.T..

Makina Fakltesi
Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

SRTNME (FRICTION)
Srtnme eitleri

Kuru Srtnme (Dry Friction)

Akkan Srtnmesi (Fluid Friction)
Srtnme (Internal Friction)

Kuru Srtnme: iki kat cismin temasndan ortaya kar.

Hareket
balamak zere

, S statik srtnme

Maksimum Statik Srtnme

katsays

Denge Halinde:

Hareket Halinde

F = d N , d Dinamik Srtnme Katsays

VI - 1

.T.. Makina Fakltesi

Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

F d N
=
=
N
N
tan = tan d = d
tan =

Fmak
N
N
tan s = s
N
tan =
tan s =

F < ( Fmax = s N )
Hareket var:

Dengede fakat hareket

etmek zere

F = ( Fmax = s N )

F > ( Fmax = s N )

VI - 2

Dengede Olamaz

.T.. Makina Fakltesi

Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

Srtnmeli Problem Tipleri

1-) Hareketin balamak zere olduu bilinen hal: Cisim dengededir ve kaymann
snrndadr. Srtnme kuvveti limit statik srtnmeye eittir.
Fmak=sN dir. Denge denklemleri geerlidir.
2-) Hareketin ve kaymann olup olmadnn bilinmedii hal: nce statik
dengenin var olduunu varsayarak denge iin gerekli F srtnme kuvvetinin
elde ederiz.
a) F < (Fmak=sN) ise cisim dengededir.
b) F = (Fmak=sN) ise 1. hal geerlidir.
c) F > (Fmak=sN) ise denge olamaz. Zira yzeyler sN den daha byk
kuvvetleri tayamazlar. Hareket vardr. Srtnme kuvveti F = dN dir.

3-) Yzeyler birbirlerine gre hareketli iseler (bal hareket) = d geerlidir.

F = dN alnr.
Btn bu haller temas eden yzeyler iin geerlidir. Hareketli yzeylere ve
ksmen yalama yaplan yzeylere de genelletirilebilir.
Baz tipik srtnme katsaylar; referans kitabnn 509 uncu sayfasnda D/1
tablosunda verilmitir.

VI - 3

.T.. Makina Fakltesi

Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

UYGULAMA
Problem 6/3
ekildeki 50 kg lk sandk eik dzlemde dururken P kuvveti
uygulanyor. Sandn alt yznde oluan srtnme kuvvetinin
ynn ve deerini;
a-) P = 0
b-) P = 200 N
c-) P = 250 N
d-) Sand yukar doru harekete geirecek
P deerini,
bulunuz. Statik ve kinematik srtnme katsaylar,
s = 0.25, k = 0.20

VI - 4

.T.. Makina Fakltesi

Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

Problem 6/5
ekildeki homojen blokun, P kuvvetinin etkisinde, devrilmeden
kayabilmesi iin h/b oran ne olmaldr.

VI - 5

.T.. Makina Fakltesi

Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

Problem 6/16
ekildeki sistemde 100 kg lk blokun dengede kalmas iin m
ktlesinin hangi deer aralnda olmas gerektiini bulunuz.
Btn tekerlek ve makaralarda srtnme ihmal edilebilir.

VI - 6

.T.. Makina Fakltesi

Mekanik Ana Bilim Dal

STATK
Blm 6

VI - 7