GMINNA SZKOA MUZYCZNA I STOPNIA

IM. PROF. EDMUNA KAJDASZA

W TRZEBNICY

PROGRAM NAUCZANIA
dla
SZKOY MUZYCZNEJ I STOPNIA

PRZEDMIOT GWNY GITARA

Opracowany przez lic. Marcina Wiencierz w porozumieniu z lic. Dagmar Mazur

SPIS TRECI
1

I.
3

WSTP

str.

II.
4

CELE EDUKACYJNE

str.

III.

TRECI NAUCZANIA CELE SZCZEGOWE

1. Ksztacenie podstawowych umiejtnoci gry na gitarze
str. 5
- Cykl szecioletni

str.

6
- Cykl czteroletni

str. 17

2. Przygotowanie do wystpw publicznych

str. 26
3. Umuzykalnienie i rozbudzenie wraliwoci na muzyk
str. 27

IV.

V.

FORMY SPRAWDZANIA OSIGNI UCZNIW

ORAZ OGLNE KRYTERIA OCENIANIA
28
OPIS WARUNKW NIEZBDNYCH
DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA

str.

str.

28
VI.

OPIS OSIGNI UCZNIA PO UKOCZENIU SZKOY MUZYCZNEJ

PIERWSZEGO STOPNIA
str. 29

VII.

PRZYKADOWA LITERATURA PRZEDMIOTU

str. 30

I. WSTP

Program nauczania przedmiotu gitara przeznaczony dla pierwszego

etapu edukacyjnego, czyli dla szecioletniego i czteroletniego cyklu
nauczania w szkole muzycznej pierwszego stopnia, zosta opracowany
zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z
dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie podstaw programowych ksztacenia w
zawodach
szkolnictwa
artystycznego
w
publicznych
szkoach
artystycznych (Dz.U. 2016 poz. 2248).
Program zawiera:
-

oglne cele edukacyjne i szczegowe treci nauczania wynikajce z

zapisw w podstawie programowej;

sposoby realizacji celw bdce jednoczenie wskazwkami

metodycznymi opracowanymi przez autora programu;

opis umiejtnoci uczniw na zakoczenie etapw

wyodrbnionych przez autora niniejszego programu;

opis osigni uczniw na zakoczenie pierwszego etapu

edukacyjnego, jakim jest szkoa muzyczna pierwszego stopnia,
zgodny z zapisami w podstawie programowej;

formy sprawdzania osigni uczniw;

opis warunkw niezbdnych do realizacji programu nauczania;

wykaz literatury przedmiotu.

nauki

II.

CELE EDUKACYJNE

Nauczanie gry na gitarze w szkole muzycznej pierwszego stopnia ma na

celu:
-

rozwj zainteresowa i uzdolnie muzycznych uczniw;

zapoznanie z podstawami techniki instrumentalnej;
nauczenie operowania prawidowym aparatem gry;
rozwijanie umiejtnoci technicznych i interpretacyjnych;
nauczenie zasad notacji muzycznej w stopniu umoliwiajcym
samodzielne odczytywanie zapisu nutowego oraz wykonywanie a
vista prostych pozycji;
nauk realizacji ze zrozumieniem wskazwek wykonawczych;
zapoznanie ze rodkami wyrazu artystycznego i nauk stosowania
ich podczas gry na gitarze;
nabycie umiejtnoci samodzielnego opracowywania atwych
utworw;
ksztatowanie wyobrani artystycznej;
rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twrczej;
rozwijanie
umiejtnoci
wykorzystywania
zdobytej
wiedzy
oglnomuzycznej do zrozumienia i wykonywania utworw;
wyksztacenie umiejtnoci akompaniowania
rozwijanie umiejtnoci muzykowania zespoowego;
zachcanie do podejmowania inicjatyw artystycznych;
zapoznanie z zasadami dotyczcymi wystpw publicznych ze
szczeglnym uwzgldnieniem zachowania i stroju;
nauk sposobw skutecznego radzenia sobie ze stresem, a w
szczeglnoci z trem;
zapoznanie z zasadami pracy w grupie podczas muzykowania
zespoowego;
nauk organizowania indywidualnej pracy oraz waciwej oceny
wykonywanych zada;
wdroenie do samodzielnego i systematycznego wiczenia na
gitarze;
wskazywanie rde informacji i zachcanie do korzystania z nich;
przekazanie wiedzy i umiejtnoci niezbdnych do rozwijania gry na
gitarze oraz wiadomego uczestnictwa w yciu muzycznym;
uksztatowanie samodzielnego odbiorcy sztuki i aktywnego
uczestnika ycia kulturalnego.

III.

TRECI NAUCZANIA CELE SZCZEGOWE

1. KSZTACENIE PODSTAWOWYCH UMIEJTNOCI GRY NA GITARZE

Ucze poznaje podstawy gry na instrumencie, prawidowe
funkcjonowanie aparatu wykonawczego, elementy techniki gitarowej oraz
rodki wyrazu artystycznego. Wykorzystuje wiedz oglnomuzyczn do
zrozumienia i interpretowania utworw. Poznaje sposoby zapisu
muzycznego, w tym oznaczenia notacji gitarowej, ksztaci umiejtno
odczytywania sensu kompozycji oraz gr a vista prostych utworw
solowych i kameralnych. Zgbia metody efektywnej pracy, wyrabia
nawyki systematycznego i wiadomego wiczenia oraz nabywa
umiejtnoci samodzielnego opracowywania krtkich i atwych kompozycji.

