paix; une dtente
qui voudrait couvrir de tels abus n'est pas une vritable dtente. Il
faut que l'homme puisse tre sr de l'homme, la nation sre de la
nation. U y a aujourd'hui dans le monde une foule de prisonniers pour
des raisons uniquement de conscience. Il est souhaiter qu'un document
juridique international des Nations Unies remdie de tels abus.
3
Cf. homlie du 1
er
janvier 1986.
652
Dieu, ne permets pas qu'en invoquant ton nom, nous venions justi*
fier les dsordres humains )) (19 aot 1985).
Les reprsailles qui atteignent elles aussi indistinctement des innocents et qui continuent la spirale de la violence, mritent de mme,
nos yeux, la rprobation; elles reprsentent des solutions illusoires et
empchent d'isoler moralement les terroristes.
Le terrorisme sporadique, qui soulve juste titre l'horreur dans les
consciences honntes, ne devrait pas faire oublier une autre forme de
terrorisme systmatique, quasi institutionnalis, qui s'appuie sur tout
un systme policier secret et anantit la libert et les droits lmentaires
de millions d'individus, coupables de ne pas aligner leur pense
sur l'idologie triomphante, et gnralement incapables d'attirer l'attention et le soutien de l'opinion publique internationale.
4
653
II
N. V.
N . 87.
654
tution pastorale Gaudium et spes, disait : La paix n'est pas nne pure
absence de guerre, et elle ne se borne pas seulement assurer l'quilibre
de forces adverses ; elle ne provient pas non plus d'une domination despotique
elle est uvre de justice et, comme telle, n'est jamais
acquise une fois pour toutes, mais sans cesse construire .
7
N . 78.
655
XIV
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii pro Cultura interfuerunt
coram admissos.*
656
ouverte aux aspirations les plus hautes de l'homme et capable de nouvelles synthses cratrices avec l'Evangile.
En ces annes o s'inscrit la ralit quotidienne de notre sicle
tourment, dj pointe l'aurore d'un nouveau millnaire, porteuse des
espoirs de l'humanit. Le processus historique d'inculturation de l'Evangile et d'vanglisation des cultures est bien loin d'avoir puis toutes
ses nergies latentes. L'ternelle nouveaut de l'Evangile rencontre
les surgissements des cultures en gense ou en travail de renouvellement. L'mergence des nouvelles cultures appelle de toute vidence
le courage et l'intelligence de tous les croyants et des hommes de bonne
volont. Transformations sociales et culturelles, bouleversements politiques, fermentations idologiques, inquitudes religieuses, recherches
thiques, c'est tout un monde en gestation qui aspire trouver forme
et orientation, synthse organique et renouveau prophtique. Sachons
puiser des rponses neuves dans le trsor de notre esprance.
Secous par des dsquilibres socio-politiques, des dcouvertes
scientifiques non pleinement contrles, des inventions techniques d'une
ampleur inoue, les hommes ressentent confusment le crpuscule des
vieilles idologies et l'usure des vieux systmes. Les peuples neufs
provoquent les vieilles socits, comme pour les rveiller de leur lassitude. Les jeunes en qute d'idal aspirent donner un sens qui vaille
l'aventure humaine. Ni la drogue ni la violence, ni la permissivit
ni le nihilisme ne peuvent emplir le vide de l'existence. Les intelligences et les curs sont en qute de lumire qui claire et d'amour
qui rchauffe. Notre poque rvle en creux la faim spirituelle et
l'immense espoir des consciences.
2. Le rcent Synode extraordinaire des vques, que nous avons
eu la grce de vivre Rome, a fait prendre une conscience renouvele
de ces profonds espoirs de l'humanit et de l'inspiration prophtique
du Concile Vatican I I , voici vingt ans. Selon l'invitation du Pape
Jean XXIII, pre de ce Concile des temps modernes dont nous sommes
tous les fils, nous devons mettre le monde moderne en contact avec les
nergies vivifiantes de l'Evangile.
1
Oui, nous sommes au dbut d'un gigantesque travail d'vanglisation du monde moderne, qui se prsente en termes neufs. Le monde
est entr dans une re de bouleversements profonds, dus l'ampleur
stupfiante des crations de l'homme, dont les productions risquent de
1
657
le dtruire s'il ne les intgre pas dans une vision thique et spirituelle.
Nous entrons dans un temps nouveau de la culture humaine et les
chrtiens sont devant un dfi immense. Nous mesurons mieux aujourd'hui l'ampleur de l'adjuration prohtique du Pape Jean XXIII nous
conjurant de congdier les prophtes de malheur, et de nous mettre
courageusement l'uvre pour cette formidable tche : le renouvellement du monde et sa rencontre avec le visage de Jsus ressuscit ...
rayonnant travers toute l'Eglise pour sauver, rjouir et illuminer
les nations humaines .
Mon prdcesseur Paul VI reprenait cette orientation majeure et
en prcisait le moyen privilgi : le Concile travaillera jeter un pont
vers le monde contemporain. J'ai moi-mme voulu crer le Conseil
pontifical pour la Culture, prcisment pour aider et soutenir ce
travail.
2
43-A.A. S.
658
659
XV
Ad Exc.mum Virum Glaiser Georgium Duncan, Iamaicae apud Sedem
Apostolicam constitutum Legatum.*
Mr Ambassador,
I am happy to welcome Your Excellency as the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Jamaica. The Holy See holds in high
regard the mission which you are now beginning, and I am confident
that your stay will contribute to a strengthening of the cordial ties of
friendship and collaboration which mark our prsent relations.
The art of diplomacy aims at furthering dialogue and understanding
between peoples and nations. When necessary, it also fulfils the vital
function of seeking solutions to conflicts, tensions and the various
problems that can easily arise. All nations can contribute and indeed
should contribute to this common diplomatie endeavour, for the activities and policies of any one nation affect the entire fabric of international life. Smaller nations like your own, even though burdened
by poverty and a dispari ty of the distribution of the world's wealth,
as you noted in your speech, are far from being unable to make a
significant contribution. The destiny of the world community is so
tightly interwoven that the social, economie and politicai events of
any country are bound to affect the stability and well-being of the
others.
I am pleased that you have referred to the important thmes of
peace, justice and human rights. The Holy See is indeed deeply
interested in these issues. And as you are aware, the Church in
Jamaica most willingly works for human advancement and the good
of all people. She has for years been doing so through such institutions
as hospitals, schools and homes for the aged. In a special way, she
seeks by her teaching and organizations to support and strengthen
family life which faces so many obstacles in the modern world.
In this work of development and social justice, the local Church
has been generously assisted by missionary personnel. Today we
rejoice that increasing numbers of vocations to the priesthood and
religious life are coming from Jamaican families. The dedicated lives
of these men and women will allow the Church to maintain, and indeed
increase, her contribution to the life of your country.
* Die 16 m. Ianuarii a. 1986.
660
NUNTIUS GRATULATORIUS
VENERABILI FRATRI NOSTRO ANASTASIO ALBERTO S. E. R. PRESBYTERO CARDINALI BALLESTRERO, ARCHIEPISCOPO TAURINENSI.
Proximo mense Iunio, memoria quinquagesima sacerdotii tui intercidet ; qua sane re nihil tibi aut dulcius aut iucundius : non enim
humana praerogativa eo die tibi collata est, sed divina Christi imago
est tibi in animum quodammodo impressa, ut eius aternum sacerdotium
atque inexprimibilem dignitatem participares. Ac qui adhuc (( unus e
multitudine ac plebe eras, repente factus es praeceptor, praeses, doctor
pietatis mysteriorumque latentium praesul )) (S. Greg. Nyss. Orat. in
diem lum.). Quibus Patris Ecclesiae verbis nihil aptius ad sacerdotium
tuum definiendum ac quasi pingendum, qui tota vita tua, a suscepto
sacri Ordinis sacramento ad haec vitae tempora, et praefuisti egregia
prudentia in Ordine Fratrum Carmelitidum Excalceatorum, et pietate
sancta floruisti erga Deum eiusque Matrem in ceterorum exemplum, et
divina mysteria pie sancteque administrasti, ut sive tu ex illo limpido
gratiae fonte haurires, sive ceteros, tuae crditos curae pastoris dono
illo satiares. Vere igitur Dei hominumque mediator fuisti, qui, quasi
ad res divinas natus, id usquequaque annisus es, ut debitus Deo honor
ab omnibus redderetur, in hominesque amicitiae divinae beneficia defluerent.
Haec autem post lustra tanta humili mente remeare cum tibi gratum,
Venerabilis Frater Noster, tum clero populoque tuo, tum etiam Nobis,
qui de Venerabilium Fratrum honore gaudere pectore toto consuevimus.
Sed iam placet, Venerabilis Frater Noster, in vitam tuam quae
661
MDCCCCLXXXVI,
662
Officiale
Tt 2, 11; 3, 4.
Cfr. Lc 2, .1-7.
Col 1, 15.
Gv 3, 16.
663
664
10
Tt 2, 11.
Tt 2, 12.
Ibidem.
* Cfr. Tt 2, 14.
9
10
C f r . Tt 3, 7.
Cfr. Tt 2, 13-14.
desidera collocare
le espressioni dell'Apostolo
nel contesto dei segni
e dei bisogni del nostro tempo.
8. Egli ripete con tutta la Chiesa
l'annuncio dell'evento meraviglioso
che s' compiuto nella Notte Santa.
Lo ripete con l'incrollabile certezza della fede
che sopravvive ai secoli.
Lo ripete ^inerme
in mezzo a un mondo armato
e troppo spesso vinto dalla tentazione
della prepotenza e della sopraffazione.
Lo ripete con forza in un mondo
dove c' ancora chi muore di fame
e dove i diritti umani sono clamorosamente violati
e un cumulo di sofferenze pesa sull'umanit.
Egli ripete che in questo Natale
ancora una volta apparsa la grazia
e si rivelato l'amore di Dio per l'umanit.
All'umanit in attesa, la Chiesa oggi dice :
Cristo nato affinch noi rinasciamo,
uomini nuovi nell'Uomo nuovo.
9. Uomini e donne che mi ascoltate,
il mondo pi umano di cui Cristo Signore,
nato a Betlemme, la primizia,
un mondo abitato da un popolo nuovo,
che cammina <( con sobriet, giustizia e piet
verso la gioia piena del Cielo.
Un popolo che sa essere sobrio
nei riguardi delle risorse del cosmo
e saggio nell'uso delle energie del proprio ingegno,
perch sa resistere al miraggio fallace
d'un progresso che ai valori morali
indifferente, e mira soltanto
all'immediato e materiale vantaggio.
Un popolo, poi, che alla giustizia
ispira pensieri, propositi e azioni,
665
666
667
II
Optatam totius, 2.
Cfr. ibi., 2.
Sacrosanctum
Concilium, 42.
Cfr. Apostolicam actuositatem,
10.
668
3. La comunit parrocchiale non una realt astratta, ma costituita da tutti i componenti : laici, persone consacrate, diaconi, presbiteri; essa il luogo naturale delle famiglie, delle autentiche comunit di base, dei vari movimenti, gruppi e associazioni. Nessuno pu
stare assente da un compito cos importante. Sono da incoraggiare
tutte le iniziative, promosse in diversi paesi, con lo scopo di coinvolgere
nel problema le parrocchie, quali le commissioni o centri parrocchiali
per le vocazioni, specifiche attivit catechetiche, gruppi vocazionali e
simili.
Tuttavia se il Popolo di Dio chiamato a collaborare alla crescita
delle vocazioni, ci non sminuisce la specifica responsabilit di coloro
che svolgono particolari ministeri : i parroci e i loro collaboratori
nella cura d'anime, uniti al Vescovo, sono i continuatori autentici
della missione di Ges, Buon Pastore, che offre la vita per le sue pecore,
le conosce e <( le chiama ciascuna per nome . Tutti dobbiamo sentirci
riconoscenti verso questi infaticabili operai del Vangelo, che testimoniano la paternit di Dio per ogni uomo.
Il Concilio riconosce il valore insostituibile del servizio dei presbiteri ed afferma espressamente che la cura delle vocazioni una funzione che fa parte della stessa missione sacerdotale .
Grazie all'esempio e alla parola di tanti suoi ministri, Cristo ha
bussato al cuore di molti giovani e meno giovani, ottenendo nel corso
6
Mt 9, 37.
Gv 10, 4.
669
1 0
Optatam totius, 2.
Cfr. Lc 6, 12.
10
Mt 9, 38; Lc 10, 2.
670
Cfr. n. 8.
671
dove pi urgenti sono le necessit. Non mancher chi risponder generosamente come il profeta Isaia : Eccomi, Signore, manda me ! ) ) .
12
Is 6, 8.
672
ACTA
CONGREGATIONUM
673
die 18 Iunii. Titulari episcopali Ecclesiae Novapetrensi R. D. Raimundum Damascenum Assis, Vicarium Generalem archidioecesis Brasiliapolitanae, quem deputavit Auxiliarem eiusdem sedis.
die 21 Iunii. Titulari episcopali Ecclesiae Summulensi R. P.
Claudium Henricum E. Frikart, Congregationis Iesu et Mariae (Eudistarum) sodalem, Vicarium Generalem archidioecesis Parisiensis, quem
deputavit Auxiliarem E.mi P. D. Ioannis Mariae S. R. E. cardinalis Lustiger, Archiepiscopi Parisiensis.
Titulari episcopali Ecclesiae Obbitanae R. D. Albertum Rouet,
Vicarium Generalem archidioecesis Parisiensis, quem deputavit Auxiliarem E.mi P. D. Ioannis Mariae S. R. E. cardinalis Lustiger, Archiepiscopi Parisiensis.
die 28 Iunii. Cathedrali Ecclesiae Mantuanae Exc.mum P. D.
Aegidium Caporello, hactenus Episcopum titularem Caprulanum atque
conferentiae Episcoporum Italiae a secretis.
674
est, ut hoc propositum obtineatur, res aggredi nimis singulares et supervacneas; sufficit diligenter et attente communia exercitia exsequi,
et probe regulas servae et christianas virtutes colere. Verumtamen
Religiosae, quae vult sancta fieri, parum illud non sufficiet, quod
communis regula praescribit ; regula etiam animis suadetur languidis ;
hinc sunt ad eam addenda, cum obsequio in spiritus magistrum, alia
opera precationis, caritatis, continentiae et similia. Sanctus Bernardus dicit : Perfectum non potest esse nisi singulare. Ea religiosa, quae
nihil amplius facere vult, quam quod ceterae ferme faciunt, numquam
ad ullum perfectionis gradum perveniet. Oportet igitur vobis temperetis et magno animo vestrae perfectionis rationes suscipiatis (S. Alfonso M. de' Liguori, Opere Ascetiche, vol. XIV, Roma 1935, pp. 79-80).
In iis, qui vehementer christianam perfectionem cupierunt et omnes
contulerunt curas in exquirendas et adhibendas rationes efficaciores
quibus eam consequerentur, annumeranda est etiam Serva Dei Maria
Ludovica Elisabetha de Lamoignon, comes Mol de Champltreux,
in religione Mater Sanctus Ludovicus appellata, Institutrix Congregationis Sororum Caritatis a Sancto Ludovico, quae uxor et mater
et inde religiosa, ardentis amoris Christi et fidelitatis erga Evangelium multa dedit testimonia.
Lutetiae Parisiorum nobili et divite familia orta die 3 mensis Octobris anno 1763, eodem die baptismi sacramentum accepit in ecclesia
paroeciali Sancti Sulpitii. Mox ducta est ad oppidum Tubeuf in Normanniam apud aviam maternam, mulierem operibus caritatis deditam
et artium patrocinio, quae humanae et christianae formationi Servae
Dei profuit. Spatio temporis quod intercessit inter annum 1770 et
annum 1775 fervens et venerabunda primum ad sacram Eucharistiae
mensam accessit, iam inde studium sentiens se condonandi tamquam
hostiam piacularem.
Quamvis ad vitam consecratam, ad silentium et ad solitudinem
propensa esset, parentes tamen, ex more eius aetatis, statuerunt eam
despondere (anno 1778) corniti Eduardo Francisco Mol de Champltreux, duodeviginti annos nato, eius consobrino. Nuptiae celebratae
sunt die 9 mensis Februarii anno 1779. Serva Dei, quae in consulto
parentum ipsam Dei voluntatem animadverterat, integram egit vitam
coniugalem, sincero et officioso amore maritum prosequens, virum
rectum et in societate gratiosum. Cum vellet in imitatione Christi
progressus facere, continuo virtutes exercebat et diligenter atque constanter sua religionis officia colebat. Frequenter Sanctissimam Eucha-
675
676
Officiale
677
tutum expresserunt, eius voluntatem confirmaverunt, ut se Deo dicaret, et firmius fecerunt foedus amicitiae cum Domino ictum, in quo
totam fiduciam et gaudium collocaverat. Perfecta fuit in servando
mandato : (( Qui diligit Deum diligat et fratrem suum (1 Io 4, 21).
Ratio autem diligendi proximum Deus est : noe enim debemus in
proximo diligere, ut in Deo sit. Unde manifestum est quod idem specie
actus est quo diligitur Deus, et quo diligitur proximus. Et propter hoc
habitus caritatis non solum se extendit ad dilectionem Dei, sed etiam
ad dilectionem proximi (S. Thomas, Summ. Theol., I I - I I , q. 25,
art. 1, c ) . Continua caritate prosecuta est maritum, filios, pauperes,
Sorores sodales, puellas desertas. Dilexit Ecclesiam et fideliter servivit ei, quae est in Christo veluti sacramentum seu signum et instrumentum intimae cum Deo unionis totiusque generis humani unitatis
(Conc. Oec. Vat. I I , Constitutio Dogmatica Lumen Gentium, 1) ; pro
Regni Dei propagatione sine intermissione precationes peragebat, de
suis commodis multa detrahebat, parce ac duriter se habebat, utque
idem consilium sequeretur, novam condidit religiosam familiam, quae
ea etiam vivente est non mediocriter aucta. Magni fecit etiam iustitiam,
paupertatem, castitatem et oboedientiam. Se abnuebat, libenter obsequendo praescriptionibus superiorum ecclesiasticorum, maxime magistrorum spiritus. Et quoniam Deus superbis resistit, humilibus autem
dat gratiam (cf. Iac 4, 6), fundamentum sui aedificii spiritualis posuit
humilitatem ; namque qui sine humilitate virtutes congregat, quasi
in ventum pulverem portat (S. Gregorius Magnus, Expositio in septem Psalmos paenitentiales, Expositio tertii Psalmi, v. 3, n. 3). Animam
suam copiose alebat precatione, ardenti pietate erga Eucharistiam,
Passionem Domini, Sacrum Iesu Cor, Virginem Mariam; quo maiores
progressus faceret in Christi imitatione, multis votis privatis se obstringebat, quae consensu magistri spiritus suscipiebat.
Tantam explicavit alacritatem, quamquam cordis morbo erat correpta, qui multos annos eam vexavit quique ab anno 1820 in deterius
mutatus est. Religionis solaciis munita, pie sancteque e vita discessit
Dariorigi die 4 mensis Martii anno 1825.
Fama sanctitatis, quam sibi in vita comparaverat, post mortem
duravit, sed Causa beatificationis et canonizationis, ob rationes ad
eam non attinentes, inita est solummodo anno 1959, cum apud Curiam
Episcopalem Venetensem coeptus est celebrari Processus Ordinarius
Informativus (annis 1959-1962). Anno 1961 Quebeci instructus est Processus Rogatorialis. Per rescriptum die 29 mensis Ianuarii anno 1962
78
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L . S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
679
II
VERONEN.
Canonizationis Servi Dei Ioannis Calabria, Sacerdotis Fundatoris Congregationum Pauperum Servorum et Pauperum Servarum a Divina Providentia (1873-1954).
SUPER DUBIO
680
681
mas promulgavit eius Instituti, quod deinde fuit Congregatio Pauperum Servorum a Divina Providentia . Huic munus commisit, quod
ei iuveni sacerdoti Dominus inspiraverat quodque confessor et magister pietatis, P. Natalis a Iesu, O.C.D., confirmaverat : (c Ut mundo
testaretur divinam Providentiam esse, Deum non extraneum esse, sed
Patrem et de nobis curam agere, dummodo nos de eo cogitemus et
nostrum praestemus ofiicium, seu quaeramus primum regnum Dei
et iustitiam eius (cfr. Mt 6, 25-34). Et ut mundo atheo eius aetatis probaret Evangelium numquam sibi discrepare, quia eius verba
sunt omnia consecrantia , domibus suis recepit pueros tum quoad
res corpreas tum quoad mores indigentes, valetudinaria aedificavit
et hospitia , ut aegris et senibus astaret in corporum et animorum
necessitatibus; suas domus formationis aperuit iuvenibus et adultis
pauperibus, eos adiuvaturus ut suam quisque sacerdotalem vel religiosam vocationem assequerentur in Ecclesia, iisdem gratis assidens
usque ad theologiam aut donec consilium caperent vitam religiosam
eligendi, data postea iis libertate praeoptandi illam Dioecesim aut
Congregationem, quam Dominus suggessisset ; statuit suos religiosos
apostolatum exercere in locis pauperrimis, unde nihil humani sibi
exspectarent. Et haec, nullam patrociniis humanis fidem habens,
sed divina Providentia confisus, persuasum habens ex verbo Domini
Eum, qui pascit volatilia caeli et cooperit lilia agri (cfr. Mt 6, 25 ss.),
numquam siturum usus vitae necessarios et alimentum deesse.
Die 11 mensis Februarii anno 1932 Episcopus Veronensis Hieronymus Cardinale novam Congregationem approbavit et die 4 Martii
eodem anno Servus Dei priorem professionem religiosam fecit. Sed
ut plene perficeret imaginem illam propheticam vitae religiosae, quam
animo concipiebat quamque magister pietatis ei confirmabat esse
voluntatem Dei pro illis temporibus , multa ei patienda fuerunt.
Sed Dominus, per pontificiam approbationem die 25 mensis Aprilis
concessam anno 1949, eius fidem, humilitatem, oboedientiam erga
Ecclesiam, immensam caritatem in eos, qui tam multorum corporis
et animi dolorum ei causa fuerunt, decoravit praemio. Ut Institutum
virorum fulciret, iam anno 1914 condiderat Institutum mulierum,
videlicet Piam Unionem , quae die 25 Martii approbata est ab Auctoritate dioecesana tamquam Congregatio Pauperum Servarum a
Divina Providentia , cui eadem ac Instituto virorum erant proposita,
sed Constitutiones et Regimen proprium.
Divinitus praevidens horam laicorum advenisse, Servus Dei in
682
Acta
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
lucem protulit et magni fecit vocationem, qua hi in Ecclesia fungebantur ex suo sacerdotio regali, constituendo die 8 mensis Octobris
anno 1944, cum ecclesiastica approbatione, Familiam Fratrum Externorum , compositam ex saecularibus professiones exercentibus, qui
vere pro Evangelio viverent, secundum spiritum Congregationis proprium, in suis familiis, in campo suae civilis professionis suique loci
in societate.
Semen totius eius apostolicae et beneficae industriae dictus
est contemplativus apostolatus fuit intellegentia, per Evangelium, amoris Dei Patris eiusque Filii Iesu Christi erga hominem. Hinc
cotidianus et acerrimus aestus, quo Servus Dei excitabatur ut magis
ac magis Dei voluntatem cognosceret et secundum hanc voluntatem
quacumque ratione viveret. Aut sanctus aut mortuus erat dictum
eius. Et addebat : Volo sanctus fieri, ut alios sanctos efficiam , et
etiam : Iesu, fac me totum tuum, ut tuas faciam animas . Et haec
fuit perfectio eius, fuisse evangelium vivens sicut appelatus est.
Eam ob rem magna vox prophetica sui temporis fuit , Ecclesiae
lumen , Margarita cleri Italici , quasi divus alter Caietanus ,
pro Ecclesiae et societatis renovatione iuxta Evangelium. Urget, inde
a seminario, clerum saecularem et regularem ad salutem animarum
informare omnibus rationibus, quas et Ecclesia et praesentes necessitates suadent. Sed hoc facere oportet Servus Dei clamabat
secundum integrum Evangelium, sine imminutionibus, sine accommodationibus, sine compromissis . Et propter vitam suam prorsus in
Deo mersam eiusque regni donatam, ac propter suam perspicuam
cum Evangelio congruentiam, factus est signum, propheta percontandus, ut Dei voluntas cognosceretur. Episcopi, sacerdotes, religiosi
et laici eum habuerunt magistrum tutum sibi suisque inceptis. Plures motus ecclesiales, Evangelium fermentantes in societate, ab
eius illuminato consilio et hortamento initium ceperunt.
Vi, ab eo delapsa, quod erat ipsa humilitas ipse se definiebat (( nihil et miseriam e sanctae vitae suae auctoritate, suas
institutiones suamque dioecesim transgressus, campum suum dilatavit usque ad fines Ecclesiae, suum esse existimans consilium Incarnationis Filii Dei. Tempus illud fuit, quo vehementer, dolenter, audacter
maximas auctoritates ecclesiasticas compellabat, sacerdotes, religiosos, laicos religione districtus. Tempus fuit coeptorum tum rerum
mutationes molientium , quibus unitati christianorum, disiunctorum
admotioni, recuperationi et restitutioni sacerdotum, in difficultatibus
683
684
Card.
PALAZZINA
Praefectus
s.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
685
D I A R I U M ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza
Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali:
Gioved,
Giugno
1986,
V A N V O O R S T TOT V O O R S T ,
la Santa Sede.
Venerd, 6 Giugno 1986, S. E. il Signor JOAO DE SA
Ambasciatore del Portogallo presso la Santa Sede.
COUTINHO,
COUMBARY,
W A I KEPA,
MNK,
Am-
686
687
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato:
9 giugno 1986. I Signori: Nicola Cabibbo, professore di Fisica Teorica
all'Universit di Roma (Italia) ; Albert Eschenmoser, professore di Chimica Organica al Politecnico Federale di Zurigo (Svizzera) ; Paul
Germain, professore di Meccanica alla Scuola
Politecnica e Segretario Permanente dell'Accademia delle Scienze di Parigi (Francia);
Beatrice Mintz, Ricercatrice Capo all'Istituto
della Ricerca per il Cancro di Philadelphia
(Stati Uniti d'America) ; Marcos Moshinsky,
professore di Fisica Teorica all'Universit Nazionale Autonoma del Messico (Messico) ; Czeslaw Oleen, professore di Matematica all'Istituto di Matematica dell'Accademia delle Scienze Polacca (Polonia); John Charles Polonyi,
professore di Chimica all'Universit di Toronto
(Canada) ; Maxine Singer, Direttrice del Laboratorio di Biochimica, Divisione di Biologia
e Diagnostica al National Cancer Institute di
Bethesda, Maryland (Stati Uniti d'America);
Walter Thirring, Professore di Fisica all'Universit di Vienna (Austria), Membri della Pontificia Accademia delle Scienze.
12
10
23
688
NECROLOGIO
3
giugno
11
13
25
30
6 Augusti 1986
N- 8
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
Io 13, i.
Cfr. Io
45 - A. A. s.
io, n.
690
cum episcopis eucharistiam concelebrent et circa eos promissiones renovent suorum sacerdotalium officiorum in Christi eiusque ecclesiae
ministerium.
Probe novistis : hac data occasione me quam maxime vestrum cuique
coniunctum sentio. Et sicut singulis iam fit annis, tamquam documentum necessitudinis nostrae sacramentalis in eodem sacerdotio egomet amanti aestimatione permotus, quam erga vos habeo, necnon officio
meo omnes meos fratres confirmandi eorum in ministerio pro Domino,
has vobis litteras mitto adiuturus vos ut singulare excitetis donum
quod vobis est per manuum impositionem creditum. Ministeriale hoc
sacerdotium, quod nostra est pars, nostra quoque vocatio est nostraque
gratia. Hinc nostra vita omnis notatur velut sigillo illius ministerii,
quod omnium maxime necessarium est et plurimum poscit, animarum
salus. Illuc quidem pertrahimur magno sacerdotum seniorum numero.
3
Cfr. 2 Tim 1, 6.
691
<692
Cfr. Jean-Marie Vianney, cure d'Ars, sa pense, son cur, prsents par l'Abb
Bernard Nodet, ditions Xavier Mappus, Le Puy, 1958, p. 100; deinceps ita memoratur:
Nodet.
5
Nodet, p. 44.
695
nos una cum Sancto Ioanne Maria Vianney apud Cor Iesu in eiusque
amore pro animabus. Hoc ex fonte si non hauserimus, periculum est
ne ministerium nostrum fructuum afferat perpaulum !
Omnino fuerunt in ipso Curatore de Ars uberrimi fructus, quem
ad modum fere Iesu accidit in Evangelio. Huic enim Ioanni Mariae
Vianney, qui omnes suas ei devoverat vires omnemque animum, aliquo*
pacto Salvator animas tradit. Copiose eas illi concredit.
Paroecia illius ducentis triginta dumtaxat constans ex hominibus cum ipse advenit penitus alia est futura. Omnes enim cognoverunt eo in oppido plurimum viguisse indifferentem animum ac minimum simul usum religionis inter viros. Monuerat ante Episcopus Ioannem Mariam Vianney : <( Paulum Dei amoris in ista paroecia invenitur ; tu aliquid inicies . At cito admodum, ultra hoc ipsius oppidum,
curator ille evadit multitudinis pastor accurrentis undique ex tota.
provincia, immo variis de Galliae regionibus aliisque etiam ex nationibus. Mentio fit de octoginta hominum milibus uno illo anno millesimo octingentesimo quinquagesimo octavo ! Sunt qui plures nonnumquam exspectent dies eum ut conveniant eique peccata confiteantur.
At illos adducit non tam videndi aliqua cupiditas nec fama ipsius
sane iustissima ob miracula patrata necnon sanationes miras, quae
omnia velit contegere ipse. Eo potius moventur quod sese in illo in venturos praesentiunt sanctum virum, paenitentia propria admirandum,
Deo in oratione tam familiarem, interiore pace insignem animique demissione inter tantam operum felicitatem, sed maxime adeo introspicientem ut intimis animarum condicionibus respondeat easque liberet
ab oneribus ipsarum potissimum in confessionali sede. Ita est: eum
Deus pastorum delegit exemplar qui videri potuit fatuus et miser,
debilis et inermis ac despicabilis ante hominum oculos. Illum vero
optimis ducis medicique animarum donis compensavit.
6
694
Etiam si propositum certissime est populum Dei circa eucharisticum mysterium congregare per catechesim ac paenitentiam, alia tamen
apostolica coepta pariter necessaria sunt secundum rerum adiuncta:
non numquam simplex per multos annos commoratio cum tacita fidei
testificatione in condicionibus non christianis, vel proximum consortium
cum hominibus, domibus eorumque sollicitudinibus prima deinde exsistit
nuntiatio qua quis non credentes tepentesque ad fidem incitare conatur ;
testificatio adest caritatis et iustitiae cum laicis christianis communicata quae efficit ut fidei magis credatur quam ad effectum deducit.
Hinc numerus proficiscitur operum atque inceptorum apostolicorum
quibus praeparatur vel continuatur christiana institutio. Ipse quidem
Curator de Ars operam dedit ut consilia iniret temporibus suis accommodata suisque paroecianis. Universa interea opera eius in Eucharistiam intendebantur et in catechesim et in sacramentum reconciliationis.
Verum sine ullo dubio indefessa ipsius frequentatio sacramenti
paenitentiae comprobavit principalem Curatoris de Ars proprietatem
eique merito celebrem tribuit famam. Peropportune accidit quod tale
nos hodie exemplum incitat ut ministerio reconciliationis omnem illum
restituamus locum qui ei convenit quemque Synodus Episcoporum
anni millesimi nongentesimi octogesimi tertii tam clare sua posuit in
luce. Etenim sine progressu illo conversionis et paenitentiae et veniae
petitae, quem Ecclesiae ministri indefatigabili studio instimulare debent atque amplexari ipsi, accommodatio illa adeo exoptata manebit
brevis quidem et fugax.
In primis igitur Curator de Ars contendit ut fidelibus ingereret
paenitendi voluntatem. Pulchritudinem efferebat Dei indulgentiae.
Nonne omnis eius vita sacerdotalis cunctaeque vires devotae sunt peccatoribus convertendis? Atqui in confessionali sede potissimum Dei
demonstratur misericordia. Noluit ideo se iis paenitentibus subducere
qui undique locorum veniebant quibusque saepius dicavit decem cotidie horas, immo nonnumquam quindecim vel plures. Haec ipsi fuit
procul dubio maxima omnium eius ascesium, nempe martyrium ;
corporis imprimis ratione, in aestu, frigore vel aere crasso; animi sed
etiam, quandoquidem accusata peccata ipse vicissim patiebatur magisque immo paenitentiae inopiam : Ploro ego quod vos haud plo7
695
ratis . Sed iuxta indifferentes istos, quos quam optime poterat suscipiebat et in quibus Dei amorem accendere studebat, Dominus concessit ei ut maximos peccatores paenitentes reconciliaret sicque animas ad perfectionem dirigeret quae eam sitiebant. Ibi praesertim voluit
eum Deus participare Redemptionem.
Iam ex nobis, melius quam superiore saeculo, rationem communitariam paenitentiae repperimus et praeparationis ad veniam et ipsius
gratiarum actionem post indulgentiam. Verum tamen sacramentalis
illa venia semper postulat congressionem hominis ipsius cum Christo
crucifico per aliquem eius ministrum. Proh dolor, crebro iam paenitentes nullo cum fervore accedunt ad confessionalem sedem, quem ad
modum tempore Curatoris de Ars fiebat.
At ibi quoque, ubi complures iam a confessionis usu procul omnino
manent diversas ob causas, oportere simul intellegitur potior aliqua
pastoralis ratio conficiatur de sacramento reconciliationis, dum videlicet christianis sine intermissione rursus aperiantur necessitates viae
cuiusdam coniunctionis cum Deo, peccati sensus quo quis sese claudit
ad Alterum aliosque, postulatum illud ut se quis convertat atque ab
Ecclesia veniam recipiat sicuti gratuitum Dei donum, pariter etiam
conditiones unde possit sacramentum apte celebrari, superatis hac
in re praeiudicatis opinationibus falsisque sententiis et inconsiderata
sacramenti repetitione. Quare porro rerum conditio simul poscit ut
promptos nos semper praebeamus huic indulgentiae ministerio, parati
nempe ad necessarium ei tempus diligentiamque dicandum, et ut ita
dicam ad principatum inter alia opera ipsi tribuendum. Ita scient
fideles quantum ei ponderis assignemus, sicut fecit Curator de Ars.
8
Quem ad modum in Adhortatione Apostolica post Synodum Episcoporum scripsi de paenitentia, reconciliationis ministerium sine dubio
difficillimum est maximaeque prudentiae, quod plurimum fatigat plurimumque postulat, praesertim cum numero sint pauci sacerdotes.
Similiter in confessario flagitat eximias dotes humanas, in primis intensam spiritus vitam ac sinceram; necesse praeterea est sacerdos ipse
hoc sacramento crebro utatur.
10
edita Reconciliatio et paenitentia (2 Decembris 1984), n. 28: AAS 77 (1985), pp. 250-252.
10
696
12
1 3
14
1 S
1 6
1 7
11
14
15
16
17
697
1 8
19
de Ecclesia, n. 11.
20
Nodet, p. 126.
698
cum viva quadam persuasione et clara, adhibitis imaginibus vel similitudinibus cotidiana de experientia, quibus vehementer ipsius permovebantur fideles. Partem dein magni momenti in eius ministerio obtinebant catecheticae institutiones ad infantes ipsique libenter adulti consociabantur cum illis ut hac testificatione extra ordinem fruerentur,
ex animo scaturiente.
Denuntiare ausus est malum omnibus sub eius formis, sine indulgentia; nam in discrimine quodam aeterna fidelium ipsius vita erat:
<( Si pastor quis taceat, cum Deum offendi videt animasque errare, vae
illi ! Si damnari se nolit, oportet, si qua in illius est turbatio paroecia,
omnem humanam observantiam pedibus conculcet omnemque pariter
metum, ne forte dispiciatur aut odio habeatur . Hoc ipsum officium
fuit sollicitudo eius Curatoris. At in universum rationem virtutis pellicientem demonstrare maluit quam vitii deformitatem , et si crebrius
quidem flens interdum de peccato mentionem habebat deque periculo
salutis, insistebat in Dei offensi benignitate ac in beatitate illius, qui
amatur a Deo, Deo coniungitur, coram eo vivit ac pro eo.
Cari Fratres Sacerdotes, persuasissimum vobis habetis quanti ponderis sit munus Evangelii nuntiandi quod Concilium Vaticanum Secundum primo in loco defixit inter sacerdotis officia. Studete ergo, per
catechesim et praedicationem aliasque formas quae sic communicationis
instrumenta complent, animos afficere hominum nostrae aetatis cum
eorum exspectationibus ac dubitationibus, ut excitetur fides et nutriatur. Quem ad modum Curator de Ars fecit et cohortatur Concilium,
videte ut ipsum illud Verbum Dei doceatis quod ad conversionem
homines hortatur ad sanctitatemque.
21
22
Eloquentem sane responsionem reddit Sanctus Ioannes Maria Vianney quibusdam disceptationibus de propria sacerdotis figura, quae his
viginti proximis annis emerserunt ; ex altera vero parte videntur homines iam in sententias aequiores devenire.
Reperit semper sacerdos atque immutabili quodam pacto originem
ipsius suae proprietatis in Christo Sacerdote. Non iam mundus ipse
legem ei statuere debet secundum modum necessitatum aut conceptionum de partibus illius socialibus. Signatur enim presbyter Sacerdotii
Christi sigillo ut eius communicet unici Mediatoris ac Redemptoris
munus.
21
2 2
Cfr. iUd.
699
2 4
2 5
23
24
Nodet, p. 101.
25
Nodet. p. 102.
26
ministerio et vita, n, 3.
700
2 8
Nodet, p. 193.
28
Mt 17, 21.
701
Cari Fratres Sacerdotes, ne iam metuamus ofiicium hoc adeo intimum cuique nostrum, ascetica disciplina signatum amoreque instigatum, quod a nobis poscit Deus bene ut sacerdotio nostro fungamur.
Reminiscamur recentis illius considerationis Patrum synodalium:
<( Nobis videtur in hodiernis difficultatibus Deus velle nos profundius
docere valorem, momentum et centralitatem crucis Iesu Christi .
In presbytero enim iterum Christus suam experitur passionem pro
animarum salute. Gratias ideo Deo referamus sic qui nobis permittit ut
Redemptionis communicemus opus nostro in corde atque in corpore.
His omnibus de causis haud cessat Sanctus Ioannes Maria Vianney
testis esse, semper vivens semperque praesentis utilitatis, de veritate
vocationis ac ministerii sacerdotalis. Meminerint omnes quanta ipse
animi persuasione locutus sit de sacerdotis magnitudine eiusque plana
necessitate. Oportet sacerdotes et illi, qui ad sacerdotium comparantur
et ii qui postmodum vocabuntur mentis suae aciem oculosque in ipsius
exemplum intendant idque sequantur. Christifideles ipsi beneficio eius
melius comprehendent sacerdotii mysterium suorum presbyterorum.
Minime quidem figura Curatoris de Ars transibit !
3 0
Col 1, 24.
30
Relatio finalis, D / 2 .
702
3 2
32
Io 15, 13-15.
Nodet, p. 252.
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
RONDONOPOLITANAE
Praelatura Rondonopolitana ad dioecesis gradum attollitur, eodem servato nomine iisdemque finibus.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
704
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
II
SINUS
TORTUOSI
Distractis quibusdam ab archidioecesi Sydneyensi territoriis nova dioecesis Sinus Tortuosi vocitanda conditur.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Quippe cum aeternam ad gregis dominici salutem suis in locis certius praestandam eiusque gubernationem tota in Australia ipsa aptius
705
706
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
707
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Mariae Rivier Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Adoranda Christi verba : Euntes
in mundum universum praedicate Evangelium omni creaturae (Me 16,
15) percommode Venerabili Servae Dei cedunt Mariae Bivier, utpote
quae talia verba sibi facta reputans, quoad vixit nihil aliud quam
apostolatum gesserit in salutem animorum, quasi vis arcana humanam
eius voluntatem moverit, atque corpus illud fragile ob infractum robur
fulserit. Quam, sane, die x i x Decembris anno MDCCLXVIII in vico Montpezat natam, in Galliae finibus, atque duobus post diebus sacro fonte
ablutam, implacabilis dolor momordit, ceu florem hiems. Nam gravi
casu cum decidisset, omni amisso pedum usu, iam nullo modo aut stare
aut ambulare potuit. Matri ergo tristissimae, sed plenae fidei, simul
consolationi erat, simul viridissimae spei, aegram filiolam in aliquam
beatae Mariae Virginis a pietate aediculam deferre, eique illam credere.
Quod cum quattuor per annos cotidie egisset pia parens, quam longos
tandem, o mirum ! puella sanata est, quamvis, quasi in signum superati
periculi, brevi esset corpore. Iuxta autem promissum, Maria puellarum
curam adhibere coepit, alto animo; neque per totam vitam aut ab
incepto declinavit, aut a sententia deflexit. Aperto ergo ludo in suo
pago natali, pueros puellasque, nec non illorum matres religionem docebat, interim pauperes miserosque visitans, aegrisque assidens. Rogata
praeterea a Curione, quam aequissimo animo id etiam in se suscepit,
ut pueros ad primam Communionem pararet, quam laetissimo fructu.
Sed iam rei publicae commutandae motus, atrociores quidem, in Gallia
inminent : dantur strages, sacerdotes occiduntur, Religiosi dissipantur,
paroeciae vacuae fiunt, omnia in clandestino fieri, sicut in persecutione.
Neque tamen haec Mariae animum frangunt; quae privatim, publice
Christifideles cogit, erudit, hortatur quasi sacerdos, periculi incuriosa.
Cum autem anno MDCCXCIII mater obiisset, pia filia re paterna pauperibus
distributa, Thueyts vicum petit, qui industriae ipsius latius patere
videbatur, ibique praeter scholam, etiam ephebeum puellarum educandarum condit. Atque hic etiam, haec est rerum humanarum for>
708
709
710
Beati Petri Donders, die decima quarta Ianuarii. Beatae Mariae Rivier,
die tertia Februarii, Beatae Mariae Bosae Durocher, die sexta Octobris, Beatae Mariae Angelae Astorcli, die secunda Decembris, Beati
Andreae Bessette, die sexta Ianuarii, in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti.
Amen . Contrariis nihil obstantibus. Ceterum, confidimus fore ut novo
virtutis exemplo proposito aetati nostrae quam apto, Ecclesia omnis
huius Beatae vestigiis insistat.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die
mensis Mai, anno MDCCCCLXXXIV Pontificatus Nostri quarto.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
xxin
II
Venerabili Servo Dei Benedicto Menni Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Estote misericordes, sicut et
Pater vester misericors est (Lc 6, 36) : huic mandato dominico obsecuti suique immemores tot egregii viri et mulieres christianae humanitatis officia in proximos contulerunt; per quos est maxime illustrata
Ecclesia, pauperum, aegrotorum aerumnosorumque cuiusvis generis
amantissima mater. In quorum agmine venerando locum obtinet Benedictus Menni, sodalis Ordinis Hospitalarii S. Ioannis de Deo. Qui
natus est Mediolani die x i mensis Martii anno MDCCCXLI, quintus quindecim filiorum, in sacro baptismatis fonte nomine sibi imposito Angeli
Herculis. Parentes, qui lignariam negotiationem exercebant, veris virtutibus domesticis eminebant, a quibus ille consuetudinem orandi,
probitatem, constantiam, fortitudinem animi didicit. Studiis, ad quae
in gymnasiis solet incumbi, absolutis, munus in argentana quadam
suscepit,a quo tamen post breve tempus discessit, quia res ei iniungebantur, quae iustitiae eius et recte agendi voluntati adversabantur.
Anno MDCCCLix, cum saucios milites de statione viae ferratae Mediolani ad valetudinarium ferret Ordinis Hospitalarii praedicti, se divinitus sensit vocari ad aegrotos adiuvandos. Itaque undevicesimum an-
711
num agens aetatis, eidem Ordini, mundi calcans delicias, se aggregavit, nomine Benedicti accepto. Postquam votorum sponsione se Deo
obligavit, studiis philosophicis ac theologicis in seminario Laudensi
operam dedit; haec vero Romae complevit, qua in urbe die xiv mensis
Octobris anno MDCCCLXVI est sacerdotio auctus. Superiorum iussu anno
MDCCCLXVii se in Hispaniam contulit, ut Ordinem suum, ibi rerum
publicarum perturbatione exstinctum, instauraret. Servus Dei Venerabilis Pius P P . IX, Decessor Noster, ei valedicens haec protulit verba :
Proficiscere, fili mi, in Hispaniam, benedictione caelesti adiutus,
ad restituendum Ordinem tuum in ipsis eius cunabulis . Die xiv
mensis Decembris eodem anno Barcinone parvum nosocomium aperuit
pro pueris corpore detortis scrofulisque affectis. Bello intestino saeviente, una cum nonnullis sodalibus, vulneratis assidebat, sine ullo
discrimine factionis. Anno MDCCCLXXVII in oppido Ciempozuelos valetudinarium condidit mente captis curandis; varias deinde eiusmodi
domos instituit, quae omnes fere destinatae erant morbo animi laborantibus necnon infantibus aegritudine affectis. Ut autem salutarem
actionem suam amplificaret, pro mulieribus mentis infirmitate correptis
et puellis corpore detorto necnon strumosis iuvandis Congregationem
Sororum Hospitalariarum a Ss. Corde Iesu instituit, quam Apostolica
Sedes anno MCMI approbavit. Ad curationem quod attinet aegrotorum,
de quibus supra est dictum, Servus Dei princeps fuit et veluti antesignanus in Hispania. Re quidem vera parvum ab eo conditum valetudinarium pro infantibus, quod memoravimus, fuit primum in illa
natione. Traditioni Ordinis sui inhaerens, etiam adiumentis, quae nova
aetas invexerat, scite est usus. Copiosam igitur messem collegit : anno
M C M i i i quindecim domos Ordinis sui Hospitalarii et novem Sororum
instituerat, quarum auctor erat et legifer pater. Tempore difficili, quod
Ordo Hospitalarius S. Ioannis de Deo tunc transigebat, Benedictus,
Romam accersitus, primo nominatus est Visitator eiusdem Ordinis,
deinde, anno MCMXI, Prior Generalis. In tam mirabili vero actione
Benedictus non est oblitus spiritus primigenii Ordinis sui, ex quo toti
homini, sive corpori sive animae, est adhibenda curatio. Praeterea externa eius opera nitebatur in intima eius coniunctione cum Deo, in eius
humilitate, in eius fiducia erga Cor misericors Iesu, et sincera pietate
in Deiparam Mariam. Mi Iesu ita dicere solebat diffido
mihi, fido Cordi tuo ac tibi me permitto . Sub finem vitae, sicut igne
probatur argen tum et aurum camino (Prov 17, 3), ita Servus Dei
non levibus est aflictus aerumnis, doloribus videlicet corporis ac prae-
712
sertim animi, cum immerito graviores res in eum essent statutae. Qua
erat humilitate ac fide, haec omnia tacite toleravit, iam caelo maturus :
die X X I V mensis Aprilis anno MCMXIV in urbe Dinano (Dian) in Gallia
piissime obiit. Increbrescente autem Famuli Dei fama sanctimoniae,
quam Deus signis visus est comprobare, causa de Beatorum Caelitum
honoribus ei decernendis est acta ; atque post ordinarios, ut appellabant,
processus, in Matritensi Curia ab anno MCMXLV ad annum MCMXLVII
habitos, Commissio introductionis causae, apud Sacram Rituum Congregationem ut tum nuncupabatur, instituendae, die x x v i mensis Februarii anno MCMLXIV a Paulo P P . V I , Decessore Nostro rec. mem.,
est obsignata. Apostolicis deinde inquisitionibus absolutis, de virtutibus theologalibus et cardinalibus eisque adnexis moralibus venerabilis Benedicti Menni est disceptatum; quas, omnibus perspectis et expensis, a Servo Dei heroum in modum cultas esse Nos die xi mensis Maii
anno M C M L X X X I I ediximus. Exercita deinde quaestione de miraculis,
quae eiusdem Servi Dei nomine invocato a Deo ferebantur patrata, Nos
die X I V mensis Decembris anno M C M L X X X I V de uno miraculo, quemadmodum recens exigit lex, pronuntiavimus constare. Deinde diem statuimus, quo ad sollemnem beatificationem procederetur, videlicet x x i n
mensis Iunii huius anni. Quo feliciter orto, sacra in Petriana Basilica
facientes, coram amplissimo Patrum Cardinalium atque Episcoporum
coetu, Romanae praeterea Curiae Officialibus, sodalibus Ordinis Hospitalarii S. Ioannis de Deo necnon Sororibus Congregationis Ss. Cordis
Iesu ab eo conditis, sacerdotibus aliisque religiosis, ac frequenti Christifidelium congressu, precibus auditis, quibus rogati sumus ut Benedictum Menni et Petrum Friedhofen numero Beatorum ascriberemus,
haec ab omnibus exspectata verba protulimus : Nos, vota Fratrum
Nostrorum Angeli Suqua Goicoechea, Archiepiscopi Matritensis, Hermanni Iosephi Spital, Episcopi Trevirensis, necnon plurimorum aliorum
Fratrum in Episcopatu, multorumque Christifidelium explentes, de
Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra
Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Benedictus
Menni et Petrus Friedhofen Beatorum nomine in posterum appellentur,
eorumque festum die ipsorum natali : Benedicti Menni die vigesima
quarta Aprilis, Petri Friedhofen die vigesima prima Decembris in locis
et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et
Filii et Spiritus Sancti . Postquam vero novos Beatos precatione
propria invocavimus, eorum laudes sermone celebravimus, exempla
sancta cunctis ad meditandum proposuimus. Quae vero per has Litteras
perpetuum,
713
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 62.638.
HOMILIA
Calendis Ianuariis in basilica Petriana habita.*
At 17, 28.
714
Allora per Te, Eterno Padre, la storia dell'uomo sulla terra si misura col metro di questo mistero, che Tu iscrivi nell'anima e nel corpo
dell'uomo : l'adozione a figli .
Questo il metro dell'eterna salvezza. la misura dell'eterna salvezza. L'adozione a figli, che porta a compimento in ogni uomo l'Immagine e la Somiglianza di Dio, opera dello Spirito Santo.
Infatti l'Apostolo scrive nel versetto successivo a quello test citato :
E che voi siate figli ne prova il fatto che Dio ha mandato nei nostri
cuori lo Spirito del suo Figlio che grida : "Abb, Padre !" .
3
Gal 4, 4-5.
Gal 4, 6.
Cfr. Lc 2, 16.
Lc 2, 19.
715
Le 2, 21.
Le 2, 19.
Le 2, 14.
716
1 2
13
1 Tm 2, 5.
10
11
Ibid., n. 4.
13
Ibid.
Cf. Rm 4, 18.
717
1 5
1 6
7. Proprio perch la pace possa diventare un (( valore senza frontiere , occorre essere sicuri che dappertutto presente lo stesso desiderio di pace e lo stesso rapporto nei suoi confronti : in ogni regione
del globo terrestre, in ogni sistema, in ogni societ in definitiva
in ogni cuore umano.
Tutti devono accogliere l'eloquenza essenziale della beatitudine del
discorso della montagna, rivolta agli operatori di pace , a coloro
che si impegnano a favore della giustizia e procurano cos la sicurezza
e la pace. Occorre che l'uomo possa essere sicuro dell'uomo. La nazione
sicura della nazione. Dietro la parola pace non pu nascondersi
nessuna intenzione n attivit ad essa contrarie.
1 7
15
16
lUd., p. 120.
17
Mt 5, 9.
Milano 1971, p.
146.
718
ALLOCUTIONES
I
Ad Exc.mum Virum Franciscum Cossiga, Rei Publicae Italiae Praesidem,
quem Summus Pontifex humanissime invisit.*
Signor Presidente!
1. Le sono molto grato per le cortesi espressioni con cui Ella, facendosi interprete anche dei sentimenti del Popolo italiano, mi ha accolto
nella sua dimora. Ho seguito con grande attenzione le pensose riflessioni da Lei svolte, sentendo in esse vibrare la viva coscienza che Ella
ha del suo compito istituzionale.
L'odierna visita in questa storica residenza del Quirinale richiama
altri due incontri, succedutisi in un breve volgere di anni. Il ricordo
pi vicino si riferisce alla visita da Lei fatta recentemente in Vaticano ;
ma pure sempre viva nel mio animo la memoria di quando, il 2 giugno 1984, fui ricevuto dal suo Predecessore, il Senatore Sandro Pertini.
* Die 18 m. Ianuarii a. 1986.
71
720
Cfr. art. 9, 2.
721
47 - A. A. S.
722
II
Ad Urbis Magistrum et Administratores novo anno inito coram admissos.*
Signor Sindaco,
Signori della Giunta e del Consiglio Comunale di Roma,
1. Vi saluto con particolare cordialit in questa vostra prima visita
al Vescovo di Roma, a pochi mesi dall'inizio del vostro mandato.
Il nostro incontro per lo scambio degli auguri all'inizio dell'anno,
va al di l della formalit dell'appuntamento previsto dalla tradizione,
per trasformarsi in occasione di utili, reciproche riflessioni, rivolte
all'obiettivo di un comune servizio.
Vi sono grato per la vostra presenza e rivolgo un vivo ringraziamento al Signor Sindaco, per le nobili espressioni indirizzate alla mia
Persona a nome del Consiglio Comunale e dell'intera Citt, e per la
bont dei propositi manifestati, i quali si ispirano a quei valori di
fondo, che in duemila anni hanno fatto di Roma una citt al contempo
unica ed universale.
Il mio sincero e fervido augurio a tutti voi, che da pochi mesi
siete stati eletti alla guida della Citt, di operare, con volont costante e coerente, per il bene comune visto nella sua concretezza e
nella sua globalit.
2. Amministrare una citt come Roma richiede grande impegno,
virt non ordinarie e superiore equilibrio, e ci gi per le difficolt
insite nel governo di una metropoli moderna, capitale di uno Stato
ad alta evoluzione culturale e civile.
Roma poi, ricchissima di storia antica e moderna, presenta esigenze sue proprie. Essa, infatti, ha una configurazione peculiare che la
rende come Ella stessa, Signor Sindaco, ha voluto definirla
(( citt allo specchio )), immagine della vitalit e della civilt del Paese,
e punto di riferimento per moltissime persone che vvono al di l dei
confini nazionali.
Capitale politica dello Stato italiano unificato uscito dal Risorgimento, Roma altres diocesi del Papa, sede centrale della cattolicit, verso la quale si volgono gli occhi ed i cuori dei credenti nel
Salvatore dell'uomo, diffusi nei cinque continenti.
* Die 23 m. Ianuarii a. 1986.
723
724
rete dei rapporti nazionali e internazionali. Il fenomeno dell'espansione urbanistica incontrollata crea giganteschi alveari, con poco
spazio per un vero respiro umano. Il problema della viabilit mette
il cittadino nella condizione di un continuo logoramento fisico-psichico.
La crisi edilizia costringe varie categorie di persone a vivere in alloggi
di fortuna ed ostacola i giovani che vogliono costruirsi una famiglia.
Il dissesto ecologico, col crescente inquinamento dell'aria e dell'acqua
e con l'assordante rumore del traffico, mette a repentaglio la salute,
distruggendo la quiete.
Negli ultimi anni sembrano essersi inoltre accentuati fenomeni
quali il terrorismo e la violenza di ogni tipo Roma ne ha fatto ancor
di recente una ben triste esperienza la criminalit comune, l'uso della
droga specie nel mondo giovanile e nelle diffuse aree dell'emarginazione : e tutto ci sia per effetto di oscure trame anche internazionali,
sia per il persistere di situazioni irrisolte di ingiustizia e di bisogno,
sia infine, per la caduta dei grandi, fondamentali valori.
Nell'esame di questo panorama dolorosamente negativo, un dato
costante appare evidente : la citt diventa meno umana l dove si
attenua o degrada il senso morale e religioso.
4. Signor Sindaco, egregi Signori, noi tutti siamo convinti che
Roma, pur partecipando, in misura diversa ai vari aspetti dei mali
comuni, una citt ricca di energie positive e di inesauribili potenzialit di bene. In essa sono presenti con particolare vivacit numerose
forze di ispirazione cristiana che, facendo capo alle Parrocchie, agli
Istituti religiosi, alla Caritas ed ai vari Movimenti cattolici, recano un
proprio fattivo contributo, in appoggio all'azione pubblica, per il ricupero dei drogati e per l'assistenza agli anziani, agli emarginati, ai
profughi, ai diseredati. da auspicare che tale collaborazione si sviluppi e si rafforzi, in vista di una sempre pi efficace e tempestiva
risposta alle esigenze emergenti dalla Comunit.
Nella vostra esperienza di amministratori, voi avete gi individuato
i nodi pi intricati delle vecchie e nuove difficolt di Roma e coltivate
il fermo proposito di recare un deciso contributo al loro scioglimento.
Disoccupazione giovanile, casa, assistenza, nuove povert : sono voci
che nascondono drammi. Siano dunque in cima alle vostre preoccupazioni. Vi incoraggio, in modo speciale a dare la precedenza ai problemi riguardanti la famiglia ed, in particolare, la famiglia giovane.
725
Nel vostro programma attribuite indubbiamente la dovuta importanza al non trascurabile problema della moralit dell'amministrazione
pubblica : eliminare gli abusi, evitare gli sperperi, far giungere il flusso
delle provvidenze verso i bisogni primari, correggere il lassismo e il
permissivismo : ecco altrettanti capisaldi di una feconda azione di
governo della Citt. La comunit non mancher certo di comprendervi
e di seguirvi in questa sempre ardua impresa, da cui dipende l'attuazione di ogni altra parte del programma.
Roma continuer a mostrare al mondo moderno il suo vero volto
di capitale dei valori dello spirito se, con la saggezza e il coraggio
del vostro impegno amministrativo, sapr muovere passi decisivi sulla
strada di una convivenza pi umana.
, questo, un campo di attivit in cui tutte le forze sane e le
organizzazioni impegnate, a cominciare dalle associazioni ecclesiali,
non mancheranno di offrire la loro generosa collaborazione.
Accompagno il mio augurio di buon lavoro ed il mio sincero incoraggiamento con un benedicente saluto a voi tutti, alle vostre famiglie,
ai vostri collaboratori e all'intera cittadinanza romana.
HI
Ad eos qui plenario coetui Congregationis pro Religiosis et Institutis
Saecularibus interfuerunt, coram admissos.*
726
Sono convinto che questo stile di vita religiosa, che ha reso tanti
servizi alla Chiesa nel corso della sua storia, rimane anche oggi quanto
mai adatto alle nuove sfide apostoliche che la proclamazione del messggio evangelico deve affrontare. Giustamente quindi voi desiderate
mettere in evidenza le grandi possibilit che il Codice di Diritto Canonico contiene per lo sviluppo di questa vocazione nella Chiesa, e volete
far s che il Popolo di Dio sappia comprendere la dignit e la utilit
della vocazione religiosa laicale.
2. La vita religiosa nata con una configurazione tipicamente laicale. sorta dal desiderio di alcuni fedeli cristiani di raccogliere pi
copiosi frutti della grazia battesimale e di liberarsi mediante la
professione dei consigli evangelici , dagli impedimenti che avrebbero potuto distoglierli dal fervore della carit e dalla perfezione del
culto divino.
2
727
Ibid.
Ibid., 15.
CIC 588, 1.
Cfr. Rm 5, 5.
Insegnamenti, I I I - l (1980), pp. 105-106.
728
72
730
NUNTII RADIOTELEVISIFICI
I
Feria VI hebdomadae sanctae post expletum pium exercitium Viae
Crucis . *
Gv 6, 68.
Is 53, 4-5.
Is 53, 6.
Is 53, 8.
731
Chi Lui?
il Verbo del Padre.
il Primogenito di tutto il creato.
Per mezzo di Lui sono state create tutte le cose .
Per mezzo di Lui tutto stato fatto ) ) .
il Figlio, della stessa sostanza del Padre.
Egli, che abbraccia in s eternamente tutto ci che creato, pu far
sua dinanzi al Padre l'iniquit di noi tutti .
Pu addossarsela.
Solo Lui.
E solo in Lui noi uomini, sui quali pesa il peccato, l'eredit del
peccato : un'eredit sempre moltiplicata solo in Lui possiamo diventare (( giustizia di Dio .
5
5. (( Dio infatti ha tanto amato il mondo da dare il suo Figlio unigenito, perch chiunque crede in lui non muoia, ma abbia la vita
eterna .
Il Verbo Crocifsso !
8
Col 1, 16.
Gv 1, 3.
Gv 8, 32.
Gv 3, 16.
732
Il Piglio, che venuto nel mondo : <( non venuto per condannare
il mondo, ma per salvare il mondo .
9
II
In foro S. Petri, Dominica Paschatis.*
Col 3, 1.
Col 3, 1-3.
1 Gv 1, 1.
* 1 Qvi, 3.
733
1 Gv 1, 2.
Cfr. Col 3, 3.
Mt 22, 32.
734
735
1 Cor 5, 7.
736
737
ITINERA APOSTOLICA
EX
HABITIS D U M
SUMMUS
PONTIFEX
INDIAM
PERAGRAT
DELECTAE A L L O -
CUTIONES.
Dear Friends,
1. My visit to India is a pilgrimage of good will and peace, and the
fulflment of a desire to exprience personally the very soul of your
country.
It is entirely fitting that this pilgrimage should begin here, at Raj
Ghat, dedicated to the memory of the illustrious Mahatma Gandhi,
the Father of the Nation and "apostle of non-violence".
The figure of Mahatma Gandhi and the meaning of his life's work
have penetrated the consciousness of humanity. In his famous words,
Pandit Jawaharlal Nehru has expressed the conviction of the whole
world : "The light that shone in this country was no ordinary light".
Two days ago marked the thirty-eighth anniversary of his death.
He who lived by non-violence appeared to be defeated by violence.
For a brief moment the light seemed to have gone out. Yet his teachings and the example of his life live on in the minds and hearts of
millions of men and women. And so it was said : "The light has gone
out of our lives and there is darkness everywhere and I do not quite
know what to teli you and how to say i t . . . The light has gone out,
I said, and yet I was wrong. For the light that shone in this country
was no ordinary light. The light that has illumined this country for
these many years will illumine this country for many more years ...".
Yes, the light is still shining, and the hritage of Mahatma Gandhi
speaks to us stili. And today as a pilgrim of peace I have come here
to pay homage to Mahatma Gandhi, hero of humanity.
1
48 - A. A. S.
738
contemporary society has such great need will only be achieved along
the path which was at the core of his teaching: the supremacy of the
spirit and Satyagraha, the "truth-force", which conquers without
violence by the dynamism intrinsic to just action.
3
739
May these words, and other expressions in the sacred books of the
great religious traditions prsent on the fruitful soil of India be a
source of inspiration to ali peoples, and to their leaders, in the search
for justice among people and peace between ali the nations of the
world.
Mahatma Gandhi taught that if ali men and women, whatever the
diffrences between them, cling to the truth, with respect for the
unique dignity o f every human being, a new world ordera civilization
of lovecan be achieved. And today we hear him stili pleading with
the world : "Conquer hate by love, untruth by truth, violence by suffering".
May God guide us and bless us as we strive to walle together
hand in hand, and build together a world of peace !
7
Mt 5:3-10.
Slections from Ghandhi, ed. Nirmal Kumar Bose, Navajivan Publishing House,.
740
Jn 14:6.
741
At the end of his Messianic mission on earth, on the day before his
Passion and death he says to the Apostles : "In my Father's house
there are many rooms ; if it were not so, would I have told you that
I go to prepare a place for you?".
If the Gospel is the rvlation of the truth that human life is a
pilgrimage towards the Father's house, then it is at one and the same
time a call to the faith through which we travel as pilgrims : a cali to
pilgrim faith. Christ says : "I am the way, and the truth, and the
life".
2
The Church proclaims that man in his pilgrim life is all the more
worthy of respect and love and care in the many circumstances of
earthly living precisely because he is destined to live for ever. And
ali true human culture, taking into account the dignity of man and
his final destiny, is an aid to man in Ms noble and righteous living,
in this land of pilgrimage. Saint Paul himself prsents to the Christian
2
Jn 14:2.
* Ibid., 57.
742
PMl 4:8.
Confessions 10, 26.
Ps 42:1.
Dei Verbum, 6.
743
At the same time the merciful and loving God who communicates
himself through rvlation still remains for man an inscrutable mystery.
And man, the pilgrim of the Absolute, continues throughout his life
to seek the face of God. But at the end of the pilgrimage of faith,
man comes to the "Father's house" and being in this "house" means
seeing God "face to face".
9
6. This seeing God "face to face" is the deepest desire of the human
spirit. How eloquent in this context are the words of the Apostle
Philip in today's Gospel, when he says to Jesus: "Lord, show us the
Father and we shall be satisfied".
10
Those words are indeed eloquent because they bear witness to the
deepest thirst and desire of the human spirit, but more eloquent still
is the answer that Jesus gives.
11
Jesus explains: "He who has seen me has seen the Father".
Jesus is the rvlation of the Father; he explains to the world what
the Father is like, not because he is the Father, but because he is one
with the Father in the communion of divine life. In the words of
Jesus : "I am in the Father and the Father in me". Man no longer
has to search ali alone for God. In partnership with Christ, man
discovers God and he discovers him in Christ.
12
7. In the Son, in J esus Christ, God's self-rvlation reaches its fullness and zenith. The author of the Letter to the Hebrews stressed
this point when he wrote : "In many and various ways God spoke of
old to our fathers by the prophets; but in these last days he has
spoken to us by his Son". Therefore Christ is forever the way.
13
1 Cor 13:12.
18
Jn 14:8.
Jn 14:9.
12
Jn 14:11.
13
Heb 1:1-2.
14
Jn 1:18.
744
We "reach" God through the truth. Through the truth about God
and through the truth about everything that is outside God : about
cration, the macrocosm, and about man, the microcosm. We "reach"
God through the truth that Christ proclaims, through the truth that
Christ actually is! We reach God in Christ who continues to repeat:
"I am the truth".
And this "reaching" God, through the truth which is Christ, is the
source of life. It is the source of the eternai life which begins here on
earth in the "darkness of faith", to reach its fullness in the vision of
God "face to face"through the light of glory, as he actually is.
Christ brings this life, for he is the lifejust as he says: "I am
the life". " I am the way, and the truth, and the life".
15
Ps 42/43:5.
16
Cf. Ps 42/43:4.
745
2 Cor 1:3.
1 Jn 4:9.
746
3. Your proclamation of God's love for man takes into account also
man's temporal needs. As the Church proclaims the transient character
of this world, she likewise proclaims the will of God to transform the
world in every respect, so that it may be a worthy foreshadowing of
the next. The Church teaches that "earthly progress is of vital concern
to the Kingdom of God to the extent that it can contribute to the
better ordering of human society".
Day after day in your ministry of service you are aware of the
profound reality which Paul VI described when he wrote : "Between
evangelization and human advancementdevelopment and libration
there are in fact profound links". He spoke of the needs of peoples
6
Jn 3:16.
2 Cor 8:9.
Evangelii
Evangelii
Nuntiandi,
Nuntiandi,
22.
31.
747
"engagea* with all their energy in the effort and struggle to overeme
everything which condemns them to remain on the margin f life:
famine, chronic disease, illiteracy, poverty, injustices in international
relations and especially in commercial exchanges '. In all these efforts,
in the name of hearing witness to the Gospel, the Church endeavours
to ensure the true development and libration of millions of human
beings. Over and over again the Church proclaims her conviction that
the core of the Gospel is fraternal love springing from the love of God.
The proclamation of the new commandment of love can never be
separated from efforts to promote the integrai advancement of man in
justice and peace. As your brother in Christ I wish to assure you
of my closeness to you in ali the efforts that you are making in this
important aspect of your ministry.
5
10
10
748
expressing the Church's respect and esteem for all your brethren and
for the spiritual, moral and cultural values enshrined in their diffrent
religious traditions. In doing so you have to bear witness to your
own convictions of faith, and offer the Gospel of Christ's love and
peace and its spirit of service to the considration of ali those who
freely wish to reflect on it, just as you yourselves freely reflect on the
values of other religious traditions. In this inter-religious dialogue,
which of its nature involves collaboration, the supreme criterion is
charity and truth. You yourselves will always bear in mind the exhortation of Saint Paul: "Speaking the truth in love, we are to grow
up in every way into him who is the head, into Christ".
11
13
12
13
Eph 4:15.
Evangelii Nuntiandi, 27.
Evangelii Nuntiandi, 63.
749
The Bishops have a particular responsibility with regard to liturgicae inculturation, which aims at bringing "the unsearchable riches
of Christ" ever more effectively into the Church's life of worship.
Here further reflection and study is necessary. Here also it is important
that doctrinal vrification and pastoral prparation of the faithful
should always precede the implementation of liturgical norms. This
implementation must show due respect for the diffrent religious seiisitivities of people within the ecclesial community, while the prfrence
of individuis and groups must be subordinated to the requirements of
ecclesial unity in worship. Moreover, all liturgical inculturation must
be effected with pastoral charity and understanding.
14
Eph 3:8.
750
We know that unity is the will of God. The Church is called upon
to live by grace in the unity of the Most Holy Trinity. Christ's prayer
for unity applies to every situation in the Church : "that they may
ail be one; even as you, Father, are in me, and I in you".
The
local Churches are called upon to reflect this unity in all their internal
relationshipsbetween the Bishop, the clergy, the religious and the
laity. In each local Church there subsists the unity of the Catholic
Church. The communion between the local Churches is also an expression of the mystery of the unity which the universal Church receives
from the Holy Spirit. Communion with the Bishop of Rome ensures
the Catholicity of the individual Churches and enables the Bishops to
share in the mystery of episcopal collegiality. The individual Bishop
is the visible principie and foundation of unity in his particular
Church, just as the Successor of Peter is the perpetual and visible
source and foundation of unity for the Bishops and ali the faithful.
16
17
16
17
Jn 11:52.
Jn 17:21.
Cf. Lumen Gentium, 23.
751
18
19
752
21
23
20
21
32
23
Apostolicam
Ibid.
1 Pt 5:14.
1 Pt 2:25.
Actuositatem,
8.
753
I commend you and your ministry to the loving care of Mary the
Mother of the Church, and I pray that she will sustain you all in joy
until the day of Christ Jesus.
Dear Friends,
1. I am pleased that my pilgrimage to India has brought me to
Delhi, and once again to this Indira Gandhi Stadium. Here we are
experiencing together, in a religious and cultural setting, the reality
that is man in this your vast and fascinating land. You are reprsentatives and leaders in various fields of human life and endeavour.
To all of you I offer my greetings of friendship, respect and fraternal
love.
I wish to thank all who have made this meeting possible, and I
am especially pleased that so many young people are able to be here.
I am very grateful to those of diffrent religions who have welcomed
me so cordially and have presented their deep reflections, together
with their earnest hopes for India and for the world.
For all of us this exprience is conducive to a deep reflection on
this reality of man which we perceive and are immersed in. In India,
without doubt, this reality offers us a spiritual vision of man. I believe that this spiritual vision is of supreme relevance for the people
of India and for their future ; it says much about their values, their
hopes and aspirations and their human dignity.
I believe that a
spiritual vision of man is of immense importance for the whole of
humanity. With an emphasis on spiritual values the world is capable
of formulating a new attitude towards itselfnew, but based to a great
extent on ethical values prserved for centuries, many of them in this
ancient land. These include a spirit of fraternal charity and dedicated
service, forgiveness, sacrifice and renunciation, remorse and penance
for moral failings, and patience and forbearance.
2. With the passing of time, it becomes evident that it is necessary
to return over and over again to the central issue of the world, which
* Die 2 m. Februarii a. 1986.
49 - A. A. S.
764
is man : man as a creature and child of God ; man hearing within his
heart and soul the image and likeness of God; man destined to fulfil
his calling to live for ever.
The one who speaks to you today is convinced that man is the way
that the Catholic Church must take in order to be faithful to herself.
In my first Encyclical I stated : "Man in the full truth of his existence,
of his personal being and also of his community and social beingin
the sphre of his own family, in the sphre of society and very diverse
contexts, in the sphre of his own nation or people ... and in the
sphre of the whole of mankindthis man is the primary route that
the Ghurch must travel in fulfilling her mission".
And with equal
conviction I would state that man is the primary route that all
humanity must followbut always man in the "full truth of his
existence".
1
3. India has so much to offer to the world in the task of understanding man and the truth of his existence. And what she offers
specifically is a noble spiritual vision o f manman, a pilgrim of the
Absolute, travelling towards a goal, seeking the face of God. Did not
Mahatma Gandhi put it this way: "What I want to achievewhat I
have been striving and pining to achieve ... is self-realizationto see
God face to face. I live and move and have my being in pursuit of
this goal".
2
755
Acta
756
Officiale
6. Religion directs our lives totally to God, and at the same time
our lives must be totally permeated by our relationship to Godto the
point that our religion becomes our life. Religion is concerned with
humanity and everything that belongs to humanity, and at the same
time it directs to God all that is human within us. I would repeat
what I wrote at the beginning of my Pontificate : "Inspired by escha4
1 Jn 4:11.
Acts 17:28.
757
758
10
11
11
759
Calcuttae, in hospitale pro agonizantibus, vulgo Nirmal Hriday cognominato, sic Summus Pontifex oravit: *
Is 60:17-19.
760
Mt 25:40.
761
Dear Friends,
It gives me particular pleasure to have this opportunity of meeting
you, the distinguished reprsentatives of the religious, cultural and
social life of this city of Calcutta, of Bengal and of India.
1. In you I greet the spiritual vitality of Bengal and of the whole
of India.
In you I salute the venerable culture o f this land. You are the
heirs of more than three thousand years of intense artistic, cultural
and religious life in this rgion. Here the human spirit has been
nobly served by a host of men and women rightly esteemed for their
learning and wisdom, for their sensitivity to the deepest aspirations
of the human heart, for their precious artistic achievements.
In you I acknowledge with admiration not only the achievements of
the past, but also those of modern Bengal and modern India.
I have looked forward to this meeting in a spirit of fraternal dialogue, with sentiments of solidarity with you who are engaged in many
diffrent forms of service to your fellow-citizens.
1 wish to say to you what the Second Vatican Council declared to
the men and women of thought and science : "Happy are those who,
while possessing the truth, search more earnestly for it in order to
renew it, deepen it and transmit it to others. Happy also are those
who, not having found it are working towards it with a sincere heart.
2
1 Jn 3-18.
762
May they seek the light of tomorrow with the light of today until they
reach the fullness of light" (Closing Message).
May this be our common hope and prayer !
2. This afternoon I visited the Mrmal Hriday, the "Home of the
Dying" at Kalighat.
In every country of the world, in every city, town and village, in
every family, indeed in every human life, we come face to face with
the ever-present reality of human suffering. The "unwritten book"
of the history of humanity speaks constantly of the thme of suffering.
Individuis and groups and whole populations suffer when they see
something good in which they "ought" to share, but which escapes
them. At times this suffering becomes especially intense. In certam
historical situations the brden of pain borne by the human family
seems to grow beyond ail possibility of relief.
1
m a .
Nostra Aetate,
1.
763
Our religious beliefs, which teach us the value and dignity of ali
life, urge us to commit our nergies to the endeavour of men and women
of good will, in the first place the poor themselves, to help change
those attitudes and structures which are responsible for man-made
poverty and oppressive suffering. This requires a mighty investment
of intellectual energy and imagination. Herein your contribution in
the cause of truth is paramount. As intellectuals, thinkers, writers,
scientists, artists, you must always be intent on unleashing in the
world the power of truth for the service of humanity. And I am sure
that you share a conviction once expressed by Paul of Tarsus: " W e
cannot do anything against the truth, but only for the truth". This
in fact is an echo of what is stated in the ancient Upanishads and
upheld as the very motto of your revered nation : "Truth alone
triumphsSatyam va jayate".
4
764
765
766
Nostra Aetate, 2.
