Professional Documents
Culture Documents
ProjeR PDF
ProjeR PDF
2011
www.karacadag.org.tr
NDEKLER
Blm I. Proje ve Program Nedir? 7
Blm II. Proje Dngs Ynetimi 13
2.1. Proje Fikrinin Belirlenmesi ve Analiz Edilmesi
16
2.2. Projenin Tasarlanmas
16
2.3. Projenin Finansman
16
2.4. Projenin Uygulanmas
16
2.5. Projenin zleme ve Deerlendirilmesi
17
Blm III. Mantksal ereve Yaklam 19
3.1. Analiz Aamas 22
3.1.1. Mevcut Durum Analizi
23
3.1.2. Payda Analizi
24
3.1.3. Sorun Analizi
27
3.1.4. Hedef Analizi
29
3.1.5. Strateji Analizi
32
3.2. Planlama Aamas 35
3.2.1. Mantksal ereve Matrisi
36
3.2.2. Faaliyet ve Zaman Planlamas
48
3.2.3. Kaynak Planlamas
61
3.2.3.1. Faaliyet Btesi (EK-B1)
62
3.2.3.2. Maliyetlerin Gerekelendirilmesi (EK-B2)
70
3.2.3.3. Beklenen Finansman Kaynaklar (EK-B3)
71
Blm IV. Srdrlebilirlik 73
4.1. Mali Srdrlebilirlik
75
4.2. Kurumsal Srdrlebilirlik
76
4.3. Politik Srdrebilirlik ve evrenin Korunmas
76
Proje Terimleri Szl
78
84
www.karacadag.org.tr
KISALTMALAR
AB
: Avrupa Birlii
DPT
DYK
GAB
GAP
BBS2
GEME
KUR
: Trkiye Kurumu
KGF
KOSGEB
PCM
PYB
REC
SGK
STGM
STGP
TMMOB
TUK
TBTAK
GR
Kalknma, sadece retimin ve kii bana den gelirin arttrlmas deildir.
Kalknma, az gelimi ve gelimekte olan toplumlarda iktisadi ve sosyo-kltrel
yapnn deitirilmesi ve yenilenmesidir. Yllar boyunca lkeler kaynaklarn dalmnda etkinlii ve yatrmlarn verimliliini salamak iin farkl kalknma stratejileri uygulamtr. Kalknma ekonomisinin ilk dnemlerinde Rosenstein, Rodan ve
Nurkse gibi kalknma ekonomistleri dengeli kalknmann gerekli olduunu ifade
ederken, Hirschman gibi ekonomistler byyen ekonomilerde birbirini izleyen
darboazlar ve ktlklar olduunu ifade etmi; bu nedenle dengesiz kalknmann
lke ekonomileri asndan daha etkin sonular salayacan belirtmitir.
20. yzyln sonlarnda, zellikle Bat ekonomilerinde dengeli kalknma ile
gelen srdrlebilir kalknmann salanmas ve yoksulluun azaltlmas, gelimekte olan lkeler iin model olmutur. lkemizde 1960 ylnda Devlet Planlama
Tekilatnn kurulmas ile birlikte sosyal ve siyasal deerler nda toplumun
ulamak istedii sosyal ve ekonomik amalara uygun kaynaklarn belirlenmesi,
datlmas ve srdrlebilirliinin salanmas amacyla kalknma planlar hazrlanmaya balanmtr. lkemizde ok aamal planlama yaklamnn benimsendii planl dnemde makro aamalarn ve sektr aamalarnn yan sra temel
planlama aamas olarak proje kabul edilmitir (YILMAZ ve AKA, 2002).
Proje, son dnemlerde Avrupa D Yardmlar Hibe Program (EuropeAid)
nedeniyle daha fazla aina olduumuz bir kavram. Bu kavramn ilerleyen dnemlerde ulusal ve uluslararas kurulular tarafndan salanan fon kaynaklarnn
artmas ile ok daha fazla deer kazanaca ngrlmektedir. Proje kavramndan bahsederken kukusuz Kalknma Ajanslarnn kurulmasnn lkemizde projecilik alannda salam olduu farkndalk ve sinerjiyi de gz ard etmemek
gerekir.
Bu alma ile amacmz projecilik alannda salanm olan bu sinerjiyi arttrmak, Blgemizde proje yazma kltrnn olumasna katk salamak, Blgemizin ulusal ve uluslararas fon salayc kurululardan daha fazla finansman
salamasna yardmc olmak, Blge insanna proje oluturma konusunda rehberlik etmektir.
www.karacadag.org.tr
Blm I
Proje ve Program Nedir?
www.karacadag.org.tr
Proje, bir sorunun zmne ynelik tasarlanan, yer, zaman ve kaynak (bte) kstyla snrlandrlm, beklenen sonulara ve amaca ulamak iin oluturulan faaliyetler btndr. Projede ama sadece ulusal veya uluslararas fonlardan destek salamak iin bavuru teklifi hazrlamak deildir. Asl amalanmas
gereken faaliyet ve kaynak planlamas sonucunda hedeflenen amacn gereklemesi ve srdrebilirliin salanmasdr. Bu nedenle, projede planlanm faaliyetler yerine getirilirken yer, zaman, kaynak ve kalite uyumu gz nnde bulundurulmal, hedeflenen amaca ulamak iin projenin temel eleri zerindeki
riskler iyi alglanmal, bu risklerin bertaraf edilmesi iin de proje faaliyetleri sonu
odakl planlanmaldr.
Proje, sadece zemin etd, bir alann krokisi, bir tanmaz yapnn plan, bir
elektronik eyann veya yeni kefedilen makinenin teknik tasarm deildir. Teknik
tasarmlar iyi planlanm bir projenin sadece btnleyici paralardr. Proje zgn
bir rn, hizmet veya sonucu yaratmak iin birok faaliyetten oluan geici bir
giriimdir: Geicidir, nk tanmlanm bir balang ve bitii vardr. Giriimdir,
nk faaliyetlerin yrtlmesi iin insan gcne, kaynaa ve ekipmana ihtiya
vardr. zgn bir rn veya hizmet yaratr, zira projenin sonucu olarak elde edilen deer sadece bir kere yaratlr.
SK
R
R
SK
www.karacadag.org.tr
Program, ortak stratejik hedeflere ynelik sonularn elde edilmesi amacyla bir grup projenin koordineli olarak yrtlmesidir. Projelerle ayn mantkta tasarlanrlar. Hibe Programlar kapsamnda da ulusal ve uluslararas stratejik
hedeflere ynelik eitli kurum ve kurulularn yaptklar projeler sonucunda bir
ilerleme salanmas ve Hibe Programnn hedefine ynelik sonular elde edilmesi amalanr. Yani program genel ereveyi verir, proje somutta, daha kk
erevede problemin zlmesine katkda bulunur.
Proje Hazrlama Rehberi kapsamnda verilen rnekler, bir Hibe Programna
ynelik proje gelitirilmesi iin verilmitir. Dolaysyla yaplan proje almas Hibe
Programnn stratejik nceliklerine hizmet edecek ekilde tasarlanmtr.
Projenin Konusu
Projenin temeli bir ihtiyaca veya probleme dayanr. Asl ama ihtiyacn istenilen ekilde giderilmesi ve/veya problemin zlmesidir. Bu durumun olumlu
sonulanmas proje amacnn gerekletiini gsterir. Hibe Programlarna ynelik hazrlanan projelerde, projenin amacnn Hibe Programnn bir veya bir ok
amacna hizmet etmesi beklenir.
Bu nedenle nce sorun veya ihtiya belirlenir, soruna dair veriler toplanp analiz edilir, paydalar belirlenir, faaliyet planlamas yaplr ve amaca ulamay salayacak stratejiler belirlenir. Srecin sonunda belirlenecek olan en uygun strateji
amaca en ksa srede, en az maliyetle ve en etkili ekilde ulatracak stratejidir.