CYKL SZECIOLETNI
KLASA I
CELE:
-

zapoznanie z gitar, jej budow, nazewnictwem poszczeglnych

czci oraz akcesoriami niezbdnymi w procesie ksztacenia
(podnek lub podgitarnik, struny, tuner, kamerton, metronom itp.);
nauczenie
prawidowego
sposobu
trzymania
gitary,
uwzgldniajcego wzrost i budow ciaa ucznia (dobr gitary o
odpowiedniej wielkoci, podgitarnika lub podnka, krzesa o
odpowiedniej wysokoci);
ustawienie prawej rki, wyksztacenie prawidowego sposobu
uderzenia w struny technik tirando; uwiadomienie uczniowi celu,
do ktrego dy pracujc nad odpowiednim ruchem palcw, jakim
jest uzyskanie penego, nonego dwiku;
nauczenie grania palcami prawej rki na przemian;
ustawienie lewej rki, odpowiednie uoenie palcw na gryfie,
precyzyjne przyciskanie strun, sposoby wiadomego rozluniania
rki;
nauczenie podstaw notacji muzycznej (piciolinia, klucz wiolinowy,
oznaczenia strun, palcw, wartoci nut i pauz do semek wcznie,
zalenoci
czasowe
pomidzy
poszczeglnymi
wartociami,
oznaczenia metrum, waciwe rozoenie akcentw);
uwiadomienie uczniowi istoty strojenia instrumentu;
znajomo dwikw na gryfie do V progu wcznie;
znajomo gam: C-dur i G-dur .

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

rysowanie gitary, opisanie jej gwnych czci;

dobranie gitary o odpowiedniej wielkoci, krzesa o odpowiedniej
wysokoci, podnka lub podgitarnika, pokazanie sposobu strojenia
gitary przy uyciu tunera oraz kamertonu;
wiczenia ksztatujce waciw postaw z instrumentem,
wielokrotne wstawanie
i siadanie z gitar, a do momentu
cakowitego opanowania prawidowego sposobu jej trzymania;
zabawa z przesuwaniem monety po stole w celu zapoznania ucznia z
ksztatem rki w stanie rozlunienia oraz sposobem wydobycia
dwiku palcami prawej rki, a take nauczenia prawidowego ruchu
palcw;
wiczenia na pustych strunach, wydobycie dwiku technik tirando
z zachowaniem prawidowych ruchw palcw, tworzenie melodii

opartych na prostych schematach rytmicznych, dbao o

naprzemienny ruch palcw;
wiczenie prostych schematw arpeggio;
wiczenia lewej rki bez uycia prawej, ustawianie palcw na gryfie z
zachowaniem prawidowego uoenia rki, powolne podnoszenie i
opuszczanie palcw lewej rki, delikatne dociskanie strun;
wydobycie pojedynczych dwikw z uyciem lewej rki przy penej
dbaoci o rozlunienie i prawidowy sposb uderzenia w strun;
nauka prostych, krtkich melodii granych ze suchu, bez uycia nut;
wiczenie uderze na przemian dwoma palcami;
przedstawienie wartoci rytmicznych, wiczenie poczucia pulsu bez
instrumentu (klaskanie);
objanienie rozmieszczenia dwikw na gryfie w I pozycji, wiczenia
na
poszczeglnych
strunach,
dodawanie
kolejnych
strun
wykorzystywanych w opracowywanych wiczeniach;
objanienie oznacze strun, palcw, progw, nut, pauz, nazw
dwikw i wielokrotne utrwalanie zdobytej wiedzy poprzez
odczytywanie zapisu nutowego.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO I KLASIE:

-

umiejtno prawidowego siedzenia i trzymania gitary;

opanowanie prawidowego ukadu rk, odpowiedniego i precyzyjnego
sposobu przyciskania strun oraz wydobycia dwiku technik
tirando;
umiejtno czytania nut w I pozycji;
granie tirando, technik naprzemienn;
znajomo oznacze strun, palcw, progw;
znajomo wartoci nut i pauz do semek wcznie, rozumienie
zalenoci czasowych pomidzy nimi, waciwe odczytywanie rytmu;
umiejtno pynnego grania prostych, jednogosowych melodii na
strunach wiolinowych i basowych pocztkowo ze suchu, a na
dalszym etapie nauki z nut,
w spokojnych tempach, przy
zachowaniu waciwego rytmu;
znajomo metrum, waciwe rozoenie akcentw;
umiejtno grania melodii w basie z akompaniamentem pustej
struny wiolinowej;
umiejtno grania melodii w grnym gosie z akompaniamentem
pustych strun basowych;
umiejtno grania prostego arpeggio;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
granie gamy C-dur i G-dur przez jedn oktaw.
KLASA II

CELE SZCZEGOWE:
-

utrwalanie umiejtnoci prawidowego sposobu trzymania gitary,

przy zachowaniu odpowiedniego ukadu rk, ewentualne korekty;
7

praca nad dokadnoci i precyzj lewej rki oraz sposobem

wydobycia dwiku (prawidowe ruchy palcw prawej rki);
rozwijanie umiejtnoci czytania nut, wprowadzenie szesnastek oraz
znakw chromatycznych, utrwalanie dwikw w I pozycji, nauka
ukadu dwikw na gryfie do V progu wcznie;
rozwijanie umiejtnoci technicznych rozszerzenie techniki
arpeggio, dwudwiki i trjdwiki, mae barr;
nabycie umiejtnoci czenia dwikw melodii;
stworzenie w gowie ucznia wyobraenia dobrego, adnego dwiku;
prby eksponowania jednego gosu;
wprowadzenie dynamiki piano, forte;
frazowanie;
znajomo gam: C-dur, G-dur, D-dur, a-moll, e-moll;
nabycie wstpnej umiejtnoci strojenia instrumentu przy pomocy
tunera.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

czytanie nut, granie z nut, wielokrotne objanianie poszczeglnych

oznacze, nazywanie dwikw;
nieustanne zwracanie uwagi na prawidowy sposb trzymania gitary,
ukad rk, precyzj lewej rki oraz sposb wydobycia dwiku;
zapoznanie ucznia z wybranymi pojciami z zakresu teorii muzyki,
niezbdnymi podczas pracy nad utworami elementy okrelajce
tonacj utworu, znaki chromatyczne, metrum, fraza;
wiczenie prostych schematw arpeggio trzema palcami, nastpnie
czterema palcami wyrwnanym dwikiem z kadego palca,
wiczenie z metronomem rwnego tempa;
precyzyjne ukadanie palcw lewej rki na gryfie;
dbao o czenie dwikw melodii, koordynacja pracy obu rk;
wiczenia na mae barr, przyciskanie pocztkowo dwch, a pniej
trzech strun jednoczenie, dbao o czyste wydobycie dwikw
spod poprzeczki;
wiczenie dwudwikw bliskich, dwudwikw z kciukiem,
trjdwikw dbao o prawidowe ruchy palcw oraz jednakow
barw i si rwnoczenie uderzanych dwikw;
dobr utworw pozwalajcych na stosowanie wyej wymienionych
technik;
prby frazowania;
wielokrotne granie uczniowi utworw, ktre wykonuje, w celu
zapoznania go z dwikiem o dobrej jakoci.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO II KLASIE:

-

umiejtno grania w I pozycji, a na strunach wiolinowych w II

pozycji, przy zachowaniu waciwej postawy i odpowiedniego ukadu
rk;
znajomo dwikw na gryfie oraz umiejtno czytania nut do V
progu wcznie;
8

znajomo wartoci nut i pauz do szesnastek wcznie, rozumienie

zalenoci czasowych pomidzy nimi, waciwe odczytywanie rytmu;
znajomo znakw chromatycznych, krzyyk, bemol, kasownik;
umiejtno grania prostych schematw arpeggio wyrwnanym
dwikiem;
umiejtno grania dwudwikw bliskich, dwudwikw z kciukiem
oraz trjdwikw przy zachowaniu dbaoci o jako dwiku;
czyste wydobywanie dwikw spod maego barr;
umiejtno grania krtkich utworw w I i II pozycji,
wykorzystujcych
wyej
wymienione
techniki
(dwudwiki,
trjdwiki, mae barr, arpeggio) w spokojnych tempach, z
zachowaniem waciwego rytmu, dbaoci o precyzj lewej rki i
waciwy sposb wydobycia dwiku, pokazywanie pocztkw i
zakocze fraz, eksponowanie wiodcego gosu, prby czenia
dwikw melodii;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
wstpna umiejtno strojenia instrumentu przy pomocy tunera;
umiejtno grania gamy C-dur, G-dur, D-dur, a-moll, e-moll przez
jedn oktaw.
KLASA III

CELE SZCZEGOWE:
-

doskonalenie technik: arpeggio, mae barr, dwudwiki, trjdwiki;

wprowadzenie techniki legato oraz rasgueado;
wprowadzenie uderzenia apoyando;
wprowadzenie zmian pozycji;
zapoznanie ze sposobem wykonania i notacj flaoletw
naturalnych;
znajomo dwikw na gryfie do V progu, a na strunach
wiolinowych do XII progu wcznie;
eksponowanie wiodcego gosu;
doskonalenie umiejtnoci frazowania;
operowanie dynamik piano i forte, znajomo podstawowych
oznacze dynamicznych;
znajomo i rozumienie podstawowych oznacze agogicznych;
zapoznanie z podstawowymi sposobami artykulacji legato,
staccato;
znajomo gam durowych: C, G, D, A, E oraz molowych: a, e;
znajomo podstawowych akordw;
doskonalenie umiejtnoci strojenia gitary przy uyciu tunera.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

wiczenie rnych schematw arpeggio, eksponowanie wybranego

dwiku, wiczenie z metronomem rwnego tempa;
wiczenie techniki legato z pust strun rnymi palcami;
wiczenie zmian pozycji przez pust strun tym samym palcem oraz
ze zmian palca, dbao o precyzj i rozlunienie;
9

wiczenie maego barr od wyszych do niszych pozycji, dbao o

czyste wydobycie dwikw spod poprzeczki;
objanienie sposobu notacji oraz wykonania flaoletw naturalnych;
objanienie i prezentacja ukadu dwikw na gryfie do V progu, a na
strunach wiolinowych do XII progu, wielokrotne utrwalanie zdobytej
wiedzy poprzez granie utworw od V pozycji wzwy;
praca nad utworami zawierajcymi nastpujce elementy
techniczne: arpeggio, legato, zmiany pozycji, mae barr,
dwudwiki, trjdwiki, flaolety naturalne, rasgueado;
objanienie oraz prezentacja sposobw budowania fraz na
konkretnych przykadach;
wielokrotne granie uczniowi utworw, ktre wykonuje, w celu
zapoznania go z dwikiem o dobrej jakoci, sugestywne frazowanie
oraz eksponowanie wiodcego gosu;
wiczenie dynamiki piano i forte oraz podstawowych sposobw
artykulacji (legato, staccato) podczas pracy nad utworami;
prezentacja i objanienie podstawowych oznacze dynamicznych,
agogicznych i artykulacyjnych, stosowanie ich w praktyce;
podkrelanie niektrych dwikw przy uyciu techniki apoyando;
uywanie metronomu podczas grania wprawek oraz pracy nad
utworami;
pokazanie oraz zapisanie podstawowych akordw, prezentacja
techniki rasgueado;
strojenie gitary przez ucznia podczas lekcji, reakcja na rozstrojenie.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO III KLASIE:

-

umiejtno czytania nut do V progu, a na strunach wiolinowych do

XII progu wcznie, granie utworw zawierajcych te dwiki przy
zachowaniu waciwej postawy i odpowiedniego ukadu rk;
wykonywanie w spokojnych tempach niezbyt dugich, rnorodnych
utworw zawierajcych poznane techniki: arpeggio, legato, zmiany
pozycji, mae barr, naturalne flaolety, dwudwiki, trjdwiki;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
wykazywanie dbaoci o czenie dwikw, precyzyjne ukadanie
palcw lewej rki na gryfie oraz odpowiednie ruchy palcw prawej
rki zmierzajce do uzyskania penego i nonego dwiku;
umiejtno eksponowania melodii;
umiejtno utrzymania tempa w wykonywanych utworach;
rozumienie metrum, waciwe rozoenie akcentw;
umiejtno frazowania
umiejtno podkrelania niektrych dwikw przy uyciu techniki
apoyando;
realizacja oznacze dynamicznych piano i forte;
umiejtno realizacji podstawowych oznacze agogicznych;
umiejtno grania gam durowych: C, G, D, A, E oraz molowych: a, e
przez dwie oktawy;
umiejtno grania podstawowych akordw (Tonika, Subdominanta,
Dominanta) w tonacjach durowych: C, G, D, A, E i molowych: a, e
przy uyciu techniki rasgueado;
10

umiejtno strojenia gitary przy uyciu tunera.