767
768
The Catholic Church has time and again expressed the conviction
that all people, both believers and non-believers, must unite and collaborate in the task of bettering this world where ali live together.
"This certainly cannot be done without a dialogue that is sincere and
prudent".
Dialogue which proceeds from the "internai drive of
charity" is a powerful means of collaboration between people in
eradicating evil from human life and from the life of the community,
5
1 Jn 2:9-10.
769
Dignitatis Humanae, 3.
Cf. Nostra Aetate, 2.
50 - A. A. 8.
770
ourselves to God. We should use the legitmate means of human friendliness, mutual understanding and interior persuasion.
We should
respect the personal and civic rights of the individual. As followers
of diffrent religions we should join together in promoting and defending common ideis in the sphres of religious liberty, human brotherhood, ducation, culture, social welfare and civic order. Dialogue and
collaboration are possible in ali these great projects.
5. In the context of religious pluralism, the spirit of tolrance,
which has always been part of the Indian hritage, is not only dsirable
but imperative and must be implemented in a framework of practical
means of support. It is the teaching of the Church that the human
person has a right to religious freedom. This freedom means that
ali men are to be immune from coercin on the part of individuis
or social groups or any human power, so that no one is forced to act
against his convictions or is prevented from acting in accordance with
his convictions in religious matters, whether privately or publicly,
whether alone or in association with others, within due limits.
The world notes with great satisfaction that in the Preamble to
her Constitution India has assured to all her Citizens liberty of thought,
expression, belief, faith and worship. It therefore becomes a duty
incumbent on all Citizens, especially on leaders in religious life, to
support and guard this precious principie which specifically includes
the right "to profess, practise and propagate religion". The way to
do so is to show its effectiveness in the reality of public life. Everyone
is called upon to uphold this religious liberty and to work for peace
and harmony among people of diffrent religious traditions, among
societies, and among nations.
9
cc
III
May the Most High God, the Creator and Father of ali that exists,
man's highest good, bless us in our task and guide our steps to peace!
With sincere gratitude for the generous hospitality with which you
have received me, I wish you the fullness of peace in joy and in love !
* *
Bombaiae, ad Christifideles congregatos a Summo Pontifice sacris litante
habita.*
Ee 36:27.
Jn 14:26-27.
Ez 36:26.
772
on the family. It is our hope that a great erg for peace and fellowship
will rise from this smallest and most basic cell of society. This cry
must reach all groups; it must reach the family of each nation and
fnally the vast family of ali the nations of the world.
Here may the voice of India and the voice of the Church be joined
in unisn.
3. We raise this voice in the place where, some twenty years ago,
Pope Paul VI was with you during the International Eucharistie
Congress here in Bombay. That momentous occasion was the first
time in history that a Successor of Saint Peter had visited your motherland. Towards the end of those historie days, Paul VI expressed his
admiration for the people of India and of this city in the following
words : "In our memory, Bombay will remain as the symbol and epitome of the great Continent of Asia, with its ancient cultures and
traditions, with its vast populations, with its earnest desire for peace"
(4 December 1964). I give thanks to God for the privilge of following
in the footsteps of my Predecessor. I am pleased to have been able
to travel to a number of important places in your vast country. And
it is a joy for me today to be with you in Bombay. I can assure
you that, when I leave, I too shall carry within my heart a vivid
memory of the rich cultures and traditions of India. I shall remember
pour earnest desire for peace, and I shall treasure my exprience of
the vitality o f the Church in this ancient land.
I now wish to extend a special greeting to Archbishop Pimenta,
to his Auxiliary Bishops and to ali my brother Bishops of this rgion
of India. Together with them, I greet my brother priests, the men
and women Religious and ali the faithful people. My greetings go not
only to the Christian brethren, but also to the brothers and sisters
of the Hindu, Muslim, Sikh, Buddhist, Jain and Parsee religions, and
also to the civil and religious authorities of this place. In particular
I greet the families of Bombay and of all India, and I welcome this
occasion to reflect with you on the role of the Christian family in
building a new world of peace.
4
4. "I will put my spirit within you". When two human beings, a
man and a woman, approach the altar, as ministers of the Sacrament
of Matrimony, the Church invokes the Creator. She asks the Holy
4
Ez 36:27.
773
Spirit to come down on thse two who are to hecome husband and
wife and are to begin a family.
They are to live under one roof and create a home. The home is
the place where the family lives, the outward frameworh of that Ufe.
But at the same time there is also the inner mystery of their hearts.
People not only live in a home; they also create a home. And they
create it by the fact of "living" in each other's hearts : the husband
in the wife and the wife in the husband, the children in the parents
and the parents in the children. The parental home is the mutuai
indWelling of human hearts.
So in the home we see a reflection of the mystery which Christ
speaks about in the Cnacle : " I f a man loves me, he will keep my
word, and my Father will love him, and we will come to him and
malee our home with him".
5
Jn 14:23.
Eph 5:32.
7
Eph 5:25-26.
774
10
We
While
for the
is the
10
Ibid., 51.
775
776
777
11
May this voice rising from the Church's heart, which makes itself
one with the voice of India, with the cry of every family established
upon the covenant with God, the Creator of life and source of love
May this voice become ever stronger ; may it not remain unanswered.
Amen.
*
Bomhaiae, ad inveniam habita.*
Ps 95[96]:7-10, 13.
* Die 10 Februarii a. 1986.
1
Mt 18:20.
778
For almost two thousand years the person and teaching of Jesus
have been honoured in this land. As your President recently said
here in Bombay: "Christianity came to India even before it was
preached in Rome". Moreover, in you who believe in him, Jesus himself has become Indian. And so today it is to this Jesus that we look
to find our inspiration. In his teaching we discover the message we
ere loohing for. And he, Jesus, tells us how to live, because he tells
us why we are alive. Jesus explains to us our origin, our life, our
destiny. We have been created by God, and in Jesus we are children
of God ; we have corne forth from God's love. We are here to know
God, to love him and to serve himto discover, embrace and minister
to him in our neighbour. And our destiny is to live with him for
ever. In his Gospel Jesus explains thse truths to us and, in the
light of thse truths, he explains what is expected of us in life. He
explains to us that we must serve ail our brothers and sisters, we must
serve the world.
In a word, Jesus explains us to ourselves. He does this by explaining to us our relationship with God and with one another, with our
brothers and sisters, with society in general and with the world. He
can do this because he understands us and he understands God : he
is the Son of Man and at the same time he is the Son of Godthe Son
of God made man. By his teaching, his grce and the power of his
word, Jesus enables us to live upright li ves, to live in such a way as
to gain eternai life. Saint John proclaims to us God's pian : "God
gave us eternai life, and this life is in his Son. He who has the Son
has life; he who has not the Son of God has not life".
2
2. But in order to keep this life, we must remain united with Christ.
He explains to us that ali life comes from himself ; we live only because
of him : "I am the vine, you are the branches ... If a man does not
abide in me, he is cast forth as a branch and withers". Jesus also
explains to us that in order to live in God's love we must love our
neighbour : "This is my commandment that you love one another as
I have loved you".
3
1 Jn 5:11.
Jn 15:4, 6.
V . 12.
779
to society, and to work for the good of our country and the whole
world.
Saint John urges us to be consistent in our Uves. He puts it very
clearly and simply : We have been loved by God and must therefore
love our neighbour in return. His words are very forceful : " I f any
one says, 'I love God', and htes his brother, he is a liar; for he who
does not love his brother whom he has seen cannot love God whom
he has not seen".
5
1 Jn 4:20.
2 Tini 1:1.
780
But the Church also asks something of you : she asks for your collaboration, your help in leading humanity to God. She asks you to
bear witness to Christ. She asks you to serve your neighbour in the
circumstances of your daily lives, here and now : in Bombay, in India,
in 1986.
5. Here the challenge to you becomes specific. Each one of you
is called to a specific service, and all together you are called to transform the world:
by forgiveness and reconciliation when ill-treated by others in
your individual and collective lives, knowing that to forgive is divine;
by fraternal love and solidarity, working with all your brothers
and sisters, because Jesus' commandment of love is universal;
by promoting peace in working for justice, beginning with your
own lives;
by loving your country and working for the advancement of all
your people;
by remaining faithful to your national hritage and your community, yet realizing that you belong to the universal Church and to
the world community;
by looking to Mary the Mother of Jesus to find an example of
a life dedicated to generous serviceopen to God and intent on
serving man;
by giving of yourselves generously, like Mary, cooperating in
God's plan for the world;
by cultivating the virtues of simplicity, honesty and sincerity;
by rejecting ail discrimination based on race, religion, sex, social
condition or language groups.
We are ail brothers and sisters, children of the same Father. Our
riches consist not in the multiplicity of our possessions but in the
fewness of our wantsin the spiritual freedom that accompanies the
right attitude towards reated things. Dear young people : you cannot
find happiness by grasping for material things or by being closed in
on yourselves. There is no place for apathy or indiffrence in your
lives. The Lord wishes to use your enthusiasm, ingenuity and idealism
for the benefit of your neighbours, India and the world.
The dynamism of your youth must be channelled into solving the
questions facing society today, into working for unity, into doing your
daily work as a contribution to building a better world. You must
781
combat inertia and persevere in tbe face of difliculties. You are called
to love what is best in your Indian way of life.
Every day you must open your hearts to the action of the Holy
Spirit, asking him to show you truth in all its fullness. And it is
on the basis of truththe truth of your being, the truth about man,
the truth about humanity that you must build society. The Church
will lead you to the truth about man, but you yourselves must embrace
it and apply it.
6. The Church does not claim to have easy and ready-made solutions
to ali the particular problems that face humanity. The Second Vatican
Council made this clear by stating: "The Church guards the hritage
of God's word and draws from it religious and moral principies, without always having at hand the solution to particular problems". At
the same time the Church knows that she has been sent into the
world with the message of Christ and that she is in a position to help
man rsolve basic problems. In regard to thse difflculties the Council
put it this way : "Enlightened by God's rvlation, the Church is able
to give a response".
And the youth of India are called to apply the solid principies of
faith to the reality of today's society.
For those of you who are Christians, it means applying the message
of Christ to every part of life.
For all of you, whether Christians or not, it means working together
in fraternal love for integral human development in India today, showing special concern for the poor and the downtrodden.
7
782
783
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
DECRETUM
PORTLANDENSIS
IN
OREGON
Administrationis Apostolicae
Cum metropolitana Ecclesia Portlandensis in Oregon per renuntiationem Exc.mi P. D. ^Cornelii M. Power nuper vacaverit, Summus
Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia P P . I I , ut praefatae
archidioecesis regimini interim provideatur, praesenti Congregationis
pro Episcopis Decreto, nominat ac constituit Administratorem Apostolicum praefatae Ecclesiae memoratum Exc.mum P. D. Cornelium
M. Power, donec ipsius successor possessionem capiat eique iura,
facultates et officia tribuit quae Episcopis dioecesanis, ad normam iuris
communis, competunt.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 1 mensis Iulii anno 1986.
BERNARDINUS
Card.
GANTIN,
Praefectus
L. S.
8B Fr. Lucas Moreira Neves, Archiep. tit. Feraditanus maior, a Secretis
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
die 1 Iulii 1986. Metropolitanae Ecclesiae Portlandensi in Oregon, Exc.mum P. D. Villelmum J. Levada, hactenus Episcopum tit.
Capritanum et Auxiliarem archidioecesis Angelorum in California.
784
CONGREGATIO
PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS
GALLIA
ORDINARIATUS PRO F I D E L I B U S ORIENTALIBUS RITUS
DECLARATIO
qua ambitus canonicae potestatis Ordinarii pro fidelibus orientalibus
ecclesiasticum Superiorem proprii ritus non habentibus pressius determinatur.
785
786
SIMON
Card.
LOURDUSAMY,
Prfet
L. 68 S.
Miroslav S. Mar u syn, Secrtaire
787
BRIXIEN.
Canonizationis Servi Dei Ioannis Baptistae Piamarta, Sacerdotis Fundatoris Congregationum S. Familiae a Nazareth et Humilium Domini Servarunt (1841-1913).
SUPER DUBIO
788
789
gentis, facile iniusto salario solvebantur et non raro timoris Dei obliviscebantur atque fidem deponebant. Hinc Servus Dei hanc mentem
suscepit, ut pro iuvenibus Opus conderet, quod eorum curae religiosae prospiceret et simul commentationi ad proprium cuiusque munus
aptae, praeceptione alicuius artis vel artificii.
Haec laudanda proposita, probata et propugnata a sacerdote Petro
Capretti (1842-1890), ad exitum perducta sunt die 3 mensis Decembris
anno 1886, cum Servus Dei aperuit Brixiae Institutum Parvorum Artificum. Initio gravissimae fuerunt difficultates nummariae, adeo ut
Episcopus Servum Dei hortatus sit desisteret ab incepto (anno 1888) ;
sed is, firmissima Domini fiducia incitatus et rectissima sedulitate,
obtinuit ut in suo loco maneret, affirmans se paratum esse ad commoriendum pueris suis. Ita factus est auctor Operis quod, eo constanter et amanter moderante, celeriter crevit et copiosissimos edidit
fructus.
Post aliquot annos formationi artificum voluit etiam formationem
iuvenum agricolarum iungere. Cum igitur habilem adiutorem invenisset sacerdotem agrorum disciplinae peritum Ioannem Bonsignpri (18461914), in vico Remedello Sopra Coloniam Agrestem theoricam et practicam condidit (anno 1895), quae magni nominis evasit in Italia et in
exteris nationibus ob novitatem, scientiae rationem et modorum agros
colendi efficaciam.
Cum animarum pastores gravissimo obstringantur officio omnia
providendi ut fideles omnes, iuvenes praesertim, qui spes Ecclesiae
sunt, christiana educatione imbuantur (cfr. Conc. Oec. Vat. I I , Declaratio de Educatione christiana Gravissimum Educationis, 2), Servus
Dei nec laboribus nec incommodis parcebat, ut iuvenes ad plenam
maturitatem personae adduceret; ad Patrem adorandum in spiritu
et veritate (cf. Io 4, 23) ; ad dandum spei suae testimonium (cf. 1 Pt
3, 15) ; ad fovendum pro sensu christiano mundi progressum (cf. Conc.
Oec. Vat. I I , ib).
Quocirca summa ope contendebat ut sui alumni egregiam conscientiae christianae formationem assequerentur et magna religione,
observantia et oboedientia in quemlibet superiorem, mutua caritate,
exercitatione iustitiae, spiritu apostolatus, amore pudicitiae eminerent.
In tractandis iuvenibus, suae curae commissis, mirum in modum
parentis animum cum severitate temperavit, lenitatem cum auctoritate, comitatem cum gravitate; et si interdum se ostendit peculiariter
severum, hoc ortum est ex studio proximi et gloriae Dei. Inde ab initio
790
791
non resonabat (cf. Conc. Oec. Vat. I I , Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius temporis, Gaudium et Spes, 1).
Omnes nanciscebatur occasiones ut ad promotionem regni Dei in
animas et in mundum prodesset, hortationem explicans Sancti Gregorii Magni : Si ad Deum tenditis, curate ne ad Deum soli veniatis
(Homiliae XL in Evangelia, hom. 6, n. 9. ML 76, 1098).
Continui exanclati labores, ut cum ceteris investigabiles divitias
Christi (Eph 3, 8), communicaret, vita interiore alebantur, quam
summo studio, assiduitate et fervore excoluit.
Semper ardenter appetivit perfectionis christianae culmen et re
vera sine intermissione progressus fecit in coniunctione cum Christo
et in fidelitate erga voluntatem Dei, a quo solacia et dolores, commodam valetudinem et morbos, prosperitatem et paupertatem aequo
animo accipiebat. Est enim summa sapientia se ipsos reicere ut Patris caelestis voluntas fiat tum in adversa fortuna tum in secunda.
Etsi naviter ad quaestiones hominum sui temporis accedebat,
mente tamen et animo coram Deo semper erat, quem magis magisque
pernoscere cupiebat. Qua re numquam deprecationem et meditationem
Sacrarum Litterarum et magisterii Ecclesiae dimittebat. Magni faciebat Liturgiam, quae (( est culmen ad quod actio Ecclesiae tendit et simul fons unde omnis eius virtus emanat (Conc. Oec. Vat. I I , Constitutio de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium, 10). In Missae celebratione et in sacris operandis quodammodo transfigurabatur et
multum temporis insumebat in Eucharistiae adoratione.
Peccatum putabat unicum, verum malum, et contra illud obstinata voluntate pugnabat, tum per accuratam iuvenum educationem
illud praecavendo, tum arguendo et severe refrenando, tum denique
peccatorum conversioni favendo.
Eius fides et spes et caritas in Deum et in proximum ardentissimo
igni similes erant, qui eius animum incendebat, verba, acta; quin,
conscius necessitatum spiritualium eius aetatis, voluisset illum ignem
in omnes familias et in universam humanam societatem disseminare,
ne ullus bonis redemptionis et ad ultimum gaudio aeterno privaretur.
Quotquot eum cognoverunt, eius rectae et limpidae indolis beneficam allegationem senserunt, dotibus humanis et praesertim virtutibus christianis et sacerdotalibus exornatae. Is vero nihil faciebat,
ut hominum attentionem in se converteret eorumque existimationem
et laudem sibi compararet : humilis et pauper natus, sponte et constanter humilis esse perrexit inter humiles et pauper inter pauperes.
792
793
Card.
PALAZZINA
Praefectus
L. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
II
MAIORICEN.
Canonizationis Servae Dei Caietanae Albertae Gimnez vid. Civera, Fundatricis Congregationis Sororum a Puritate B. M. Virginis (1837-1922).
SUPER DUBIO
794
795
796
797
798
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
III
SANCTI PHILIPPI
Canonizationis Servae Dei Teresiae a Iesu (in saeculo: Ioannae Fernndez
Solar), Novitiae monialium Ordinis Carmelitarum discalceatorum.
SUPER DUBIO
799
800
801
tigata fuit tum Sancti Iacobi in Chile tum alibi, quo se familia conferebat, auxilium ferens etiam in missionibus ad populum. In famulos et inquilinos curam intendebat, quolibet et omnibus nitebatur,
cum laetitia, verbum evangelicum afferre et humile maxime caritatis
exemplum. Pauperes diligebat, quibus dabat quae a matre accipiebat.
Ad fraternam consuetudinem propensa, erat amica mira, amabilis et
modesta, atque in amicitia et in apostolica industria manifestabat
quae in ea Dei gratia egerat.
Seiungens se ab iis, quae potissimum amabat, et quidem non sine
aegrimonia, consentientibus parentibus die 7 mensis Maii anno 1919
ingressa est, ingenti cum gaudio, pauperem et humilem Carmelum
de Los Andes, quo altius se in divinam caritatem abderet et, in solitudine et silentio, in precatione et paenitentia, cum eo esset, qui cor
eius devinxerat. Ipsa causas patefecit, quibus inducta est ad Carmelum ingrediendum : Imprimis est vita deprecationis quae ibi vivitur ... Solitudo : felix sum cum sola sum, quia cum Deo sum ... Paupertas Carmeli ... Paenitentia ... Incommoda vitae Carmelitanae ... Vita
Carmeli eo spectat, ut pro sacerdotibus precetur, quo sancti fiant, et
pro peccatoribus, quo se convertant ... Carmelitis se sanctam facit, ut
Ecclesiae membra sancta faciat . Et, in alio scripto, addidit : Haec
est vocatio carmelitana : hostiam esse, quae Deo se offert continuo pro
mundo peccatore . De hac re ita certa erat ut, cum etiam in ephebeo
Sacri Cordis degebat, se hostiam piacularem offerret. Qua de re non
defuerunt ei angores, aerumnae et morbi; sed ad extremos usque dies
in sui proposito mansit : (( Non tantum vitam tibi offero, sed etiam
mortem cum gaudio suscipiam in solitudine et desolatione Calvarii
vel in paradiso domus Nazaretanae. Si vis me dolorem patientem, Crucem portantem, humiliationes sustinentem, et insuper ab omnibus conculcatam, Fiat Voluntas Tua.
Die 14 mensis Octobris anno 1919 vestem religiosam sumpsit et
nomen Sororem Teresiam a Iesu ; dein canonicum novitiatum iniit.
Durae vitae monasteriali adhaesit toto suo fidei et amoris fervore,
fortis et patiens in aegritudinibus animi, Regulae studiosa, commoditatis iacturae, laboris vel humilis et gravis. Meditatio, spiritus precationis, vivus praesentiae Dei sensus per omnia et perennis cum Domino
coniunctio contemplativa, animi ad sodalitatem proclivitas, in austeritatibus generositas, cellae solitudinis cultus, brevi tempore eam ad
spiritum Carmeli Teresiani informaverunt et eius vitam verterunt in
spirituale sacrificium Deo acceptum.
802
Sponsus, qui eam traxerat ad se et in desertum duxerat ut loqueretur ad cor eius (cf. Os 2, 16), non est moratus ad nuptias aeternas
eam admittere : quod quidem iam illa vehementissime exoptabat ; namque
corpore peregrinabatur in terra, animo vero habitabat in caelo. Privilegium habuit ascensum in Calvariam incipiendi una cum Victima
divina, die Veneris Sancto anno 1920, cum est typho correpta. Acerbis
vexata doloribus, quos toleravit praemium proximum expectans, laete
sacramenta accepit et die 6 mensis Aprilis in articulo mortis professionem religiosam fecit. Placide et pie mortua est die 12 mensis
Aprilis vesperi.
Fama sanctitatis, qua viva floruit, inopinata cum magnitudine apparuit in exsequiis et insequentibus annis increbruit non tantum in
familia carmelitana, verum etiam in populo Chiliensi et in aliis Americae Latinae regionibus. Eam ob rem Ordinarius Sancti Philippi beatificationis et canonizationis Servae Dei causam iniit per celebrationem
Processus Ordinarii Informativi (annis 1947-1954), quocum acti sunt
duo Processus Rogatoriales Sancti Iacobi et Processus item Rogatorialis Vallis Paradisi. Obtento a Congregatione pro Causis Sanctorum
Nihil Obstat (die 23 Aprilis anno 1976) ad normam M. P. Sanctitas
clarior, apud Curiam Sancti Philippi actus est Processus Cognitionalis (aa. 1976-1977). Deinde edita sunt Decreta super non cultu
(anno 1981) et super vi atque auctoritate Processuum (anno 1981).
Felici cum exitu Consultores Theologi exquisiverunt virtutes Servae Dei in Congressu Peculiari diei 3 Decembris anno 1985.
Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria die 18
mensis Martii a. 1986 habita, Ponente Causae Em.mo Cardinali Agnelo
Rossi, professi sunt Servam Dei Teresiam a Iesu heroum in modum
virtutes thologales, cardinales et adnexas exercuisse.
Facta postmodum de hisce omnibus per subscriptum Cardinalem
fideli relatione Summo Pontifici Ioanni Paulo I I , Sanctitas Sua vota
Congregationis libenter excipiens, ut Decretum super heroicis Servae
Dei virtutibus conscriberetur mandavit.
Quod cum esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus infrascripto Praefecto atque Causae Ponente meque Antistite a Secretis
Congregationis, ceterisque de more convocandis, iisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide,
Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis,
803
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
83 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
804
D I A R I U M ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza :
Gioved, 10 Luglio 1986, S. E. il Signor JOS
sidente della Repubblica Federativa del Brasile.
SARNEY,
Pre-
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha nominato :
7 maggio 1986. L'Ill.mo Signor Ivan Ruggiero, Ragioniere Generale della
Prefettura degli Affari Econmiei della Santa
Sede.
23 maggio 1986. I Sacerdoti : Barthlmy Adoukonou ; Jan Amhaum ; Jean
Corbon ; Joachim Gnilka ; Jos M. Ibez Langlois, Op. Dei; Peter Miyakawa; Francis Molonney, S.D.B.; Henrique de Noronha Galvo;
Franc Perko ; Felix Wilfred ; i Rev.di Padri :
Jean-Louis Brus, O.P.; Georges Cottier, O.P.;
Gilles Langevin, S.I.; Stanislaw Nagy, SCI;
James Okoye, CSSp; i Signori: John Finnis; William May, Membri della Commissione
Teologica Internazionale.
Le LL. EE. i Monsignori Carlo J. Boaventura Kloppenburg, Vescovo tit. di Vulturara e Jorge Medina
Estvez, Vescovo tit. di Tibili ; i Monsignori :
Carlo Caffarra; Giuseppe Colombo; Philippe
Delhaye ; Wilhelm Ernest ; Michael Ledwith ;
i Sacerdoti : Hans Urs von Balthasar ; Walter Kasper; Carl Peter; i Padri: Cndido
Pozo, S.I.; Christophe von Schnborn, O.P.;
Jan Walgrave, O.P., Membri della Commissione
Teologica Internazionale in aliud quinquennium .
21
giugno
805
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha conferito:
II Cavalierato dell'Ordine di san Gregorio Magno, classe civile:
7 maggio 1984. Al sig.
4 settembre
Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
27 luglio
Al sig.
22 maggio
Al sig.
4 settembre
Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
9
14
Al sig.
18
Al sig.
Al sig.
19
Al sig.
26
Al sig.
Al sig.
30
Al sig.
12 ottobre
Al sig.
15
Al sig.
Al sig.
Al sig.
28
6 novembre
Al sig.
21
Al sig.
Al sig.
25
Al sig.
27
Al sig.
Al sig.
4 dicembre
Al sig.
10
Al sig.
13
Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
22
Al sig.
Al sig.
24
Al sig.
Al sig.
9 febbraio
28
Al sig.
Al sig.
4 marzo
Al sig.
Acta
806
Apostolicae
1986. Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
6 maggio
Al sig.
4
8
12
marzo
Sedis
Commentarium
Officiale
18
Al
sig.
Al
sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
co
Al sig.
9
Al sig.
2 ottobre
Al sig.
Al sig.
Al sig.
7
Al sig.
28
Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
14 novembre
Al sig.
21
Al sig.
25
Al sig.
2 dicembre
Al sig.
Al sig.
Al sig.
10
Al sig.
16
Al sig.
Al sig.
gennaio 1986, Al sig.
16
Al sig.
2 febbraio
Al sig.
Al
sig.
9
Al
sig.
18
Al sig.
5 marzo
Al sig.
14
Al sig.
Al sig.
21
2
4
8
aprile
1986. Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
Al sig.
14
Al sig.
18
Al sig.
Al sig.
6 maggio
Al sig.
807
808
16
luglio
26
28
agosto
2 Septembris 1986
N. 9
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
1.
Ecclesia fide sua confitetur Spiritum Sanctum; verba illa enuntiat ea in Symbolo
Fidei, quod Nicaenum-Constantinopolitanum appellatur e nomine duorum Conciliorum Mcaeni (anno CCCXXV celebrati) et Constantinopolitani (anno CCCLXXXI acti) a quibus compositum est vel promulgatum. Cui Symbolo haec etiam
verba sunt adiuncta: qui locutus est per prophetas.
D O M I N U M ET V I V I F I C A N T E M
Io 7, 37 s.
53 - A. A. S.
810
2.
Haec fides, quam Ecclesia sine intermissione est professa,
oportet in conscientiis Populi Dei semper renovetur altiusque
perpendatur. Per saeculum praeteritum id pluries est factum :
a Leone PP. XIII, qui Epistulam Encyclicam Divinum
illud munus edidit (anno MDCCCXCVII), quae tota de Spiritu Sancto agit; a Pio PP. XII in Litteris Encyclicis, a verbis
Mystici Corporis incipientibus (anno MCMXLIII), in quibus
ad Spiritum Sanctum refertur ut ad principium vitale Ecclesiae, in qua una cum Capite Corporis Mystici, Christo, operatur;
denique a Concilio Oecumenico Vaticano II, quod
necessitatem ostendit novae perspectionis doctrinae de Spiritu
Sancto, quemadmodum Paulus PP. VI verbis dixit expressis :
Christologiam et praesertim ecclesiologiam Concilii sequi
debet novum studium novusque cultus Spiritus Sancti, quippe
quibus institutio Concilii certo compleatur .
Aetate igitur nostra fide Ecclesiae vetere semper semperque nova iterum excitamur ut ad Spiritum Sanctum tamquam
5
Io 7, 39.
Io 4, 14; cfr. CONC. OEC. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gentium de Ecclesia, 4.
Cfr. Io 3, 5.
Cfr. LEO P P . X I I I , Ep. Enc. Divinum illud munus ( 9 Maii 1897): Acta Leonis,
17 (1898), pp. 125-148; Pius P P . X I I , Litt. Enc. Mystici Corporis (29 Iunii 1943): AAS 35
(1943), pp. 193-248.
Sermo habitus in Admissione Generali die 6 Iunii 1973: Insegnamenti di Paolo VI,
XI (1973), p. 477.
3
811
10
Io 3, 17.
Philp 2, 11.
10
Cfr. CONC. OEC. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gentium de Ecclesia, 4; IOANNES
812
verunt scilicet ex hereditate Concilii ac quidem ex eius profundo; etenim textus Concilii, doctrina sua de Ecclesia in se
ac de Ecclesia in mundo, nos excitant ut in mysterium Trinitatis Dei ipsius magis magisque penetremus, iter Evangelii,
Patrum, Liturgiae sequentes: quo videlicet ad Patrem per
Christum ducimur in Spiritu Sancto.
Hoc modo Ecclesia etiam quibusdam gravibus postulationibus respondet, quas ea in hominum huius temporis cordibus
se deprehendere putat : agitur nempe de Deo iterum reperiendo,
quatenus humana realiter ut Spiritus infinitus transcendit,
quemadmodum Iesus eum mulieri Samaritanae ostendit; de
necessitate eum adorandi in spiritu et veritate ; de spe
in eo arcanum amoris et vim novae creaturae inveniendi :
illum profecto, qui vivificat.
Ecclesia ad eiusmodi munus Spiritum annuntiandi se sentit
vocari, dum una cum familia humana ad finem alterius millennii post Christum natum appropinquat. In prospectu caeli
ac terrae, quae transeunt , probe novit verba, quae non
praeteribunt , peculiare accipere momentum. Haec sunt
verba, a Christo de Spiritu Sancto prolata, qui est fons inexhaustus aquae salientis in vitam aeternam , prout est
veritas et salvifica gratia. De his verbis ea vult meditari, ad
haec verba revocare credentes omnesque homines, dum ad
celebrandum magnum iubilaeum ut infra dicetur , quo
transitus ab altero millennio christiano ad tertium millennium
denotabitur, sese componit.
11
12
13
14
Ut patet, considerationibus, quae sequuntur, non est propositum ut uberrima doctrina de Spiritu Sancto enodate exquiratur neve maius momentum alicui solutioni quaestionum,
de quibus adhuc disceptatur, tribuatur; sed ad hoc potis11
13
14
Cfr. Io 4, 24.
Cfr. Rom 8, 22; Gal 6, 15.
Cfr. Mt 24, 35.
Io 4, 14.
813
I
3. Cum iam tempus immineret, quo Christus de hoc mundo discederet, Apostolis alium Paraclitum annuntiavit.
Ioannes evangelista, qui praesens aderat, narrat inter cenam
paschalem, quae diem eius passionis ac mortis praecedebat,
Iesum ad eos haec verba fecisse : Quodcumque petieritis in
nomine meo, hoc faciam ut glorificetur Pater in Filio ... ; Et
ego rogabo Patrem et alium Paraclitum dabit vobis, ut maneat
vobiscum in aeternum, Spiritum veritatis .
16
17
7
r
a
p
x
X
7
)
T
o
v : Io 14, 16.
16
XXov
17
Io 14, 13. 16 s.
18
Cfr. 1 Io 2, 1.
814
5.
Apostoli in Laeto Nuntio tradendo peculiarem in modum
Spiritui Sancto iungentur. En quae Iesus dicit pergens sermonem : Cum autem venerit Paraclitus, quem ego mittam
vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui a Patre procedit, ille
testimonium perhibebit de me; sed et vos testimonium perhibetis, quia ab initio mecum estis .
Apostoli testes proximi et oculati fuerunt, quia audierunt , viderunt oculis suis , perspexerunt , immo manibus suis contrectaverunt Christum, quemadmodum alio
loco Ioannes evangelista asseverat. Hoc humanum, oculatum
et historicum testimonium de Christo cum testimonio necti tur Spiritus Sancti : Ipse testimonium perhibebit de me .
Testificatione Spiritus veritatis humanum testimonium Aposto20
21
19
20
21
Io 14, 26.
Io 15, 26 s.
Cfr. 1 Io 1, 1-3; 4, 14.
815
lorum summe fulcitur. Postmodum eius continuatio inter generationes Christi discipulorum et confessorum, qui per saecula sibi succedebant, in eo ut in interiore fundamento est
innixa.
Quodsi Christus ipse est suprema et pienissima revelatio,
qua Deus se hominum generi patefecit, testimonium Spiritus
veritatis certam eius nuntiationem in praedicatione et in
scriptis apostolicis inspirat, in tuto collocat atque confirmat,
cum testimonium Apostolorum faciat ut in Ecclesia et historia
familiae humanae ea verbis humanis exprimatur.
22
6.
Inde etiam efficitur ut argumentum ipsum et propositum
arcte conectantur cum annuntiatione et promissione modo
memoratis, quae in verbis textus sancti Ioannis, quae sequuntur, continentur : Adhuc multa habeo vobis dicere, sed non
potestis portare modo. Cum autem venerit ille, Spiritus veritatis, deducet vos in omnem veritatem; non enim loquetur a
semetipso, sed quaecumque audiet, loquetur, et quae ventura
sunt, annuntiabit vobis .
23
Verbis, quae praecedunt, Iesus Paraclitum, Spiritum veritatis, exhibet ut eum qui docebit et suggeret , ut eum qui
ei testimonium perhibebit ; nunc vero ait deducet vos
in omnem veritatem . Locutio deducet vos in omnem veritatem , prout ad ea refertur, quae Apostoli non possunt portare modo , imprimis necessario coniungitur cum exinanitione Christi, passione et Cruce peracta, quae eo tempore,
quo has protulit voces, iam impendebat.
Postea tamen patefit illud deducere in omnem veritatem
necti non solum cum scandalo Crucis, sed etiam cum iis omnibus, quae Christus fecit et docuit. Ee enim vera myste24
22
24
816
Io 16, 14.
817
27
8.
Indoles peculiaris textus sancti Ioannis in eo est posita
ut Pater, Filius et Spiritus Sanctus explicite nominentur ut
Personae, quarum prima ab altera ac tertia, et haec a ceteris
distinguatur. Iesus de Spiritu-Paraclito loquitur, saepius adhibens pronomen, quo personam significat, ille , et simul in
toto supremo ante passionem sermone nexus ostendit, quibus
Pater, Filius et Spiritus Sanctus inter se coniunguntur. Itaque
Spiritus ... a Patre procedit et Pater dabit Spiritum. Pater mittet Spiritum in nomine Filii. Spiritus
testimonium perhibebit de Filio . Filius vero rogat Patrem
ut Spiritum Paraclitum mittat, sed hoc etiam affirmat et
pollicetur, ad abitionem suam, quae fit per Crucem, se28
29
30
31
32
26
27
28
29
30
31
32
Io 16, 15.
Io 16, 7 s.
Io 15, 26.
Io 14, 16.
Io 14, 26.
Io 15, 26.
Io 14, 16.
818
33
33
34
35
Io 16, 7.
Cfr. Io 3, 16 s., 34; 6, 57; 17, 3. 18. 23.
Mt 28, 19.
819
36
10. Deus in vita sua intima caritas est , amor essentialis, tribus Personis divinis communis: amor personalis est
Spiritus Sanctus ut Spiritus Patris et Filii. Quocirca is ut
increatus amor-donum scrutatur profunda Dei . Affirmari
licet vitam intimam Dei, unius et trini, in Spiritu Sancto esse
prorsus donum, mutuum amoris commercium inter Personas
divinas, atque per Spiritum Sanctum Deum in modum doni
exsistere . Spiritus Sanctus est expressio personalis huiusmodi donationis, huiusce, ut dicimus, esse amorem. Personaamor est, Persona-donum est: est inscrutabilis ubertas veritatis et ineffabilis perspicientiae notionis personae in Deo, quas
sola Revelatione cognoscimus.
37
38
Simul autem Spiritus Sanctus, prout Patri et Filio in divinitate est consubstantialis, est amor ac donum (increatum),
unde ut e fonte vivo emanat omnis largitio data creaturis
(donum creatum) : donum exsistentiae, tributum cunctis rebus
per creationem, donum gratiae hominibus impertitam per
oeconomiam salutis. Ut scripsit Paulus Apostolus, caritas
Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum, qui
datus est nobis .
39
38
39
Rom 5, 5.
820
12.
Est novum initium, respectu prioris, initium principale
donationis salvificae Dei, quod idem est ac mysterium ipsum
creationis. Haec iam in primis verbis libri Genesis legimus:
In principio creavit Deus caelum et terram..., et spiritus
Dei (ruah Elohim) ferebatur super aquas . Haec notio biblica
creationis infert non solum actum, quo exsistat universum,
id est donationem exsistentiae, sed etiam praesentiam Spiritus
Dei in creatione, nempe initium communicationis salvificae
Dei cum rebus, quas creat. Quod imprimis de homine est
dicendum, qui creatus est ad imaginem et similitudinem
Dei : Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem
nostram . Faciamus : nonne licet putari numerum pluralem, quo Creator hic de se loquens utatur, aliquo modo
iam significare mysterium Trinitatis, praesentiam Trinitatis
in opere creationis hominis? Christianus, haec legens, qui
revelationem huius mysterii iam novit, his etiam verbis id,
quasi luce repercussa, reddi animadvertere potest. Quidquid
id est, contexta oratione libri Genesis efficitur ut in creatione
hominis primum initium percipiamus donationis salvificae
Dei, quatenus homini tribuit imaginem et similitudinem
sui ipsius.
41
42
41
42
Io 16, 14.
Chi 1, I s .
Gn 1, 26.
821
longinqui, sed fundamentalis, quod e libro Genesis cognoscimus. Si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad vos;
si autem abiero, mittam eum ad vos . Christus, cum asserit
abitionem suam esse condicionem adventus Paracliti,
novum initium communicationis salvificae Dei in Spiritu
Sancto coniungit cum mysterio Redemptionis. Hoc est novum
initium imprimis propterea quod inter primum initium ac
totam historiam hominis, principio ducto a lapsu originali,
peccatum est interpositum, quod repugnat praesentiae Spiritus Dei in creatione atque communicationi salvificae Dei
cum homine potissimum adversatur. Propter ipsum peccatum,
ut sanctus Paulus scribit, vanitati... creatura subiecta est...
congemiscit et comp ar tur it usque adhuc et revelationem
filiorum Dei exspectat.
43
46
Rom 8, 19-22.
44
Io 16, 7.
45
46
822
48
49
5 0
51
Cfr. Io 16, 6.
4 8
49
Cfr. Io 16, 7.
50
Act 10, 37 s.
51
823
Isaias, adventum arcanae personae significans, quae secundum revelationem Novi Testamenti est ipse Iesus, personam
illam eiusque munus cum peculiari actione Spiritus Dei
Spiritus Domini conectit. Haec sunt verba Prophetae:
Et egredietur virga de stirpe lesse,
et flos de radice eius ascendet;
et
requiescet
super
eum
spiritus
Domini:
52
Is 11, 1-3.
824
53
57
58
59
54
55
56
57
58
59
60
is 61, 1 s.
Is 48, 16.
Is 42, 1.
Cfr. Is 53, 5-6. 8.
Is 42, 1.
Is 42, 6.
Is 49, 6.
Is 59, 21.
825
62
63
62
Cfr. Lc 2, 25-35.
Cfr. Lc 1, 35.
Cfr. Lc 2, 19. 51.
54 - A. A. S.
826
mento persona Spiritus Sancti prorsus latet: latet in revelatione unici Dei atque etiam in annuntiatione venturi Messiae.
18. Hanc annuntiationem, quae in verbis Isaiae continetur,
Iesus Christus memoravit, cum operis messianici initium faceret. Quod in ipso oppido Nazareth est factum, ubi in domo
Ioseph f abri, iuxta Mariam, Matrem suam Virginem, triginta
vitae degerat annos. Cum ei datum esset ut in synagoga loqueretur, invenit, libro Isaiae aperto, locum, ubi scriptum est:
Spiritus Domini super me; propter quod unxit me, et
postquam locum Isaiae, 61, 1-2, legit, dixit ad astantes:
Hodie impleta est haec Scriptura in auribus vestris .
Ita
64
65
827
67
69
Est theophania trinitaria, quae exaltationem Christi, occasione data baptismi apud Iordanem, testatur. Ea non solum
testimonium Ioannis Baptistae confirmat, sed etiam altiorem
rationem veritatis de Iesu Nazareno ut Messia patefacit : videlicet Messias est Filius dilectus a Patre. Sollemnis eius exaltatio non ad missionem messianicam Servi Domini redigitur;
haec enim exaltatio, ratione habita theophaniae, ad Iordanem
factae, mysterium contingit ipsius Personae Messiae. Exaltatur, quia Filius est complacentiae divinae. Vox enim de
caelo sonat: Filius meus .
66
Io 1, 29.
Cfr. Io 1, 33 s.
Lc 3, 21 s.; cfr. Mt 3, 16; Me 1, 10.
* Mt 3, 17.
67
68
828
20.
Theophania, ad Iordanem facta, in transitu dumtaxat
et breviter Iesu Nazareni recludit mysterium, cuius totum
opus in Sancti Spiritus conspectu peragetur. Hoc idem mysterium Iesus ipse patefacturus erat paulatimque confirmaturus per ea cuncta, quae fecit et docuit . Secundum
eandem hanc doctrinam necnon messianica indicia, quae Iesus
perfecit, priusquam ad sermonem supremum adveniret in Cenaculum, eventa reperimus ac dicta, quae tempora praecipue
gravia signant progredientis huius patefactionis. Sic profecto
Lucas evangelista, a quo Iesus dicitur plenus Spiritu Sancto
et quo referente, agebatur in Spiritu in desertum , docet
nos, redeuntibus septuaginta duobus discipulis a praedicandi
opere, quod Magister crediderat iis, laetissimeque narrantibus
propriae industriae effecta: in ipsa hora esultavit Spiritu
Sancto et dixit: "Confiteor tibi, Pater, Domine caeli et terrae,
quod abscondisti haec a sapientibus et prudentibus, et revelasti
ea parvulis: etiam, Pater, quia sic placuit ante te" . In divina
paternitate Iesus exsultat ; exsultat quoniam licet ei hanc ostendere paternitatem; exsultat demum velut ob peculiarem huius
paternitatis radiationem ad ipsius parvulos . Quae omnia
evangelista perstringit et complectitur voce illa exsultationis
in Spiritu Sancto .
70
71
72
73
74
21. Id quod theophaniae tempore ad Iordanem extrinsecus , ut ita dicamus, accessit, nempe de caelo, hic contra
70
71
Act 1, 1.
72
Cfr. Lc 4, 1.
73
74
75
829
830
Ex iis vero quae Iesus eloquitur, sermonem faciens in Cenculo, Spiritus Sanctus ratione nova plenioreque declaratur.
Ipse non modo donum est, personae tributum (Messiae personae), verum est etiam Persona-donum. Eius adventum nuntiat Iesus uti alterius Paracliti , qui cum veritatis sit Spiritus, Apostolos ducturus est in omnem veritatem M . HOC
efficietur virtute peculiaris illius communionis inter Spiritum
Sanctum et Christum: de meo accipiet et annuntiabit vobis . Quae quidem communio primigenium suum fontem in
Patre obtinet: Omnia quaecumque habet Pater, mea sunt;
propterea dixi quia de meo accipit et annuntiabit vobis .
A Patre veniens, Spiritus Sanctus a Patre mittitur. Antea
missus est Spiritus Sanctus uti donum pro Filio, qui homo
factus erat ut nuntios impleret messianicos. Post abitionem
Christi-Filii, secundum Ioannis scriptum, Spiritus Sanctus
(( veniet directo haec est nova ipsius missio , Filii consummaturas opus. Ipse igitur novam sic absolvet perficietque
aetatem historiae salutis.
7 7
78
79
80
23.
Ad limen consistimus paschalium eventuum. Nova et
ultima Spiritus Sancti revelatio ut Personae, quae est donum,
76
Mt 3, 11; Lc 3, 16.
77
Io 16, 13.
Io 16, 14.
Io 16, 15.
78
79
80
831
24.
Huius postrema denique mysterii significatio accidit
die Resurrectionis. Eo quidem die Iesus Nazarenus factus ...
ex semine David secundum carnem , perinde ac Paulus Apostolus scribit, constitutus est Filius Dei in virtute secundum
Spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum . Affirmari porro licet exaltationem messianicam Christi in Spiritu Sancto attingere apicem in Resurrectione, in qua se patefacit etiam uti Filium Dei, plenum potestatis . Haec vero
potestas, cuius fontes scaturiunt in communione inscrutabili
Trinitatis, proditur ante omnia eo quod Christus resuscitatus,
si ex altera parte Dei implet promissionem, iam per Prophetae
os enuntiatam: dabo vobis cor novum et spiritum novum
ponam in medio vestri, ... spiritum meum , ex altera tamen
parte complet suam ipsius pollicitationem, Apostolis factam
verbis illis: si autem abiero, mittam eum ad vos. Ipse
82
83
84
81
Io 3, 16.
s.
82
Rom 1, 3
83
84
Io 16, 7.
832
quidem est: Spiritus veritatis, Paraclitus, a Christo resuscitato missus, ut nos in ipsius imaginem resuscitati transfiguren
85
89
84
Io 20, 19-22.
87
Io 19, 30.
Cfr. Rom 1, 4.
88
89
Io 16, 20.
833
90
non abiero, Paraclitus non veniet ad vos . Nexus pariter proximus constituitur inter missionem Spiritus Sancti ac Filii missionem in ipsa Redemptione. Certo quodam pacto Filii missio
in Redemptione completur . Missio autem Spiritus Sancti
haurit ex Redemptione : de meo accipiet et annuntiabit
vobis .
Redemptionem omnino Filius operatur tamquam
Unctus, qui venit egitque Spiritus Sancti virtute ac se tandem
in sacrificium supremum tradidit Crucis in ligno. Quae quidem
Redemptio simul perficitur continenter in animis atque conscientiis per aetatum mundi decursum a Spiritu Sancto,
qui est alius Paraclitus .
91
25.
Opere autem consummato, quod Pater Filio commisit
in terra faciendum (cfr. Io 17, 4), missus est Spiritus Sanctus
die Pentecostes, ut Ecclesiam iugiter sanctificaret, atque ita
credentes per Christum in uno Spiritu accessum haberent ad
Patrem (cfr. Eph 2, 18). Ipse est Spiritus vitae seu fons aquae
salientis in vitam aeternam (cfr. Io 4, 14; 7, 38-39), per quem
Pater homines, peccato mortuos, vivificat, donec eorum mortalia corpora in Christo resuscitet (cfr. Rom 8, 10-11) .
92
Io 16, 7.
91
Io 16, 15.
92
834
93
Alio autem in documento Concilii Vaticani II scriptum legimus : Procul dubio Spiritus Sanctus iam in mundo operabatur antequam Christus glorificaretur. Die tamen Pentecostes in
discipulos supervenit, ut cum eis maneret in aeternum, Ecclesia
coram multitudine publice manifestata est, diffusio Evangelii
inter gentes per praedicationem exordium sumpsit .
94
Initium itaque cepit tempus Ecclesiae ex adventu , videlicet e descensu Spiritus Sancti in Apostolos, intra Cenaculum
Hierosolymitanum congregatos una cum Maria, Domini Matre.
Tunc iniit Ecclesiae tempus, cum promissa et nuntia, quae
tam manifesto ad Paraclitum, Spiritum veritatis, spectabant, cum omni potentia et claritate ad effectum adduci coepta sunt in Apostolis, unde factum est ut Ecclesia nasceretur.
Hac de re loquuntur fuse passimque Actus Apostolorum, ex
quibus consequitur Spiritum Sanctum, secundum priscae
illius communitatis conscientiam, cuius certitudinem Lucas
testatur, suscepisse invisibilem gubernationem at quodammodo sub sensum cadentem eorum qui post Domini Iesu
discessionem se penitus veluti orbatos sentirent. Adveniente
vero Spiritu, iam sibi idonei visi sunt, qui munus sibi creditum
perficerent. Virtute se plenos senserunt. Quod omnino ipsum
in iis est Spiritus Sanctus operatus, et in Ecclesia idem continenter operatur illorum per successores. Namque Spiritus
Sancti gratia, quam per manuum impositionem suis adiutoribus tribuerunt Apostoli, etiam nunc per episcopalem traditur ordinationem. Episcopi per ordinis vicissim sacramentum
participes reddunt eiusdem huius spiritualis muneris ipsos ministros sacros faciuntque ut sacramento confirmationis omnes
95
93
Io 15, 26 s.
95
835
II
ex aqua et Spiritu renati corroborentur illa gratia; et sic profecto in Ecclesia Pentecostes gratia quadamtenus perpetuatur.
Perinde ac scribit Concilium : Spiritus in Ecclesia et in
cordibus fidelium tamquam in templo habitat (cfr. 1 Cor 3,
16; 6, 19), in eisque orat et testimonium adoptionis filiorum
reddit (cfr. Gal 4, 6; Rom 8, 15-16 et 26). Ecclesiam, quam in
omnem veritatem inducit (cfr. Io 16, 13) et in communione
et ministratione unificat, diversis donis hierarchicis et charismaticis instruit ac dirigit, et fructibus suis adornat (cfr. Eph
4, 11-12; 1 Cor 12, 4; Gal 5, 22). Virtute Evangelii iuvenescere
facit Ecclesiam eamque perpetuo renovat et ad consummatam
cum Sponso suo unionem perducit .
%
26.
Loci Constitutionis Concilii Lumen Gentium aliati nos
docent, adventante Spiritu Sancto, coepisse Ecclesiae tempus. Significant etiam tempus, Ecclesiae tempus, perdurare.
Persistit enim per saecula hominumque aetates. Nostro quidem
saeculo, quo hominum genus iamiam appropinquat fini alterius millennii post Christum natum, hoc tempus Ecclesiae
insigniter declaratum est per Concilium Vaticanum II, veluti
ipsius nostri saeculi concilium. Constat namque illud fuisse
peculiari ratione concilium ecclesiologiam : concilium in
argumento Ecclesiae versatum. Simul tamen huius Concilii
doctrina secundum suam naturam est pneumatologica :
quam scilicet pervadit veritas de Spiritu Sancto, tamquam de
96
logorum traditio de intima coniunctione Spiritus Sancti cum Ecclesia; quae coniunctio
interdum perhibetur per similitudinem coniunctionis animae cum corpore in homine:
cfr. S. IRENAEUS, Adversus haereses, I I I , 24, 1: SC 211, pp. 470-474; S. AUGUSTINUS,
Sermo 267, 4, 4: PL 38, 1231; Sermo 268, 2: PL 38, 1232; In Iohannis evangelium tractatus, X X V , 13; X X V I I , 6: CCL 26, 266. 272s.; S. GREGORIUS MAGNUS, In septem psalmos
poenitentiales expositio, Ps. V, 1:
PL 79, 602;
I I , 1: PO 39, 449 s.; S. ATHANASIUS, Oratio III contra Arianos, 22, 23, 24: PO 26, 368 s.,
372s.;
S.
I X , 3:
PO 62,
72 s. S. THOMAS AQUINAS antecedentem Patrum ac theologorum traditionem est complexus exhibens Spiritum Sanctum tamquam cor et animam Ecclesiae : cfr. Summa
Theologiae, I I I , q. 8, a. 1, ad 3; In symbolum Apostolorum Expositio, a. I X ; In Tertium Librum Sententiarum, Dist. X I I I , q. 2, a. 2, quaestiuncula 3.
836
Ecclesiae anima. Dici proin licet in uberi suo magisterio Concilium Vaticanum II proprie complecti id omne, quod Spiritus
dicat Ecclesiis , quantum ad praesentem attineat historiae
salutis aetatem.
Ductum ita Spiritus veritatis sectans cum eoque testimonium perhibens, Concilium ipsum attulit peculiarem confirmationem praesentiae Spiritus Sancti Paracliti. Aliquo pacto id
eum rursus praesentem reddidit hac difficili nostra aetate.
Qua ex persuasione melius comprehenditur permagnum pondus omnium inceptorum, unde Concilium Vaticanum II possit
ad effectum deduci, necnon ipsius magisterii atque pastoralis
et oecumenici propositi. Hac ex parte etiam extollendi sunt
et aestimandi posteriores Coetus Synodi Episcoporum, illuc
spectantes ut fructus veritatis caritatisque veri id est Spiritus Sancti fructus perpetuum fiant bonum Populi Dei in
terrestri eius peregrinatione per saeculorum decursum. Hoc
Ecclesiae opus pernecessarium est, quod id efficere oportet ut
comprobentur ac corroborentur salutares Spiritus fructus in
Concilio tributi. Quare necesse est diligenter ii discernantur ab illis omnibus, quae e contrario exoriri possunt potissimum a ((principe huius mundi. Quae quidem discretio
tanto magis est necessaria in Concilii opere compiendo, quia
illud adeo late sese aperuit mundo huius temporis, perinde
ac liquido emergit e magni momenti Constitutionibus Concilii Gaudium et spes et Lumen gentium.
97
98
In pastorali Constitutione legimus : Ipsorum enim communitas (discipulorum Christi)... ex hominibus coalescit, qui,
in Christo coadunati, a Spiritu Sancto diriguntur in sua ad
Regnum Patris peregrinatione et nuntium salutis omnibus
proponendum acceperunt. Quapropter ipsa cum genere humano
eiusque historia se revera intime coniunctam experitur . "
" Cfr. Apc 2, 29; 3, 6. 13. 22.
Cfr. Io 12, 31; 14, 30; 16, 11.
Gaudium et spes, 1.
99
837
Vere novit Ecclesia solum Deum, cui ipsa inservit, profundissimis respondere desideriis humani cordis, quod nutrimentis
terrestribus numquam plene satiatur .
Spiritus Dei... mirabili providentia temporum cursum dirigit et faciem terrae renovat .
100
1 0 1
II
27.
Sermonem in Cenculo conferens, Iesus, cum Spiritus
Sancti nuntiat adventum condicione quidem abitionis suae
et pollicetur: si autem abiero, mittam eum ad vos , eodem
ipso omnino loco addit : Et cum venerit ille, arguet mundum
de peccato et de iustitia et de iudicio . Idem igitur Paraclitus veritatisque Spiritus, qui promissus est uti is qui docebit et suggeret , uti is qui testimonium perhibebit ,
uti ille qui deducet... in omnem veritatem, verbis modo
allatis enuntiatur ut ipse qui arguet mundum de peccato et
de iustitia et de iudicio .
102
104
100
101
Ibid., 26.
102
Io 16, 7 s.
103
Io 16, 7.
104
Io 16, 8-11.
838
28.
Intendere hoc loco praecipue volumus in hoc Sancti
Spiritus munus, quod est arguere mundum de peccato ,
at simul etiam observare totum contextum verborum a Iesu
in Cenculo prolatorum. Spiritus Sanctus, qui a Filio Redemptionis opus in mundo suscipit, eodem cum hoc munere
105
839
29.
Omnia verba, a Redemptore in Cenculo in passionis
ipsius pervigilio prolata, inseruntur in Ecclesiae tempus: ea
autem praesertim de Spiritu Sancto ut Paraclito ac Spiritu
veritatis dicta. Novo semper modo illa eo inseruntur in omni
generatione omnique tempore. Hoc, quod ad nostrum attinet
saeculum, corroboratur summa doctrinae Concilii Vaticani II,
potissimum Constitutione pastorali Gaudium et spes . Multi
huius documenti loci luculenter comprobant Concilium, luci
sese aperiens Spiritus veritatis, exhiberi tamquam verum depositarium nuntiorum promissorumque, quae Apostolis atque
Ecclesiae Christus tradidit in sermone supremo: praecipue
vero illius nuntii, ex quo Spiritus Sanctus arguere debet mundum de peccato et de iustitia et de iudicio .
Hoc iam eo loco declaratur, ubi Concilium explicat quid
sub mundo intellegat: Mundum igitur hominum prae
oculis habet (Concilium ipsum) seu universam familiam hu106
840
108
Cum Iesus in Paschatis pervigilio de Spiritu Sancto loquitur veluti de eo qui arguet mundum de peccato , hinc tribuenda est eidem ipsius affirmationi quam latissima vis et
interpretatio, quoniam totam complectitur peccatorum summam in generis hominum historia; illinc vero, cum Iesus docet
in eo consistere illud peccatum quod non credunt in eum ,
talis vis et interpretatio videtur iis solis circumscribi, qui in
Israele messianicum munus Filii hominis repudiaverunt,
morte eum Crucis damnantes. Vix tamen praeteriri potest
quomodo haec intellegentia magis circumscripta atque
historico modo definita ipsius sensus peccati eo usque dilatetur ut amplitudinem sibi sumat universalem propter ipsam
universalitatem Redemptionis, quae per Crucem est peracta.
Mysterii Redemptionis revelatio viam aperit ad intellectum,
quo omne peccatum, ubique et quolibet temporis momento
admissum, refertur ad Christi Crucem ac proinde via obliqua
etiam ad eorum peccatum, qui in eum non crediderunt ,
damnantes Iesum Christum ipsius Crucis morte.
Quibus ita inspectis, opus est ad Pentecostes redire eventum.
107
108
841
30.
Die Pentecostes modo certissimo maximeque directo confirmati sunt nuntii Christi, in supremo sermone prolati, ac
nominatim nuntius ille de quo agimus: Paraclitus ... arguet
mundum de peccato . Illo enim die ipso in Apostolos, congregatos oratione una cum Maria Iesu Matre in eodem Cenculo, descendit Spiritus Sanctus promissus, haud secus ac
legitur in Actibus Apostolorum: et repleti sunt omnes Spiritu Sancto, et coeperunt loqui aliis linguis prout Spiritus
dabat eloqui illis , ita in unitatem Stirpes dispersas redigens Patrique offerens omnium nationum primitias .
109
110
Necessitudinis ratio elucet inter nuntium, a Christo prolatum, et hunc eventum. Hic enim primam deprehendimus
principalemque exsecutionem pollicitationis Paracliti. Qui
quidem venit a Patre missus, post Christi discessionem
eiusque condicione . Prima haec est abitio per mortem in
Cruce deindeque quadraginta post Resurrectionem diebus per
ascensionem in Caelum. Ipso etiam ascensionis tempore Iesus
Apostolis praecepit ab Hierosolymis ne discederent, sed exspectarent promissionem Patris ; vos autem baptizabimini
in Spiritu Sancto non post multos hos dies ; accipietis virtutem superveniente Sancto Spiritu in vos, et eritis mihi testes
et in Ierusalem et in omni Iudaea et Samaria et usque ad
ultimum terrae .
m
Act 2, 4.
110
111
Act 1, 4. 5. 8.
55 - A. A. S.
842
113
31.
Iam inde a pristina hac Pentecostes testificatione opus
Spiritus veritatis, qui arguit mundum de peccato repudiationis Christi, arcta ratione coniungitur cum testimonio exhibendo mysterio paschali: mysterio videlicet Crucifixi ac Resuscitati. Qua in necessitudine ipsum illud arguere de peccato )) propriam ostendit indolem salvificam. Etenim hoc arguere pertinet non ad solam accusationem mundi eoque
minus ad illius condemnationem. Non enim venit in mundum
Iesus Christus ut iudicaret eum et condemnaret, verum ut
salvaret. Hoc sane extollitur in hoc primo sermone, cum
Petrus exclamat : Certissime ergo sciat omnis domus Israel
quia et Dominum eum et Christum Deus fecit, hunc Iesum
quem vos crucifixistis . Deinde vero, cum astantes Petrum
m
115
112
Act 2, 22-24.
113
Cfr. Act 3, 14 s.; 4, 10. 27s.; 7, 52; 10, 39; 13, 28s., et cetera.
114
115
Act 2, 36.
843
rogarent Apostolosque : Quid faciemus, viri fratres? , en responsio: Paenitentiam... agite, et baptizetur unusquisque
vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum
vestrorum, et accipietis donum Sancti Spiritus .
Sic profecto arguere mundum de peccato simul fit persuadere ei de peccatorum remissione, in Spiritus Sancti virtute. Sermone suo Hierosolymitano Petrus hortatur ad conversionem, perinde ac suos etiam auditores cohortabatur Iesus
ineunte messianica opera sua. Conversio enim postulat persuasionem de peccato, iudicium in se interius continet ipsius
conscientiae idque, cum comprobatio sit actionis Spiritus veritatis in hominis intimo, simul novum evadit principium largitionis gratiae amorisque: Accipite Spiritum Sanctum.
Itaque in illo arguere de peccato reperimus duplicem largitionem: donum veritatis ipsius conscientiae necnon donum certitudinis de redemptione. Spiritus veritatis est Paraclitus.
116
117
118
120
116
117
118
119
120
Act 2, 37 s.
Cfr. Me 1, 15.
Io 20, 22.
Cfr. Io 16, 9.
Os 13, 14 Y g; cfr. 1 Cor 15, 55.
844
121
122
Cfr. 2 Thess 2, 7.
845
nullatenus cognoscit extra Christi Crucem. Quapropter persuaden ei non potest de eo, nisi a Spiritu Sancto : Spiritu veritatis,
sed etiam Consolatore.
Revera peccatum, quod cum Cruce Christi demonstratur
coniunctum, simul quidem denotatur plane in prospectu mysterii pietatis , quemadmodum docet Adhortatio Apostolica
post Synodum edita, cui titulus Reconciliatio et paenitentia.
Haec etiam peccati ratio ab homine nequaquam extra Crucem
Christi agnoscitur. Nec de illo ei persuaden potest nisi a Spiritu Sancto, ab eo scilicet, qui scrutatur ... profunda Dei .
123
114
33.
Haec est peccati ratio, quam in ipso testimonio initiorum
in libro Genesis reperimus. Peccatum illud est, quod, ex Verbo
Dei revelato, ceterorum omnium peccatorum principium efficit radicemque. Sumus hic coram primigenia peccati veritate in hominis historia eodemque tempore in tota salutis
oeconomia. Dici immo potest hoc in peccato initium habere
ipsum mysterium iniquitatis , verum idem quoque esse peccatum, circa quod virtus redemptrix mysterii pietatis perlucida
maxime fit efficiensque. Id quod enuntiat Paulus, cum inoboedientiae primi Adami opponit oboedientiam Christi,
alterius Adami, qui factus est oboediens usque ad mortem .
Secundum principii illius testimonium, peccatum ex primigenia sua veritate accidit in voluntate et in conscientia
hominis ante omnia ut inoboedientia , videlicet ut hominis
repugnantia Dei voluntati. Primigenia haec inoboedientia praesumit reiectionem veritatis aut saltem recessionem ab ea, quam
Verbum Dei complectitur, quod mundum creat. Hoc idem est
Verbum ac fuit in principio apud Deum , quod erat Deus
et sine quo factum est nihil, quod factum est , quoniam
125
126
124
paenitentia
pp. 229-233.
125
Cfr. Gn 1-3.
124
(2 Decembris 1984),
19-22:
AAS 77
(1985),
846
129
34.
Spiritus Dei, qui secundum sacrorum Bibliorum narrationem creationis ferebatur super aquas , eundem sane
designat Spiritum , qui scrutatur profunda Dei : scrutatur profunda Patris et Verbi-Filii in creationis mysterio.
Non modo proximus est ipse testis mutui eorum amoris, unde
creatio manat, verum ipse etiam hic Amor est. Ut Amor
ipse aeternum est donum increatum. In illo fons atque initium
omnis largitionis factae creaturis invenitur. Testimonium prin130
i,
127
Cfr. Io
128
129
1. 2. 3.
Cfr. Io 8, 44.
Cfr. Gn 1, 2.
io.
847
132
35.
Quocirca, Spiritus, qui omnia scrutatur, etiam profunda Dei , iam inde ab initio novit quae sint hominis .
Hanc omnino ob causam ipse solus potest plene arguere de
peccato , quod in principio fuit, de illo nempe peccato, quod
ceterorum est radix ac fomes pravitatis hominis in terris, qui
numquam exstinguitur. Spiritus veritatis cognovit primigeniam peccati veritatem, quod in hominis acciderat voluntate,
operante patre mendacii , ipso scilicet, qui iam iudicatus
est . Mundum ideo Spiritus Sanctus arguit de peccato, ra-
133
134
131
133
Cfr. 1 Cor 2, 10 s.
134
848
137
135
136
137
Cfr. Philp 2, 8.
Cfr. Gn 2, 16 s.
Gn 3, 5.
849
Profecto inoboedientia declarat illius limitis transgressionem, qui persistit inexsuperabilis esse pro voluntate libertateque hominis ut creaturae. Deus Creator enim unicus est
ultimusque ordinis moralis fons in mundo, ab ipso condito.
Non licet igitur ex se homini statuere quid bonum sit quidve
malum non potest scire bonum et malum sicut Deus .
Ita est: in mundo creato Deus permanet prima ac suprema
origo unde bonum et malum decernatur, per intimam vitae
veritatem, quae effectus nempe est Verbi, aeterni Filii, Patri
consubstantialis. Homini, ad Dei imaginem creato, Spiritus
Sanctus conscientiam muneri dat, in qua imago fideliter respondeat suo exemplari, quod simul est Sapientia Lexque
aeterna, ordinis moralis fons in homine et in mundo. Inoboedientia , tamquam peccati proprietas originalis, repudiationem huius fontis significat, cum homo fieri audeat fons
sui quidem iuris unicusque, unde de bono et malo constituat. Spiritus autem, qui scrutatur profunda Dei simulque homini est conscientiae lumen et fons moralis ordinis,
novit hanc peccati rationem omni ex ipsius amplitudine, quae
in hominis primordiorum mysterium inseritur. Neque arguere mundum de ea desistit, quantum ad Crucem spectat
Christi in Calvariae loco.
37.
Secundum initiorum narrationem, Deus semet ipsum
in creatione revelavit uti omnipotentiam, quae simul est amor.
Eodem vero tempore docuit hominem tamquam imaginem
ac similitudinem sui Creatoris vocari ad veritatem et amorem
participandam. Haec participatio vitam significat in coniunctione cum Deo, quae est vita aeterna . Verumtamen homo,
impetu patris mendacii , huic sese participationi sub traxit.
Quatenus? Certe non eatenus, quantum peccatum infert spi138
138
Cfr. On 3, 22 de ligno vitae; cfr. etiam Io 3, 36; 4, 14; 5, 24; 6, 40. 47;
10, 28; 12, 50; 14, 6; Act 13, 48; Rom 6, 23; Gal 6, 8; 1 Tim 1, 16; Tit 1, 2; 3, 7;
1 Pe 3, 22; 1 Io 1, 2; 2, 25; 5, 11. 13; Apc 2, 7.
850
140
141
w a
141
a e
851
Peccati perscrutatio eius in primigenia ratione docet, operante patre mendacii , futuram esse per totam hominum generis aetatem continuam quandam impulsionem in homine ad
Deum reiciendum, in odium usque: Amor sui usque ad contemptum Dei , quemadmodum scribit sanctus Augustinus.
Proclivis erit homo ut in Deo ante omnia dispiciat aliquam sui
ipsius circumscriptionem, non originem propriae liberationis ac
plenitudinem boni. Quod hisce temporibus confirmari cernimus,
cum ideologiae atheae eo tendunt ut evellatur religio, quoniam
putatur ipsa extremam gignere alienationem hominis, quasi
homo sua privetur humanitate, cum notionem Dei complectens
ipsi Deo assignet ea quae ad hominem pertinent solumque ad
hominem! Hinc cogitandi quaedam via atque praxis historica
et sociologica, in qua Dei etiam repudiatio eo usque progressa
est ut ipsius mortem praedicaverit. Quod est absurda et conceptio et vox ! Sed ideologia de morte Dei homini potius ipsi
minatur, sicut docet Concilium Vaticanum II, cum quaestionem
tractans de iusta rerum terrenarum autonomia edicit : Creatura... sine Creatore evanescit... Immo per oblivionem Dei
ipsa creatura obscuratur . Opinatio haec de morte Dei
143
144
142
143
144
852
853
hominem
fecisset
in
terra...
inquit...
"paenitet
enim
147
amor
149
146
1+7
148
149
Cfr. Gn 6, 7.
Gn 6, 5-7.
Cfr. Rom 8, 20-22.
Cfr. Mt 15, 32; Me 8, 2.
854
150
151
Heb 9, 13 s.
Io 20, 22 s.
Acta Ioannis
Pauli Pp.
II
855
152
Dei Filius, Christus Iesus, ut homo, fervida in suae passionis precatione sivit Spiritum Sanctum, qui iam eius prorsus
penetraverat humanam naturam, transfigurare illam in sacrificium perfectum per mortis propriae actum, ut amoris victimae in Cruce. Ex semet solo hanc fecit oblationem. Tamquam
sacerdos unicus semetipsum obtulit immaculatum Deo .
Dignus fuit in humana natura sua qui tale evaderet sacrificium, quandoquidem is solus erat sine macula . At obtulit
illud per Spiritum aeternum : quod quidem significat ra-
154
152
153
Heb 5, 7 s.
154
Heb 9, 14.
856
Spiritus Sanctus, uti amor et donum, descendit, quodammodo, in medium ipsum sacrificium, quod offertur in Cruce.
Si biblicam traditionem repetimus, dicere possumus: Is hoc
sacrificium consummat amoris igne, qui Filium cum Patre coniungit in communione Trinitatis, et quoniam sacrificium
Crucis est actus Christi proprius, hic etiam in hoc sacrificio
Spiritum Sanctum accipit . Ita autem accipit ut postea ipse
et ipse solus cum Deo Patre possit illum Apostolis, Ecclesiae, humano generi dare . Is solus mittit eum a Patre. Is solus Apostolis se sistit in Cenculo congregatis, insufflt et dicit iis : Accipite Spiritum Sanctum ; quorum remiseritis peccata, remissa sunt eis , sicut Ioannes Baptista
praenuntiaverat : Ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et
156
157
155
154
157
857
158
159
Mt 3, 11.
Cfr. Io 3, 8.
56 - A. A. S.
858
161
162
Consolatore igitur movente, ea humani cordis conversio perficitur,, quae est remissionis peccatorum condicio necessaria.
Sine vera conversione, quae interiorem postulat contritionem,
et sine sincera et firma voluntate mutationem faciendi, peccata
retenta sunt , ut Iesus affirmat et cum eo traditio Veteris et
Novi Foederis. Prima enim verba, quae Iesus locutus est initio
sui ministerii, secundum Marci Evangelium, haec sunt : Paenitemini et credite evangelio . Hanc hortationem confirmat
illud arguere de peccato , quod Spiritus Sanctus novo modo
incipit vi Redemptionis sanguine Filii hominis peractae. Idcirco
Epistula ad Hebraeos asserit hunc sanguinem emundare conscientiam :
qui igitur ut ita loquamur viam Spiritui
163
164
160
Io 20, 22 s.
161
162
Aquas, V, 463.
163
Me 1, 15.
859
166
164
Cfr. Const. past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius temporis, 16.
Cfr. Gn 2, 9. 17.
860
168
170
167
CONC. OEC. VAT. I I , Const past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius
temporis, 16.
168
Ibid., 27.
169
170
861
44.
In Cenculo igitur, pridie Passionis suae, et postea
vesperi Paschatis, Iesus Christus ad Spiritum Sanctum provocavit, tamquam ad eum qui testatur in historia generis
humani persistere peccatum. Peccatum tamen obnoxium est
virtuti salvificae Redemptionis. Illud arguere mundum de
peccato non ideo perficitur, quod peccatum suo nomine vocatur et tale agnoscitur, quale est in omnibus suis gradibus.
In arguendo mundo de peccato, Spiritus veritatis obviam fit
vocibus
conscientiarum
humanarum.
Hac via pervenitur ad indicandas peccati radices, quae
sunt in animo hominis, uti eadem Constitutio pastoralis declarat : (( Revera, inaequilibria quibus laborat mundus hodiernus cum inaequilibrio illo fundamentaliori connectuntur,
quod in hominis corde radicatur. In ipso enim homine plura
elementa sibi invicem oppugnant. Dum enim una ex parte,
utpote creatura, multipliciter sese limitatum experitur, ex
altera vero in desideriis suis illimitatum et ad superiorem
vitam vocatum se sentit. Multis sollicitationibus attractus,
iugiter inter eas seligere et quibusdam renuntiare cogitur.
Immo, infirmus et peccator, non raro illud quod non vult
facit et illud quod facere vellet non facit . Textus Concilii
hic memoriam repetit notorum sancti Pauli verborum.
Itaque illud arguere de peccato , quod conscientiam
humanam comitatur, quotiens de se alte recogitat, adducit ad
eius radices in homine detegendas atque condiciones, quibus
historiae cursu ipsa conscientia obstringitur. Ita reperimus
eam peccati originalem veritatem, de qua iam dictum est.
Spiritus Sanctus arguit de peccato quoad mysterium initii,
significans hominem creaturam esse ideoque ontologice et
ethice Creatori omnino subiectum, et item memorans hereditariam naturae humanae ad peccandum proclivitatem. Sed
Spiritus Sanctus Paraclitus arguit de peccato semper
m
172
171
172
862
175
174
Ibid., 13.
175
Ibid., 37.
863
177
178
179
46.
Ratione habita rerum, quas hactenus diximus, melius
alia Iesu verba conturbantia et terrifica intelleguntur, quae
appellare possumus verba de non-venia . Haec nobis referuntur a Synopticis quoad peculiare peccatum, quod vocatur
176
177
Cfr. S. AUGUSTINUS, Enarr. in Ps. XLI, 13: CCL 38, 470: Q u a e ergo abyssus,
quam invocat abyssus? Si profunditas est abyssus, putamus nonne cor hominis abyssus
est? Quid enim est profundius hac abysso? Loqui homines possunt, videri possunt per
operationem membrorum, audiri in sermone; sed cuius cogitatio penetratur, cuius cor
inspicitur?
178
179
Io 14, 17.
864
Lucas: Omnis, qui dicet verbum in Filium hominis, remittetur illi; ei autem qui in Spiritum Sanctum blasphemaverit, non remittetur .
182
vir-
Mt 12, 31 s.
181
Me 3, 28 s.
182
Lc 12. 10.
183
A E
Epist. 185, 11, 48-49: PL 33, 814 s. ; S. BONAVENTURA, Comment, in Evang. S. Lucae,
Cap. X I V , 15-16: Ad Claras Aquas, V I I , p. 314 s.
865
Novimus fructum huius purificationis esse remissionem peccatorum. Eam ob causam, qui Spiritum et sanguinem reicit,
manet in operibus mortuis , in peccato. Blasphemia autem
contra Spiritum Sanctum est quidem omnimoda repudiatio
hanc remissionem accipiendi, cuius is est intimus distributor
quaeque postulat veram conversionem, ab eo in conscientia
effectam. Si Iesus affirmat blasphemiam in Spiritum Sanctum
remitti non posse neque in hoc saeculo neque in futuro, ideo
dicit, quia haec non-remissio coniungitur, tamquam causa
sua, cum non-paenitentia , id est cum detrectatione plena se
convertendi. Hoc significat aliquem non velle fontes assequi
Redemptionis, qui tamen semper aperti manent in consilio
salutis, in quo munus impletur Spiritus Sancti. Hic enim infinitam potentiam habet ex his fontibus hauriendi : de meo accipiet , ita Iesus dixit. Hac ratione is complet in animis humanis
opus Redemptionis, quam Christus peregit, eius fructus distribuendo. Blasphemia autem in Spiritum Sanctum est peccatum
admissum ab homine, qui sibi falsum arrogat ius in malo
perseverandi in quolibet peccato et Redemptionem respuit. Hinc homo perseverat clausus esse in peccato, impossibilem reddens, ad eum quod attinet, conversionem et, idcirco,
etiam remissionem peccatorum, quam pro vita sua non essentialem aut non magni momenti esse ducit. Est haec condicio
spiritualis perniciei, quoniam blasphemia in Spiritum Sanctum
non sinit hominem e vinculis se expedire, quibus ipse se tenet
vinctum, nec se aperire fontibus divinis purificationis conscientiarum et remissionis peccatorum.