Proje konusu proje sahibine gre eitlilik gsterebilir. Geni anlamda bir
projenin konusu gnlk yaamamzda, i hayatnda, eitim srecinde ksacas
hayatn her annda karlatmz sorunlardr. Bunlarn zlmesi iin sonuca
ulamaya odakl faaliyetler dizisi belirlenmitir. Yeni bir hizmet gelitirilmesi, bir
rgtn yapsnda, ynetim eklindeki deiikliin uygulanmas, bir irketin kapasitesinin gelitirilmesi, yeni veya farkl bir enformasyon sisteminin satn alnmas veya gelitirilmesi, bir bina / yol inas, bir konferansn organize edilmesi,
yeni bir i srecinin uygulanmas tipik proje konular olarak tanmlanabilir. Proje
konular bte ve zaman kst da gz nnde bulundurularak seilir.
Projenin konusuna gre proje amac genel ve zel olabilir. zel amalara ulamak, genel amalara ulamaktan daha kolay bir yap sergiler. nk, zel proje
amacna ulalmasn salayacak faaliyetler daha az olacaktr. Dolaysyla kullanlacak kaynak, faaliyetlerin uygulanaca sre ve karlalacak riskler de buna bal
olarak snrl sayda olacaktr.
10
Kalknma Ajanslar ve Avrupa Birlii gibi Proje Teklif ars yntemiyle hibe
destei veren programlar kapsamnda sunulan projelerin en nemli zellii uygulanacak projelerin Hibe Programnn stratejik nceliklerine hizmet etmesidir.
Yani projenin genel amac, hibe programnn stratejik nceliklerindendir.
Sonu itibariyle Hibe Program kapsamnda birok proje uygulanacak, uygulanacak bu projeler Programn hedeflerine ulamasna katk salayacaktr.
Kalknma Ajans, Hibe Programnn politik ve stratejik nceliklerini Bavuru Rehberinde belirtir.
Belirli bir okulda kalite ynetim sisteminin kurulmas, sistemin uygulamaya geirilmesi ve personelin kalite
ynetim sistemi alannda eitilmesi
TRC2 (Diyarbakr-anlurfa) Blgesinde bitki ve hayvan slahna ynelik laboratuvarlarn kurulmas veya
mevcutlarn kapasitelerinin arttrlmas ve gelitirilmesi
www.karacadag.org.tr
11
12
Blm II
Proje Dngs Ynetimi
www.karacadag.org.tr
13
14
Proje Dngs Ynetimi 1992den itibaren Hibe Programlarnda ve bu programlara ynelik projelerin hazrlanmas, uygulanmas ve deerlendirilmesinde
kullanlan sistematik bir yntem ve yaklamdr. Bu sistematik sre proje fikrinin
nasl yrtleceini, hangi sonularn amalandn, sonuca etki eden faktrlerin ne olduunu ve srdrlebilirliin nasl salanacan gsterir. Dng bir
fikrin tanmlanmasyla balar, bir alma planyla uygulanr ve sonularn deerlendirilmesiyle son bulur.
Proje dngs be aamadan oluur: Proje fikrinin belirlenmesi ve analiz edilmesi, projenin tasarlanmas, projenin finansman, projenin uygulanmas,
projenin izleme ve deerlendirilmesi. Her aama kendi iinde farkllk gsterse
de tm aamalarn ortak noktas vardr.
Her aamada karar alma mekanizmalar ve sreler tanmlanmaktadr.
Her aama kendi iinde srdrlebilir ve ileriye dnktr, yani, bir sonraki
aamaya geilmesi iin nceki aamada ngrlen sonularn salanm olmas gerekmektedir.
Her aamada projenin tamamlanmasyla elde edilen sonu ve deneyimlerin yeni proje ve programlarn olumasna katk salamas iin srdrlebilir
olmas gerekmektedir.
www.karacadag.org.tr
15
17
18
Blm III
Mantksal ereve Yaklam
www.karacadag.org.tr
19
20
Mantksal ereve Yaklam 1960larn sonunda Amerika Uluslararas Kalknma Kurumu tarafndan projelerin planlama ve deerlendirmesine sistematik
bir yap kazandrmak amacyla gelitirilmitir. Mantksal ereve Yaklam, hazrlanan projelerin belli amalara gre planlamasn salamak, proje izleme ve
deerlendirmede belli hedeflere ulamada yol gstermek, projede sorumlu kii
ve kurulularn sorumluluklarn belirlemek ve deerlendirme srecinin sorunsuz
bir ekilde tamamlanmasn salamaya ynelik tasarlanmtr. Avrupa Birlii ile
ulusal ve uluslararas fon salayc birok kurulu gnmzde bu sistemi kullanmaktadr.
Mantksal ereve Yaklam analitik bir sre olup, bilginin dzenli bir ekilde toplanmas ve analiz edilmesine imkan tanr. Bu alma sonucunda u sorulara cevap verilir:
Proje neden gerekletiriliyor (Projenin Kapsam)? Projenin neyi baarmas
bekleniyor (Gstergeler)? Proje bunu nasl baarmay amalyor (Faaliyetler
ve Aralar)? Projenin baars iin hangi dsal faktrler nemlidir (Varsaymlar)? Proje faaliyetlerinin izlenmesi ve baarsnn deerlendirilmesi iin gerekli bilgi nereden bulunacaktr (Dorulama Kaynaklar)? Projenin maliyeti ve
etkinlii ne olacaktr (Bte)? Projenin balayabilmesi iin hangi unsurlarn
ya da koullarn yerine getirilmesi gerekmektedir (n koullar)? Bu yaklam
projenin sonular zerinde sistematik, mantkl ve interaktif dnmeyi salar.
www.karacadag.org.tr
21
Proje Dngs Ynetiminde istenilen sonuca ulamak iin neyin amaland, Mantksal ereve Yaklamnda ise sonuca ulamann nasl salanaca ifade edilir.
Mantksal ereve Yaklam iki aamadan oluur. Analiz aamas, proje fikrinin belirlendii, analiz edildii ve projenin tasarland blmdr. Proje fikrinin
belirlenmesiyle birlikte, projeden etkilenecek hedef kitlenin kim olduu, nasl
etkilenecekleri, projede zlmesi gereken sorunlarn ne olduu, nasl zlecei, hangi stratejilerin kullanlaca ve projede elde edilecek sonulara ynelik
bilgiler bu aamada belirtilmelidir. Planlama aamasnda ise analiz aamasnda
elde edilen veriler uygulamaya hazr operasyonel bir plana dntrlr. Sonularn elde edilmesine ynelik faaliyet ve maliyet planlamas bu aamada yerine
getirilir.
3.1.
ANALZ AAMASI
23
No lkeler
1
in
lkeler
11.000.000
Hindistan
4.500.000
talya
8.700.000
Brezilya
2.000.000
spanya
4.000.000
Kore
2.000.000
Trkiye
2.000.000
sizliin youn, sanayilemenin dk olduu Diyarbakrda retim yapan iletmemiz emek youn sektrler arasnda yer alan mermer retimini gerekletirmektedir.
Makine adedi, retim teknolojisi ve alan says bakmndan kapasitesi yetersiz, kurumsal kltr ve pazarlama teknikleri asndan geleneksel olan iletmemizde bu
projeyle sorunlarn giderilmesi, kapasitenin artrlmas, kurum ve pazarlama kltrnn gelitirilmesi ve bylelikle ihtiyalarn karlanmas hedeflenmektedir.
24
Dier
Paydalar
kincil
Paydalar
Birincil
Paydalar
Hedef
Gruplar, Nihai
Faydalanclar,
Rakipler vb.
Projenin Amac:
letmenin retim ve kurumsal kapasitesinin artrlmas suretiyle yeni mteri gruplarnn kazanlmas, ihracat miktarnn artrlmas ve istihdamn salanmas ile ekonomik gelimeye katk salamak
Hedef Grup 1: letmemiz; retim, ynetim, pazarlama ve finansman bileenleri
dorultusunda btncl bir i plan gelitirerek iletmedeki sorunlarn giderip projeden dorudan fayda salayacaktr.
Hedef Grup 2: Proje kapsamnda gerekletirilecek faaliyetlerle teknik ve mali ynden glenen iletmemizde alacak olan mevcut 100 (yz) alan, projenin faaliyetlerinden dorudan olumlu etkilenecektir.
Hedef Grup 3: letmenin artan retim kapasitesiyle 10 (on) yeni istihdam salanacak. Kurumsal ve mali ynden gl bir iletmede alma imkn elde edecek kiiler,
srdrlebilir ekonomik gelir elde edebilecektir.