KLASA IV

CELE SZCZEGOWE:
doskonalenie poznanych technik gitarowych: arpeggio, legato, barr,
zmiany pozycji, flaolety naturalne;
- wprowadzenie wibracji;
- wyksztacenie umiejtnoci tumienia niepotrzebnie brzmicych
dwikw;
- czytanie nut w obrbie caej skali instrumentu;
- czytanie a vista prostych utworw jednogosowych;
- operowanie dynamik od piano do forte, crescendo i diminuendo;
- realizacja oznacze agogicznych;
- doskonalenie umiejtnoci frazowania;
- posugiwanie si podstawowymi sposobami artykulacji;
- prby samodzielnego opracowywania utworw;
- prby samodzielnego wiczenia i korekty wasnych bdw;
- zapoznanie z budow form klasycznych ronda i wariacji;
- znajomo gam krzyykowych do czterech znakw;
- znajomo podstawowych akordw w tonacjach krzyykowych do
czterech znakw.
SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:
-

wiczenie rnych schematw arpeggio, eksponowanie wybranego

dwiku, wiczenie z metronomem rwnego i stopniowo coraz
szybszego tempa;
wiczenie wibracji odpowiednie obcianie palca wibrujcego przy
jednoczesnym rozlunieniu pozostaych palcw, odsunicie kciuka od
szyjki gitary;
zwracanie uwagi na tumienie zostajcych strun i niepotrzebnych
dwikw, objanienie i prezentacja sposobw ich wyciszania przy
pomocy lewej i prawej rki;
wiczenie techniki legato z pust strun i bez pustej struny w
rnych pozycjach, na rnych strunach, rnymi palcami;
wiczenie chwytu barr od wyszych do niszych pozycji, stopniowe
dodawanie kolejnych przyciskanych strun;
objanienie podstawowych oznacze agogicznych i sposobw ich
stosowania;
wiczenie dynamiki (piano, forte, crescendo, diminuendo) oraz
artykulacji (legato, staccato) podczas pracy nad utworami;
dbao o czysty i nony dwik przy jednoczesnym zachowaniu
waciwych proporcji brzmieniowych pomidzy poszczeglnymi
gosami;
prezentacja i wiczenie sposobw budowania frazy;
zadawanie
uczniowi
prostych
utworw
do
samodzielnego
opracowania, kontrola oraz szczegowe objanianie bdw,
omwienie zasad: odpowiednie planowanie; podzia utworu na mae
11

czci; rozczytanie i opalcowanie; wyodrbnienie motyww i fraz;

okrelenie, co sprawi najwikszy problem, i wiczenie tego, co w
danym momencie jest najistotniejsze; uczenie si maymi czciami i
odpowiedni dobr tempa wiczenia;
czytanie a vista podczas lekcji prostych, jednogosowych utworw
objanienie zasad: dokadne obejrzenie i przemylenie tekstu
nutowego; zwrcenie uwagi na metrum; przegranie w gowie,
zastanowienie si, co moe sprawi problem; odpowiedni dobr
tempa, w jakim ucze jest w stanie zagra pynnie; uwiadomienie,
e gra ma tylko jeden kierunek, w przypadku pomyki nie cofamy si
i nie powtarzamy;
objanienie i prezentacja rnych sposobw wiczenia, zwrcenie
uwagi na wiadome suchanie oraz poprawianie bdw;
omwienie budowy form klasycznych ronda i wariacji, prezentacja
na konkretnych przykadach;
odpowiedni dobr repertuaru zawierajcego pozycje z rnych epok,
pozwalajcego
na
realizacj
zaoe
technicznych
przy
jednoczesnym zainteresowaniu ucznia walorami muzycznymi
opracowywanych utworw;
uywanie metronomu podczas grania wprawek oraz pracy nad
utworami;
prezentacja sposobw strojenia gitary bez uycia tunera, prby
samodzielnego strojenia;
wiczenie gam krzyykowych do czterech znakw w prymach i
tercjach;
wiczenie kadencji w tonacjach krzyykowych do czterech znakw,
pod ktem sprawnego zmieniania akordw, przy uyciu techniki
rasgueado.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO IV KLASIE:

-

umiejtno czytania nut w obrbie caej skali instrumentu;

umiejtno odczytywania i realizacji oznacze agogicznych,
dynamicznych i artykulacyjnych;
umiejtno stosowania w utworach doskonalonych technik:
arpeggio, legato, barr, zmiany pozycji, flaolety naturalne;
umiejtno podkrelania dugich dwikw przy pomocy wibracji;
umiejtno tumienia zostajcych pustych strun basowych i
innych niepotrzebnych dwikw;
umiejtno czytania a vista prostych, jednogosowych utworw z
zachowaniem waciwego rytmu;
umiejtno samodzielnego opracowania prostego utworu
waciwe odczytanie dwikw, poprawna realizacja metrum,
opalcowanie;
znajomo i umiejtno prawidowego, zgodnego z budow
formaln, grania poznanych form klasycznych ronda i wariacji;
12

umiejtno wykonania kilku utworw pochodzcych z rnych epok

muzycznych, zrnicowanych w charakterze, granych adnym i
nonym
dwikiem,
z
zachowaniem
waciwego
metrum,
odpowiedniego frazowania, z zastosowaniem dynamiki od piano do
forte;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
umiejtno grania gam krzyykowych do czterech znakw w
prymach i tercjach;
znajomo podstawowych akordw oraz wstpna umiejtno
sprawnego ich zmieniania w tonacjach krzyykowych do czterech
znakw chromatycznych, umiejtno grania technik rasgueado;
wstpna umiejtno strojenia gitary bez uycia tunera.
KLASA V