47. Actio Spiritus veritatis, quae tendit ad salvificum illud
arguere de peccato , invenit in homine, qui in eiusmodi condicionibus versatur, interiorem obstantiam, quendam impenetrabilem conscientiae statum, animi habitum quodammodo libera electione solidatum, quem Sacrae Litterae solent vocare
duritiam cordis . Aetate nostra eiusmodi mentis cordisque
184
866
186
187
Quam ob rem Ecclesia Deum exorare non desistit ne deficiat conscientiarum humanarum probitas, ne sanus earum
sensus respectu boni et mali minuatur. Haec probitas hicque
sensus arctissime coniunguntur cum intima actione Spiritus
veritatis. Hac luce collustratae peculiarem vim habent hortationes Apostoli : Spiritum nolite exstinguere ; nolite
contristare Spiritum Sanctum . Sed ante omnia Ecclesia non
desistit exorare summo fervore ne in mundo illud peccatum
augeatur, quod Evangelium vocat consequenter blasphemiam in Spiritum Sanctum ; immo ut de animis hominum
decedat et consequenter de ipsis ambitibus deque variis
societatis formis , dans locum conscientiarum apertioni, necessariae ad actionem Spiritus Sancti salvificam. Ecclesia
exorat ut periculosum in Spiritum peccatum cedat piae
promptitudini admittendi eius munus ut consolatoris, cum
hic venit ut argut mundum de peccato, de iustitia et de
iudicio .
188
185
867
48.
Iesus in ultimo suo sermone hos tres ambitus arguendi copulavit, tamquam partes missionis Paracliti : peccatum, iustitiam et iudicium. Eae spatium denotant illius
mysterii pietatis, quod in historia hominis repugnat peccato,
videlicet mysterio iniquitatis. Hinc, ut ait sanctus Augustinus, est amor sui usque ad contemptum Dei ; illinc
(( amor Dei usque ad contemptum sui . Ecclesia continuo
precatur et ministerio suo fungitur ne historia conscientiarum et historia societatum in magna humana familia ad
potum peccati descendant reieciendis divinis praeceptis
usque ad contemptum Dei , sed ut potius se lvent ad
amorem, in quo Spiritus veritatis se patefacit, qui vivificat.
190
192
i
189
191
192
868
Iustitia haec est, quam Pater Filio reddit et omnibus, qui illi
iuncti sunt in veritate et in amore.
Hac iustitia Spiritus Sanctus, Patris et Filii Spiritus, qui
arguit mundum de peccato, ostenditur et fit praesens in homine
uti Spiritus vitae aeternae.
III
49.
Ad Spiritum Sanctum Ecclesia animum et cor convertit
hoc vicesimo saeculo exeunte et in exspectatione tertii millennii, ex quo Iesus Christus venit in mundum, dum prospicimus
magnum iubilaeum, quo hunc eventum Ecclesia celebrabit.
Adventus hic consideratur, iuxta temporis humani ordinem,
ut eventus pertinens ad historiam hominis super terram. Mensura temporis, quae vulgo adhibetur, indicat annos, saecula et
milia annorum, quatenus ante Christum natum aut post eveniunt. Sed animadvertendum est etiam eiusmodi eventum nobis
christianis significare, secundum Apostolum, plenitudinem
temporis , quia in eo historia hominis plene ipsius Dei mensura pervasa est, seu transcendenti praesentia eius quod appellatur Nunc aeternum : eius qui est et qui erat et qui venturus est ; qui est Alpha et Omega, primus et novissimus,
principium et finis . Sic enim Deus dilexit mundum, ut
Filium suum unigenitum daret, ut omnis qui credit in eum non
pereat, sed habeat vitam aeternam . Ubi venit plenitudo
temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere ... ut adoptionem filiorum reciperemus . Haec autem Filii-Verbi incarnatio facta est de Spiritu Sancto.
193
194
195
196
Uterque evangelista, cui debemus narrationem ortus et infantiae Iesu Nazareni, hac in re in eundem modum eloquitur.
Secundum Lucam, Iesu ortu nuntiato, Maria quaerit : Quom
195
196
Cfr. Gal 4, 4.
Apc 1, 8; 22, 13.
Io 3, 16.
Gal 4, 4 s.
869
198
199
Lc 1, 34 s.
198
Mt 1, 18.
M 1, 20 s.
199
870
Re quidem vera plenitudini temporis respondet peculiaris plenitudo, qua Deus unus et trinus se ipsum per Spiritum Sanctum communicat. De Spiritu Sancto perficitur
mysterium unionis hypostaticae, id est unionis naturae divinae et naturae humanae, divinitatis et humanitatis in unica
Persona Verbi-Filii. Maria, cum, nuntio accepto, fiat dicit:
Fiat mihi secundum verbum tuum, modo virginali concipi t hominem, Filium hominis, qui est Filius Dei. Per hoc
hominem fieri Verbi-Filii, commercium, quo Deus se ipsum
communicat, ad supremam plenitudinem pervenit in historia
universae creaturae et salutis. Haec plenitudo singularem vim
et significantem eloquentiam habet in textu Evangelii secundum Ioannem : Verbum caro factum est. Incarnatio DeiFilii significat susceptionem in unitatem cum Deo non tantum
humanae naturae, sed etiam, in ea, quodammodo omnium,
quae caro sunt: totius generis humani, totius mundi visi201
202
200
201
Lc 1, 38.
202
Io 1, 14.
871
204
51.
Omnia haec fiunt Spiritu Sancto operante, ideoque
ad argumentum spectant futuri magni iubilaei, ad quod Ecclesia nequit se praeparare alio modo, nisi in Spiritu Sancto.
Quae in plenitudine temporis facta sunt de Spiritu Sancto,
solum per hunc possunt emergere ex Ecclesiae memoria. Hoc
quidem agente, ea potest fieri praesens novo tempore historiae
hominis super terram: nempe anno bis millesimo post Christum natum.
Spiritus Sanctus, qui virtute sua obumbravit corpori virginali Mariae, initium faciens in ea maternitatis divinae, simul eius animum perfecte oboedientem reddidit illi commercio, quo Deus se ipsum communicabat, quodque omni intellegentia et omni facultate humana maius erat. Beata, quae
credidit : ita salutatur Maria a cognata sua Elisabeth, et
ipsa repleta Spiritu Sancto. Verba salutationis facta ei,
quae credidit , adumbrare videntur quandam longinquam
(sed, re vera, tam propinquam) discrepantiam respectu eorum
omnium, quos Christus non credidisse dixit. Maria historiam salutis est ingressa oboedientia fidei. Et fides, pro intima sua essentia, est animi humani apertio coram dono:
coram dono illo, quo Deus se ipsum communicat in Spiritu
Sancto. Sanctus Paulus scribit: ((Dominus autem Spiritus est;
205
206
207
203
Col 1, 15.
204
Cfr. ex. gr. Gn 9, 11; Dt 5, 26; Iob 34, 15; Is 40, 6; 52, 10; Ps 145 [144], 21;
Lc 3, 6; 1 Pc 1, 24.
205
Lc 1, 45.
206
Cfr. Lc 1, 41.
207
Cfr. Io 16, 9.
872
208
52.
In Incarnationis mysterio opus Spiritus vivificantis
culmen attingit. Dari non potest vita, quae est in Deo ratione
plena, nisi ea reddatur vita Hominis, qualis est Christus in
sua humanitate, a Verbo facta persona in unione hypostatica.
Simul vero, per mysterium Incarnationis, novo modo aperitur
fons huius vitae divinae in historia humani generis: Spiritus
Sanctus. Verbum, Filius primogenitus omnis creaturae , fit
primogenitus in multis fratribus et ita fit etiam caput corporis, quod est Ecclesia, in Cruce nata et die Pentecostes revelata et in Ecclesia caput humani generis : hominum omnis
nationis, gentis, regionis et cultus civilis, omnis linguae et
continentis, ad salutem omnium vocatorum. Verbum caro
factum est, (Verbum illud, in quo) erat vita et vita erat lux
hominum ... Quotquot receperunt eum, dedit eis potestatem
filios Dei fieri . Sed haec omnia facta sunt et continenter
fiunt (( Spiritu Sancto operante .
210
211
213
214
208
209
2)0
211
213
214
2 Cor 3, 17.
Cfr. Rom 1, 5.
Rom 8, 29.
Cfr. Io 1, 14. 4. 12 s.
Cfr. Rom 8, 14.
Cfr. Gal 4, 6; Rom 5, 5; 2 Cor 1, 22.
Rom 8, 15.
873
216
217
218
219
220
215
Rom 8, 16 s.
2M
217
Rom 8, 19.
21S
Rom 8, 29.
2I
Cfr. 2 Pe 1, 4.
220
57 - A. A. S.
874
sanctificantem atque multiplicem illum supernaturalem vigorem vitalem, qui ex ea permanat in hominem: inter Spiritum increatum et spiritum humanum creatum.
53.
Dici licet haec omnia pertinere ad magnum iubilaeum,
supra memoratum. Oportet enim transgred momentum historicum eventus, cuius prima species consideretur. Oportet in
ipsa eventus christologica significatione rationem consequi
pneumatologicam, amplectendo contuitu fidei duo millennaria
actionis Spiritus veritatis, qui per saecula hausit ex thesauro
Redemptionis Christi, novam vitam donans hominibus, efficiens in iis adoptionem in Filio unigenito, sanctificans eos ita
ut possint voces iterare sancti Pauli : Accepimus Spiritum,
qui ex Deo est . Sed, in persequendo hoc iubilaei argumento, non licet consistere in spatio duorum milium annorum,
ab ortu Christi exactorum. Oportet retroire, complecti totam
actionem Spiritus Sancti etiam ante Christum natum, ab initio, in universo mundo et praecipue in dispensatione Veteris
Testamenti. Haec enim actio ubique gentium, semper, immo
omni in homine explicata est secundum aeternum consilium
salutis, quo ea arcte coniungitur cum Incarnationis et Redemptionis mysterio, quodque vim habuit ad credentes in
Christum venturum. Hoc peculiari modo testatur Epistula
ad Ephesios} Gratia igitur habet coniunctim in se indolem
christologicam simulque pneumatologicam, quae praesertim
manifestatur in iis qui expresse Christum sequuntur : In
quo ... signati estis Spiritu promissionis Sancto, qui est arrabon hereditatis nostrae, in redemptionem acquisitionis .
Sed, semper respectu magni iubilaei, etiam latius prospicere debemus et altum petere, scientes spiritum (ventum)
spirare ubi vult , secundum imaginem, qua usus est Iesus
221
21
223
221
222
223
875
224
54.
Spiritus est Deus, et eos, qui adorant eum, in Spiritu
et veritate oportet adorare n. Haec verba dixit Iesus in alio
colloquio, cum muliere Samaritana habito. Magnum iubilaeum, quod hoc millennio exeunte et subsequenti ineunte
celebrabitur, esse debet vehemens adhortatio, quae iis omnibus adhibeatur, qui Deum adorant in spiritu et veritate .
Omnibus debet esse singularis occasio ad meditandum mysterium Dei, unius et trini, qui in se ipso est omnino transcendens
respectu mundi, maxime mundi visibilis, cum sit Spiritus
absolutus ; (( Spiritus est Deus ; et pariter, mirum in modum,
non solum est huic mundo propinquus, sed praesens in eo
et aliquo modo immanens, eum penetrat et intus vivificat.
Hoc ad hominem praesertim pertinet: Deus enim in intimis
eius quod est ille, in cogitatione videlicet, conscientia, corde
inest, veritas est psychologica et ontologica, quam considerans
sanctus Augustinus dixit de eo: interior intimo meo. *
Verba haec nos adiuvant ad melius intellegenda ea quibus
Iesus mulierem Samaritanam est allocutus: Spiritus est
Deus . Solus Spiritus potest esse interior intimo meo tum
226
227
22
224
Cfr. Io 3, 8.
225
Const.
past.
Gaudium et
spes de
Ecclesia in mundo
227
228
Io 4, 24.
Ibid.
Cfr. S. A U G U S T I N U S , Confess., I I I , 6, 11: CCL 27, 33.
huius
temporis,
22;
876
230
231
55.
Dolendum sane est quod, ut ex historia salutis patet, illud
Dei appropinquare et adesse homini et mundo, mirabilis illa
benignitas Spiritus, in renisum et recusationem nostrae humanitatis incidunt. Quam significantia sunt hac in re verba fatidica senis illius, Simeonis nomine, qui venit in Spiritu in templum Hierosolymitanum ut nuntiaret coram puero Bethleemitico recens nato : Ecce positus est hic in ruinam et resurrectionem multorum in Israel, et in signum cui contradicetur .
Recusatio Dei, qui est Spiritus invisibilis, ex eo iam quadamtenus oritur, quod mundus prorsus differt ab eo, quod videlicet visibilis est et materialis respectu eius qui est invi- sibilis et purus Spiritus ; quod essentia sua et necessario
est imperfectus respectu eius qui est perfectissimum esse .
Sed recusatio fit conflictio, seditio in campo ethico, ob illud peca
239
230
231
232
877
catum, quod cor humanum occupat, in quo caro ... concupiscit adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem. De
hoc peccato, ut iam diximus, Spiritus Sanctus debet arguere
mundum .
Sanctus Paulus contentionem et luctationem peculiari cum
vi describit, quibus cor humanum agitatur. Dico autem ita
legimus in Epistula ad Galatas : Spiritu ambulate et concupiscentiam carnis ne perfeceritis ; caro enim concupiscit adversus
spiritum, spiritus autem adversus carnem; haec enim invicem
adversantur, ut non, quaecumque vultis, illa faciatis . Iam
in homine, utpote composito, spirituali-corporeo, est quaedam
contentio, quaedam agitur colluctatio inclinationum inter spiritum et carnem . Sed ea sana pertinet ad hereditatem peccati, quod consequitur et simul confirmat. Pertinet ad cotidianam experientiam. Scribit enim Apostolus : Manifesta autem
sunt opera carnis, quae sunt fornicatio, immunditia, luxuria ...
ebrietates, comissationes et his similia. Sunt haec peccata,
quae carnalia dici possunt. Sed alia addit Apostolus : Inimicitiae, contentiones, aemulationes, irae, rixae, dissensiones,
sectae, invidiae . Haec omnia sunt opera carnis .
233
234
235
His vero operibus, quae sine dubio mala sunt, Paulus contraponit fructum Spiritus , veluti caritatem, gaudium, pacem, longanimitatem, benignitatem, bonitatem, fidem, mansuetudinem, continentiam w . Ex contexta oratione liquet Apostolum nec discriminare nec condemnare corpus, quod cum anima spirituali efficit naturam hominis eiusque subiectivam indolem personalem; sed contra tractare de operibus vel potius
de stabilibus habitibus virtutibus et vitiis moraliter bonis
aut malis, quae sunt fructus oboedientiae (in priore casu) aut
renisus (in altero casu) quoad actionem salvificam Spiritus
236
233
Gal 5, 17.
234
Gal 5, 16 s.
235
236
Cfr. Gal 5, 22 s.
878
238
239
241
237
238
239
240
241
Gal 5, 25.
Cfr. Rom 8, 5. 9.
Rom 8, 6. 13.
Rom 8, 10. 12.
Cfr. 1 Cor 6, 20.
879
242
Cfr. Const. past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius temporis, 19. 20. 21.
880
Lc 3, 6; cfr. Is 40, 5.
881
calamitates humanas fortasse cedere. Attamen ea firmiter credit, ad Deum quod attineat, esse semper salvificam eius communicationem, ipsius adventum salvificum et, si oporteat, salvificum illud arguere de peccato , Spiritu Sancto operante.
57. Contrapositum Paulinum Spiritus et carnis contraposi tum continet vitae et mortis. Gravis res haec est,
de qua sine ambagibus affirmare oportet materialismum, ut
formam cogitandi, qualiscumque ille est, significare mortis
acceptionem tamquam supremum humanae exsistentiae finem.
Quicquid materiale est, corruptibile est, et idcirco corpus
humanum (quatenus est animale ) est mortale. Si homo
essentia sua est solum caro , mors est ei finis et limes insuperabilis. Hinc intellegitur quomodo vita humana possit dici
solum exsistere ad monendum .
Addendum est in theatro civilis cultus huius temporis
praesertim humanitatis magis excultae, quod ad technicam
disciplinam et ad scientiam pertinet signa et indicia mortis
peculiari modo praesentia facta esse et frequentia. Satis est
cogitare de nimio armorum apparatu deque periculo, ei insito,
ne genus humanum vi atomica se ipsum exstinguat. Ceterum
magis magisque omnibus innotuit gravis amplarum regionum
terrae condicio, indigentia et fame laborantium, quae mortem
afferunt. De rebus agitur non tantum oeconomicis, sed etiam,
immo imprimis, ethicis. Sed illi veluti scaenae aetatis nostrae
vel tenebrosiora impendent signa mortis : in consuetudinem
vertit quae periculum est ne in aliquibus locis quasi institutum fiat ut vita adimatur hominibus, antequam nascantur, aut priusquam ad naturalem exitum mortis perveniant.
Insuper etiam, quamquam tot fiunt pro pace conatus, nova
bella exorta sunt et nunc geruntur, quae vita aut valetudine
privant multa milia hominum. Et quomodo non memoremus
insidias contra vitam, quas terroris inferendi usus struit, qui
etiam in gradu internationali invaluit?
882
245
246
58.
Resurrectionis atque Pentecostes mysterium nuntiatur
atque vivitur ab Ecclesia, quae sane testis est atque successor
in tradendo Apostolorum testimonio de Iesu Christi Resurrectione. Est igitur illa testis perennis huius victoriae de morte,
quae virtutem Spiritus Sancti ostendit atque causa fuit novi
eius adventus seu novae eius praesentiae inter homines et in
mundo. Etenim in Christi Resurrectione Spiritus Sanctus Pa244
245
Rom 8, 3.
Rom 8, 26.
246
883
248
250
251
Afflante Spiritu Sancto, maturescit ac firmatur homo hic interior seu spiritualis . In hoc divino commercio spiritus humanus, qui novit secreta cordium , coniungitur cum illo Spi247
Rom 8, U.
248
Rom 8, 10.
249
Cfr. Litt. Enc. Redemptor hominis (4 Martii 1979), 14: AAS 71 (1979), pp. 284 s.
250
251
884
ritu, qui <( scrutatur profunda Dei M . In hoc Spiritu, qui donum
est aeternum, Deus unus et trinus homini seu spiritui humano
se aperit. Abditus autem divini Spiritus afflatus efficit ut humanus spiritus in vicem se pandat ultro sese aperienti Deo,
qui sic salvat atque sanctificat. Gratiae dono, quae a Spiritu manat, homo profecto novam vitam ingreditur, inducitur in veram condicionem supernaturalem ipsius vitae divinae fitque Spiritus Sancti habitaculum , templum Dei vivens M . Per Spiritum Sanctum enim Pater et Filius veniunt ad
eum atque in eo mansionem faciunt. In communione gratiae
cum Trinitate dilatatur spatium hominis vitale , quod
evehitur ad gradum supernaturalem vitae divinae. Homo vivit
in Deo atque de Deo : vivit secundum Spiritum et cogitat,
quae Spiritus sunt.
2 5 2
2 5 3
254
59.
Intima autem hominis cum Deo in Spiritu necessitudo id
efficit ut homo se etiam suamque humanitatem nova ratione
animo comprehendat. Perficitur itaque omnino in homine imago
illa atque similitudo Dei, propria hominis inde ab initio.
Intima autem haec de homine veritas continenter ab illo detegi
debet, Christi luce affulgente, qui est exemplar necessitudinis
cum Deo, atque in eo invenienda est etiam ratio communicationis plenae cum reliquis hominibus per sincerum donum sui ,
ut Concilium Vaticanum II docet idque ob ipsam divinam hanc
similitudinem, quae manifestat hominem in terris solam crea
turam esse quam Deus propter seipsam voluerit , in eius di255
2 5 2
Cfr. 1 Cor 2, 10 s.
2 5 3
2 5 4
885
gnitate personae, sed etiam ad complementum atque communionem socialem cum ceteris destinatam. Cognitio autem
efficax atque plena huius veritatis circa esse effectio solummodo Spiritus Sancti opera contingunt. Homo quidem hanc
veritatem a Iesu Christo discit et in rem deducit in vita sua
per Spiritum, quem Christus ipse nobis contulit.
In hac via in via interioris huius maturationis, quae secum fert plenam sensus humanitatis inventionem Deus fit
intimus homini in diesque magis totum, quod homo est, pervadit. Deus, unus et trinus, qui in se ipso exsistit tamquam realitas transcendens donationis trium divinarum Personarum, se communicans cum homine in Spiritu Sancto tamquam donum, totum, quod est homo, interius transformat, id
est intra cor atque conscientiam. Hac ratione mundus, particeps divini muneris factus, fit magis magisque humanus, penitus humanus, ut Concilium docet, maturescente per corda
atque conscientias hominum ipso Regno, in quo tandem Deus
erit omnia in omnibus: ut donum et amor. Donum et amor:
haec est aeterna virtus, qua Deus, unus trinusque, se homini ac
mundo aperit in Spiritu Sancto.
Iamvero, tertio appetente a Christi nativitate millennio, sane
hoc agitur ut frequentior hominum numerus se iterum pleniusque inveniat per sincerum sui donum , ut memorata utamur Concilii sententia. Item, ut Spiritus Paracliti afflatu ille
in mundo nostro efficiatur verae maturationis in humanitate
processus, in vita sive singulorum sive communitatum, ad
quem declarandum ipse Iesus, quando Patrem orat ut "omnes
unum sint... sicut et nos unum sumus" (Io 17, 21-22)... aliquam similitudinem innuit inter unionem personarum divinarum et unionem filiorum Dei in veritate et caritate . Sacrum
256
257
258
259
256
Cfr. Const. past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius temporis, 24;
258
259
Cfr. Const. past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius temporis, 24.
886
261
60.
Cum autem afflante Paraclito homines detegunt divinam
hanc rationem tum eius quod sunt, tum vitae suae, sive singulorum sive communitatum, tunc valent se variis determinismis, quos vocant, expedire, qui praecipue e fundamentis
(( materialisticis mentis, praxis eoque pertinentis methodi
sunt deducti. Nostra autem aetate haec elementa tam in valuerunt ut in intima hominis penetrarent, in illud conscientiae
sacrarium, quo Spiritus Sanctus sine intermissione lucem virtutemque immittit novae vitae secundum libertatem filiorum
2 6 0
2 6 1
887
263
262
Cfr. Rom 8, 2.
2 Cor 3, 17.
Cfr. CONC. OEC. V A T . I I , Const. past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo
huius temporis, 53-59.
265
264
888
gimus : Sua Resurrectione Dominus constitutus, per virtutem Spiritus Sui in cordibus hominum iam operatur, non solum
venturi saeculi desiderium suscitans, sed eo ipso illa etiam
generosa vota animans, purificans et roborans, quibus humana
familia suam ipsius vitam humaniorem reddere et totam terram huic fini subicere satagit . Hac vero ratione ipsi magis
magisque magnitudinem hominis confirmant, ad imaginem
similitudinemque Dei conditi; quae magnitudo mysterio etiam
Incarnationis Filii Dei illuminatur, qui, in plenitudine temporum Spiritus Sancti opera in hominum historiam ingressus, verum hominem se praebuit; eum, dicimus, primogenitum omnis creaturae, ex quo omnia et nos in illum .
265
266
61.
Propinquante autem alterius millennii fine, quod debet
Verbi adventum in plenitudine temporis in omnium memoriam revocare ac quasi denuo reddere praesentem, ea est
profecto Ecclesiae mens ut iterum in suae constitutionis
simul divinae simul humanae ipsam essentiam penetret, item
et illius missionis, quae efficit ut missionem messianicam
Christi participet, iuxta doctrinam atque perenne Concilii
Vaticani II propositum. Hanc autem viam sequentes, possumus in Cenaculum redire, ubi Christus Spiritum Sanctum
ut Paraclitum atque Spiritum veritatis revelat deque sua per
Crucem abitione loquitur, ut de necessaria adventus illius
condicione: Expedit vobis ut ego vadam; si enim non abiero,
Paraclitus non veniet ad vos; si autem abiero, mittam eum
ad vos . Profecto iam vidimus nuntium hunc esse ad effectum adductum eodem Paschatis vespere ac deinde in
Hierosolymitana Pentecostes celebratione; atque exinde compleri in historia humanae familiae per Ecclesiae ministerium.
267
CONC. OEC. Y AT. I I , Const. past. Gaudium et spes de Ecclesia in mundo huius
temporis, 3 8 .
/ Cor 8, 6.
Io 16, 7.
266
257
889
269
62.
Absolutissima autem sacramentalis manifestatio abitionis Christi per Crucis atque Resurrectionis mysterium est
Eucharistia. In qua sacramentaliter toties renovatur eius
adventus et salvifica praesentia: in Sacrificio videlicet atque
Communione. Efficitur autem id Spiritus Sancti virtute in
interiore eius propria missione. Ope Eucharistiae Spiritus
270
268
Io 14, 18.
269
Mt 28, 20.
270
Spiritus tui rore sanctifiea, ut nobis Corpus et Sanguis fiant Domini nostri Iesu
Christi (Prex Eucharistica II).
58 - A. A. S.
890
272
273
275
271
272
273
274
275
891
276
278
892
vitam. Ecclesia vero hoc magis magisque cognoscens mysterium, etiam se ipsam altius intuetur, maxime ut sacramentum.
Id autem ob eam etiam causam fit quod Ecclesia, ipsius
Domini sui iussu, munus suum salvificum pro homine per
varia Sacramenta implet. Munus autem sacramentale, quotiescumque peragitur, secum fert mysterium abitionis
Christi per Crucem et Resurrectionem, cuius gratia Spiritus
Sanctus venit. Venit scilicet et operatur: vivificat . Etenim
Sacramenta gratiam significant eamque conferunt: significant
vitam dantque vitam. Ecclesia quidem est aspectabilis sacrorum signorum ministra, cum Spiritus Sanctus sit invisibilis
distributor vitae, quam Sacramenta significant. Una vero cum
Spiritu simul Iesus Christus adest et agit.
64.
Nimirum, si est Ecclesia sacramentum intimae unionis
cum Deo, est sane hoc in Christo Iesu, in quo eadem haec
unio impletur ut realitas salvifica. Hoc est autem in
Christo Iesu per Spiritum Sanctum. Plenitudo enim salvifici
eventus, qui est ipse Christus in historia rerum, diffunditur
sacramentali modo in virtute Spiritus Paracliti. Hac sane
ratione Spiritus Sanctus est alius Paraclitus seu novus
Consolator, quia eo operante Laetus Nuntius in conscientiis
cordibusque hominum corporatur ac per historiam diffunditur. In his omnibus Spiritus Sanctus dat vitam.
Cum autem loquentes de Ecclesia vocabulo sacramenti
atimur, id memorare oportet in Concilii textu diverso quidem
sensu Ecclesiae sacramentalitatem accipi ab ea quae est,
presso sensu, Sacramentorum propria. Legimus enim esse Ecclesiam ... veluti sacramentum seu signum et instrumentum
intimae cum Deo unionis . Quod autem hic refert quodque
e sensu analogico emergit, quo Concilium in utroque casu
utitur, est Ecclesiae necessitudo cum Spiritus Sancti virtute
intercedens, qui solus vivificat: Ecclesia est signum atque
instrumentum praesentiae atque actionis Spiritus vivificantis.
893
Addit autem Concilium Vaticanum II Ecclesiam esse sacramentum ... totius generis humani unitatis . Ea nempe, ut
liquet, agitur unitas, quam genus humanum, multimodis in
se diversum, habet a Deo et in Deo; eadem in mysterio creationis innititur novamque rationem accipit in mysterio Redemptionis respectu salutis universalis. Quandoquidem Deus
omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis
venire , idcirco Redemptio omnes homines complectitur,
quin immo quodammodo omnem creaturam. In eadem universali ratione Redemptionis Spiritus Sanctus agit vi Christi
(( abitionis . Quare Ecclesia, nixa sui mysterii causa in trinitaria salutis oeconomia, iure merito se ipsam intellegit sacramentum unitatis totius generis humani . Scit enim illa se
esse talem Spiritus Sancti virtute, cuius est simul signum
et instrumentum in Dei consilio salvifico efficiendo.
279
Hac profecto ratione in rem deducitur benignitas infiniti trinitarii Amoris : accessus Dei, qui est invisibilis Spiritus,
ad mundum aspectabilem. Deus unus et trinus ab initio rerum
se communicat cum homine in Spiritu Sancto per imaginem
ac similitudinem suam . Eodem vero agente Spiritu, homo
ac per ipsum mundus creatus, a Christo redemptus, supremae suae sorti propinquant in Deo. Huius duorum veluti polorum accessus, creationis videlicet ac Redemptionis, Dei
et hominis, Ecclesia est sacramentum, hoc est signum et
instrumentum . Id agit ut restituat et corroboret hanc unitatem, ad ipsas generis humani radices pertingens, ad rationem
nempe respiciens necessitudinis hominis cum Deo, ut Creatore,
Domino, Redemptore suo. Agitur de veritate, quam, ducente
Concilio, possumus meditari, explicare, applicare in tota amplitudine eius significationis hoc temporis spatio, quo ab altero
millennio ad tertium christianum millennium sumus transitura Gratum nobis est usque vividiorem huius facti nos habere
279
1 Tim 2, 4.
894
conscientiam : in actione Ecclesiae intra historiam salutis, in generis humani inserta historiam, inesse et operari Spiritum Sanctum : eum, qui vitae divinae afflatu terrestre hominis iter pervadit atque id efficit ut tota creatura tota historia metam
ultimam contingens, in infinitum Dei pelagus confluat.
65.
Divinae afflatus vitae, id est Spiritus Sanctus, simplicissima atque communissima ratione exprimitur et animadvertitur in oratione. Pulchrum sane ac salutare cogitare, ubicumque toto mundo oretur, ibi Spiritum esse divinum, vitalem
pietatis afflatum; item pulchrum atque salutare cognoscere
orationem, quantum in toto orbe terrarum sit diffusa, tempore
praeterito, praesenti, futuro, tantum pandi praesentiam et
actionem Spiritus Sancti, qui oranti homini in eius cor precem <( spirat , diversissimis in vitae tum adiunctis tum condicionibus, secundis nunc, nunc adversis, vitae spiritualis ac
religiosae. Fit saepe ut, agente Spiritu, ascendat prex ab imo
hominis corde, neglectis vetitis persecutionibusque ac vel pronuntiationibus publicis de natura non religiosa, immo athea
societatis civilis. Oratio manet semper omnium illorum vox,
qui, specie saltem, nullam habent vocem in qua voce semper
clamor ille validus resonat, quem Epistula ad Hebraeos
Christo attribuit. Est etiam oratio illius revelatio abyssi,
quae est cor hominis: hoc profundum, quod a Deo procedit,
Deus unus potest replere, scilicet per Spiritum Sanctum! Legimus enim apud Lucam : Si ergo vos, cum sitis mali, nostis
dona bona dare filiis vestris, quanto magis Pater de caelo dabit
Spiritum Sanctum petentibus se! .
280
281
281
Cfr. Heb 5, 7.
Lc 11, 13.
895
283
284
Rom
8, 26.
2 8 3
Cfr.
ORIGENES,
284
Rom
8, 27.
De
oratione,
2:
PO
11,
419-423.
896
897
287
288
287
288
898
67.
Iam volumus haec nostra cogitata in Ecclesiae et hominis corde concludere. Sane Ecclesiae via per cor hominis transit,
quia in hoc recondito loco fit salutaris occursus cum Spiritu Sancto, scilicet cum Deo abscondito, atque eo ipso loco
Spiritus Sanctus fit fons aquae salientis in vitam aeternam N .
Huc advenit ille ut Spiritus veritatis et Paraclitus, iuxta Christi promissum. Hinc ut consolator, intercessor, advocatus
agit maxime cum homo vel humana familia iudicium
damnationis eius accusatoris subit, de quo ait Apocalypsis :
Accusat fratres nostros ante conspectum Dei nostri die ac
nocte . Spiritus Sanctus non cessat in hominis corde spei
custos esse: spei videlicet omnium humanarum creaturarum,
earum maxime, quae Spiritus primitias habent et redemptionem corporis exspectant .
2 8 9
290
291
2 9 0
291
899
294
295
292
293
2 9 4
Cfr. Rom 5, 5.
295
mino a Summo Pontifice Paulo V I , rec. mem., die 9 mensis Maii Anno Iubilaeo 1975 foras
data: adhuc vim enim habet hortatus, in ea factus, ut a Spiritu Sancto imploremus
hoc gaudii donum ac praeterea ut perfrui valeamus laetitia proprie spirituali, quae
est fructus Spiritus S a n c t i : AAS 67 (1975), pp. 289. 302.
900
communicationem, ad quam Pater ab aeterno homines praedestinavit , creatos amore ad imaginem et simitudinem Sanctissimae Trinitatis.
Ecclesia nimirum, ex corde suo, quod omnia humana corda
complectitur, a Spiritu Sancto felicitatem petit, quae in uno
Deo plene efficitur : gaudium, videlicet, quod nemo tollet ;
gaudium, quod est fructus amoris atque idcirco Dei, qui caritas est ; petit iustitiam, pacem et gaudium in Spiritu
Sancto , in quibus, secundum sanctum Paulum, regnum
Dei consistit.
Etiam pace est fructus amoris: interior illa pax, quam homo
lassus in intimo illo quod ipse est, quaerit, quam humanitas
poscit, humana familia, populi, nationes, continentes expetunt
trepida cum spe fore ut in prospectu transitus ab altero ad
tertium millennium christianum adipiscantur. Quandoquidem
via pacis, ad summam, per amorem ducitur eoque spectat ut
civilis cultus amoris instauretur, idcirco Ecclesia aciem oculorum suorum in eum figit, qui est Patris et Filii amor; atque,
tametsi pericula augescant, non desinit confidere, invocare pacem hominis eique in hoc mundo servire. Eius fiducia in eo
collocatur, qui cum sit Spiritus-amor, est etiam Spiritus pacis,,
neque cessat in hoc hominum mundo, in ambitu conscientiarum cordiumque praesens adesse ut orbem terrarum dilectione et pace repleat .
Quo coram, in harum considerationum exitu, genua flectimus, id orantes, ut, tamquam Patris et Filii Spiritus, ille nobis
omnibus benedictionem gratiamque suam concedat, quae nobis placet, Sanctissimae Trinitatis nomine, in Ecclesiae filios
omnemque humanam familiam transfundere.
296
297
297
901
CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
I
FLUMINIS ALBI
Praelatura Acrensis et Puruensis evehitur ad gradum dioecesis nomine
Fluminis Albi.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
902
batur eiusdem rei causa. In iis deinde, quae spectant tum Seminarii
dioecesani aedificationem tum sacrorum alumnorum institutionem aut
formationem, recte praescripta iuris communis retineantur, ratione
habita etiam normarum a Congregatione pro Institutione Catholica
statutarum. Opportune vero consulatur ut selecti sacrorum alumni
philosophicis aut theologicis disciplinis instruendi, necnon sacerdotes
quibus fuerint studia altiora complenda, ad Pontificium Collegium
Pium Brasiliense mittantur in Urbe situm. Nova Fluminis Albi dioecesi constituta, clerus saecularis, antehac ibi Praelaturae iam adscriptus, novae quam modo diximus dioecesi addictus dehinc censeatur,
cuius dioecesanus quidem Episcopus ipse erit venerabilis Frater Moacyr
Grechi, qui scilicet Episcopus Praelatus hucusque fuit. Praeterea,
quod sacri canones statuerunt de dioecesis regimine, de bonorum ecclesiasticorum gestione, de Administratore dioecesano Sede vacante
eligendo deque aliis id genus curandis, id in iis omnibus ibi quoque
adamussim servetur. Ad effectum ea denique, quae hisce Litteris decrevimus, adducantur a memorato venerabili Fratre Carolo Furno, qui
mandatum a Nobis accipit una cum facultate id delegandi ad alium
ecclesiasticum virum in dignitate constitutum, officio tamen alterutrique imposito curandi ut actae exsecutionis litterarum verum exemplum ad Congregationem pro Episcopis cito perveniat. Has Apostolicas Litteras, sicut nunc, ita et in posterum ratas omnino esse volumus, contrariis haud obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo quinto mensis Februarii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
903
II
IAMMUENSIS-SRINAGARENSIS
Apostolicae Praefecturae lammuensi et Kashmirensi iam iuridicialis
forma dioecesis imponitur, ac nomen inditur lammuensis-Srinagarensis.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
904
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
IOSEPHUS
Card.
TOMKO
III
YEIENSIS
In Sudania nova dioecesis conditur nomine Yeiensis.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
905
Card.
CASAROLI
IOSEPHUS
Card.
TOMKO
59 - A. A. S
906
IV
VITERBIENSIS
Dioeceses Viterbiensis, Aquipendiensis, Balneoregiensis, Faliscodunensis,
Tuscanensis, et Abbatia S. Martini ad Montem Ciminum, in unam dumtaxat dioecesim rediguntur, Viterbiensis cognominandam.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Qui non sine divino consilio in hac beatissimi Petri cathedra, quasi
ad navis gubernacula sedemus, hac una profecto in omnibus cura, sollicitudine, studio ducimur : quo meliore modo videlicet fidelium necessitatibus pro videamus. Verba enim Christi adoranda ad lacum Tiberiadis beatissimo Petro facta: Pasce agnos meos ... pasce oves meas
(Io 21, 15-17), et Nobis quodammodo cum Pontificatu facta sunt. Quae
sane causa est, cur id quod Christi gregi prodesse viderimus, hoc fidenti
animo agere studeamus. Cum ergo Venerabilis Frater Aloisius Boccadoro, Episcopus Viterbiensis et Tuscanensis, Abbas S. Martini ad
Montem Ciminum, item Episcopus Aquipendiensis et Faliscodunensis,
atque Administrator Apostolicus, Sede vacante, Balneoregiensis, consentientibus presbyteris et laicis catholicis, habito favorabili voto
Consilii Presbyteralis et universi quinque dioecesium presbyterii, ab
hac Apostolica Sede petierit ut dioeceses et Abbatiam, quibus multis
iam annis praefuisset, in unam dioecesim iuridice redigeremus, satis
enim eas coeptis, institutis, moribus, mente coaluisse, Nos rationibus
pastoralibus huius petitionis diligentissime perpensis, profectumque
Ecclesiarum illarum probantes, rati tempus advenisse unionis illius
peragendae haec decernimus, ante nempe audita Conferentia episcopali Italica, atque consilio petito a Venerabili Fratre Nostro S. R. E.
Cardinali Congregationis pro Episcopis Praefecto, atque iuxta normas
ab Apostolica Sede statutas de recognoscendis circumscriptionibus
dioecesium in Italia. Dioeceses Viterbiensem, Aquipendiensem, Balneoregiensem, Faliscodunensem, Tuscanensem, atque Abbatiam S. Martini ad Montem Ciminum, dioecesi Viterbiensi perpetuo unimus, unione,
ut dicunt, exstinctiva; quae proinde adquiret atque comprehendet in
suo territorio uniuscuiusque harum Ecclesiarum territorium. Sic ampliata dioecesis Yiterbiensis vocabitur. Ceterarum vero suppressarum
II
907
circumscriptoimm nomina in Annuarium Pontificium regerentur, mentione facta de eorumdem unione cum dioecesi Viterbiensi. Novam dioecesim sub protectione ponimus beatissimae Virginis Mariae a populis
appellatae S. Maria della Quercia , in templo eiusdem nominis
summa religione veneratae, quod Pontificio Seminario Regionali Viterbiensi adiacet ; Patroni secundarii, ut dicuntur, dioecesis erunt :
S. Rosa Viterbiensis, S. Lucia Filippini, S. Bonaventura a Balneoregio. Sedes dioecesis Urbs Viterbium erit. Episcopus, cognomine
Viterbiensis vocabitur. Sacerdotes et clerici omnes exstinctarum
dioecesium atque Abbatiae S. Martini censeantur dioecesi Viterbiensi
incardinari. Cathedrale templum, Viterbiense erit; ceterarum vero
suppressarum Ecclesiarum cathedralia templa, iam concathedralium
titulo decorabuntur, ne praeclara illorum memoria pereat. Similiter
unica erunt Curia episcopalis, Coetus Consultorum, Canonicorum collegium, Seminarium, Consilium Pastorale, Consilium Presbyterale, Tribunal Ecclesiaticum, et institutum vel officium quodcumque Codice
I. C. praescriptum. Cum territorio civitatum et paroeciarum dioecesium et Abbatiae, quas recensuimus, adnectantur dioecesi Viterbiensi
etiam oratoria, domus et coemeteria paroecialia, piae fundationes, et
alia quaecumque bona ecclesiastica simulque, si quae sint, iura quaelibet ad easdem paroecias vel ecclesias suppressarum Ecclesiarum
spectantia. Episcopum autem sic ordinatae dioecesis Viterbiensis Venerabilem Fratrem Aloisium Boccadoro nominamus et renuntiamus,
qui adhuc prudentia, studio, sollicitudine praestitit; cui profecto mandatum damus has Litteras ad exitum deducendi, cum necessariis facultatibus. Re vero acta, documenta exarentur, quorum sincera exempla
ad Congregationem pro Episcopis mittantur. Contrariis nihil obstantibus. Quae autem per has Litteras iussimus in perpetuum valeant.
Datum Romae, apud S. Petrum, die septimo et vicesimo mensis
Martii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus Nostri octavo.
83 AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Congr.
Card.
GANTIN
908
THAMARASSERRENSIS
Quibusdam locis ab Eparchia Tellicherriensi seiunctis nova conditur
Eparchia nomine Thamarasserrensis.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Card.
CASAROLI
D.
SIMON
Card.
LOURDUSAMY
909
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabili Servae Dei Annae ab Angelis Monteagudo Beatorum honores
decernuntur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Exoptatus quidem alter hic pastoralis Nostrae peregrinationis Peruvianae dies maiore quodam illuxit
caeli terraeque splendore, cum ortus de sacrato hoc solo alius isque
novus sanctitatis christianae decor immensa Caelitum Beatarum esset
agmina ingressurus, unde merito honoraretur Peruvianus omnis populus, Ordo ipse Dominicianus laetaretur nimirum et universalis per
orbem Ecclesia Dei valde profecto in vitae religiosae precatoriae contemplativae debita aestimatione confirmaretur. Non minore tamen oportet gloriae sanctae titulo iam haec urbs Arequipensis exsultet quam,
nationis huius secundam magnitudine, Nos acti peregrinatoris pii studio
libentes invisimus quamque pridem cuiusdam filiae sanctimonia tum
Ecclesiae Catholicae tum Dominicianae familiae non suo dumtaxat
tempore collustravit, verum hac etiam recentiore aetate exhilaravit et
cohonestavit factis exemplisque sanctitatis quae in hodiernum Beatificationis ipsius ritum gaudentibus cunctis evaserunt. Quippe de Serva Dei
loquimur Anna ab Angelis Monteagudo, Moniali professa Ordinis Sancti
Dominici, quae hic Arequipae progenita hic pariter viam vocationis
suae alacriter adgressa atque opera multiplicia virtutum perscuta
iam non modo iuxta Sanctam Rosam Limensem conspicua fulget inter
beatas Americarum mulieres Dominicianas sed primum obtinet locum
inter Moniales ipsas Dominicianas contemplativae ibidem deditas vitae.
Parentibus ea probis nata est die vicesimo sexto Iulii mensis anno millesimo sexcentsimo secundo, videlicet Sebastiano Monteagudo ac Francisca Ponce de Len. Vixdum tertium aetatis agens annum religiosi
instituti rationem praegustavit apud Sanctae Catharinae coenobium,
architectura ipsa arteque propria illustre, veluti puella inibi rite educanda quae vicissim primis ab initiis permovebatur eiusdem praeclarae
domus disciplina atque austeritate. Divino decem post annis instinctu
nuptias firmiter a parentibus solito more constitutas detrectavit; quin
immo domo tandem eundem in salutis suae portum confugit nec a resistentibus vehementer familiaribus suis de constanti abduci potuit pro-
910
911
912
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 158.524.
913
II
Venerabili Famulae Dei Mariae Catharinae Troiani a S. Rosa Viterbiensi,
fundatrici Instituti Franciscalium Sororum Missionariarum ab Immaculato Corde B. M. V . , Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Cogitantibus de vita tot fidelium,
qui heroum in modum virtutes coluerunt, ante oculos ponitur ea velut
nuntius, in quo tum eorum indoles declaratur, tum ipsi tamquam ii
exhibentur, qui, hoc tempore nostraque in communitate Ecclesiali degentes, probaverunt quid esset voluntas Dei, quid bonum et bene
placens et perfectum (Rom 12, 2). Cumque in eorum numero habenda
sit Famula Dei Maria Catharina Troiani a S. Rosa Viterbiensi, fundatrix Instituti Franciscalium Sororum Missionariarum ab Immaculato
Corde B. M. V . , hic de ea loqui Nos maxime iuvat. Tertio loco a coniugibus Thoma Troiani atque Theresia Panici Cantoni genita, haud longe
ab Urbe in oppido vulgo (( Giuliano die x i x mensis Ianuarii nata est
anno MDCCCXIII ibidemque eodem die in baptismate nomina accepit
Constantiam Dominicam Antoniam. In simplicitate quidem procedebat
prima eius infantia, beneque puellula educabatur ac religiose a matre
pientissima; at illa sexto aetatis suae anno, mortua matre, Sororibus
Sanctae Clarae a Caritate in monasterio Ferentino degentibus credita
est, apud quas Sanctissimam etiam Eucharistiam primum sumpsit et
Confirmationis chrisma suo tempore accepit. Ibi autem, cum pridem
petivisset ut sibi novitiatum ingredi aliquando liceret, sedecim annos
nata vestem monasticam anno MDCCCXXIX induit utque Religiosa tunc
vocata est Maria Catharina a S. Rosa Viterbiensi. Haud dubie in novitiatu submissam docilem oboedientem se praebuit, orationis studiosam
suique abnegationi studentem; ibique, uno transacto anno, professionem religiosam votaque simplicia nuncupavit. Deinde vero adiutricem alacremque operam, nam et a secretis munere fungebatur, cum
Matre Castelli consociavit, eo proprie spectans ut Ferentinum monasterium reformaret necnon efficacius ibi religiosam vivendi et agendi
rationem tueretur. Cumque id factum esset, anno MDCCCXLII Apostolica Sedes eiusmodi monasterium probe emendatum publice riteque
agnovit. Praeterea, cum iam inde ab altero et vicesimo suae aetatis
anno vehementer Famula Dei expetivisset facultatem curae adhibendae
de longinquis etiam ultra maria gentibus ad fidem Christi converten-
914
dis, anno tandem MDCCCLIX, ea sententia aperte dicta, Capitulum Ferentini monasterii statuit ut Memphi in Aegypto coenobium conderetur.
Hac de causa sex missionariae Sorores, inter quas venerabilis Famula
Dei, Ferentino Memphim eo ipso anno profectae sunt die x n n mensis
Septembris; ibique tunc mulierum primae Missionis initium est factum, ubi et Domus, vulgo Clot-Bey )) appellata, citius efficientissima
sedes caritatis eruditionis evangelizationis facta est. Posthac, frequentioribus factis Sororibus illi Missioni deditis, illud a Ferentino seiunctum suique iuris factum Aegyptiarum Franciscalium Missionariarum
Institutum Congregatio de Propaganda Fide anno MDCCCLXVIII publice approbavit, quod ipsum ab Immaculato Corde Mariae nunc vocatur, eique uti Antistitam Famulam Dei Mariam Catharinam destinavit
praefecitque. Ea autem, cum primum illius Instituti Capitulum Generale anno MDCCCLXXVII indictum esset, eo ipso anno in eodem munere
suffragantibus omnibus constituta est, sicut factum est iterum sex
post annis. At mater M. Catharina, duodetriginta post annos ad navitatem apostolicam collatos necnon singillatim ad complures Missionum
sedes instituendas, ad Deum pie migravit fama sanctimoniae affecta
atque tamquam fidelissima Dei Famula nitere incepit; eadem enim,
cum mortalem vitam habuisset veluti munus Domino Deo reddendum,
id in plena eius consiliorum observantia facere non dubitavit. Quae
olim Deo promiserat se semper in oboedientia et in oblivione vivere
velle , eam constat non solum vocationem religiosam ac missionalem
magno bonoque animo secutam esse, familiaribus ei adversantibus, sed
omnes etiam christianas virtutes, impedimentis et difficultatibus incredibilibus haud obstantibus, maxime coluisse; quibus tam fortis
mulier ac prudens, potissimum in missionali exercendo munere saepius
perarduo, illustrata visa est in vita. Ultra solitum flagrabat eius animus
caritate Dei, quae maxime lucebat, et in proximis, maiorem in modum
in derelictis maleque affectis, aperiebatur; quorum omnium M. Catharina aeternam cupiebat salutem. Fides eius in iis consistebat agendis,
quae persuasum sibi haberet Deo pergrata fore. Propterea voluntas
Dei, quam illa agnoscere per orationem solebat cuique summam habebat
fiduciam, vitam eius totam illuminabat eiusque actis moderabatur.
Adde quod Catharina Troiani, ut plene Dei voluntati adhaereret, non
dubitavit Ordini S. Clarae se devovere et in Aegypto laboriosum aggredi missionis opus, quae quidem facta tamquam praecipuos suae
vitae delectus semper habuit. Spes eius haud alia res erat ac certitudo utendi auxilio divinae Providentiae adversus omnes sui operis
915
916
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 158.580.
III
Beatissima Virgo Maria, titulo Immaculatae Conceptionis, praecipua renuntiatur Patrona dioecesis Tampicensis.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Angelorum Regina, Beatissima
Virgo nulla labe concepta, semper a Christifidelibus singulari religione
est exculta, praesertim in Foederatis Civitatibus Mexicanis. Quae pietas peculiaris est causa cur Venerabilis Frater Arturus A. Szymanski
Ramrez, Episcopus Tampicensis, suo suique cleri Christianorumque
nomine ac voce, ab Apostolica Sede expostulaverit ut eiusdem Matris
Christi electio, illa in dioecesi habita die tertio et vicesimo mensis
Decembris proximi praeteriti, in principalem Tampicensis dioecesis
Patronam apud Deum, confirmaretur. Quibus precibus libenti animo
obsecundantes, Nos, e Congregationis pro Cultu Divino sententia, Apo-
917
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 172.909.
IV
Aedes Beatae Mariae Virgini dicata quae vocatur Maria Luggau dioecesis Gurcensis ad Basilicae Minoris fastigium evehitur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Cum Nos continenter magna veneratione Ipsi Beatissimam Virginem Mariam prosequimur, tum etiam
optamus ut eiusdem laudes honoresque apud Dei plebem dilatentur.
Ipsa enim tanquam mater amabilis sollicitudines curasque suscipit
nostras. Sacra profecto illa aedes Beatae Virginis Perdolentis (( Maria
Luggau nuncupatae, in dioecesi Gurcensi, abhinc multos annos huius
devotionis clara est sedes. Locus iste enim iam altius a saeculo xvi
repetit memoriam, cum humilis quaedam mulier cui nomen Helenae
inditum, sacellum Virgini dicatum exstruxit. Paucis vero post annis
templum est excitatum ut domicilium religiosissimum ex omnibus
Tirolensibus regionibus quae in orientem spectant. Eam ob rem Venerabilis Frater Egino Kapellari episcopus Gurcensis petivit ut ecclesia
paroecialis <( Maria Luggau vernculo nomine dicata, atque intra
suae dioecesis fines sita, ad Basilicae Minoris gradum veheretur, Nosque
ipsius postulationibus concedendum esse arbitramur. Itaque probatis
iis quae Congregatio pro Cultu Divino de hac re statuit consiliis,
factis a Nobis potestatibus, Beatae Mariae Virginis templum, de quo
sumus locuti, ut in numero Basilicae Minoris habeatur decernimus,
918
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
83 Sigilli
V
Ecclesia Beatae Mariae Virgini sub titulo a Rosario de Chiquinquir
dicata titulo et dignitate Basilicae Minoris insignitur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Notum est pietatem erga Beatissimam Virginem Mariam, Christifidelibus quodammodo insitam et carissimam, magnopere conferre ad catholici populi disciplinam alendam et
servandam. Peropportunum igitur videtur cultum tam potentis et benignae Matris fovere, etiam convenientes tribuendo honores sacris iis
locis, in quibus et peculiariter colitur. Cum idcirco templum Beatae
Mariae Virginis a Rosario de Chiquinquir dictum, in oppido La
Estrella intra fines archidioecesis Medellensis situm, peculiarem obtineat locum inter ceteras sacras aedes eidem Beatae Virgini dicatas in
Columbiana terra, ob fidelium magnam frequentationem obque sollemnia liturgica quae ibi celebrantur, Venerabilis Frater Noster Alfonsus
S. R. E. Cardinalis Lpez Trujillo, Archiepiscopus Medellensis, a Columbiae Episcopis et a clero atque populo probatus, postulavit ut templum illud titulo et dignitate Basilicae Minoris ornaretur. Qua re, eiusdem templi momento considerato, Nos censuimus postulationi esse concedendum. Hinc, consulta probantes Congregationis pro Cultu Divino,
libenti animo ecclesiam Beatae Mariae Virginis a Rosario de Chiquinquir apud La Estrella Basilicam Minorem constituimus Nostra usi
919
Apostolica potestate, omnibus decoratam privilegiis, decernentes ut serventur, quae Decretum De titulo Basilicae Minoris servari iussit.
Quae vero statuimus, volumus nunc et in posterum firma esse et efficacia,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi mensis Aprilis, anno MCMLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
& AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco g Sigilli
In Secret. Status tab., n. 178.898.
ALLOCUTIONES
I
Ad celsissimum Principem Nicolaum a Lichtensteno, apud Santam Sedem
constitutum Lichtensteni Legatum.*
920
Wunsch, das in der Verfassung grundgelegte enge und freundschaftliche Verhltnis zwischen Staat und Kirche im Frstentum Liechtenstein nun auch durch offizielle diplomatische Beziehungen mit dem
Heiligen Stuhl zu ergnzen und weiterzuentwickeln, unterstreicht die
Entschlossenheit der Verantwortlichen in Ihrem Land, fortan auch
auf internationaler Ebene die staatlich-kirchliche Zusammenarbeit zu
verstrken und im Bereich der Vlkergemeinschaft einen wachsenden
Beitrag zu leisten. Dieses entspricht der Bedeutung und dem Ansehen,
das sich Ihr Land durch den Flei und die Ehrbarkeit seiner Brger
sowie den groen wirtschaftlichen und sozialen Fortschritt in seiner
jngeren Geschichte erworben hat.
2. Die Bedeutung eines Landes in der Gemeinschaft der Vlker
grndet nicht so sehr in seiner territorialen Gre und der Zahl seiner
Brger, sondern vielmehr in der berzeugungskraft und Entschiedenheit, mit denen ein Volk sich fr die sittlichen Grundwerte und hohen
Ideale einzusetzen bereit ist, die den Menschen und Nationen ein
menschenwrdiges Zusammenleben in Freiheit und Gerechtigkeit
gewhrleisten. In diesem Einsatz fr die Wahrung und Frderung der
geistig-sittlichen Prinzipien und Normen, die in der Natur des Menschen wurzeln und das Fundament der gesellschaftlichen und staatlichen Ordnung bilden, findet jedes Volk im Heiligen Stuhl stets
einen zuverlssigen und hilfsbereiten Verbndeten.
Die Kirche hat ihre Sendung niemals nur auf die rein innere religise
Ebene beschrnkt, sondern den Menschen immer auch ihre aufrichtige
Mitarbeit angeboten, um unter ihnen jene brderliche Gemeinschaft
zu verwirklichen, die ihrer wahren Berufung entspricht. Dieser Dienst
der Kirche fr die Welt ist um so mehr gefordert zu einer Zeit, da
die elementarsten sittlichen Werte im persnlichen und ffentlichen
Leben weitgehend in Frage gestellt werden und die Menschheit insgesamt durch mgliche neue Konflikte sogar in ihrem Uberleben bedroht
ist. Staat und Kirche mssen sich heute in verstrktem Mae gemeinsam um die Verteidigung allgemeinverbindlicher Werte bemhen, an
deren Spitze stets der Mensch selbst steht mit seiner unverletzlichen
Wrde und seinen unveruerlichen Rechten und Pflichten.
3. Wichtige Bereiche fr eine enge Zusammenarbeit zwischen dem
Frstentum Liechtenstein und dem Heiligen Stuhl sind vor allem die
gemeinsame Sorge fr einen dauerhaften Frieden unter den Vlkern,
die Verwirklichung einer greren sozialen Gerechtigkeit mit beson-
921
derer Beachtung der Lnder der Dritten Welt, das gemeinsame Bemhen um die fortschreitende Einigung Europas und der ganzen
Menschheitsfamilie im Geist weltweiter Solidaritt und Brderlichkeit, die Verteidigung des Menschen selbst in seiner ueren und
inneren Gefhrdung. Mutige und schpferische Entscheidungen sind
erforderlich, um unter den Menschen und Vlkern die Bereitschaft zu
gegenseitiger Achtung und Verstndigung und zu vertrauensvoller
internationaler Zusammenarbeit zu frdern, die allein die Menschheit
vor neuem und noch grerem Unheil zu bewahren vermag.
Mge, sehr geehrter Herr Botschafter, die Aufnahme offizieller diplomatischer Beziehungen zwischen dem Frstentum Liechtenstein und
dem Heiligen Stuhl die freundschaftlichen Bande zwischen Ihrem
Land und diesem Zentrum der katholischen Christenheit festigen und
den gemeinsamen Einsatz fr eine friedlichere und gerechtere Welt
von morgen fr alle Vlker und Menschen guten Willens vertiefen und
fruchtbar weiterentwickeln.
Aufrichtig danke ich Seiner Durchlaucht Franz Josef I I . , Frst
von Liechtenstein, fr den mir bermittelten Ausdruck verehrungsvoller Verbundenheit und Wertschtzung, den ich ehrerbietig erwidere.
Zugleich erbitte ich Ihnen wie Ihren Mitarbeitern fr Ihre neue verantwortungsvolle Aufgabe von Herzen Gottes besonderen Schutz und
Beistand.
II
Ad Rotae Romanae praelatos auditores coram admissos.*
1. per me una grande gioia incontrarmi ogni anno con voi, per
riaffermare l'importanza del vostro ministero ecclesiale e la necessit
della vostra attivit giudiziaria ; essa servizio di giustizia, servizio
di verit; un servizio reso a Dio, dinanzi al quale voi pronunziate le
vostre sentenze, e un servizio al popolo di Dio ed ad ogni persona di
buona volont, che si rivolge al Tribunale della Rota Romana.
Porgo pertanto a ciascuno di voi il mio saluto pi cordiale, che
unito a sentimenti di apprezzamento e di gratitudine per il vostro
compito, talvolta difficile e gravoso, eppure cos necessario.
Saluto poi in modo particolare il nuovo Decano, Mons. Ernesto
Fiore : e formo voti affinch egli contribuisca, con la vostra attenta
* Die 30 Ianuarii a. 1986.
60 - A . A . S .
922
1 Gv 4, 8. 16.
923
Gen 1, 27-28.
2 Pt 1, 4.
Cfr. Ibid., 8, a.
924
10
11
10
11
925
Ibid. 1453.
926
Acta
Apostolicae Sedis -
Commentarium
Officiale
III
Ad episcopos chaldaici ritus in Iraquia degentibus coram admissos.*
927
928
' FU 1, 2.
929
mento per lo zelo generoso con cui vi spendete ogni giorno nella cura
del gregge a voi affidato.
Eingrazio il Signor Cardinale Ugo Poletti per le parole con cui
ha interpretato i sentimenti di voi tutti e gli rinnovo, in questa occasione ufficiale, l'espressione della mia riconoscenza per la pronta disponibilit con la quale ha accettato di assumere i nuovi, gravosi compiti
connessi con l'ufficio di Presidenza. Un particolare saluto desidero
altres rivolgere al Signor Cardinale Anastasio Ballestrero, che per
lunghi anni ha guidato la vostra Conferenza, dando sempre prova di
grande equilibrio pastorale e di vivo senso del dovere.
Ho preso visione con interesse di quanto il Cardinale Presidente,
nella sua prolusione, ha detto circa l'Anno Internazionale della Pace
e circa la preparazione alla prossima Giornata Mondiale della Giovent. Apprezzo le opportune indicazioni offerte al riguardo e, in particolare, le riflessioni sulla pace, la quale deve essere, come stato
giustamente detto, non rumore , ma vera pace, nel rispetto quindi
dei diritti dei popoli, inclusa la doverosa difesa della loro indipendenza e libert.
2. Lo scopo per il quale siete riuniti quello di esaminare, nel
contesto delle secolari tradizioni religiose e civili del popolo italiano,
alla luce degli accordi intercorsi tra la Santa Sede e l'Italia, e dell'intesa tra la C.E.I. e il Ministero della Pubblica Istruzione, il problema dell'insegnamento della religione nelle scuole statali e quello
della nuova organizzazione amministrativa per il congruo e dignitoso
sostentamento del clero. Sono vicino con fraterno senso di partecipazione alle vostre sollecitudini ed invoco sui vostri lavori la speciale
intercessione della Vergine Maria, al cui nome s'intitola questa Casa
che ospita le vostre riunioni.
Posso ben immaginare quale preoccupazione vi guida nell'affrontare il tema dell'insegnamento della religione cattolica nelle scuole
statali. Voi desiderate che alle nuove generazioni non sia preclusa la
possibilit di avvicinare anche in tali sedi qualificate, con mente serena
e con animo libero, il messaggio di Cristo, tanto presente nella vita
e nella storia dell'Italia. Intendete perci studiare le vie concrete per
dare attuazione ai nuovi Accordi bilaterali, la cui finalit sia di
offrire a tutti i ragazzi e giovani la possibilit di un incontro con
i valori culturali ed educativi di cui cos ricca la fede cristiana, sia
di tutelare il diritto dei genitori cattolici di trasmettere ai loro figli
Acta
930
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
3. La seconda questione, sulla quale si appunta la vostra sollecitudine, il sostentamento del clero. Gli istituti previsti a tal fine
dal Diritto Canonico e dagli Accordi con lo Stato italiano si propongono di realizzare una adeguata forma di fraterna e generosa condivisione. Tutta la famiglia sacerdotale invitata a testimoniare, con spi2
Carta
Famiglia,
art.
5.
931
4. Venerati Fratelli, nel corso di quest'anno avr la gioia di incontrarmi ancora con voi in occasione delle visite ad limina , alle quali
annetto grande importanza. Adempimento voluto da una veneranda
tradizione che la legge della Chiesa avvalora, esse costituiscono un'occasione privilegiata di comunione pastorale : il dialogo personale con
ciascuno di voi mi consente di partecipare alle ansie ed alle speranze
che si vivono nelle Chiese da voi guidate in atteggiamento di ascolto
per i suggerimenti dello Spirito. Il successivo incontro collegiale con
l'Episcopato dell'intera Regione momento altrettanto significativo
per l'opportunit che offre di affrontare insieme i problemi pastorali
emergenti e di scegliere le opportune linee di azione.
Desidero informarvi fin d'ora che in tali incontri mia intenzione
toccare, oltre agli eventuali aspetti salienti della vita della Chiesa
nelle varie Regioni, le grandi tematiche che formano l'oggetto dell'attivit delle varie Commissioni costituite in seno a codesta Conferenza
Episcopale. Un indice della grande importanza di questi organismi
riconoscibile gi nel fatto che essi sono comparsi fin dal primo sorgere della vostra Conferenza e ne hanno accompagnato via via gli sviluppi, adeguandosi progressivamente alle esigenze pastorali del Paese.
4
932
apparso infatti subito chiaro che non sarebbe stato possibile perseguire efficacemente le finalit proprie della Conferenza Episcopale
senza l'ausilio di specifiche strutture destinate allo studio dei diversi
problemi pastorali, alla proposta di ponderate soluzioni, alla messa
in opera delle iniziative decise dall'Assemblea generale.
Queste Commissioni, pur essendo sorte senza che uno schema in
qualche modo le precedesse o preordinasse, sono state costituite a
mano a mano che lo richiedevano esigenze concrete. Anche di recente
sono state apportate modificazioni alla loro composizione; sembra per
che l'invito che viene dal recente Sinodo Straordinario dei Vescovi
ad un rinnovato impegno nell'attuazione del Concilio esiga particolare
attenzione sia all'insostituibile funzione che tali Commissioni sono
chiamate a svolgere sia alla loro sempre pi adeguata strutturazione.
5. Non mi sembra pertanto inutile soffermarmi a sottolineare in
questo incontro l'importante ruolo che tali Commissioni devono svolgere per il buon funzionamento dell'intera Conferenza Episcopale, ai
fini della promozione dell'azione pastorale nel Paese.
Le Commissioni sono al servizio dei Vescovi diocesani, i quali si
trovano ad affrontare problemi pastorali le cui dimensioni oltrepassano i confini della singola Chiesa locale ed interessano spesso la popolazione dell'intera Nazione. Il Vescovo, d'altra parte, assorbito com'
dalla sollecitudine del ministero, non ha sempre il tempo necessario
per studiare ogni problema e per vagliarne con sufficiente profondit
e documentazione le possibili soluzioni. Certo, anch'egli pu e deve
costituire, all'interno della diocesi, specifici gruppi di studio ed appositi organismi, che tuttavia non hanno a disposizione quell'apporto di
uomini, quella possibilit di mezzi, quell'ampiezza di orizzonti dei
quali godono gli organismi operanti al centro.
Compito delle Commissioni centrali sar dunque quello di studiare
a fondo i problemi, svolgendo un lavoro sistematico, per quanto concerne gli aspetti sia dottrinali sia pastorali. Il campo di lavoro immenso; la problematica articolata e complessa. L'eredit del Concilio Vaticano I I , alla luce anche di quanto emerso dalle riflessioni
del recente Sinodo Straordinario dei Vescovi, propone una ricchissima
messe di insegnamenti, di indicazioni e di orientamenti, che attendono
di essere incarnati nella vita concreta.
Spetter alle Commissioni di aiutare i Vescovi in questo impegno
di applicazione alla realt italiana delle grandi intuizioni che lo Spi-
933
Gv 14, 1.
Insegnamenti I I , 1979, pag. 1130.
934
ACTA
935
CONGREGATIONUM
936
937
Hi, ex illa Petra large haurientes, ita eidem similes fiunt, ut e sinu
suo non solum flumina aquae vivae profundant (cf. Io 7, 38), verum
quandoque etiam sanguinem (cf. Io 19, 34) : a Spiritu Sancto videlicet tam alte divino Magistro conformantur, ut vel cruente dolores
eius passionis et mortis obtineant participare. Quod quidem non debet
admirationem movere, quandoquidem amor natura sua amantem cum
amato commiscet; unde verus Christi amicus nihil aliud optat, quam
ut se totum illi donet eique per omnia persimilis sit.
Hanc veritatem docuit etiam Sancta Teresia a Iesu, Ecclesiae
Doctor : Verus religiosus et orationis cultor, si Deo gaudere vult,
pro eo paratus sit oportet ipsumque martyrium subire ... Qui enim
Domino revera servire incipit, nihil ei minus quam vitam offerre
potest (Camino de perfeccin, 12, 2).
Soror Maria Pilar a Sancto Francisco Borgia (in saeculo : Iacoba
Martnez Garca) Turiasone nata est die 30 mensis Decembris anno
1877. Eodem die baptismum accepit, calendis autem Augustis anno
1879 sacramentum confirmationis. In familia est ad christianam religionem bene educata, et celeriter didicit vivere in sancto Dei timore.
Carmelum ingressa est die 12 mensis Octobris anno 1898 et die 15
eiusdem mensis anno 1899 vota religiosa suscepit. Diligenter muneribus iuncta est rotariae et aedituae. Fervore eminebat in Eegula
observanda et studio-solitudinis, meditationis, precationis; magna fide
et veneratione Sanctissimum Sacramentum colebat, quod appellabat
Vivum quodque longis et crebris adorationibus venerabatur. Profectus facere cupiebat in perfectione et caelesti Sponso in omnibus
rebus morem gerere. Proprius appropinquante persecutionis tempestate, saepe magno animo ostendit se paratam esse ad monendum,
potius quam Dominum offenderet. Dicebat : Si nos ad martyrium
trahent, illud obibimus cantantes, sicut martyres nostrae Compendienses . Die 22 mensis Iulii a. 1936 vesperi se admovit ad coenobii antistitam, ut ei diceret : Mater, Dominum rogavi ut, si in hac Communitate victimam velit, eligat me ceterisque pareat . Et multis aliis
modis affirmavit se, ob Christi amorem, libenter esse sanguinem effusuram.
Soror Maria Angeles a Sancto Ioseph (in saeculo : Marciana Valtierra Tordesillas) orta est in oppido Getafe die 6 mensis Martii
anno 1905 et insequenti die est baptizata. Confirmationis sacramentum
anno 1910 et anno 1913 primum Sanctissimam Eucharistiam accepit.
Alumna fuit Sororum a Sacra Familia. Iuvenis, alacrem apostolatum
61 - A . A. S.
938
939
in monasterio confectis, iocans dixit : Oportet edere multum ut multus habeatur sanguis pro Christo Rege fundendus .
Hae tres Servae Dei, cum iamdiu caelestia appeterent, prout potestas tenebrarum (cf. Lc 22, 53) minacior fiebat in eas, non melius
exoptabant, quam fortiter Lucem (cf. Io 8, 12) testificari suumque sequi
Sponsum, quocumque eas duxisset, et cum eo semper denique esse. Hinc,
divina gratia confirmatae, paratae erant ignem magnae tribulationis
transire stolasque suas lavare et dealbare in sanguine Agni (cf. Ap
7, 14). Quis namque poterat eas separare a caritate Christi? Tribu latio? an angustia? an persecutio? an fames? an nuditas? an periculum?
an gladius? Sed in his omnibus superavissent propter eum qui eas
diligebat (cf. Rom 8, 35-37). Et quidem sic contigit.
Dum enim Hispania bello civili turbabatur (annis 1936-1939) et
motus fratricidae ubique lacrimas et luctus serebant, Ecclesia Catholica eiusque instituta ferociter vexata sunt a factione, implacabili imbuta odio in Religionem et in eius asseclas. Cum militiani , qui dicebantur, urbem G-uadalaiaram ceperunt, omnes Carmelitides monasterii Sancti Ioseph, gravitatis rerum condicionis consciae, et periculi
in se impendentis, vestibus indutae saecularibus, relicto Carmelo ad
domus privatas globatim confugerunt (die 22 mensis Iulii a. 1936).
Tempore pomeridiano diei 24 Iulii a. 1936, cum tres Servae Dei ad
tutius refugium se conferrent, via euntes agnitae sunt ut Religiosae a
quadam militiana , quae convertens se ad comites suos, exclamavit :
(( Igneis glandibus eas petite, quia sanctimoniales sunt . Eas insecuti,
adepti sunt. Prima, plumbearum glandium icta, procubuit Soror Maria
Angeles a S. Ioseph, quae statim animam exspiravit; deinde icta est
Soror Maria Pilar a S. Francisco Borgia quae, etsi mortifere vulnerata, potuit tamen susurrare : Feliciter Christo Regi ; sed, quoniam
signa vitae mittebat, denuo plumbea glande traiecta est et postea vecta
in medicamentariam tabernam ac ad postremum in valetudinarium,
turba conclamante : Interficite eam, interficite . Pie de vita decessit,
postquam Christi cruci fixi imaginem deosculata est et murmuravit :
((Pater, dimitte illis, non enim sciunt quid faciunt. Soror Maria
Teresia a Iesu Infante primum turpes condiciones repudiavit, deinde
instigata ut clamaret : Feliciter communismo , recusavit atque, cum
omni fidei ardore clamavisset : Feliciter Christo Regi , ignivoma
manuballista necata est. Die illo memoria liturgica celebrabatur Beatarum Martyrum Carmelitidum Compendiensium.
Ilico in Ordine Carmelitarum et in populo Dei tres illae Religiosae
940
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L . S.
941
II
AGENNEN.
Canonizationis Servae Dei Mariae a Conceptione (in saec.: Adelaidis de
Batz
de
Trenquellon),
Fundatricis
Filiarum
Mariae
Immaculatae
(1789-1828).
SUPER DUBIO
942
943
944
guanti castitate, oboedientia sine imminutione et completa sui oblivione, sine modo secuta est exemplum matris suae et Patronae, Ancillae Domini .
Die 10 mensis Ianuarii anno 1828, eulta ab omnibus quibuscum
rationes habuerat, ante tempus acri navitate, austeritatibus et longo
atque acerbo morbo confecta, quem fide et patientia sanctorum toleravit, sancto Viatico et infirmorum sacramento confirmata, in acie
et in armis mortua est, oculos figens in imagines Sacri Cordis et Virginis Immaculatae, exclamans : Hosanna Filio David .
Fama eius sanctitatis, iam tunc manifesta, crevit una cum Instituti eius propagatione, ut multa testantur monumenta. At perincommode accidit quod causae variae coegerunt ad instructionem Causae
differendam.
Super eadem autem sanctimoniae fama instrui coeptus est demum anno 1965, apud Curiam episcopalem Agennensem, Processus
Informativus, et quidem iuxta normas servandas in construendis Processibus Ordinariis super Causis historicis, quas Pius Papa XI die 4
Ianuarii anno 1939 approbavit; et simul acti sunt Processus Rogatoriales Lutetiae Parisiorum, Rupellae, Versaliis, Lapurdi et in Tananarivensi urbe. Qui Processus una cum plurimis documentis vitam et actuositatem Servae Dei spectantibus Romam transmissi sunt. Amplam
deinde Positionem super Causae Introductione et super virtutibus Servae Dei ab Officio Historico-Hagiopraphico Congregationis pro Causis
Sanctorum digestam et confectam Consultores Historici die 5 Novembris anno 1975 laudaverunt. Scriptis vero Servae Dei tributis rite
perpensis, eadem Congregatio die 10 Iulii anno 1970 iam edixerat nihil
obstare quominus ad ulteriora procedi posset.
Servatis itaque omnibus de iure servandis, instante Rev.do P. Michaele Snchez Vega, Societatis Mariae, postulatore huius Causae
legitime constituto, habitus est die 12 Novembris anno 1976 Congressus Ordinarius huius Congregationis pro Causis Sanctorum, in
quo disceptatio facta est super dubio num Causa Servae Dei introducenda esset. Quem Congressum secuta est die 5 Maii anno 1977 Congregatio Peculiaris, quae vocabatur, Cardinalium, in qua, ponente seu
referente Em.mo ac Rev.mo Domino Gabriele Maria Garrone, eidem
dubio proposito responsum datum est affirmativum, scilicet Causam
esse introducendam, si Summo Pontifici placuisset.
Facta deinde de hisce omnibus Summo Pontifici Paulo VI per
Em.mum ac Rev.mum Cardinalem Praefectum Congregationis pro
945
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
h. & S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
62 - A. A. S.
946
III
BAIOCEN. ET LEXOVIEN.
Canonizationis Ven. Servi Dei Petri Francisci Jamet, Sacerdotis saecularis Superioris Instituti Sororum a Bono Salvatore.
SUPER DUBIO
947
cum abscessit frigido osseifluenti. Prognosis cautissima fuit quoad valetudinem , iuncta timori ne aegrota quattuor vel quinque annos omnino
immobilis viveret. Medicamenta autem eo tempore prae-antibiotico data,
omnino inania fuerunt.
Tum aegra eiusque consorores Deum compellaverunt, impetrationem exorantes Ven. Petri Francisci Jamet duobus sacris novendialibus.
Initio alterius sacri novendialis, nocte transacta atrocibus oppleta doloribus, die 5 mensis Maii anno 1936 mane Soror Maria Irenaea coepit
ignotum quoddam sentire levamentum, adeo ut somnum capere potuerit et, e sommo expergefacta, in lecto sedere. Brevi temporis spatio
omnis morbi praegressi nota defecit, ita ut Religiosa consueta ministeria pro aegrotantibus resumpserit et postea se bene habuerit usque
ad hoc tempus, etsi aetate provecta.
De miro eventu adornatus est Processus more apostolico apud
Curiam Baiocensem et Lexoviensem annis 1937-1938, cuius auctoritas
agnita est Decreto die 19 mensis Aprilis edito anno 1985.