Hedef Grup 4: letmenin arlkl mterileri inaat yklenicileri, dekorasyon, heykelcilik ve ss eyalar reticileri ile mezarclk iletmeleridir. Mevcut mteriler; girdi
teminini nitelikli biimde, uygun maliyetlerle kurumsal bir iletmeden temin etme
imknna sahip olacaktr.
www.karacadag.org.tr
25
www.karacadag.org.tr
27
28
Sorun Aac
Sorun aac mevcut olumsuz durumun zet metnidir. Sorun analizinde temel
probleme neden olan durumlarn proje uygulamasnda zlebilecek nitelikte olmas ve karmak olmamas gerekmektedir. Ayrca, alt faaliyetlerden temel probleme
doru dzenlenecek neden-sonu kurgusunun iyi yaplandrlmas gerekir.
irketin rnlerinin tantmna ynelik yazl ve grsel aralarn kullanlmamas, rnlerin ulusal ve uluslararas alanda tantmnn yaplmamasna,
bu durum kuruluun yeterli derecede ihracat yapmamasna ve dolaysyla
ihracat yaplan lke saysnn ve retilen rn saysnn yetersiz olmasna sebep
olmaktadr. Sonu olarak Diyarbakr ve anlurfann sahip olduu ekonomik potansiyel en iyi ekilde deerlendirilmemekte, bu da toplumda isizliin, yoksulluun, gelir dalmndaki adaletsizliin artmasna neden olmaktadr.
Sorun analizi birok adan proje planlamasnn en kritik aamasdr, nk sonraki aamalarda yaplacak analiz ve kararlara yn verir.
www.karacadag.org.tr
29
30
Hedef Aac
www.karacadag.org.tr
31
Sorun Analizinde belirtilen ifadeler hedef analizinde olumlu hale getirilir, hedef
aacnda aadan yukarya doru faaliyet-genel ama kurgusu salanarak analiz
tamamlanr.
www.karacadag.org.tr
33
34
Strateji Analizi
3.2.
PLANLAMA AAMASI
www.karacadag.org.tr
35
Projenin durum analizi ve planlamayla ilgili admlar bir araya toplar, analiz ile
planlama arasnda kpr vazifesi grr.
36
Genel Ama
Hedef aacnn en st seviyesinde bulunan, projenin gereklemesiyle katkda
bulunabilecei uzun dnemli hedeftir.
Genel Ama,
Hibe programnn ulamay hedefledii amaca hizmet etmelidir.
Projenin nasl bir soruna zm retmek istediini ve zmn hangi parasn
stlendiini belirlemeye ynelik hazrlanmaldr.
Daha soyut ve uzun vadede gereklemesi istenilen ideal durumdur, bu nedenle tek bir projeyle genel amaca ulalamaz; bir projeyle genel amaca ulamaya
katkda bulunulur.
Genel ama yazlrken cmlenin fiiline -mek, -mak ekleri getirilerek yazlmas
uygundur.
www.karacadag.org.tr
37
Genel amacn Hibe Programnn amacna hizmet etmesi gerektiini belirtmitik, bu zellik gz nne alndnda projenin genel amac belirlenirken
Hibe Programnn temel ama ve ncelikleri gz nnde bulundurulmaldr.
Genel Ama
Diyarbakr ve anlurfann ekonomik potansiyelini en iyi ekilde deerlendirip isizliin, yoksulluun ve gelir dalmndaki eitsizliin azaltlarak
TRC2 Blgesinin Trkiyenin Ortadouya alan kaps haline gelmesine
katk salamaktr.
zel Ama
Proje kapsamnda yrtlen faaliyetler ile elde edilen sonulara bal olarak ulalmak istenen temel amatr. Genel amaca gre daha ak tanmlanm bir hedef
olmaldr.
zel Ama,
zel ama, proje gerekletiinde genel amaca katk salayacak ekilde tasarlanmaldr.
Genel amaca gre net ve proje sresinde ulalabilir bir hedef olmaldr.
Projenin gerekletirilmesiyle eriilecek olan durumun ve hedef kitle zerindeki faydalarn etkilerinin proje bittikten sonra da srmesi beklenir (srdrlebilir olmal).
zel ama yazlrken cmlenin fiiline -mek, -mak getirilebilecei gibi -mesi,
-mas ekleri de getirilebilir.
zel Ama
letmenin retim ve kurumsal kapasitesinin artrlmas suretiyle yeni
mteri gruplarnn kazanlmas, ihracat miktarnn artrlmas ve istihdamn salanmas ile ekonomik gelimeye katk salamak.
38
Beklenen Sonular/ktlar
Projenin zel amacna ulamas iin proje sresince yapacamz faaliyetler sonucunda elde edilen etkiler, hizmetler ve rnlerdir. Proje dilinde sonu ve kt
kavramlar birbirinden farkldr.
ktlar faaliyetler sonucunda elde edilen somut rn ve hizmetlerdir (Rapor,
analiz sonular, alnan makine says, istihdam edilen kii says gibi...). Sonular ise
ktlarn etkisi ile meydana gelen bilin oluturma/art, farkndalk yaratma, rnek
oluturma gibi etkilerdir.
Beklenen Sonular,
Proje sresi iinde ulalabilecek ksa vadeli hedeflerdir.
Faaliyetlerin gereklemesi ile elde edilen sonulardr.
Birden fazla olabilir.
llebilir, belirgin ve elde edilebilir olmas gerekir.
Projenin zel amacna ulamay salamaldr.
Projede yazdmz her beklenen sonucun elde edilmesine ynelik en az bir
faaliyetin bulunmas gerekir.
www.karacadag.org.tr
39
Faaliyetler
Projenin amacna ulamas ve istenen dnm salamas iin ihtiya duyduu
sonularn elde edilmesine ynelik yaplmas gereken btn ilerdir.
Her faaliyet beklenen sonulardan en az birine ulamaya ynelik olmaldr.
Bir sonucun elde edilmesi iin birden ok faaliyet yazlabilir.
Her faaliyet balantl olduu sonucun numarasna referans verecek ekilde
numaralandrlmaldr.
Beklenen Sonular
Faaliyetler
1.Sonu A
1.1 Faaliyet w
2.Sonu B
2.1 Faaliyet x
2.2 Faaliyet y
2.3 Faaliyet z
40
Beklenen Sonular
Faaliyetler
1. Makinelerin temini ve
kurulumu
Projelerin Hibe Program sahibi (Kalknma Ajans) tarafndan finansman n koul deildir, zira Hibe Programnn finanse edilmemesi durumunda, proje bavurusunda da bulunulamaz. n koul program erevesindeki projenin yaplabilmesi iin proje sahibi tarafndan nceden
hazr edilmesi gereken kouldur. Btn projelerin balamas iin nkoul
gerekli olmayabilir.
Fakat baz projelerin uygulanmas iin n koulun salanmas zorunludur. rnein evreye etkisi olabilecek bir projede evre Etki Deerlendirme Raporunun (ED)
alnmas veya bir tarihi ve kltrel yapnn restorasyonu iin gerekli Kltr ve Tabiat
Varlklarn Koruma Kurulu izni.
Risk
Projeler, proje yneticisinin kontrol dnda gerekleen olaylardan etkilenebilir.
Bazen bu dsal faktrlerin projenin gidiat zerinde nemli olumlu veya olumsuz
etkileri olabilir, yani planlanan faaliyetlerinin yaplmasnda, istenilen etkinin yaratlmasnda ve projenin amacna ulamasnda belirleyici bir rol oynayabilirler. Bu nedenle dsal faktrler, proje tasarm aamasnda dikkate alnmaldr.
Riskler, ortaya kmas durumunda projeyi olumsuz etkileyebilecek proje yneticisinin dorudan kontrol edemeyecei dsal faktrlerdir. Projenin baars zerinde nemli
etkilere sahip olan riskler, projede tanmlanmaldr. Projede tanmlanan riskler proje uygulama aamasnda gz nne alnarak faaliyetlerin izlenmesine olanak salanm olur.
www.karacadag.org.tr
41
Projede riskli bulunan faktrlerin tespiti ve olumsuz etkilerinin azaltlmas iin risk
analizi yaplr. Risk analizinin sonucuna gre proje tasarmnda dzenlemeler yaplabilir veya proje tasarm tamamen deitirilebilecei gibi baz durumlarda projenin
uygulanmasndan vazgeilebilir. Risk analizi yaplrken risk nem derecesini tespit etmek iin olaslk-etki tablosundan yararlanlabilir.