CELE SZCZEGOWE:
doskonalenie poznanych technik gitarowych;
doskonalenie umiejtnoci koordynacji pracy rk;
wprowadzenie techniki tremolo;
rozwijanie biegoci palcowej obu rk oraz niezalenoci palcw;
doskonalenie umiejtnoci czytania nut w obrbie caej skali
instrumentu;
- czytanie a vista prostych utworw o fakturze homofonicznej;
- doskonalenie umiejtnoci samodzielnego wiczenia i korekty
wasnych bdw;
- doskonalenie umiejtnoci wibracji;
- zapoznanie ze sposobem wykonania i notacj flaoletw sztucznych;
- wprowadzenie zmian barwy;
- realizacja podstawowych ozdobnikw;
- doskonalenie umiejtnoci artykulacyjnych;
- zapoznanie z budow allegra sonatowego;
- zapoznanie z wybranymi czciami suity;
- doskonalenie umiejtnoci strojenia gitary;
- doskonalenie umiejtnoci grania gam oraz podstawowych akordw.
SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:
-

wiczenie wprawek oraz etiud pozwalajcych na rozwj poznanych

technik gitarowych: tirando, apoyando, arpeggio, legato, barr,
zmiany pozycji, trjdwiki, czterodwiki, flaolety naturalne,
wibracja, tumienie strun zwrcenie szczeglnej uwagi na elementy
wymagajce dopracowania; dbao o swobod i wiadome
rozlunianie oraz jako dwiku;
granie wprawek na tremolo wyrwnanym dwikiem z kadego
palca, wiczenie
z metronomem rwnego i stopniowo coraz
szybszego tempa, rne kombinacje palcw;
wiczenie biegoci, niezalenoci i koordynacji pracy palcw obu rk
na technice gamowej, zdecydowany ruch przeniesienia rki przy

13

zmianie struny, zachowanie dwiku o waciwej dynamice, barwie i

nasyceniu;
granie gam krzyykowych do czterech znakw chromatycznych w
prymach, tercjach i sekstach;
czytanie i opalcowanie utworw w obrbie caej skali instrumentu;
czytanie a vista utworw o prostej fakturze homofonicznej podczas
lekcji, objanianie zasad: dokadne obejrzenie tekstu nutowego
przed rozpoczciem grania, okrelenie miejsc mogcych sprawi
trudnoci; nauczenie zasady, e przed przystpieniem do grania
utwr naley gruntownie przemyle; uwiadomienie, e nie wolno
spontanicznie reagowa na pomyki, tylko muzykowa dalej;
zadawanie uczniowi utworw do samodzielnego opracowania,
kontrola oraz szczegowe objanianie bdw, omawianie zasad:
wstpna analiza tekstu nutowego; zaplanowanie pracy; podzia
utworu na czci, wyodrbnienie motyww i fraz, wiczenie maych
partii; wiczenie jednego problemu oraz sukcesywne dodawanie
kolejnych elementw; stopniowe zwikszanie tempa; samodzielny
dobr odpowiednich rodkw wyrazu artystycznego;
prezentacja sposobu wykonania flaoletw sztucznych, wiczenia;
prezentacja sposobw zmian barwy, wiczenia zmian barwy przez
przesunicie rki wzdu strun oraz przez zmian ustawienia
nadgarstka i kta uderzenia;
wiczenie ozdobnikw w wolnym tempie i stopniowe jego
zwikszanie;
rnicowanie
wykonywanych
utworw
pod
wzgldem
artykulacyjnym, dynamicznym i agogicznym;
omwienie budowy allegra sonatowego oraz wybranych tacw
suity, prezentacja na konkretnych przykadach;
strojenie gitary bez uycia tunera podczas lekcji, reakcja na
rozstrojenie;
odpowiedni dobr repertuaru pozwalajcego na wszechstronny
rozwj techniczny i muzyczny ucznia, ktry bdzie zawiera utwory z
rnych epok, zrnicowane w charakterze
objanienie rnic stylistycznych pomidzy utworami z rnych epok
muzycznych na konkretnych przykadach, wsplne suchanie muzyki
podczas lekcji.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO V KLASIE:

-

umiejtno swobodnego wykonania kilku utworw pochodzcych z

rnych epok muzycznych, zrnicowanych w charakterze, granych
adnym i nonym dwikiem, z zachowaniem waciwego metrum,
odpowiedniego frazowania, waciwej artykulacji, agogiki, z
zastosowaniem dynamiki od piano do forte, zmian barwy,
14

podkrelaniem niektrych dwikw przy pomocy wibracji, z

zachowaniem waciwych proporcji brzmieniowych i tumieniem
niepotrzebnych dwikw;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
umiejtno czytania a vista utworw o prostej fakturze
homofonicznej w wolnych tempach, z zachowaniem waciwego
rytmu;
umiejtno samodzielnego opracowania prostego utworu
waciwe odczytanie dwikw, poprawna realizacja metrum,
opalcowanie, frazowanie, dynamika, interpretacja;
znajomo i umiejtno prawidowego, zgodnego z budow
formaln grania poznanych form allegra sonatowego i wybranych
tacw suity;
realizacja sztucznych flaoletw;
umiejtno wiadomego wiczenia i korekty popenianych bdw;
umiejtno grania gam krzyykowych do czterech znakw w
prymach, tercjach i sekstach;
znajomo oraz umiejtno sprawnego grania podstawowych
akordw przy uyciu techniki rasgueado;
umiejtno strojenia gitary z tunerem i bez tunera.
KLASA VI

CELE SZCZEGOWE:
-

doskonalenie poznanych technik gitarowych oraz rodkw wyrazu

artystycznego,
zwrcenie
szczeglnej
uwagi
na
elementy
wymagajce dopracowania;
rozwijanie biegoci palcowej, niezalenoci palcw oraz koordynacji
pracy obu rk;
praca nad jakoci i barw dwiku, doskonalenie umiejtnoci
zmiany barwy;
doskonalenie umiejtnoci interpretacyjnych;
pogbianie wiedzy o rnicach stylistycznych pomidzy utworami z
rnych epok muzycznych;
doskonalenie umiejtnoci czytania a vista, samodzielnego
opracowywania utworw, wiadomego wiczenia i korekty wasnych
bdw;
utrwalenie gam oraz podstawowych akordw.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