Iuris ordine deinde servato, de hac sanatione disceptavit Consilium
Medicorum Congregationis pro Causis Sanctorum die 11 mensis Decembris a. 1985, quod eam iudicavit fuisse celerrimam, completam,
perpetuam et constantem, ex scientiae cognitionibus inexplicabilem.
Post id inquisitio theologica facta est, primum a Consultoribus Theologis in Congressu Peculiari die 4 mensis Aprilis anno 1986 acto,
moderante Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali;
dein, die 6 mensis Maii eodem anno in Congregatione Ordinaria Cardinalium et Episcoporum, ponente seu relatore Exc.mo ac Rev.mo
Domino Antonio Mauro, Archiepiscopo titulari Tagastensi. Et proposito dubio : An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de
quo agitur, in utroque Coetu affirmativum responsum est datum.
Facta postmodum de hisce omnibus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum relatione, Sanctitas Sua, vota
Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut decretum
super praedicta mira sanatione rite conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die Cardinali Praefecto Congregationis necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis, ceterisque de more convocandis, iisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de uno miraculo a Deo patrato per
intercessionem Venerabilis Servi Dei Petri Francisci Jamet, videlicet
de instantnea, perfecta stabilique sanatione Sororis Mariae Irenaeae
948
Card.
PALAZZINA
Praefectus
L. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
IV
949
progressus fecit et copiosos pro Ecclesia edidit fructus. Ita enim pro
certo habebat humilitatem solidum esse fundamentum ad Deo placen dum et fertilem humum ad augendum Christi regnum, ut filiabus suis
spiritualibus suaderet : Humiles estote, numquam de vobis nec bene
nec male loquentes. In Deo gaudete si quando animadvertitis vos contemni, in oblivione iacere, neglegi, sed putate vos ultimas et pessimas
Communitatis esse, verum humilitatis exemplum in Corde Iesu invenietis .
Serva Dei nata est Podii ad Caianum in dioecesi Pistoriensi die
2 mensis Novembris anno 1863 ex Iacobo Caiani et Aloisia Fortini.
Postridie baptisma ei datum est et nomina Maria Anna Rosa.
Die 19 Octobris anno 1868 sacramentum Confirmationis accepit. Decem annos nata ad primam sancti altaris Communionem est admissa.
Primas tres ludorum classes frequentavit cum studiorum fructu apud
scholam privatam.
Etsi indole viva erat et ingenio aperta, per omnia parentibus
obsequens fuit; diligenter incubuit in domestica negotia et fratres in
labore adiuvit. Ab infantia singularem precationis ostendit amorem
et insigni cum pietate sacra obiit, Missam, Communionem, pedibus
cotidie ad longinquam paroecialem ecclesiam perveniens. Aegrotorum
curam adhibuit et imprimis morientium, quos ad mortem bene paratos
esse cupiebat. Cum vere pia esset et iam in fide firmissima, consilia
Dei adoravit in familiae casibus adversis, quales fuerunt patris mors
inopinata (anno 1884), matris mors (anno 1891) et longus fratris Gustavi morbus, cui assedit benigne.
Cognita vocatione ad se Domino consecrandam, anno 1893 ingressa
est monasterium Pistoriense Benedictinarum, sed post mensem domum
rediit, quoniam intellexit ad vitam clausurae se non esse aptam, sed
ad apostolatum caritatis. Quibusdam viris ecclesiasticis monentibus
propositum deposuit intrandi in Congregationem iam constitutam, seque
dedidit pueris pagi sui educandis et erudiendis. Qua de causa die 19
mensis Septembris anno 1894, cum una socia, Podii ad Caianum scholam
aperuit, ubi praeter christianam doctrinam pueri litteras docebantur.
Die 6 Novembris anno 1896 Serva Dei, Maria Fiaschi et Redempta
Frati suas domus reliquerunt, ut communiter viverent seque omnino
addicerent suae sanctificationi, apostolatui et scholae iam inchoatae.
Opus, in simplicitate et in paupertate ortum, coepit celeriter crescere
et novis vocationibus augeri, adeo ut ab anno 1910 ad multas Italicas
dioeceses se extenderit.
950
Nova Familia seu Institutum Tertii Ordinis Franciscalis Minimarum a Sacro Corde anno 1900 primarum Constitutionum approbationem
obtinuit ad triennium, quae postea est rite renovata. Die 17 mensis Martii anno 1901 Serva Dei electa est Antistita Communitatis et die 15 mensis
Decembris insequenti anno vestem religiosam induit, nomine sibi
sumpto Sorore Maria Margarita a Sacro Corde. Die 17 mensis Octobris anno 1905, cum quinque comitibus, votorum professionem fecit
et anno 1915 est ei officium Antistitae Generalis continuatum quamdiu vixisset.
Lenitate, humilitate, caritate, vere materno animo Institutum rexit.
Sororibus scribebat : Quam bene vobis volo, Filiae meae ! Quantum
confido fore ut prorsus tales fiatis, quales amans divinum Cor cupit
vos esse ! Multum amate inter vos sine studio, illa caritate, quae vera,
pura et sancta gaudia affert. Alia aliam adiuvet, ut vos emendetis
et meliores evadatis, sicut in sancto novitiatu faciebatis, et ita in
vobis malam illam bestiam, quae amor sui est, interficiens. Coniunctae sitis sicut in choro, similiter ac angeli pulchri, illibati, qui Sacrum
Iesu Cor cingunt corona . Studiosissima fuit progressus spiritualis
et disciplinae religiosarum suarum, quas spiritu Congregationis bene
imbutas volebat et fideles erga Operis proposita. Volebat eas esse animas piaculares et servatrices , easque admonebat : Memoria teneant
saepe Sorores in omni actu gloriam ad Deum pertinere, ad proximum
utilitatem, laborem ad nos . Efficiebat ut earum quaelibet suas exerceret habilittes; munia et onera non iniungebat, quae vires superarent;
invigilare sciebat, adhortari, commonefacere, humanis infirmitatibus
ignoscere, sed etiam Regularum observantiam firmiter exigere. Integra
in omnes fuit, omnem iniquum favorem vitando ; si corrigebat, id
faciebat magna cum libertate, sed correctio culpae semper conveniens
erat, et meritam non mittebat laudem. Infirmas Sorores praesertim
officiis prosequebatur, dicens : (( Nostri thesauri eae sunt . Linum fumigans non exstinguebat et arundinem quassatam non confringebat
(cf. Mt 12, 20), quia proximo fidebat et patienter ab eo meliores fructus exspectabat.
Potius quam Instituti amplificationem, eius confirmationem intendebat et condicionis incrementum per accuratam condidatarum selectionem et religiosarum gravem formationem. Id autem consilium
non semper est assecuta uti exoptabat; quin ei causa fuit non paucarum aegritudinum, cum a quibusdam eius consiliatoribus nec intellegeretur nec probaretur, sed neque a nonnullis Sororibus et ab aliqui-
951
bus proximis adiutricibus. Quoniam opera Dei prosperius cedunt acerbitatibus et rebus adversis, etiam aliunde est pressa difficultatibus,
contentionibus et calumniis ; quae tamen, quamvis multis eam doloribus afficerent, ab ea non ademerunt quietem interiorem, divinae
gratiae fiduciam et propositum quaerendi semper et utcumque gloriam Dei et animarum bonum.
Nec tantum pro suo Instituto laboravit; namque multimodis caritatem exercitavit erga proximum : precabatur et ad precandum hortabatur pro sacerdotum sanctificatione ; curare perrexit puerorum educationem eosque doctrinam christianam docere; aegris assidebat, ad
quorum lectos se conferebat tum quoque, cum morbi fastidiosi erant,
nec raro totam noctem apud eos pervigilabat eosdemque praeparabat
ad sacramenta accipienda. Uti bona mater, cotidie ipsa sorbitionem
pauperibus largiebatur. Gratum ei erat illos adiuvare, qui eam vexaverant; statuerat namque se omnium sorores esse. Multum mulieribus matrimonio coniunctis, viduis, desponsis prospiciebat; semper parata erat ad consolandos eos, qui ad eam confugiebant.
Quia in hoc cognoscimus quoniam diligimus natos Dei, cum Deum
diligamus et mandata eius faciamus (1 Io 5, 2), Serva Dei curam
proximi fundavit amore Domini forti, continuo, simplici et ardenti,
cuius voluntas erat ei suprema lex cuiusque familiaritatem quaerebat
in deprecatione, in religionibus, in longis Sanctissimi Sacramenti
adorationibus, in fervida Missae assiduitate. Magni fecit praesentiae
Dei exercitium, cultum divinum, cantum sacrum, ad quem erat peculiariter apta. Singulari pietate coluit Spiritum Sanctum, Sacrum Cor
Iesu, Virginem Mariam a Rosario. Ut in Christi imitatione proficeret,
constans quoque fuit in sui castigatione, in sensuum custodia, in
commodorum contemptione, in exercitio paupertatis, castitatis et oboedientiae erga Ecclesiam, cuius fidelissima fuit filia, et erga suos superiores. Quae Sorores docebat, ipsa egerat perfecte : Filiae meae,
suadeo vobis imprimis sanctam oboedientiam, quae verae religiosae
est virtus propria : eam non solummodo in rebus magnis, sed etiam in
parvis et indifferentibus explicate. Assuescite oboedire prompte, numquam de dato praecepto dubitantes ,
Has laudabiles mentis positiones, quas non communi prudentia
et mira humilitate in variis vitae casibus expresserat, Serva Dei servavit usque ad diem 8 mensis Augusti, quo pie mortua est, in oppido
Montughi in finibus archidioecesis Florentinae, anno 1921. Congrega-
952
953
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
83 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
VIEDMEN.
Canonizationis Servae Dei Lanrae Vicua, alumnae Instituti Filiarum
Mariae Auxiliatricis.
SUPER DUBIO
954
lata Laura a Carmelo, paulo post, familiam est secuta per multas exilii
aerumnas usque Temucum, ubi et soror Iulia Amanda nata est et pater
mortuus, subitanea corporis offensione correptus (anno 1893). Postea,
transcensis Andis, mater, sortis et educationis filiarum studiosa, eam
in diversa loca terrae Argentinae duxit, donec anno 1900 in pago
Juniri de los Andes constitit.
Ibi Serva Dei fuit alumna interna parvi et pauperrimi ephebei pro
puellis Filiarum a Maria Auxiliatrice, in quo diligenter et feliciter
scholam frequentavit et secundo fortique animo itineri perfectionis se
commisit. Non pauci casus adversi, quos in infantia subierat, eius
indolem mitem, serenam et vivacem non potuerant mutare neque frangere naturalem ad bonum virtutesque inclinationem. Quin, a primis
diebus quos in ephebeo egit, ostendit iudicii maturitatem aetate maiorem et pietatis invitamentum singulare. Cor eius simplex et purum
non acquiescebat nisi in rebus divinis eiusque religio, sincera et ardens,
inde ab initio apparuit gravis, non simulata nec immoderata.
Maxima cum diligentia ad primam sancti altaris communionem
se praeparavit; accurate catechismo studebat, nitens quam optime exsequi quod discebat. Sibi statuit vigilem agendi rationem et omnium
virtutum exercitium. Oboedientior et obsequentior erga moderatores
quam antea, affabilis et officiosa in aequales, in cogitatione et in usu
religionum constans et fervida, ex quibus praeferebat praesentiae Dei
exercitium. Die 2 mensis Iunii a. 1901 tandem, cum animi aestu et elatione, ad mensam eucharisticam accessit : qui dies in eius brevi vita
maximi momenti et ponderis fuit. Sanctum Dominicum Savio imitans,
de quo audiverat in ephebeo quemque peculiari veneratione colebat,
quaedam consilia cepit, quae matura perseverantia servavit : Mi Deus,
te amare volo tibique servire per totum tempus vitae meae; ideo dono
tibi animam meam, cor meum, totum id quod sum ; malo mori
quam te offendere peccato; qua re volo me reprimere in omnibus rebus, quae me a te disiungant ; propono facere quae scio et possum,
ut tu cognoscaris et ameris utque iniurias expiem, quae cotidie in te
ab hominibus inferuntur, praesertim a familiaribus meis ; mi Deus, da
mihi vitam amoris, continentiae, castigationis . Sanctus Ioannes Bosco
aflirmaverat : Prima Communio sancti altaris bene recepta solidum
morum fundamentum agit per totam vitam . Ita et Servae Dei accidit. Exinde, quasi brevitatis annorum suorum praesaga, maiore cum
alacritate laboravit ut talenta a Deo accepta multiplicaret et, veluti
accensa impensa et dulcissima perfectionis aviditate, insignes pro-
955
956
L.
83
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
S.
83 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
Rota
Romana
957
ACTA TRIBUNALIUM
ROTA ROMANA
ALEXANDRIAE AEGYPTI
Nullitatis matrimonii (Barakat-Dadone)
Citatio
edictalis
958
S. E. mons. James Francis Carney, Arcivescovo di Vancouver, Membro Vescovo diocesano della Congregazione per il Clero.
8
I Signori: Antonio Alberti-Poja; Arnaldo Angelini; Silvio Golzio; Maria Luisa Paronetto-Valier; Vitaliano Rovigatti; Salvatore Zingale, Membri effettivi della Consulta dello Stato della
Citt del Vaticano in aliud quinquennium.
6 agosto
Mons. Edouard Massaux, Consultore della Congregazione
per l'Educazione Cattolica.
11
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
8 luglio
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
8 settembre 1985. Mons.
29
Mons.
Mons.
dicembre
16
Mons.
959
960
Mons.
Jean-Guy Brire (Mont-Laurier).
Mons.
Jacques Fortier (Mont-Laurier).
Mons.
Andr
Boissonnet (Montauban).
5 maggio
Mons.
Salvatore
Borg (Gozo).
12
Mons.
Alfredo
Amistoso
(Borongan).
17
Mons.
Ettore
De
Marinis
(Chieti).
26
Mons.
Francesco
Di
Felice
(Atri).
agosto
11
13
25
N. 10
1 Octobris 1986
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Gtt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
PORTUS IGUASSUENSIS
Detractis nonnullis territoriis, seu Departamentos e dioecesi Posadensi, in Argentina, nova dioecesis
conditur
Portus Iguassuensis
cognominanda.
IOANNES
PAULUS
SERVUS
EPISCOPUS
SERVORUM DEI
AD P E R P E T U A M REI M E M O R I A M
962
963
II
SREVEPORTUENSIS
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Pro grege sibi credito sollerti vigilans studio, quo aptius animorum
saluti consuleret, Venerabilis Frater Villelmus B. Friend, Episcopus
Alexandrinus-Sreveportuensis, audita Conferentia Episcopali Civitatum Foederatarum Americae Septentrionalis, ab hac Apostolica Sede
petivit ut, suae ecclesiasticae circumscriptionis territorio dismembrato,
iam nova dioecesis constitueretur. Probe enim Nos scientes id in animarum bonum esse cessurum, expostulationi esse concedendum arbitramur. Itaque de consilio Venerabilis Fratris Pii Laghi Archiepiscopi
titulo Maurianensis atque in Foederatis Civitatibus Americae Septentrionalis Pro-Nuntii Apostolici, ex sententia Venerabilium Fratrum Nostrorum S. R. E. Cardinalium Congregationi pro Episcopis
praepositorum, vi et potestate Nostra apostolica haec quae sequuntur
statuimus. A dioecesi Alexandrina-Sreveportuensi territorium separamus Comitatuum, quorum sunt nomina vernculo sermone : Caddo,
Bossier, Webster, Claiborn, Lincoln, Union, Morehouse, West Carroll,
De Soto, Bienville, Jackson, Ouachita, Richland, Red River et Sabine ;
quibus novam dioecesim Sreveportuensem appellandam condimus, cuius
scilicet fines erunt iidem, quibus memorati Comitatus simul sumpti
circumscribuntur. Novae Ecclesiae sedem in urbe Shreveport collocamus, templumque ibidem situm Sancto Ioanni Berchmans dicatum,
964
honore ac dignitate Ecclesiae cathedralis honestamus. Recens conditam dioecesim suffraganeam facimus archidioecesis Novae Aureliae
eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Novae Aureliae
pro tempore subicimus. Mensam episcopalem constituent Curiae emolumenta, fidelium stipes, pars bonorum quae novae dioecesi e divisis
bonis dioecesis Alexandrinae-Sreveportuensis provenient iuxta canonem 122 C. I. C. Episcopo autem pro tempore Sreveportuensi debita
.iura damus atque obligationes imponimus quae ad residentes Episcopos
pertinent. Consultores dein deligantur dioecesani ad iuris normam,
qui ipsi Episcopo assint opera atque consilio. Ad sacrorum tironum
formationem quod attinet, serventur praescripta iuris communis, spectatis autem normis Decreti Concilii Vaticani II <( Optatam totius et
regulis a Congregatione pro Institutione catholica statutis. Simul atque
novae dioecesis Sreveportuensis constitutio ad effectum deducta fuerit,
eo ipso sacerdotes illi Ecclesiae censeantur adscripti in cuius territorio
beneficium vel officium ecclesiasticum legitime habeant ; reliqui vero
sacerdotes, clerici, seminarii alumni ei, in cuius territorio legitime
habeant domicilium. Quod ad novae dioecesis regimen spectat necnon
ad bonorum ecclesiasticorum administrationem, Administratoris dioecesani, sede vacante, ad electionem, ad fidelium iura aliaque huius generis, adamussim serventur quae sacri canones praescribunt. Documenta insuper et acta quae conditam dioecesim respiciunt, ad eius
Curiam episcopalem mittantur, ibique custodiantur in archivo rerum
religiosarum. Dioecesis Alexandrina-Sreveportuensis, immutato nomine, exinde Alexandrina cognominetur. Ad ea tandem explenda quae
per has Litteras statuimus, Venerabilem Fratrem Pium Laghi deputamus, factis facultatibus necessariis et opportunis etiam subdelegandi
quemlibet virum, modo is sit in ecclesiastica dignitate constitutus. Re
denique ad exitum adducta, documenta conficiantur quorum sincera
exempla ad Congregationem pro Episcopis cito mittantur. Contrariis
nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum die sexto decimo mensis Iunii anno
Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus Nostri
octavo.
AUGUSTINUS Card. CASAROLI
a publicis Ecclesiae negotiis
966
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabili Servo Dei Isidoro De Loor a S. Iosepho e Congregatione Passionis Iesu Christi Beatorum honores decernuntur.
966
967
968
Card.
CASAROLI,
II
Venerabili Famulae Dei Verginiae Centurione Bracelli Beatorum honores
decernuntur.
969
iuveni nuberet Gaspari Bracelli, qui etiam si egregiis natus erat maioribus, tamen in voluptates procumbere solitus erat et in ludos. Instiusmodi namque vitia, inito matrimonio, etiam extrinsecus prodierunt
celerius, eoque pro dolor ! perventum est ut prorsus pessumdatus
quinque annorum spatio se confecerit, idque domo procul, in ultimo
positus vitae discrimine. Tunc magnus Verginiae animus fulgere coepit.
Quae enim vehementi dulci indulgenti amore maritum prosequi numquam destitit, ei potissimum affuit ad mortem accedenti, eiusdem animum adeo tractavit, ut, aliquid etiam doloris laxando, eum ipsum cum
Deo benignissimo unoque omnium Servatore penitus r econcilia veri t.
Quo mortuo, Verginia, viginti annos nata, irrevocabile .nuncupando
castitatis votum Deo se totam devovit atque in perpetuum. Secundis
firmiter reiectis nuptiis sibi a patre subiectis, se ad precationem contulit et ad paenitentiam, duabusque filiis educandis operam dedit, quas
in matrimonio suo genuerat. Vacuum autem tempus apostolatui ab
eiusmodi vidua tribuebatur, de quo postea, filiabus collocatis, omnis
adhibita est cura. In primis nimirum Opus de egentibus templis
rusticis sedulo aggressa est, ocius vero, ad pauperes animum et
operam convertendo, quattuor condidit scholas pueris ad rectos mores
instituendis et labore exercendis; deindeque et senibus et aegrotis
prospicere coepit; denique ob belli calamitates, ob subsequentes annonae difficultates et ob pestferas contagiones, profugis aliisve quoquo
damno affectis in urbem Genuam redundantibus, illa serva Dei, ad
immensum augendo caritatem suam, mulieres (( Auxiliares Dominarum
Misericordiae instituit easdemque rite gubernavit. Posthac etiam
(( Centum Dominas Misericordiae, Christi Pauperum Custodes comparavit, quae egenis astarent in domibus eorum. Eaque insuper, Domina Misericordiae merito electa, haud praetermittebat pro sua consuetudine ultimas suburas invisere, illas conscendere actuaras miseris
onustas in servitium ductis; seque in valetudinarium immittebat, ubi
et Evangelium docebat et catechesim impertiebat et mariani rosarii
preces cum populo fundebat. Eius quoque auctoritas apud civiles et
ecclesiasticas Potestates, quas dividere parvulae causae consueverant,
magni habebatur. Feliciter curavit ut Genuae Regina B. V. M. declararetur ; seseque in id interposuit, ut Ianuensis Archiepiscopus pium
XL horarum ritum institueret, utque Missiones pro populo )) illic
praedicarentur eiusque rei causa missionarii S. Caroli conderentur;
ipsisque contrariis ibidem factionibus tunc inter se odium habentibus
exstitit pacis nuntia. Haec omnia bene gesta veluti eodem vergentia
970
971
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 16Jf.866.
III
Venerabili Dei Servo Iosepho Mariae Rubio Beatorum honores decernuntur.
972
ministerii participes effecti, omnibus verbum divinum annuntiant, personam Christi agentes sacrificium Missae offerunt, pro fidelibus paenitentibus vel aegrotantibus ministerio reconciliationis et allevationis
funguntur, familiam Dei, ut fraternitatem in unum animatam, colligunt (cf. S. Cyprianus, Epist. 11, 3) et per Christum in Spiritu ad
Deum adducunt. In verbo demum et doctrina laborant (cf. 1 Tim 5, 17),
credentes quod in lege Domini meditantes legerint, docentes quod crediderit, imitantes quod docuerint (cf. Lumen gentium, n. 28). Sanctitatem ergo propria ratione consequuntur Presbyteri munera sua sincere
et indefesse in Spiritu Christi exercentes (Presbyterorum ordinis, n. 13).
Gaudet autem Mater Ecclesia quod in sinu suo non pauci fuerunt Presbyteri qui saeculorum decursu, in humili saepe et abscondito servitio
praeclarum sanctitatis specimen reliquerunt. Quorum laus est in Ecclesia Dei (cf. Lumen gentium, n. 41). Quibus eximiis viris absque
dubio adnumerandus est Iosephus Maria Rubio, Presbyter e Societate
Iesu, qui nostra aetate splendidum praebuit exemplum vitae et ministerii sacerdotalis. Natus et baptizatus est Dei Famulus die x x n
Iulii anno MDCCCLXIV, in pago Dalias (in finibus Almeriensibus, in
Hispania), primogenitus e tredecim filiis agricolae Francisci Rubio et
Mercedis Peralta, qui prolem inde ab infantia spiritu christiano
imbuerunt. Anno MDCCCLXXV Iosephus se Almeriam contulit ut studiis
mediis ibidem vacaret, sed cum divinam vocationem pectore intimo ad
sacerdotium perciperet, iam anno subsequenti Seminarium minus illius
dioeceseos et post triennium Seminarium maius Granatense ingressus
est, in quibus ob praeclarum ingenium, studiorum diligentiam morumque probitatem, omnium admirationem excitabat. Anno autem
MDCCCLXXXVI, cum canonico Ioachimo Torres Asensio, theologiae professore et olim Concilii Oecumenici Vaticani I theologiae perito, qui
eius tutelam acceperat, Matritum petivit, ubi, studiis demum absolutis, die X X I V Septembris anno MDCCCLXXXVII sacerdotio est auctus.
Statim post receptam ordinationem sacerdotalem, Servus Dei in
curam pastoralem animarum incubuit, primo in vico Chinchn, post
biennium vero in pago Estremer, et quidem tali cum sedulitate et
sanctitatis splendore ut eius memoria in his locis adhuc magnam venerationem habeat. Anno MDCCCLXXXX, Matritum reversus, munera professoris in Seminario, cappellani Religiosarum Bernardinarum et Curiae notarii summa cum laude explevit. Iam autem a iuventute Iosephus
voluerat quidem invitationem Domini sequi, qui eum ad vitam religiosam in Societate Iesu vocabat, sed sequens consilia prudentium
973
virorum et ipsorum quoque Superiorum Ordinis, statuerat exspectandum sibi esse donec canonicus Torres Asensio, qui senescens eius
auxilio indigebat, e vivis cessisset ; quo pie defuncto, novitiatum Societatis Iesu die x i Octobris anno MCMVI Granatae ingressus est et ibi,
tirocinii tempore emenso, vota religiosa simplicia quidem sed perpetua die X I I Octobris anno MCMVIII suscepit. Insequenti anno Hispali
egregio modo moderatus est Marianae iuvenum Congregationi, Consociationi Sociorum Adorationis Nocturnae, necnon Communioni expiatoriae militum, Apostolatui Orationis, Conferentiis S. Vincentii a
Paulo et scholae vespertinae pro operariis institutae ; sed praesertim
tempus indefesse insumpsit in frequentissimo ministerio confessionum
sacramentalium et praedicationis, in quod sive in ecclesia proprii domicilii sive alibi magno cum fructu incubuit. Tandem, Tertia Probatione Manresae peracta, anno MCMXI nominatus est (( operarius in
Domo Professa Matritensi ubi, ministeriis, quae dicuntur, usque ad
finem vitae functus est. Etiam in urbe principe Hispaniae Servus Dei
quam maxime assiduus fuit in sacramentalibus confessionibus audiendis, in rectione spiritali exercenda, in Verbo Domini annuntiando.
Sed simul quam plurimis aliis operibus pastoralibus tali cum exitu
se dedidit, ut iure merito (( apostolus Matritensis appellatus fuerit.
Intentissima cura omnique qua potuit ope conatus est pauperum et
derelictorum, quorum perplurimi tunc temporis in suburbiis inveniebantur, miseriam cum materialem tum spiritalem lenire. Quo id efficacius, universius et stabilius assequeretur, in plurimis viris et mulieribus cuiusvis aetatis et condicionis suscitavit religiosorum officiorum
conscientiam, et post congruam formationem, eos sibi in operibus apostolatus adiunxit. Eodem consilio actus, pro viribus etiam sodalicia
promovit quae (( Marias de los Sagrarios et de los Caballeros y de
la Seoras de la Guardia de Honor appellantur, et manus apposuit
cuiusvis generis inceptis quae captivis, illitteratis et humana ope destitutis favebant. Dum autem dominici gregis necessitatibus tantopere
providebat, Servus Dei simul erat contemplativus in actione seu
vir altae orationis, qui cotidie ardenter adorabat Dominum sub speciebus eucharisticis latentem et teneram pietatem erga sacratissimum
Cor Iesu ipse habebat et aliis inculcabat ; immo ex hoc ardenti vitae
interioris studio amor proximi profluebat et omnem industriam apostolicam spirituali afflatu et vera efficacia augebat. Nil mirum proinde
si hic optimus sacerdos et religiosus iam tempore vitae fama sanctitatis
floruit ; quae post eius piissimam mortem, qua die n Maii anno M C M X X I X
974
in oppido Aran juez abreptus est, in dies magis percrebuit. Qua re,
annis M C M X X X X V - M C M X X X X V I I cum Processus Ordinarius apud Curiam Matritensem, tum Processus Rogatoriales Hispalensis atque Granatensis acti sunt. Die vero x x i u mensis Decembris anno M C M L I I editum
est Decretum de scriptis Servo Dei tributis, et die x x i u Ianuarii anno
MCMLXin Decretum Introductionis Causae. Deinde, annis MCMLXVMCMLXVIII celebratus est Processus super virtutibus in specie, et
die X I mensis Aprilis anno MCMLXX prodiit Decretum de horum Processuum vi et auctoritate. Postea, cum apud Congregationem pro Causis Sanctorum in suetis coetibus de virtutibus Servi Dei disceptatum
esset votaque tum Consultorum Theologorum tum Patrum Cardinalium faventia fuissent, Nos haec rata habuimus et per Decretum
die X I I Ianuarii propositum declaravimus Venerabilem Servum Dei
Iosephum Mariam Rubio heroum more virtutes exercuisse. Denique,
post instructum Processum canonicum et praescriptas medicorum,
theologorum et Patrum Cardinalium disceptationes, sanationem puellulae Mariae Victoriae Guzmn Gaseo, tertium aetatis annum agentis,
a septicemia cum gravissimo statu toxico-infectivo, precibus Iosephi
Mariae Rubio tributam, Decreto die x x i mensis Martii anno MCMLXXXV
vulgato ediximus miraculo effectam esse. Post haec omnia est statuta
dies ad sollemnem Beatificationem celebrandam. Hodie igitur, in Basilica Vaticana Sancti Petri, hanc sumus inter sacra formulam elocuti :
(( Nos, vota fratrum nostrorum Angeli Suqua Goicoechea, Archiepiscopi Matritensis, Felixberti Camacho Flores, Archiepiscopi Aganiensis, Aloisii Mariae De Larrea y Legarreta, Episcopi Flaviobrigensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu, multorumque christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus,
ut Venerabiles Servi Dei Didacus Aloisius de San Vtores, Iosephus
Maria Rubio et Franciscus Grate Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Didaci Aloisii de
San Vtores die secunda aprilis. Iosephi Mariae Rubio die secunda
Maii, Francisci Grate die nona Septembris, in locis et modis iure
statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti . Quae vero per has Litteras statuimus, ea firma sint
in perpetuum, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi
mensis Octobris, anno MCMLXXXV, Pontificatus Nostri septimo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
975
IV
Beata Maria Virgo sub titulo Virgen Bisila confirmatur archidioecesis Malabonsis caelestis patrona.
Card.
CASAROLI,
Loco
Sigilli
In Secret. Status tab., n. 172.881.
976
V
Maria Virgo ab omni peccati labe expers confirmatur Guineae Aequatorialis Patrona apud Deum.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Quanto obsequio quantaque veneratione Mariam prosequamur Christi Matrem Ecclesiaeque universae
Reginam, iam ex omni Nostra tum vita tum loquendi agendique ratione
patet : nihil enim agimus ex quo non etiam cum Dei Christique laude
beatissimae Matris eius, floris camporum stellaeque lucidae caeli,
spectemus honorem, cum sit clementissima illa Mater fons gratia profluens, atque exemplum filiis egregium virtutis. Qua re, cum Venerabilis Frater Raphael M. Nze Abuy, Archiepiscopus Malabonsis
idemque Conferentiae Episcoporum Guineae Aequatorialis Praeses,
Nobis preces admovent, ut electionem B. M. V. Immaculatae in Patronam Guineae Aequatorialis, quam populus fecisset, ipse vero ceterique totius nationis Episcopi probavissent, ad normam Instructionis
de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis
recognoscendis, n. 30, confirmaremus; Nos, considerato omnia acta
fuisse ad iuris praescripta, bene fieri censuimus, si optatis tum sacrorum Praesulum, tum fidelium concederemus. Haec cum ita sint, iis
probatis, quae Congregatio pro Cultu Divino hac de *re censuerit
factis olim a Nobis facultatibus, sive electionem sive probationem
confirmamus Beatae Mariae Virginis sub titulo Immaculatae Conceptionis in Patronam totius nationis Guineae Aequatorialis cum iuribus
atque privilegiis debitis, certa spe fore ut non solum pietas populi
illius amatissimi gliscat in pectoribus erga Matrem tam sanctam, sed
etiam ut Illa e caelo filiis assit, a periculis prohibeat, iter illorum ad
inmortalem patriam benevola muniat : nullus enim umquam peribit,
si Matrem tantam dilexerit, respexerit Illa. Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxvi
mensis Maii, anno MDCCCCLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
& AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 177.169.
977
VI
Imago B. Mariae Virginis Perdolentis, quae in loco dioecesis CoslinensisColubregani v. d. Skrzatusz veneratur, pretioso diademate coronatur.
AUGUSTINUS
Card.
64 - A. A. S.
CASAROLI,
978
VII
In Guineana Republica conditur Nuntiatura Apostolica.
Card.
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 119.026.
CASAROLI,
979
HOMILIAE
I
In Petriana basilica habita, ob decretos Beato Francisco Antonio Fasani
Sanctorum caelitum honores.*
2. Non una domanda facile quella sull'amore. E non facile nemmeno la risposta a questa domanda.
Simon Pietro sa di amare, ma si richiama a ci che Cristo conosce
di lui, pi che alla testimonianza della propria coscienza.
Non facile per l'uomo questa domanda, e non facile la risposta.
Eppure si tratta di una domanda fondamentale. Dalla risposta dipende
in definitiva il valore della vita umana. Davanti a Dio che Amore ,
il valore di tutto viene misurato con l'amore. Davanti a Cristo, che
ci ha amato e ha dato se stesso per noi , il valore della vita umana
viene misurato soprattutto con l'amore : col dono di se stessi.
L'amore decide in definitiva della santit dell'uomo.
3
Gv 21, 15.
Cfr. Ef 5, 2.
980
At 5, 29.
Cf At 5, 41.
981
At 5, 30.
982
Sappiamo con certezza che egli fu predicatore impavido ed instancabile. Percorse ripetutamente il Molise e la provincia di Foggia, spargendo dappertutto il seme della Parola di Dio, fino a meritare il titolo
di apostolo della Daunia . E nella sua predicazione mai attenu
le esigenze del Messaggio, nel desiderio di compiacere agli uomini.
Come Pietro e gli altri Apostoli, anch'egli infatti era sorretto dalla
convinzione che bisogna obbedire a Dio piuttosto che agli uomini .
9
Padre Fasani fu un autentico ministro del Sacramento della riconciliazione, un infaticabile apostolo del confessionale, nel quale sedeva
per lunghe ore della giornata, accogliendo con infinita pazienza e grande
benignit coloro che di ogni ceto e condizione venivano per cercare con cuore sincero il perdono di Dio.
Quanti furono coloro che, inginocchiati al suo confessionale, sperimentarono la verit delle parole proclamate oggi nel Salmo responsoriale Signore Dio Mio, / a te ho gridato e mi hai guarito. / Signore, mi hai fatto risalire dagli inferi, / mi hai dato vita / perch non
scendessi nella tomba .
La gratitudine che i penitenti di Padre Fasani provarono allora
nel segreto del confessionale, si perpetua ora nella gioia che essi condividono con lui in Cielo.
7
Cfr. At 5. 28.
' At 5, 29.
10
At 5, 31.
983
II
In foro Sancti Petri habita a Summo Pontifice sacris in vigilia Pentecostes litante, Romano populo adstante.*
1. La liturgia della Pentecoste ci conduce nel Cenacolo di Gerusalemme. Come noto, la porta di questo Cenacolo in un primo tempo
rimane ben chiusa. Il primo giorno dopo il sabato, mentre le porte
erano chiuse, gli Apostoli si trovavano in questo luogo, santificato
dalla memoria dell'Ultima Cena. E bench gi dall'alba di quel mattino si fosse diffusa la notizia della tomba vuota , essi continuavano
ad avere paura.
Cristo risorto si rec da loro, che stavano raccolti <( a porte chiuse .
Entrato si ferm in mezzo ad essi e li salut con le parole : Pace a
voi . L'Evangelista dice che mostr loro le mani e il costato )),* con
impressi i segni delle ferite dovute alla crocifissione.
Quando, superato il primo sentimento di paura, gli Apostoli furono
ripieni di gioia al vedere il Maestro, Cristo disse loro di nuovo : (( Pace
11
Ap 5, 11.
984
Gv 20, 21.
Ibid. 20, 22.
At 2, 4.
Ibid. 1, 8.
985
Gv 20, 21.
IUd. 20, 22.
1 Cor 12, 3.
986
987
7. Tale assumere la vita in Cristo come vocazione impegna l'esistenza di ogni fedele a presentare la Verit e il (( mistero universale di salvezza della Chiesa, con carit e completezza. Spinge i vescovi,
i sacerdoti, i religiosi a raggiungere la misura della pienezza del Redentore. Conduce tutti i credenti ad una responsabilit attiva nel
servire il disegno di Dio, facendosi generosi messaggeri e fedeli strumenti della potenza trasformatrice dello Spirito di Ges, di cui l'umanit di oggi sente profondamente bisogno.
10
L'ultimo Sinodo dei Vescovi ha posto in luce che il Concilio Vaticano II e il suo magistero sono una sorgente particolarmente viva e
attuale, alla quale tutti debbono attingere, per essere Chiesa in
maniera sempre pi piena; per realizzare questa Chiesa sempre pi
pienamente in se stessi e realizzare se stessi mediante la Chiesa in Cristo.
Per essere, dunque, sempre pi autenticamente cristiani nel mondo
mondo contemporaneo, nella prospettiva del terzo millennio dopo Cristo, sorretti e incoraggiati da Maria, Salvezza del Popolo Romano.
9. Infatti (( a ciascuno data una manifestazione particolare dello
Spirito per l'utilit comune , come scrive l'Apostolo. E questa
utilit comune , questo bene comune inteso secondo l'immagine
12
10
11
12
Ad gentes, 11.
Cf. Sacrosanctum Concilium, 2.
1 Cor 12, 4-6.
Ibid. 12, 7.
988
del corpo. Come infatti il corpo, pur essendo uno, ha molte membra
e tutte le membra, pur essendo molte sono un corpo solo, cos anche
Cristo. E in realt noi tutti siamo stati battezzati in un solo Spirito
per formare un solo corpo ... e tutti ci siamo abbeverati a un solo
Spirito .
Cos dunque la Chiesa in Cristo sacramento della nostra unit.
Sacramento cio il segno del Corpo : un solo corpo. Uno solo, perch
tutti sono vivificati in esso da un solo Spirito.
Questo desideriamo professare oggi, nel giorno della Pentecoste
con forza particolare. Colui che l'eterno Soffio : l'Amore del Padre
e del Figlio ci stato dato .
Lo stesso che fu dato agli Apostoli nel Cenacolo di Gerusalemme.
Ci stato dato sotto forma di diverse lingue . In forma di diversi
doni e compiti, di diverse vie e vocazioni ; in forma di molteplici sensibilit ai bisogni della Chiesa e del mondo ; in forma di molteplici
servizi di salvezza, di molte diverse iniziative e programmi.
Ci stato donato affinch in questa ricchezza e in questa pluralit
e molteplicit formiamo, per opera dello Spirito Santo, l'unit del
Corpo, l'unit del Sacramento, l'unit di Cristo ;
affinch con Lui e per Lui in questa pluralit di l i n g u e della
nostra nuova esistenza, proclamiamo, come gli Apostoli nel giorno
di Pentecoste, le grandi opere di Dio .
1 ?
1 4
III
In basilica Sancti Petri habita, VIII expleto saeculo a consecratione episcopi
Meinardi, Livoniae apostoli.*
1
14
Cfr. At 2, 11.
Mt 28, 19.
989
990
Riandando, sulla scorta dei documenti storici, alle diffcili condizioni in cui vivevano le popolazioni d'allora, come non restare colpiti
dal racconto delle traversie affrontate insieme con i compagni, da questo missionario generoso, che sapeva farsi debole con i deboli per
guadagnare i deboli , perch convinto che la predicazione non era
per lui un vanto , ma soltanto un dovere ?
5
3. A distanza di otto secoli noi possiamo ricostruire solo approssimativamente l'ambiente socio-culturale nel quale Meinardo ed i suoi
3
1 Cor 9, 19.
1 Cor 9, 22.
Ibid., v. 16.
1 Cor 9, 16.
991
1 0
At 17, 22 s.
At 17, 24.
At 17, 25.
" At 17, 27 s.
10
992
traendone frutti preziosi di sofferenza e di martirio. Penso, in particolare, ai numerosi, indimenticabili confessori della fede, che nella
vostra terra hanno offerto la loro vita a causa del vangelo. La loro
coraggiosa testimonianza preziosissima davanti al Signore ed sorgente di forza per la presente generazione cristiana. Cos l'albero ha
resistito e resiste, ed anche oggi continua a svettare verso il cielo, ricco
di nuovi fiori e di nuovi frutti.
Con profonda gioia io rendo grazie per questo, insieme con voi, a
Dio Padre e Figlio e Spirito Santo ; alla Santissima Trinit nel cui
nome i vostri antenati ottocento anni or sono furono battezzati, iniziando un cammino di fede che le generazioni successive avrebbero
continuato. Quel cammino prosegue anche oggi, pur fra le difficolt
dell'ora presente.
necessario mantener viva la fiamma della fede, che il Vescovo
Meinardo accese con la sua predicazione, affinch il patrimonio di
valori religiosi accumulato nei secoli non vada perduto. Essa infatti
entrato a far parte integrante della cultura nazionale : approfondirlo
e consolidarlo significa ravvivare la cultura stessa di cui vive la
nazione.
Mi rallegro perci che la celebrazione della storica ricorrenza sia
stata preparata in Lettonia con opportune catechesi, volte a risvegliare nei cristiani la fede eventualmente sopita e ad accenderne, al
tempo stesso, la fiamma negli animi di coloro che non hanno ancora
avuto la gioia di scoprire in Cristo il loro redentore.
Nell'incoraggiare tale impegno di rinnovata evangelizzazione, desidero confortare voi qui presenti ed i fedeli dell'amata Lettonia a perseverare nell'adesione a Cristo, confidando nella vittoriosa forza della
sua grazia. Aprano essi i loro cuori alle rassicuranti parole del Maestro
divino : (( Ecco, io sono con voi tutti i giorni, fino alla fine del mondo ! ) ) .
(( Tutti i giorni : non solo quelli lieti, ma anche quelli difficili,
Nessun giorno, nessun tempo sottratto all'onnipotente presenza del
Risorto. Cristo con la Chiesa, con i suoi discepoli e seguaci fino ala
fine del mondo . In ogni situazione, per quanto complessa essa sia,
la Chiesa, se resta vigile nella fede accanto al suo Signore, pu sentire
da lui, come gli apostoli turbati dalla prospettiva dell'imminente passione, le parole della fiducia e della speranza : Voi avrete tribolazioni nel mondo, ma abbiate fiducia : io ho vinto il mondo .
12
1 3
12
13
Mt 28, 20.
Gv 16, 33.
993
Voi, sposi cristiani, che nel santuario domestico della famiglia alimentate la fiamma dell'amore, al cui calore crescono i figli, da voi
apprendendo quei valori umani ed evangelici, che hanno fatto grande
la patria.
Voi, giovani, che introdurrete la Lettonia nel prossimo millennio.
Nella nobilt dei vostri sentimenti e nella coerenza delle vostre azioni
sta la grandezza della Nazione. Nella purezza della vostra fede e nella
generosit della vostra testimonianza sta il futuro della Chiesa.
Voi tutti, fratelli e sorelle lettoni che, in patria o in altre contrade
del mondo, continuate a credere, lottare e sperare in spirituale sintonia
con i vostri avi ! L'immensa schiera di quanti vi hanno preceduto nella
fede durante questi ottocento anni vi guarda dal Cielo. Che la loro
intercessione vi sostenga nelle quotidiane scelte, a cui il Vangelo vi
chiama !
Vi sostenga, in particolare, l'intercessione di Colei che i vostri
antenati hanno voluto come speciale protettrice e patrona. Volga la
Vergine Santissima il suo sguardo a quella che da secoli si gloria di
chiamarsi la terra di Maria .
Spiritualmente unito a voi, mi inginocchio anch'io nel Santuario
di Aglona ove nel prossimo agosto prevista una particolare celeM
Cfr. At 4, 12.
65 - A. A. S.
994
EPISTULA
R. D. Praesidi Pontificii Consilii de Scientiis Historicis missa.
A
MONS.
MICHELE MACCARRONE,
PRESIDENTE DEL
PONTIFICIO
COMITATO
DI SCIENZE STORICHE.
15
Heinrici
Chronicon
Livoniae,
XXV,
2.
995
audiacia, valendosi delle opportunit offerte dalle condizioni commerciali e politiche dell'ambiente, ma con un fine unicamente religioso ed
usando sempre mezzi pacifici.
Sono certo che le relazioni e le discussioni che il Colloquio prevede
serviranno ad approfondire con severit scientifica i diversi aspetti
della cristianizzazione della Livonia, esaminandone i precedenti e il
diverso apporto di coloro che la promossero : i vescovi che seguirono
Meinardo ; i religiosi (canonici e monaci) che sin dagli inizi ne furono
i cooperatori ; la crociata e poi i cavalieri della Milicia Christi de
Livonia , costituiti inizialmente a difesa dei nuovi cristiani. Fu un
cammino duro e sofferto, con le sue luci e le sue ombre, che tuttavia
apparve ai contemporanei, e fu in realt, come una fioritura evangelica,
al punto di essere paragonata a quella della Chiesa primitiva e dei
tempi apostolici : i moderna tempora si conformarono ai priora tempora, scrisse il grande Papa Innocenzo I I I . Fu anche l'occasione per
un rinnovamento della Chiesa, la quale si accorse, grazie ai problemi
posti dalla cristianizzazione della Livonia, come la sua azione pastorale dovesse adeguarsi alla sensibilit ed ai modi di vivere dei nuovi
cristiani. Fu perci con saggezza che i Papi liberarono i religiosi da
alcune prescrizioni delle rispettive Regole e raccomandarono una istruzione progressiva dei nuovi credenti per ricevere i sacramenti della fede
cristiana.
L'esperienza della Livonia giov cos alla Chiesa Universale ed
alcuni suoi problemi furono affrontati dal IV Concilio Lateranense
(1215). Vi prese parte, quale nuovo membro del Collegio episcopale
convocato in assemblea generale, il vescovo di Riga, Alberto, che port
al Concilio la voce e la fede della nuova nazione cristiana, chiamata
con il titolo che aveva acquistato : la terra di Maria !
Sotto il nome di Maria continu la cristianizzazione della Livonia
nel secolo xui, anche se in mezzo ad opposizioni e contrastanti interessi,
con frutti che perdurano tuttora. Nelle sue fatiche apostoliche la Chiesa
sorta in quella regione del Baltico fu sempre assistita dalle cure della
Chiesa romana, che garant a quei lontani fedeli, generati in Cristo
per il Vangelo, la libert dei figli di Dio e la protezione di
San Pietro .
2
996
ALLOCUTIONES
I
Ad quosdam Brasiliae episcopos, occasione oblata ad limina visitationis coram admissos.*
Senhor Cardeal
e venerveis Irmos,
Bispos das Igrejas que esto no Estado de So Paulo
1. Dou graas a Deus, de todo o corao, pela alegra intensa que
constitui para mim este encontr com os Senhores, que integram o
Regional Sul-1 da Conferencia Nacional dos Bispos do Brasil, o qual
abrnge as Diocses do belo Estado de So Paulo. Aguardei na oraao
a sua chegada, antecipando-a no meu espirito, com o vivo desejo de
os ver e ouvir, um por um, e neste encontr todos juntos, para lhes
comunicar algum dom que os possa confirmar, ou antes, para que
possamos consolar-nos juntos, pela f que nos comum, aos Senhores
e a mim . * Que isso acontea para maior fruto de sua misso de
Pastores, que velam e guiam o rebanho que o Senhor lhes confiou, de
boa vontade, nao como dominadores, mas como modelos do mesmo
rebanho.
Com um s corao e urna s alma, adoremos a Cristo, que nos
escolheu para o servio do Evangelho, certos de que Ele est conosco,
neste coloquio, sntese ideal daquilo que conversamos nas audiencias
privadas. Culmina aqui sua visita ad Limina , com que desejaram
2
997
foroso recordar aqui, como smbolo, um nome que est identificado com a historia do Brasil cristo e, particularmente, com a historia
de So Paulo : o Beato Jos de Anchieta, o Apstolo do Brasil . Ele
despendeu a vida entre os seus brasis , no empenho generoso de
salvar as almas para a gloria de Deus . Guiado por urna viso realista
e por um espirito evanglico admirveis, e dedicando-se incansvelmente a mltiplas atividades, tambm de promoo humana e de cunho
cultural, tudo ele soube orientar para o bem verdadeiro do hrnern,
destinado e chamado a viver como filho de Deus, em fraternidade, em
familia. Anchieta era, antes de mais, um hrnern de Deus ; e o segredo
de sua tao ampla e eficaz atividade missionria e de promoo humana
era a sua f. semelhana de Paulo Apstolo, demonstrava saber em
quem acreditava : Scio cui credidi ... .
4
998
II
999
Heb. 13, 8.
1000
Acta
1001
N . 3.
Of.
Familiaris
consortio,
8.
1002
com os seus recursos, ps nas mos do hrnern, necessria urna continuada evangelizao, mediante assidua e incisiva instruo religiosa,
catequese, prtica sacramentai e orao.
Para tudo isto h que aproveitar os bons prestimos dos movimentos
e organizaes eclesiais para a espiritualidade e apostolado da familia.
Ao que me resulta, eles tiveram urna certa florescencia em suas Comunidades e ainda agora ai se encontram operantes, com bom xito. Que
sejam estimulados em seu empenho na salvaguarda e promoo do
amor vivido segundo Deus e em ajudar as familias a serem fermento
ativo, para a animao crista do ambiente. A Igreja, que transmite o
ensino de Cristo, proporciona criterios seguros para que os casais
cristos possam realizar-se e ser felizes na propria escolha de vida,
em fidelidade ao ideal do amor-comunho e aos deveres que lhes impoem a fecundidade e a educao dos filhos.
Nesta linha, vai um apelo pregao, em particular homilia,
dado o seu alcance e funo, (( sempre cuidadosamente preparada,
substanciosa e adaptada e reservada aos ministros sagrados . E vai
um apelo tambm s escolas e meios de comunicao de massa :
preciso envidar todos os esforos em prol de urna moralidade de base,
que tem sido fora secreta do Povo brasileiro.
1 0
11
1003
2. This thme also seems to sum up quite well the aims of the Pontifical Commission : to promote and support through the various means
of social communication the Church's ac ti vi ty in the world, in such a
way as to educate and form the faithful and ali people of good will in
authentically human and Christian values.
In this important and delicate task, the Pontifical Commission is
* Die 27 m. Februarii a. 1986.
1
1004
called upon to encourage, in the first place, initiatives aimed at spreading Christ's message and the true teaching of the Church. In particular, it will assist and support the efforts in the feld of social
Communications made by the special Commissions set up by individuai
Episcopal Conferences. It will likewise assist in this field the work
of the International Catholic Organizations.
3. In the document prepared ffteen years ago, your Commission
stated, "More than ever before, the way people live and think is profoundly affected by the means of communication".
What are the attitudes and values people draw from the communications media? How is the way they live and think so profoundly
affected?
One method is through role models. The communications media
make some people particularly well known. Such popularity or notoriety brings with it a certain credibility or at least a power to influence.
The leading figures in the communications media should realize the
influence they have and the responsibility such influence represents.
People are often led to imitate or at least to accept the conduci of
the famous ; and the fame brought by the communications media can
be used to inspire goodness and generosity or to appear to give approvai
to what is selfish and sinful.
The Church has a special responsibility to encourage those who
exercise such an influence over others to recali their own God-given
dignity and their particular vocation to give good example, not only
in the roles they select or in public utterances, but especially in their
private lives which so many others consider as models or at least as
justification for their own ac ti vi ty.
A ministry to those in the communications media, therefore, should
include not only an openness to provide needed information and technical advice but especially a sensitivity to the intense pressures which
communicators can exprience and the special need they have for moral
and spiritual support and encouragement.
2
1005
1006
III
Ad professores et alumnos theologicae facultatis Fratum minorum conventualium, in aedibus eiusdem athenaei coram admissos.*
1. per me motivo di grande soddisfazione incontrare oggi e parlare alla vostra qualificata comunit di superiori, professori ed alunni
dell'Ordine francescano dei Minori Conventuali, convenuti in questa
nuova sede della facolt teologica Seraphicum .
Saluto cordialmente il Ministro Generale, Padre Lanfranco Serrini, con il rettore-guardiano, Padre Fanin e i docenti della facolt.
Rivolgo un pensiero alla memoria del Rev.do Preside, Padre Francesco Saverio Pancheri, che il Signore ha chiamato improvvisamente
a s in questi giorni, mentre preparava il presente incontro. Saluto
con intenso sentimento tutta la comunit degli studenti e saluto altres
i Padri riuniti per il Capitolo Generale straordinario. Vi ringrazio
tutti per avere desiderato questo incontro : so quanto vi unisce alla
Sede di Pietro l'esempio e l'insegnamento di San Francesco.
3
2 Thess 3:1.
1007
1008
3. La presente tornata accademica intende soprattutto commemorare due Papi vostri confratelli : Sisto I V , del quale si ricorda il
quinto centenario della morte ; Sisto V, nel IV centenario della elezione
al Sommo Pontificato, ambedue devoti figli di San Francesco nell'Ordine dei Frati Minori Conventuali. Lo studio del pontificato di questi
miei predecessori servir certo a mettere in luce come essi siano stati
benemeriti non solo dell'Ordine, ma della Chiesa intera e della cultura,
come, in particolare, della citt di Roma.
Sisto I V , fra Francesco della Rovere da Savona, fu uomo di carattere schietto, di personale bont e religiosit, noto per la sua viva
devozione mariana. Celebr l'Anno Santo del 1475, intervenne a favore
del culto dell'Immacolata, costru in Roma le chiese di Santa Maria
del Popolo e di Santa Maria della Pace. Il suo ricordo particolarmente legato all'intuizione che egli ebbe della svolta culturale del suo
tempo. Per questo egli promosse gli studi, protesse umanisti, scienziati, artisti. Si pu dire che fu il vero ed effettivo fondatore della
biblioteca Vaticana. Don al Popolo di Roma il primo nucleo delle
opere d'arte, che dettero inizio ai musei capitolini. La Cappella Sistina
fu da Lui costruita per le celebrazioni papali.
1009
1010
1011
quale incidenza possa avere oggi la sua vita nel vostro Ordine, quale
risposta pastorale vi sia richiesta, nel nostro tempo, alla luce del suo
esempio e della sua devozione alla Vergine Immacolata. Vi auguro
che tale riflessione possa contribuire a dare un vivo incremento alle
molteplici forme di apostolato che interessano il vostro servizio ecclesiale.
6. Con questi sentimenti, carissimi, formulo i migliori voti per il
Capitolo straordinario, per le celebrazioni centenarie e per la prosperit del Seraphicum, mentre di cuore imparto la mia Benedizione
Apostolica a voi, ai confratelli delle comunit da cui provenite ed a
tutte le opere apostoliche dell'Ordine dei Frati Minori Conventuali.
IV
Ad quosdam diurnarios in aula supra porticu Sancti Petri coram admissos.*
Signori Giornalisti!
Cari Amici Giornalisti!
1. Sono lieto di questa Udienza, come di ogni incontro con esponenti
del mondo giornalistico, che sento vicino ed apprezzo molto.
Voi siete operatori, servitori, artisti della parola. Svolgete ruoli
importanti e delicati, molteplici in se stessi e nelle loro irradiazioni.
Molti aspetti del vostro nobile e arduo lavoro vi offrono particolari
opportunit di cooperare con la missione tipica della Chiesa, che
quella di annunziare la Parola. Questa singolare affinit spiega l'attenzione che la Chiesa ha avuto ed ha per voi. perci con sentimenti
di stima, di comprensione e di amicizia, che vi accolgo e vi porgo il mio
fervido saluto.
Saluto innanzitutto i dirigenti dell'Unione Cattolica della Stampa
Italiana del Lazio, e li ringrazio per aver promosso come altre volte
agli inizi dell'anno, la simpatica iniziativa che vi ha qui convocati.
Uno speciale pensiero rivolgo ai familiari che vi accompagnano. La
vostra gradita presenza, cari fratelli e sorelle, accentua il clima di
cordialit che pervade il nostro incontro. Grazie anche a voi, dunque,
per la vostra partecipazione.
2. La (( ricerca di una nuova identit del giornalista il tema
della tavola rotonda a cui vi siete or ora applicati, quasi a preludio
di questo incontro.
* Die 28 m. Februarii a. 1986.
1012
1013
1014
per la sua strenua difesa della stampa cattolica, egli resta il martire
della libert di espressione contro la tirannide della dittatura.
5. Impegni e responsabilit peculiari sgorgano dalla vocazione cattolica al giornalismo.
Nella fervida stagione anche se non priva di difficolt che
stiamo vivendo a vent'anni dal Concilio e dopo la recente Assemblea
Straordinaria del Sinodo che del Concilio ha riproposto orientamenti
e direttive, i mezzi di comunicazione sociale dichiaratamente cattolici
o di ispirazione cattolica sono chiamati ad assolvere ruoli di profonda
incidenza, fornendo notizie e giudizi illuminati da vera fede ecclesiale.
Mi limito a ricordare il contributo al dialogo che la Chiesa ha intrecciato e va assiduamente sviluppando a molteplice raggio sia a livello umano che religioso, sia nel proprio ambito interno.
Rimangono di viva attualit i capitoli che a questo affascinante
tema ha dedicato Paolo VI nella Enciclica Ecclesiam Suam , nei
quali egli affida anche alla stampa le sue lungimiranti sollecitudini
sull'argomento.
Nella circolazione dell'umano discorso, il dialogo indica un proposito di correttezza, di stima, di simpatia, di bont da parte di chi
lo instaura ; esclude la condanna aprioristica, la polemica offensiva e
abituale, la vanit di inutile conversazione. Se certo non mira a ottenere
immediatamente la conversione dell'interlocutore, perch rispetta la
sua dignit e la sua libert, mira tuttavia al di lui vantaggio, e vorrebbe disporlo a pi piena comunione di sentimenti e di convinzioni .
Queste caratteristiche qualificano il rapporto di dialogo intraecclesiale, che deve irrobustire l'unit attraverso la voce delle legittime
variet, e formare un'opinione pubblica sempre pi consapevole e
matura. Un dialogo, perci, intenso e familiare , sensibile a tutte
le verit, a tutte le virt, a tutte le realt del nostro patrimonio dottrinale e spirituale , pronto a raccogliere le voci molteplici del
mondo contemporaneo , capace di rendere i cattolici uomini vera
mente buoni, uomini saggi, uomini liberi, uomini sereni e forti , come
ancora ha scritto il mio Predecessore nella Ecclesiam Suam.
Compiti tanto gravi e delicati richiedono quell'arricchimento interiore, che il cattolico ricava da una costante formazione spirituale.
Tito Brandsma non avrebbe potuto essere il docente, il giornalista,
---
1015
V
Ad Exc.mum Virum Alfonsum Arinos de Mello-Franco, Brasiliae apud
Sedem Apostolicam constitutum Legatum.*
Senhor Embaixador,
1. Agradeo-lhe, de corao, as nobres palavras que me dirigiu, no
inicio da misso de Embaixador Extraordinario e Plenipotenciario da
Repblica Federativa do Brasil junto Santa S. Recebendo de suas
mos as Cartas Credenciais, o meu pensamento dirige-se, com sentimentos de deferente estima, para o Senhor Presidente da Repblica
Jos Sarney, que o designou para as altas funes que agora comea
a desempenhar. Peo que lhe transmita os melhores votos de felicidades no seu mandato, para o maior bem da dileta Naao brasileira.
* Die 3 m. Martii a. 1986.
1016
1017
3. Referia-se Vossa Excelencia a iniciativas prementes e de vastissimo alcance que se impem ao seu Pas, que neste momento, como
sucede um pouco por toda a parte, se ressente de mutaoes profundas
e rpidas : redistribuio, mediante adequadas reformas, de bens e
riquezas que a Providencia abundantemente destinou ao Brasil ;
reviso de normas para a participao na vida coletiva; empenho em
conseguir maior serenidade crediticia para o Estado de direito. E aluda aos designios essenciais que inspiram e determinam a boa vontade
dos mais altos responsveis, mandatados para gerir o destino poltico
e o bem comum dos Brasileiros, propondo-se como meta a vitria, em
plano espiritual, da abolio das condies de vida inumanas e a
justa participao de todos nos bens ao dispor.
Quanto a tudo isto, a minha confianca, a confianca da Igreja e do
mundo, alias, ao mesmo tempo que se fundamenta na providente ajuda
do Alto, que nao faltar, tem motivos na vitalidade s das novas
geraes, que tambm fenmeno que se delineia por toda a parte,
graas a Deus ; elas se apresentam conscientizadas num sentido de
responsabilidade que ultrapassa fronteiras e quanto ao imperativo de
cultivar grandes e perenes ideis. Nestes tm de assentar o dilogo
e solidariedade de toda a familia humana, para a soluo de problemas e tenses mundiais ou circunscritos, que a todos interpelam.
4. A Igreja no Brasil dispoe da riqueza de longa tradio honrosa,
que pode proporcionar segurana para a sua caminhada com o hrnern
brasileiro, no sentido de salvaguardar e cultivar valores e buscar objetivos comuns. A luz e a energia que promanam da misso religiosa
da mesma Igreja, com o desejo de servir a comunidade humana, encarnado pelos seus fiis, ho de ditar as linhas do bom entendimento,
nalgum momento mesmo da colaborao, para serem superadas dificuldades e se criarem condies para atuaco das aludidas tarefas, de
grande urgencia e vastas repercusses ; trata-se da promoo do hrnern
e do seu desenvolvimento, da ajuda inadivel a regies e a setores
menos favorecidos, da luta contra flagelos de varia ordern, nao esquecendo os de ordern social, que hoje grassam por toda a parte, sob as
1
1018
1019
VI
Ad egregiam dominam Ioannam Sauv, Canadae Gubernatorem generalem.*
1020
1021
1022
social concern is indeed commendable. And I know that for their part
the Catholic bishops do much in order to lead their fellow Citizens to
reflect on their responsibilities, to encourage the necessary changes in
ways of living, and to invite people to take courageous action.
There is one area among many others in which the spirit of openness and solidarity has produced admirable results, as I in fact emphasized when speaking in Ottawa to the politicians. I am thinking
of the integration of the many waves of immigrants who have come
among you looking for work and a new way of life. And I am thinking
even more of the aid which you have extended to refugees, aid which
has ensured their daily existence and sometimes their survival. Many
have been grateful to find among you a haven of peace, a new
home.
In the international domain, your fellow Citizens have not remained
indifferent to the plight of the starving, the deprived, the ill-treated,
the victims of climatic conditions, wars or politicai rgimes. Canadians
willingly witness to and work for respect of human rights and freedom.
They make a generous contribution to the cause of development by
providing and promoting mutual aid. The Holy See rejoices in this
solidarity, which it heartily encourages.
The Canadian Government intgrtes this perspective into its
projects, in the same way as it seeks to strengthen or restore peace,
through its counsels of modration and at times through its valued
mdiation. Everyone is aware of its doubts regarding the arms race
and the enormous waste which this involves. The Holy See hopes that
Canada will make an ever greater contribution to the climate of
dialogue, understanding, peace, justice and solidarity in international
relations. May Canada unite with those who are truly concerned
about the future of underdeveloped nations ; may she support solutions
which respect the ethical dimensions underlying the problems of society
and which promote moral values, without which human happiness,
peace and progress are fragile and illusory.
In expressing these thoughts to you, Madame Governor-General, it
has been my wish not only to manifest the convictions which my
spiritual mission obliges me to recali to the world, but at the same
time to affirm the Holy See's esteem for your great nation and my
own sentiments of affection for ail of your people, and for each of the
ethnie, cultural and religious groups which contribute to the rieh
Canadian hritage. God bless Canada !
1023
VII
2. nesta alegra, unidade no vnculo da caridade e da paz e comngada splica de nunca desmerecermos do apelativo de amigos , e
no j simplesmente servos, que vamos prosseguir este intercambio
fraternal sobre as condies e alguns problemas de seu pastoreio diligente, dedicado e zeloso at ao sacrificio.
4
Heb 3, 1.
1024
1025
4. Neste empenho evangelizador, nunca ho de deixar de ser oportunamente conscientizados todos os que na Igreja devem ou querem
ser catequistas. Saliento aqu, o papel da familia e da escola, sobretudo pelo que se refere catequese da infancia e adolescencia. Todos
os fiis cristos, porm, em determinados momentos e ambientes, tm
de assumir a nobre tarefa de ajudar os mais novos a prepararem-se
para a vida conforme ao Evangelho : num mundo difcil, com o testemunho da alegra da f, devem evangelizar, catequizando.
De qualquer modo, sero sempre os Sacerdotes, diretos colaboradores do Bispo que o primeiro responsvel da catequese em sua
Igreja particular, os principis agentes na pastoral da catequese, com
sensibilidade : em relaco religiosidade popular, sabendo canaliz-la
para caminhos de f genuina ; e catequese permanente e a todos os
nveis. H que aproveitar bem os meios e oportunidades que se apresentam, com o trplice objetivo de levar cada batizado a esta trplice
7
67 - A. A. S.
1026
acquisieo : captar a mensagem integral do Evangelho ; fazer a experiencia da f ; e, ainda, a experiencia da comunidade da f na Igreja,
fundada sobre a verdade, a unidade e a caridade.
Sei que h no seu Regional um Bispo responsvel pela Pastoral da
Juventude e Ensino Religioso Escolar : todos os Senhores que o
elegeram e o Papa confiamos na sua sabedoria, eficiencia e na assistenda do Espirito, para se aproveitar essa idade generosa da juventude e esse momento bem propicio da escolaridade para fortalecer e
educar na f e na coerncia moral as geraes que sobem na vida, promessa de um novo porvir iluminado pelo reconhecimento de Deus
e do seu designio de os homens formarem urna familia de bons irmos.
5. (( Irremo vi veis na esperana do Evangelho )) e confiando n'Aquele
que opera em ns o querer e agir, seja-me permitido indicar, entre
outros, tres campos em que se impe com urgencia a evangelizaao,
tambm pela via da catequese :
8
1027
1028
11
12
1029
14
Flp 4, 13.
14
Cf. Heb 3, 1.
1030
Officiale
1031
' N . 8.
Acta
1032
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
che ne rinnovino il sentimento, la cultura e il vigore morale. Occorrono spiriti aperti ai grandi pensieri ed insieme agli umili sacrifici
che la vita quotidiana richiede; occorrono docenti che considerino la
Scuola come una missione ed una chiamata ad un ministero incomparabile, quale quello di aprire le giovani menti ai valori del vero, del
bene e del bello.
4. Ma per adempiere adeguatamente queste indicazioni la Scuola
Cattolica ha bisogno di poter lavorare serenamente nei legittimi ambiti
delle proprie autonomie, senza correre il rischio di trovare ostacoli nell'esercizio di questa missione, che le propria. Occorre che sia garantito alle famiglie cristiane il diritto di godere, senza discriminazione
alcuna da parte dei pubblici poteri, della libert di scelta per i figli
di una scuola che sia confacente con le proprie convinzioni, senza che
questa scelta comporti sforzi economici troppo gravosi. Tutti i cittadini infatti hanno pari dignit e devono percepirne gli effetti in ogni
campo, soprattutto in questo, cos importante per un giusto e libero
sviluppo della vita sociale. Anche su questo punto il Concilio Vaticano Secondo offre chiare direttive : Deve essere riconosciuto ai
genitori dalla potest civile il diritto di scegliere, con vera libert, la
scuola o gli altri mezzi di educazione, e per tale libert di scelta non
debbono essere aggravati, n direttamente, n indirettamente, da oneri
ingiusti )).
2
Dignitatis
humanae,
5.
1033
IX
Ad sacerdotes, in Italia militibus addictos, coram admissos.*
1034
N . 2.
1035
Ibid., 78.
1036
arricchimento spirituale. In questa prospettiva i Cappellani aiuteranno a vedere i! periodo di leva militare come un utile e spesso indispensabile servizio di pace e di libert pur nel doveroso rispetto di
legittime scelte alternative, che non possono per essere considerate
esclusive o preferenziali.
In questo sforzo che orienta tutto il vostro ministero sul piano
etico e su quello religioso, cari Cappellani militari, non potete restare
soli. Mi rallegro di sapere che, anche in vista del Sinodo dei Vescovi
1987 che far il punto sulla vocazione e missione dei laici nella Chiesa
e nel mondo, avete gi avviato una seria riflessione nel corso di aggiornamento svolto nei mesi trascorsi. Proseguite con decisione e coraggio,
coinvolgendo sempre di pi i cristiani del quadro permanente e del
servizio di leva, soprattutto quanti hanno esperienza e disponibilit di
movimenti e gruppi ecclesiali.
4. Consentitemi un ultimo rilievo che si collega con gli inizi del
vostro servizio, che ricordate proprio in questi giorni. La vostra presenza stata talvolta interpretata e giustificata come mera conseguenza
del principio di religione di Stato. Non cos negli altri Paesi e non
sicuramente pi cos in Italia. Per un significativo collegamento tra i
principi della Carta Costituzionale italiana e della dottrina della
Chiesa, messa in luce dal Concilio Vaticano I I , il vostro compito si
iscrive come un servizio alla libert e quindi anche alla promozione
dell'uomo e al bene del Paese. E che cosa c' di pi importante dell'educazione delle coscienze? La libert affonda le sue radici in una
coscienza rettamente illuminata.
Servire la libert non significa solo attendere quanti e sono
numerosi bussano alla vostra porta. A tutti, con l'esempio della
vostra fedelt prima ancora che con il vostro insegnamento, dovete
offrire dei modelli validi e delle proposte concrete di vita.
Bisogna avere rispetto per ogni persona; bisogna saper pazientare
e amare quanti sono incerti nel cammino. Ma abbiate anche il coraggio e la gioia di proclamare e proporre la verit di Cristo. Non si pu
avere paura di Cristo quando si portatori della forza e della mansuetudine che viene dal Vangelo di cui siamo ministri.
La consapevolezza dlia grandezza della vostra missione vi aiuti a
superare ogni tentazione di sconforto e di disimpegno. Il Begno di
Dio esige determinazione e costanza. Portate ai vostri reparti il mio
6
1037
X
Ad quosdam Vicarios episcopales pro Religiosis viris et mulieribus coram admissos.*
1038
the way to the dimension of the 'divine' or of mystery and offer the
preambles of faith to mankind today".
Who is in a position better to meet this challenge of the Synod than
men and women religious? The radicai commitment to Christ which
is implied in the vows of chastity, poverty and obdience expresses
boldly and profoundly the belief of religious in a transcendent reality,
their absolute trust in the love of God. It bears witness before the
world of the value of living for God alone, especially when their lives
are marked by joyful trust and generous service.
1
4. Dear Brothers and Sisters, you are aware of the special interest
which I have shown for religious life in the United States, of the
various initiatives which I have undertaken to confirai my brother
Bishops in their role of pastoral service to religious, and of my ardent
desire to extend to religious directly my deep concern for each of them.
You can be sure then that I pray in a special way for you, the Episcopal
Vicars and Delegates for Religious. Never doubt the importance of your
pastoral service in the Church. For in fostering religious life you are
drawing near to "the very holiness of God".
May the Lord be your consolation and strength. May Christ fili you
with his deep and abiding peace.
4
I I , A , i.
Cf. Phil 2:5ff.
Eph 5:25-27.
2 Cor 5:21.
1039
XI
Ad quosdam Brasiliae episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram admissos.*
Senhores Gardeais,
Senhores Arcebispos e Bispos:
A Igreja nossa Mae possui, como algo de conatural, o segredo de
unir harmoniosamente a solenidade simplicidade, a seriedade jovialidade, a gravidade informalidade. Eia o faz admiravelmente na
sua Liturgia, dai a beleza das suas celebraes. Eia o faz tambm em
muitas outras manifestaes da sua vida.
Aqui, por exemplo, a Divina Providencia nos rene para o exame
de temas importantes e preocupantes da vida da Igreja no Brasil.
Desejamos, porm, faz-lo no atravs de instancias canonicas e em
contexto institucional, mas em um Encontr de irmos, em clima de
orao e de reflexo, tambm de caridade fraterna, de esperana e de
alegra, na escuta recproca e no dilogo.
com este espirito que sado de corao os Senhores Cardeais,
Arcebispos e Bispos, representante do numeroso Episcopado brasileiro,
e lhes dou as boas-vindas a esta casa do Papa que a sua casa. Agradeo-lhes desde j a disponibilidade com que, interrompendo seus
afazeres pastorais, particularmente exigentes nesta quadra quaresmal,
acorreram aqui para o almejado encontr comigo e com alguns de meus
colaboradores no (( ministerium Petri .
Recebam estes ltimos tambm, Cardeal Secretario de Estado e
Cardeais Prefeitos de importantes Congregaes e Conselhos, a expressio
da minha gratido por esta nova prova de dedicao S Apostlica
por um lado e s Igrejas Particulares por outro lado.
1. Este nosso Encontr se realiza poucos dias depois da passagem
do ltimo grupo de Bispos vindos do Brasil em Visita <( ad limina , o do
Regional Leste-2. Nove outros grupos o haviam precedido no correr de
um ano inteiro. Para as Igrejas das quais so devotados Pastores, para
eles proprios e para toda a Igreja no Brasil, foi como eles mesmos
declararam mais de urna vez, explcitamente urna forte e incisiva
experiencia eclesial. Agradecendo agora, com viva e sincera cordialidade, a todos estes irmos muito caros e renovando a cada um a pro* Die 13 m. Martii a. 1986.
1040
1041
1042
comunho esta, que deve ser fundamento da comunho dos fiis entre si
e com os Pastores, a firn de que tel comunho eclesial seja e aparea
como sacramento de comunho diante da comunidade humana.
Invocando, no inicio dos nossos trabalhos, o Espirito de paz e de
unio, de caridade e de verdade, a Ele quisemos entregar nosso anseio
de construir, todos juntos, a comunho, l onde muitos elementos conspiram para feri-la e elimin-la.
5. O presente Encontr revela-se, seno propriamente necessrio,
ao menos oportuno e til, quando colocado sobre a tela de fundo de um
acontecimento eclesial e de urna situao histrica.
O acontecimento eclesial o Concilio, recentemente iluminado por
este outro importante evento que foi o Snodo Extraordinario. As
grandes linhas cristolgicas e eclesiolgicas traadas h vinte anos e
agora reavivadas a Igreja como misterio de comunho, a misso do
Pastor na comunidade eclesial, o dinamismo evangelizador e missionrio da Igreja, a urgencia de transmitir a f na sua pureza e integridade estaro continuamente na raiz e no centro de todas as nossas
reflexes como critrio iluminador e como inspiraao. Ao exprimirmos
uns aos outros nossas convices sobre a nossa vocao e misso na
Igreja no Brasil e na Igreja universal, o Vaticano I I , como evento de
graa, que servir de guia; ao mesmo tempo, os ensinamentos do Concilio, como eco da Palavra de Deus para os nossos tempos, fornecem
elementos de autntico discernimento espiritual e oferecem um principio interior de unidade, capaz de fazer convergir pontos de vista frequentemente discrepantes.
A outra tela de fundo o momento histrico de todo o quase-Continente latino-americano e especialmente do Brasil e da Igreja no Brasil.
Do ponto de vista scio-poltico-cultural o gigante Brasil encontrare, mais urna vez, diante dos desafios de urna encruzilhada histrica
igual s mais decisivas no passado, seno mais decisiva. Reconquista
de caminhos de plena democracia, dever de afrontar problemas graves
como os da sade, da habitaao, do trabalho e porventura mais fundamentis os da alfabetizaao e da instruco, da terra, do pauperismo, da fome, da marginalizao, contrastes vistosos em varios nveis
da sociedade brasileira, necessidade de sabedoria para discernir por
detrs desses problemas todos a crise moral que, como no mundo todo,
causa e efeito dos mesmos : estes so alguns traeos do momento histrico vivido por urna Naao e, mais precisamente, pelo Povo que cons-
1043
titui essa Nao. Diante dos desafios aqui apenas esboados os Bispos,
como Pastores da Igreja, e a Igreja como um todo tm um papel
especfico a exercer, que no se identifica nem se substitui ao dos
politicos, dos economistas, dos socilogos, dos intelectuais ou dos sindicalistas. o papel de quem, por urna convico profunda, sabe que,
levando a cabo sua tarefa especificamente religiosa, est pondo em ao
um verdadeiro e pleno humanismo e portanto est dando urna eficacssima embora pouco aparente colaborao para a soluo dos problemas humanos. Afirmar o contrario pensar que s a atividade sociopolitica imediata eficaz ; desconhecer que se promove radicalmente
o hrnern quando se ajuda este mesmo hrnern a realizar-se naquilo que
tem de mais profundo e essencial, entre outras coisas na sua relao
com o Absoluto de Deus; arrancar a Igreja da sua misso primignia
e identific-la com outras instancias, por um reducionismo perigoso
e destruidor.