Olaslk-Etki Tablosu
znel verilerle doldurulacak olan Olaslk-Etki tablosu hangi risklerin dikkate
alnmas gerektii konusunda bize bilgi verir. Tablo oluturulurken aadaki admlar
takip edilmelidir.
1. Be stundan ve yeteri kadar satrdan oluan bir tablo oluturulur.
2. Birinci stununa proje amac, beklenen sonular ve faaliyetler yazlr.
3. kinci stuna, birinci stunda bulunan ilemin aksamasna sebep olabilecek
risk yazlr.
4. Riskin gerekleme olasln 1 ile 5 (5: gerekleme olasl dk, 1: gerekleme olasl yksek) arasnda deer verilerek nc stuna Olaslk deeri
olarak yazlr.
5. Riskin gereklemesi durumunda projeyi etkileme dzeyi 1 ile 5 ( 5 -> etki yksek,
1-> etki dk ) arasnda puanlanarak drdnc stuna Etki deeri olarak yazlr.
6. nc stundaki Olaslk ile drdnc stundaki Etki deeri arplarak elde
edilen deer, sonuncu stunda Risk Deeri olarak yazlr.
Olaslk-Etki Tablosu
42
Ama/Sonu/Faaliyet
Riskler
Olaslk
Etki
Risk Deeri
Ama
12
1. Sonu
10
2. Sonu
3. Sonu
12
4. Sonu
5. Sonu
1. Faaliyet
2. Faaliyet
3. Faaliyet
4. Faaliyet
5. Faaliyet
Tamamen znel verilerle oluturulan Olaslk-Etki tablosu, yine znel olarak belirlenecek baz aralklara gre risk gruplarna ayrlr.
Olaslk ve Etki deerlerini 1 ile 5 aralnda belirlediimiz iin Risk Deerleri de
1 ile 25 aralnda olacaktr. Bu durumda (0-5) aralndaki risk deerlerini dk
risk, (6-10) aralndaki deerleri orta risk, 11 ve st deerleri yksek risk olarak
gruplayabiliriz.
Riskler gruplara ayrldktan sonra bulunan risk analiz algoritmasna gre riskleri
projeye dhil edip etmeyeceimize karar verebiliriz.
www.karacadag.org.tr
43
Varsaymlar
Varsaymlar, mantksal ereveye dahil edilecek risk cmlelerinin olumlu ifade
edilmesidir. Risk analiz algoritmasn uyguladmzda projeden dk seviyedeki ve
yksek seviyedeki riskleri karm olacaz. Mantksal ereve projenin nasl gerekleeceine dair olumlu senaryoyu zetler, bu nedenle olumsuzluk ifade eden riskleri
olumlu cmle olan varsaymlara dntrmemiz gerekir.
Varsaymlarn Oluturulmas
1. Proje faaliyetlerine balanabilmesi iin gerekli n koullar belirlenmesi,
2. Her aama iin risklerin belirlenmesi,
3. Risklerin, risk analiz algoritmasna gre belirlenmesi,
4. Bu risklerin olumlu ifadelere evrilmesi (varsayma dntrlmesi),
5. Gerekli varsaymlarn mantksal ereve matrisine yerletirilmesi.
Beklenen Sonular
Varsaym
Hammadde tedariinin
planlanan ekilde yrmesi.
www.karacadag.org.tr
45
SMART: ngilizcede specific, measurable, achievable, relevant ve timely szcklerinin ba harflerinde bir araya getirilmesi ile oluturulmutur.
S ->SPECIFIC (zgn): Baar gstergeleri llmesi istenen ama ve sonucu
lmelidir.
M->MEASURABLE (llebilir): Baar gstergesi niteliksel veya niceliksel
olarak llebilir olmas gerekir.
A->ACHIEVABLE (Gerekletirilebilir, Ulalabilir): Proje erevesinde kullanlan kaynaklarla gerekletirilebilir olmas gerekir.
R->RELEVANT (Amaca Uygun): Ama veya sonuca uygun olmas gerekir.
T->TIMELY (Sreli): Baar gstergesi proje sresi ierisinde llebilir olmaldr.
Beklenen Sonular
Genel Ama
zel Ama
Beklenen Sonular
46
Baar Gstergeleri
ki yl ierisinde Blgede istihdam orannda 0,001lik,
sektr retiminde 0,05lik, ihracat miktarnda
0,006lk art salanarak blgenin kalknmasna
katk saland.
ki yl ierisinde retim kapasitesinin %20 artrlmas
ve ihracat miktarnn % 32 artrlmas ile blgenin
ekonomik gelimesine katk saland. letmenin
kurumsal kapasitesinin arttrlmas ile alanlarn
ve mterilerin memnuniyeti %50 orannda artt.
1. Alnan makinelerle birlikte makine says 11den
15e, rn eidi ise 4ten 6ya kt.
2. letmenin retim kapasitesi tm rnlerde ortalama % 20 orannda artt.
3. 100 olan mevcut alan says projenin uygulanmas ile birlikte 110 kiiye ykseldi.
4. letme yneticileri ve alanlarna ynelik 48
saatlik kurumsallama eitimi verildi.
5. Bir yl ierisinde mteri says % 10 orannda
artt.
6. letmenin ihracat miktarnda %32 art saland ve ihracat yapt lke says 13ten 17ye kt.
Faaliyetlerin Objektif Olarak Dorulanabilir Baar Gstergeleri, onlar iin kullanlan Aralardr. Bu aralar makine, tehizat olabilecei gibi, insan kayna, eitim
de olabilir. Mantksal ereve Matrisine bu veriler, detayl faaliyet almas yaplp,
faaliyetler iin gerekli aralar belirlendikten sonra doldurulur.
47
Proje Mant
Dorulama Kaynaklar
Genel Ama:
Beklenen Sonular:
1. Yeni makine almlar ile iletmenin retim
kapasitesi artrld.
2. Yeni personel alm ile istihdam arttrld.
3. letmenin kurumsal kapasitesi artrlarak
iletme yneticileri ve alanlarnda kurum
kltr olutu.
4. Artan retim kapasitesi ile yeni mteri
gruplar kazanld.
5. hracat miktar rn ve lke says bakmndan artrld.
Faaliyetlerin Dorulama Kaynaklar bunlar iin harcanan btedir. Aralarn karsna, o aralarn btedeki deerleri yazlr. Bu blm de bte almas bittikten
sonra doldurulur.
elde edilen sonular ile projenin amacna ulalr, bylece projenin genel amacna
hizmet edilir.
www.karacadag.org.tr
49
cak ana faaliyetler belirlenir, daha sonra bu ana faaliyetlerin uygulamadaki detaylarna inerek alt faaliyetler belirlenir. Alt faaliyetler oluturulduka aa kklerinin yapsna benzer bir ekil olutuu iin bu yapya i (faaliyet) dkm aac denir.
dkm aacnda alt faaliyetler belirlenirken, dikkat edilmesi gereken husus
bu detaylandrmann ne kadar olacadr. Alt faaliyetlerin fazla detaylandrlmas veya
yeterince detaylandrlmamas durumunda projenin sresinin tespitinde, faaliyetlerin
salkl ekilde yrtlmesinde, ihtiya duyulan kaynak ve btenin belirlenmesinde
hatalar oluabilir.
50
Faaliyet-Zaman Planlamas
Belirlenen faaliyetlerin yaplma nceliklerini, balama-biti tarihlerini ve birbiriyle olan ilikilerini ortaya koymak iin yaplan planlamaya denir.
Faaliyet-Zaman planlamas yaplrken GANTT emas denilen faaliyet-sre ilikisinin grafiksel gsterimi olan yapdan faydalanlr.
GANTT emas
Faaliyet-zaman planlamas yaplrken, faaliyetlerin balama-biti tarihleri, hangi faaliyetlerin paralel yrtlmesi hangilerinin ayr yrtlmesi gerektiini yanstan
grafiksel gsterimdir. GANTT emasnda faaliyetler dikey olarak sralanrken, zaman
yatay eksende gsterilir.