15

wiczenie wprawek oraz etiud pozwalajcych na rozwj poznanych

technik gitarowych: uderzenie tirando i apoyando, arpeggio, legato,
barr, zmiany pozycji, dwudwiki, trjdwiki, czterodwiki,
flaolety naturalne i sztuczne, wibracja, tumienie strun, tremolo,
rasgueado, zmiany barwy, technika gamowa zwrcenie szczeglnej
uwagi na elementy wymagajce dopracowania, dbao o swobod
i wiadome rozlunianie oraz jako dwiku;
odpowiedni dobr repertuaru pozwalajcego na zastosowanie w
praktyce wykonawczej wszystkich znanych technik gitarowych,
zawierajcego utwory pochodzce z rnych epok;
prezentacja stylw muzycznych, wsplne suchanie muzyki,
objanianie rnic stylistycznych pomidzy utworami pochodzcymi
z rnych epok;
zwracanie szczeglnej uwagi na zagadnienia interpretacyjne (rytm,
agogika, dynamika, barwa dwiku, artykulacja, frazowanie), styl
oraz charakter utworu;
czytanie a vista podczas lekcji, utrwalanie poznanych zasad;
zadawanie prostych utworw do samodzielnego opracowania,
szczegowa kontrola i objanianie bdw, utrwalanie poznanych
zasad;
utrwalanie umiejtnoci grania poznanych gam, wiczenia z
metronomem w coraz szybszych tempach;
wiczenie akompaniamentu akordowego nauczyciel gra melodi,
ucze akompaniuje;
praca nad form cykliczn lub jej wybranymi czciami;
prezentacja rnych sposobw wiczenia, ksztacenie umiejtnoci
analitycznego suchania wasnej gry pod ktem wychwytywania
elementw wymagajcych poprawienia.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO VI KLASIE:

-

umiejtno posugiwania si prawidowym aparatem gry oraz

dbanie o waciwy dobr akcesoriw (odpowiednie krzeso,
podgitarnik lub podnek);
umiejtno posugiwania si podstawow technik gry (koordynacja
pracy obu rk, niezaleno palcw, tumienie strun, uderzenie
tirando i apoyando, technika legato, chwyt barr, gra w pozycjach i
zmiany pozycji, gra dwudwikw, trjdwikw, czterodwikw,
podstawowych akordw gitarowych, naturalnych i sztucznych
flaoletw, realizacja arpeggio, tremolo, rasgueado i podstawowych
ozdobnikw);
umiejtno swobodnego wykonania w odpowiednich tempach kilku
utworw pochodzcych z rnych epok muzycznych, zrnicowanych
w charakterze, granych adnym i nonym dwikiem, z zachowaniem
waciwego rytmu, odpowiedniego frazowania, waciwej artykulacji,
agogiki, z zastosowaniem dynamiki od piano do forte, zmian barwy,
podkrelaniem niektrych dwikw przy pomocy wibracji,
z zachowaniem waciwych proporcji brzmieniowych i tumieniem
16

niepotrzebnych dwikw przy jednoczesnym pokazaniu rnic

stylistycznych wystpujcych w utworach;
umiejtno wykonania formy cyklicznej lub jej wybranych czci;
umiejtno posugiwania si metronomem, tunerem oraz
kamertonem;
umiejtno samodzielnego odczytywania zapisu nutowego oraz
realizacji oznacze dynamicznych i agogicznych;
umiejtno grania a vista atwych utworw;
umiejtno samodzielnego wiczenia i korekty wasnych bdw;
umiejtno analizy wasnej gry pod ktem wyapywania elementw
wymagajcych poprawienia;
umiejtno samodzielnego opracowywania atwych utworw pod
wzgldem techniczno-wykonawczym (opalcowanie, frazowanie,
dynamika, interpretacja);
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
znajomo i umiejtno wykonania gam krzyykowych do czterech
znakw w prymach, tercjach i sekstach;
znajomo i umiejtno sprawnego grania podstawowych akordw
durowych i molowych w wyej wymienionych tonacjach;
umiejtno strojenia gitary z tunerem i bez tunera.

17

CYKL CZTEROLETNI
KLASA I
CELE:
-

zapoznanie z gitar, jej budow, nazewnictwem poszczeglnych

czci oraz akcesoriami niezbdnymi w procesie ksztacenia
(podnek lub podgitarnik, struny, tuner, kamerton, metronom itp.);
nauczenie
prawidowego
sposobu
trzymania
gitary,
uwzgldniajcego wzrost i budow ciaa ucznia (dobr gitary o
odpowiedniej wielkoci, podgitarnika lub podnka, krzesa o
odpowiedniej wysokoci);
ustawienie prawej rki, wyksztacenie prawidowego sposobu
uderzania w struny technik tirando, uwiadomienie uczniowi celu,
do ktrego dy pracujc nad odpowiednim ruchem palcw, jakim
jest uzyskanie penego, nonego dwiku;
nauczenie grania palcami prawej rki na przemian technik tirando;
ustawienie lewej rki, odpowiednie uoenie palcw na gryfie,
precyzyjne przyciskanie strun, sposoby wiadomego rozluniania
rki;
nauczenie podstaw notacji muzycznej (piciolinia, klucz wiolinowy,
oznaczenia strun, palcw, wartoci nut i pauz do szesnastek
wcznie,
zalenoci
czasowe
pomidzy
poszczeglnymi
wartociami, oznaczenia metrum, waciwe rozoenie akcentw,
znaki chromatyczne);
zapoznanie z podstawowymi technikami gry: arpeggio, dwudwiki i
trjdwiki, mae barr;
nabycie wstpnej umiejtnoci czenia dwikw;
stworzenie w gowie ucznia wyobraenia dobrego, adnego
dwiku;
eksponowanie
wiodcego
gosu,
odrnianie
melodii
od
akompaniamentu;
zapoznanie z pojciem frazy;
nabycie wstpnej umiejtnoci strojenia instrumentu przy pomocy
tunera;
znajomo dwikw na gryfie do V progu wcznie;
znajomo gam: C-dur, G-dur, D-dur, A- dur, a-moll, e-moll.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