Para ajud-la a cumprir sua misso diante do momento histrico,
a Igreja conta, no contexto latino-americano, com as orientaes oferecidas pelas duas Conferencias Grais do Episcopado : a de Medelln,
em 1968, e a de Puebla (que tive o privilgio de inaugurar naquela
cidade mexicana) em 1979. Lidas com o espirito com que foram elaboradas, sem violencias hermenuticas, sem acrscimos ideolgicos,
sem distores de qualquer ordern, essas orientaes apontam um caminho Igreja na misso que lhe cabe a servio daquela porco da
mesma Igreja, que o Brasil.
Penso que as tres jornadas de traballio sero insuficientes para
refletir, dialogar, traar rumos em materias da delicadeza e do peso
das que aqui evocamos. Faremos aquilo que for possvel na exigidade
do tempo.
6. No seria realista supor que, em meio aos dilogos intensos destes
dias, nao se imponha vez por outra a questo incandescente da teologia da libertaao . Eia no o tema destas jornadas mas no seria
realista tampouco pretender evitala.
H pouco mais de um ano a Instruo (( Libertatis Nuntius que,
com minha aprovao, a Congregao para a Doutrina da F publicou,
veio confirmar que pode e deve existir urna refleo teolgica sobre a
libertaao, fundamentada em slidos elementos doutrinais pertencentes
ao mais autntico Magisterio da Igreja bem como ao tesouro da Palavra
de Deus. A Igreja considera seu dever prosseguir, atualizar,
1044
aprofundar mais e mais essa reflexio, graas qual eia procura dar
resposta tambm s graves questes relativas justia social, equidade nas relaes pessoais, nacionais e internacionais, paz e ao desarmamento, liberdade, aos direitos fundamentis da pessoa humana, etc.
A mesma Congregaao para a Doutrina da F est prestes a publicar
um novo documento que focaliza os principis aspectos da teologia da
libertaco entendida nos termos que acabo de recordar. Purificada de
elementos que poderiam adulterala, com graves consequendas para
a F, essa teologia da libertaco no s ortodoxa mas necessria.
Meus votos e estou certo de que so tambm os de todos so
para que das reflexes destes dias, desapaixonadas, fraternas, venha a
surgir urna conscincia mais viva dos elementos positivos da legtima
(( teologia da libertaco estes so os elementos fornecidos pelo
Evangelho, sabiamente elaborados pelo Magisterio da Igreja, constantemente propostos pela sua doutrina social e, com esses, urna definio da identidade evanglica e eclesial desta. Yenha a surgir, mais
ainda, o propsito de trabalharmos todos juntos com deciso e constancia para promover, difundir, proteger, defender esta perfeita identidade. Prevalecendo essa identidade, sem ambigidades nem deformaes, teremos o direito de conservar a esperana que pessoalmente
tenho proclamado muitas vezes como o fiz no correr da minha visita
ao Brasil : a esperana de que neste Pas e em toda a Amrica
Latina graas aos principios evanglicos e aos ensinamentos do
Magisterio da Igreja, as reformas sociais ingentes, profundas e necessarias, se faam com justia e caridade, com a desejada eficacia e sem
a violencia que, alm de ser an ti-evanglica, acaba quase sempre por
gerar injustias iguais s que combata, seno ainda maiores e mais
cruis.
7. Celebrando a Eucaristia nesta Quinta-feira da Quarta Semana
da Quaresma, tivemos diante dos olhos, na primeira leitura proposta
pela Liturgia, a impressionante e comovedora imagem de Moiss, guia
de um povo atravs do deserto, intercedendo por esse povo com um
clamor que nasce de urna profunda compaixo e que no deixa indiferente o proprio Deus. Bispos brasileiros, os Senhores trazem para
este Encontr sentimentos de amor e compaixo pelas comunidades
confiadas aos seus cuidados e aos dos outros irmos bispos que os Senhores representam. Com palavras tiradas do Evangelho da Missa de
1
.J
32, 7-14.
1045
XII
Ad moderatores et alumnos Seminarii Patavini coram admissos.*
Carissimi,
1. Sono ben lieto di accogliere oggi tutti voi, superiori ed alunni del
Seminario di Padova, e vi saluto tutti, insieme con il vostro amatissimo
Vescovo Monsignor Filippo Franceschi.
Vi ringrazio per la vostra visita e per la numerosa presenza in
questo incontro, che si inserisce nelle celebrazioni del 150 della nascita
del pi illustre alunno del vostro istituto, Giuseppe Sarto, il mio predecessore San Pio X.
Desidero confessarvi anche che, trovandomi in mezzo a voi, la memoria mi riporta alla visita pastorale che ho potuto fare alla vostra
citt nel settembre 1982. Ben ricordo la visita alla Basilica del Santo,
ma anche il fervoroso incontro con tutto il clero nella cattedrale e la
innumerevole folla dei fedeli alla celebrazione eucaristica presso la
Basilica di Santa Giustina.
2. Il seminario di Padova ha una tradizione che conviene qui
ricordare, a vostro conforto e per il vostro futuro impegno. La sua
storia legata, com' noto, all'opera zelante di San Gregorio Barbarigo, che fu vescovo di Padova per ben 33 anni. Quel grande Pastore,
che aveva impegnato tutto il suo ministero nell'attuazione scrupolosa
e metodica della riforma tridentina, aveva compreso che il futuro spi2
Jo 5, 36.
1046
1047
Enchiridion C . E . I . I n. 4365.
2
Cfr. 1 Tm 6, 11.
1048
6. Cari seminaristi e teologi, desidero concludere questa mia esortazione con una parola di vivo incoraggiamento per tutti voi. L'itinerario della preparazione al sacerdozio ministeriale pu mettervi di
fronte a difficolt non di rado impreviste, ad un improvviso affacciarsi
di problemi ed incertezze. Dovete, ovviamente, chiarire nella coscienza
il significato delle suggestioni e dei sentimenti che nascono in voi per
l'esperienza, per l'ambiente sociale e culturale che frequentate, talvolta per le vostre stesse fragilit. Ma abbiate la buona volont di
guardare con animo generoso alla prospettiva meravigliosa che la chiamata di Dio vi fa intravedere ; sappiate puntare coraggiosamente verso
l'impegno di una forte perseveranza; abbiate fiducia nella grazia del
Signore che vi appella.
Insieme con tutta la Chiesa santa di Dio che sta in Padova, ringrazio il Signore per il dono delle vostre vocazioni; ma un grazie particolare voglio dire al vostro Vescovo, ai Rettori ed ai superiori, alle
parrocchie, alle famiglie, ai vostri genitori. Essi guardano al vostro
futuro vocazionale come ad un dono eccelso di Dio e pregano per voi.
Sappiate riconoscere che ogni vostra personale vocazione trova in loro,
nella loro fede e nella loro preghiera, una vigorosa radice.
Uno speciale pensiero desidero rivolgere al nutrito gruppo dei professori del Seminario maggiore e minore, qui presenti, incoraggiandoli
nel loro impegno non solo di trasmettere il sapere ma anche di dare
una testimonianza di vita che educhi al servizio ecclesiale. Carissimi
professori, anche se la vostra vita pu comportare dei sacrifici, il vostro
ministero ha un singolare valore per la Chiesa.
A tutti voi, quindi, ed a quanti hanno cura del seminario diocesano ed in qualsiasi modo lo aiutano, ed a tutta la vostra diocesi,
imparto volentieri la mia Benedizione.
3
1049
XIII
Ad quosdam Brasiliae sacros praesules occasione oblata ad limina
visitationis coram admissos.*
Senhores Gardeais,
Queridos Irmos no episcopado:
1. No momento de encerrar este Encontr, que por tres dias concentrou as nossas atenoes e empenhou as nossas energias, estou repetindo no meu intimo urna palavra de Teresinha do Menino Jesus (Derniers entretiens), que um grande romancista francs inseriu depois em
urna de suas obras mais nota veis : Tudo graa . No hesito em
proclamar a minha convicao pessoal de que como fruto de muitos
esforos humanos, mas sobretudo das oraes que nos proprios fizemos
e que tanta gente fez por ns, nossa assemblia foi urna verdadeira graa
de Deus, corno graa de Deus foi cada etapa e cada circunstancia que
a pontilhou. Graa, o estarmos juntos; graa, o clima de oraao e
de caridade que culminou na Eucaristia que juntos celebramos, como
momento significativo do Encontr ; graa, as longas horas de reflexio
e de intercambio ; graa o esforco de revisio sincera, necessaria quando
se quer encarar seriamente problemas e dificuldades que so a marca
daquilo que humano.
1
1050
1051
1052
irmos o anseio desta comunho, a deciso tenaz e paciente de costruita, mediante o dilogo, que urna condiao para tudo isso. Dilogo
entre os proprios Bispos, dilogo Bispos-Presbteros, dilogo Pastores-flis, dilogo Igrejas no Brasil-S Apostlica, dilogo Igreja-mundo :
no pode ser menos vasto nem menos profundo esse dilogo.
com essa perspectiva e sob a luz desta grande e propulsora esperana, que desejo encerrar o Encontr e despedir-me dos Bispos brasi leiros.
Fao-o pensando j na prxima Quinta-Feira Santa, aniversario
natalicio do nosso Sacerdocio, ponto de reencontr com a graa e a
bnao inestimvel do sacramento que nos fez Padres e Bispos.
Comungando com seus Sacerdotes, naquele dia, o Po da Eucaristia
e o po da caridade, sinta-se cada um dos Senhores idealmente em
comunho tambm com seus irmos Bispos do Brasil e de todo o mundo.
(( Mei etiam mementote : de mim que, naquele dia, maior consolo no
poderia ter do que o de sentir, na f, a mais estreita comunho com
todo o Colegio Episcopal. Assim se tece a teia maravilhosa da grande
comunho eclesial.
7. E agora, feliz Pscoa! digo-lhes antecipadamente.
Para entrar no numero dos Apostolos, como aprendemos de um
conhecido texto dos Atos dos Apostolos, era preciso poder ser testis
resurrectionis Eius ) ) . A mesma deve ser a condiao dos Successores
dos Apostolos : a de serem homens possuidos por urna ardente e inabalvel f na ressurreico de Jesus ; a de viverem dia aps dia animados
pelo otimismo ou melhor, a alegra e a esperana que nascem espontaneamente desta f; a de saberem testemunhar, diante do mundo, que
Cristo ressuscitou e, portante, nem o mal, nem o pecado, nem a morte
tm a ltima palavra.
Encerrando o Encontr, fao votos a todos especialmente aos
queridos Bispos que daqui a pouco voltaro ao Brasil de poderem
ser, tambm graas ao mesmo Encontr, testemunhas convictas e
convincentes da renovadora Esperana pascal.
Acompanhe-os nas suas lides a minha orao. Acompanhe-os a
minha Bnao Apostlica, que lhes peco transmitir aos seus fiis por
ocasio das festas da Pscoa.
2
1053
XIV
Monsieur l'Ambassadeur,
1. Je suis trs heureux de vous accueillir dans cette Maison o vous
trouverez toujours un accueil cordial. Votre Excellence prend place
dans la ligne des Ambassadeurs du Zare, succdant notamment
Monsieur Tshimbalanga Shala-Dibwe qui s'tait familiaris avec la
vie du Saint-Sige au cours de neuf annes. A vous-mme, je souhaite
que la mission inaugure aujourd'hui soit heureuse et fconde.
Vous venez d'voquer, en des termes que j'ai vivement apprcis, ce
qui tient cur votre pays et ses Gouvernants, et ce qui caractrise la mission du Saint-Sige dans le monde et celle de l'Eglise au
Zare. Je vous remercie de ce tmoignage.
Je vous saurais gr de bien vouloir assurer Son Excellence le Marchal Mobutu Sese Seko, Prsident de la Rpublique, de ma respectueuse considration et de mes vux fervents pour l'accomplissement
de sa trs haute charge. Je garde un souvenir reconnaissant de l'accueil chaleureux qu'il m'a rserv en aot dernier mon arrive
Kinshasa et aussi dans le cadre familier de sa rsidence.
2. C'est galement tout le peuple zarois que je redis aujourd'hui
mon estime et mon affection. Par deux fois, j'ai pu apprcier, sur place,
la bienveillance de son hospitalit, la ferveur de sa foi religieuse, sa
rsolution de faire face de faon responsable aux immenses dfis que
connaissent la communaut nationale et l'Eglise. Je suis sr que
l'exemple de la Bienheureuse Anwarite Nengapeta continuera ^d'aider,
non seulement les religieuses et tous les chrtiens dans leur fidlit
intrpide l'Evangile, mais aussi l'ensemble du peuple zarois, justement fier de cette compatriote martyre, car, comme je le disais le
15 aot l'issue de la crmonie de batification, en prsence des plus
hauts responsables civils et religieux : (( C'est sur de tels faits de courage, de fidlit aux engagements, de saintet que se construisent l'honneur d'une nation, sa maturit, sa solidit, son unit, son progrs .
3. Monsieur l'Ambassadeur, vous voulez contribuer affermir et
accrotre les bonnes relations qui se sont tablies entre la Rpublique
* Die 17 m. Martii a. 1986.
1054
Acta
Apostolicae Sedis
Commentarium
Officiale
1055
1056
1057
1058
Your own culture is eminently rich for its constant striving to clarify
the mystery of man. The moral dimension of the Indian culture is
again evident if we consider that a cultured person in India is a
disciplined individual who has brought his natural propensities under
control and has shaped himself in accordance with the ideal set before
him by his moral consciousness. Besides, he is endowed with a power
of discerning between the proper and improper, between good and evil.
With regard to the ducation of the youth, Mahatma Gandhi observed :
"To awaken the heart is to awaken the dormant soul, to awaken reason
and to inculcate discrimination between good and evil".
1
3. Each country and each community has its own peculiar culture
and special needs. Every age and every society must continually apply
its ancient ideis to new conditions. As experienced educators, you
know that modern India must draw upon the immense intellectual,
moral and cultural resources of the entire world, but the nation should
do so with an awareness of its own cultural and traditional identity.
You recognize that the contribution of other cultures demands a
reinterpretation and adaptation, consonant with your own cultural
hritage.
It is well known that Rabindranath Tagore established
Visva-Bharati as an international University where the values of the
East and the West could be Combined to develop a truly universal
and humanitarian outlook based on faith in man. In this process of
building up a truly universal culture, "we must convince ourselves of
the priori ty of the ethical over the technical, of the person in relation
to things, of the superiority of the spiritual over the material", as I
aftirmed before the UNESCO Assembly (2 June 1980).
4. It is one of the most appropriate duties of our times to work
untiringly in order to ensure the rcognition and implementation
everywhere of the right of every individual to full growth and culture,
in harmony with human dignity, without distinction of race, sex,
nation, religion or social circumstances. This is a common challenge
and responsibility for the believers of ali religions, who should seek
together an effective promotion of cultural growth for all men and
women. Dialogue, understanding and coopration between ali religions
should be a constant proccupation of educators and religious leaders,
2
II
1059
for the advancement of cultural development, justice, peace and brotherhood. Culture becomes therefore the common ground of our service
to the cause of man.
Motivated by the spirit of the Gospel, the Catholic Church has
for a long time committed herself to the cause of higher ducation in
India, trying to serve students of all faiths. The Catholic Colleges
are encouraged to cooperate with all similar Christian institutions
and with all groups and persons of good will dedicated to the welfare
and progress of this great nation.
5. With our belief in the dignity of the human person, it is natural
that we should pay the greatest attention to the person of the teacher.
The first educational objective is to find teachers who are qualified and
dedicated. Once this has been done, the problems of syllabus, methods
of teaching and discipline of students are easier to solve. The living
example of the teacher is most important. Mere rudition is insufficiens but when it is fired by dedication, it gives light and warmth.
Let us reaffirm the indispensable vocation of teachers in society. As the
Second Vatican Council says, "Splendid and of the highest importance
is the vocation of those who help parents in carrying out their duties
and act in the name of the community by undertaking a teaching
career. This vocation requires special qualifies of mind and heart,
most careful prparation and a constant readiness to accept new ideas
and to adapt the old". It is specially incumbent on Christian educators
"to work in close conjunction with their contemporaries and try to get
to know their ways of thinking and feeling, as they find them expressed in current culture ... so that their practice of religion and
their moral behaviour may keep abreast of their acquaintance with
science and of the relentless progress of technology".
3
Finally, as you well know, ail ducation is to some extent selfdirected. To make a study of any subject is always in some degree
a self-directed opration. That is to say that educators not only have
to educate others but they help others to educate themselves in a
personal and criticai way. This develops in the educator and in the
educated a research-mindedness and a capacity for continuing ducation, which are so important in today's changing societies. One of
3
Gravissimum Educationis,
5.
1060
the most important of recent developments in ducation is the Organization of genuine research. One can say that research, in the natural
as well as in the human sciences, has become a major function of
universities in their service of modern* man seeking to satisfy his
material and spiritual needs.
6. These tasks require great intellectual commitment. Modern educators are ever more aware that true culture is an openness of the
mind capable of reaching for wisdom, that is, of embracing all truths
concerning the universe, man and God. "Methodical research in all
branches of knowledge, provided it is carried out in a truly scientific
manner and does not override moral laws, can never conflict with the
faith, because the things of the world and the things of faith derive
from the same God".
May the forces, old and new, shaping the future of India be wisely
and efficiently integrated in educational programmes that will allow
this great nation to develop fully according to its spiritual identity.
My sincere and cordial good wishes accompany you in your work
and your commitment which is of such significance for the future of
Indian culture.
May Almighty God, source of ail Light and Beauty, whose infinite
Love is our constant inspiration and strength, help us ail to build
together a Civilization of Truth and Love.
5
IOANNES PAULUS P P . I I
II
Ad Ugandae Christifideles, I expleto saeculo a martyrio Caroli Lwanga et
Sociorum eius.
1061
blood for the love of Christ. I am confident that the clbrations will
serve to make the Martyrs better known and lo ved, while also providing
a valuable opportunity for ail of you to renew your Christian life in
fidelity to your baptismal promises.
I am pleased to join you in giving praise and thanks to our heavenly
Father for the many grces and blessings that he has bestowed on the
Ugandan people during the past hundred years since the Martyrs'
deaths. In a special way I am grateful that the power of God's word has
taken root in your hearts and many have embraced the Good News of
salvation in Jesus Christ.
It is in following Christ's example to the very end that the Martyrs
gave the greatest testimony of love. Both in the way they li ved and in
the way they died there is so much for which to praise and thank God.
In their lives they manifested an unshakeable faith in Christ, a deep
attachment to his holy Gospel, a self-sacrificing love for one another,
and a spirit of joy and forgiveness. It was their continuai response
to the Lord's love and grce that enabled them willingly to make the
ultimate sacrifice of their lives. May the testimony of the Martyrs'
lives and their total oblation inspire you in your own generous response
to Christ.
The witness to Christ once offered by the Holy Martyrs of Uganda
constitutes a special challenge for you who are taking part in the
Centenary clbrations. Through the Martyrs' example of heroic faith,
can we not see Christ calling you today to repentance, deeper faith
and reconciliation? This threefold challenge is indeed appropriate for
the prsent time, considering the difficult and often painful circumstances in which you find yourselves as a resuit of years of bloodshed
and violence. The Martyrs themselves underwent many forms of extreme cruelty, hatred and revenge ; however, by placing their hope in
Christ they were able to forgive their persecutors and to remain
steadfast in their profession of faith.
The hritage the Martyrs have lef t to you is the call to "believe in
the Gospel". This call is repeated in every age. Ultimately it involves
bringing your life ever more into harmony with the Gospel. It entails
the concrete daily effort of putting off the old man and putting on the
new ; of overcoming in yourself what is of the flesh in order that what
is of the spirit may triumph. You must rise abo ve the things here
1
Mk
1:15.
1062
below and "keep your eyes fixed on Jesus ...". The call to repentance
and faith therefore involves a personal conversion that passes from the
heart to deeds, that brings about the transformation of your whole life.
The grace of conversion is a source of peace and a fountain of joy;
for the interior transformation that it brings achieves rconciliation
with God, with oneself and with others. It overcomes the rejection
of God which is sin and enables one to exprience the true freedom
of the children of God. This is the joy and peace that the Holy
Martyrs experienced as they remained faithful to Christ, whatever the
cost.
1 invite you, the members of the Church in Uganda, especially the
young, to think about those twenty-two Martyrs, those strong and
healthy young men. You, like them, are also strong for the struggle :
not for the struggle of one against another in the name of some
ideology or practice separated from the very roots of the Gospel,
but strong for the struggle against evil : against everything that offends
God, against every injustice and exploitation, against every falsehood
and deceit, against everything that insults and humilites, against
everything that profanes human dignity and human relationships,
against every crime against the sacred gift of human life : against
every sin. Before you lies the task of building a new Uganda, on the
foundation of love, reconciliation and true justice.
Take up your
responsibilities, for upon you dpends the future of your country.
Place your hope in Christ. He will enable you to bear your responsibilities for shaping a better world, one free of violence, discrimination
and injustice.
On this historie occasion in the life of the Church in Uganda I am
praying that by following the witness of the Martyrs the mission of
spreading the Gospel will be zealously shared by all of you. I entrust
this clbration of the Centenary of the Holy Martyrs to the intercession of Mary, Queen of Martyrs. May she sustain you in the great task
of making her Son ever better known and loved. As a pledge of
strength and joy in our Lord Jesus Christ I impart my Apostolic
Blessing.
From the Vatican, 21 May 1986.
IOANNES PAULUS PP. I I
2
Heb 12:2.
1063
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
DECRETUM
ALTARIPENSIS
De mutatione nominis dioecesis.
s.
l. m
In Congr. pro Episcopis tab., n. 996/85.
1064
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
die 22 Augusti 1986. Cathedrali Ecclesiae Sagiensi R. D. Ivonem Dubigen, curionem paroeciae vulgo Mauves-sur-Loire in dioecesi Nannetensi.
die 27 Augusti. Cathedrali Ecclesiae Meldensi R. P. Vidonem
Gaucher, Ordinis Fratrum Discalceatorum B. Mariae V. de Monte
Carmelo sodalem.
die 1 Octobris. Cathedrali Ecclesiae Gorzoviensi R. D. Iosephum
Michalik, Pontificii Collegii Polonorum de Urbe rectorem et Pontificii Consilii pro Laicis Officii praepositum.
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
VISAKHAPATNAMENSIS
DECRETUM
quo cathedra episcopalis ad templum Sancto Petro dicatum translatur.
Exc.mus Dominus Kagithapu Mariadas, M.S.F.S., Episcopus Visakhapatnamensis, ab Apostolica Sede enixe petiit ut Cathedra eiusdem dioecesis ab Ecclesia Sanctae Annae ad novam Ecclesiam in
eadem civitate sitam et Sancto Petro dedicatam, iam exstructam et
consecratam, transferretur.
Sacrum hoc Consilium Christiano Nomini propagando, omnibus
mature perpensis, porrectis precibus annuendum censuit.
Quapropter, idem Dicasterium vigore specialium facultatum a Summo Pontifice Ioanne Paulo divina Providentia Pp. II sibi concessarum,
1065
suppletio, quatenus opus sit, quorum interest vel praesumentium consensu, praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo
Litterae datae forent, templus Sancto Petro dicatum, in Visakhapatnam situm, ad dignitatem et fastigium Ecclesiae Cathedralis evehit,
antiquam vero ecclesiam Sanctae Annae dicatam tamquam Ecclesiam
con-Cathedralem cum debita dignitate manere statuit.
Ad haec exsecutioni mandanda, haec Congregatio Exc.mum Dominum
Augustinum Cacciavillan, Archiepiscopum titulo Amiterninum ac ProNuntium Apostolicum in India deputat, necessarias et opportunas eidem
tribuens facultates, onere imposito ad hanc Congregationem mittendi
authenticum exemplar actus peractae exsecutionis.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, Kalendis Septembribus anno Domini 1986.
IOSEPHUS
Card.
TOMKO,
Praefectus
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. I I , latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare.
Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit :
die 10 Martii 1986. Coadiutorem Exc.mi P. D. Timothei Pirigisha Mukombe, Episcopi Kasongonsis, R. P. Christophorum Munzihirwa Mwene Ngabo, superiorem provincialem Societatis Iesu in
Africa Centrali.
die 18 Aprilis. Titulari episcopali Ecclesiae Aquensi in Numidia R. P. Ioannem Aloisium Martin, sodalem Congregationis S. Spiritus sub tutela Immaculati Cordis Beatissimae Virginis Mariae, quem
constituit Coadiutorem Ordinarii Vicariatus Apostolici Pucallpansis.
Cathedrali Ecclesiae Dumkansi R. D. Stephanum Tiru, Archi-
1066
NOMINATIONES
Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide ad suum beneplacitum renuntiavit :
die 2Jf Aprilis 1986. Exc.mum P. D. Petrum Sagna, Episcopum
Sancti Ludovici Senegalensis, Administratorem Apostolicum ad nutum Sanctae Sedis )) Praefecturae Apostolicae Tambacundanae.
die 12 Maii. Exc.mum P. D. Paulum Puente, Archiepiscopum
titulo Macrensem in Mauretania, Pro-Nuntium Apostolicum in Re publica Maliana.
die 16 Maii. Reverendum Carolum Maung Bo, Societatis Sancti
Ioannis Bosco sodalem, Praefectum Apostolicum Lashionsis Praefecturae in Birmania.
1067
die 12 Iunii. Exc.mum P. D. Gabrielem Montalvo, Archiepiscopum titulo Celenensem, Pro-Nuntium Apostolicum in Iugoslavia.
die 9 Iunii. Exc.mum P. D. Ernestum Kombo, Episcopum
Nkayiensem, Administratorem Apostolicum sede plena dioeceseos
de Pointe-Noire.
CONGREGATIO
PRO CAUSIS SANCTORUM
LUGDUNEN.
1068
quae, eodem Venerabili Servo Dei deprecatore, divinae actionis indicium videbatur, eamque Apostolicae Sedi ad cognoscendum ad iuris
normam exhibuerunt.
Mira autem valetudinis restitutio, de qua agitur, dominae contigit Petronillae Beluze, viginti quinque annos natae intra fines archidioeceseos Lugdunensis. Quae primos persensit dolores in sinistra coxa
mense Augusto a. 1897. Dolores autem succreverunt atque ad genu
se extenderunt, unde incerta rederetur deambulano, immo brevi crucis, quibus inniteretur, opus fuit aegrotae. Quattuor menses in lecto
gypsata decumbere coacta, et audita, quam medici a curatione ediderant, prognosi infausta quoad valetudinem, infirma, omni spe humanis remediis recuperandae valetudinis deiecta, Venerabilis Antonii
Chevrier opem suppliciter invocavit ; et ecce, septimo die secundae supplicationis novendialis, sanatam se omnino sensit, commode ambulare
valuit, nullo fulcimine sustentata; et ex tunc usque ad octogesimum
aetatis suae annum, quo animam exhalavit, nullam valetudinis ex
praegresso morbo perturbationes habuit.
Hac super miranda sanatione instructus est anno 1915 apud archiepiscopalem Curiam Lugdunensem processus Apostolicae Sedis auctoritate, de cuius forma et vi iuridica decretum exiit die 11 mensis
Novembris a. 1930.
Attenta deinde nostri Consilii Medici opinione super praefatae
sanationis indole et causa praeternaturali, in coetu diei 6 Novembris
prioris anni 1985 edita, de eadem sanatione disceptatum est apud
Congregationem pro Causis Sanctorum primum in Congressu Peculiari
Patrum Consultorum, moderante Fidei Promotore Generali, die 4
Aprilis anni huius 1986 coadunato, et deinde, die 20 mensis Maii
eodem anno, in Ordinaria Congregatione Cardinalium et Episcoporum,
Ponente Exc.mo ac Rev.mo Domino Paulino Limongi, Archiepiscopo
tit. Niceaeen. in Haemimonto. Qui omnes, in utroque Coetu, proposito
dubio utrum constaret de sanatione divinitus patrata per intercessionem Venerabilis Antonii Chevrier adfirmando responderunt.
Facta denique de hisce omnibus per subscriptum Cardinalem Praefectum Summo Pontifici Ioanni Paulo II relatione, Sanctitas Sua vota
Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut de eadem
mira sanatione decretum rite appararetur.
Quod cum esset factum, accitis hodierna die ad Se Cardinali
Praefecto et Causae Ponente meque Antistite a secretis, ceterisque de
more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit :
1069
Constare de uno miraculo a Deo patrato per intercessionem Venerabilis Antonii Chevrier, videlicet de instantnea, perfecta atque constanti sanatione dominae Petronillae Beluze ab osteoartritide sinistrae
coxae, probabilis indolis tubercularis.
Datum Romae, die 5 Iulii A. D. 1986.
PETRUS
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. 8B S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
1070
H O W A R D T . DEE,
BRENDAN D I L L O N ,
NORODOM
RANARIDDH.
RITA SSSMUTH,
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha nominato :
18 settembre 1986. S. E. mons. Giovanni Cheli, Arcivescovo tit. di Santa
Giusta, Pro-Presidente della Pontificia Commissione per la Pastorale delle Migrazioni e
del Turismo.
1071
P. Henri Heekeren, S. V. D., Membro aggiunto della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli,
nel ceto dei Superiori Generali di Istituti Religiosi.
Mons. William McOormack, Membro aggiunto della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli
nel ceto dei Direttori delle PP. 00. MM., in
aliud quinquennium.
Assistente al Soglio:
27 giugno 1986. S. E. mons. Giuseppe Gargitter, Vescovo emerito di Bolzano-Bressanone.
Protonotari Apostolici soprannumerari:
4 luglio
18
27 agosto
1986.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
10 novembre 1985. Mons.
16
Mons.
3 gennaio 1986. Mns.
27
Mons.
Mons.
8 marzo
12
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
1072
12
25
10
4
6
13
19
24
4
21
30
5 Novembris 1986
N. 11
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico - Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
SONSONATENSIS
Distractis nonnullis territoriis a dioecesi Sanctae Annae, nova dioecesis
erigitur quae Sonsonatensis appellatur.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
AD PERPETUAM REI M E M O R I A M
A. s.
1074
nitati dicatum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae cathedralis evehimus. Noviter conditam dioecesim metropolitanae sedi Sancti Salvatoris in America suffraganeam facimus eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Sancti Salvatoris in America pro tempore
subicimus. Consultores dioecesani deligantur ad iuris normam, qui
ipsi Episcopo assint consilio atque opera. Mensam episcopalem constituent Curiae emolumenta, fidelium stipes, pars bonorum quae novae
dioecesi e divisis bonis dioecesis Sanctae Annae provenient, ad normam
canonis 122 C.I.C. Ad sacrorum alumnorum formationem quod attinet,
serventur praescripta iuris communis, spectatis monitis Decreti Concilii Vaticani II Optatam totius , necnon regulis a Congregatione
pro Institutione catholica statutis. Selecti autem iuvenes Romam mittantur in Pontificium Collegium Pium Latinum Americanum. Simul
ac novae dioecesis Sonsonatensis constitutio ad effectum deducta erit,
eo ipso sacerdotes illi censeantur adscripti Ecclesiae in cuius territorio
beneficium vel ofiicium ecclesiasticum legitime habeant; ceteri vero
sacerdotes, clerici seminarii que tirones ei, in cuius territorio legitimum
habeant domicilium. Quoad novae dioecesis regimen, bonorum ecclesiasticorum administrationem, Administratoris dioecesani, sede vacante,
electionem, fidelium iura aliaque id genus, quae sacri canones praescribunt, adamussim serventur. Documenta autem et acta quae ad conditam dioecesim pertinent, ad eius Curiam episcopalem mittantur,
ibique custodiantur in archivo rerum religiosarum. Ad ea postrema
explenda quae per has Litteras iussimus, Venerabilem Fratrem Franciscum De Nittis legamus, factis facultatibus necessariis et opportunis
etiam subdelegandi quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum. Re tandem ad exitum perducta, documenta conficiantur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Episcopis sedulo mittantur. Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum die trigesimo primo mensis Maii,
anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus
Nostri octavo.
8B
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
G ANTIN
1075
II
EMBUENSIS
Distracto territorio a dioecesi Meruensi nova constituitur dioecesis Embuensis appellanda.
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Quoniam Nostrum postulat officium ut diligentissime semper Christifidelium bonum quaeramus, nihil omittendum putamus, quod ad
illud assequendum proficiat. Qua re, cum Venerabiles Fratres Nostri
S. R. E. Cardinales Congregationi pro Gentium Evangelizatione seu
de Propaganda Fide praepositi opportunum esse existimaverint novam
in Kenia condi dioecesim, Nos, iis auditis quos oportebat, Apostolica.
Nostra potestate et auctoritate haec decernimus, quae sequuntur. A
diecesi Meruensi territorium districtus civilis, vulgo (( Embu dicti*
distrahimus idemque dioecesim constituimus,
Embuensem appellan-
volumus,
ob
locorum
huiusque temporis
adiuncta, pro canonicorum Capitulo consultores dioecesanos eligi, Episcopum adiuturos. Reliqua omnia secundum leges Codicis Iuris Canonici temperentur. Hae vero Litterae ad exitum adducantur a Venerabili Fratre Clemente Faccani, Archiepiscopo titulo Serrensi in Proconsolari et in Kenia Apostolico Pro-Nuntio, factis illi necessariis
facultatibus etiam alium delegandi in ecclesiastica dignitate constitutum virum. Re denique perfecta, documenta exarentur, quorum sincera
exemplaria ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione Cito mit*
tantur. Contrariis nihil obstantibus.
1076
Datum Romae, apud S. Petrum, die nono mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus Nostri
octavo.
*B AUGUSTINUS
Card.
OASAROLI
IOSEPHUS
Card.
TOMKO
LITTERAE APOSTOLICAE
Venerabili Servo Dei Cyriaco Eliae Chavara Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Si quis diligit me, sermonem
meum servabit et Pater meus diliget eum et ad eum veniemus et mansionem apud eum faciemus (Io 14,23). Quae Domini verba, si verba sunt
in omni Christi discpulo gratia Dei praedito, in Venerabili Servo Dei
Cyriaco (Kuriakose) Elia Chavara haec divina praesentia insignis
fuit, ita ut Deus in eo inhabitans foris se manifestaret et homines in
eo hominem Dei respicerent, seu hominem plenum Spiritus Sancti,
immo et ita palam agnoscerent. Natus apud Kainakary intra fines
praesentis archidioecesis Changanacherrensis die x mensis Februarii
anno MDCCCV, Servus Dei baptizatus est die V I I I post nativitatem in
ecclesia sua paroeciali Chennankariensi, ac nomen accepit Cyriacum
(Kuriakose). Educatione in schola loci peracta, seminarium apud Pallipuram, sub directione patris Thomae Palakal, ingressus est anno
MDCCCXVin. Studiis ecclesiasticis rite peractis, sacerdos ordinatus est
die X X I X Novembris anno MDCCCXXIX. Cooperatus est cum patribus
Thoma Palakal et Thoma Porukara ad excitandam Congregationem
religiosam formandis viris, cuius fundamentum iecit die xi Maii anno
MDCCCXXXI. Approbante Vicario Apostolico vota religiosa nuncupavit
die V I I I Decembris anno MDCCCLV, et nomen suscepit in religione Cyriacum Eliam a Sacra Familia. Superior novae Congregationis constitutus, eam rexit usque ad mortem. Tota autem vita illius sacerdotalis et
1077
religiosa dedita fuit bono spirituali Ecclesiae localis, ut eam ad maturitatem Christi conduceret. Per seminaria formationi sacerdotum providit; usum exercitia spiritualia praedicandi in paroeciis pro fidelibus;
et sacerdotibus introduxit et sic renovavit vitam spiritualem in toto*
Vicariatu; Vicarius Generalis Ecclesiae Syro-Malabarensis creatus,
omnibus viribus contendit ut schisma, quod eo tempore in eo erat ut
Ecclesiam Malabarensem divideret ab unitate ecclesiali, componeret;
scholis adnexis ecclesiis paroecialibus institutis, curavit educationem
iuvenum; catechumenatus adnexos monasteriis condidit procuravitque
instructionem neophitarum; domo caritatis excitata destitutorum et
moribundorum curam gessit; libros liturgicos ecclesiae Syro-Malabarensi reformando decus et ordinem in celebrationes liturgicas induxit;
typographia et officina libraria confectis, curavit propagationem doctrinae catholicae. Denique, cooperante etiam Leopoldo Beccaro, piissimo viro eodemque missionario Carmelitano, Congregationem mulierum religiosarum, puellarum educandarum gratia, condidit anno
MDCCCLXVI. Morbo letali, vertente anno MDCCCLXX, affectus, doloribus
magna cum patientia, immo christiana cum laetitia toleratis, die I I I
Ianuarii, anno MDCCCLXXI obdormivit in Domino apud monasterium
Koonammavense, et die proxima in ecclesia sanctae Philomenae, adnexa monasterio, prope sanctuarium sepultus est. Corpus, inde effossum, iterum conditum est in ecclesia sancti Ioseph apud Mannanam,
anno MDCCCLXXXIX. Percurrenti vitam eius actuosam facile patet quam
ardentissime Ecclesiam amaverit; quam fervide cupierit cum Deo
coniungi meditatione et oratione; quam intime unitus fuerit cum Deo
in omni sua industria apostolica; quomodo per totam vitam motus
fuerit oculis fidei perspiciendo Deum et eius providentiam mirabilem;
et qua fiducia moveretur ad illam coniunctionem permanentem cum
Deo in caelo. Fama autem talis vitae iam dum viveret late diffusa
apud populum est. Post mortem vero multi fideles ad eum confugerunt
in suis necessitatibus et mirabilem habuerunt responsum. Opinione
ergo sanctitatis sic crescente apud fideles, xc fere annos post mortem,,
Processus Ordinarius, approbante Sacra Congregatione Rituum, introductus fuit in Curia archiepiscopali Changanacherrensi, anno
MCMLVIII; quo completo anno MCMLXX, acta Processus simul cum
scriptis missa fuerunt ad S. Congregationem pro Causis Sanctorum
ut interim cognominata erat. Edito super scriptis Decreto die x n i
Octobris anno MCMLXXIII, et facta disceptatione in coetu ordinario
Congregationis pro Causis Sanctorum, die xv Martii anno MCMLXXX,.
1078
Nostra approbatione Sacra Congregatio decrevit causam Servi Dei introducendam esse in Curia Romana. Actio demum instituta est apud
Congregationem pro Causis Sanctorum super virtutibus Servi Dei
rite ; qua absoluta, constare de virtutibus theologicis Fide, Spe et
Caritate tum in Deum tum in proximum nec non de cardinalibus
Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, earumque adnexis,
in gradu heroico et ad effectum de quo agitur , ediximus. Postquam
autem disceptatum est de mira sanatione Iosephi Pennaparampil pueri
sexennis, qui pede utroque deformis natus est, intercessioni Servi Dei
tributa, ac per Decretum Nostrum die i x mensis Maii anno M C M L X X X V
sancita, decrevimus sollemnem beatificationem Venerabilis Servi Dei
Cyriaci Eliae Chavara, simul atque Venerabilis Servae Dei Alfonsae
Muttathupadathu, die V I I I mensis Februarii anno M C M L X X X V I , durante
Nostro itinere in Indiam peragere. Qua re inter ritum cum pluribus
Antistitibus ecclesiasticis, sacerdotibus, religiosis diversarum Congregationum et magno concursu fidelium sub divo apud Kottayan celebratum, haec protulimus verba : (( Nos vota Fratrum Nostrorum Ioseph
Powathil, Archiepiscopi Changanacherrensis, et Ioseph Pallikaparampil, Episcopi Palaiensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu, multorumque Christifidelium explentes, de Congregationis pro
Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem
facimus ut Venerabiles Servus Dei Cyriacus Elias Chavara et Serva
Dei Alfonsa Muttathupadathu, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Cyriaci Eliae Chavara,
die tertia Ianuarii ; et Alfonsae Muttathupaduthu, die vicesima octava
Iulii, in locis et modis iure statutis, quotannis celebrari possit . In
nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Quae vero per has Litteras
statuimus rata sint nunc et in posterum. Contrariis quibuslibet non
obstantibus.
Datum Cottaiami (Kottayan), sub anulo Piscatoris, die
Februarii, anno MCMLXXXVI, Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
VIII
mensis
1079
ALLOCUTIONES
I
Ad quosdam moderatores Communitatum ecclesialium ab Apostolica Sede
seiunctarum.*
1080
1081
We
must see that further ecumenical advances take place. There can be no
going back.
We must go forward.
Let us
pray for one another, asking Christ to show us the way to come to him
together.
II
Ad quosdam Polonos iurisperitos coram admissos.*
Eph 4:15.
1082
Acta
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
1083
Ona nakazuje po
KK, 33.
' Dz 5, 29.
1084
roz
N. i.
Mt 25, 40.
1085
III
Monsieur l'Ambassadeur,
1. C'est une grande joie pour moi de vous recevoir dans cette Mai
son, et de voir ainsi le Rwanda nouveau reprsent auprs du SaintSige par son Ambassadeur Extraordinaire et Plnipotentiaire. Je vous
exprime mes meilleurs vux pour la haute mission que vous inaugurez
ici et que vous abordez avec une riche exprience. Mission nouvelle,
sui generis par rapport aux postes importants que vous avez occups
dans la diplomatie l'tranger.
Les propos que Votre Excellence vient de tenir au sujet du rle
du Saint-Sige ou des proccupations et projets du Rwanda ont retenu
toute mon attention. Je vous en remercie vivement. Je remercie gale6
Mt 5, i.
Por. Mt 5, 6. 10.
1086
II
1087
(travaux communautaires), axes sur ce qui est indispensable au prsent et l'avenir du pays. Oui, l'Eglise se rjouit de la participation
active des citoyens ce qui assure le bien commun de tous.
Et elle y prend volontiers sa part, non seulement en assurant
nombre de services, dans l'ducation, les soins et la promotion de la
sant, mais aussi en contribuant former la conscience des citoyens
dans un sens conforme la foi des chrtiens et minemment utile
tous. Vous-mme avez soulign l'importance primordiale que tient
la famille aux yeux des Gouvernants; c'est bien l'un des objectifs de
l'Eglise de promouvoir sa stabilit, son unit, sa gnrosit, son rle
ducatif, selon le plan de Dieu. Je pense galement aux valeurs morales
et spirituelles telles que le respect des personnes qui ne sont jamais
des moyens mais gardent leur dignit inviolable, le sens de la justice,
de l'honntet, de l'intgrit qui bannit toute corruption, le courage
au travail, l'quit dans les rapports sociaux, l'esprit de service et du
bien commun, l'gard pour les pauvres et les catgories dfavorises,
la fraternit entre les ethnies, la paix, le pardon, disons l'amour,
puisque vous avez relev, juste titre, que c'est l le leitmotiv de
notre mission spirituelle. Ce sont des valeurs qui tiennent cur
tous ceux qui ont des responsabilits dans le pays, sur le plan civil
comme sur le plan ecclesial.
4. Mais Votre Excellence a galement pris en considration la situation internationale. C'est ici que s'exerce en particulier la comptence
du Saint-Sige.
En vous entendant parler du souci du Gouvernement rwandais de
chercher une coopration sincre et confiante avec les nations du globe,
et de cultiver d'abord les relations de bon voisinage, de coopration
rgionale et d'assistance internationale, je pensais que vous suiviez en
cela les voies ralistes et fructueuses de la solidarit. Comme je le
disais le 11 janvier dernier au Corps diplomatique accrdit prs le
Saint-Sige, la solidarit ncessaire commence par la rgion, le continent, tout en s'ouvrant la communaut mondiale des nations.
Je souhaite que le Rwanda y trouve le soutien qu'il est en droit
d'attendre, comme lui-mme l'apportera aux autres, pour une paix
mieux affermie, pour un respect des droits de l'homme mieux assur,
quels que soient le rang social, la nationalit et la race, pour des relations politiques et conomiques plus quitables entre le Nord et le
Sud. Car, vous le notez bien, vos efforts sur le plan national se heurtent
1088
des conditions internationales d'changes qui dsquilibrent l'conomie des pays en voie de dveloppement. Vous savez combien le SaintSige soutient la recherche d'un nouvel ordre conomique international qui permette, en toute quit, l'exploitation des ressources de
chaque pays pour une vie digne de tous ses citoyens. En ce domaine,
vous savez que vous trouverez ici un alli.
5. En terminant, Monsieur l'Ambassadeur, je ne peux m'empcher
de souligner nouveau la situation remarquable que prsente l'Eglise
en votre pays. Le christianisme s'y est implant d'une faon rapide,
profonde, solide. Il a t assimil par le peuple et toute une lite intellectuelle qui a pris en mains, avec l'aide encore apprciable des prtres,
religieux et lacs d'autres pays, les destines de l'Eglise au Rwanda;
bien plus, les catholiques deviennent eux-mmes missionnaires
l'tranger.
Certes, chez vous, comme partout dans le monde, sous l'influence
de diverses thories modernes, soit la critique rationaliste, soit un mouvement de scularisation ou de lacisation, voire d'athisme, soit encore
au nom d'une requte d'authenticit africaine, certains peuvent tre
tents de prendre leur distance avec la foi chrtienne. En ralit celle-ci,
loin d'tre un corps tranger, a pris en compte la plupart des valeurs
traditionnelles de votre pays, qui comportaient un aspect trs positif
sur le plan thique et religieux; elle les a mme sauves, en les purifiant ; elle les a rnoves, leves ; grce la Bonne Nouvelle de l'amour
de Dieu offert tous et la charit qu'elle entrane pour tout tre
humain. Elle a, on peut dire, atteint l'homme rwandais et la culture
rwandaise leurs racines. Et si cette inculturation africaine doit encore et toujours se poursuivre, en harmonie avec la doctrine de l'Eglise
universelle, elle montre dj des fruits authentiquement africains et
rwandais. Non seulement la foi chrtienne a une place de choix dans
l'me rwandaise et continue travailler l'vanglisation en profondeur des curs et des murs dans le respect des convictions et des
responsabilits de tous les habitants du pays -, mais l'Eglise au
Rwanda a acquis elle-mme une place de choix en Afrique et dans
l'Eglise universelle. C'est un motif de plus qui explique les liens troits
et cordiaux unissant le Saint-Sige et le Rwanda.
Je prie le Seigneur de combler de ses dons le peuple rwandais et ses
dirigeants, de les inspirer et de les assister dans leur noble tche. Et
vous-mme, Monsieur l'Ambassadeur, je redis mes vux pour une
heureuse et fructueuse mission. Que Dieu bnisse le Rwanda !
1089
IV
Ad sodales Societatis a Sancto Paulo Apostolo qui Generali Capitulo interfuerunt coram admissos.*
71-A.A.S.
1090
ammirati nell'osservare le magnifiche collane di Sacra Scrittura, di teologia, di agiografa, di filosofia, di psicologia, di sociologia, di letteratura, di pedagogia, che sono state pubblicate con scelte accurate e
tempestive e con dignitose e accessibili edizioni ; n si possono dimenticare le molteplici opere di liturgia, di catechesi per ogni categoria di
persone, di omiletica, di pastorale, di cultura generale nei vari campi
del gusto e dell'interesse del pubblico. E tutto fu sempre compiuto alla
luce di Ges Maestro, che si rivelato come la Via e la Verit e la Vita.
Con tutta l'ansia che sgorga dal mio cuore vi esorto a continuare a
camminare per il cammino indicato da Don Alberione ! Non lasciatevi
confondere dalle ideologie che attraversano il mondo moderno ! Siate
santamente intelligenti, acutamente critici, apostolicamente equilibrati
e perspicaci ! Ricordate ci che scriveva san Paolo : (( Tutto ci che
vero, nobile, giusto, puro, amabile, onorato ... tutto questo sia oggetto
dei vostri pensieri ! . * Rammentate anche ci che diceva Don Alberione : Tutto per il Vangelo, tutti per il Vangelo, tutti al Vangelo ! .
I tempi sono cambiati; i tempi sono nuovi e bisogna usare mezzi
aggiornati e adatti per gli uomini d'oggi; ma la dottrina rivelata da
Cristo non cambia, valida per sempre e per tutti e noi dobbiamo
condurre le anime in Paradiso soggiungeva ancora il vostro Fondatore. (( Il nostro apostolato predicare Ges Cristo e cos accompagnare la Chiesa, anzi essere parte della Chiesa, la quale ci ha affidato questa missione . Sentite fortemente il dovere di illuminare
sempre le anime, di non infondere mai il dubbio, di non spargere mai
la confusione; evitate quanto pu creare sbandamento o pu essere
dettato dal desiderio di seguire mode culturali aliene dal Vangelo. Non
lasciatevi mai influenzare, nelle decisioni, da motivi di interesse
umano.
Sia vostro impegno e vostro gaudio spirituale essere docili al Magistero della Chiesa, sostenendolo nell'opera diffcile ma necessaria della
difesa dell'ortodossia e della divulgazione della Verit. Nelle vostre
scelte vi guidi solo il desiderio di annunciare il Vangelo e di servire
la Chiesa.
3. Voi Paolini , sacerdoti e uomini di cultura e di sensibilit
moderna, ben sapete come i nostri fedeli vivono in un'epoca in cui sentono insegnate e vedono praticate dottrine spesso difformi dal messaggio
1
Flp 4, 8.
1091
1092
V
Ad Exc.mam Dominam Teresiam Striggner Scott, Ganae apud Sanctam
Sedem Legatum.*
Your Excellency,
I am pleased to welcome you to the Vatican and to accept from
your hands the Letters by which you are accredited as Ambassador
Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Ghana. Be
assured that I see this act as a factor of stability and continuity in
the maintenance of the good relations existing between your country
and the Holy See.
The people of Ghana are not strangers to me. I have vivid memories
of my visit to your country in 1980 on the occasion of the centenary
clbrations of the Church's prsence in that part of Africa. I experienced the warmth of your hospitality and I was confrmed in my
respect and esteem for the distinctive culture of Africa, which is such
that in the great diversity of its expressions it manifests a substantial
unity. At the time of my visit I described the essential aspects of African
culture as "a vision of the world where the sacred is central, a deep
awareness of the link between Creator and nature, a great respect for
all life, a sense of family and of Community that""blosWmslnt~'"an~o"pe''
1093
cular those of your own country, ought to elaborate the values upon
which family and social life can thrive for the well-being of all.
In the circumstances of economie and politicai change and turmoil
which today affect the life of nations, it is extremely important that
this spiritual outlook which pervades African culture not be lost or
subordinated to exclusively material concerns. The value, dignity and
rights of the human person should always be the guiding force and
the inspiration of politicai and social activities.
In this context you have referred to the Church's commitment and
contribution to the social, economic, educational and medical development of Ghana. In these endeavours the Church truly seeks to be at
the service of the human family. Indeed the Church is especially concerned to dfend and sustain the human dignity of the neediest : the
poor, the sick, the young and old, the worker and the immigrant. In
these fields of service there is ample room for close and fruitful collaboration between the Church and public authorities. It is my ardent
hope that in Ghana such collaboration will continue to increase in a
climate of mutuai trust and understanding.
Again, in the context of the defence of human dignity, you have
also made rfrence to the deplorable system of apartheid which continues to suppress certain fundamental human rights in some parts of
Africa. On various occasions I have reiterated the Church's total and
convinced rpudiation of every form of racial discrimination. While
we strongly condemn the inhumanity of apartheid and express solidarity with the victims of the violence it gnrtes, it is also imperative
for the Church and the world to support and encourage the initiatives
undertaken by the parties in vol ved to bring about a prompt, just and
non-violent solution to this vexatious question.
Your Excellency, your mission as Ambassador to the Holy See
carries with it an awareness of the special character which the Holy
See gives to its diplomatie role as a service to the cause of collaboration
and concord among nations and peoples. It is essentially a service
to the cause of peace and human development. I assure you of my
personal good will and that of my collaborators in the fulfllment of
your lofty mission. I invoke Almighty God's blessing of health and
happiness upon you, and I pray for the unity, peace and well-being of
the people of Ghana whom you represent.
2
1094
VI
Carissimi giovani,
1. per me motivo di gioia potervi incontrare all'inizio di questa
Settimana Santa, durante la quale la Chiesa celebra, in modo particolare e solenne, l'amore pi grande che Cristo ha avuto per noi,
morendo sulla Croce.
Il primo gennaio del corrente anno, che dalle Nazioni Unite stato
proclamato Anno Internazionale della Pace, proponevo ai cristiani e a
tutti gli uomini di buona volont un motto, che mi piace ricordare ora
a voi : La pace valore che non ha frontiere . Queste parole sono
tornate alla mia mente non appena sono entrato in questa sala.
In effetti, voi provenite da circa quattrocento universit, sparse
in oltre quaranta Paesi dei cinque Continenti. Rappresentate nazioni
dislocate nei quattro punti cardinali della terra. Le tensioni, che cos
spesso scuotono i rapporti fra i popoli, qui appaiono superate da una
tensione superiore, quella della carit fraterna, segno di riconoscimento
che il cristianesimo incide profondamente nella vita quotidiana.
So che gli incontri, che ogni anno riuniscono a Roma varie migliaia
di studenti e di professori universitari, ebbero inizio nell'ormai lontano
1968 anno di particolare risonanza nel mondo dell'universit
sotto l'impulso e l'ispirazione del Servo di Dio Josemara Escriv
Fondatore dell'Opus Dei. Sospinto dalla sollecitudine sacerdotale verso
i giovani, egli desider farli convenire proprio a Roma aftinch, accanto
alla tomba di San Pietro si confermassero nelle loro anime la luce
della fede cattolica e l'amore per la Chiesa. Come quanti vi hanno
preceduto, voi non venite, quindi, per il semplice desiderio di viaggiare anche se, certamente, potrete ammirare le monumentali bellezze di questa millenaria citt , bens con l'esplicito intendimento
di approfondire la perenne novit del messaggio cristiano. Venite a
dare ragione della speranza che in voi , * a infondere maggior
vigore alle radici della vostra fede e della vostra carit, a stringere
legami di reciproca conoscenza e comprensione con giovani di altre
latitudini. Venite, infine, a trarre conclusioni operative dalle ricerche,
che per un intero anno avete condotto nei vostri rispettivi Paesi, su
* Die 24 m. Martii a. 1986.
1
1095
Jn 14, 27.
1096
Existen, por tanto, dos tipos de paz : la que los hombres son capaces
de construir por s solos, y la que es don de Dios ; la que se basa en un
equilibrio de fuerzas, fruto fatigoso de acuerdos y compromisos humanos, y la que es segn la expresin del Concilio Vaticano I I (( fruto
del orden plantado en la sociedad humana par su divino Fundador ;
la que viene impuesta por el poder de las armas y la que nace del
corazn. La primera es frgil e insegura; podra llamarse una mera
apariencia de paz porque se funda en el miedo y en la desconfianza. La
segunda, por el contrario, es una paz fuerte y duradera porque al fundarse en la justicia y el amor, penetra en el corazn; es un don que
Dios concede a quienes aman su ley. La primera merece ms bien el
nombre de armisticio ; la segunda es una paz que sobrepuja a todo
entendimiento y, al hacer que los hombres sean pacficos, los convierte en idneos artfices de paz.
Este anhelo de paz no ha de ser confundido con la pasiva aquiescencia de quien se limita a auspicarla, pero que no se empea en construirla
ante todo en la propia vida. La paz, segn la clsica definicin agustiniana, es tranquillitas ordinis ) ) , la tranquilidad que reina all donde
cada cosa est puesta en conformidad con el recto ordenamiento querido
por Dios. Este justo equilibrio podr alcanzarlo personalmente, e
instaurarlo en la realidad que lo circunda, quien no observa este recto
orden en las propias relaciones con Dios y con los dems, encerrado en
el caparazn del proprio egosmo? Al mximo, podr alcanzar aquella
que la Sagrada Escritura llama prosperidad de los malvados, esto es,
la aparente recompena del pecado : una paz efmera y epidrmica que
esconde una rendicin sin condiciones a los impulsos de la triple concupiscencia de que habla el apstol San Juan.
9
10
11
Flp 4, 7.
w Sal 73, 3.
11
Cf. 1 Jn 2, 16.
1097
4. La paz que el mundo espera con ansia debe nacer del corazn de
cada hombre y de cada mujer, como fruto maduro del Espritu, cuando
cada uno colabora con la gracia de Dios. Es una paz dada y, al mismo
tiempo, conquistada. Por esto, paradoxalmente, requiere una lucha
constante, un combate sin tregua contra el pecado que anida en el
corazn humano y lo acosa con falsas promesas, de las que no se siguen
sino frutos de muerte.
S muy bien que la Prelatura del Opus Dei da a todos sus miembros, y a todos aquellos que se acercan a su apostolado, una profunda
formacin cristiana, favoreciendo el ejercicio de la libertad y de las
responsabilidades personales en las elecciones temporales. En tal formacin, una importancia fundamental viene atribuida a la oracin y
a la frecuencia de los sacramentos, como requisito indispensable para
vivir con plenitud la vida cristiana y ser, por tanto, eficaces constructores de la paz ; en efecto, slo a los pacficos es concedida la bienaventuranza de ser llamados hijos de Dios. Proseguid por este camino e
invitad a vuestros amigos a hacer personalmente el maravilloso descubrimiento de la cercana de Dios en el trabajo profesional y en las ocupaciones cotidianas.
12
13
14
14
1098
15
16
Col 3, 12.
16
1099
demieo Romano della Santa Croce. Nel rivolgervi il mio saluto deferente e cordiale, desidero ringraziare Mons. Carlo Caffarra e Mons. Alvaro del Portillo e, con loro, quanti hanno collaborato alla realizzazione
del Convegno. Il confronto di idee e lo scambio di opinioni, che incontri
come questo consentono, servono a stimolare la riflessione e a favorire
l'approfondimento dei grandi temi morali, sui quali voi quotidianamente vi affaticate nel tentativo di sempre meglio comprendere il disegno
salvifico di Dio sull'uomo.
Come ben sapete, il Concilio Vaticano II ha chiesto agli studiosi di
etica un impegno particolarmente grave ed urgente : Si ponga speciale cura nel perfezionare la teologia morale in modo che la sua esposizione scientifica, maggiormente fondata sulla Sacra Scrittura, illustri
l'altezza della vocazione dei fedeli in Cristo e il loro obbligo di apportare frutto nella carit per la vita del mondo Questo invito non ha perso a vent'anni dalla conclusione del Concilio la sua attualit. La verit, infatti, a cui la Chiesa deve rendere
testimonianza, non deve essere solo fide credenda , ma anche moribus applicanda . verit che deve diventare norma delle decisioni
del fedele: N o n chiunque mi dice: "Signore, Signore", entrer nel
regno dei cieli, ma colui che fa la volont del Padre mio che nei cieli .
Per l'intelligenza di questo rapporto verit-libert, la riflessione etica
insostituibile.
Anzi, ci che precisamente si propone la suddetta riflessione di
mostrare come solamente la libert che si sottomette alla Verit conduce la persona umana al suo vero bene. Il bene della persona di
essere nella Verit e di fare la Verit.
1
2. Questo essenziale legame di Verit-Bene-Libert stato smarrito in larga parte dalla cultura contemporanea e, pertanto, ricondurre
l'uomo a riscoprirlo oggi una delle esigenze proprie della missione
della Chiesa, per la salvezza del mondo. La domanda di Pilato : Che
cosa la verit? emerge anche oggi dalla sconsolata perplessit di
un uomo che spesso non sa pi chi , donde viene e dove va. E cos assistiamo non di rado al pauroso precipitare della persona umana in
situazioni di autodistruzione progressiva. A voler ascoltare certe voci,
sembra non doversi pi riconoscere l'indistruttibile assolutezza di alcun
valore morale. Sono sotto gli occhi di tutti il disprezzo della vita
1
1100
Cfr. n. 17.
1101
l'uomo porta scritta nel suo cuore una legge che non lui a darsi,
ma che esprime le immutabili esigenze del suo essere personale creato
da Dio, finalizzato a Dio e in se stesso dotato di una dignit infinitamente superiore a quella delle cose. Questa legge non solo costituita da
orientamenti generali, la cui precisazione nel loro rispettivo contenuto
condizionata dalle varie e mutabili situazioni storiche. Esistono
norme morali aventi un loro preciso contenuto immutabile ed incondizionato. Su alcune di esse voi state sviluppando una rigorosa riflessione
proprio nel corso di questo Congresso : la norma che proibisce la contraccezione o quella che interdice l'uccisione diretta della persona innocente, per esempio. Negare che esistano norme aventi un tale valore pu
farlo solo chi nega che esista una verit della persona, una natura
immutabile dell'uomo, ultimamente fondata su quella Sapienza creatrice
che dona la misura a ogni realt, l) pertanto necessario che la riflessione
etica si fondi e si radichi sempre pi profondamente su una vera antropologia e questa, ultimamente, su quella metafisica della creazione che
al centro di ogni pensare cristiano. La crisi dell'etica il test
pi evidente della crisi dell'antropologia, crisi dovuta a sua volta al
rifiuto di un pensare veramente metafsico. Separare questi tre momenti
quello etico, quello antropologico, quello metafsico un gravissimo
errore. E la storia della cultura contemporanea lo ha tragicamente
dimostrato.
5. A questo punto la riflessione etica razionale si completa, trovando
il suo perfezionamento nella riflessione etica teologica. La Sapienza
creatrice che dona la misura ad ogni realt, nella cui Verit ogni
creatura vera, ha un nome : il Verbo incarnato, il Signore Ges
morto e risorto. In Lui ed in vista di Lui l'uomo creato, poich il
Padre nel suo liberissimo progetto ha voluto che l'uomo partecipasse nel Figlio Unigenito alla stessa vita trinitaria. E, pertanto,
solo l'etica teologica pu dare la risposta interamente vera alla domanda
morale dell'uomo.
Da ci deriva una competenza vera e propria del Magistero della
Chiesa nell'ambito delle norme morali. Il suo intervento in tale campo
non pu essere equilibrato ad un'opinione fra le altre, sia pure dotata
di una particolare autorevolezza. Esso gode del <( charisma veritatis
certum ; ad esso, pertanto, il teologo cattolico deve obbedienza.
6
1102
1103
VIII
Ad eos qui conventui quorundam presbyterorum ex Europa interfuerunt
coram admissos.*
1104
1105
pelant par son nom pour lui faire dcouvrir la Bonne Nouvelle et
rechercher son salut, il vise aussi le sortir de lui-mme, le situer
dans une communaut de croyants, et le rendre actif et missionnaire
dans cette communaut.
4. Nous disions qu'il est important de rejoindre les jeunes au cur
de leurs soucis de vie pleinement humaine, dans leur besoin d'panouissement corporel, intellectuel, spirituel, o le travail, le sport, les loisirs,
la vie d'amiti, le dvouement social ont une large part. Je pense aussi
aux valeurs humaines fondamentales de libert authentique, de justice,
de solidarit. Puissent-ils comprendre que la Bonne Nouvelle est le
chemin de la libert chrtienne et de la libration, selon les termes du
tout rcent document de la Congrgation pour la Doctrine de la Foi !
L'action catholique, puis le Concile Vaticanii, ont insist sur cette
ducation de tout l'homme et sur son engagement dans le monde, sans
tre du monde.
1
72 - A. A. S.
1106
sparons pas Jsus-Christ de son Eglise, qui est son Corps. Apprenons nos jeunes aimer l'Eglise, comme le signe et l'instrument de
la grce du Christ, comme la communaut qui vit le mystre du Christ.
Elle le fait avec ses faiblesses et ses limites, certes, mais aussi dans la
joie de recevoir constamment l'amour de Dieu et son pardon, et dans la
force de l'amour fraternel. Ne laissons pas nos jeunes voir seulement
dans l'Eglise le ct institutionnel que la socit actuelle leur a trop
souvent appris contester. Soyons humbles et ralistes, mais ne
projetons pas sur eux les doutes et les critiques des adultes. Puissentils comprendre qu'ils sont l'Eglise ! Puissent-ils communier notre
amour du Christ comme notre amour de l'Eglise !
6. L'Eglise est communion. Le rcent Synode des vques l'a bien
mis en lumire. Le premier tmoignage que nous pouvons en donner,
c'est celui de l'unit du presbyterium des prtres unis entre eux
autour de leurs vques dont ils sont les collaborateurs , c'est celui
de la collgialit des vques unis entre eux autour de l'vque de
Rome. Une communion profonde, dans l'amour rciproque largi aux
dimensions de l'Eglise universelle, dans une prire solidaire, mais
aussi dans l'adhsion la mme foi, dans l'accueil des mmes exigences
thiques, dans l'acceptation de la discipline commune l'ensemble de
l'Eglise que les Dicastres romains ont la mission de sauvegarder et
de promouvoir. C'est l'intrieur de cette unit substantielle que
chaque Eglise locale, chaque pasteur, peut et doit chercher les voies
les plus adaptes pour toucher nos contemporains, prsenter le message vanglique, aplanir le chemin de la foi et de la conversion,
orienter vers une action concrte au service de l'Eglise et de la socit.
U y a place pour toutes sortes d'initiatives que votre cur de pasteurs
saura trouver, en harmonie avec vos confrres, en communion avec
votre vque, avec le Saint-Sige, avec l'Eglise universelle.
Dans cet esprit, je vous exprime tous mes encouragements. Je prie
le Christ ressuscit de vous donner sa paix et sa joie, avec l'abondance
des dons du Saint-Esprit. Et de tout cur, je vous bnis ainsi que les
prtres des Conseils presbytraux que vous reprsentez.
1107
IX
Ad quosdam sodales Consilii Oecumenici Ecclesiarum coram admissos.*
1108
Eph 4:5-6.
1109<
X
Ad episcopos provinciae ecclesiasticae Romanae necnon totius Latii occasione oblata ad limina visitationis coram admissos.*
Signor Cardinale,
venerati Pastori e cari Fratelli di Roma e del Lazio,
1. Sono lieto di aprire con voi la serie dei fraterni incontri collegiali
per le visite ad limina Apostolorum dei Vescovi Italiani. Vi accolgocol saluto che l'apostolo Paolo rivolgeva alla comunit cristiana di
Roma, ai fratelli amati da Dio e santi per vocazione )) : Grazia a
voi e pace da Dio, Padre nostro, e dal Signore Ges Cristo . * Per
mezzo di Ges, nostro Signore, abbiamo ricevuto la grazia dell'apostolato per ottenere l'obbedienza alla fede da parte di tutte le genti, a
gloria del suo nome ... .
In questo arco di cinque anni intercorso dall'ultimo incontro di
gruppo, ho avuto modo d'incontrarmi personalmente con molti di voi
in varie occasioni e, nelle scorse settimane, sono stato lieto di ricevervi
singolarmente, rinnovando e rinsaldando quei vincoli di comunione
che ci legano nell'amore a Cristo e nel servizio pastorale a favore delle
care diocesi del Lazio.
Ora vogliamo fare insieme il punto della situazione a livello regionale, in rapporto soprattutto alle condizioni proprie di una societ
secolarizzata qual la nostra, per analizzarne le molteplici ripercussioni sulla vita dei fedeli e sul loro cammino ecclesiale, affinch il
nostro servizio, contribuendo a promuovere la conoscenza e l'applicazione del Concilio Vaticano I I , valga a suscitare anche nella presente
generazione quell' obbedienza alla fede , che costituiva l'obiettivo
delle fatiche pastorali dell'apostolo Paolo. Il riferimento agli inizi, si
rivela particolarmente eloquente per noi, ministri di Cristo, in un'epoca
nella quale, sotto certi aspetti, sembra imporsi l'impegno di una nuova
evangelizzazione.
2
Bm 1, 7.
Ibid. 5.
1110
Illi
Rm 1, 21-22.
* Relazione finale, I, 4.
1112
10
10
N . 14.
Cfr. Catechesi tradendae, 61.
Rm 12, 2.
Gaudium et spes, 10.
Perfectae caritatis, 2.
Relatio finalis, I, 4.
1113
1 2
11
12
Rm 12, 5.
Lumen gentium, 30.
1114
Voglio aggiungere la viva raccomandazione di stare vicini a ciascuno dei vostri Sacerdoti mediante il conforto personale, per aiutarli
a crescere nella vita soprannaturale, ad essere le guide spirituali del
Popolo di Dio, a sostenere e moltiplicare le famiglie cristiane, a indirizzare i giovani che cercano l'autenticit del Vangelo, a formare i
laici ai loro insostituibili compiti. Di tali premure del Sacerdote devono
essere oggetto (( tutti i laici cristiani, perch ognuno di essi chiamato alla santit, ad essere membro vivo nell'incremento della Chiesa,
soprattutto a rendere presente e operosa la Chiesa in quei luoghi e
in quelle circostanze in cui essa non pu diventare il sale della terra
se non per loro mezzo ) ) .
13
14
Apostolicam actuositatem, I I , 7.
1115
XI
Ad eos qui conventui peritorum psychiatriae, Romae habito, interfuerunt
coram admissos.*
Dear Friends,
1. I am particularly happy to have this opportunity of welcoming
you, distinguished men and women of medical science, participants in
the International Congress on Hypothalamic Dysfunction in Neuropsychiatrie Disorder s. I extend cordial greetings to you all, especially
to Dr. Goodwin of the National Institute of Mental Health, Bethesda,
Maryland, and to Dr. Frajese of the Faculty of Medicine of the
University of Rome "La Sapienza", under whose auspices your Congress is meeting.
I have been informed that the purpose of your Congress is to discuss
and evalate the integration of the latest discoveries in the field of
neuroendocrinology in the clinical treatment of neuropsychiatrie disorders, with special rfrence to hypothalamic dysfunction.
The special object of your research is the biochemical microcosm
constituted by the structure and action of neuropeptides, especially in
their mutual interaction with the endocrine system.
It is a very
specific field of medical science in which knowledge is advancing at
an ever accelerating pace, with the potential of greatly improving
clinical approaches to mental health problems.
2. The Catholic Church admires and encourages the work and commitment of men and women of science as explorers of man and of the
universe. While the Church does not claim to have particular comptence in the specifically scientific nature of your endeavours, she
sincerely and openly welcomes the advancement of Jcnowledge obtained
through honest means. She is frmly convinced that the progress of
science is a special form of service to humanity.
Indeed, I wish to make my own the words of the Second Vatican
Council in order to assure you that "your paths are never foreign to
ours. We (in the Church) are the friends of your vocation as searchers,
companions in your fatigues, admirers of your successes, and, if
necessary, consolers in your discouragement and your failures".
1
1116
1117
XII
A Summo Pontifice habita in templo seu synagoga Iudaeorum Urbis.*
Jn 14:6.
Lfc 9:11.
Acta
1118
Apostolicae
Sedis -
Commentarium
Officiale
ha voluto, nel mistero della sua provvidenza, che questa sera si incontrassero in questo vostro <( Tempio maggiore la comunit ebraica,
che vive in questa citt fin dal tempo dei Romani antichi, e il Vescovo
di Roma e Pastore universale della Chiesa cattolica.
Sento poi il dovere di ringraziare il Rabbino Capo, Prof. Elio Toaff,
che ha accolto con gioia, fin dal primo momento, il progetto di questa
visita e che ora mi riceve con grande apertura di cuore e con vivo senso
di ospitalit; e con lui ringrazio tutti coloro che, nella comunit
ebraica romana, hanno reso possibile questo incontro e si sono in tanti
modi impegnati affinch essa fosse nel contempo una realt e un simbolo.
Grazie quindi a tutti voi.
Tod rabb (= grazie tante).
2. Alla luce della Parola di Dio test proclamata e che vive in
eterno ) ) , vorrei che riflettessimo insieme, alla presenza del Santo,
benedetto Egli sia ! (come si dice nella vostra liturgia), sul fatto e
sul significato di questo incontro tra il Vescovo di Roma, il Papa, e la
comunit ebraica che abita ed opera in questa citt, a voi e a me
tanto cara.
da tempo che pensavo a questa visita. In verit, il Rabbino Capo
ha avuto la gentilezza di venire ad incontrarmi, nel febbraio 1981,
quando mi recai in visita pastorale alla vicina parrocchia di San Carlo
ai Catinari. Inoltre, alcuni di voi sono venuti pi di una volta in
Vaticano, sia in occasione delle numerose udienze che ho potuto avere
con rappresentanti dell'Ebraismo italiano e mondiale, sia ancor prima,
al tempo dei miei predecessori, Paolo V I , Giovanni X X I I I e Pio X I I .
Mi poi ben noto che il Rabbino Capo, nella notte che ha preceduto la
morte di Papa Giovanni, non ha esitato ad andare a Piazza San Pietro,
accompagnato da un gruppo di fedeli ebrei, per pregare e vegliare,
mescolato tra la folla dei cattolici e di altri cristiani, quasi a rendere
testimonianza, in modo silenzioso ma cos efficace, alla grandezza
d'animo di quel Pontefice, aperto a tutti senza distinzione, ed in par-,
ticolare ai fratelli ebrei.
L'eredit che vorrei adesso raccogliere appunto quella di Papa
Giovanni, il quale una volta, passando di qui come ha or ora ricordato il Rabbino Capo fece fermare la macchina per benedire la folla
di ebrei che uscivano da questo stesso Tempio. E vorrei raccoglierne
l'eredit in questo momento, trovandomi non pi all'esterno bens,
3
Cfr. Is 30, 8.
1119
N . 4.
Insegnamenti 1979, p. 1484.
1120
stessa Citt del Vaticano si siano spalancate per offrire rifugio e salvezza a tanti Ebrei di Roma, braccati dai persecutori.
4. L'odierna visita vuole recare un deciso contributo al consolidamento dei buoni rapporti tra le nostre due comunit, sulla scia degli
esempi offerti da tanti uomini e donne, che si sono impegnati e si impegnano tuttora, dall'una e dall'altra parte, perch siano superati i
vecchi pregiudizi e si faccia spazio al riconoscimento sempre pi pieno
di quel vincolo )) e di quel (( comune patrimonio spirituale che esistono tra Ebrei e Cristiani.
questo l'auspicio che gi esprimeva il paragrafo n. 4, che ho ora
ricordato, della Dichiarazione conciliare Nostra aetate sui rapporti
tra la Chiesa e le religioni non cristiane. La svolta decisiva nei rapporti della Chiesa cattolica con l'Ebraismo, e con i singoli Ebrei, si
avuta con questo breve ma lapidario paragrafo.
Siamo tutti consapevoli che, tra le molte ricchezze di questo numero 4 della Nostra aetate , tre punti sono specialmente rilevanti.
Vorrei sottolinearli qui, davanti a voi, in questa circostanza veramente unica.
Il primo che la Chiesa di Cristo scopre il suo legame con
l'Ebraismo scrutando il suo proprio mistero . La religione ebraica
non ci estrinseca , ma in un certo qual modo, intrinseca alla
nostra religione. Abbiamo quindi verso di essa dei rapporti che non
abbiamo con nessun'altra religione. Siete i nostri fratelli prediletti e,
in un certo modo, si potrebbe dire i nostri fratelli maggiori.
Il secondo punto rilevato dal Concilio che agli Ebrei, come popolo,
non pu essere imputata alcuna colpa atavica o collettiva, per ci
che stato fatto nella passione di Ges . Non indistintamente agli
Ebrei di quel tempo, non a quelli venuti dopo, non a quelli di adesso.
quindi inconsistente ogni pretesa giustificazione teologica di misure
discriminatorie o, peggio ancora, persecutorie. Il Signore giudicher
ciascuno secondo le proprie opere , gli Ebrei come i Cristiani.
Il terzo punto che vorrei sottolineare nella Dichiarazione conciliare la conseguenza del secondo; non lecito dire, nonostante la
coscienza che la Chiesa ha della propria identit, che gli Ebrei sono
reprobi o maledetti , come se ci fosse insegnato, o potesse venire
6
Cfr. Rm 2, 6 s.
1121
dedotto dalle Sacre Scritture, dell'Antico come del Nuovo Testamento. Anzi, aveva detto prima il Concilio, in questo stesso brano
della (( Nostra aetate , ma anche nella Costituzione dogmatica Lumen gentium , citando San Paolo nella lettera ai Romani, che gli
Ebrei <( rimangono carissimi a Dio che li ha chiamati con una
vocazione irrevocabile .