GANTT emas
Zaman
Faaliyetler 1. Ay
Sonular
1
1.1
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.2
2
2.1
2.1.1
2.1.2
2.2
2.2.1
2.2.2
GANTT emas,
Faaliyet-zaman ilikisini daha anlalr bir yap ile grsel olarak ortaya koyar.
Proje faaliyetlerinin paydalara iletilmesinde kolaylk salar.
Proje izleme aamasnda mevcut durumu ve ilerlemeleri gsterir.
www.karacadag.org.tr
51
52
Faaliyet Dkm
1. Proje ekibinin kurulmas ve proje ofisinin oluturulmas.
2. Makinelerin temini ve kurulumu.
2.1. hale dokmann hazrlanmas.
2.2. halenin yaplmas.
2.3. Makinelerin alm ve kurulumu.
2.4. Test retiminin gerekletirilmesi.
3. Yeni personellerin alnmas.
3.1. Alnacak personelin niteliklerinin belirlenmesi.
3.2. Personel alm iin ilana klmas.
3.3. Bavurularn deerlendirilmesi ve mlakat yaplmas.
3.4. Uygun bulunan en iyi 10 adayn istihdam edilmesi.
4. Kurumsallama Eitimlerinin verilmesi.
4.1. Eitim ihtiya analizinin yaplmas.
4.1.1. Anket ieriinin oluturulmas.
4.1.2. alanlara ve yneticilere anketlerin uygulanmas ve deerlendirilmesi.
4.1.3. Verilecek eitimlerin belirlenmesi.
4.2. Eitimlerin uygulanmas.
4.2.1. Eitim verecek firmalardan teklif alnmas ve tekliflerin deerlendirilmesi.
4.2.2. Uygun firma ile szleme imzalanmas.
4.2.3. Eitim mfredatnn hazrlanmas.
4.2.4. Eitimlerin verilmesi.
5. Tantm faaliyetlerinin gerekletirilmesi.
5.1. Yazl ve grsel aralarn kullanlmas.
5.1.1. Bror ve tantm CDlerinin basm ve datm.
5.1.2. Malzeme etiketleri ve ofis tabelas.
5.1.3. rn katalogunun oluturulmas.
5.2. Basn yayn aralarnn kullanlmas.
5.2.1. Tantm Filminin Hazrlanmas.
5.3. Fuarclk faaliyetleri.
5.3.1. Ulusal ve Uluslararas mermercilik fuarna katlm.
6. Nihai raporun hazrlanmas.
www.karacadag.org.tr
53
54
1.
1.
2.
2.
3.
3.
4. 5.
5.
4.
6.
6.
7.
7.
8.
8.
9.
9.
10.
10.
11.
11.
12.
12.
Sorumlular
Sorumlular
PK;
Paz.
PK; Paz.
ti. DU.
DU
PK;
DU
PK; DU
PK; Paz. ti.
PK; DU
PK;
DU
PK = Proje Koordinatr
Paz. ti. = Pazarlama irketi
DU = D ticaret Uzman
www.karacadag.org.tr
55
56
Projedeki ilerleme hakknda bilgi
kaynaklar nelerdir?
Aralar:
zel Ama(lar)
Baklenen
Sonular
Faaliyetler
Bu faaliyetleri uygulamak
iin gerekli aralar nelerdir?
rnein; personel, ekipman,
eitim, ett, malzeme, tesis gibi
Maaliyetler:
Projenin katkda
bulunaca daha genel
kapsamdaki ama nedir?
Genel Ama
Proje Mant
MANTIKSAL EREVE
Varsyamlar
Proje Mant
Genel
Ama
zel
Ama
Beklenen
Sonular
Objektif Olarak
Dorulanabilir Baar
Gstergeleri
Diyarbakr ve anlurfann
ekonomik potansiyelini en
iyi ekilde deerlendirip
isizliin, yoksulluun ve
gelir dalmndaki eitsizliin
azaltlarak TRC2 Blgesi'nin
Trkiyenin Ortadouya alan
kaps haline gelmesine katk
salamaktr.
ki yl ierisinde Blgede
istihdam orannda 0,001lik,
sektr retiminde 0,05lik,
ihracat miktarnda 0,006lk
art salanarak blgenin
kalknmasna katk saland.
Dorulama Kaynaklar ve
Aralar
Varsaymlar
Sz konusu amacn
baarlmas iin Yararlancnn
sorumluluu dnda olan
hangi faktr ve koullarn
(dsal koullar) salanmas
gereklidir? Hangi riskler dikkate alnmaldr?
ki yl ierisinde retim
kapasitesinin %20 artrlmas
ve ihracat miktarnn % 32
artrlmas ile blgenin ekonomik gelimesine katk saland.
letmenin kurumsal kapasitesinin arttrlmas ile alanlarn
ve mterilerin memnuniyeti
%50 orannda artt.
Beklenen Sonularn
zamannda elde edilmesi
iin, hangi dsal koullar
salanmaldr?
letme Bilanosu
Kapasite Raporu
3. letmenin kurumsal
kapasitesi artrlarak iletme
yneticileri ve alanlarnda
kurum kltr olutu.
4. letme yneticileri ve
alanlarna ynelik 48 saatlik
kurumsallama eitimi verildi.
Gelir Tablosu
Kapasite Raporu
letmenin Faaliyet Raporu
Proje Nihai Raporu
Personel ve Mteri Memnuniyeti Anketi
www.karacadag.org.tr
57
Objektif Olarak
Dorulanabilir Baar
Gstergeleri
Proje Mant
Aralar:
Beklenen sonular elde
etmek iin uygulanacak faaliyetler (sonular referansla)
srasyla hangileridir?
1. Proje ekibinin kurulmas ve
proje ofisinin oluturulmas
Faaliyetler
58
Varsaymlar
Bu faaliyetleri uygulamak
iin gerekli aralar nelerdir?
rnein; personel, ekipman,
eitim, ett, malzeme,
tesis gibi
Projedeki ilerleme
hakkndaki bilgi kaynaklar
hangileridir? Maliyetler:
Proje maliyetleri nelerdir?
Nasl snflandrlmtr?
(Proje btesi dkmnde)
Planlanan faaliyetlerin
uygulanabilmesi iin,
yararlancnn dorudan kontrol dnda hangi koullarn
salanmas gereklidir?
nsan Kaynaklar
Seyahat: 1.860,00
2. Makinelerin Temini ve
Kurulumu
Proje koordinatr
Muhasebe grevlisi
8 ay
D ticaret uzman
8 ay
Ekipman ve Malzeme
Epoxy makinesi
1 adet
3.3. Bavurularn
deerlendirilmesi ve mlakat
yaplmas
Tantm bror
250 adet
rn katalogu
300 adet
4. Kurumsallama
Eitimlerinin verilmesi
Tantm CDsi
500 adet
Malzeme etiketi
4 adet
Ofis tabelas
1 adet
Dier
Kurumsallama eitimleri
48 saat
Dorulama Kaynaklar ve
Aralar
8 ay
Ekipman ve Malzeme:
498.800,00
Dier: 19.500,00
Proje Mant
Objektif Olarak
Dorulanabilir Baar
Gstergeleri
Dorulama Kaynaklar ve
Aralar
Varsaymlar
Faaliyetler
59
Projenin gerekelendirmesi blmnde projenin, programn hedefleri ve ncelikleri ile ilgisi konu edilecektir, yani zel hedefin neden genel hedefe baka bir
deyile program nceliine hizmet ettii detayl ekilde anlatlacaktr.
Kapsanan blgede belirlenen ihtiya ve sorunlarn tanmlanmas yine mevcut durum analizinden elde edilen verilerle doldurulabilir. Hedef grubun(larn) ve
Nihai Yararlanclarn tanm ve tahmini saylar payda analizindeki bulgularla
cevaplanabilir.
Bu hedef grubun(larn) seilme nedenleri ve bu gruplarn ihtiyalarnn ve
sorunlarnn tanmlanmas, sorun analizinin verileriyle cevaplanabilecek bir sorudur.
Proje, hedef grubun(larn) ve Nihai Yararlanclarn ihtiyalarna nasl cevap verecek sorusunun cevab ise hedef ve strateji analizinde ortaya kan tablonun bavuru
formuna yansmasdr.