opisanie i nazwanie gwnych czci gitary;

dobranie gitary o odpowiedniej wielkoci, krzesa o odpowiedniej
wysokoci, podnka lub podgitarnika, pokazanie sposobu strojenia
gitary przy uyciu tunera oraz kamertonu;
18

wiczenia ksztatujce waciw postaw z instrumentem,

wielokrotne wstawanie
i siadanie z gitar, a do momentu
cakowitego opanowania prawidowego sposobu jej trzymania;
zabawa z przesuwaniem monety po stole w celu zapoznania ucznia z
ksztatem rki w stanie rozlunienia oraz sposobem wydobycia
dwiku palcami prawej rki, a take nauczenia prawidowego ruchu
palcw;
wiczenia na pustych strunach, wydobycie dwiku technik tirando
z zachowaniem prawidowych ruchw palcw, tworzenie melodii
opartych na prostych schematach rytmicznych, dbao o
naprzemienny ruch palcw;
wiczenia lewej rki bez uycia prawej, ustawianie palcw na gryfie z
zachowaniem prawidowego uoenia rki, powolne podnoszenie i
opuszczanie palcw lewej rki, delikatne dociskanie strun;
wydobycie pojedynczych dwikw z uyciem lewej rki przy penej
dbaoci o rozlunienie i prawidowy sposb uderzenia w strun oraz
precyzyjne ukadanie palcw na gryfie;
nauka prostych, krtkich melodii granych ze suchu, bez uycia nut,
koordynacja pracy obu rk, prby czenia dwikw melodii;
przedstawienie wartoci rytmicznych, wiczenie poczucia pulsu bez
instrumentu (klaskanie);
objanienie rozmieszczenia dwikw na gryfie w I pozycji, wiczenia
na
poszczeglnych
strunach,
dodawanie
kolejnych
strun
wykorzystywanych w opracowywanych wiczeniach;
objanienie oznacze strun, palcw, progw, nut, pauz, nazw
dwikw i wielokrotne utrwalanie zdobytej wiedzy poprzez
odczytywanie zapisu nutowego;
wiczenie prostych schematw arpeggio trzema palcami, nastpnie
czterema palcami wyrwnanym dwikiem z kadego palca,
wiczenie z metronomem rwnego tempa;
wiczenia na mae barr, przyciskanie pocztkowo dwch, a pniej
trzech strun jednoczenie, dbao o czyste wydobycie dwikw
spod poprzeczki;
wiczenie dwudwikw bliskich, dwudwikw z kciukiem,
trjdwikw dbao o prawidowe ruchy palcw oraz jednakow
barw i si rwnoczenie uderzanych dwikw;
dobr utworw pozwalajcych na stosowanie wyej wymienionych
technik;
wielokrotne granie uczniowi utworw, ktre wykonuje, w celu
zapoznania go z dwikiem o dobrej jakoci.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO I KLASIE:

-

umiejtno prawidowego siedzenia i trzymania gitary;

opanowanie prawidowego ukadu rk, odpowiedniego i precyzyjnego
sposobu przyciskania strun oraz wydobycia dwiku technik
tirando;
umiejtno czytania nut w I i II pozycji, znajomo ukadu dwikw
na gryfie do V progu wcznie;
19

granie technik naprzemienn;

znajomo oznacze strun, palcw, progw;
znajomo wartoci nut i pauz do szesnastek wcznie, rozumienie
zalenoci czasowych pomidzy nimi, waciwe odczytywanie rytmu;
znajomo metrum, waciwe rozoenie akcentw;
znajomo i rozumienie znakw chromatycznych, krzyyk, bemol,
kasownik;
umiejtno pynnego grania prostych, jednogosowych melodii na
strunach wiolinowych i basowych, pocztkowo ze suchu, a na
dalszym etapie nauki z nut, w spokojnych tempach, przy zachowaniu
waciwego rytmu;
umiejtno grania melodii w basie z akompaniamentem
pojedynczej struny wiolinowej oraz dwudwikw;
umiejtno grania melodii w grnym gosie z akompaniamentem
dwikw basowych;
umiejtno grania prostych schematw arpeggio wyrwnanym
dwikiem;
umiejtno grania dwudwikw bliskich, dwudwikw z kciukiem
oraz trjdwikw, przy zachowaniu dbaoci o jako dwiku;
czyste wydobywanie dwikw spod maego barr;
umiejtno wykonywania
utworw
wykorzystujcych wyej
wymienione techniki (dwudwiki, trjdwiki, mae barr, arpeggio)
w spokojnych tempach, w odpowiednim rytmie, przy zachowaniu
waciwej postawy, precyzji lewej rki
i prawidowego sposobu
wydobycia dwiku (odpowiednie ruchy palcw), prby frazowania,
czenia dwikw melodii oraz eksponowania wiodcego gosu;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
wstpna umiejtno strojenia instrumentu przy pomocy tunera;
umiejtno grania gamy C-dur, G-dur, D-dur, A-dur, a-moll, e-moll
przez jedn oktaw.
KLASA II

CELE SZCZEGOWE:
-

utrwalanie umiejtnoci prawidowego sposobu trzymania gitary,

przy zachowaniu odpowiedniego ukadu rk, ewentualne korekty;
praca nad dokadnoci i precyzj lewej rki oraz sposobem
wydobycia dwiku (prawidowe ruchy palcw prawej rki);
rozwijanie umiejtnoci czytania nut, utrwalanie ukadu dwikw na
gryfie do V progu wcznie;
nabycie umiejtnoci czytania nut na strunach wiolinowych do XII
progu wcznie;
rozwijanie nabytych umiejtnoci technicznych arpeggio,
dwudwiki i trjdwiki, mae barr;
wprowadzenie nowych technik legato, rasgueado, zmiany pozycji,
uderzenie apoyando;
zapoznanie ze sposobem wykonania i notacj flaoletw
naturalnych;
20