1 0
11
N. 6.
11, 28s.
73 - A. A. S.
1122
1123
1 4
15
15
16
1124
XIII
Ad eos qui plenario coetui Congregationis pro Sacramentis interfuerunt
coram admissos.*
Signori Cardinali,
Venerati Fratelli nell'episcopato,
1. Sono lieto di accogliervi in udienza nel giorno in cui si concludono
i lavori della vostra Plenaria, e di rivolgervi il mio cordiale saluto,
esprimendovi al tempo stesso il mio sincero apprezzamento per quanto
ciascuno di voi ha fatto e fa a servizio di un Dicastero, al quale affidata
la cura di un settore fondamentale per la vita della Chiesa. Mediante i
sacramenti, infatti, i credenti si uniscono in modo arcano e reale a
Cristo sofferente e glorioso )).* ed hanno (( la possibilit di santificare
quasi tutti gli avvenimenti della vita per mezzo della grazia divina che
fluisce dal mistero pasquale della Passione, Morte e Risurrezione di
Cristo )).
Rivolgo un particolare saluto al Cardinale Prefetto, che ringrazio
per le gentili parole con le quali ha aperto questo incontro. Il mio saluto
si estende poi a ciascuno di voi, qui presenti, ed intende raggiungere
anche, attraverso le vostre persone, tutti i vostri collaboratori, alla cui
fatica tanto preziosa quanto nascosta voi sapete di essere debitori.
2
2. Consapevoli dei compiti che vi spettano, quali membri della Congregazione dei Sacramenti, compiti che si assommano in una costante
cura perch non venga menomata la sostanza di questi mezzi di grazia,
che la Chiesa custodisce come inestimabile tesoro, e perch siano fedelmente osservate le prescrizioni relative alla loro legittima amministrazione, voi avete deciso di affrontare nella presente circostanza alcune
questioni particolarmente urgenti nel campo dei sacramenti della Confessione, dell'Ordine e del Matrimonio.
I risultati a cui approdato il vostro lavoro in questi giorni saranno
fatti oggetto di attenta considerazione da parte mia, nella certezza che
la vostra competenza ed esperienza non avranno mancato di suggerirvi
utili indicazioni, atte ad orientare i problemi verso le opportune soluzioni. In questo momento vorrei limitarmi a parteciparvi alcune consi* Die 17 m. Aprilis a. 1986.
1
Lumen gentium, 7.
1125
Cfr. Gv 20, 22 s.
1126
* Mt 19, 14.
1127
5. Quanto al secondo problema, quello cio dell'assoluzione impartita in forma generale a pi penitenti senza la previa confessione individuale, rincresce innanzitutto costatare che, nonostante le precise
indicazioni date dal Codice di Diritto Canonico e ribadite dall'Esortazione Apostolica Reconcililiatio et paenitentia, in non poche Chiese
particolari si registrano casi di abuso.
5
Al riguardo sento il dovere di riaffermare che questa forma di celebrazione del Sacramento <( riveste un carattere di eccezionalit e non
, quindi, lasciata alla libera scelta, ma regolata da un'apposita
disciplina . Le norme di tale disciplina sono quelle note : la Chiesa,
fedele alla volont del suo Maestro e Signore, non intende mutarle.
Sar, pertanto, compito dei Pastori curare mediante un'opportuna
catechesi che i fedeli non abbiano a compiere confusioni tra assoluzione generale e confessione individuale, restando quest'ultima necessaria non appena possibile anche dopo aver ricevuto l'assoluzione
generale delle colpe gravi commesse.
7
1 0
N . 33.
7
Cfr. Gv 10,
10
3.
Me 2, 5; Gv 8, 11.
1128
propria irripetibile soggettivit, che non pu essere confusa nell'anonimato della massa n essere rimpiazzata dalla comunit, per quanto
ricco ed importante sia l'apporto di quest'ultima.
Faranno bene, pertanto, le Conferenze Episcopali a ritornare con
fermezza su questo punto, stabilendo chiaramente quali siano i casi
di grave necessit previsti dal Codice di Diritto Canonico per
il legittimo ricorso alla assoluzione in forma collettiva, ed adoperandosi poi con costanza per orientare conformemente a queste direttive la prassi pastorale delle loro Chiese.
11
XIV
Ad Sorores Magistras a S. Dorothea coram admissas.*
Can. 961.
1129
1130
dell'amore, egli diceva : In voi brilli sempre l'allegrezza e la mansuetudine, cos vi fate simili a quel divino Esemplare, che con il volto
sempre sereno predicava : "Imparate da me che sono mite e umile di
cuore" .
La prima qualit dunque quella di essere simili a Cristo nella
bont, nella carit, nell'umilt. Non dobbiamo certo giudicare e condannare i tempi ; dobbiamo anzi amare il nostro tempo, proprio perch ha bisogno di amore autentico. Il cristiano sa che deve amare, perdonare, sopportare, essere mite e misericordioso. Tale fu Santa Maria
Bertilla Boscardin, suora della vostra Congregazione, che umile e
semplice, proprio nella carit eroica verso i malati dell'ospedale di
Treviso, verso gli epidemici, verso i feriti della Prima Guerra Mondiale, raggiunse i vertici della perfezione cristiana. Giustamente
Pio X I I , di venerata memoria, nel discorso tenuto dopo la beatificazione, affermava che il segreto della sua santit era racchiuso tutto
nel piccolo catechismo, da lei tanto amato e sempre portato con s,
come guida e ispirazione. Quel minuscolo libro cos diceva il
Papa ha per s maggior valore che un'ampia enciclopedia ; esso contiene le verit che si debbono credere, i doveri che si hanno da adempiere, i mezzi per la propria santificazione. Che cosa vi di pi
importante sulla terra? Esso il libro della sapienza, l'arte del ben
vivere, la pace dell'anima, la sicurezza nella prova. Ci insegna come
piacere a Dio )).*
Nel mondo, in cui predomina, purtroppo, lo spirito di divisione, di
discordia, di prepotenza, il cristiano porti sempre lo spirito di carit,
di amore, di misericordia, che nasce dalla Verit conosciuta e amata.
Sentite sempre il fascino della Verit per poter gustare sempre la bellezza della carit!
La seconda qualit del cristiano deve essere quella della gioia.
Certamente non l'allegria mondana e soddisfatta, che talvolta
suona persino offesa per tanti che soffrono; invece una gioia misteriosa, che nasce dalla fede e dall'impegno della carit ; una gioia qualche volta difficile, a motivo delle situazioni inquiete e forse anche
drammatiche in cui si deve vivere, e tuttavia sempre presente, perch
il cristiano si abbandona alla provvidenza; una gioia interiore, legata
strettamente alla promessa del Divin Maestro e che si esprime con la
generosit, con la gentilezza, con il sorriso, con il sacrifcio, con la
1
Discorsi e Radiomessaggi di Sua Santit Pio XII, vol. X I V , p. 202, 9 giugno 1952.
1131
XV
Ad Umbriae episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram
admissos.*
Flp 4, 13.
Discorsi Messaggi Colloqui del Santo Padre Giovanni XXIII, vol.
11 maggio 1961.
3
III,
p. 275,
1132
1133
1134
vilegiata del mio incontro con i vostri Pastori. La mia vuole essere una
parola di compiacimento e di incoraggiamento.
Talvolta i Sacerdoti hanno bisogno di coraggio e di spirito di iniziativa ; possono soffrire di un certo smarrimento ; faticano ad essere attenti
ai segni dei tempi , sentono il peso dei mutamenti. Occorre evitare
nell'attivit pastorale sia l'immobilismo tradizionale, sia l'improvvisazione occasionale episodica, risvegliando in tutti la necessit e l'adesione ad un impegno progettuale, che abbia precisi obiettivi, metodi,
programmi, verifiche; e questo non solo a livello parrocchiale, ma
anche diocesano e regionale. Occorre abituarsi a collaborare ed a condividere con altri la fatica pastorale ; rimuovere la mentalit individualistica e particolaristica, che ostacola la piena collaborazione ai
vari livelli enunciati; collaborazione tanto pi urgente in un contesto
cos frammentario come quello umbro. Occorre portare avanti con
pazienza, ma anche con lucidit, la riforma delle parrocchie, secondo
i criteri del Direttorio pastorale per i vescovi Ecclesiae imago, in
modo che le Comunit parrocchiali abbiano una sufficiente consistenza
numerica di fedeli, per esprimere una partecipazione viva ed articolata alle varie attivit della Chiesa.
La figura, il compito, il ministero del sacerdote richiamano il problema delle vocazioni : la diminuzione numerica e l'invecchiamento
medio del clero diocesano, dei religiosi e delle religiose delle vostre
Diocesi destano una comprensibile preoccupazione. Un particolare
studio ed una attenta azione devono essere rivolti alla pastorale vocazionale : necessario intensificare la preghiera, perch le vocazioni
sono anzitutto un dono di Dio ; sensibilizzare i vari gruppi giovanili ;
interpellare personalmente coloro che presentano germi di vocazione.
Non dubito che l'esempio di Benedetto da Norcia, di Francesco d'Assisi, di Scolastica e di Chiara, Come pure quello di tanti zelanti sacerdoti, religiosi e religiose, che per secoli hanno illuminato e fecondato
spiritualmente la terra umbra, spinger tanti giovani e tante giovani
a seguirli, impegnandosi ad essere nel mondo testimoni dell'infinito
amore di Dio, riamato con cuore indiviso.
4. Il mio pensiero si rivolge anche ai fratelli del laicato dell'Umbria,
uomini e donne che in numero sempre crescente chiedono di partecipare sempre pi intensamente e pienamente alla vita della Chiesa,
nella catechesi, nella liturgia, nel servizio della carit, nei consigli
pastorali ed economici. Essi sono aperti e disponibili a dare il loro
1135
1136
nella comunione della vita divina che ci viene trasmessa nei sacramenti
e in modo speciale nell'Eucaristia ; nella preghiera liturgica e personale ;
nel costante desiderio e ricerca di Dio e della sua volont negli eventi
e nelle persone; nella partecipazione cosciente alla sua missione salvifica ; nel dono di s agli altri per l'avvento del Regno ) ) .
Non descriveremo mai abbastanza gli incalcolabili benefci di carattere spirituale, ed anche sociale, che il Paese ha ricevuto e continua
a ricevere dalla presenza di religiosi e di religiose, che dalla fedelt
allo spirito ed al carisma dei propri Fondatori e Fondatrici, alle loro
intenzioni evangeliche, all'esempio della loro santit, hanno saputo
attingere il dinamismo proprio delle loro Famiglie religiose. Tale
fedelt come la pietra di paragone dell'autenticit della vita religiosa : Non dimentichiamolo ha scritto Paolo VI : ogni istituzione umana insidiata dalla sclerosi e minacciata dal formalismo. La
regolarit esteriore non basterebbe, di per se stessa, a garantire il
valore di una vita e l'intima sua coerenza. Pertanto necessario ravvivare incessantemente le forme esteriori con questo slancio interiore,
senza il quale esse si trasformerebbero ben presto in un carico eccessivo .
1 Pastori della Chiesa e tutta la Comunit ecclesiale, ben consapevoli del particolare significato della vita religiosa e dei carismi propri
di ciascun Istituto, avranno cura di aiutare i Religiosi e le Religiose,
specialmente mediante la preghiera, a crescere nella vita interiore,
nella pratica dei consigli evangelici e nella fraternit.
2
6. La dimensione contemplativa porta all'esigenza della comunione : comunione anzitutto con Dio, la quale si esprime nella
meditazione continua, nell'orazione fervente, nella pratica sacramentale. Comunione con i Confratelli e le Consorelle della stessa casa e
del medesimo Istituto, in una concreta e fattiva carit vicendevole e
spirito di servizio; comunione con la Chiesa, la quale riconferma la
sua grande fiducia in coloro che hanno scelto uno stato di vita che
un dono speciale di Dio.
pertanto auspicabile che i religiosi e le religiose si aprano
ancor pi ad una mentalit di Chiesa, inserendosi nelle comunit
diocesane e parrocchiali, pur mantenendo la specificit ed originalit
2
religiosa, I, 1.
3
1137
dei proprio carisma. Ricordo la raccomandazione contenuta nel documento emanato nel 1978 congiuntamente dalla Congregazione per i
Religiosi e gli Istituti Secolari e da quella per i Vescovi : Si cerchi
di suscitare tra il Clero diocesano e le Comunit dei Religiosi rinnovati vincoli di fraternit e di collaborazione. Si dia perci grande
importanza a tutti quei mezzi, anche se semplici n propriamente formali, che giovino ad accrescere la mutua fiducia, la solidariet apostolica e la fraterna concordia. Ci servir davvero non solo a irrobustire una genuina coscienza della Chiesa particolare, bens anche
a stimolare ognuno a rendere e a chiedere servizi con animo lieto, ad
alimentare il desiderio di cooperare, nonch ad amare la comunit
umana ed ecclesiale, nella cui vita si trova inserito, quasi come patria
della propria vocazione ) ) . Un sempre migliore inserimento della vita
religiosa nella pastorale della Chiesa locale non sar senza abbondanti
frutti di bene. Da un rinnovato spirito missionario dei religiosi e delle
religiose la Chiesa attende in particolare anche una vigorosa ripresa
in alcuni settori della pastorale : nel mondo del lavoro, della giovent,
della scuola; l'attenzione agli emarginati e ai nuovi tipi di p o v e r t
contemporanea, e la pastorale degli strumenti della comunicazione
sociale.
4
74 - A. A. S.
1138
XVI
Gv 6, 28-29.
1139
2. In questi quarantanni dopo la Seconda Guerra Mondiale, le Regioni Abruzzo e Molise hanno subito una profonda trasformazione socioeconomica e culturale, tanto da essere definite (( Il Nord del Sud .
Il passaggio da una cultura contadina ad una cultura industriale
che caratterizzano le vostre Regioni da attribuirsi alla capacit della
gente, all'impegno dei Responsabili della vita civile e politica, alle condizioni territoriali tra il Tirreno e l'Adriatico. Indubbiamente il tenore
di vita si elevato, anche a motivo dell'aumentato livello culturale, trovandosi in Abruzzo due universit in quattro Sedi : L'Aquila, Chieti,
Pescara, Teramo e numerossime Scuole Medie Superiori con nuovi corsi
anche di sperimentazione.
La trasformazione socio-economica ha inciso pure sul costume delle
genti di Abruzzo e Molise, che hanno cambiato in parte la mentalit
tradizionale e molte abitudini anche religiose, conservando per quelle
che hanno radici profonde.
consolante che il Concilio Vaticano II sia stato accolto con entusiasmo e che si cerchi gradualmente ma intensamente di viverlo ed
applicarlo nel senso esatto, innestando, per cos dire, un nuovo modo
di (( essere-Chiesa , nel quale vengono privilegiati la Liturgia, l'istruzione religiosa, l'impegno sociale e caritativo e si formano i laici alla
responsabilit ecclesiale, alla collaborazione cosciente e attiva, alla
testimonianza amorevole e coraggiosa.
Nonostante limiti e carenze, un notevole sforzo di adeguamento alle
nuove realt stato compiuto in questi anni : i sacerdoti sono sempre
pi consapevoli della loro missione di evangelizzazione e di formazione
di autentiche comunit di credenti e i laici sono animati da un desiderio
di coerenza cristiana.
Incoraggio le iniziative per approfondire sempre pi il valore, l'importanza e le intrinseche esigenze dei Sacramenti del Battesimo, della
Cresima e del Matrimonio. Anche i Sacramenti della Penitenza e dell'Eucaristia rimangono profondamente inseriti nel tessuto della Comunit
cristiana, che gusta quanto la Chiesa ha offerto come sussidio in questi
ultimi tempi con i vari libri liturgici e i vari documenti, cos ricchi
3
2 Tm 4, 2.
1140
N.
48.
1141
5. In un paese di antiche tradizioni cristiane come l'Italia, le manifestazioni religiose popolari hanno un carattere cristiano che non si
pu negare. Molti costumi di questo paese sono nati dalle feste della
Chiesa e sono ancora legati ad esse. Bisogna avvertirne le origini, e
nel caso che essi tendessero ad allontanarsene, bisogna impegnarsi
nello sforzo di riportarli alle loro origini antiche.
nostro compito di Pastori vegliare perch questi atti di devozione
siano rettificati nel caso in cui fosse necessario e perch, comunque,
5
Cfr. Gregorio Magno: Jaff, Regesta Pontificum, n. 1848, lettera del 10 luglio, 601.
1142
1143
XVII
Ad eos qui plenario coetui Actionis Catholicae Italiae interfuerunt coram
admissos.*
1144
1145
2
4. Impegnativi sono oggi i compiti dell'Azione Cattolica e accresciuta la necessit della sua opera specifica. ! urgente infatti come
ho detto nel Discorso di Loreto por mano anche in Italia quasi a
una nuova implantatio evangelica . Lo esige l'avanzare del processo
di secolarizzazione, che si manifesta con particolare acutezza nell'ambito delicatissimo della famiglia, della trasmissione e dell'accettazione
della vita, e che assume in maniera sempre pi marcata un volto scristianizzato.Consumismo e materialismo tendono a far dimenticare
Dio e ad escluderlo di fatto dall'orizzonte di vita di molte persone,
accorciando cos le autentiche dimensioni dell'uomo.
Ma il bisogno di evangelizzazione emerge anche da altri segni, for5
Cfr.
nn. 3-4.
1146
1147
1148
1149
1 0
N . 6.
10
Discorso di Loreto, n. 6.
11
1150
XVIII
Ad Lucaniae episcopos coram admissos.*
Le 10, 37.
1151
1152
Tuttavia soggiace, come altrove, all'aggressione di insidie che ne compromettono la stabilit e la fecondit.
Qua e l si affacciato il triste fenomeno della droga.
L'impegno civile e sociale, lo stesso impegno religioso, subiscono il
freno dell'individualismo, di questa matrice socio-culturale che ha
certo origine da lontane ragioni storiche e dall'assetto geografico, e non
manca di tradursi in assenteismo, clientelismo, arrangiamento .
4. Di tutto questo tiene conto la programmazione pastorale, che avete
elaborato nel solco della recente dolorosa esperienza e nella luce delle
riflessioni emerse da tre Convegni ecclesiali. Essa intesa ad una profonda sensibilizzazione delle coscienze e ad una intensa maturazione
della fede, anche come servizio alla dignit dell'uomo e alla sua promozione integrale.
In Basilicata la piet popolare un patrimonio tramandato di generazione in generazione, che, pur tra i suoi limiti, custodisce una singolare ricchezza di valori, quali il culto dei misteri della Passione e
dell'Eucaristia, la devozione alla Vergine ed ai Santi patroni. Rimane
dunque fondamentale il compito di sviluppare, con saggio discernimento quei valori, e, insieme, di superare i limiti.
L'attenzione alla piet popolare costituisce in certo modo un'espressione dell'amore preferenziale per i pi poveri e diventa anche la base
di una organica evangelizzazione, o, come si deve dire in non pochi
casi, di una rievangelizzazione, trattandosi della formazione di cristiani che, dimentichi del Battesimo ricevuto, vanno avviati ad un
rinnovato impegno di coerenza, in ordine ad una crescita progressiva
verso lo stato di uomo perfetto, nella misura che conviene alla piena
maturit di Cristo .
2
5. Per il rinnovamento di tutte le componenti della famiglia ecclesiale, di cui avvertite la necessit, vorrei additarvi come sorgente cui
attingere insistentemente il senso della comunione, una delle idee-luce
scaturite dal Concilio e vivamente richiamata dal Sinodostraordinario
dei Vescovi nel novembre scorso.
In ogni diocesi la comunione ha come centro e punto di riferimento
il Vescovo. Da lui, continuatore dell'opera di Cristo, dispensatore
primario dei divini misteri, maestro di verit, si irradiano le molteplici
dimensioni, che fanno della Chiesa particolare una porzione viva ed
omogenea del Popolo di Dio sparso su tutta la terra.
2
E f 4, 13.
1153
Dobbiamo essere noi per primi, cari Confratelli, apostoli e testimoni sempre pi radicati nella comunione ecclesiale, per avvalorarne
10 spessore in tutti i cerchi della realt diocesana : i dilettissimi
sacerdoti, cui vanno le nostre pi sollecite ed amorevoli premure; i
diaconi, che tanto aiuto sono in grado di dare alla missione di annuncio
della Parola di Dio e all'esercizio della carit; i membri degli Istituti
di particolare consacrazione, che all'armonia della pastorale organica
recano l'apporto dei loro peculiari carismi ; e il laicato, uomini e donne,
la componente pi numerosa, cui spettano costituzionalmente prerogative e compiti di decisiva portata nell'animazione cristiana dell'ordine temporale.
Mi piace sottolineare che nello spirito della comunione ecclesiale
assume un valore particolare e preminente la pastorale delle generazioni che salgono ragazzi, adolescenti, giovani le pi esposte ai
diversi influssi esterni per la loro connaturata apertura al nuovo.
L'uomo in crescita va accostato con la massima riverenza e con amore;
va aiutato nelle fasi del suo sviluppo in vista s di quello che egli sar
domani, ma anche con la consapevolezza del significato che ha oggi
la sua presenza nella trama comunitaria.
La pastorale delle nuove generazioni il crocevia obbligato per
l'efficacia dell'azione della Chiesa anche in altri settori. Basti ricordare
la tutela della santit del matrimonio e della famiglia, la formazione
di numerosi e validi operatori pastorali, l'incremento delle vocazioni
sacerdotali e religiose.
A quest'ultimo riguardo mi caro esprimervi il mio sentito compiacimento per le specialissime premure che andate riservando ai
seminari e che hanno gi conseguito notevoli risultati. Vi accompagna
11 mio fervido augurio che i vostri sforzi, Deo adiuvante, siano coronati
da sempre nuovi successi per il bene della Chiesa e della societ.
A ciascuno di voi, alle care popolazioni a voi affidate ed a quanti
condividono le sollecitudini ecclesiali in quest'epoca particolare della
storia della Basilicata, imparto di cuore la Benedizione Apostolica.
75 - A. A. s.
1154
XIX
1155
Il tema stesso di fondo, che oggetto delle vostre articolate riflessioni, mette in evidenza la vostra scelta e la vostra disponibilit nei
confronti dei problemi della persona umana intesa nella sua totalit
fisica e spirituale. La vostra professione, che vi pone nella categoria
degli operatori sanitari, vi porta, infatti, a stare quotidianamente
vicino all'uomo per aiutarlo a ritrovare la salute fsica e a difendere
il dono inestimabile della vita.
3. Per tali ragioni la Chiesa, che pone al centro delle sue preoccupazioni e cure pastorali il mistero della grandezza e della miseria dell'uomo, comprende ed apprezza adeguatamente l'apporto del vostro
specifico lavoro all'impegno comune. Essa fin dall'alba della sua fondazione ha considerato il servizio agli ammalati come parte integrante
della sua missione. E se oggi, in ossequio alle direttive del Concilio
Vaticano I I , invita i cristiani e tutti gli uomini a collaborare con i settori della cultura e della scienza, lo fa perch sia assicurata la piena e
integrale promozione umana.
1
Per queste ragioni io stesso, venendo incontro a un'esigenza largamente sentita, ho voluto costituire nel maggio scorso una speciale
Pontifcia Commissione per la pastorale degli operatori sanitari ,
al fine di stimolare e coordinare le attivit delle diverse forze operanti
nell'ambito della Chiesa, seguire gli orientamenti programmatici e le
iniziative concrete dei vari Paesi, coglierne le implicazioni per la
pastorale.
Nei miei vari viaggi apostolici, specie nei Paesi emergenti, non
mi stanco di ripetere che il mondo della sanit un luogo di lotta
per l'uomo, dove la tecnologia tende a prendere sempre pi spazio e
non sempre a salvaguardia dei diritti della persona.
La sofferenza, la malattia, la morte sono eventi umani fondamentali, e la preoccupazione primaria di tutti deve essere quella di
collaborare a vicenda per risolverne i problemi in modo umano.
Aiutare l'ammalato a superare con dignit la propria prova certamente il servizio che l'umanit aspetta dalla scienza, dalla tecnologia e dalla farmacologia. Ma ci non sar possibile senza una visione
chiara del rispetto assoluto verso l'essere umano, che trascende da
solo il valore di tutte le realt materiali.
questo il punto costante di riferimento, da non perdere mai di
1
1156
XX
Ad episcopos regionis Flaminiae et Romandiolae coram admissos.*
Signor Cardinale,
Venerati Arcivescovi e Vescovi dell'Emilia-Romagna!
1. (( Pace a voi tutti che siete in Cristo . * Con questo augurio,
tratto dalla prima Lettera dell'Apostolo Pietro, desidero esprimervi
il mio cordiale saluto e la mia profonda gioia di trovarmi ancora con
voi, in occasione della vostra seconda visita collegiale ad limina
Apostolorum , dopo quella del 4 gennaio 1982. Profonda gioia perch
* Die 2 m. Maii a. 1986.
1
1 Pt 5, 14.
1157
Gv 17, 11.
1158
3. La catechesi sul matrimonio e sulla famiglia non pu prescindere anzitutto dal mettere in giusta luce la spiritualit della coppia.
Gli sposi devono essere illuminati sul fatto che il matrimonio e la
3
1159
1 Cor 13, 5.
1160
U Cardinale Bini nel suo scritto (( Itinerario pastorale ha dedicato alcune interessanti pagine alle insidie e alle speranze della famiglia. Egli afferma, tra l'altro, che (( la famiglia oggi la grande
malata della nostra societ )), che talvolta perfino irrisa. Risanare la
famiglia significa perci fare ogni sforzo per evangelizzare la cultura.
Se essa viene rigenerata mediante l'incontro con la(Buona Novella, la
famiglia risalir al principio , si realizzer pienamente e vivr la
propria identit di comunione e di comunit di persone, nel pieno
rispetto di tutti i suoi componenti : della donna, dell'uomo, del bambino, del giovane e dell'anziano.
9
10
N.
11
Ibid., 13.
3.
1161
Cos lungi dal chiudersi dentro le pareti domestiche e dal fossilizzarsi in atteggiamenti rinunciatari col rischio di diventare vittima di
altre forze operanti nella societ, la famiglia si fa protagonista dell'avvenire della societ, di cui prima cellula. La famiglia deve quindi
aprirsi alle molteplici opere di servizio sociale, specialmente a vantaggio dei poveri e degli emarginati; deve sfociare nell'impegno civile
per animare cristianamente le realt temporali. Anche nella Chiesa la
famiglia cristiana ha un suo posto e un suo ministero, essendo chiamata a condividere, proprio come famiglia, la missione di salvezza
della Chiesa stessa. Questo la famiglia compie nella misura in cui
fedele alla sua identit e si sviluppa come comunit credente ed evangelizzante, nel dialogo con Dio e nel servizio di ogni uomo secondo il
comandamento della carit. In questo modo la famiglia diventa anche
sorgente di vocazioni, perch, quale chiesa domestica , partecipa
alla triplice missione della Chiesa di Cristo alla missione sacerdotale,
regale e profetica.
In questo contesto, i Padri Sinodali, radunati a Roma nel 1980
per discutere su I compiti della famiglia cristiana nel mondo contemporaneo , affermarono nel loro Messaggio finale che la speranza
del (( rifiorire di vocazioni sacerdotali e religiose . riposa nelle famiglie illuminate evangelicamente.
1 2
N . 20.
1162
1163
Maria, perch conforti ed asciughi le lacrime di quelle famiglie in difficolt; di Ges, che a Cana benedisse con la sua presenza la gioia di
due giovani sposi, perch conceda ad ogni focolare la gioia, la serenit
e la fortezza cristiana.
Ed ora, a conclusione di questo incontro fraterno e nella prospettiva imminente della mia visita a cinque vostre Comunit diocesane, che
mi auguro sia ricca di frutti spirituali, imparto di cuore a voi e alle
popolazioni che qui rappresentate la mia Benedizione, in segno della mia
benevolenza.
XXI
Ad eos qui conventui ophtalmicorum interfuerunt coram admissos.*
Monsieur le Prsident,
Mesdames,
Messieurs,
1. Votre dsir de rencontrer le Pape au dbut de ce vingt-cinquime
Congrs international d'ophtalmologie me touche profondment et me
donne moi-mme la joie de m'entretenir avec tant de savants, mdecins et techniciens de la mdecine, qui uvrent dans le monde entier
pour la sant de l'homme, plus prcisment pour prserver la merveilleuse facult de voir que le Crateur lui a donne. Je remercie
vivement votre Prsident de ses paroles et de son geste gnreux
d'hommage. Je suis heureux de saluer en mme temps Mgr Fiorenzo
Angelini, Pro-Prsident de la Commission pontificale pour la pastorale
des services de la sant.
Votre Congrs revt une porte d'autant plus importante que l'on
se trove en face de donnes contrastantes. D'une parte les besoins
demeurent immenses en ce domaine : on parle de quarante millions
d'aveugles et ce nombre risque sans doute d'augmenter notablement
dans les annes venir si l'on n'intervient pas avec rsolution et
concertation en certains pays o les maladies des yeux se font plus
menaantes. D'autre part, pourtant, on a l'impression de disposer
de possibilits nouvelles d'agir efficacement, et vous tes runis prcisment pour raliser des changes fructueux sur ces dcouvertes et sur
ces expriences de soins dont vous tes les auteurs, les cooprateurs ou
* Die 5 m. Maii a. 1986.
1164
les tmoins, de faon favoriser l'tablissement de programmes communs d'intervention. En mme temps, vous voudriez manifester votre
disponibilit et votre engagement collaborer avec ceux qui ont la responsabilit du bien commun et peuvent donner de plus grands moyens
d'agir afin de rduire les causes de souffrance de l'homme.
Pour toutes ces raisons, comme mes prdcesseurs Pie X I I et Paul V I ,
je suis heureux d'apporter mes encouragements chaleureux l'uvre
des ophtalmologistes.
2. Oui, au cours de ces dernires dcennies, dans ce domaine si
dlicat et si complexe de la mdecine, on est parvenu bien des progrs
tonnants. Les nouvelles techniques permettent dj de rsoudre avec
une relative facilit et avec scurit des problmes que l'on considrait nagure comme insolubles. Elles favorisent des diagnostics prcoces et des traitements adquats, efficaces dans la mesure o ils sont
raliss temps. Par ailleurs, les tudes en cours s'efforcent de toujours
mieux connatre ce qui se produit l'chelle cellulaire et dans le
monde de l'infiniment petit des molcules : il deviendra ainsi possible
de stopper ds leur apparition de nombreuses maladies graves, aujourd'hui incurables. C'est dans ce cadre que s'inscrivent les deux thmes
de votre Congrs : les progrs technologiques en ophtalmologie et l'immunologie oculaire.
3. Tout ce progrs de la science et de la mdecine sur le point qui
est votre spcialit, est source d'une vive satisfaction et ouvre de
grands espoirs puisqu'il se traduit dans la volont d'offrir l'homme
un service authentique et on ne peut plus bnfique.
En effet, est-il besoin de le souligner, le don de la vue est pour
l'homme l'un des biens les plus prcieux. Il lui permet de contempler
directement les beauts de la nature et de communiquer avec les personnes dont l'me se reflte sur le visage et dans le regard. Il facilite,
par la lecture, la participation la culture qui s'exprime en grande
partie dans les livres et les crits de toute sorte, comme aussi dans les moyens audiovisuels de plus en plus rpandus. Il fournit de plus amples
espaces l'autonomie personnelle et il favorise une insertion normale
dans la vie familiale, professionnelle et sociale. Comme dans les autres
domaines de la sant, les bien portants qui n'ont pas de problmes de
vision ne se rendent peut-tre pas suffisamment compte de ce don inou.
On comprend, par contre, la souffrance de ceux qui sont lss ou
menacs dans un organe aussi important; leur dsir d'y trouver un
1165
Le 18, 41.
Cf. Le 10, 30-37.
Cf. Mt 25, 36.
1166
du 30 octobre 1983.
1167
1 0
Ainsi, tandis que l'Eglise continue l'uvre du Christ pour communiquer, de par sa mission salvifique, la lumire de la foi tous ceux
qui veulent bien l'accueillir dans le monde entier, on peut dire qu'il
5
10
Cf. Mt 9, 27; 12, 22; 15, 30; 21, 44; Me 8, 22; Le 7, 21; 18, 42.
Mt 11, 5; Lo 7, 22.
Jn 9.
Cf. Mt 13, 13.
Cf. Jn 1, 5.
Jn 8, 12.
1168
11
1169
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
DECRETUM
D U N E N S I S ET CONNOEENSIS
de Cathedrae episcopalis erectione
1170
&
Card.
GANTIN,
Praefectus
S.
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
die 11 Octobris 1986. Titulari episcopali Ecclesiae Valabriensi,
R. D. Bartinum Veillette, e clero dioecesis Trifluvianensis in Canada
et rectorem Seminarii maioris eiusdem dioecesis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Laurentii Nol, Episcopi Trifluvianensis in Canada.
die 18 Octobris. Cathedrali Ecclesiae Garzonensi Exc.mum P. D.
Libardum Ramrez Gmez, hactenus Episcopum Armeniensem.
Titulari episcopali Ecclesiae Cluentensi R. D. Isidorum Sala
Ribera, Praelaturae Personalis Sanctae Crucis et Operis Dei sodalem,
quem deputavit Auxiliarem dioecesis Abancaiensis.
die 24 Octobris. Cathedrali Ecclesiae Guarapuavensi Exc.mum
P. D. Albanum Bortoletto Cavallin, hactenus Episcopum titularem
Aquaenovensem et Auxiliarem archidioecesis Curitibensis.
die SI Octobris. Cathedrali Ecclesiae Quicensi R. D. Iulium
Cabrera Ovalle, curionem paroeciae Dominae Nostrae de Guadalupe
in urbe Guatimalensi.
1171
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
VICARIATUS APOSTOLICI FLORENTIAE
DECRETUM
de nominis mutatione.
Cum propter erectionem novae Dioecesis cui nomen est Florentiae,
in Columbiana Republica, quae a Sanctissimo Domino Nostro Ioanne
Paulo divina Providentia Pp. I I , per Decretum die hodierna datum,
facta est, nomen Vicariatus Apostolici Florentiae non amplius rerum
condicionibus respondeat preces ad hanc Sacram Congregationem pro
Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide porrectae sunt ut
ille qui Vicariatus Apostolicus Florentiae antea denominabatur a locis
territorii civiliter vulgo denominatis San Vicente del Cagun et
Puerto Leguzamo , nomen duceret.
Quas preces benigne excipiens, haec eadem Sacra Congregatio pro
Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, vigore specialium
facultatum a Sanctissimo Domino Nostro Ioanne Paulo divina Providentia Pp. II sibi tributarum, in futurum, mutatis territorii finibus,
Vicariatum Apostolicum Sancti Vincentii-Portum Leguizamensem appellandum decrevit.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, die nona mensis Decembris anno
Domini 1985.
IOSEPHUS
Card.
TOMKO,
Praefectus
s.
1172
ARIMINEN.
Canonizationis Servi Dei Alberti Marvelli, iuvenis saecularis (1918-1946).
SUPER DUBIO
1173
1174
Anno 1945, quo satius ferventioris spiritualis vitae desiderio satisfaceret, in Societatem Operariorum a Gethsemani ingressus est, eiusque
Dioecesanam Sectionem Arimini condidit. Eodem anno munus Praesidis Dioecesani Laureatorum Catholicorum suscepit.
Plane persuasus condiciones sociales, politicas ac religiosas, in
quibus Italia statim post bellum versabatur, prorsus postulare coniunctam catholicorum omnium actionem ad principia doctrinae socialis
Ecclesiae affirmanda, Albertus Marvelli Democratiae Christianae nomen dedit, eiusque candidatus electus est, ubi primum comitia indicta
sunt ad urbis administratores designandos. Hisce in adiunctis, dum
se confert ad postremam habendam contionem, vespere diei 5 Octobris anno 1946, militari vehiculo vehementer collisus, paucas post horas
supremum obiit diem.
Mirum sane est, quod Servus Dei Albertus Marvelli brevi vitae
suae decursu tam multa operari potuerit. Quod in luce ponit prorsus
singulares dotes, quibus hic iuvenis abunde pollebat. Acri ingenio
praeditus, decorus aspectu, corpore validus ac semper hilarem vultum gerens, Servus Dei imaginem prae se ferebat iuventutis ferventis,
generosae, Deo gratae et hominibus amabilis. Quibus dotibus usus
non est, ut vitae commoda aut mundi gloriam sibi compararet, sed
unice ut Dei causae inserviret. Omnia igitur quae fecit, nonnisi ratione habita huius normae spectanda sunt, et sic diiudicanda. Revera
ex tota eius navitate praecipue nota apostolatus emergit. Quovis
tempore et loco, ubi vitam degit, Famulus Dei semper se praebuit apostolum, ac semper et ubique actionem suam ad fructuosi apostolatus
dignitatem evehere studebat : nempe inter studiorum sodales, in militum contuberniis, in publicis officiis, inter operarios, in agone politico. Adulescense hoc inivit propositum : Auxilio Domini desidero
ac statuo exemplo esse meis sodalibus ac meam fidem defendere quavis oblata occasione, nullo habito respectu ad humana iudicia, sed
semper spectans ad maiorem Dei gloriam (Diario, cura M. Massani
editum, p. 29).
Cum autem tuenda erant christiana principia, erroribus quidem
fortiter obsistebat, sed errantes uti fratres habebat, quovis factionis
spiritu remoto, adeo ut ipsi adversae partis fautores magna in aestimatione eum haberent. Cum Vincentianis Conferentiis adscriptus esset,
erga pauperes peculiari amore ferebatur. Pauperibus semper praesto
erat, ac domi normam hanc impertiverat, ut ipsi statim admitterentur,
quia ut dicere solebat pauperes exspectare non possunt. Accidit,
1175
ut aliquando domum reverterit sine calcis, sine birota, sine suis novis
vestibus, quia egentibus ea donaverat. Instituit etiam Missam pauperum , ac pro iis voluit ut die dominica serena mensa appararetur,
cui sibi honori habebat per se ipse ministrare.
Ad actionem apostolicam tam naviter ac frugifere explicandam
Albertus Marvelli vires ab amore erga Deum hauriebat, quo eius animus totus flagrabat. Hinc iugis eius conatus sanctitatis assequendae,
hisce verbis expressus : aut vivere ascendendo, aut mori (Diario,
p. 18). Nec de inani desiderio agebatur, quia huiusmodi ascendendi
studium hoc proposito innitebatur : Paratus sum renuntiare cuilibet spei ac terreno affectui, ut Deus me possideat totum. Tecum, Iesu,
usque ad mortem. Hoc exopto : triumphum regni tui inter homines et
christianam felicitatem eorum, quos diligo; mihi, si necesse est, omnem poenam et omnem dolorem, dummodo meam aliorumque animas
salvem (Diario, p. 53).
Ut in via perfectionis proficeret, tutelae Beatissimae Virginis inde
ab adulescentia se commiserat : Hodie mane adnotaverat die 8
Decembris, a. 1934 in S. Communione sumenda cor meum consecravi Deiparae Immaculatae, ut illud purum et immaculatum sicut
cor suum conservet (Diario, p. 14). Haud quidem ignoravit ardua
iuvenilis aetatis certamina, sed feliciter ea superavit, cum adversus
Satanam et carnis cupiditates apertum indixisset bellum, ac severam
sibi imposuisset exercitiorum pietatis disciplinam, cuius observantissimus fuit. Ac revera ex assidua oratione, e Sacrarum Scripturarum
lectione, e cotidiana Eucharisticae mensae participatione necnon Rosarii Marialis recitatione, statuerat robur et alimoniam percipere animi sui, hoc addito proposito, quod eius religiosae vitae erat proprium :
mori, sed non peccare (cfr. Diario, pp. 4, 15, 47, 60).
At potissimum cogitationes eius in SS.mam Eucharistiam intendebantur, in qua cardo vertebatur totius vitae spiritualis Servi Dei.
Inde procedit ille supernae caritatis profluvius, qui purissimum eius
cor inundat et ad sanctitatis fastigia perducit : Quotiescumque Iesus
cum sua Divinitate et Humanitate in me ingreditur et meam animam
pertingit, fit ut sanctorum propositorum fervor in me excitetur, quasi
ignis ardens qui in cor meum intrat, quasi flamma quae urit et consumit, sed me tam felicem reddit (Diario, p. 32) ; Iesus me sua luce
circumvolvit, me circumdedit, nihil nisi Ipsum video, nihil nisi Ipsum
cogito: totus mundus, qui me circumstat, evanescit (Diario, p. 34).
Hinc magis magisque firmatur illa intima cum Deo coniunctio, quae
1176
eum ad saepe repetendum impellit : Deus in me vivit . Hinc denique iugis eius anhelitus ad caelestem patriam : Desiderio Caeli teneor
et ad arcessitum me praeparo, sed fortasse nondum sum dignus.
Volo assiduo conatu me purificare, me sanctificare, ut quam primum
dicere possim : "Domine, paratus sum, de me fac quid tibi placeat"
(Positio super virtutibus, p. 382). Quod votum impletum est cum Servus Dei calamitosa morte e vivis est ereptus in flore aetatis, sed Caelo
maturus.
Tunc praecisa quidem est iuventus Alberti Marvelli, non autem
flamma est exstincta, quae in eius animo fuerat accensa. Quod inde
a funeris die manifesto patuit, cum moesta atque interminata populi
multitudo cuiusvis socialis ordinis et cuiusvis politicae factionis, mortales eius exuvias usque ad civitatis coemeterium prosecuta est.
Vita huius Servi Dei, qui per huius mundi vias ambulavit, vicissitudines eius actuose participans, sed ea quae sursum sunt semper
et ubique quaerens, merito dicenda est supernum donum Ecclesiae
provide datum, praesertim iuventuti hodiernae, quae tantopere indiget veris christianae vitae exemplis, nostrae aetatis condicionibus
accommodatis.
De eo Servus Dei Georgius La Pira scripsit : Ariminensis Ecclesia novis aetatibus affirmare poterit : "Ecce, vobis ostendendo quid sit
christiana vita hoc nomine digna" (Positio super virtutibus : Summ.,
p. 330). Quibus verbis plane consentit praeconium a Summo Pontifice
Ioanne Paulo II prolatum die 29 mensis Augusti a. 1982, coram innumera iuvenum multitudine Arimini congregata : (( Hoc in ipsa urbe
Arimino vobis praesto fuit vivum quorumdam testimonium, qui se
totos Christo devoverunt in suae professionis exercitio, et quorum
exemplum latius usque lucere pergit : Doctorem machinalem Albertum Marvelli dicimus, cuius Causa Beatificationis coepta est, et Doctorem Hyginum Righetti ... duo laici, duo apostoli, duo viri, qui probe
noverant, quomodo hauriendum sit ex divitiis Christi (Allocutio habita ad participantes III Meeting pro amicitia inter populos)..-.
Cum fama de sanctimonia Alberti Marvelli in dies parcrebresceret, accedente gratiarum celebritate, quae ipso Servo Dei deprecante
contigisse ferebantur, de Beatorum Caelitum honoribus eidem decernendis agi coeptum est. Ad normam igitur Constitutionis Apostolicae
Sanctitas clarior , Exc.mus Aemilius Biancheri, Episcopus Ariminensis, postquam Congregatio pro Causis Sanctorum, die 16 mensis
Februarii a. 1975, decreverat nihil obstare quominus procedi posset,
1177
die 1 subsequentis mensis Martii Decretum edidit de Causae Introductione. Processus cognitionalis initium cepit apud Curiam Episcopalem
Ariminensem die 13 mensis Iulii eiusdem anni, et conclusus est die 17
mensis Augusti, subsequenti anno. Acta autem processus ad Congregationem pro Causis Sanctorum transmissa, ab eadem valida agnita
sunt Decreto diei 29 mensis Maii a. 1981. Quibus absolutis, deventum
est ad virtutum Servi Dei disceptationem, num videlicet eaedem heroum modo exercitae fuerint. Cui quidem quaestioni affirmative responderunt tum Patres Consultores in Congressu Peculiari diei 23
mensis Octobris a. 1985, tum Patres Cardinales, ponente seu relatore
Exc.mo ac Rev.mo Antonio Mauro, archiepiscopo tit. Tagastensi, in
Ordinaria Congregatione die 4 mensis Februarii a. 1986 habita.
De hisce rebus omnibus certior factus per subscriptum Cardinalem
Praefectum, Summus Pontifex Ioannes Paulus I I , vota Sacrae Congregationis excipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servi Dei
virtutibus appararetur.
Quo cum rite factum esset, idem Summus Pontifex hodierna die,
accitis me infrascripto Cardinali Praefecto atque Causae ponente seu
relatore, meque Antistite a Secretis, ceterisque de more convocandis
eisque astantibus, declaravit : Constare de virtutibus theologalibus
Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, Servi Dei Alberti Marvelli, in gradu heroico, in casu et ad
effectum de quo agitur.
Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 22 mensis Martii A. D. 1986.
PETRUS
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
83 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
1178
II
SEGUSIEN.
Canonizationis SerVi Dei Eduardi Iosephi Rosaz, Episcopi Segusiensis,
Fundatoris Congregationis Sororum S. Francisci Segusiensium.
SUPER DUBIO
1179
1180
bus valde dissitas ; adventus autem eius semper quasi cordium morumque renovationem secum ferre videbatur, eo quod verbum Pastoris
ardenter appetebatur et christifideles ad sanctuaria confessionibus
audiendis destinatis frequentes conveniebant.
Plane percipiens temporis necessitates et postulata tum religionem tum populi vitam spectantia, illis obviam ivit et plura apostolatus consilia cepit.
Pastorales litteras complures scripsit, et conventus clericorum promovit. Libris ephemeridibusque catholicorum typis imprimendis favit,
dioecesanam etiam ephemeridem instituens; in ephemeride, quod vulgo
inscribebatur Corriere di Torino , commentaria scripsit societatibus opificum adiuvandis, catholicorum scholas strenue defendit suisque opibus suffulsit scholas, quas religiosi v. d. Fratelli delle Scuole
Cristiane Segusii moderabantur. Contra grassantem Liberalismum,
qui vocatur, Ecclesiae iura conculcantem, verbo et scriptis strenue
dimicavit.
Domus eius semper omnibus patebat, praesertim sacerdotibus ex
dissitis paroeciis Segusium adeuntibus, qui semper sibi apparatam
mensam episcopi inveniebant.
Magnis calamitatibus in dioecesi ingruentibus, cholera morbo saeviente, incendiis, magnis imbribus niviumque molibus de monte devolutio vicos omnino subruentibus, opem ab aliis dioecesibus efflagitavit. Eodem modo, cum eadem calamitas alias regiones vexabat, auxilia petebat a dioecesanis suis fratribus subventurus. Etiam extra dioecesim pastoralis suae divitias navitatis impertiebat.
Anno 1888, cum interesset sacris ritibus diei festo S. Francisci
Salesii apud sanctuarium B. Mariae Virginis Auxiliatricis, postremum
animam agentem magnum amicum suum S. Ioannem Bosco vidit.
Ad puellas et adulescentes feminas derelictas adiuvandas, iam a
primis sui sacerdotii annis, animum intenderat novum pro illis condere opus, quod die .15 Augusti a. 1862 ad exitum perduxit. Animadvertens autem quasdam puellas divino afflatu ad religiosam amplectendam vitam propensas, die 8 Decembris a. 1874 illas virgines primum sollemni ritu cultui divino sacravit. Anno 1882, cum septimum
celebraretur saeculum a nativitate sancti Francisci Asisinatis, impertimus est benedictionem primae religiosae domui Instituti, cui nomen
fuit (( Congregazione delle Suore di S. Francesco di Susa .
Auctis in die vocationibus ad religiosam vitam, novas domos, ut
derelictis puellis necnon senibus subveniret, condidit et aperuit, aegro-
1181
tis domi degentibus auxilium suppeditavit, infantium scholas et pastorale opus apud paroecias instituit.
Die 2 Februarii a. 1903, ipse episcopali decreto approbavit, pro
Segusiensi dioecesi, institutum suum, apparavitque illi constitutiones.
Seetator et fidelis imitator exstitit S. Francisci Asisinatis, praesertim paupertate et humilitate. Primo ortu dives, semper pauper
vixit sponte et libenter. Quod ex apostolico munere lucrabatur, magna
ex parte pauperibus elargiebatur. Bona paterna et familiaria conferebat ad acquirendam et renovandam v. dictam Ritiro delle povere figlie
et ad alia instituta vel condenda vel fulcienda, ac numquam emendicare erubuit, ut sibi vestes compararet vel ut Romam ad limina
peregrinare posset.
Insigne amoris erga SS. Eucharistiam et Deiparam Virginem claruit exemplar.
Cum, anno 1898, pervulgatum est propositum erigendi, pueris
cunctae Italiae suam parvam stipem conferentibus, simulacrum aeneum, in perexcelso monte Rocciamelone B. Mariae Virgini, nive candidiori, dicandum, ut ipsa Italiae fines tueretur, Servus Dei incepto
plausit et ardenter illi favit. Anno 1899 simulacri illius sacrae interfuit benedictioni, et egregie rem verbis extulit.
Senectutis incommodis ingravescentibus, mense Ianuario a. 1903,
subita offensa ei significavit proximam fore ultimam horam.
Die 26 aprilis moratus est adhuc cum adulescentibus Segusiensis
ephebei, dulcia quaedam dispertiens. Illorum puerorum praefecto :
Tibi ait iuvenes committo. Opus pulcherrimum, sanctissimum,
praeclarum quod in vita efficitur; enitendum est omni ope, ut iuventus pie christiane educetur . Hoc eius fuit testamentum.
Finis vitae iam impendebat. Die 2 Maii eodem anno 1903 expetivit Sacramentum Unctionis infirmorum necnon Sanctissimum Viaticum. Postridie mane sacerdotes, ultimam eius pastoralem benedictionem postulantes, cubiculum eius stipabant. Optavit ut Te Deum recitantur, cui laudis et grati animi hymno se coniunxit, remissa iam
voce.
Dum versiculus Aeterna fac cum sanctis tuis in gloria numerari recitatur, extremum spiritum effudit et obdormivit in Domino,
die 3 Maii a. 1903, septuaginta tres annos natus.
Anno 1919 corpus eius, quod die 15 maii 1903 conditum est in
coemeterio urbis Segusii, sollemniter translatum est in ecclesiam
1182
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
L. S.
& Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
1183
III
REMEN.
Canonizationis Servi Dei Fratris Arnoldi (in saec.: Nicolai Iulii Rche),
Religiosi professi Instituti Fratrum Scholarum Christianarum (1838-1890).
SUPER DUBIO
1184
1185
nem, ignem ardere non desinentem, splendidum fidelitatis erga Regulam exemplum.
Die 19 mensis Septembris anno 1863 vota annua nuncupavit, quae
sedulo quotannis iteravit usque ad annum 1963, cum vota trium annorum suscepit; denique perpetuam professionem fecit die 6 mensis Septembris anno 1871.
Lutetiae Parisiorum, anno 1868, magistri diploma est assecutus.
Primum ei delegatum munus, officium fuit professoris in ephebeo Remensi (annis 1863-1877). Cum haud dubia et solida intellegentia praeditus esset, non tamen ingenium denotavit aptum ad docendum; inhabilis namque erat iniungendae alumnis disciplinae. Verum ad officium
suum summa cum cura se contulit et constanti utilitatis suae derelictione, atque ad studium noctu quoque se applicabat. Quando autem
religionem et Christianam doctrinam docebat, alumni capiebantur et
eius amabilitate atque fervore, quo ardescebat, se formari sinebant.
Dicere solebat : Deus vult nos ab omnibus abstrahere rebus, etiam a
felici nostri ministerii exitu ; hinc tacitus dolebat et scholas pergebat praeparare perinde ac si auditores silentio audirent.
Admirabili sedulitate et industria militibus aegrotis assedit bello
Gallico et Borussico annis 1870-1871.
Etsi saepe dixerat se pusillum hominem esse, non idoneum ad se
regendum, attamen anno 1877 ei creditum est grave munus Rectoris
Novitiatus oppidi Thillois lingua vernacula vocati, cuius sedes inde
est Remos traducta. Oboedivit <( ne gratiis caelitus acceptis impedimento esset ; fuitque magister spiritus peritissimus et valentissimus,
cum virtutum suarum exemplo emineret, quae virtutes referebant quas
eius Instituti sanctus Fundator exercitaverat. Firmiter, benigne, humiliter novitios ad vitam religiosam formavit, aptiorem se reddens ad
suum munus explendum studio optimorum spiritualitatis Christianae
scriptorum. Cotidianae eius catechismi institutiones, orationes, privo ta colloquia, indicaverunt illum esse prudentem educatorem, qui
non solum soliditate doctrinae, perspicuitate expositionis et facultate
quadrandi in alienas necessitates ornatus erat, verum etiam vivebat
plene ex iis, quae docebat, et ad eadem convenienter. Alumnos amavit
redamatus, qui uno consensu verum eum habebant Dei virum et fulgidum imitandum exemplum. Studiosus adducendi novitios ad sanctitatem studebat omnia omnibus fieri, semper in eis aderat, eis consilia dabat, eos adiuvabat, hortabatur ; pro eis deprecabatur utcum77 - A. A. S.
1186
que poterat. Lenitudine quasi materna qui aegrotabant quique in difficultatibus versaban tur curabat.
Eius sodales Fratres, lumen mirantes eius virtutum, firmitatem
et industriam fidei eius, diligentiam quam in perfecte respondendo voluntati Dei ponebat et Superiorum, sanctum Fratrem Arnoldum
eum appellabant ; neminem enim latebat illum magnos et continuos progressus facere in Christi imitatione. Et re vera quo melius divino Magistro similis fieret, coniunctionem cum Deo colebat, precationem privatam et communem, ardentem erga Eucharistiam pietatem, erga
Domini Passionem et Sacrum Iesu Cor. Evidenti cum sanctimonia ex
liturgia vivebat, divino Missae sacrificio rebusque intererat divinis.
Peculiari cultu Spiritum Sanctum reverebatur et tenero filii amore
Matrem Dei, quam cotidie prosequebatur etiam Rosarii recitatione.
Copiose intellegentiam suam et spiritum alebat verbi divini studio et
meditatione, cui verbo (( tanta vis ac virtus inest, ut Ecclesiae sustentaculum ac vigor, et Ecclesiae filiis robur, animae cibus, vitae spiritualis fons purus et perennis exstet (Conc. Oec. Vat. I I . Const.
Dogm. De Divina Revelatione Dei Verbum, 21).
Austere et constanter paenitentiam explicavit : cotidie disciplinam
accipiebat, cilicium induebat, parum dormiebat et in nudo pavimento ;
numquam corpus calefaciebat et cibis amaros immiscebat pulveres.
Durus in se, inter sodales Fratres laetitia exsultabat omnesque urbana
lenitate et suavitate tractabat. Singularis eius caritas in proximum,
quam multimodis et multos annos ostendit, e caritate Dei oriebatur,,
quem toto corde amabat et in quo a iuventute omnem suam collocaverat spem; cuius gloriae causa ad quamlibet iacturam et ademptionem paratus erat eodemque spectans attenta vigilantia quamvis peccati speciem vitabat, ceteris suadens ut idem facerent ; ideo dictitabat : ((Qui diligitis Dominum, odite malum (Ps 96, 10). Et quoniam
(( habere non potest Deum patrem, qui Ecclesiam non habet matrem
(S. Cyprianus, De unitate Ecclesiae, PL V I , 519), filius fuit fidelis et
observantissimus Ecclesiae, Summi Pontificis et ecclesiasticae hierarchiae.
Notis visus est vir, praeterquam natura aequabili indole praeditus,
serenam et constantem continentiam meditatione et exercitatione assecutus, plenum rerum terrestrium fastidium, altum prudentiae gradum, eximiam integritatem in interiore et exteriore approbatione spiritus et regularum sui Instituti; quas regulas is appellabat (( prae-
Congregatio pro
Causis
Sanctorum
1187
Acta
1188
Apostolicae
Sedis -
Commentarium
Officiale
L. S S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
IV
G AND A VEN.
Canonizationis Servi Dei Eduardi Poppe, Sacerdotis saecularis.
SUPER DUBIO
1189
Servus Dei Eduardus Poppe natus est die 18 mensis Decembris anno
1890 in oppido Temse vulgo appellato, in Flandriis Orientalibus, intra
fines dioecesis Gandavensis. Insequenti die in ecclesia paroeciali est
baptizatus et nomina ei indita Eduardus Ioannes Maria.
Est primo ad christianam religionem educatus in pia et industria
familia; quae educatio est confirmata in scholis elementariis, quas is
frequentavit apud Fratres a Caritate Gandavenses in oppido Temse.
Die 20 mensis Martii anno 1902 ad primam Communionem est admissus et die 24 mensis Iunii, eodem anno, sacramentum Confirmationis accepit.
Anno 1907, cum is, multae familiae maximus natu, vix septemdecim
esset annorum, pater mortuus est. Exinde re mansit pater familiae.
Pater moriens matri suaserat ut sineret Eduardum pergere studere, quo sacerdos fieret. Patris mors gravem in eo mutationem effecit ; amota namque agendi ratione pueri et incuriosa, coepit rebus familiaribus operam dare. Ipsa mater ab eo consilium petebat. Dum studebat, familiae moderabatur.
Seminarium Minus Sint-Niklaas-Waas frequentavit ab anno 1905
ad annum .1910, cum profectus est stipendia meriturus, ut hoc officio
fratrem liberaret.
Interea, dum stipendia faciebat, in studia philosophica, incumbebat in Studiorum Universitate Lovaniensi. Stipendiis confectis, die
13 mensis Martii anno 1912 ingressus est Institutum Lovaniense, quod
a Leone X I I I nomen tenebat, ibique tonsuram accepit die 20 mensis
Octobris eodem anno. Lovanii commentarium legit De vera pietate
erga Mariam a Sancto Ludovico M. Grignion de Montfort conscriptum,
quod in omne tempus vitae eius ardentis in Mariam religionis signum
impressit.
Anno 1913 ad dignitatem lectoris philosophiae pervenit, et mense Septembri, eodem anno, est admissus in Seminarium Maius Gandavense, ubi Ordines Maiores anno 1914 suscepit.
Mense Augusto prius bellum totius orbis terrarum exortum est,
et Eduardo prodeundum fuit, ut nova militiae onera obiret, quandoquidem in Belgicam exercitus Germanicus invaserai. Belgico exercitu
disiecto, post varios casus, intravit in Seminarium Mechliniense, in
quo multos Lovanienses condiscipulos invenit. Anno 1915 iterum introivit in Seminarium Gandavense, ubi sacerdos ordinatus est Calendis Maiis anno 1916.
Mense subsequenti nominatus est Vicarius paroeciae Sanctae Co-
1190
1191
1192
Card.
PALAZZINA
Praefectus
L. S.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
1193
1194
Card.
PALAZZINA
Praefectus
L. 8B S.
83 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
VI
SPOLETANA
Canonizationis
1195
1196
scopale Spoletinum intravit, ibique moribus enituit et ardore in christiana perfectione proiiciendi.
Die 19 mensis Decembris anno 1863, in propinqua urbe Interamna,
sacrum Presbyteratus Ordinem suscepit. At antea, cum etiam diaconus esset, die 31 mensis Augusti a. 1863 nominatus est parochus parvi et
pauperis pagi Cannatola appellati, in quo diligentissimum ministerium
exercuit a die 31 mensis Decembris subsequentis ad annum 1897.
His annis, incommodorum et laborum immemor, sedulum et industrium in suam paroeciam amorem ostendit, et ut bonus pater cum
iis, qui ei crediti erant, gaudia, tristitias et angores communicavit.
Confestim omnibus adhibitis viribus apostolatui se dedidit tamque
multorum inceptorum auctor fuit pro religiosa et sociali provectione
illius communitatis, ut nunc longum esset ea perfecte recensere. Dicemus tantum illum, salutis animarum sancto ardore flagrantem, quam
optime exsecutum esse suum munus docendi, sanctificandi et gubernandi et probavisse se verum esse pastorem secundum cor Christi.
Fuit igitur assiduus in verbo Dei nuntiando omnibus fidelibus ; et pari
cum cura catechizabat, institutionem accommodans sapienter ad diversas populi classes; exercitiorum spiritualium praedicationi operam
dedit, sacris orationibus quadragesimalibus, missionibus tum pro sua,
tum pro aliis communitatibus. Bonus animarum medicus, peccatorum
conversioni consuluit et fortiter ac constanter nitebatur vitia exstirpare
atque aptis modis contra morum immodestias contendebat.
Semper paratus fuit ad consilia danda, ad hortandum et ad sacramentales confessiones audiendas. Ex Liturgia vixit et effecit ut exLiturgia fervide viveretur, quae est culmen ad quod actio Ecclesiae
tendit et simul fons unde omnis eius virtus emanat (cf. Conc. Oec.
Vat. I I , Const. de Sacra Liturgia Sacrosanctum Concilium, 10).
Ut cultum divinum decoriorem redderet, ecclesiam paroecialem
restaurandam et amplificandam curavit, voluitque sacra refulgere dignitate et pietate, ut inde populus valens spirituale caperet alimentum. Quoniam apostolatus consociatus exigentiae christifidelium
tam humanae quam christianae feliciter respondet simulque signum
prae se fert communionis et unitatis Ecclesiae in Christo (cf. Ib.,
Decretum de Apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 18), confraternitates loci recreavit novasque pias consociationes instituit pro
iuvenibus, pro puellis, pro matribus christianis proque viris, ut se perficientes, vitam christianam communitatis fermentarent.
Mhil neglegebat, quod posset condicionem spiritualem populi me-
1197
liorem facere ; hinc multas etiam religiones propagavit et, primam omnium, pietatem erga Sacram Familiam, quam coli volebat non solum
precatione, sed magis etiam fructuosa sacramentorum frequentatione
et virtutum, quae in domo Nazarena fulserunt, imitatione. Ut per
Italiam hanc pietatem vulgaret, innumeros obiit labores, multos coeptus pastorales est orsus et sustinuit, quaedam commentaria condidit
et moderatus est, quae typis exscribenda curabat in sua officina typographica.
Ut saepe accidit, tanta alacris sedulitas doloribus et aegritudinibus perfusa fuit; Deus enim virtutes amicorum suorum maxime in
rebus adversis et in molestiis experitur. Hinc non stupescimus si etiam
Servus Dei nec comprehensus est nec perceptus; nec mirum, si adversam et inimici ei non defuerunt et eius eiusque operum contemptio :
sed omnem casum difficilem et asperum vicit, alis sublatus humilitatis et oboedientiae.
Admirabilem suam animarum et renovationis christianae societatis curam non minus fortier explicavit etiam in operibus instituendis, quae eius opes longe superabant, sed aliud signum fuerunt eius
amoris in pauperes et parvos. Anno 1884 in pago Gannaiola pueris
orbis atque derelictis educandis et adiuvandis Parvum Orphanotrophium Nazarenum aperuit, quod a. 1887 in Orphanotrophium femineum mutavit. Cum iuvenibus mulieribus, quae ei auxilio erant
in orphanorum cura, anno 1888 condidit Institutum Sororum a
Sacra Familia, quod eo firmiter et prudenter gubernante, celeriter
crevit seseque ad diversas Italiae dioeceses et ad missiones exteras
extendit. Anno 1893 aperuit hospitium pro puellis surdis mutisque et
caecis, quod suis Sororibus regendum credidit.
Cum Providentiae consilio hoc hospitium in urbem Spoletium sedem transtulit, Servus Dei, ut par erat, est illud secutus; idcirco, relicta amatissima paroecia, nominatus est canonicus paenitentialis aedis cathedralis (anno 1897) ; deinceps muneribus oeconomi et rectoris
Seminarii archidioecesani est functus. Opera, quae condiderat, regebat, idemque animadvertebat ad locorum communitates religiosas adque pias consociationes.
Fervore sui proprio magnam temporis partem in confessionum
ministerio insumebat. Omne sibi delegatum munus impigre explevit
accurate et studiose, laetus servire Ecclesiae et, ut melius poterat,
bonum Christi odorem diffundere. Propter merita sua anno 1908 a
1198
Summo Pontifice S. Pio X titulo honorifico Cubicularii Secreti super numerarii decoratus est.
Numquam, nec Spoletti, ut iam in pago Cannaiola, tendere destitit ad sacerdotalem perfectionem, et quia alacritas subeundi montem
perfectionis (( vires subministrat, poenam exhibet leviorem (S. Laurentius Iustinianus, De disciplina et perfectione monasticae conversationis, cap. 6. Opera, Venetiis, 1721, p. 73, col. 1), Servus Dei, impetu
et tenaci voluntate labores oppetivit, quos eiusmodi ascensus postulat
et, in accepta vocatione perseverans, gradatim propositum est assecutus. In hac re ei profuerunt firmitas et constantia animi, mobilitas
intellegentiae, sollers spiritus, sed ante omnia magna fides et ardens
caritas. Gnarus neminem venire ad Patrem nisi per Filium (cf. Io
14, 6), studuit cotidie crescere in Christi cognitione et amore, cuius
et praecepta diu meditabatur et accurata diligentia nitebatur in se
lineamenta exprimere.
Libenter in precatione insistebat; fervidam alebat in Eucharistiam
pietatem, quam non solum diu adorabat, verum etiam noctu. Tanta
sanctitate Missam celebrabat, ut praesentes admiratione afficeret;
quin ultimis vitae annis, cum plerumque non amplius posset se sustinere, quando ad altare erat divinum sacrificium oblaturus, mirum in
modum vires recuperabat, nec senex nec confectus valetudine videbatur.
Multa apostolica opera, in quae semper sincera et infatigabili incubuit cura, eum a vita interiore non abstraxerunt, sed ut iustum
est eum adiuverunt ad profitendum in intima cum Domino coniunctione et ad progressus faciendos in sanctitatis via. Inde animarum sedulitatem cum amore silentii temperavit, cum solitudine, cum contemplatione ; et quo graviora impensioraque erant pastoralia negotia,
eo magis intellegebat necessitatem orandi sine intermissione (cf. Lc
18, 1) viresque semper novas hauriendi ex coniunctione cum Domino
(cf. Io 15, 5). Ne frustra laboraret, non solum attentissimus fuit ad
explicanda quae ceteros docebat, sed voluit etiam omnes antecedere
opera danda Deo, Ecclesiae, proximo, praesertim egeno et dolenti.
Sicut acerbitates et difficultates eius apostolicam virtutem non minuerunt, ita felices exitus animum eius non inflaverunt, qui semper
simplicem et humilem se servavit, abalienatum ab honoribus et a rebus fluxis, occulationis studiosum. Immo saepe, se cum aliis Fundatoribus eiusdem aetatis comparans, discruciabatur quod non satis imitatus erat eorum sollertiam et peritiam in serviendo Ecclesiae et pauperibus. Enimvero uti sui aedificii spiritualis fundamentum humili-
1199
tatem posuerat et absolutam gratiae misericordiaeque divinae fiduciam; quam ob rem nullum sibi meritum tribuebat, agnoscens bonum
factum in solam Providentiam conferendum. Et quamvis omnes ei
non communem prudentiam ascriberent in se et in aliis moderandis,
libenter alienum consilium accipiebat et per omnia voluntati Superiorum obsequebatur, tum etiam, cum iussa recipiebat gravia et suo
iudicio contraria. Putamus hunc habitum non paucis aegritudinibus
ei constitisse, qui indole fortis erat et impotens sui; at tantus erat
crucis Christi amor, ut numquam destiterit se ipsum abnegare (cf.
Mt 16, 24), se reprimere, ad omnia descendere, ut tota vita sua Deo
gloriam daret. Hac affectione occurrit incommodis longae et aerumnosae senectutis et magis etiam caecitatis, qua anno 1929 correptus est.
Ultimos egit annos multis affectus doloribus in solitudine diaetae suae, observatus et dilectus a Sororibus suis, a sacerdotibus et ab
iis, quibus bene fecerat.
Magna est perfusus laetitia anno 1932, cum Sancta Sedes semel
Congregationem approbavit, quam ipse condiderat.
Usque ad extremum dierum suorum verus vir Dei fuit, intentus
in faciendam voluntatem Patris ad omnia, docilis ad Christi et Ecclesiae doctrinam, fidelis divinorum mysteriorum dispensator, constans
in precatione et in parce ac duriter se habendo, laetus vitam devovere
pro regni Dei prolatione in mundum.
Etiam eius Sorores, quas accurate formaverat ad amorem oboedientiae, paupertatis, plenae Dei fiduciae, usque ad finem eius moderatione et consilio usae sunt. Pro his in testamento spirituali (anno
1931), inter alia scripsit : Estis in Instituto, ubi caritas virtus esse
debet praecipua : caritas inter vos et caritas in proximum. Institutum
condidi potissimum ut in eo essent Sorores quae aegrotis servirent,
senibus, personis desertioribus. Scitote virtutem veram esse non posse,
si hic deest amor erga proximum usque ad sacrificium deductus .
Vehementissime exoptans e corpore dissolvi ut tandem cum Christo
esset (cf. Phil 1, 23), pie et placide obiit die 5 mensis Ianuarii, primo
diluculo, anno 1935, in urbe Spoletio.
Fama sanctitatis, quam Servus Dei vivus erat consecutus, amplis
significationibus prorupit per eius exsequias, et insequentibus annis
perrexit se effundere et consolidari. Quam ob rem Archiepiscopus
Spoletinus Causam iniit beatificationis, celebrato Processu Ordinario
Informativo (annis 1944-1947). Die 26 mensis Iulii anno 1953 editum
est Decretum super scriptis Servo Dei tributis : quod secutum est De-
1200
cretum super Introductione Causae (calendis Iuliis anno 1964). Postea, apud eandem Curiam Spoletinam, instructus est Processus Apostolicus (annis 1966-1968). Die 16 mensis Ianuarii anno 1970 proditum
est Decretum de horum Processuum vi et auctoritate.
Consultores Theologi, in Congressu Peculiari die 11 mensis Martii
a. 1986 acto, felici cum exitu de virtutibus Servi Dei consuluerunt.
Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria die 17
mensis Iunii habita anno 1986, Ponente Causae Exc.mo ac Rev.mo
Domino Cetorino Petro Alberti, Archiepiscopo Spoletano et Episcopo
Nur sino, professi sunt Servum Dei Petrum Bonilli virtutes thologales, cardinales et adnexas heroum more exercuisse.
De hisce omnibus facta demum per subscriptum Cardinalem Praefectum fideli relatione Summo Pontifici Ioanni Paulo I I , Sanctitas
Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum rata habuit et confirmavit iussitque ut decretum super heroicis Servi Dei Virtutibus conscriberet^.
Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinali Praefecto
eiusdem Congregationis necnon Causae Ponente, meque Antistite a
Secretis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus Beatissimus
Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et
Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus
Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in
gradu heroico, Servi Dei Petri Bonilli, in casu et ad effectum de quo
agitur.
Datum Romae, die 30 Iunii A. D. 1986.
PETRUS
L.
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
s.
ffi Traianus Crisan; Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
DECLARATIO
CRACOVIENSIS
De Beata Hedvige Poloniae Regina
1. In millenaria Poloniae christianae historia, beata Hedvigis illustribus rebus gestis quasi lux splendens emicat ac virtutibus christianis refulget. Etenim ex stirpe regum Polonorum Piast descendit, ex
1201
quibus exstitit Mieszko I, qui fidem christianam in regnum suum introduxit. Insuper ab Andegavensibus Galliae regibus originem ducit,
inter quos sanctus Ludovicus IX, Francorum rex et cruciferorum dux
ad Terram Sanctam recuperandam, excelluit. Beata Hedvigis, gloriosa maiorum gesta secuta, fidem catholicam in suo regno defendit atque propagavit, in Lithuaniam vero evangelicae veritatis lucem introduxit. Ut historiae peritorum fert opinio, beata Hedvigis regina symbolum est seu figura eorum omnium quae in millenaria Poloniae traditione maximi habentur, quamque fidelis Dei populus per saecula
cultu prosecutus est.
2. Hedvigis, Ludovici Magni Andegavensis et Elisabeth de Bosnia
filia, in Hungaria die 18 mensis Februarii a. 1374 nata, Poloniae regnum
a. 1384 obtinuit ac Jaghielloni, magno Lituaniae luci, a. 1386 nupsit.
Jaghiello in baptismate Ladislaus vocatus est et conversionem Lituaniae ad fidem catholicam se procuraturum promisit; quod et fecit.
Hedvigis una cum Ladislao episcopatum Vilnae a. 1387 fundavit. Inde
Hedvigis a Ioanne Dlugosz Catholicae fidei in Lituania plantatrix
definita est {Eist. Polon., 1. X I I , t. I I I , Cracoviae 1876, 532).
3. Praefatus I. Dlugosz de beatae Hedvigis sanctitatis fama affirmat : Haec universo Orbi catholico adeo propter claritatem morum
grata et celebris, ut omnes illam velut sanctitatis simulacrum in vita
venerarentur (Ibid.). Post mortem, vero, iam annis 1419 et 1492 duo
confecti sunt miraculorum elenchi {Miracula b. Hedvigis, in Mon. Pol.
Hist., Varsaviae 1961, I V , 763-769). Fama sanctitatis vitae et miraculorum percrebrescente, Adalbertus Jastrzebiec, Primas Poloniae, a. 1426
commissionem ad parandam canonizationem instituit quae documenta ad vitam et miracula spectantia colligeret. Idem Primas commemorat reginam Hedvigem, cum in eiusdem cancellaria operam daret, se
cognovisse; de miraculis et cultu apud eius sepulchrum testatur
{Ibid., 764).
4. Quamvis decursu saeculorum Hedvigis, beata et sancta nuncupata, cultu publico ab immemorabili tempore fuerit honorata, numquam tamen ab Apostolica Sede in catalogum sanctorum relata est.
Nostra aetate duo processus sunt constructi, sci. Informativus super
fama sanctitatis vitae, virtutum et miraculorum (aa. 1949-1950), et
alter super casu excepto seu super cultu eidem Beatae ab immemorabili tempore praestito (aa. 1972-1974). In conclusione alterius Processus, Cracoviensis Ordinarius, die 22 februarii a. 1947 sententiam pro-
1202
nuntiavit constare de cultu publico et ecclesiastico Servae Dei Hedvigi, Reginae Poloniae, ab immemorabili tempore praestito )) (Proc. ord.
super cultu, 433).
5. Quapropter Franciscus Card. Macharski, Archiepiscopus Cracoviensis, a. 1979 Sanctae Sedi petitionem exhibuit, ut Missa propria
et Liturgia Horarum in honorem Beatae Hedvigis pro Archidioecesi
Cracoviensi concederetur. Congregatio vero pro Causis Sanctorum, praehabito voto affirmativo Relatoris generalis, omnibusque mature perpensis, die 25 maii 1979 nihil obstare edixit, quominus Missa et Officium in honorem beatae Hedvigis concederentur.
6. Qua de causa Congregatio pro Sacramentis et Cultu Divino concessit ut celebratio de beata Hedvige Regina in Calendarium archidioecesis Cracoviensis inscriberetur, quotannis die 17 mensis Iulii gradu
memoriae obligatoriae peragenda, textibus adhibitis Missae et Liturgiae
Horarum ab eodem Dicasterio die 29 et 31 Maii a. 1979 approbatis.
7. Ioannes Paulus I I , concessionem praedicti Dicasterii ratam habuit, cum Cracoviam petens, die 8 Iunii a. 1979, in cathedrali templo
sollemniter Hedvigis, Poloniae Reginae, festum cum missa celebravit.
Instante Em.mo Domino Francisco Card. Macharski, Archiepiscopo
Cracoviensi, ut de his omnibus publicum ederetur documentum, Summus Pontifex, in audientia diei 9 Maii a. 1985 infrascripto Cardinali
Praefecto concessa, declaravit Hedvigem Poloniae Reginam beatorum
honorem plene consecutam esse. In eadem audientia Summus Pontifex,
ne ex singularitate casus praeiudicium aliquod suetis procedurae normis obveniret, mandavit ut si de Hedvigis canonizatione agi in posterum contigerit, praeter suetas observandas condiciones, de virtutibus
modo heroico exercitis antea plenius disseratur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus II die 4 mensis Augusti a. 1986
supra relatam eiusdem Congregationis pro Causis Sanctorum Declarationem approbare ratamque habere benigne dignatus est ac publici
iuris fieri iussit.