Faaliyetlerin ayrntl aklanmasndaki temel veriler, mantksal ereve matrisindeki faaliyetler blmnden elde edilebilir.
Kullanlan yntemde yneltilen sorulardan, proje takibi ve deerlendirme prosedrleri, dorulama kaynaklarnda sz geen raporlardr.
Yine eitli aktrlerin projedeki roln tarif edebilmek iin, payda analizindeki
bilgilere ihtiya duyarz.
Projenin temel aralar, yaplan faaliyet planlamasnda ortaya kan ve mantksal erevede faaliyetlerin karsna yazlan, objektif olarak dorulanabilir baar
gstergelerinde sz geen aralardr.
Proje Bavuru Dokmannn Beklenen Sonular ksmndaki sorularnn cevaplar; yani hedef gruplarn proje sonundaki durumlar, hem hedef analizinden,
hem de beklenen sonular ksmndan elde edilebilirler.
Projenin somut ktlar ise Mantksal erevenin Beklenen Sonular ksmnda
sz geen bilgilerdir.
Burada ortaya kan udur ki, Mantksal ereve almas detayl ve doru bir
ekilde yapldktan sonra, proje dokmannn doldurulmas iin gereksinim duyulan
tm bilgiler elde edilmektedir.
Proje dokmannn nemli bir blm de Bte ksmdr. Bu blm doldurmak iin gereken saylara ve balklara detayl faaliyet planlamas yapldnda ulalabilir. Bteyi doldurmak iin Hibe Bavuru Formunda belirtilen gider kalemleri gz
nne alnr bylece Kaynak Planlamas yaplr.
60
Son yllarda fon salayc kurulular tarafndan salanan destekler proje maliyetlerinin belli bir oran eklinde verilmektedir. Fon salayc kurulu proje maliyetlerin
bir ksmnn bavuru sahibi ve ortaklar tarafndan yerine getirilmesinin projenin sonularna ulamasnda ve risklerin bertaraf edilmesinde projeye katk salayacan
ngrmektedir. Bu nedenle alan hibe programlarnda bavuru sahiplerinin de e
finansman katksnn sunulmas gerektii uygun grlmtr.
www.karacadag.org.tr
61
62
Avrupa Birlii projeleri bte formatnda ngrlmeyen ve beklenmeyen giderler iin 7 nolu yedek ake bte kalemi bulunmaktadr. Fakat Kalknma
Ajanslar bte formatnda bu bte kalemi yer almamaktadr.
nsan Kaynaklar
Proje amacnn gereklemesi iin deneyimli bir proje ekibine ihtiya duyulur. Bu
proje ekibi proje faaliyetlerinin yrtlmesini salayacak idari ve teknik personel ile
destek personelidir. Btede en yksek maliyetli kalemlerdendir. Baz projelerin yrtlmesi iin danman grevlendirilmesinin gerektii durumlarda danman iin de
denecek miktarn insan kaynaklar bte gideri kalemi altnda gsterilmesi gerekir.
Baz hibe programlarnda idari personel iin ayrlan bte fon salayc kurulu tarafndan uygun maliyet olarak kabul edilmeyebilir. Proje faaliyetlerinin yrtlmesinde
bavuru sahibi kendi personelini veya dardan personel grevlendirebilir.
Proje yrtcs personelin tam zamanl olmas zorunlu deildir. Faydalanc yar
zamanl personel de grevlendirebilir. Yar zamanl personelin grevlendirilmesi durumunda personel gideri iin yaplacak hesaplamada tatiller ve almad srenin
gz nnde bulundurulmas gerekir. Proje yrtcs personelin maa piyasa koullarna gre belirlenmeli ve proje iin gerekli olduu dnlmeyen insan kayna
maliyeti btede yer almamaldr. Ayrca btede belirtilen her bir kalemin gerekli
olduu yoruma yer brakmayacak ekilde ak ve net belirtilmelidir.
Avrupa Birlii ve Kalknma Ajans projelerinde gndelik harcrah gidilen yerde kalnan gece says zerinden hesaplanr. Gnbirlik seyahatler iin ise
harcrah denmez.
www.karacadag.org.tr
63
1
Eer personel Proje hesabna tam zamanl almyor ise, alma sresi yzde olarak sz konusu bte
kaleminin tanm yannda belirtilmeli ve Birim stununda yanstlmaldr (Birim Maliyet stununda deil).
2
Gnlk harcrah tutarn belirtiniz. Harcrah tutar, konaklama, yemek ve grev yeri snrlar dahilinde seyahat giderleri ile muhtelif giderleri kapsar. Harcrah giderleri yararlancnn ve ortaklarnn normalde verdii miktarlardan yksek olmamaldr. Yolculuk ve gndelik giderleri (Gndelik giderleri, Maliye
Bakanlnn her yl iin belirledii Harcrah Kanunu uyarnca verilecek gndelik ve tazminat tutarlarn
gsterir cetvelde yer alan memur ve hizmetliler bal altnda, aylk/kadro derecesi 1-4 olanlar iin ngrlen tutarn katn amayacak ekilde belirlenmelidir).
64
Seyahat
Proje kapsamnda yaplacak seyahatler projede seyahat bal altnda yazlr. Projede uygun grlen seyahatler proje amacna ve faaliyetlerine uygun olmaldr. Seyahatte
faaliyet-maliyet uyumu gzetilmeli, belirtilen fiyatlar piyasa koullarna gre belirlenmelidir. Ayrca belirtilen faaliyetin proje sonularnn elde edilmesinin salanmas iin gerekli
olduu tam olarak aklanmaldr. Gereksiz seyahatlere yer verilmemeli, seyahat edilecek
yurtii ve yurtd merkezler proje ieriine ve objektif esaslara dayandrlmaldr.
Giderler
2. Seyahat
Birim
Miktar
SEYAHAT
Birim
Toplam
Maliyet(TL) Maliyet(TL)
0,00
-Xiamen-
750,00
1.500,00
gn sreyle
-
0,00
-
90,00
180,00
bedelidir.
90,00
180,00
1.860,00
3
Ekipman ve Malzeme
Projenin amalarna uygun proje kapsamnda alnmas gerekli olduu dnlen her trl eya, makine ve tehizattr. Bu makine ve tehizat bilgisayar, ofis donanm ve mobilyalar, iletmenin kapasitesini arttrmaya ynelik makineler olarak
ifade edilebilir. Btenin en maliyetli kalemi olarak nitelendirilebilir. Projede alnmas
ngrlen ekipman ve malzeme proje faaliyetleriyle uyumlu olmaldr. rnein, retim kapasitesini arttrmaya ynelik fon salayc kurulua proje sunan bir mermer
iletmesinin retimini arttrmaya ynelik makine ve tehizat talep etme yerine, btede ofis mobilyas ve donanm iin yksek tutar belirtmi olmas projenin ama ve
faaliyetlerine uygun olmayacaktr. Projede gereksiz ekipman ve malzeme iin bte
ayrlmamal, fiyatlandrma piyasa koullar gz nnde bulundurularak yaplmaldr.
www.karacadag.org.tr
65
Fon salayc kurulular kendilerine sunulan projelerde ekipman ve malzeme bte kalemi iin btede belirtilen toplam maliyetin belli bir orann belirtebilirler. Ayrca
fon salayc kurulu belli bir miktarn zerinde mal ve hizmet almnn saland durumlarda proje bavuru aamasnda proforma fatura ve teklif mektubu ile belgelendirme isteyebilir.
n r
66
Yeni bir ofis kiralanmad takdirde bu bte kalemine ait harcamalar 8. dari Maliyetler bal altnda belirtilmelidir.
www.karacadag.org.tr
67
4
5
25
5,00
68
Dier
Proje btesinde ilk be bte kaleminde yer almayan dier giderler bu bte
bal altnda belirtilir. Bu bte bal altnda proje kapsamnda alnacak eitimler,
belgelendirme maliyetleri vb. belirtilebilir.
Saat
48
93,75
Proje btesinde 1den 6ya kadar olan alt bte kalemlerinin toplam Uygun Dorudan Maliyetler olarak ifade edilmektedir.