Datum Romae, die 8 Augusti A. D. 1986.
PETRUS
L.
Card.
PALAZZINI,
Praefectus
s.
Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis
1203
CONGREGATIO
PRO INSTITUTIONE CATHOLICA
BARCINONENSIS
DECRETUM
quo Institutum Liturgicum Barcinonense academice erigitur, et Theologicae Catalauniae Facultati incorporatur.
1204
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Institutione Catholica, die xv m. Augusti, in sollemnitate B. M. V. in caelum Assumptae,
a. D. M C M L X X X V I .
VILLELMUS
ANTONIUS
M.
Card.
JAVIERRE ORTAS,
BAUM,
Praefectus
L. S.
In Congr. pro Instit. Cath. tab., n. 554/86/10.
1205
GADOTTIN,
SEGRETERA di s t a t o
NOMINE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato:
3
aprile 1986. I Rev. Signori: Cormac Patrick Burke, Thomas G. Doran, Kenneth Boccafola, Sigwart Neuhaus,
Prelati Uditori del Tribunale della Bota
Romana.
10 ottobre P. Daniele Faltin, O. F. M. Conv., Prelato uditore del
Tribunale della Rota Romana.
1206
6 dicembre 1985.
11 gennaio 1986.
21
27
9 febbraio
22
24
28
marzo
11
14
20
24
aprile
7
11
18
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
H sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
Il sac.
1207
1208
3 maggio
7
2 giugno
3
1986.
Il
Il
Il
Il
12
17
30
27 agosto
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
2 ottobre 1986.
5
10
13
19
22
27
28
30
31
sac.
sac.
sac.
sac.
NECROLOGIO
Mons. Nestor Bihonda, Vescovo emerito di Muy inga
(Burundi).
Mons. John Joseph McEleney, Arcivescovo emerito di
Kingston in Jamaica.
Mons. Anthony MacFeely, Vescovo emerito di Raphoe
(Irlanda).
Card. Michele Pellegrino, del titolo del SS.mo Nome di
Ges.
Mons. Kevin William Rowell, Vescovo di Aitape, (Papua
Nuova Guinea).
Mons. Philippe Lussier, Vescovo emerito di Saint Paul
in Alberta (Canada).
Mons. Joseph Kelanthara, Arcivescovo di Verapoly
(India).
Mons. Bernard J. Topel, Vescovo di Spokane (Stati Uniti
d'America).
Mons. Jerzy Modzelewski, Vescovo tit. di Daonio.
Mons. William Joseph Smith, Vescovo emerito di Pembroke (Canada).
Mons. Guillermo Escobar Vlez, Vescovo emerito di Antioquia, (Colombia).
Mons. Hendrik Frehen, Vescovo di Reykjavik (Islanda).
Recens nuntiatum est Stephanum Kuijper, episcopum olim Paramaribensem, die 5 mensis Iulii a. 1986, de vita decessisse.
4 Decembris 1986
N. 12
O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico Citt del Vaticano Administratio: Libreria Editrice Vaticana
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
Qui pro munere Nostro de universa Ecclesia pastoralem curam agimus, nunc peculiariter ad Praelaturam SS.D.N.I.C. de Esquipulas
Nos revocamus, quae die. xvi mensis Septembris anno MCMLVI, Apostolicarum Cum Christus Litterarum virtute, et quibusdam locis a
dioecesi Zacapensi distractis est condita et Metropolitanae Ecclesiae
Guatimalensi aeque principaliter coniuncta est. Rerum vero adiunctis recens perpensis, ipse utriusque Praesul, huius nempe Archiepiscopus illiusque Praelatus, Venerabilis Frater Prosper Penados del
Barrio, qui utique exoptat ut et in iisdem regendis <( bonum dominici gregis sit suprema ratio (CD, 25), non dubitavit a Sancta hac
Sede petere ut illa, quam diximus, Praelatura ab Ecclesia Guatimalensi iam separetur atque cum dioecesi Zacapensi potius iungatur. Iustaque haud deest causa. Maiori enim utilitati spiritali fidelibus archidioecesis Guatimalensis esse poterit pastoris commoratio, si intra fines
eius ipsius Ecclesiae perpetua erit neque intermissa, ibi in celebriore
79 - A. A. S.
1210
urbe Guatimala, quae et caput est totius Civitatis eodem nomine appellatae. Quare, consulta Conferentia Episcopali Guatimalensi idem
prorsus sentiente, cumque in votis id sit tum Episcopi nunc Zacapensis, tum venerabilis Fratris Oriani Quilici in praesenti Archiepiscopi titulo Tablensis necnon in Guatimalensi Republica Nuntii Apostolici, ex sententia Venerabilis Fratris Nostri S.R.E. Cardinalis Congregationis pro Episcopis Praefecti, quam ratam habemus, vi et potestate Nostra Apostolica harumque Litterarum virtute haec, quae sequuntur, iubentes statuimus. Ad archidioecesi Guatimalensi Praelaturam SS.D.N.LC. de Esquipulas, quae ei aeque principaliter coniuncta est hucusque, disiungimus eamque nunc cum dioecesi Zacapensi eadem ratione seu (( aeque principaliter iungimus huiusque dioecesis pro tempore Episcopi iuri subicimus, qui et eiusdem posthac Praelaturae ipse Praelatus erit ; haud mutatis tamen finibus nominatae cuiusque Ecclesiae propriis. Sede autem vacante utriusque Ecclesiae, quas
hodie coniunximus, Consultorum dioecesanorum esto Administratorem
eligere dioecesanum, qui utramque regat Ecclesiam ad communis iuris
praescripta. At interea, cum Archiepiscopus Guatimalensis se iam suo
Praelati munere abdicaverit, his ipsis Litteris venerabilem Fratrem Rodulfum Quezada Toruno, Episcopum Zacapensem, Praelatum etiam eligimus Ordinarium illius Praelaturae SS.D.N.I.C. de Esquipulas, qui et
eidem praesit ut talis. Mandatum denique memorato venerabili Fratri
Oriano Quilici deferimus, ut, quae hisce Litteris decrevimus, ea curet
exsequenda, debitis ei factis facultatibus, una cum libertate idem mandatum delegandi ad alium virum in dignitate ecclesiastica constitutum,
addito onere diligentiae adhibendae ad certa peractae exsecutionis litterarum exempla Congregationi pro Episcopis mittenda. Quod reliquum
est, volumus has Litteras Nostras et in posterum ratas esse, contrariis
haud obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo quarto mensis Iunii,
anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo sexto, Pontificatus
Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI
BERNARDINUS
Card.
GANTIN
1211
II
IOANNES
PAULUS
EPISCOPUS
1212
LITTERAE APOSTOLICAE
In Republica Guineana Bissaviensi Apostolica Nuntiatura constituitur.
IOANNES PAULUS P P . I I
Ad perpetuam rei memoriam. Quoniam inter hanc Apostolicam
Sedem et Rempublicam Guineanam Bissaviensem publicae amicitiae
ac necessitudinis rationes feliciter sunt initae, Nobis peropportunum
est visum in eadem Natione Apostolicam Nuntiaturam constituere.
Summa igitur Nostra potestate, harum Litterarum virtute, apud Civitatem Guineanam Bissaviensem Nuntiaturam Apostolicam constituimus eidemque omnia et singula officia, privilegia atque indulta, quae
huiusmodi Legationum propria sunt, deferimus certa spe freti hoc
Nostrum consilium tum Christifidelium in ea degentium bono tum
utriusque partis utilitati esse profuturum. Haec edicimus, statuimus
decernentes ut praesentes Litterae, in modum Brevis Maioris expeditae,
nunc et in posterum firmae, validae atque efficaces permaneant ac suos
plenos et integros effectus obtineant. Contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xn mensis Iulii, anno
M C M L X X X V i , Pontificatus Nostri octavo.
AUGUSTINUS
Card.
CASAROLI,
Loco Sigilli
In Secret. Status tab., n. 119.6W.
1213
ALLOCUTIONES
I
Ad sodales consociationis docentium compendiaras litteris U.C.I.I.M. nuncupatae coram admissos.*
1214
1215
1216
N . 58.
N . 57.
1217
II
Ad sodales consociationis ad Bibliae Sacrae cognitionem fovendam coram
admissos.*
Mt 28:19-20.
II, B , a, 2.
1218
a reverentia! love for the word of God: for the Incarnate Word, our
Lord Jesus Christ, and for the inspired word contained in the Sacred
Scrip tures. We must foster a love which is frmly rooted in faith, which
believes, with Saint Paul, that God's word "is able to build you up
and to give you the inheritance among ali those who are sanctifed".
Ministers of God's wordpriests, deacons, cathechists and other
lay peopleshould be immer sed in the Scriptures through constant
reading and diligent study, accompanied by prayer. As far as possible,
they should be acquainted with the insights of modera biblical scholarship. Attention must be given to the literary forms of the various
biblical books in order to determine the intention of the sacred writers.
And it is most helpful, at times crucial, to be aware of the personal
situation of the biblical writer, to the eircumstances of culture, time,
language and so forth which influenced the way the message was
presen ted.
3
Act 20:32.
Heb 4:12.
1 Pt 1:23.
1219
apostolate, then, should be imbued with a fervent love for the Eucharist
and for the entire liturgical life of the Church.
I leave you with these few thoughts, and I assure you of my
wrmest encouragement and of my prayer "that the word of the Lord
may speed on and triumph". May Christ, the Living Word of God,
be your joy and your strength. May he fili your hearts with his peace.
6
III
Ad eos qui conventui, Romae habito, catholicae consociationis ad lusorias
corporis exercitationes fovendas, interfuerunt coram admissos.*
Egregi
Signori,
1. Sono lieto di potermi incontrare con voi, partecipanti all'Assemblea della Federazione Cattolica di Educazione Fisica e Sportiva, che
celebra in Roma il 75 anniversario di fondazione.
Saluto i presidenti ed i membri delle varie delegazioni nazionali,
con i rappresentanti delle varie associazioni aderenti al movimento della
FICEP. Ho notato che quasi tutti gli Stati europei sono qui segnalati,
e questo indica la vitalit dell'Associazione e la sua significativa presenza nell'ambiente sportivo attraverso i singoli organismi nazionali.
Mi compiaccio con voi per l'opera di formazione umana e spirituale
che vi proponete nel mondo dello sport, fedeli agli scopi istituzionali
della federazione. Gi fin dal 1906 essa intendeva riunire tutte le forze
cattoliche per promuovere la sana educazione fsica, unitamente a quella
religiosa e morale. Voi avete mantenuto fede a questo impegno, che
costituisce la vostra ragion di essere e lo specifico oggetto del vostro
apostolato. Siete stati fedeli alla vostra missione negli anni passati, e
volete esserlo ancora oggi, nel complesso mondo sportivo contemporaneo, divenuto un fenomeno sociale di grande portata ed interesse.
Io desidero incoraggiare l'opera educativa e sociale compiuta da tutti
voi, quando cercate di diffondere il vero senso dello sport non solo nel
mondo dell'agonismo e delle esibizioni sportive, ma altres nella pratica
pi comune dello sport, vale a dire nell'attivit che ogni persona svolge
al fine di dare abilit ed efficienza fisica al proprio organismo, per il
bene di tutta la persona.
6
2 Thess 3:1.
1220
3. Occorre sottolineare che una autentica formazione umana e cristiana degli sportivi diviene indirettamente uno strumento di educazione a livello sociale pi vasto. ben noto l'interesse odierno per lo
sport agonistico e per le attivit sportive divenute spettacolo. Esse
occupano gran parte del tempo libero e dello svago della popolazione
odierna. Non si tratta di un fenomeno nuovo, ovviamente, ma chiaro
che oggi i mezzi di comunicazione sociale hanno reso talmente univer1
1221
1 Pt 1, 3-4.
1222
IV
Ad eos qui conventui de familiae iuribus interfuerunt coram admissos.*
Cari fratelli,
1. Sono lieto di salutare tutti voi, convenuti a Roma per il VI Colloquio giuridico, organizzato dal Pontifcio Istituto Utriusque Iuris
dell'Universit Lateranense in collaborazione col Pontificio Istituto
per studi su Matrimonio e Famiglia.
Nel rivolgere un particolare saluto al Rettore, Mons. Piero Rossano, ed a Mons. Carlo Caffarra, esprimo a ciascuno di voi il mio benvenuto ed il mio compiacimento per tale alta iniziativa culturale, che
ha per tema La famiglia e i suoi diritti nella comunit civile e religiosa . questo un argomento di grande importanza, che si pone in sintonia con quanto ebbi modo di manifestare nel febbraio 1980, durante
la mia visita all'Universit del Laterano. In quella circostanza, dopo
aver delineato la funzione di questo particolare centro di studi giuridici, sottolineai che almeno tre erano gli ambiti, nei quali esso
avrebbe potuto dare il suo rilevante contributo. Fra questi indicai
l'approfondimento di quei diritti, che, proprio perch frequentemente
elusi nella societ contemporanea, devono avere una cura particolare
da parte della Chiesa.
2. Le relazioni di giustizia, che stanno alla base della convivenza
sociale, quando rispondono adeguatamente alla natura dell'uomo, non
coartano n restringono la libert della persona umana, anzi l'aiutano
e la proteggono nell'esercizio delle sue scelte connaturali. Il matrimonio e la famiglia, che vi sforzate di servire con la vostra scienza
giuridica, sono istituzioni naturali, radicate nell'essere stesso della
persona, dal cui bene specifico trae beneficio la societ intera.
Infatti, come rammenta la Costituzione pastorale Gaudium et spes
del Vaticano II : Dio non cre l'uomo lasciandolo solo; fin da principio uomo e donna li cre". Questa societ dell'uomo e della donna
costituisce la prima forma di comunione di persone. L'uomo, infatti,
per sua intima natura un .essere sociale, e senza i rapporti con gli
altri non pu vivere, n esplicare le sue doti .
{<
Gen 1, 27.
N . 12.
1223
La famiglia ed il matrimonio, che ne il fondamento, sono istituzioni a cui tutta la comunit civile e religiosa devono servire. Se
si comprende che (( questa societ dell'uomo con la donna la prima
forma di comunione di persone umane , si percepisce pienamente che
ogni iniziativa a servizio della comunit matrimoniale e familiare d
vigore ed di benefcio alle varie forme di convivenza e, in definitiva,
all'intera societ umana.
Tuttavia si scopre anche che questa prima societ ha le sue esigenze naturali e non pu essere manipolata da ideologie o da concezioni parziali della societ. L'introdurre nella regolazione delle istituzioni sociali norme o leggi, che possano violare le esigenze ad esse
proprie, oltre a mettere in difficolt e in un ordine non esatto ci che
invece utile alla famiglia, impoverisce e priva l'intera societ di
quei valori morali che contribuiscono efficacemente al bene comune,
intaccando la base della convivenza. Infatti, nulla di quanto pregiudichi direttamente la famiglia pu essere di beneficio alla societ.
3. importante che le autorit pubbliche, e quanti col loro lavoro
scientifico si occupano di ci che conforme alle autentiche esigenze
dell'uomo e della societ, percepiscano che cosa significa una vera collaborazione tra la legislazione civile- e quella religiosa relativa ai diritti
della famiglia. Perseguendo il suo proprio fine insegna il Concilio Vaticano II la Chiesa non solamente comunica all'uomo la vita
divina, ma anche diffonde la sua luce con ripercussione, in qualche
modo, in tutto il mondo, soprattutto per il fatto che risana ed eleva
la dignit della persona, consolida la compagine dell'umana societ,
ed immette nel lavoro quotidiano degli uomini un pi profondo senso
e significato . Perci, nel difendere la visione cristiana del matrimonio e della famiglia, la Chiesa costruisce e rafforza anche la comunit
civile con fermi e stabili legami di ordine morale.
Infatti, l'adesione dei fedeli alla dottrina della Chiesa circa il matrimonio e la famiglia contribuisce efficacemente a far s che tra i
componenti di una comunit regnino quelle virt morali, che rendono
possibile la giustizia e cio la fedelt, il rispetto della persona, il
senso di responsabilit, la comprensione vicendevole, l'aiuto reciproco.
3
1224
Gravissimum educationis, 3.
1225
V
Ad quosdam sodales Operis Mariae coram admissos.*
80 - A. A. S.
1226
mato Opera di Maria, come pure a tutti coloro che collaborano con
esso per la diffusione nel mondo dell'amore di Cristo.
Il tema sul quale riflettete in questi giorni molto importante per
la vita pastorale della Chiesa. Voi vi state interrogando sulle condizioni
necessarie per costruire una parrocchia-comunit )). Ovviamente, quta vostra ricerca suppone che voi siate convinti della validit che
tuttora conserva questa espressione antichissima della vita ecclesiale.
Eppure non sono mancati in questi anni coloro che hanno posto in
questione l'attualit della parrocchia. Ci si chiesto se essa sia tuttora
all'altezza della complessa e pluricentrica realt delle moderne citt,
cos da poter rispondere alla sfida di un mondo sempre pi diversificato. In particolare si posto in dubbio che essa disponga ancora
di sufficienti mezzi, di sufficiente vitalit, per rendere presente in
maniera incisiva la Buona Novella, per raggiungere sulle vie della loro
vita i bambini, i giovani e gli anziani, l'uomo realizzato e l'uomo
fallito, l'uomo emarginato, deluso, indifferente.
2. Immane si presenta il compito della Chiesa nel nostro tempo e
ad assolverlo non pu essere certamente la parrocchia da sola. Eppure
anche oggi la parrocchia pu vivere una nuova e grande stagione.
Spesso smarrito e disorientato, l'uomo contemporaneo cerca la comunione. Avendo non di rado visto frantumarsi o disumanizzarsi il suo
contesto sociale, anela ad una esperienza di autentico incontro e di
vera comunione. Ebbene, non questa la vocazione della parrocchia,
di essere cio una casa di famiglia, fraterna ed accogliente )),* una
fraternit animata dallo spirito d'unit, la famiglia di Dio in un posto
concreto?
2
3. Non certo un'impresa facile. Non si tratta di una comunit solamente umana. La comunit cristiana realt umano-divina. La nostra
1
Presbyterorum ordinis, 2.
1227
domanda, come nasce una comunit, trova allora una risposta precisa
e meravigliosa : non nasce innanzitutto dagli sforzi nostri. Cristo
stesso a suscitarla. l'annuncio della sua Buona Novella a radunare
i fedeli. L'origine e il principio della comunit ecclesiale la Parola
di Dio annunciata, ascoltata, meditata e messa poi a contatto con le
mille situazioni di ogni giorno, al fine di applicare la perenne verit
alle circostanze concrete della vita . Non basta infatti ascoltare la
Parola, non basta annunziarla, occorre viverla.
5
Ebbene, non questo uno dei cardini della spiritualit che vi propone ilMovimento dei Focolari: l'amore a Ges crocifisso e abbandonato? Il vostro impegno pertanto non si fonda su motivazioni puramente umane, su un sentimento passeggero d entusiasmo. In Lui,
5
Of. Rm 6, 4-8.
1228
crocifisso e risorto, incontrate la radice vivificante delle vostre comunit ed insieme la via per farle ancor maggiormente fiorire. In Lui
trovate il modo di realizzare il vostro sacerdozio battesimale.
5. La comunit cristiana, dunque, nasce dalla Parola, e affonda
le sue radici nel mistero pasquale. Ma vi un terzo elemento che fa la
comunit : la carit effusa nei nostri cuori dallo Spirito Santo.
Che cosa infatti sarebbe una comunit senza la carit? Che cosa sarebbe se non attuasse quello che il Concilio ha chiamato la legge
del nuovo popolo di Dio : il precetto di amare come lo stesso Cristo
ci ha amati? Che cosa sarebbe senza la piena comunione col proprio
vescovo, con la Chiesa universale?
10
11
Questa carit per deve farsi visibile. Essa deve permeare ed ordinare tutti gli aspetti della vita della comunit. La comunione spirituale deve farsi comunione di tutta la dimensione umana, deve generare una socialit autenticamente cristiana. importante come ho
avuto modo di sottolineare gi in altra occasione (( che la parrocchia
diventi sempre pi un centro di aggregazione umana e cristiana, cio
realizzi una piena dimensione comunitaria.
12
10
Cf. Rm 5, 5.
11
12
13
1229
1 5
16
Compaginate dall'amore secondo questo modello, le vostre parrocchie potranno esercitare un'azione efficace nei confronti delle anime
da avvicinare a Cristo.
7. Auspico di cuore, cari fratelli e sorelle, che possiate proseguire nel vostro impegno. Sforzandovi di assimilare fedelmente la
peculiare caratteristica di vita spirituale propria del vostro Movimento come il Concilio vi invita a fare e restando nello stesso
tempo saldamente uniti ai vostri sacerdoti e ai vostri vescovi, potrete
essere autentico lievito nelle vostre parrocchie; potrete aiutarle a scoprire e a sviluppare sempre pi la loro vocazione comunitaria.
Non lasciatevi abbattere dalle difficolt. Siate cemento di unit
fra tutti i componenti, gruppi, movimenti e associazioni delle vostre
comunit !
Maria, Madre della Chiesa, accompagni il vostro cammino e la
vostra azione. Nessuno come Lei, che ha dato al mondo Ges, vi pu
aiutare a far s che nelle vostre parrocchie risplenda il volto di Cristo.
Se cos sar, esse realizzeranno sempre pi la loro splendida vocazione : essere fra gli uomini la presenza di Cristo.
Con la mia Apostolica Benedizione !
1 7
18
Gv 17, 21.
15
17
Ibid., 4.
18
1230
VI
Imolae, in Italia, occasione oblata administrationis Sacrae Confirmationis.*
1
1231
Ai 2, 16-17.
1232
Decisivo, perch depone nell'anima i germi di una ricchezza spirituale nuova i sette doni la quale si aggiunge alla grazia ricevuta
nel Battesimo e conferma in essa.
Irripetibile perch, per natura sua, duraturo. Come il soffio vitale,
che soltanto la morte pu spegnere.
La Cresima, carissimi adolescenti, vi introduce nella stagione della
maturit cristiana, vi abilita ad essere testimoni della risurrezione
e della vita del Signore Ges e segno del Dio vivo ) ) .
4
Chiede che tutti siano una cosa sola ) ) . Ne indica il modo e il fine :
Come tu, Padre, sei in me e io in te ... Perch il mondo creda.
Vuole che i suoi formino una unit perfetta, priva di qualsiasi oscillazione, paragonabile solamente a quella che intercorre tra Lui e il
Padre, affinch il mondo conosca che tu mi hai mandato e li hai amati
come hai amato me .
1233
zione, ed i costruttori sono tutti i componenti, nessuno escluso, chiamati a cooperare unitamente alla meravigliosa impresa.
Una delle pi notevoli acquisizioni ecclesiali del nostro tempo
proprio questa : l'universalit del compito costruttivo. Essa non
dovuta a calcoli di strategie contingenti. Essa risale alla fisionomia
originaria e tipica del seguace di Cristo.
I cristiani, incorporati alla Chiesa attraverso il Battesimo, vengono
vincolati pi perfettamente ad essa con il sacramento della Confermazione, mediante il quale (( sono arricchiti di una speciale forza dallo
Spirito Santo e in questo modo sono pi strettamente obbligati a diffondere e a difendere, con la parola e con l'opera, la fede - .
9
10
1234
11
Pascal, Penses.
12
Apostolicam actuositatem, 3.
13
1235
1 5
VII
Cesenae, in Italia, ad presbyteros habita.*
Cf. Ef 1, 17-19.
15
Ef 1, 23.
Sai 132, 1.
2 Cor 5, 20.
1236
fratelli che non hanno potnto partecipare a questo incontro. Vi ringrazio per la vostra calorosa accoglienza e raccomando alle vostre preghiere la mia visita pastorale alle Citt della Romagna, affinch essa
possa essere veramente efficace nel rafforzare la fede, la piet e la vita
morale tra i fedeli a voi affidati. Volgo pure il mio affettuoso pensiero ai
seminaristi teologi della Romagna, facendo voti di fedelt e di perseveranza affinch si realizzi il loro santo ideale.
2. Volendo sintetizzare in poche frasi la fisionomia tipica dei sacerdoti romagnoli, penso di poter dire che voi costituite un clero che ha
sofferto a motivo dell'ambiente difficile e di momenti di ostilit in cui ha
dovuto lavorare. Quanti sacerdoti della Romagna hanno dato la loro
vita per rimanere fedeli al loro dovere di Pastori ! un lungo e drammatico martirologio, che voi ben conoscete. Vorrei ricordare don Giovanni Minzoni, don Santo Perin, don Francesco Babini, don Pietro
Tonelli, don Luciano Missiroli, don Pino Mantovani, don Antonio
Lanzoni, don Fortunato Trioschi, don Mario Tursi, padre Vicinio
Zanelli, cappuccino e tanti altri. Specialmente durante la Seconda
Guerra Mondiale e soprattutto durante l'occupazione tutti i sacerdoti
della Romagna si sono prodigati a favore delle popolazioni, rischiando
anche la vita per il loro impegno di carit e di dedizione.
Il clero romagnolo inoltre un clero che ha sempre mantenuto la
sua schiettezza d'animo, la sua generosit, la sua fedelt nell'opera ministeriale. importante notare che anche nelle zone pi colpite dall'indifferentismo religioso, per una lunga e radicata tradizione, il popolo
vuole il sacerdote in Parrocchia. Vi esprimo il mio vivo compiacimento
nel sapere che siete molto impegnati verso tutti, vicini e lontani, curando ogni settore della pastorale dedicandovi in modo speciale alla
giovent. Il diventare preti in Romagna non mai stato, tanto meno
oggi, una sistemazione sociale. Ogni Diocesi presenta nella sua storia
passata e recente, figure di sacerdoti santi, che hanno segnato profondamente l'animo dei presbiteri e sono tuttora punti sicuri di riferimento. Alcuni di questi hanno dato meravigliose testimonianze di carit,
iniziando opere che sono tuttora molto valide e polarizzando l'altruismo della popolazione.
Infine, possiamo ancora dire che il clero romagnolo particolarmente allenato al dialogo con i lontani : Se sono intransigente nella
fede scriveva Don Minzoni nel suo diario sono per universale
nell'amore . Questo si potrebbe definire il programma e l'assillo di
1237
ogni sacerdote oggi, nella societ moderna, e voi da tempo lo esperimentate e lo realizzate. Infatti il metodo e la strategia del dialogo
devono essere continuati con piena confidenza e fiducia <( sempre per
in modo da promuovere come hanno detto i vostri Vescovi nella
recente "Nota Pastorale" una orgnica conoscenza della fede e una
chiara identit cristiana, capace di non cedere alla mentalit relativistica corrente e attenta a non confondere la verit con l'errore, il
giusto con l'ingiusto, il bene con il male ) ) .
3
1238
e fedeli, devono passare attraverso la sofferenza che redime e che glorificher. Non dobbiamo temere o lasciarci troppo impressionare dagli
avvenimenti, bens lavorare, pregare e confidare. Il grande storico
romagnolo Monsignor Francesco Lanzoni (1862-1929), che non fu soltanto un'eminente figura di studioso, ma anche un acuto e lungimirante interprete dei tempi, vissuto con saggezza ed equilibrio nei
momenti burrascosi della questione romana e poi del modernismo ,
cos scriveva nelle sue <( Memorie : (( Quel Dio che non abbandon la
sua Chiesa, la Chiesa Romana, durante le persecuzioni sanguinose dei
primi secoli, quando impervers il cesarismo bizantino, al tempo del
dispotismo degli imperatori del Sacro Romano Impero, della cattivit
babilonica e via via, non l'abbandoner nelle difficolt odierne. Non
ci preoccupiamo della loro durata. Colui che "posuit in sua potestate
tempora et momenta" si riserva di stabilire nel suo consiglio "in tutto
dall'accorger nostro scisso" i momenti come delle prove, dei castighi
e delle catastrofi, cos delle consolazioni .
8
1239
4. Carissimi !
Concludendo mi piace ricordare a voi, sacerdoti della Romagna, la
preghiera che don Giovanni Minzoni rivolse al Signore nel settembre 1909, in occasione della sua Prima Messa: F a ' che io sia tuo
degno sacerdote, non solo all'altare, ma nella vita e nel sacrificio di
me stesso; sempre!. E come fare per essere sempre sacerdoti degni?
Lo spiega ancora don Minzoni, che poco prima del suo sacrificio scriveva : Ci prepariamo alla lotta tenacemente con l'arma che per noi
sacra e divina, quella dei primi cristiani : preghiera e bont . Sono
5
14
Ep U, 1; PL 144, 258 O D .
Nota pastorale , n. 8.
1240
1 2
VIII
Ad quosdam sodales militaris suique iuris ordinis Melitensis, una cum
Magno Magistro coram admissos.*
12
Rm 8, 29.
1241
simi Membri del Gran Magistero, insieme con i Luogoteti delle nazioni
e delle localit in cui l'Ordine Equestre presente. Con voi desidero
salutare anche l'intera compagine dei Cavalieri e delle Dame di tutto
il mondo. A tutti voi va il mio pensiero riconoscente per le molteplici
attivit spirituali e caritative che svolgete a vantaggio delle popolazioni
cristiane di Terra Santa.
Desidero, anzitutto, esprimere il mio apprezzamento per tutto l'ingente complesso di opere e di istituzioni che, con encomiabile generosit,
voi sostenete. Desidero vivamente incoraggiare i sentimenti ed i propositi che animano tutti voi e che, secondo le esigenze istituzionali di
vostro sodalizio, sorgono da un autentico e nobile affetto verso la terra
di Ges Cristo, Tali sentimenti meritano fiducia e plauso.
2. Un vincolo millenario lega la vostra istituzione cavalleresca e
religiosa alla sede del Sepolcro di Cristo ; ed precisamente dalla fede
cristiana che nasce la viva simpatia, la singolare affezione per quella
terra che Cristo ha reso santa. Essa degna di venerazione da parte dei
credenti ; e la Chiesa Cattolica giustamente ritiene suo doveroso impegno
dedicare ad essa la sua attenzione operando per il suo bene ed il suo
progresso. Si tratta di un luogo che risveglia in chi lo visita la viva
memoria del Signore, suscitando un genuino amore per lui. Perci la
fede cristiana confortata ed incrementata nella devota ricerca delle
tracce lasciate in quei luoghi santi dalla sua presenza. Essi traducono
in noi pi vivo il messaggio di Cristo, perch, mentre ci parlano dei
suoi misteri, imprimono nella memoria il quadro autentico degli eventi,
e, guidandoci ad una migliore comprensione dei fatti, ci spronano a
coglierne il senso per trasfonderlo poi nella vita, per diffonderlo, per
irradiarlo in tutta la nostra esistenza.
I Luoghi Santi sono amati da tutti i cristiani. N si pu dimenticare l'interesse che la Terra Santa suscita in tutti i cultori della Bibbia. ben noto come gli studi e le ricerche storiche ed archeologiche
compiute nei nostri tempi abbiamo aperto la via alla risoluzione di
tanti problemi interpretativi delle pagine sacre. La frequentazione dei
Luoghi Santi in cui ebbe origine il testo rivelato ha permesso di conoscerne meglio il significato e di entrare cos pi autenticamente in
comunione con colui che parla mediante la Sacra Scrittura, con Dio
stesso, in ultima analisi, perch sua la Parola contenuta nel libro
santo.
81 - A. A. S.
1242
1243
IX
Ad Fratres Scholarum Christianarum qui generali capitulo interfuerunt
coram admissos.*
1244
1245
1246
X
Ad Piceni episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram
admissos.*
1247
1248
1249
Cristo Ges, ehe ha dato se stesso in riscatto per tutti", "e in nessun
altro c' salvezza". dunque necessario che tutti a Lui si volgano,
dopo averlo conosciuto attraverso la predicazione della Chiesa ed a
Lui e alla Chiesa, suo Corpo, aderiscano vitalmente attraverso il Battesimo ... Bench Dio, attraverso vie, che Lui solo conosce, possa
portare gli uomini, che senza loro colpa ignorano il Vangelo, a quella
fede "senza la quale impossibile piacergli", tuttavia compito imprescindibile della Chiesa diffondere il Vangelo, sicch l'attivit missionaria conserva in pieno oggi come sempre la sua validit e
necessit .
4
I Tm 2, 4-6.
Atti 4, 12.
Ebr 11, 6.
5
N.
N.
7.
5.
1250
Acta
Apostolicae
Sedis
Commentarium
Officiale
10
5. Mi caro, in questa occasione, esprimere il mio vivo compiacimento per quanto la Commissione della Conferenza Episcopale Italiana per la cooperazione tra le Chiese ha compiuto in questi anni e
continua a compiere in tale ambito, particolarmente con le Chiese
dell'Africa e dell'America Latina, mantenendo costanti ed efficaci rapporti con gli Istituti Missionari, con gli organismi di volontariato
cattolico e con le diocesi dove sono presenti i sacerdoti Fidei donum .
Il numero di tali sacerdoti di 760, dei quali circa 600 sono in America
Latina e gli altri in Africa, provenienti da 170 Diocesi. I volontari
laici sono circa 600. So che si sta pensando di promuovere una presenza anche in Asia. Queste cifre sono un segno eloquente della profondit dello spirito e dell'attivit missionaria che animano le diocesi
italiane.
La cooperazione fra le Chiese un impegno fondamentale nella
pastorale di oggi, che esige primariamente l'intenzione di creare e di
mantenere viva nei fedeli la coscienza missionaria . Essa una
mentalit e un'attitudine convinta, per cui il credente e la comunit
* Lumen gentium, 24 a.
9
10
Presbyterorum
Ibid. 2 b.
Ordinis,
4 a.
1251
XI
At 4, 10.
1252
della vetrata, fra gli ori della gloria del Bernini, sembra voler
discendere sulla nostra assemblea, portatrice di luce e di conforto.
2. Verso il divino Spirito si leva la preghiera, che sgorga dai nostri
cuori in quest'ora particolarmente solenne; verso di Lui si protende
il nostro animo, consapevole delle difficolt con cui deve misurarsi la
Chiesa che in Italia; da Lui implora l'effusione di quei doni di sapienza e di intelligenza, di consiglio e di fortezza, di conoscenza e di
timore del Signore, che sono indispensabili per guidare opportunamente il gregge del Signore.
Seguendo la parola di Dio dell'odierna Liturgia, desideriamo che
nella nostra Assemblea riviva quella costituita dagli Apostoli nel giorno
della Pentecoste e prima ancora quella del Gioved Santo. L'Assemblea
che si form in quella sera intorno alla tavola della Cena eucaristica,
mentre Cristo pronunciava il suo discorso d'addio :
Io pregher il Padre ed egli vi dar un altro Consolatore ... per
sempre .
Cristo chiama dunque lo Spirito il Consolatore . Il termine greco
parakletos , che vuol dire anche intercessore o (( avvocato .
Ges lascia lo Spirito come l ' altro consolatore , il secondo, perch
egli stesso, Ges il primo consolatore, avendo portato per primo la
Buona Novella. Lo Spirito Santo viene dopo la sua ascensione al cielo
e grazie a lui, per continuare, mediante la Chiesa, la diffusione della
Buona Novella nel mondo.
2
Gv 14, 16.
Cfr. Gv 14, 20.
1253
4. Abbiamo, dunque, il Padre per opera dello Spirito Santo, il Consolatore e questa nostra sacra (( eredit la riposta definitiva a tutte
le carenze, inquietudini e povert del m o n d o .
Al tempo stesso, questa eredit causa del nostro contrasto nei
confronti del mondo, perch, come ci ha ricordato Ges nel brano
evangelico poc'anzi proclamato, lo Spirito di verit il mondo non lo
pu ricevere, perch non lo vede e non lo conosce.
Vi qui, a ben guardare, la spiegazione pi radicale delle situazioni
di agnosticismo, di secolarismo o, addirittura, di ateismo da cui, con
motivazioni e manifestazioni diverse, travagliato il mondo odierno.
Bisogno di un Padre, per non sentirsi orfani ; rifiuto del vero Padre in
Cristo, per l'incapacit di accogliere il dono dello Spirito di verit,
che solo pu portare al riconoscimento del Padre celeste.
Cos dunque la nostra missione apostolica si svolge all'interno di
questo fondamentale contrasto: contrasto col mondo a causa dello
Spirito di verit.
4
Gv 14, 17.
Le 2, 32.
At 4, 11-12.
1254
6. Cristo , dunque, la pietra angolare di questa missione salvifica. Una pietra che i costruttori hanno scartato. Non solo
quelli del passato, ma anche molti che vogliono essere i costruttori dei tempi nostri.
Eppure resta vero, oggi come ieri, che in nessun altro c' salvezza . Non il caso di avere complessi n eli' affermarlo. Non ne ha
avuti Pietro. Non ne hanno avuti i Santi nel corso della storia. Non ne
ebbe, in particolare, il Santo di cui oggi facciamo memoria : quel
San Bernardino da Siena che seppe portare in tante citt della penisola la devozione al nome di Cristo, accendendo nelle anime il fuoco
dell'amore per Lui.
In Cristo solo c' salvezza. una consapevolezza che la Chiesa ha
ereditato e noi con essa dagli Apostoli. Questa consapevolezza si
manifestata nel Concilio Vaticano I I , ove ricordato che la Chiesa
spinta dallo Spirito Santo a cooperare perch sia eseguito il piano
di Dio, il quale ha costituito Cristo principio della salvezza per il mondo
intero .
Mossi da questa medesima consapevolezza voi vi siete raccolti per
questa vostra Assemblea, nel corso della quale vi soffermerete a riflettere in particolare sul tema : Comunione e comunit missionaria .
Voi vi interrogherete cio su quali impegni comporti in concreto, per
la Chiesa che in Italia, la missione di annunciare Cristo pietra
angolare , sulla quale soltanto si pu edificare l'autentica salvezza
dell'uomo.
7
At 4, 10.
1255
10
Gv 14, 12.
Gv 14, 13.
10
1256
XII
Ad quasdam Religiosas sorores quae VII generali conventui summarum
moderatricum interfuerunt coram admissas.*
Chres Surs,
1. C'est pour moi une joie toujours renouvele de retrouver les
dlgues des Suprieures gnrales des religieuses du monde entier,
de leur manifester la profonde reconnaissance de l'Eglise pour le tmoignage vanglique que donnent leurs Soeurs par leur propre vie et
par leur collaboration au Rgne du Christ. Mais je vois dans la rencontre d'aujourd'hui une double circonstance qui en accrot l'intrt.
Tout d'abord cette rencontre a lieu dans la semaine de la Pentecte
qui couronne le mystre pascal : l'Esprit Saint vient consommer
l'uvre accomplie par le Christ au cours de sa vie terrestre. Aprs le
retour au Pre du Verbe Incarn, l'Esprit Saint, qui procde du Pre
et du Fils et qui donne la vie, nous est envoy pour nous sanctifier.
Par ailleurs, le thme de vos travaux sur la formation des religieuses
de vie apostolique la prire est en pleine harmonie avec cette priode
liturgique.
2. Aussi, je tiens vous fliciter vivement de ce choix et je vous
encourage en mme temps l'approfondir de telle sorte que les
membres de vos Instituts en vivent toujours plus pleinement. La prire
est en effet le grand acte spirituel qui exprime de faon fondamentale
la dpendance de l'me l'gard de la Providence cratrice, l'gard
du Seigneur qui nous a rachets : nous vivons continuellement de sa
grce. La vie chrtienne, la vie religieuse est une vie qui se reoit de
Dieu, dans l'action de grce, dans la supplication et dans la disponibilit foncire de l'me.
Et l'on peut dire aussi que la prire chrtienne est une participation la prire du Christ. Les vanglistes nous prsentent Jsus
comme un homme de prire, modle parfait de dialogue avec Dieu. Sa
parole nous enseigne ce qu'est la prire, et sa vie nous indique comment raliser et vivre ce rapport filial. Le Christ est, en effet, d'abord
l'homme de Dieu, qui rvle et glorifie Dieu, comme Fils unique totalment donn la ralisation de l'uvre de son Pre.
Le Concile Vatican II a parl de la primaut de la vie spirituelle
* Die 22 m. Maii a. 1986.
1257
Cf. 1 Jn 4, 10.
Dcret Perfectae caritatis, n. 6.
82 - A. A. S.
1258
et aussi au sacrement de la rconciliation , dans l'oraison silencieuse, dans le dsir constant de la recherche de Dieu et de sa volont
dans les vnements et les personnes.
Elle trouvera aussi une expression de choix et un stimulant dans
la prire communautaire. Une communaut religieuse priante constitue
un lieu o se ralise en vrit la promesse du Christ: L o deux
ou trois se runissent en mon nom, je suis au milieu d'eux . Depuis
le Concile, tous vos Instituts ont accompli des efforts remarquables
et louables pour appliquer la rforme liturgique. Votre action et celle
des formatrices pour amliorer la qualit de la vie liturgique dans vos
communauts apportent un lment de premier plan en faveur de la
prire de vos Surs.
3
4. Une telle prire personnelle et communautaire sera ncessairement une prire apostolique. La prire apostolique ne signifie pas une
simple identification du travail et de la prire. Le travail ne devient
prire que si la personne qui le ralise sait l'interrompre rgulirement
pour se livrer la prire, de manire vivre le travail et les efforts
apostoliques en union avec Dieu, pour Dieu, son service, en toute
disponibilit son plan de salut, et porter dans la prire elle-mme
la sollicitude pour les mes.
La conscration religieuse, par elle-mme, est une faon de participer, en profondeur, la mission salvifique du Christ. Vous vous
souvenez de la prire sacerdotale de Jsus: P r e ... comme tu m'as
envoy dans le monde, moi aussi je les ai envoys dans le monde. Et
pour eux je me consacre moi-mme, afin qu'ils soient eux aussi consacrs en vrit. Cette conscration signifie sanctification, offrande
sacrificielle et spirituelle, disponibilit totale la volont du Pre,
afin que, par ce don plnier, le salut atteigne tous les hommes. De
mme, les mes consacres s'offrent au Christ dans la prire et dans
l'apostolat pour que progresse l'uvre missionnaire, dont le but est
l'adhsion la foi et la conversion.
4
Mt 18, 20.
Jn 17, 18-19.
1259
ne doit jamais faire oublier celui qui demeure le Seigneur de l'activit, qui lui donne par l'Esprit Saint son fruit authentique.
Le Code de droit canonique, fidle interprte des enseignements
conciliaires, le rappelle parfaitement : L'apostolat de tous les religieux consiste d'abord dans le tmoignage de leur vie consacre qu'ils
sont tenus d'entretenir par la prire et la pnitence ) ) .
C'est pourquoi, dans le rythme si puisant de vos engagements apostoliques, la prire personnelle et communautaire devra avoir des moments quotidiens et hebdomadaires bien soigns et suffisamment prolongs. Ces moments constitueront en mme temps une prcieuse occasion d'entretenir chez les Soeurs le souci de renouveler constamment
le don d'elles-mmes au Seigneur pour la ralisation de leur mission
ecclsiale, dans une fidlit aimante et gnreuse leur vocation et aux
enseignements du Magistre de l'Eglise.
Que l'Esprit Saint, le Don de Dieu, fortifie en vous cette disposition au don ! Et que la Vierge Marie, qui accompagnait les Aptres
au Cnacle pour attendre l'Esprit Saint dans la prire, soit constamment votre modle et votre soutien ! Je le lui demande pour vous-mmes,
pour chacune de vos Surs, spcialement pour celles atteintes par les
infirmits ou la maladie, et je vous bnis de tout cur.
5
XIII
Ad sodales ordinis B. Mariae Virginis de Mercede qui generali capitulo
interfuerunt coram admissos.*
Can. 673.
1260
1261
1262
XIV
Ad Angolae episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram
admissos.*
Senhor Cardeal,
meus amados Irmos no episcopado:
1. Ao saudar-vos cordialmente, na unidade de espirito mediante
o vnculo da paz , * experimento para con vosco os mesmos sentimentos
que, de forma tao amvel e eloquente, me foram expressos pelo Senhor
Cardeal Dom Alexandre do Nascimento, em nome de todos os membros
da C.E.A.S.T.
Confesso, carissimos Bispos da Igreja que est em Angola e So Tom
e Principe, que desejando ver-vos e ouvir-vos, ao ser-me anunciada a
vossa Visita ad Limina Apostolorum , intensifquei a minha habitual
oraao. No clima litrgico do Pentecostes, implorei do Espirito Santo
poder comunicar-vos, neste encontr de Irmos, alguma graa espiritual, a firn de vos confirmar e fortalecer ; ou antes parafraseando
o Apstolo (( para convosco me reconfortar no meio de vs, pela f
que nos comum .
Se constitui sempre para mim um motivo de alegra o encontr com
todas as categoras de fiis e outras pessoas, aqui no corao da Cristandade, maior o meu regozijo quando, no munus de Sucessor de
Pedro ao servio da Igreja universal, posso dirigir-me aos Bispos das
Igrejas particulares. Assim, aqui reunidos no amor de Cristo, (( firmes
na f da sua presena entre ns e inabalveis na esperana que
n'Ele pusmos, estamos a celebrar a Colegialidade, como sucessores
dos Apostolos, dos seus , aos quais Ele j no chama servos mas
amigos, continuando-os, como Ele os quis : vs sois todos irmos ;
e tu Pedro confirma os teus irmos .
2
Ef 4, 3.
Cf. M i 23, 8.
Le 22, 32.
SI 132 [133], 1.
1263
1264
11
1265
12
1 4
12
t
Cf. 2 Cor 5, 20.
13
14
81 127 [128], 1.
15
1266
1 8
19
2 0
17
Cf. Mt 5, 13.
18
Cf. Hebr 5, 1.
19
Cf. SI 15 [16], 5.
20
1267
estados de vida consagrada como nas fileiras sacerdotais, tem de corresponder a qualidade dos escolhidos.
um traballio paciente, obscuro e nem sempre acompanhado de
frutos visveis ; mas nunca se deve alterar o seu ritmo e rigor, por
motivo nenhum. Dependendo da graa divina, em boa percentagem,
formar os futuros consagrados e enviados )) tem de ser como o
traballio do lavrador que diligencia e (( sabe aguardar o precioso fruto
da terra e tem paciencia at receber a chu va tempora e a tardia .
Confirmastes-me que em Angola e So Tom se deve e se espera
muito das Congregaes religiosas, para a formaao do clero diocesano
e dos consagrados . Estou certo de que a generosidade das Familias
religiosas continuar a manifestarse at se dispor de pessoal nas
Diocses, em condies de plasmar almas entusiastas da sua doaao
total, sacerdotes ardentes de zelo, inteiramente dedicados ao ministerio
e convencidos da grandeza de enviados por Deus , talvez missionarios, no sentido corrente da palavra, destinados a gerar igrejas .
2 1
2 3
21
Tg 5, 7.
22
23
1 Tim 2, 4.
1268
24
1269
Rom 5, 5.
26
1270
1271
XV
Ad eos qui conventui de Concilio Vaticano II interfuerunt coram
admissos.*
1272
1273
1274
XVI
Ad academicas Auctoritates, professores et alumnos Pontificii Athenaei
a Sancto Anselmo, in aedibus abbatiae S. Anselmi de Urbe habita.*
1275
1276
Tale prescrizione della Regola tuttavia non pu lasciare indifferenti gli altri cristiani che dalla fede sono indotti a vedere nel culto
di Dio il vertice pi alto di ogni umano impegno. Per questo opportunamente l'Istituto ha aperto le sue porte anche a professori e ad
alunni non benedettini, favorendo con ci sia l'afflusso questo Centro
di nuove e valide energie, sia un suo influsso pi esteso ed incisivo sulle
Comunit ecclesiali sparse nel mondo.
1
1277
Il dovere del culto a Dio resta comunque primariamente impegnativo per voi, figli di San Benedetto, che dalla sua generosa e fedele
attuazione potrebbe trarre slancio per la vita delle vostre comunit
monastiche e per il loro irradiamento sulla comunit cristiana. La
vostra vita nascosta in Dio non deve essere forse interamente modellata
sul paradigma della vita ecclesiale-liturgica cos come descritta dalla
Costituzione Sacrosanctum Concilium : nello stesso tempo umana e
divina, visibile ma ricca di realt invisibili, fervente nell'azione e
dedita alla contemplazione, presente nel mondo e tuttavia pellegrina ?
4
Nell'ambito delle vostre attivit statutarie, non posso qui che ribadire l'utilit e l'importanza del servizio teso a preparare esperti
nella teologia e nella pastorale liturgiche, in grado di svolgere un'opera
di sussidio e consulenza a favore delle diocesi ed in genere di tutte le
comunit cristiane, nonch insegnanti qualificati nella formazione
liturgica del clero, dei religiosi, delle religiose ed in genere di tutti
i cristiani desiderosi di maturare nell'approfondimento della vita liturgica, fonte e culmine di tutta la vita della Chiesa.
Un compito che, a tal proposito, richiede un'ulteriore ricerca e
studio, quello che si potrebbe definire l'(( inculturazione della
Liturgia, vale a dire la prudente attuazione che le Conferenze Episcopali Nazionali, in comunione con la Santa Sede, possono fare dei
modi e delle forme pi opportuni di esprimere il culto cattolico, sostanzialmente unico sempre e dappertutto, in accordo con quanto di valido
pu essere assunto presso le tradizioni religiose dei vari popoli e culture. Maestri e modelli di questo metodo pastorale sono stati i Santi
Cirillo e Metodio, dei quali ho parlato nella recente Enciclica Slavorum Apostoli.
Anche lo scambio ecumenico pu essere utile ad arricchire il patrimonio liturgico. A tal riguardo, vorrei limitarmi soltanto a ricordarvi
l'importanza di un contatto vitale e fecondo, pur nel mantenimento
della propria identit, tra la tradizione liturgica europea occidentale,
che sottolinea maggiormente l'aspetto comunitario, e quella orientale,
pi sensibile agli aspetti mistici e sacrali.
Confido che questo Istituto liturgico continui nel suo servizio alla
Chiesa con sempre maggiore vitalit, traendo nuovo slancio dalla celebrazione del 25 di fondazione, nella piena fedelt alla tradizione
4
N . 2.
1278
1279
XVII
In Aula Clementina Palatii Apostolici habita, occasione oblata tribuendi
praemium internationale Pacis a Ioanne XXIII Catholico Officio subitis
opibus ministrandis, profugisque curandis, e Thailandia, compendiareis
litteris C.O.E.R.R. nuncupato.*
"Venerati Fratelli,
Illustri Signori,
1. con profondo sentimento di gioia che ho consegnato il Premio
Internazionale della Pace Giovanni X X I I I in questo giorno in cui
ricordiamo il 23 anniversario della morte di quel caro Pontefice. Sono
grato ai Cardinali e ai Confratelli nell'episcopato per aver voluto
con la loro presenza rendere particolarmente solenne questa significativa cerimonia.
Saluto i rappresentanti del Corpo Diplomatico, e gli illustri Signori,
che oggi qui rappresentano le Organizzazioni Internazionali e Nazionali, le quali hanno come scopo quello di soccorrere l'uomo l dove
* Die 3 m. Iunii a. 1986.
1280
Is 32, 17.
Cf. Mt 2, 13-23.
* Cf. Mt 9, 35.
1281
1282
1283
1284
1285
Il vostro lavoro una dei pi veri e fattivi contributi all'attuazione di questa speranza di riconciliazione. I vostri sforzi stanno facendo molto e continueranno a fare di pi per costruire un avvenire
migliore, che tutti desideriamo.
9. Sono convinto che se il nostro tempo sar un giorno ricordato
come un secolo di civilt, ci accadr non tanto per il progresso tecnologico e culturale, che avr saputo realizzare, quanto piuttosto per lo
sviluppo sociale, che avr conseguito al fine di permettere il bene
completo dell'uomo. In tale sviluppo ha un posto di primo piano la
soluzione da dare al problema riguardante i milioni di rifugiati, in
qualunque continente essi si trovino.
Il ricordo di quanto l'umanit ha sofferto a motivo dell'ultima
guerra mondiale, che costrinse milioni di persone a fuggire, abbandonando la propria casa e la propria terra, favorisca un'acuta sensibilit
alle medesime tragedie, ovunque esse accadano. Esso porti ad operare
senza stancarsi aftinch cessino le discordie e le divisioni, le rivalit
ideologiche e di potere; perch venga abbandonata la logica inumana
dell'egoismo e prevalga quella del rispetto dell'uomo. Ci permetter
di edificare la civilt della verit e dell'amore, nella solidariet tra
tutti i popoli.
10. Mentre auspico che la implorazione di aiuto che viene dai profughi e dai rifugiati tocchi la mente e il cuore di ogni uomo, affido le
vostre persone ed il vostro impegno quotidiano alla Vergine Maria.
Ella, con la sua materna sollecitudine, vi faccia crescere nella carit
di Cristo e nel servizio ai fratelli, con la gioia dello Spirito Santo,
che Spirito di forza, di amore e di saggezza .
Formulo altres
voti, affinch le popolazioni del Sud Est Asiatico possano riavere il
1 0
10
Ibid. 6, p. 1380.
2 Tm 1, 7.
1286
XVIII
Ad exc.mum Virum Sigerum Ioannem Iosephum van Voorst Tot Voorst,
Nederlandiae apud Sedem Apostolicam constitutum Legatum.*
Monsieur V Ambassadeur,
1. Je suis heureux de vous accueillir. Les propos que vous venez
de tenir sont le gage du srieux avec lequel vous abordez votre mission
d'Ambassadeur auprs du Saint-Sige. Soyez assur que vous trouverez
ici les appuis ncessaires pour mener bien cette haute fonction, la
suite de vos prdcesseurs.
Vous tes envoy par Sa Majest la Reine Beatrix dont la visite
au Vatican a t fort apprcie et qui m'a si bien accueilli elle-mme
dans son Palais royal Huis ten Bosch. Je garde en effet un agrable
souvenir de l'hospitalit courtoise et des changes que nous avons pu
avoir dans les deux circonstances. Je saurais gr Votre Excellence
de bien vouloir La remercier de ses salutations et d'tre auprs d'Elle
l'interprte de ma respectueuse considration et de mes vux cordiaux
pour la Famille royale et pour votre cher pays.
2. Vous avez voqu de faon sympathique mon voyage apostolique
chez vous. Il a t une occasion singulire et mmorable de resserrer
les liens du Saint-Sige avec le Royaume des Pays-Bas, avec son Gouvernement, avec l'ensemble du peuple nerlandais et, bien sr, d'une
manire privilgie avec les vques catholiques et leurs communauts
ecclesiales, dans le cadre d'une visite avant tout pastorale.
Je savais que je rencontrais chez vous, non seulement une nation
au pass culturel et artistique prestigieux, mais un peuple industrieux,
courageux, entreprenant, soucieux de traduire ses idaux en engage* Die 5 m. Iunii a. 1986.
1287
1288
1289
XIX
Ad exc.mum Virum Ioannem de S Coutinho, Lusitaniae apud Sanctam
Sedem constitutum Legatum.*
Senhor Embaucador,
1. para mim grato acolher o distinto Representante de Portugal,
neste acto de apresentaco das Cartas Credenciais como Embaixador
Extraordinario e Plenipotenciario junto da Santa S. aqui recebido
hoje, como o ser sempre, com a atenao e interesse que merecem a
pessoa de Vossa Excelencia e o seu nobre Pais; este, alias, tem vindo
a demonstrar recproca consideracelo, at na escolha dos mandatados
para esta misso.
Numa experiencia nova, por certo, relativamente s importantes
misses diplomticas que Vossa Excelencia tem vindo a desempenhar,
dado o plano especfico em que se processam as relaes, vem continuar
aqui o traballio de precedentes Embaixadores que deixaram grata recordao, pelo que contriburam para un amistoso equilibrio, positivo
e respeitador da autonomia e competencias respectivas e bem distintas
das partes em dilogo. Este dilogo pressupe e, por sua vez, nutre a
mtua estima, compreenso e amizade e, dentro de devidos limites,
mesmo a colaborao ao servio do hrnern.
2. Apreciei vivamente as palavras que me dirigiu e os nobres propsitos expressos. Antes de mais, peo a Vossa Excelencia que rtribua
as saudaes do Senhor Presidente da Repblica Portuguesa, certificando da estima com que saudado, com votos de felicidades no
mandato que h pouco iniciou, ao servio de um Povo que sempre me
mereceu admirao e do qual conservo viva e grata lembrana, desde
que me foi dado fazer a experiencia das suas manifestaes de f
crista e devoo Igreja, aquando da visita pastoral em 1982.
Foi com esperana que desejei ento encontrar-me com Portugal;
e foi com esperana que regressei dessa viagem inolvidvel para mim :
a fundada esperana de que essa antiga e nobre Nao saber enfrentar
e resolver bem problemas de momento e continuar, de fronte erguida,
a sua caminhada histrica no concerto dos povos.
3. sempre com simpatia que a Santa S considera e acompanha
Portugal, com urna longa e rica historia, vivida desde os primordios
* Die 6 m. Iunii a. 1986.
84 - A. A. S.
1290
1291
1292
que acaba de regressar s dimenses europeias , como Vossa Excelencia salientava, em ordern consolidacelo e promoo de um clima
de solidariedade, na unio estvel, h talvez um apelo, sobretudo
para as geraes mais jovens : a encarnarem, nos novos modelos de
pensamento e de vida, as coordenadas da fraternidade e da paz, ncleo
da Mensagem evanglica e base de apoio da f crista esclarecida.
Fao os melhores votos de que Portugal, que justamente se ufana
do seu passado, continue a viver e a assumir o papel que lhe cabe na
construo, jamais acabada, de um mundo cada vez mais humano,
mais belo e iluminado pela justia e pela verdade, alicerces da paz
serena e duradoura. E desejo a Vossa Excelencia, cordialmente, um
feliz desempenho da misso agora asumida : que eia lhe proporcione,
com satisfaes e alegras, tambm a felicidade de descobrir ainda
melhor o verdadeiro rosto da Igreja. Para isto, com a Bno Apostlica, imploro os favores de Deus para a pessoa do Senhor Embaixador,
bem corno para quantos o acompanham e para os seus familiares e
colaboradores e, ainda, para todo o dilecto Povo portugus, ao qual
almejo as maiores prosperidades.
XX
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii pro Laicis interfuerunt coram
admissos.*
Monsieur le Cardinal,
Chers Frres dans V episcopal,
Tous tous, membres du Conseil pontifical pour les Laies,
1. Notre rencontre l'occasion de l'Assemble plnire de votre
Dicastre est devenue dsormais presque traditionnelle. Je m'efforce
de suivre, durant l'anne, avec un intrt particulier, la ralisation de
vos programmes, dans les rencontres priodiques que j'ai avec le Prsident et le Vice-Prsident du Conseil, et leurs collaborateurs. Le Cardinal Eduardo Pironio peut tmoigner de l'encouragement du Pape
pour l'institution de la nouvelle section jeunes , pour la ralisation
de la Journe mondiale de la Jeunesse, pour votre travail permanent
de dialogue et de coopration avec les organisations catholiques internationales et avec les mouvements ecclsiaux, pour les runions conti Die 7 m. Iunii a. 1986.
1293
Mt 28, 19.
1294
Cf. n. 26.
Cf. n. 65.
1295
7. Les lacs chrtiens devront donc chercher atteindre la plnitude de leur humanit, d'un humanisme chrtien qui vit de l'Esprit
de Dieu au cur des mentalits et des problmes de notre temps.
Lucides sur les obstacles, ils misent avec certitude sur la puissance
salvifique de la Croix, dans le partage de l'preuve de ceux qui souffrent, dans les efforts pour raliser de meilleures conditions de vie,
avec les structures sociales correspondantes, dans la prire oriente
vers le jour de notre libration plnire. Le saint est l'homme vrai,
dont le tmoignage de vie attire, interpelle et entrane, parce qu'il
manifeste une exprience humaine transparente, comble de la pr4
Cf. Ep 4, 7.
1296
XXI
Ad quosdam Indos, Romae degentes, coram admissos.*
Dear Friends,
It is truly a great pleasure for me to meet all of you here today.
You are the members of the Indian community of Rome, residing in
this city for reasons of work or study, far from your homeland. You
have wished to have this meeting with the Pope in order to re-live as
it were the joy and spiritual signifcance of the pilgrimage which God
enabled me to make to your country in the early days of February.
* Die 12 m. Iunii a. 1986.
1297
1298
Nostra aetate, 1.
1299
emanating from the express intention of the Lord himself : that ali
may be one.
I was able to visit some of the places connected with the preaching
and martyrdom of Saint Thomas, to whom the Church in India traces
its origin. Then too I visited the tomb of the other great apostle of
India, Saint Francis Xavier, at Goa. One of the moments of greatest
spiritual intensity was the Mass of Batification of Father Kuriakose
Elias Chavara and Sister Alphonsa at Kottayam on 8 February. A
son and a daughter of Kerala and of the Syro-Malabar Church, both
of them were filled with intense love for Christ and for his Church.
They are exemplary witnesses of the long tradition of holiness and
religious conscration which marks the Church in India. By their
intercession may they continue to sustain the Church's work of service
and of bearing witness to the Gospel in your land.
4
Of. Jn 17:21.
2 Cor 8:1.
1300
XXII
Ad eos qui generali coetui Pontificalium Operum Missionalium interfuerunt coram admissos.*
Signor Cardinale,
Venerati Fratelli nell'episcopato,
Carissimi Sacerdoti, Religiosi, Laici,
1. Rivolgo il mio affettuoso saluto a tutti ed a ciascuno di voi,
partecipanti alii'Assemblea Generale del Consiglio Superiore delle
quattro Pontificie Opere Missionarie, rivolgendo un particolare pensiero al Signor Cardinale Jozef Tomko, a Monsignor Jos Snchez,
rispettivamente Prefetto e Segretario della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli.
Come ogni anno, vi siete riuniti in questi giorni a Roma, sia per
aggiornarvi sui problemi dell'aumento delle circoscrizioni ecclesiastiche
e dello sviluppo delle Opere nelle diverse Chiese particolari, sia per
approfondire gli aspetti formativi concernenti l'azione dei Direttori
nazionali delle Pontificie Opere e dei loro collaboratori. II tema stesso,
che quest'anno stato sottoposto alla vostra riflessione : Ruolo dei
Sacerdoti, dei Religiosi e delle Religiose nelle Pontifcie Opere , sottolinea da solo il senso e la portata dei vostri lavori.
Sono lieto di trovarmi oggi in mezzo a voi, per ringraziarvi della
generosa cooperazione da voi prestata sia alle Chiese di antica tradizione sia a quelle di recente costituzione, e nello stesso tempo per esortarvi ad andare avanti con impegno rinnovato in questo campo dell'attivit missionaria, che investe la Chiesa universale in tutte le sue
componenti e di cui non dobbiamo mai perdere di vista l'urgenza e
l'importanza.
2. Mi piace rilevare che questo nostro incontro si verifica nella
cornice di particolari ed assai significative circostanze liturgiche, ossia
tra l'Ascensione del Signore al Cielo e la discesa sulla terra del promesso Divino Spirito : due festivit che costituiscono insieme la sorgente inesausta della vocazione missionaria della Chiesa.
Alla mia ed alla vostra mente ricorrono spontanee le parole del
Salvatore Ges : Andate e ammaestrate tutte le nazioni, battezzandole nel nome del Padre e del Figlio e dello Spirito Santo, insegnando
* Die 13 m. Iunii a. 1986.
1301
3. Cari Fratelli, noi sappiamo che il mondo oggi come non mai ha
bisogno di essere salvato e gli uomini di essere rinnovati dal Vangelo.
Quando fu costituita la prima volta ufficialmente la Congregazione
de Propaganda Fide )) correvano gli anni esaltanti delle grandi scoperte geografiche. All'attivit missionaria della Chiesa si aprivano
nuovi mondi e la necessit di creare un organismo apposito era pi
viva che mai, per facilitare dappertutto la propagazione della fede.
Oggi viviamo in epoca diversa, ad esplorazione geografica ormai
compiuta, con interi continenti in via di sviluppo, aperti al messaggio
evangelico, con cristianit giovani e promettenti, messe matura e biso1
Mi 28, 19-20.
Ad gentes, 1.
Mt 5, 13. 14.
1302
gnosa di braccia, capace di essere luce e sale della terra, per elevare
gli uomini alla dignit di figli di Dio. Oggi, a distanza di duemila anni
dalla fondazione della Chiesa, il Vangelo geograficamente annunziato
al mondo intero. Ma, nel quadro della sua specifica missione evangelizzatrice, la Chiesa non dimentica il dovere della promozione umana,
dello sviluppo sociale, della difesa dei diritti degli uomini.
Purtroppo, entro il panorama di luci, di vaste regioni che vivono la
verit evangelica o attendono di divenire cristiane, non manca il contrasto stridente delle ombre, delle regioni cio che ignorano o dimenticano. Nell'epoca moderna, che si vanta di essere la societ dell'informazione, miliardi di esseri umani, pur protesi ansiosamente verso
un bisogno di salvezza, poco o nulla sanno circa il Salvatore del mondo,
Cristo Ges. E, per di pi, nel vecchio mondo, allevato per secoli alla
scuola della fede cristiana, coesistono forme cos imponenti di materialismo ideologico da far temere l'inabissamento di intere regioni
nelle tenebre dell'ateismo.
Sicch all'urgente necessit dell'evangelizzazione si affianca anche,
in altri Paesi, il dovere della rievangelizzazione.
4. Cari Fratelli, su questo particolare settore che io desidero
richiamare la vostra attenzione ed il vostro rinnovato impegno.
Nell'ambito del vostro tema annuale, voi avrete modo di mettere
in luce i benefici che possono derivare ai Sacerdoti, ai Religiosi ed alle
Religiose, dall'interessamento per le Opere Missionarie, al fine di attuare pienamente la loro vocazione, che non limitata e ristretta, bens
aperta ad una vastissima e universale missione di salvezza <( fino agli
estremi confini della terra , partecipando alla stessa ampiezza della
missione affidata da Cristo agli Apostoli.
4
Atti 1, 8.
1303
1304
XXIII
Ad Etruriae episcopos occasione oblata ad limina visitationis coram
admissos.*
Signor Cardinale,
venerati Fratelli, Pastori delle Diocesi di Toscana,
1. Rivolgo il mio affettuoso benvenuto a ciascuno di voi, che ho gi
avuto modo di incontrare personalmente e che ho la gioia oggi di
rivedere ancora collegialmente nel quadro della visita ad limina.
Ho atteso nel silenzio della preghiera l'odierno incontro con voi,
per ringraziare insieme il Signore del dono ineffabile della fede, elargito da secoli con misericordiosa bont alle popolazioni della privilegiata regione affidata alle vostre cure, e nello stesso tempo per animarci a preparare quel rinnovamento dei cuori e della societ che lo
Spirito Santo attende da noi nella prospettiva del terzo Millennio.
La vostra Regione costituisce un lembo di terra, a cui guardo con
crescente attenzione e con fiduciosa speranza. Conosco personalmente
alcune delle vostre bellissime citt, come Livorno, Siena, ed ho ancora
vivo il ricordo della pi recente visita a Prato. Mi propongo di venire
prossimamente a Firenze.
Tutti siamo consapevoli di vivere uno di quei grandi periodi della
storia densi di opposti fermenti che, mentre rompono molti ponti del
passato, aprono l'avvenire. Senza dubbio il Concilio Vaticano II
stato per tutti un evento da nuova Pentecoste, in grado d'illuminare
in senso evangelico le menti dei contemporanei e di stimolare le loro
volont, a condizione per che il suo messaggio venga colto e diffuso
nella forza della sua autenticit.
2. Al riguardo, mi preme richiamare con voi l'importanza primaria
della formazione delle intelligenze, consapevole di trovarmi davanti a
un gruppo di Pastori di anime preposti alla guida di una Regione
italiana, che nel corso della sua lunga storia si distinta in maniera
del tutto eccezionale nel campo della cultura. Senza Firenze e la
Toscana il mondo sarebbe stato diverso ed oggi apparirebbe umanamente pi povero.
La vostra terra conosciuta dappertutto come una delle grandi
* Die 13 m. Iunii a. 1986.
1305
1306
1307
N . 38.
* Rom 1, 16.
1308
Officiale
la verit e a rapportarsi ad essa con lo sforzo interiore e la gioia spirituale che ci comporta. Non si deve, per, ritenere che sia assolto
sufficientemente l'impegno cristiano per la scuola quando stato assicurato in ssa l'insegnamento della religione cattolica. necessario
altres una convergenza di attenzioni e di cure perch l'iniziazione
alla storia, alla letteratura, alle scienze, alla vita che ha luogo nella
scuola avvenga in armonia con la ricerca di quella verit che Dio ha
depositata nel grande campo della creazione, al cui centro sta l'uomo,
creato a sua immagine e destinato a Lui come fine ultimo e beatificante.
7. Il processo che inizia nelle scuole primarie e secondarie si realizza in modo pi alto e specializzato nelle Universit. La Chiesa
stata sempre solidale con l'Universit e con la sua vocazione di portare l'uomo ai pi alti livelli della conoscenza della verit e del dominio del mondo in ogni suo aspetto. Ogni Universit Che voglia rinnovarsi e riscoprire la sua vera missione deve far luce sul suo scopo
principale, quello dello studio della verit in ogni suo aspetto . Essa
dovr sviluppare il senso della responsabilit in ogni uomo, perch le
singole conoscenze, soprattutto in campo scientifico, siano poste al
servizio della verit totale dell'uomo.
5
10
1 Tim 6, 20.
Cf. Lc 2, 32.
Cf. 2 Cor 4, 4.
10
1309
fedeli sia non fedeli, con umilt e mitezza, ma anche con chiarezza di
linguaggio.
11
XXIV
Ad episcopos Nigritanos et Voltenses seu in Burkina Faso degentes,
occasione oblata ad limina visitationis coram admissos.*
1310
2. Vous avez ax votre pastorale, au Burkina Faso, sur la conception doctrinale de l'Eglise Famille de Dieu. Je m'en rjouis. Le
Concile Vatican I I , comme je l'crivais dans l'encyclique Dominum et
vivificantem, a t spcialement un Concile "ecclsiologique" : un
Concile sur le thme de l'Eglise w, l'Eglise tant elle-mme l'coute
de l'Esprit Saint, me de l'Eglise. Car c'est bien l'Esprit Saint qui,
continuant et actualisant l'uvre de la Rdemption, introduit l'Eglise
dans la vrit tout entire, l'unifie par la communion et le ministre,
lui fournit ses moyens d'action, avec la diversit de ses dons hirarchiques et charismatiques, la rajeunit et la renouvelle sans cess, l'acheminant vers la ressemblance et l'union parfaite avec son Epoux, et lui
donnant une fcondit et un rle maternel l'gard de tous ses fils.
Cela suppose que les moindres petites communauts de base aient
leur vitalit, avec les initiatives et les responsabilits des chrtiens et
des catchistes qui les forment, de manire que chacun ait le sentiment
d'appartenir une famille, dans laquelle on s'entraide croire, prier,
porter ensemble les difficults et les joies avec cette solidarit qui
est une des richesses du patrimoine de chez vous. Cela suppose aussi
que ces communauts aient le souci de vivre de la foi de toute l'Eglise,
et donc restent ouvertes sur les communauts plus grandes de la
paroisse, du diocse, de l'Eglise universelle, travers le ministre des
prtres et vques qui ont mission de rassembler, de communiquer les
mystres de Dieu, d'entraner vers des horizons toujours plus larges,
vers une vie plus profonde, conformment au dessein de Dieu.
1
N . 26.
1311
1312
mation des jeunes la vie chrtienne ces jeunes qui sont si nombreux et souvent dsempars.
Vous constatez d'une part que certaines coutumes traditionnelles,
difficiles concilier avec l'thique chrtienne, connaissent un regain
de faveur, et d'autre part qu'un no-paganisme s'tend, avec les mutations socio-culturelles dues certains progrs techniques, un certain
climat matrialiste, scularis, que connat davantage le monde occidental. La structure familiale est branle, son unit menace, les
tendances l'individualisme, l'intrt personnel et au plaisir s'accentuent, un certain esprit critique sme le doute. C'est dire qu'il faut
renforcer les convictions des poux ou de ceux qui se prparent au
sacrement de mariage sur l'unit, l'indissolubilit, la fcondit du
mariage chrtien, en leur montrant que ces exigences peuvent tre vcues
avec la grce du Christ et qu'elles donnent leur foyer une solidit, un
rayonnement, un tmoignage hors pair, qui couronnent les valeurs
positives de la culture africaine.
Il faut de mme permettre aux jeunes des lyces et collges de
rendre compte de la foi qu'ils ont reue par une uvre adquate d'aumnerie. C'est encore plus ncessaire dans les conditions actuelles o
certains peuvent craindre de tmoigner de leur foi pour prserver" leur
avenir. Il convient alors de les dlivrer de la crainte par une adhsion
joyeuse Jsus Christ et l'Eglise, vcue dans des communauts
dynamiques.
5. Ce que nous avons dit concerne le rle de vos chrtiens dans
l'Eglise. Mais ces chrtiens, du Burkina Faso ou du Niger, appartiennent une socit o beaucoup de citoyens vivent selon d'autres traditions religieuses ; ils appartiennent une patrie dont ils veulent eux
aussi la paix, le bonheur, le progrs; ils appartiennent un pays qui
lutte pour arriver son autosuffisance alimentaire, malgr les preuves
qu'il a connues notamment de par la scheresse.
Ils ont donc le devoir, et le droit, de participer la promotion de
meilleures conditions de vie, non pour des raisons politiques, mais
parce qu'il y va du sort de leurs compatriotes qui manquent de pain
et de travail, et dont beaucoup se sont vus obligs d'migrer. Il y va de
la dignit humaine de leurs frres. Inspire par cette charit, l'Eglise
a dj pris en charge un bon nombre d'initiatives ducatives, sociales,
sanitaires : collges, promotion fminine, dispensaires, hpitaux, forage
de puits et travaux d'adduction d'eau. C'est un beau tmoignage, auquel
les responsables du bien commun ne peuvent pas ne pas tre sensibles.
1313
XXV
1314
Questi giorni di riflessione e di preghiera sono per voi di particolare importanza in quanto lo studio sul progetto di Costituzioni ha il
suo fondamentale punto di riferimento alla R e g o l a , che fu approvata e confermata dal mio Predecessore Paolo VI mediante la Lettera
Apostolica Seraphicus Patriarcha del 24 Giugno 1978, qualche mese
prima della sua pia morte. Egli si diceva lieto che il carisma francescano ancor oggi germogliasse vigorosamente per il bene della Chiesa
e della societ umana, nonostante il serpeggiare di dottrine accomodanti e l'emergere di tendenze che allontano gli uomini da Dio e dalle
realt soprannaturali.
A ci si aggiunge che il prossimo Sinodo dei Vescovi sar dedicato
al tema della vocazione missione dei laici nella Chiesa e nel mondo.
questa una occasione privilegiata perch i Francescani Secolari
diano il loro contributo di preghiera, di esperienza, di idee e di testimonianza cristiana particolarmente impegnata. Da oltre sette secoli
e mezzo voi, infatti, siete presenti nella Chiesa, con il proposito di
amarla e di servirla, riferendovi continuamente al carisma originario,
cio all'insegnamento e alla vita di San Francesco di Assisi.
L'antico biografo del Poverello accenna chiaramente alla fondazione del cosiddetto Terz'Ordine , quando, parlando di San Francesco scrive : Mediante il suo esempio, la sua Regola e il suo insegnamento si rinnova la Chiesa di Cristo nei suoi fedeli, uomini e donne,
e trionfa la triplice milizia degli eletti. A tutti dava una regola di vita,
e indicava la via della salvezza a ciascuno secondo la propria condizione .
I Fioretti ci danno notizia di un nobile Cavaliere, devotissimo di San Francesco , di nome Messer Landolfo, che dalle sue
mani aveva ricevuto l'abito del Terzo Ordine .
1
1316
10
Ibid., 5.
Ibid., 8.
Ibid., 6.
Ibid., 11.
10
Ibid., 7.
Ibid., 13. 19.