5.475,10
Kalknma Ajanslar Destek Ynetim Klavuzunda dari Maliyetler iin belirlenmi maksimum oran %7dir.
www.karacadag.org.tr
69
Proje btesinin 1den 6ya kadar olan bte kalemlerinin toplam (projenin
uygun dorudan maliyet toplam) ile idari giderlerin (uygun dolayl maliyetler) toplam Toplam Uygun Proje Maliyetini verir. Bu maliyet hazrladmz projenin toplam btesidir.
70
Proje itirakisinin proje kapsamnda yapm olduu harcamalar proje btesinde uygun maliyet olarak gsterilemez ve Beklenen Finansman Kaynaklarnda da e finansman katks olarak belirtilemez.
276.492,55
276.492,55
552.985,10
552.985,10
www.karacadag.org.tr
71
72
Blm IV
Srdrlebilirlik
www.karacadag.org.tr
73
74
Projede devamlln, eitliliin ve retkenliin salanmas, projenin kendini sbvanse etmesi, kendi ayaklar zerinde durmas, srdrlebilirlik kavram ile aklanr.
Ekonomik, sosyal, bilimsel ve kltrel kalknmaya katma deer salamayan bir projenin tam olarak amacna ulat ve srdrlebilir olduu sylenemez. Bu nedenle
proje hazrlanrken mali, kurumsal ve politik srdrlebilirliin projenin temel ama
ve nceliklerine uygun olarak belirtilmesi gerektii unutulmamaldr. Hazrlanacak
projede Srdrlebilirlik kavram aklanrken, gereksiz, anlalmayan, gvenilir olmayan deerlendirmelere yer verilmemesi gerekmektedir.
Proje hazrlanrken srdrlebilirlik tm boyutlar ile dnlmeli, bavuru
sahibi, hedef gruplar, nihai faydalanclar ve tm paydalar zerindeki dorudan ve dolayl etkileri ile etkileimleri iyi dnlerek belirtilmelidir.
4.1.
Mali Srdrlebilirlik
Mali destek salanarak balanm ve sonularna ulalm bir projenin etkilerinin uzun bir zaman dilimine yaylmas iin proje bittikten sonra gerekli olan mali
kaynan nasl ve nereden salanaca mali srdrlebilirlik olarak aklanr. Mali
srdrlebilirlik aklanrken iletmenin sermaye yaps, faaliyet gsterdii sektrdeki
pazar pay, karllk endeksleri, sektrn bykl vb. finansal kavramlara ynelik
yeterli bilgi sunulmaldr.
letmemiz, karn ve gelirini ana faaliyet konusundan elde etmektedir. letmemizin bilanosundaki Bankalar deerinin 2009 ylna oranla 2010 ylnda 10
(on) kat artt ve bunun sonucunda da Dnen Varlklar n toplam bilanodaki
paynn % 35ten % 45e ykseldii grlmektedir. letmenin Ticari Alacaklarnn yllar
itibari ile art gstermesi alacak devir hznn ykseldiini ve iletmemizin baarl bir
ekilde tahsilat yapabildiini gstermektedir. letmemiz bir yandan mevcut teknolojisini
yenileme imkn salarken bir yandan da retim kapasitesini alan says ve makine
adedi bakmndan artrmaya almaktadr. retim kapasitesi artan ve sermaye yaps
glenen iletmemiz, yeni pazarlara rn satabilecek ve mevcut pazarlardaki mteri
saysn artrabilecektir.
www.karacadag.org.tr
75
letmemiz, bu proje faaliyetleri srasnda alaca eitim hizmetleri ile kurumsal yapsnn srdrlebilir biimde organize edilmesini hedeflemektedir.
st ynetim de dhil olmak zere tm alanlarn katlaca kurumsallama
arlkl bu eitimler, iletmemizin bu projeyle yalnzca retim, finansman ve pazarlama
bileenini deil ynetim bileenini de organize etmeyi planladn ifade etmektedir.
76
rasnda ortaya kan mermer atklarnn yeniden retimde kullanlmasna imkn tanyacaktr. Bylelikle bir yandan evresel atklarn nlenmesi mmkn olacak, bir yandan da
iletmenin girdi temin ihtiyac azalm ve maliyetleri dm olacaktr. Bu da firmann
birim rn bana den karllk orann artrarak srdrlebilir bir iletme olarak faaliyetlerine devam edebilmesine ve evrenin korunmasna katk salayacaktr.
www.karacadag.org.tr
77
Bte: Bir projenin mali kaynaklarnn nasl kullanlacan ve faaliyetler arasnda nasl
dalacan gsteren proje ekidir.
arpan Etkisi: Proje faaliyetlerinin sonularnn yaylmas ve rnek alnmasdr. arpan etkisi, projelerin bir katma deeridir ve projenin olumlu etkilerinin uzun vadede
devam ettii hallerde sz konusu olabilir.
Deerlendirme Tablosu: Projelerin teknik ve mali deerlendirme aamalarnda
kullanlmak zere oluturulan tablodur. Bu tabloda puanlanacak kriterler; bavuru
sahibinin mali ve iletme kapasitesi, proje konusunun programn ama ve ncelikleri
ile ilgililii, nerilen yntemin kalitesi ve geerlilii, projenin destek sonras srdrlebilirlii ve projenin bte ve maliyet etkinliidir.
Deerlendirme Komitesi: Bamsz deerlendiriciler tarafndan gerekletirilen
deerlendirmeler stnde gerekli kontrolleri yaparak gr oluturmak ve bunlar
raporlamak zere kamu kurum ve kurulular ile yksek retim kurumlarndan kiilerin grevlendirilmesi ile oluturulan komitedir.
Destekleyici Belgeler: Bavuru formu ve ekleri dnda kalan bavuru sahipleri ve
ortaklarna ait bir takm bilgilerin tespit edilmesi amac ile talep edilen yasal belgelerdir.
D Destek: Proje hazrlama ve uygulama aamalarnda, Ajansn salad destek ve
yardmlardan bamsz olarak, bavuru sahipleri veya yararlanclarn kendi istek ve
giriimleri dorultusunda, yurtiinden veya yurtdndan kendi imknlar ile temin
ettikleri teknik yardm, destek ve danmanlk hizmetlerini kapsar.
Dorudan Faaliyet Destei: Ajansn istisnai olarak, proje teklif ars yapmakszn
ve proje hazrl konusundaki ykmllklerden bazlarn hafifletmek ve proje destek srecini hzlandrmak amacyla salam olduu mali destek (Bkz. DYK).
E Finansman: Ajans tarafndan desteklenen proje ve faaliyetlerde harcanmak zere,
yararlanc tarafndan salanmas taahht edilen nakdi katkdr.
E Finansman Oran: Bavuru sahibi tarafndan ortaya konulan finansal katknn
toplam proje btesine blnmesi ile elde edilen orandr.
Eik Deer: Projenin baarl saylmas iin yasal olarak belirlenmi minimum puandr.
Gerek Maliyet: Projenin uygulanmas srasnda belirlenen fiili maliyettir.
Grnrlk: Ajansn yrtt proje teklif ars kapsamnda, yararlanclar ve alt
www.karacadag.org.tr
79
ykleniciler, hizmet mal alm ve yapm ileri faaliyetlerinde Ajansn salad mali
destei ve Mstearln genel koordinasyonunu grnr klmak ve tantmak iin
yaplan faaliyetlerdir.
Gdml Proje Destei: Ajansn nclk ettii ve koordinasyonunu stlendii
blgesel gelimenin hzlandrlmas, blgenin rekabet edebilirliinin glendirilmesi
ve blgedeki i ortamnn iyiletirilmesi asndan nem tayan projelere salanan
destektir.
Hedef Grup: Projeden dorudan ve olumlu olarak etkilenecek grup, kurum veya
kurulutur.
dari Kontrol: Ajansn, bavuru rehberinde talep edilen belgelerin doru, eksiksiz,
imzal, kaeli ve/veya mhrl olarak sunulmu olmas gibi hususlarda yapt kontroldr. Proje bavurularnn ekli kontrolnn yapld aamadr.
letiim Plan: Geni bir kitleye ulalmas ve adil rekabetin salanmas asndan
Ajanslarn teklif arsnn kamuoyuna ilan ve tantmna ynelik olarak hazrladklar
strateji dkman
lgili Arac Kurulu: Faiz destei ve faizsiz kredi destei uygulamalarnda, Kk ve
Orta lekli Sanayi Gelitirme ve Destekleme daresi Bakanl, hracat Gelitirme
Merkezi, Kredi Garanti Fonu, Trkiye Kalknma Bankas, dier bankalar ve finans kurulular gibi Ajansn anlamal olduu kurum ve kurululardr.
tiraki: Destee konu proje veya faaliyetin yrtlmesi srecinde veya sonucunda,
dorudan fayda veya menfaat elde etmeden yararlancya projenin yrtlmesinde
katkda bulunan ve ilgili bavuru belgelerinde aka belirtilen gerek veya tzel kiidir.
Kk lekli Altyap Projesi: Yereldeki kamu kurum ve kurulularnn blgenin
rekabet gcn, i ve yaam koullarn iyiletirme bakmndan etkisi geni olan ve
Kalknma Ajanslar Proje ve Faaliyet Destekleme Ynetmeliinde belirlenen snr
gememek zere toplam maliyeti bavuru rehberlerinde belirtilen altyap projeleridir.
Mali Destek: Desteklenecek proje veya faaliyetlerin gider btelerinin, belirlenecek
oranlarda Ajans tarafndan karlanmas amacn gden nakdi demedir.
Menfaat likisi: Proje veya faaliyetin hazrl, deerlendirilmesi, seimi, onay, teknik adan desteklenmesi ve izlenmesi aamalarnda grev alanlarn grevlerinin gizliliini veya tarafszln, kendilerine, yararlanclara ya da bakalarna maddi veya
manevi ynden haksz menfaat temini bakmndan etkileyebilecek her trl durum.
80
81
Szleme: Ajans ile yararlanc arasnda imzalanan, destekten yararlanma ilke ve kurallarn, deme usul ve esaslarn, taraflarn hak ve ykmllklerini ve bu ykmllklerin ihlalinin sonu ve meyyidelerini dzenleyen anlama ve ekleri.
Szleme Makam: haleyi yapan yetkili kurum/kurulu.
Teknik ve Mali Deerlendirme: Bavuru sahibinin mali ve iletme kapasitesi, proje
konusunun programn ama ve ncelikleri ile ilgililii, nerilen metodolojinin kalitesi
ve geerlilii, projenin destek sonras srdrlebilirlii ile projenin bte ve maliyet
etkinliinin gz nne alnd bamsz deerlendiriciler tarafndan yaplan deerlendirme ile deerlendirme komitesinin yaplan deerlendirme almalarn inceleyerek tavsiyelerini oluturmas ve Ynetim Kurulunun deerlendirmenin tarafszl
ve tutarll, projelerin birbiriyle tamamlaycln ya da blgenin meknsal ve sektrel nceliklerini gz nne alarak yaplan deerlendirmedir.
Teminat: Kar amac gden gerek ve tzel kiiler ile kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularndan her bir proje ve faaliyet iin szlemede ngrlen destek tutarnn %10undan az olmamak zere alnan deer.
Tarafszlk ve Gizlilik Beyannamesi: Destek programnda geerli olan tm kurallara
ilikin bilgilerin edinildii ve grevin belirtilen kurallarla tam uyumlu, drst, adil ve
tarafsz bir biimde yerine getirileceine dair imzalanan taahhtname.
Teknik Destek: Blgedeki yerel aktrlerin blgesel kalknma asndan nem arz
eden, ancak kurumsal kapasite eksiklii nedeniyle hazrlk ve uygulama aamalarnda
sknt ile karlalan almalarna destek vermek amacyla salanan destek.
TRC2 Blgesi: statistiki Blge Birimleri Snflamas (BBS 2) uygulamasna gre tanmlanan Diyarbakr-anlurfa Blgesidir.
Uygun Maliyet: Projenin uygulanmas aamasnda ortaya kan ve proje btesinden karlanabilen maliyetlerdir.
Uygun Dorudan Maliyet: Projenin yrtlmesi iin gerekli olan, yararlanc tarafndan gerekletirilen ve gerek tutar zerinden hesaplanan maliyetlerdir.
Uygun Dolayl Maliyetler: dari maliyetler olarak da bilinir. Baka bir bte kalemi
altnda verilen maliyetleri iermeyen ve genel idari giderleri karlamak zere projenin toplam uygun maliyetlerinin belli bir yzdesini amayacak ekilde belirlenen
gtr tutarlardr.
82
www.karacadag.org.tr
83
www.karacadag.org.tr
www.dpt.gov.tr
www.tkdk.gov.tr
www.tarim.gov.tr
D Ticaret Mstearl
www.dtm.gov.tr
www.kosgeb.gov.tr
www.mfib.gov.tr
www.kultur.gov.tr
www.sanayi.gov.tr
www.abgs.gov.tr
84
www.osgd.org
Avrupa Birlii
www.europa.eu.int
www.undp.org/gef/
www.worldbank.org/smallgrantsprogram
Danimarka Bykelilii
www.danimarka.org.tr
www.cipe.org/about/grants/objectives.htm
www.iri.org
www.rec.org.tr
www.kios.fi
British Council
www.britishcouncil.org.tr
www.partnershipfortransparency.info
www.ned.org
Kanada Bykelilii-Ankara
www.dfait-maeci.gc.ca/canadaeuropa/turkey
www.nl.org.tr
www.globalfundforwomen.org
www.bernardvanleer.org
Friedrich-Ebert Stiftung
Ebert Foundation)
(Friedrich
www.festr.org/tr/d-fes.asp
Konrad-Adenauer Foundation
www.konrad.org.tr
www.iyfnet.org
www.macfound.org
www.boell.de
www.karacadag.org.tr
85
KAYNAKA
AVRUPA KOMSYONU (2003). ECHO Manual, Project Cycle Management,
http://europa.eu.int/comm/echo/pdf_files/partnership/guidelines/
project_cycle_mngmt_en.pdf, 01.03.2011.
BLACKMAN, R. (2009). Project Cycle Management, Tearfund, Teddington, UK.
BGYUGM (2009). Blgesel Gelime ve Yapsal Uyum Genel Mdrl. Kalknma Ajanslar Destek Ynetim Klavuzu, Ankara.
CAN, E. (2011). Blgesel Kalknmada Kalknma Ajanslarnn Rol (zmir Kalknma Ajans rnei), Altn Nokta Yaynevi, zmir.
Kalknma Ajanslar Proje ve Faaliyet Destekleme Ynetmelii, Babakanlk (Devlet Planlama Tekilat Mstearl), Resmi Gazete tarihi: 08.11.2008,
Resmi Gazete says: 27048.
SALMAN, F. (2010). Proje Dngs Ynetimi ve Mantksal ereve Yaklam,
http://www.stgm.org.tr/docs/1123440850PCM.pdf, 20.09.2010.
SAYMAN, R. . (2008). AB Hibe Programlarnda Proje Bte Ynetimi ve Hibe
Projelerinde Bteleme, Blgesel evre Merkezi, Ankara.
STGM (2011). Sivil Toplum Gelitirme Merkezi, http://www.stgm.org.tr/tr/fonkaynaklari, 28.03.2011.
STGP (2004). Proje Gelitirmede Mantksal ereve Yaklam, www.stgp.org,
15.03.2011.
VLAYETLER HZMET BRL (2010). Proje Tanmlama, Hazrlama ve Uygulama
Klavuzu, Proje Gelitirme Kapasitesinin Desteklenmesi Projesi, Ankara.
YENTRK, N. ve AKSAKOLU, Y. (2006). Proje Dngs Ynetimi, stanbul Bilgi
niversitesi Yaynlar, stanbul.
YELADALI, B. (2010). Proje Hazrlama Klavuzu, Tarih Vakf, http://www.sabancivakfi.org/tr/programlar/hibe_programlari/toplumsal_gelisme_
hibe_programi/images/2010/kaynak_05.pdf, 15.03.2011.
YILMAZ, C. ve AKA, H. . (2002). Trkiyede Proje Planlama ve Proje Dngs
Ynetimi, Planlama Dergisi zel Say, ss. 337-394, http://ekutup.dpt.
gov.tr/planlama/42nciyil/yilmazc.pdf, 05.03.2011.
86
NOTLAR
www.karacadag.org.tr
87
NOTLAR