1316
XXVI
Monsieur l'Ambassadeur,
1. C'est pour moi une joie d'accueillir le nouveau reprsentant du
Sngal, et je remercie Votre Excellence des paroles profondes et
leves par lesquelles Elle a voulu inaugurer sa mission d'Ambassadeur
Extraordinaire et Plnipotentiaire auprs du Saint-Sige.
Vous tes ici l'interprte des sentiments de Son Excellence Monsieur Abdou Diouf, Prsident de la Rpublique, dont j'accueille le
salut avec gratitude, et auquel je prsente moi-mme, par votre entremise, mes vux les meilleurs pour sa personne et pour le pays la
destine duquel il prside.
2. C'est vrai que les relations diplomatiques du Sngal avec le SaintSige reprsentent dj une longue tradition, et sont pleines de signification et d'utilit.
D'une part, il s'agit d'aider la communaut catholique trouver ou
maintenir son modus vivendi conformment sa foi, avec les moyens
d'assurer la formation religieuse de ses fidles, le culte qu'ils rendent
Dieu et le tmoignage original de leurs convictions, dans le respect
des autres communauts religieuses. Je m'empresse d'ajouter que l'Etat
sngalais s'honore par le souci qu'il manifeste de voir respecte cette
foi. Les catholiques forment, il est vrai, une minorit, mais vous avez
" Discorso del 27 Settembre 1982: Insegnamenti, V / 3 (1982), p. 613.
Die 19 m. Iunii a. 1986.
1317
1318
L'Eglise fonde son action avant tout sur la dignit inviolable que
toute personne possde devant Dieu et devant ses frres avec les droits
et devoirs correspondants; et aussi sur la dignit des peuples et des
nations qui ont le droit de vivre dans la fidlit leur histoire et
leur culture, avec une ouverture raisonnable aux autres et l'universel; et enfin sur la solidarit qui unit toute la famille humaine et
qui interdit d'assister avec indiffrence la destruction de certains
peuples par la guerre ou par la famine. La Fondation Jean-Paul II
pour le Sahel, destine rparer ou prvenir les maux de la scheresse, est un exemple de cette solidarit.
Non seulement il faut tout faire pour que les pays rglent leurs diffrends par des tentatives de ngociations, par des accords loyaux et
justes, plutt que par les conflits arms, mais il s'agit de crer les
conditions permettant chaque peuple de s'panouir, de faire face
aux besoins primordiaux de subsistance alimentaire et d'hygine. Pour
cela, il importe d'tablir une solidarit effective entre le Nord et le
Sud, et aussi d'enrayer le plus possible les maux de toute sorte qui
empchent une vie digne et un progrs. Dans mon discours devant les
diplomates Yaounde, le 12 aot dernier, j'ai numr un certain
nombre de maux dont souffre le continent africain.
5. Or tout le monde sait combien le Sngal nourrit de telles proccupations au service des pays d'Afrique. En tant que Prsident de
l'Organisation de l'Unit Africaine, Son Excellence Monsieur Abdou
Diouf en a tmoign encore tout rcemment New York, au cours
de la session extraordinaire consacre l'conomie africaine. Le SaintSige est trs attentif lui aussi la solution du problme de l'endettement des pays africains qui souhaitent juste titre un moratoire,
la faiblesse de la production agricole et en gnral des ressources qui
seraient de premire ncessit pour les Africains, l'urgence de miser
sur le dveloppement et non sur la recherche d'un surcrot d'armements inutile et dangereux, en un mot la volont de redressement
conomique du continent qui devrait devenir une ralit dans les
prochaines annes.
Chacun doit mesurer loyalement ses responsabilits en ce domaine :
les pays favoriss des autres continents, qui ne se soucient sans doute
pas suffisamment de l'quit des changes; et aussi les pays africains
qui doivent mieux s'unir, viter de s'puiser dans les conflits ou les
gurillas fratricides, faire face au problmes de tant de rfugis, li-
1319
1320
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I ,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis
sacros Praesules praefecit, videlicet :
die 7 Novembris 1986. Cathedrali Ecclesiae Alacunensi Exc.mum
P. D. Iacobum Mota de Farias, hactenus Episcopum titularem Ausuccurensem et Auxiliarem Nazarensis in Brasilia dioecesis.
Cathedrali Ecclesiae Nazarensi in Brasilia Exc.mum P. D. Georgium Tobiam de Freitas, hactenus Episcopum Caxiensem in Maragnano.
die 8 Novembris. Cathedrali Ecclesiae Baniensi, noviter erectae,
Exc.mum P. D. Priamum Periclem Tejeda Rosario, hactenus Episcopum titularem Gilbensem et Auxiliarem archidioecesis Sancti Dominici.
die 25 Novembris. Titulari episcopali Ecclesiae Gilbensi R. D.
Iosephum Lafontant, moderatorem Seminarii maioris archidioecesis.
Portus Principis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
Titulari episcopali Ecclesiae Selendetensi R. D. Aloisium Kbreau, Societatis S. Francisci Salesii sodalem, quem constituit Auxiliarem archidioecesis Portus Principis.
1321
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
SEU DE PROPAGANDA FIDE
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. I I , latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulis
quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare.
Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit:
die 12 Septembris 1986. Metropolitanae Ecclesiae Lubangensi
Exc.mum P. D. Emmanuelem Franclinum da Costa, hactenus Archiepiscopum Huambensem.
Metropolitanae Ecclesiae Huambensi Exc.mum P. D. Franciscum
Viti, hucusque Episcopum Menonguensem.
Metropolitanae Ecclesiae Bangalorensi Exc.mum P. D. Alphonsum Mathias, hactenus Episcopum Chikmagalurensem.
Cathedrali Ecclesiae Menonguensi R. P. Iosephum de Queiros
Alves, sodalem Sanctissimi Redemptoris Congregationis eiusdemque
sodalium in Angola subprovinciae Superiorem.
Cathedrali Ecclesiae Taniorensi Exc.mum P. D. Packam Arokiaswamy, hucusque Archiepiscopum Bangalorensem, ei ad personam
archiepiscopali dignitate servata.
die 17 Octobris. Cathedrali Ecclesiae noviter erectae in Tanzania
Tunduruensi-Masasiensi Exc.mum P. D. Polycarpum Pengo, hactenus
Episcopum Nachingveansem.
Cathedrali Ecclesiae Lindiensi, novo nomine Ecclesiae Nachingveansis nuncupatae, Exc.mum P. D. Maurum Libata, hucusque Episcopum Mtuaranum.
Titulari episcopali Ecclesiae Burunitanae R. D. Ernestum Salgado, e clero Novae Segobiae archidioecesis, quem costituit Coadiutorem
Apostolici Vicariatus Montani.
Titulari episcopali Ecclesiae Aquaeflaviensi R. P. Aloisium Augustum Castro Quiroga, Instituti Missionum a Consolata sodalem atque
1322
eiusdem Consilii generalis membrum, quem nominavit Sancti Vincentii Portus Leguizamensis Vicariatus in Columbia Vicarium Apostolicum.
Titulari episcopali Ecclesiae Aquensi in Dacia B. D. Martinum
Luluga, e clero dioecesis Aruansis, quem deputavit Auxiliarem Episcopi Guluensis.
Cathedrali Ecclesiae Thiesinae R. D. Iacobum Sarr, e clero
archidioecesano Dakarensi, Apostolatus Operum Directorem nationalem.
Cathedrali Ecclesiae Chiangmaiensi R. D. Iosephum Sangwan
Surasarang, Bangkokensis archidioeceseos Vicarium Generalem.
NOMINATIONES
Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide ad suum beneplacitum renuntiavit:
die 19 Maii 1986. R. D. Fridericum Lobinger, sacerdotem Fidei
donum , Administratorem Apostolicum sede vacante et ad nutum
Sanctae Sedis dioecesis Alivalensis.
die 12 Septembris. R. D. Ferdinandum Guimares Kevanu, e
clero Oniivano, Administratorem Apostolicum sede vacante et ad
nutum Sanctae Sedis dioeceseos Oniivanae.
die 1 Octobris. R. P. Antonium Agreiter, sodalem Societatis
Missionariorum Sancti Ioseph de Mill Hill, Praefectum Apostolicum
Apostolicae Praefecturae de Insulis Falkland seu Malvinis, necnon
Superiorem Missionis sui iuris Sanctae Helenae, Ascensionis et Tristanensis in mari Atlantico Insularum.
die S Octobris. R. P. Marium Albertum Jimnez Rojas, Societatis
S. Francisci Sodalem, Administratorem Apostolicum ad nutum
Sanctae Sedis Praefecturae Apostolicae Ariariensis in Columbia.
die 17 Octobris. Exc.mum P. D. Maurum Libada, Episcopum
Lindiensem, Administratorem Apostolicum sede vacante dioeceseos
Mtuaranae.
die 22 Novembris. Exc.mum P. D. Ioannem De Andrea, Archiepiscopum titulo Aquavivensem, Pro-Nuntium in Rebus Publicis Algeriae ac Tunensiae necnon Apostolicum in Dicione Libyca Delegatum.
Acta
Commissionum
1323
ACTA COMMISSIONUM
PONTIFICIA COMMISSIO
CODICI IURIS CANONICI AUTHENTICE INTERPRETANDO
Responsiones ad proposita dubia.
1324
1325
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato:
22 novembre 1986. Mons. Giovanni De Andrea, Arcivescovo tit. di Acquaviva, Pro-Nunzio Apostolico in Algeria e in
Tunisia, e Delegato Apostolico in Lilia.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II
ha nominato :
28 ottobre 1986. Mons. Joseph A. Galante, Sotto-Segretario della Congregazione per i Religiosi e gli Istituti Secolari.
1326
P. Charles Schleck, C.S.C., Sotto-Segretario della Congregazione per r Evangelizzazione dei Popoli
o de Propaganda Fide .
12
Mons. Alighiero Taddei, Capo Ufficio nella Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli o de
Propaganda Fide .
Assistenti al Soglio:
7 maggio 1986. S. E. mons. Marcello Rosina, Vescovo di Civita Castellana.
19 giugno
1327
Mons.
novembre
8
Mons.
11
Mons.
Mons.
2 dicembre
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
24 gennaio 1986. Mons.
febbraio Mons.
4 aprile
Mons.
28
Mons.
14 maggio
Mons.
15
Mons.
17
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
6 giugno
Mons.
Mons.
9
Mons.
Mons.
19
Mons.
21
Mons.
24
Mons.
12 luglio
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
17 luglio
Mons.
21
Mons.
Mons.
Mons.
26
Mons.
Mons.
Mons.
27
Mons.
Mons.
Mons.
4 settembre
11
Mons.
Mons.
1328
NECROLOGIO
10 novembre 1986. Mons. Ezeqniel Perea Snchez, Vescovo emerito di
San Luis Potos (Messico).
12
31 Decembris 1986
(Index generalis)
O F F I C I A L E
I
INDEX GENERALIS ACTORUM
(AN. ET VOL. L X X V I I I )
I - ACTA
SUMMI
PONTIFICIS
689.
5.
APOSTOLICAE:
217,
142,
707,
965,
1076
APOSTOLICAE:
13,
137,
110,
GRATULATORII :
190,
192,
193,
660.
NUNTII
TELEVISIFICI:
662,
730,
732.
NUNTII
SCRIPTO
195,
199,
278,
CONVENTIO : 221.
HOMILIAE:
302,
493,
713,
979,
500,
502,
994.
983,
DATI:
988.
ITINERA APOSTOLICA : 28, 37, 43, 52, 62,
EPISTULAE:
497,
ALLOCUTIONES:
16,
20,
144,
149,
151,
STATUS :
378.
1330
II
ACTA
CONGREGATIONUM
CONGKEGATIO
291,
1203.
PRO E P I S C O P I S :
126,
PRO
ECCLESIIS
ORIENTA-
III - ACTA
TRIBUNALIUM
PAENITENTIARIA
APOSTOLICA:
ROTA ROMANA:
957.
IV
ACTA
293.
COMMISSIONUM
LIBUS :
PONTIFICIA
COMMISSIO
CODICI
IURIS
CANONICI A U T H E N T I C E INTERPRETANDO :
1323.
V - DIARIUM ROMANAE
AUDIENTIAE
SOLLEMNIORES :
CURIAE
130,
208,
208,
479, 1205.
SECRETARIA STATUS :
Nominationes : *
Necrologia: 136, 216, 295, 400,
480, 592, 688, 808, 960, 1072, 1208,
1328.
1331
In
In
In
In
In
Pont.
Pont.
Pont.
Pont.
Pont.
In
In
In
In
In
In
In
In
In
In
In
In
In
In
In
1070.
INDEX DOCUMENTORUM
CHRONOLOGICO ORDINE DIGESTUS
I
ACTA
IOANNIS
PAULI
PP.
II
I - LITTERAE ENCYCLICAE
1986
Mai.
18
809
II - E P I S T U L A A P O S T O L I C A
1986
Mart.
18
689
I I I - SACRA CONSISTORIA
1986
Febr.
24
I.
Consistorium secretum:
Summi Pontificis allocutio
Successio in munus Camerarii Collegii Patrum Cardinalium
Provisio Ecclesiarum
Nuntius Ecclesiarum quae iam sunt concreditae
Relatio Causarum
IL Consistorium unicum:
Peroratio Causarum Canonizationis
297
298
298
299
300
300
IV - L I T T E R A E DECRETALES
1984
Oct.
21
V - CONSTITUTIONES APOSTOLICAE
1985
Mai.
Dec.
1986
Ian.
Febr.
24
217
219
401
404
405
593
703
901
1986
Mart.
10
IAMMUENSIS-SRINAGARENSIS. Qui Hanctissimi Numinis. - A p . Praefecturae Iammuensi et Kashmirensi iam iuridicialis forma
imponitur ac nomen inditur Iammuensis-Srinagarensis . .
dioecesis imponitur ac nomen inditur Iammuensis-Srina-
1333
903
903
21
27
904
906
Apr.
PARRAMATTENSIS. Venerabilis Frater. - Detractis nonnullis territoriis ab arcb. Sydneyensi, nova conditur dioecesis, Parra-
21
28
Mai.
31
SONSONATENSIS. De grege Christi. - Distractis nonnullis territoriis a dioecesi S. Annae, nova dioecesis erigitur quae
Iun.
595
704
481
908
1073
16
1075
961
24
30
S. CRUCIS LUTETIAE PARISIORUM. In Petro. - Ritus Armeni exarcatus A p . in Galliae finibus positus ad dignitatem eparchiae, Sedi A p . immediate subiectae, evehitur titulo S. Cru-
1209
1211
VI - L I T T E R A E APOSTOLICAE
1982
Mai.
23
1983
Mai.
15
Iun.
23
Sept.
30
1984
Sept.
11
1985
Febr.
Apr.
13
707
137
140
710
965
13
909
913
1334
1985
Sept.
22
Oct.
30
Quotiescumque de gloria. - Sinitur episcopus Lublinensis imaginem B . M . V , coronare, quae in loco K a s i m i e r z pie a
968
971
142
143
Nov.
25
1986
Ian.
16
IT
Cum in. - Statua B . M . V , de Fatima, quae Stettini in paroeciali asservatur templo Imm. Cordi Mariae dicato, pretioso
Febr.
i-
486
489
407
408
491
17
1076
492
Apr.
16
Mai.
26
Iun.
21
iul.
12
916
917
918
975
Quanto obsequio. - B . M . V , ab omni peccati labe expers confirmatur Guineae Aequatorialis Patrona apud Deum . . .
Polonus populus. - Imago B . M . V . Perdolentis, quae in loco dioecesis Coslinensis-Colubreganae v.d. Skrzatusz veneratur,
976
977
978
1212
VII - CONVENTIO
1985
Febr.
12
221
VIII - HOMILIAE
1985
Oct.
Nov.
eo
17
1986
Ian.
13
Ian.
25
Apr.
Mai.
Iun.
13
17
26
1335
493
979
983
988
IX - E P I S T U L A E
1985
Iun.
Dec.
1986
Iun.
28
497
500
502
994
X - ALLOCUTIONES
1985
Mart.
Apr.
Ad Exc.mum virum Antonium Zaglul Elmudesi, reipublicae Dominicianae apud Sedem Ap. legatum constitutum . . .
25 Ad Exc.mum virum Alexandrum Zorrilla de San Martn, Uruquariae apud Sedem Ap. legatum constitutum
240
246
247
144
149
151
154
16
20
252
254
156
163
257
169
173
261
176
178
264
267
273
307
313
317
318
324
1336
1985
Oct.
26
28
325
328
Nov.
5
7
8
9
409
331
Pont.
Commissionis Iustitia et
342
15
16
18
346
351
14
Ad eos qui
plenario coetui
Pontifici
Consilii C o r u n u m
369
372
412
21
22
420
24
Dec.
00
423
12
Ad presbyteros qui curam pastoralem habent laicorum in communitatibus sic dictis n e o catechumenalibus adscitorum
Ad Exc.mum virum Beniaminum Kufakunesu Jambga, Zimba-
13
14
19
426
431
438
444
448
505
507
597
Centro
607
610
613
20
21
28
30
619
627
630
631
1986
Ian.
1337
633
638
639
641
655
659
996
718
722
725
919
921
926
928
1003
1006
1011
1015
1019
1023
1030
1033
1037
1039
1213
1045
1049
1053
1079
1081
1085
1089
1092
1094
1217
1219
1098
1103
1107
1109
1338
1986
Apr.
12
13
17
19
24
25
Mai.
26
2
4
5
9
10
15
16
17
20
22
Iun.
23
30
1
7
12
13
14
19
XI - N U N T I I GrRATULATORII
1985
Oct.
Nov.
14
190
192
Dec.
1986
Mai.
Em.mo P. D. Sebastiano S. R. E. Card. Baggio, Ep. tit. Veliterno, S. R. E. Camerario, Pont. Commissionis pro Vaticana
Civitate Praeside
.
15 Em.mo P. D. Anastasio A. S. R. E. Presbytero Card. Ballestrero, Archiepiscopo Metropolitae Taurinensi
1339
15
193
660
Dec.
Mart.
662
730
732
XIII - N U N T I I SCRIPTO D A T I
1985
Iul.
Nov.
1986
Dec.
Ian.
Mart.
Mai.
195
199
374
278
454
666
1056
1060
Aug.
14 Banguiae, ad Christifideles
17
Nairobiae,
ad
iu
venta
m
Christianosque
sponsos
28
37
43
52
62
71
77
83
89
95
Mai.
12
13
14
15
16
512
517
524
531
536
1340
1985
Mai.
545
553
562
571
579
Febr.
9
10
737
740
745
753
759
761
766
771
777
XV - S E C R E T A R I A S T A T U S
1985
Aug.
20
Responsio, de mandato Sanctissimi, P. D. Card. S. R. E. Archivistae data, qua fit facultas inspiciendi scripta et documenta usque ad pontificatum Benedicti P p . XV inclusive
ACTA
378
CONGREGATIONUM
Febr.
22
CHILLANENSIS.-S.
458
Iul.
Aug.
1
14
19
783
1063
1169
Nov.
25
Dec.
19
SYRORUM
1986
Ian.
20
AMERICAE SEPT.
Apr.
30
Administrator
Ap.
290
MALABARENSIUM.
Decretum
quo
novum
Missale
588
461
784
1341
I I I - C O N G R E G A T I O PRO G E N T I U M E V A N G E L I Z A T I O N E
SEU DE PROPAGANDA FIDE
1985
1986
Dec.
Febr.
Sept.
Iul.
Nov.
1986
Ian.
Mart.
Iun.
108
115
121
382
387
465
468
473
673
679
787
793
798
936
1172
1178
941
946
948
953
1183
1188
1192
1342
1986
Iun.
Iul.
Aug.
30
U94
1067
1200
V - CONGREGATIO PRO I N S T I T U T I O N E C A T H O L I C A
1985
Iul.
31
Aug.
15
1986
Aug.
15
III
ACTA
291
.126
1203
TRIBUNALIUM
I - PAENITENTIARIA APOSTOLICA
1985
Tee.
14
293
II - ROTA R O M A N A
19S6
Iun.
IV
ACTA
COMMISSIONUM
Mai.
17
1323
ni
INDICES NOMINUM
: - INDEX NOMINUM PERSONARUM
(OMITTUNTUR NOMINA ACTIBUS SUBSCRIPTA)
(CUM PARVA CRUX f ADEST, DE NUNTIO MORTIS AGITUR)
Andolfi A . . 1207.
Andreotti G., 211.
Andreuzzi S., 215.
Angel Bernial A . , 207.
Angelini A . , 958.
Angeloni E., 398.
Angelozzi Gariboldi G., 806.
Angenendt R., 132.
Angioni M . , 808.
Anselmus, ep. et Eccl. doctor ( S . ) , 1278.
Antonowycz M . , 805.
Apurn Saban A . , 464.
Archambault P. E., 1206.
Aquaviva G., 212.
Ar-Rays R. ( B . ) , 302.
Arango A . , 591.
Arcari A. 1208.
Ardanche A. T., 213.
Arguello F., 132.
Arnold W. V . , 806.
Arinos de Mello-Franco A . ,
393, 1015.
Arnoldus frater ( N . I. Rche) ( B . ) , 1183.
Arokiaswamy P., 1321.
Arrighi .T. F., 209, 591.
Asehemann G., 396.
Ashoke Sen Chib, 208.
Assel A . , 1207.
Assettati G., 213.
Assis R. D . , 673.
Assogna M., 136.
Astegiano G., 210.
Atembina-te-Bombo, 1053.
Attea A. P., 959.
Audary J., 399.
Auza C, 1071.
Avelino Fuentes .T., 1072.
Axtmann H . , 1207.
Aymans W . , 132.
Azevedo V. I. da, 587.
Azzolin G., 213.
B
Babilonia D . , 1327.
Bad ini A . , 806.
Badini Confalonier! A . , 399.
Br P., 295.
Baggio L. W . , 806.
Baggio S. Card., 193, 479.
f Bagi L, 216.
Bagni N . , 1208.
Bai B., 399.
Baldanza G., 958.
Baldeiii P., 399.
Baldini S., 213.
Baldovino P., 1327.
Ballester Puig B., 396.
Ballestrero A. A. Card.,
660.
Balthasar Hans Urs von,
804.
Baltussen A. I . , 808.
Baos C, 396.
Baquial A . , 1071.
Barbarito L . , 208.
Bardaro S., 1327.
Bartkus Algimantas, 133.
Barniol Verdaguer A . , 133.
Barone A . , 1326.
Barry M. J., 395.
Bartley T., 959.
Bartolini G., 1206.
Basili D . , 214.
Basier H. B . , 959.
Basterrechea J. P., 1243.
Bastogi A . , 397.
Bathersby L, 299.
Batz de Tranquellon A.
( V e n . ) : v. M. a Conceptione.
Pauci Ebahinchie E., 210.
Baum W. W. Card., 686.
Bazzucehi A . , 399.
Beasley T. J., 959.
Beaule A . , 1206.
1344
C
t Cabana G., 296.
Cabibbo N . , 687.
Cabrera Ovalle I . , 1170.
Cacciatore O., 1207.
Cacciavillan A . , 1C65.
Caffarra C, 210, 804.
Cagiati A . , 130.
i Cagna M . , 480.
Caiani M. M. (Ven.), 948.
Caja nello V., 214.
Cajias Kauffman H . , 1325.
Calabria I. (Ven.), 679.
Calabro R., 133.
Calamai M . , 806.
Calcagno D . , 396.
Caliandro D . , 1207.
Caligiuri A . , 1206.
Camacho M. D . , 805.
Camer S. J., 592.
Camerini E., 807.
Camozzi E., 960.
Campbell J. F., 959.
Campidelli A. ( B . ) : v. Pius
a 8. Aloisio.
Canalini F., 590, 1066.
Canessa J. A . , 805.
Cannaliato G., 134.
Cantoni O., 215.
Capelo Martnez M . , 592.
Capmany Casamitjana J.,
1071.
Caporello A . , 673.
Cappi P. L . , 592.
Caprini S., 213.
Caprio I. Card., 952.
Caputo A . , 135.
Caraceni T., 215.
Caraffa F., 1326.
Caravario C. ( B . ) , 140.
Carbone G., 212.
Carbone V . , 1326.
Cardia C, 214.
Cardone M . , 806.
Caria C, 135.
t Carli L. M . , 480.
Carney J. F., 958.
Carolus Lwanga et socii
mart. (Ss.), 1063.
Ca ron R., 212.
Carpino F. Card., 114, 139.
141.
Carroll F., 379.
Carrus M . , 133.
Carter G. E. Card., 588.
Caruso M . , 132.
Carvalho Manuel Cardoso
de, 132. Casaroli A. Card., 497, 500.
940,
397.
Covelli G., 134.
Cozzarin L . , 135.
Craxi B., 399.
t Criscito A . , 1328.
Croci F., 591.
Croteau J. P., 212.
Cuadrado Gavilanez C, 135.
uk S., 134.
Culi R. T., 806.
Cunha A. P. da, 105.
Cunningham R. J., 1206.
Cuny H . , 212.
Cuppari G., 213.
Curtin Bryan A . , 210.
Cusumano A . , 134.
Czapliriski J., 398.
Cyrillus et Methodius (Ss.),
230, 273, 497, 500, 623.
1345
D
D'Addario V . , 461.
D'Agostini N . , 214.
D'Ambrosio P., 805.
D'Anca A. J., 959.
D'Aseola A . , 592.
D'Haimaut J., 215.
D'Orsi L . , 806.
f D'Souza I . , 216.
Daboloub A . , 215.
Dadaglio L. Card., 210,
1206.
Dagondon Dominador D . ,
135.
Daidone G. B . , 960.
Daleckis O., 136.
Daliana M . , 213.
Dalla Torre G., 214.
Dallinger G., 806.
Dammertz V . , 131.
Damusus A . , 216.
Dangui R., 1327.
Danneels G. Card., 394.
Dati G., 1207.
De Andrea G., 1325.
De Asis L . , 807.
De Benedetti G., 397.
De Cet C , 806.
De Filippo A . , 214.
De Franciscis P., 210.
de Fuenmayor A . , 131.
de Fuenmayor Champin A . ,
960.
de Graaff W. J., 1270.
de Groot M. J., 1206.
De Marinis E., 960.
De Paolis V . , 131.
De Robertis U . , 805.
Decourtray A. Card., 211.
Decuypere P., 805.
Dee H . T., 1070.
Degiarde M . , 213.
Deja J., 1208.
De Kllay C, 212.
de la Hera A . , 131.
Del Conte C, 592.
Del Mestri G., 958.
Del Portillo A . , 1326.
Del Prette Lissot R., 396.
Del Priori D . , 807.
Del Vecchio P., 807.
Delgado Evers A . , 379.
Delhaye P., 804.
Dell'Orto A . , 1327.
Della Corte V . , 1207.
Delogu G., 1208.
Deriu N . , 135.
Deskur A. M. Card., 209.
Dsocry J., 396.
1346
Desrochers A . , 1327.
Deursen H. A. van, 807.
Dho S., 784.
Di Felice F., 960.
Di Francesco I . , 1207.
Di Gerardo M . , 213.
Di Gironimo G., 212.
Di Gregorio D . , 213.
Di Lazzaro M . , 397.
Di Lelio L . , 960.
Di Matteo N . , 395.
Di Mattia G., 131.
Di Monte R. H . , 380.
Di Paola V . , 1327.
Di Pietro I. C., 588.
Di Sora M . , 1327.
Di Toro N . , 1207.
Di Virgilio D . , 210.
Dieckmann J., 1207.
Digal F. B . , 1071.
Diga ti G., 215.
Dillon B . , 1070.
Dimagiba H. R., 215.
do Nascimento A. Card.,
381.
Dobrovolskis K . , 960.
Docherty H . , 134.
Dodero P., 136.
Dol W . , 1072.
Dombrowicz B . , 396.
Domenici A . , 1326.
Domini O., 398.
Domizi Q., 398.
Donati O., 1206.
Donwahi C, 212.
Doran T. G., 1205.
Dorlien A. G., 958.
Dorronsoro J. J., 1327.
Dorsey N . , 207.
dos Santos Souza I. N . ,
935.
Dossena L . , 131.
Doucet O. E., 132.
t Dougherty J., 400.
f Douville A . , 960.
f Dozier C, 216.
Drago G., 394, 395.
Drandua F., 1066.
Dreano J., 209.
Drljo Mato, 1208.
Dromi C, 1072.
Du Fontbare de Fumai J.
M . , 808.
f Du Noday A. M . , 136.
Dubingen I . , 1064.
Duggan M. J., 1327.
Duggan W. J., 396.
Dumala M . , 398, 1206.
Duncan G. G., 659.
Dupuis G., 1071.
Ebacher R . , 1063.
Echevarra Rodrguez J.,
3y5.
Echeverra L. de, 131.
Edelby N . , 686.
Egger A . , 398.
EI Gizouli Dafalla, 130.
Elhatton H. G., 960.
Emminghaus J., 396.
Emonyon P. O., 133.
Engelmeier M. P., 213.
Engler F. V . , 959.
Ernst W . , 804.
Eschenmoser A . , 687.
t Escobar Vlez G., 1208.
Escriv J. M. (S. D . ) , 1094.
Escudero Montoya A . , 587.
f Espino Porras F., 6S8.
Etchegaray R. Card., 1206.
Etokudoh A. C, 134.
f Etteldorf R., 400.
F
f Fabian A . , 592.
Fabriani F., 213.
Faccin M . , 805.
Fagiolo V . , 209.
Faina F., 591.
Falco A . , 808.
Falconetti G., 806.
Falise M . , 209.
Faltin D . , 1205.
Fang Huei-cheng S., 390.
Fant P., 1206.
Farano V . , 936.
Farhat E., 590.
Farina G. A . , 1129.
Farina P., 396.
Farina R., 295, 395.
Favalora I. C, 672.
Febo M . , 807.
Federowicz T., 395.
Fej'sa D . , 1206.
Feliciani G., 131, 214.
Felicitas S. E . , 1072.
Felli M . , 214.
Felski J., 1208.
Fernndez Martnez M . ,
134.
Fernndez Solar I. - V. Teresia a Iesu.
Fernandez E. H . , 1071.
Ferrante V . , 134.
Ferrantini E., 1207.
Ferrara V . , 132.
Ferrari Gabriele, 210.
Ferrari G. M . , 1206, 1326.
Ferrari Giovanni, 806.
Ferrarotti L . , 1326.
Ferretti A. B . , 807.
Ferron J., 808.
Figueroa Medina A . , 379.
Filesi T., 395.
Filippi G., 399.
Fink F., 397.
Finnbogadottin V . , 1205.
Finnis J., 804.
Fiore M . , 806.
Fiorenza I . , 460.
Fiorini G., 805.
t Fitzgerald J., 296.
Fitzgerald W . , 396.
Fleurent M . , 132.
Fleury A . , 212.
Florin L . , 1072.
f Florit E. Card., 136.
Flynn F. A . , 397.
Flynn H . , 461.
Foley D . , 587.
Fondi L . , 806.
Fontana R., 806.
Forest H . , 209.
Forlani A . , 399.
Portier J., 960.
Fortier J. J., 132.
Fraga Fernndez J., 1207.
Franci L . , 213.
Franciscus A. Fasani ( S . ) ,
300, 979.
Franciscus O., 806.
Franco A . , 133.
Frankl K. H . , 1071.
Frare P., 1327.
Frasca P., 960.
Fraticelli F., 213.
Frechtte J. Y . , 132.
t Frehen H . , 1208.
Freitas G. T. de, 1320.
Frey G. L . , 461.
Friend V. B . , 672, 963.
Frikart C. H. E., 673.
Fr omo w J., 805.
Frost Z . , 1208.
Ftterer A . , 807.
Fukui Kenichi, 211.
Fullan V. F., 959.
Fumagalli L . , 396.
Fusillo V. D . , 1207.
+ Fustella A . , 295.
Futile F., 134.
G
Gaben L . , 805.
Gaggioli G., 1207.
Gagnon E. Card., 472, 915,
1206.
Gaitn Maheeba B . , 149.
r Gaith D . , 400.
Galante J. A . , 1325.
Galat I . , 213.
Gaietti G. A . , 1326.
Galizia V . , 215.
Galli Giorgio, 215.
Galli Giuseppe, 213.
Galli L . , 215, 806.
Galliano J. P., 805.
Galvo de Noronha H . , 804.
Gamalero Gonzlez F. C,
379.
Gantin B. Card., 1070.
Gara vaglia L . , 289.
Garces P., 135.
Garca Garca I. (Ven.), V. Teresia a Iesu Infante.
Garcia O. L . , 1206.
Gargioli G., 807.
Gargitter G., 1071.
Garlato P., 460.
Garlatti G., 1327.
Garlheinz K . , 592.
Garret G., 685.
Gasi I. A . , 463.
Gatti B . , 807.
Gaucher V . , 1064.
Gaudreault M.. S., 397.
Gazzoni G., 1207.
Gendron Odore, 289.
Genio O., 960.
Gentil Baichis R. de, 805.
Gerhardinger C. ( B . ) , M. Teresia a Iesu.
Germain P., 687.
Gerry I . , 289.
Ghemetchu Fikre-M., 106.
Ghirelli A . , 806.
f Ghizzoni P., 688.
Giambanco F., 134.
Giangiorgi N . , 591.
Giannotti M . , 135.
Giannuzzi P., 135.
Giaquinta O. I . , 672.
Giestkey N . , 807.
Giglio P., 460, 480.
Gil Hellin F., 133.
Gil Lechotza V . , 459.
Gilli S., 399.
Gimnez C. A. (Ven.), 793.
Ginelli N . , 133.
Giordano G., 398.
Giorgini F., 1326.
Giovanelli M . , 214.
Giovannini G., 591.
Girace A . , 212.
Gismondi P., 212.
Giuliani G., 590.
Gizzi E., 592.
Glemp I. Card., 206.
Gmachl A . , 396.
Gnilka J., 804.
Golzio S., 958.
Gmez Bergs V . , 211.
f Gmez Len F., 6S8.
Gmez Serna L . , 379.
Goncalves J. P., 1071.
Gonzlez Franco R., 1327.
Gonzlez Gonzlez P., 107.
Gonzlez Ramrez R. A . ,
379.
f Gonzlez Ruiz J., 216.
Gordon Cuvillo I . , 131.
Gordoncillo O. C, 593.
Gori A . , 213.
Grny J., 397.
Gotimer J. E., 959.
Gtz A . , 807.
Grabias H . , 135.
Grace J. P., 959.
Graf F., 1206.
Grandinetti M . , 808.
Grapperhaus B . F . M . , 805.
+ Grauls A . , 808.
Grechi M . , 379.
Green G. L . , 959.
Greene S., 1.32.
Greulich E., 133.
Grieser J., 395.
Grimaldi G., 592.
Gror H . , 935.
Grnwald M . , 1327.
Grzybowski R., 212.
Guerini Rocco P., 133.
Guerra Marrero W. A . , 398.
Guerrero Fernndez A . ,
1327.
Guerrero Reina M . , 1327.
Guida B . , 135.
Guidobono Cavalchini Garofoli L . , 212.
Gullet .T., 394.
Guimares Kevanu F., 1322.
Guimares TJ., 130.
Gulickson T. E., 1208.
Gunnar Ljungdahl, 212.
Gutauskas A. K . , 960.
Gutirrez Calzada T., 960.
H
Hach K. D . , 591.
f Haddad G., 136.
1347
Haffner A . , 133,
Haile A . , 807.
f Hains G., 808.
Hakim Morkos, 958.
Hallada H . , 398.
Hamer F. M . , 805.
Haran Meir, 215.
Harrington J. F., 397.
Harris R. M . , 959.
t Hasler J., 136.
Hasler P., 807.
Hassler J. J., 959.
Hastrich H . , 289.
Haule P. B . , 215.
Haun H . , 805.
Hauser P., 134.
Hawke R. J. L . , 479.
Hawking S. W . , 211.
Hay J., 807.
Hayes D . , 132.
Heagney R., 592.
Heather B. V . , 460.
Hecking J., 591.
Hedvigis, Poloniae regina
( B . ) , 120O.
Heekeren H . , 1071.
Hegel E., 1326.
Heissenberger J., 135.
Helou I . , 290.
Hendricks J., 806.
Henselmann J., 806.
Henry F., 461.
Hepgen K . , 395.
Hernndez Cisneros I. G.
(Ven.), 468.
Hroux S., 132.
Hessler A . , 1207.
Hickey J., 295.
Hiplito Cenon S., 215.
Hoffmann J., 134.
Hof man G. P., 808.
Honings B . , 210.
Hornykiewicz Oleh, 210.
Houssiau A . , 460.
Houet H. M . , 807.
Hoyos Ochoa L. E., 1327.
Hug R., 1207.
Hume G. B. Card., 209.
Hunthausen R., 105.
Hurley M . , 394, 395.
Hyos F., 135.
I
Iacobus Ap. ( S . ) , 142, 407.
Ianssen H . , 935.
Ibfez Langlois J. M . , 804.
Ibrahim I . , 299.
Iby P., 1071;
lezzi R., 213.
1348
Ilg A . , 807.
Ingram Jan J., 211.
Innocenti A. Card., 210, 395,
591, 686.
Invernici V . , 1208.
Ioannes M. Vianney ( S . ) ,
491.
Ioseph, B . M . V . Sponsus
(S,), 492.
Iosephus M. Tornasi ( S . ) ,
300.
Irla S., 1208.
Irmici A . , 806.
Isidorus a S. Iosepho ( B . ) ,
965.
Ivancich V . , 1207.
J
t Jablanovic T., 1072.
Jacobucci A . , 215.
Jacovella C, 213.
Jacqueline B . , 394, 465.
Jalichandra M . , 208.
Jamba Ben K . , 130.
Jamet P. F. (Ven.), 946,
Janda J., 134.
Jani C, 959.
Jans H. J. J., 215.
Jarry P., 397.
Jasinski A. J., 959.
Javierre Ortas A. M . , 209.
Jedletzberger J., 807.
Jnnings L . , 395.
Jimnez Rojas M. A . , 1322.
Joblin J., 210.
f Johnson W . , 808.
Johnston J., 1243.
Jolley E. W . , 959.
Joss J. E . , 397.
Jzkw W . , 1208.
Juchnowski F. B . , 959.
K
Kagithapu Mariadas, 1064.
Kahlbacher W . , 1071.
Kalumbi Ngindu G., 135.
Kaminski S., 936.
Kang U-Il P., 380.
Kapellan E., 394.
Kappil M . , 381.
Karal A. A . , 807.
Karim A . , 130.
Karolewski L . , 399.
Kasper W . , 804.
Kthe R.> 807.
Katny J., 135.
Katzler F., 807.
Kaupeny L . , 397.
L
f L'Heureux H . , 400.
La Femina A . , 134.
La Pietra E., 398.
Index
f Liston D . , 592.
Liu P., 134.
Liu Tsai Yin M . , 807.
Lizama tiquelme P., 206.
Lizcano Mantilla R., 395.
Lodu H . , 465.
Lobinger F., 1322.
Lombardo S. L . , 959.
Long D. J., 133.
Loon A. W. van, 805.
Loor Isidoras de ( B . ) V. Isidorus a 8. Ioseph.
Lpez Albans J., 1207.
Lpez Forero V. E., 299.
Lpez G. E., 380.
Lpez Mateos R., 206.
Lpez Quintana P., 1208.
Loria P., 213.
Losini S., 398.
Lotringen H. van, 805.
Lourdusamy S. D. Card.,
395, 686, 1206.
Lozano G. E., 1326.
Luberto R., 1207.
Ludwig J., 132.
Luluga M . , 1322.
f Lussier P., 1208.
Lustiger J. M. Card., 673
(bis).
Luzardo Romero M . , 588.
Luzney R., 960.
Lwanga O. K., 1327.
Lyman Dewitt King J., 136.
M
Maccanico A . , 212.
Macearrone M . , 994.
Macedo Tenllado A . , 396.
MacMahon J. A . , 132.
Maddaluni C, 215.
Maddaluni G., 805.
Madsen J. W . , 1206.
Magar E., 135.
Maggi F., 805.
Maggio G., 592.
Maggioni F., 1326.
Maglione S., 960.
Magnani P. G., 136.
Magni F., 135.
Magrassi M . , 295.
Mher R., 133.
Mahony R. M . , 210, 299.
Maida A. .T., 131.
Malcher M., 397.
Maldonado Mejia L. J.,
1207.
Malkiewicz .T., 399.
Maliardo V . , 806.
Manalo P., 1327.
nominum
personarum
1349
1350
N
Nagele H . , 396.
Naglis Z . , 136.
Nagy S., 804.
Nakamura Teruhiko, 212.
Namoe y Morgia P., 1071.
Naranjo G., 397.
Nardini S., 214.
Natividad de los Santos E.
B., 808.
Navarrete U . , 394.
Nebiolo G., 1326.
Nengapeta
A.
Anwarite
( B . ) : v. Maria Ciernent i n a . - Nenna A . , 806.
Nery A. L . , 805.
Netus E., 1206.
Neuhaus S., 1205.
Nguyn Van Tot P., 1208.
Nicolaus, Lichtensteni princeps, 208, 919.
Nistri A . , 214.
Njue T., 1066.
Norodom Ranariddh, 1070.
Nol L . , 1170.
Nosiglia C, 135.
Nossol A . , 394.
Notarpasquale G., 132.
Novelli A . , 590.
Nowak E., 135.
Nsumbu a Mo tona A . , 396.
Nuin Juango L. V . , 134.
NukSs V . , 136.
Nunis A. L . , 215.
Nussbaumer A . , 397.
O
O'Connor H. P., 1066.
O'Connor J. J. Card., 209.
f O'Connor M . , 1328.
O'Flaherty M . , 960.
O'Rourke K . , 210.
Ocariz F., 394.
Oddi S. Card., 120, 298, 394,
395, 1182, 1191.
Offenheiser E. W . , 959.
I Ogbeide Agdon Iyselenin,
i
133.
Okotete S., 134.
Okoye J., 804.
Okumura A . , 210.
Oleen C, 687.
Oleghe T.. 134.
Olini B., 806.
Oliva A . , 133.
Oliveti C, 1207.
Olivieri S., 807.
Oliviero V.. 1207.
Omesa J. P O . 134.
Opaiko S., 397.
Orenstein L . , 212.
Orlando A . , 131.
Orlandoni G., 1207.
Orsini R. D., 805
Ortona L . , 214.
Ortu O., 133.
Ostapiuk Z., 398.
Otto A . , 134.
Ottolini U. M . , 959.
P
Paci V . , 397.
Pacini O., 133.
Padilla O., 133.
Padios J. M . , 1327.
Padiyara A . , 299.
Padovese L . , 135.
Padrn Snchez D. R., 398.
Palese S., 1207.
Pallone M . , 1327.
Palmas A . , 1063.
Palmero J. C, 685.
Panczekiewicz M. A . , 959.
Q
Quarracino A . , 206, 209.
Queiros Alves I. de, 1321.
Quere ioli I . , 1206.
Quevedo O.. 460.
Quintana Prieto A . , 1072.
Quirs Crispin J., 395.
1351
R
Rabine I . , 460.
Raccagni G., 397.
Radano J. A . , 131.
Raimond J. B . , 479.
Rajmaekers A. W . , 806.
Ramrez Garca A . , 135.
Ramrez Gmez L . , 1170.
Ramrez Mercado S., 685.
Ramora R. E., 805.
Ramos Gmez F. J., 132.
Rampaldi B . , 806.
Ramstetter E., 135.
Ratu Penaia Ganilau, 479.
Ratzinger J. Card., 477,
686.
Rausa S., 135.
Raybar B., 134.
Rche N. I. (Ven.): v. Arnoldus frater.
Reckter H . , 106.
Redle E., 134.
Redrado Marchite J. L . ,
210.
Rgo I. R. do, 380.
Reibel M . , 397.
Renegado J. L . , 1071.
Rengifo M. A . , 591.
Reverdy L . , 805.
Reynolds A . , 396.
Reynoso C, 1327.
Revelant A . , 397.
Ricci L . , 396.
Riccobaldi M . , 215.
Ridderplat P., 210.
Rief J., 133.
Riendeau R., 396.
Rimanelli A . , 213.
Rivera E. S., 135.
t Ri veros Lavado L. C,
1072.
Rivier M. ( B . ) , 707.
Rizzo Venci G., 214.
t Robidoux O., 1328.
Robillard J. M . , 1206.
Robitaille D . , 1071.
Robles C , 210.
Robles Toledano O., 396.
Rocchietti M . , 212.
t Rodriguez-Quirs C. H . ,
808.
Rmer H . , 135.
Roggen H . , 806.
Roisin J., 807.
Romanazzi G. B . , 960.
Romanyshyn P., 133.
} Romei jn J. H . , 1072.
Romero Alvarez Garca C,
212.
1352
S
S Ooutinho I. de, 1289.
Sabatini L . , 209.
Sacchetti M . , 210.
Sadako Ogata E . , 591.
Sagna P., 1066.
Sailosi W a i Kepa, 685.
Saint-Pierre J. A . , 397.
Saint Raymond P., 213.
Sala J., 1206.
Sala Ribera I . , 1170.
Salazar K . , 395.
Salerno F., 480.
Salgado E., 1321.
Salguero J., 958.
Saliu E., 396.
Sallinger R., 399.
Salvador A. D . , 935.
Salvador Romero A . , 396.
Salvania S., 1327.
Sambi P., 106.
San Diego C. A . , 1072.
San Pedro H . , 460.
f Snchez Beguiristain M . ,
480.
Snchez Espejo G., 132.
Snchez J. T., 209, 958.
Sangwan Surasarang I . ,
1322.
Sanna S., 398.
Santacruz B . , 132.
Index
T
Taddei A . , 1326.
Taba Ayous I . , 130.
Talamayan A . , 459.
Tamarut A . , 289.
Tamosinait A . , 1192.
Tan Hung Seng J., 215.
Tantoeo B. R., 212.
+ Tarasevitcb V . , 216.
Tarazona Mora R. A . , 1207.
Targhetti G. B . , 135.
Tartaglia F., 806.
Tartaglia O., 215.
Tartagni E., 1208.
Tatarko E., 397.
Ta vares Rebimbas J., 295.
Ta velli V . , 214.
Tavernari U . , 399, 590.
f Tayroyan N . , 960.
Teani F., 136.
Tedeschi A . , 1327.
Tedeschi I . , 805.
Tejeda da Rosario P. P.,
1320.
Teresia a Iesu ( I . Fernndez Solar) (Ven.), 798.
Teresia a Iesu Infante (E.
Garca Garca) (Ven.),
938.
Teresia M. a Cruce ( T . Manetti) (Ven.), 465.
Teriet G., 808.
Ttreault J. C, 1071.
Tettamanzi D . , 210.
Thiriez M . , 132.
Thirring W . , 687.
Thne I . , 134.
Tbomann H . , 396.
Thomas de Aquino ( S . ) , 633.
Thompson J. F., 592.
Thorn .T., 131.
Thyaga R a j Pinheiro, 213.
Ticona T., 46t).
+ Tigga L . , 216.
Tinti M . , 1207.
Tira S., 1065.
Tkocz S., 133.
Tomko J. Card., 394, 686.
nominum
personarum
Tomkowicz A . , 1207.
Tong Ling A . , 807.
t Topel B. J., 1208.
Topno P., 106.
Torry Oliver L. J., 805.
Toscano D . , 396.
Tozzi G., 805.
Tramma U . , 960.
Tran Ngoc Thu V . , 133.
Travaglini E., 214.
Travers C, 133.
Tremonti G., 214.
Tricerri C, 394.
Triuzzi M . , 214.
Troiani C. ( B . ) : v. M. Catharina a 8. Rosa.
Trontin C, 209.
Tschang In-nam P., 1208.
Tsoang Huei-yuen H . , 396.
Turek M . , 1206.
U
U Lin F., 397.
Uchida Sono, 328.
Uha J., 222.
Ujda R., 1208.
Unfried L . , 207.
Uralil P., 1327.
Uras A . , 133.
Urbina Givez G. de Jsus,
960.
Uribe Jaramillo A . , 207.
t Uribe Urdaneta A . , 136.
Urrutia F. J., 131.
Usenbor Osayamen P., 134.
V
Vaccari G., 592.
Vaiius A . , 958.
Valencia E., 592.
Valeri L . , 398.
Valerio A . , 808.
Valero Ruz J. S., 398.
Vallarelli M . , 396.
Valle Alliende J. dei, 685.
Va loppi B., 808.
Valtierra Tordesillas M.
(Ven.) : v. Maria Angeles
a 8. Ioseph.
Vas C. J., 209.
Vaseris P., 133.
t Vayalil S., 1328.
Veillette B . , 1170.
Venanzi E., 136.
Vendrame C, 209.
Veniat H . , 107.
W
Wagner F., 806.
Wahl H . , 959.
Wailand G., 806.
Waldron T., 960.
Walgrave J., 804.
Walley R. L . , 210.
Walper F., 396.
Walters V"., 393.
Wang Yu-jung I . , 1066.
Wapler D . , 212.
Warmann J. St. G., 210.
Wawszczak S., 1326.
Weber H . , 134.
Weisenstein W . , 807.
Weitpert H . , 215.
Weitzel I. Q., 1066.
W enda G., 397.
Wesotowski S., 1326.
Wetter F. Card., 289.
Whitney P. J., 959.
Wilfred F., 804.
Winder J. A. de, 807.
Winter A . , 1207.
Wintgens J. E., 806.
Wirz Krmer R., 459.
Wittman J., 215, 807.
T
Index
1354
X
Xystus Pp. I V , 1088.
Xystus Pp. V, 1088.
nominum
dioecesium,
vicariatuum,
Y
Yoweri Musuveni, 1325.
Z
Zaglul Elmudesi A . , 317.
Zamboni U . , 213.
Zanda F., 398.
Zannoni Messina A . , 131.
Zannoni G., 1071.
f Zareba J., 1328.
Zebrok F., 397.
Zeller J., 807.
etc.
Aquaenovensis, 1170.
Aquaesirensis, 592, 935.
Aquenss in Dacia, 1072,
1322.
Aquensis in Numidia, 460,
1065.
Aquilana, 808.
Aquipendiensis, 906.
Aracaiuensis, 380.
Arausicana in California,
808.
Ardstratensis, 1066.
Arequipensis, 909.
Arianensis
(praef,
ap.),
1072, 1322.
Ariminensis, 1172.
Arindelensis, 380, 672.
Armeniensis, 1170.
Aruansis, 1066.
Asculana Apuliae et Ceriniolensis, 461.
Assisiensis, 493, 1205.
Augustana, 1070.
Austiniens's, 105.
Ausuccurrensis, 1320.
Avellanediensis, 206, 380.
B
Baiocensis et Lexoviensis,
946.
Baionensis, 207.
Baleciensis, 380.
Balneoregiensis, 906.
Bangalorensis, 1321 (bis).
Banguensis, 62.
Banialucensis, 107.
Ba mensis, 1320.
Barcinonensis, 1203.
Barinensis, 379.
Barodensis, 216.
Basseinensis, 381.
Basticensis, 136.
Bavagalianensis, 216.
Bellieastrensis, 106.
Bellohorizontina, 491.
Bogotensis, 46<).
Bononiensis, 115.
Brasiliapolitana, 673.
Brixiensis, 787.
Brugensis, 965.
Burdigalensis, 672.
Burunitana, 960, 1321.
C
Cachoirensis, 587.
Cachoirensis de Itapemirim, 105.
Cadurcensis, 460.
Caebuana, 459, 594.
Caesenatensis, 1235.
Cairnensis, 299.
Caiesensis, 206.
Caietana, 480, 93f>.
Calaritanae 318, 587. Calatanisiadensis, 296.
Caliensis, 136.
Camberrensis, 379.
Capritana, 783.
Caprulana, 673.
Caracensis, 468.
Carinolensis, 461.
Cartennitana, 206, 587.
Casheliensis et Emeliensis,
206.
Caxiensis in Maragnano,
1320.
D
Daoniensis, 1208.
Darvinensis, 587.
Davidensis, 586.
Delhiensis, 903.
Denveriensis, 400, 588.
Dianensis, 295.
Doeleensis, 206.
Dumaguetensis, 459.
Dumkansis, 1665.
Dunensis, 1169.
Dystiensis, 400.
E
Edmontonensis Ucrainorum,
216.
Elnensis, 400.
Elpasensis, 480.
Embuensis, 1066, 1075.
Equialbensis, 1066.
Ernakulamensis, 299.
Escuintlnsis, 379.
F
Facatativensis, 460.
Faliscodunensis, 906.
Fanensis, Forosemproniensis, Calliensis et Pergulana, 289.
Febianensis, 207, 379.
Fesseitana, 21.6.
Fesulana, 1205.
Fissianensis, 381.
Florentiae, 206, 401, 1171.
Florentina, 465, 948, 1205.
Fluminis Albi Super., 379,
901.
Fodinensis, 459.
Forconiensis, 379.
Foronovana, 105.
Fussalensis, 106.
G
Galvestoniensis-Houstoniensis, 460.
Gallupiensis, 289, 298.
Gandavensis, 1188.
Garzonensis, 1170.
Gilbensis, 1320 (bis).
Girensis, 459.
Gnesnensis, 206.
Goana, 400.
Gorzoviensis, 216, 1064.
Guadalaiarensis, 936.
Guanhanensis, 105, 217.
Guarapuavensis, 1170.
Guatimalensis, 1209.
Gubalianensis, 460.
Guluensis, 1322.
Gurcensis, 917.
1355
K
Kasongonsis, 464, 1065.
Kaunensis, 1192.
Kiayensis, 107.
Kidapavanensis, 460.
Kikuitensis, 464.
Kinshasana, 71.
Kivotina-Lepasana, 881.
L
Labradorensis Shefferpolitana, 381.
Lafayettensis, 461.
Lashionsis (praef, ap.),
1066.
Leodiensis, 460.
Lindiensis, 1322:
v. Nachingveansis.
Lodzensis, 207.
Lomensis, 28.
Londonensis, 461.
Luandensis, 381.
Lubangensis, 381, 1321.
Lublinensis, 143.
Luganensis, 672.
Lugdunensis, 1C67.
Lupercianensis, 464.
M
H
Hemesena Graecorum Melkitarum
Catholicorum,
400.
Heracleensis in Europa,
480.
Hsinchuensis, 592.
Huambensis, 1321 (bis).
Huancayensis, 406.
I
Iaciensis, 142.
Iammuensis-Srinagarensis,
464, 903.
Ianuensis, 968.
Iarensis, 460.
Ibaguensis, 402, 935.
Ilapensis, 206.
Imolensis, 1230.
Indiarum Orient., 400.
Ioannesburgensis, 296, 464.
Iomnitensis, 380.
Iringansis, 106.
Itabirensis-Fabriciannensis,
217.
Iubansis (prael.) 296.
Maasinensis, 459.
Machiquesensis, 464.
Mackenziensis-Arci Smith,
381.
Mactaritana, 207.
Madensis, 461.
Madhuraiensis, 136.
Maioricensis, 793.
Malabonsis, 975.
Maldonadensis-Orientalis
Orae, 459.
Manansis, 902.
Manchesteriensis, 289.
Mantuana, 673.
Marabensis, 105.
Mariammitana, 216.
Matritensis, 710, 971.
Maturbensis, 460.
Medellensis 587, 918.
Meldensis, 1064.
Melitenensis, 960.
Memphitana in Tennesia,
216, 588.
Menonguensis, 1321 (bis).
Messanensis, 126, 289, 291.
Metuchensis, 588.
Miamiensis, 207.
Minturnensis, 289.
1356
Monacensis et Frisingensis,
289, 473.
Monasteriensis, 935.
Montanus (vic. ap.), 1321.
Moshiensis, 465.
Mtuarana, 1321, 1322.
Munatianensis, 207.
Muyingana, 1208.
Muzucensis in Byzacena,
464.
N
Nachingveansis, 1321 (bis).
Nairobiensis, 77, 83, 89,
1075.
Nasbincensis, 464.
Nazarensis
in
Brasilia,
1320 (bis).
Nekemtensis
(vie.
ap.),
106.
Nicivensis, 935.
Novae Aureliae, 964.
Novae Segobiae, 460.
Novapetrensis, 5S7, 673.
Novarcensis, 588.
Novobarbarensis, 1072.
Novohamburgensis, 935 (bis).
Nyundonsis, 688.
O
Obbitana, 460, 673.
Octabensis, 587.
Oenipontana, 400.
Oniivana, 1322.
Oretana, 379, 459.
Ostiensis, 808.
Q
Quicensis, 1170.
Quilonensis, 404.
Quixadensis, 380.
R
P
Panamensis, 207, 587.
Papiensis, 460.
Paracatuensis, 587.
Paramaribonsis, 1208.
Paranensis, 480.
Parisiensis, 486, 673 (bis).
Parramatensis, 460, 595.
Parnaibensis, 380.
Patavina, 1045.
Pederodianensis, 935.
Pembrokensis, 1208.
Perusina, 1205.
Petinensis, 105.
Petropolitana
in
Insula
Louera. 216. 784.
Pharbaethitana, 688.
Raigangensis, 216.
Raigarhensis, 107.
Rapotensis, 1208.
Ratchburensis, 107.
Ratisbonensis, 207.
Regiopolitana in Iamaiea,
1208.
Remensis, 1183.
Reykiavikensis, 1208.
Richmondiensis, 587.
Risinitana, 207, 587.
Riverormensis, 1072.
Rivograndensis, 935.
Rivoriensis, 492.
Romana, 672, 1109, 1192.
Rondonopolitana, 380, 703.
Rosamarkensis, 105.
Rosariensis, 380.
S
Sabariensis, 592.
Sagiensis, 1064.
Salutiarum, 295, 784.
Samarindansis, 1072.
Samoa-Pagopagensis, 1066.
S. Crucis in Brasilia, 935.
S. Crucis Lutetiae Parisiorum, 1211.
S. Helenae, Ascensionis et
Tristanensis (missio sui
iuris), 1322.
S. Mariae Angelorum, 458.
S. Caroli in Brasilia, 1072.
S. Dominici, 1320.
S. Galli, 136.
S. Georgii Terrae Novae,
784.
S. Hyacinthi, 960.
S. Iosephi in Costarica, 808.
S Martini ad Montem Ciminum (abbatia), 906.
S. Miniati, 688.
S. Pauli in Alberta, 1208.
S. Philippi, 798.
S. Salvatoris in America,
1074.
S. Salvatoris in Brasilia,
190, 935, 936.
SS. Conceptionis, 480.
SS. D . N . I . C , de Esquipulos,
1209.
S. Thomae Ap. Detroitensis
Chaldaeorum, 299.
S. Thomae in Argentina,
379.
S. Vincentii (vic. ap.), 107,
1322.
Santanderiensis, 136.
Sarhensis, 107.
Satafensis in Mauretania
Sitifensi, 106.
Sciiamchiamensis, 139, 141.
Scilitana, 207.
Seattlensis, 105.
Sebenicensis, 2S9.
Sedinensis-Caminensis, 408.
Seguntina, 936.
Segusiensis, 1178.
Selendetensis, 1320.
Seliensis, 935.
Senensis, 121.
Seulensis, 380.
Sherbrookensis, 13, 296.
Siccessitana, 460.
Sinnuaritana, 107.
Sinus Comonsis, 1063.
Sinus Tortuosi, 460, 704.
Sonsonatensis, 588, 1073.
T
Tabaiearensis, 1072.
Tagamna, 459.
Tagbilarana, 593.
Taichungensis, 1066.
Taipehensis, 1066.
Talibonensis, 593.
Tambaeundana, 1066.
Tampicensis, 916.
Taniorensis, 1321.
Tanudaiensis, 459.
Tarmensis, 206, 405.
Tellicherriensis, 908.
Thalensis, 289.
Thamarasserrensis, 908.
Thenitana, 206.
Thiesina, 1322.
Thuburnicensis, 107.
Thubursicensis, 207.
Tibuensis, 379.
Tiburtina, 289.
Tidditana, 106.
Timieitana, 460.
Tisilitana, 207.
Tomburansis-Yambionsis,
463.
Torontina, 588.
Triearicensis, 105.
Trifluvianensis, 1170.
Tubyzana, 381.
Tucupitensis (vic. ap.), 107.
Tuguegaraoana, 459.
Tullanensis, 1321.
Tunduruensis, 1321.
Tuscanensis, 906.
Tyndaritana, 400, 460.
Tyrensis Graecorum Melkitarum Catholicorum, 136.
1357
Valentina, 407.
Valentina in Venetiola, 489.
Vannidensis, 672.
Veetebulansis, 380.
Venetensis, 673.
Venetiarum, 382, 387.
Verapolitana,
404,
1076,
1208.
Veronensis, 679.
Viedmensis, 672, 953.
Viennensis, 935.
Virunensis, 107.
Visakhapatnamensis, 1064.
Viterbiensis, 906.
Vivariensis, 707.
Vulturariensis, 936.
X
Xinguensis,
216.
U
Usulensis, 672.
Yaundensis, 43.
Yeiensis, 465, 904.
Zacapensis, 1209.
Zamensis minor, 672.
IV
INDEX RERUM MAIORIS MOMENTI
A
Abbatia S. Anselmi de Urbe.
V. Universitates ecclesiasticae.
Accipitrinae Insulae. Nuntius a S. P.
scripto datur christifidelibus in iisdem
commorantibus, 199.
Actio Catholica. Allocutio S. P. ad eos
qui plenario coetui A. C. in Italia interfuerunt, 1143.
Aprutium.
V. Ad Limina.
Archivum Secretum Vaticanum. Facultas
fit inspiciendi scripta et documenta usque
ad pontificatum Benedicti Pp. XV inclusive, 378.
Arnoldus frater (Rche Nicolaus I.) (Ven.).
Decretum de heroicis virtutibus, 1183.
Aemilia.
V. Ad Limina.
Bangladesa.
V. Ad Limina; Legati Nationum.
Africa.
V. Itinera Apostolica.
Barbatianae Insulae.
V. Ad Limina; Legati Nationum.
Civitates.
Limina.
B
Baggio Card. Sebastianus.
V. Nuntii gratulatorii.
(Ven.).
1359
Beatorum honores decreti: Mariae Leoniae Paradis, 13; Aloisio Versiglia, 137;
Callisto Caravario, 140; Danieli Brottier, 486; Mariae Rivier, 707; Benedicto
Menni, 710; Annae ab Angelis Monteagudo, 909; M. Catharinae Troiani, 913;
Isidoro de Loor a S. Ioseph, 965; Verginiae Centurione Bracelli, 968; Iosepho
M. Rubio, 971; Cyriaco Eliae Chavara,
1076.
Cardinalium Patrum Collegium. Camerarius S. Collegii renuntiatur, 298; Confirmatio Subdeeani, 479; Nuntius de
obitu Em.mi Decani, 808.
Belgium.
V. Itinera
Casaroli Card. Augustinus. Legatus mittitur ad sollemnia in honorem Ss. Cyrilli et Methodii in Iugoslavia et Cecoslovachia habenda, 497, 500.
Apostolica.
Decretum
de
Cavanis Marcus
Angelus (Ven.).
382, 387.
Antonius et Antonius
Decreta de virtutibus,
Chevrier Antonius
miraculo, 1067.
(Ven.).
Decretum
de
Brasilia.
V. Ad Limina; Legati Nationum.
Columbia.
V. Legati Nationum.
Burkina Fasana.
V. Ad Limina.
C
Caiani M. Margarita (M. Anna Rosa)
(Ven.). Decretum de heroicis virtutibus,
948.
Calabria Ioannes (Ven.).
heroicis virtutibus, 679;
Decretum
de
Camarunia.
V. Itinera Ap.; Legati Nationum.
Campidelli Aloisius (B.).
V. Pius a S. Aloisio.
Canada. Allocutio S. P. ad gubernatorem
generalem 1019; V. Legati Nationum.
Cappellani militum.
V. Milites.
1360
Servarum.
(Ven.).
Congr. Passionis I. C.
V. Isidorus a S. Ioseph (B.); Pius a
8. Aloisio (B.).
P.
secretum,
297;
unicum,
300.
Limina.
P.
ad
quosdam
Dominiciana respublica.
V. Legati Nationum.
'XDominum et vivificantem
V. Encyclicae Litterae.
S.
(Litt.
Enc).
E
Ecce nunc (Ep. Ap).
V. Epistula Ap.; Presbyteri vel Sacerdotes.
Embuensis
Limina.
1361
Gana.
V. Legati Nationum.
Gerhardinger Carola (B.).
V. M. Teresia a Iesu.
Gimnez Caietana A. (Ven.).
de heroicis virtutibus, 793.
Decretum
F
Familia. Allocutio S. P. ad Christianos
sponsos Nairobi habita, 77; ad eos qui
plenario coetui Pont. Consilii pro Familia interfuerunt, 507; ad eos qui conventui de Familiae iuribus interfuerunt,
1222.
Filiae M. Auxiliatricis.
V. Vicua Laura (Ven.).
Hispania.
V. Legati Nationum.
Filiae M. Immaculatae.
V. Maria a Conceptione (Ven.).
Florentiae dioecesis
tuitur, 401.
in
Columbia
consti-
dioecesis
condi-
dei).
G
Gallia. Ambitus canonicae potestatis Ordinarii pro fidelibus Orientalibus, ecclesiasticum Superiorem proprii ritus non
habentibus, pressius determinatur, 784.
89 - A . A . S.
I
Iacobus Ap. (SJ.
V. Basilicae minores.
Iamaica.
V. Legati Nationum.
Iaponia.
V. Legati Nationum.
Imagines B. Mariae V. coronantur n o mine et auctoritate S. P. . Casimiriensis, in Poloniae finibus, 143; B . M . V ,
de Fatima, Stettini, 408; B . M . V . Perdolentis in loco S k r z a t u s z , dioecesis
Coslinensis-Colubreganae, 977.
1362
(Teramum).
(S.).
Limina.
(BJ.
Apostolica
(allocutiones
selectae):
In Africa. In urbe Lomensi ad Christifideles, 28; Abidiani, in dedicatione ecclesiae cathedralis, 37; in urbe Iaundensi
ad Camaruniae praesidem nationumque
legatos, 43; in urbe Iaundensi ad homines cultura exentos Universitatis alum-
1363
J
Jamet Franciscus (Ven.).
heroicis virtutibus, 946.
Decretum
de
Limina.
Lusitania.
V. Legati Nationum.
Luxemburgum.
V. Itinera Apostolica.
Kenia.
V. Itinera Apostolica.
L
Labor. Allocutio S. P. ad quosdam moderatores societatum bonis gignendis, in catholicam consociationem adscitos ( U O I D ) ,
601.
Laici. Allocutio S. P. ad eos qui plenario
coetui Pont. Consilii pro Laicis interfuerunt, 1292.
Lamoignon M.
Ludovica Elisabeth
de
(Ven.). Decretum de heroicis virtutibus, 673.
Latium.
V. Ad Limina; Scholae catholicae.
Legati Nationum apud Sedem Ap. Allocutio
S. P. ad eos initio anni civilis, 611;
S. P. allocutiones ad eos qui crediti
sibi muneris testes Litteras tradiderunt:
Columbiae, 149; Camaruniae, 151; Barbatianarum Insularum, 246; reipublicae
Dominicianae, 317;
Uruquariae, 324;
Iaponiae, 328; Canadae, 335; Hispaniae,
362; Zimbabuae, 505; Iugoslaviae, 610;
Italiae, 627; Bangladesae, 630; Litoris
Divitis, 631; Thailandiae, 638; Indiae,
639; Iamaicae, 659; Lichtensteni, 919;
Brasiliae, 1015; Zairis, 1053; Euandae,
1085; Ganae, 1092; Nederlandiae, 1286;
Lusitaniae, 1289; Senegaliae, 1316.
M
Manetti Teresia (Ven.).
V. Teresia M. a Cruce.
Maria a Conceptione (Adelaidis de Batz
de Tranquellon) (Ven.). Decretum de
heroicis virtutibus, 941.
Maria Catharina a S. Rosa Viterbiensi
(Costantia Troiani)
(B.).
V. Beatorum honores decreti.
Maria Clementina (Nengapeta A. Anwarite) (B.). Beatorum honoribus aucta,
a S. P. Kinsasae per homiliam celebratur, 71.
Maria Pilar a S. Francisco Borgia (Iacoba
Martnez Garcia) et duae sociae (Ven.).
Decretum de martyrio, 936.
Maria Teresia a Iesu (Carola Gerhardinger) (B.). Beatorum honoribus aucta a
S. P. per homiliam celebratur, 302.
Maria Virgo.
V. Basilicae Minores; Imagines B.M.V.;
Patroni caelestes.
Marochium. Allocutio
muslimos, 95.
S.
P.
ad iuvenes
Maronitae.
V. Rebecca Ar-Rayes (B.).
Martnez Garca Iacoba (Ven.).
V. M. Pilar a S. Francisco Borgia.
Lichtenstenum.
V. Itinera Apostolica; Legati Nationum.
Litus Dives.
V. Legati Nationum.
Matrimonium.
V. Rota Romana.
Livonia. Homilia a S. P. in basilica S. Petri habita, V I I I expleto saeculo a consecratione episcopi Meinardi, Livoniae
apostoli, 988; epistola ad praesidem Pont.
Consilii de Scientiis Historicis, 994.
Loor Isidorus de (B.).
V. Isidorus a S. Ioseph.
de
1364
Meinardus, Livoniae
V. Livonia.
apostolus.
Michael Febres Cordero (S.). Litterae decretales, quibus ipsi Sanctorum bonores
decernuntur, 5.
Migrantes. Nuntius a S. P. scripto datus
ob diem iisdem dicatum, 195.
Milites. Constitutio Apostolica datur de
nova canonica ordinatione ad eorum
spiritualem curam, 481; allocutio S. P.
ad sacerdotes in Italia militibus addictos, 1033.
Missiones. Allocutio S. P. ad eos qui generali coetui Pont. Operum Missionalium
interfuerunt, 1300.
Molisina regio.
V. Ad Limina.
Monteagudo Anna ab Angelis (B.).
V. Beatorum honores decreti.
Mulier. Allocutio S. P. ad quasdam mulieres
quae
conventui
consociationis
Centro Italiano Femminile interfuerunt, 607.
Musica Sacra (Pont. Inst. pro). Allocutio
S. P. ad academicas Auctoritates, docentes alumnosque eiusdem Pont. Instituti, 420.
Muslimi. Allocutio S. P.
Marochio habita, 95.
ad
iuvenes
O
Oeconomicae res. Allocutio S. P. ad eos
qui conventui de re oeconomica in mundo
huius temporis interfuerunt, 423.
in
N
Nationes. Allocutio a S. P. in urbe Iaundensi ad Camaruniae praesidem nationumque legatos habita, 43.
Nativitas D.N.I.C. Eadem adveniente habita est allocutio a S. P. ad Patres
Cardinales et Pontificalis Aulae Romanaeque Curiae Praelatos coram admissos, 619. Nuntius televisifieus S. P. ex
podio externo Basilicae Vaticanae, 662.
Nederlandia.
V. Itinera Apostolica; Legati Nationum.
Nengapeta A. Anwarite (B.).
V. Maria Clementina.
Neo catechumenales communitates. Allocutio S. P. ad presbyteros qui de iisdem curam pastoralem habent, 448.
Nimtiaturae Apostolicae conditae: in Guineana Republica, 978; in Republica Guineana Bissaviensi, 1212.
Angelis
ab
Univer-
Ordo Praedicatorum.
V. Monteagudo Anna
1365
(B.).
S.
P.
Orientales Ecclesiae.
V. Gallia.
Philippinae Insulae.
V. Ad Limina.
Piamarta Ioannes B. (Ven.). Decretum de
heroicis virtutibus, 787.
Picenum.
V. Ad
P
Paenitentiae Sacramentum. Allocutio S. P.
ad eos qui plenario coetui Congr. pro
Sacramentis interfuerunt, 1124.
Limina.
Paenitentiaria Apostolica.
V. Indulgentiae.
Paroecia.
V. Opus Mariae.
Parramattensis dioecesis conditur, 595.
Pascha. Nuntius televisificus a S. P. datus
732.
Patavium.
V. Seminaria.
Patroni caelestes: B . M . V , titulo Nuestra
Seora del Socorro urbis et archidioecesis Valentinae in Venetiola, 489; S. Ioseph, B . M . V . Sponsus, dioecesis Rivoriensis in Mexico, 492; B . M . V , titulo
Imm. Conceptionis, dioecesis Tampicensis, 916; B . M . V , titulo V i r g e n B i s i l a ,
archidioecesis Malabonsis, 975; B . M . V .
Immaculata, Guineae Aequatorialis, 976.
1366
Profugi.
V. Proemium Int.
S
Pacis.
Sanctorum honores
bres Cordero, 5.
decreti:
Michaeli
Fe-
Saravia.
V. Conventio.
Sardinia. Allocutio S. P. ad totius insulae
iuventam, 318.
Sacramenta.
V. Congr. Pro Sacramentis.
Allocutiones
Religiosae. Allocutio ad eas quae V I I generali conventui summarum moderatricum interfuerunt, 1256.
Religiosae a S. Familia.
V. M. Clementina (B.).
Societas Iesu.
V. universitates ecclesiasticae.
Allocutio
Sinus
Callistus
(B.).
Sonsonatensis
dioecesis
conditur,
Sorores a Praesentatione.
V. Rivier Maria (B.).
Decretum
de
704.
Versiglia
1078.
Elisabeth
Sorores a S. Familia.
V. Bonilli Petrus (Ven.).
Sorores ab Imm. Conc. B.M.V.
V. Matulaitis Georgius (Ven.).
Sorores Magistrae a S. Dorothea. Allocutio
S. P. ad easdem coram admissas, 1128.
Sorores Pauperes a S. Catharina Senensi.
V. Petrilli Sabina (Ven.).
curae
(Const.
Teramum.
V. Interamnia Praetutianorum.
Ap.).
dioecesis
conditur,
Stettinum.
V. Imagines B.M.V.
Synodus Episcoporum. II extraordinarius
coetus, 130; allocutiones S. P., 426, 431,
438, 444.
Syri Catholici. Visitator in Americae Sept.
Foed. Civ., 461. Novum Missale SyroMalabarense, 588.
V. Ad Limina.
T
Taivania.
V. Ad Limina.
Talibonensis dioecesis conditur, 593.
in Peruvia constitui-
(Ven.).
Praemium
Thamarasserrensis eparchia
int.
conditur,
Pacis.
908.
(S.).
963.
Tarmensis dioecesis
tur, 405.
1367
Umbria.
V. Ad Limina.
Uganda. Nuntius a S. P. scripto datur fidelibus Ugandae, I expleto saeculo a Caroli
Lwanga et eius sociorum martyrio, 1060.
Universitates. Allocutio S. P. ad quosdam
alumnos . facultatum superiorum studiorum, 1094.
Universitates catholicae. Allocutio S. P.
ad academicas Auctoritates Universitatis
Lovaniensis, 579.
Universitates ecclesiasticae. Institutum superius Theologicum, in Messanensi Seminario Salesiano S. Thomae, Facultati
Theologicae Universitatis Pont. Salesianae aggregatur, 126; Superius Institutum Scientiarum Humanarum et Religiosarum in Messanensi urbe erigitur,
291; allocutio S. P. ad sodales Societatis Iesu qui Universitates et alia aca-
1368
V
Versiglia Aloisius (B.).
V. Beatorum honores decreti.
Vicarius iudicialis. Ad can. 1673, 3 responsum Pont. Comm. C . I . C . auth. interpretando, 1323.
Zaire.
V. Itinera Apostolica; Legati Nationum
Zimbabua.
V. Legati Nationum.
CORRIGENDA ET DELENDA
In Vol. LXXVIII
(1986)
Commentarii
pag. 132, lineae paenultima et ultima ; pag. 134, linea prima : loco
Nicolet legatur Dublin.
pag. 133, linea 7 : post verba Paul OJcoebor addatur Emonyon.
pag. 134, linea 23 : loco Kamelie-Kirunga legatur Kln.
MENDA T Y P O G R A P H I C A
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
206,
318,
464,
659,
687,
926,
959,
pag. 960,
))
))
))
))
pag. 977,
pag. 1071,
))
pag. 1138,
pag. 1206,
))
))
))
pag. 1207,
))
))
pag. 1207, linea 25: loco Wilhelm John de Graaf legatur Wilhelmus
Johannes de Graaff.