nabycie umiejtnoci czenia dwikw melodii oraz odpowiedniego

frazowania;
zapoznanie z podstawowymi sposobami artykulacji legato,
staccato;
eksponowanie jednego gosu;
operowanie dynamik piano i forte, znajomo podstawowych
oznacze dynamicznych;
znajomo i rozumienie podstawowych oznacze agogicznych;
znajomo gam: C-dur, G-dur, D-dur, A-dur, E- dur, a-moll, e-moll;
znajomo podstawowych akordw;
doskonalenie umiejtnoci strojenia gitary przy uyciu tunera.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

czytanie nut, granie z nut, wielokrotne objanianie poszczeglnych

oznacze, nazywanie dwikw, utrwalanie zdobytej wiedzy;
nieustanne zwracanie uwagi na prawidowy sposb trzymania gitary,
ukad rk, precyzj lewej rki oraz sposb wydobycia dwiku;
zapoznanie ucznia z wybranymi pojciami z zakresu teorii muzyki,
niezbdnymi podczas pracy nad utworami elementy okrelajce
tonacj utworu, znaki chromatyczne, metrum, fraza;
odpowiedni dobr ciekawego repertuaru zapewniajcego uczniowi
wszechstronny rozwj techniczny, pozwalajcego na doskonalenie
znanych elementw techniki gitarowej i wprowadzanie kolejnych;
wiczenie rnych schematw arpeggio, eksponowanie wybranego
dwiku, wiczenie z metronomem rwnego tempa;
wiczenie techniki legato z pust strun, nastpnie bez pustej struny
rnymi kombinacjami palcw, zaczynajc od wyszych pozycji,
stopniowo schodzc do niszych;
prezentacja techniki apoyando wiczenia;
wiczenie zmian pozycji przez pust strun tym samym palcem oraz
ze zmian palca, dbao o precyzj i rozlunienie;
wiczenie maego barr od wyszych do niszych pozycji, dbao o
rozlunienie rki i czyste wydobycie dwikw;
objanienie i prezentacja sposobu notacji oraz wykonania flaoletw
naturalnych;
objanienie i prezentacja ukadu dwikw na gryfie do V progu, a na
strunach wiolinowych do XII progu, wielokrotne utrwalanie wiedzy
poprzez granie utworw od V pozycji wzwy;
praca nad utworami zawierajcymi wyej wymienione problemy
techniczne;
wielokrotne granie uczniowi utworw, ktre wykonuje, w celu
zapoznania go z dwikiem o dobrej jakoci, sugestywne frazowanie
oraz eksponowanie wiodcego gosu;
prezentacja i objanienie podstawowych oznacze dynamicznych,
agogicznych i artykulacyjnych, stosowanie ich w praktyce;
wiczenie dynamiki piano i forte oraz podstawowych sposobw
artykulacji (legato, staccato) podczas pracy nad utworami;

21

uywanie metronomu podczas grania wprawek oraz pracy nad

utworami;
pokazanie oraz zapisanie podstawowych akordw, prezentacja
techniki rasgueado;
strojenie gitary przez ucznia podczas lekcji, reakcja na rozstrojenie.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO II KLASIE:

-

umiejtno czytania nut do V progu, a na strunach wiolinowych do

XII progu wcznie, granie utworw zawierajcych te dwiki, przy
zachowaniu waciwej postawy i odpowiedniego ukadu rk;
wykonywanie w spokojnych tempach niezbyt dugich, rnorodnych
utworw zawierajcych poznane techniki: arpeggio, legato, zmiany
pozycji, mae barr, naturalne flaolety, dwudwiki, trjdwiki;
dbao o czenie dwikw, precyzyjne ukadanie palcw lewej rki
na gryfie oraz odpowiednie ruchy palcw prawej rki zmierzajce do
uzyskania penego i nonego dwiku;
umiejtno utrzymania tempa w wykonywanych utworach;
rozumienie metrum, waciwe rozoenie akcentw;
umiejtno eksponowania melodii;
umiejtno frazowania;
umiejtno podkrelania niektrych dwikw przy uyciu techniki
apoyando;
operowanie dynamik piano i forte, realizacja podstawowych
oznacze dynamicznych;
umiejtno realizacji podstawowych oznacze agogicznych;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
umiejtno grania gam durowych: C, G, D, A, E oraz molowych: a, e
przez dwie oktawy;
umiejtno grania podstawowych akordw (Tonika, Subdominanta,
Dominanta) w tonacjach durowych: C, G, D, A, E i molowych: a, e
przy uyciu techniki rasgueado;
umiejtno strojenia gitary przy uyciu tunera.
KLASA III

CELE SZCZEGOWE:
-

doskonalenie poznanych technik gitarowych: arpeggio, legato, barr,

rasgueado, zmiany pozycji, flaolety naturalne;
praca nad jakoci dwiku;
wprowadzenie wibracji;
wyksztacenie umiejtnoci tumienia niepotrzebnie brzmicych
dwikw;
czytanie nut w obrbie caej skali instrumentu;
czytanie a vista prostych utworw jednogosowych;
operowanie dynamik od piano do forte, realizacja crescendo i
diminuendo;
realizacja oznacze agogicznych;
22

doskonalenie umiejtnoci frazowania;

posugiwanie si podstawowymi sposobami artykulacji;
samodzielne opracowywanie utworw;
samodzielne wiczenie i korekta wasnych bdw;
zapoznanie z budow form klasycznych ronda i wariacji;
zapoznanie z podstawowymi rnicami stylistycznymi wystpujcymi
w utworach pochodzcych z rnych epok muzycznych;
znajomo gam krzyykowych do czterech znakw;
znajomo podstawowych akordw w tonacjach krzyykowych do
czterech znakw.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

odpowiedni dobr repertuaru zawierajcego pozycje z rnych epok,

pozwalajcego
na
realizacj
zaoe
technicznych,
przy
jednoczesnym zainteresowaniu ucznia walorami muzycznymi
opracowywanych utworw;
wiczenie rnych schematw arpeggio, eksponowanie wybranego
dwiku, wiczenie z metronomem rwnego i stopniowo coraz
szybszego tempa;
wiczenie wibracji odpowiednie obcianie palca wibrujcego przy
jednoczesnym rozlunieniu pozostaych palcw, odsunicie kciuka od
szyjki gitary;
zwracanie uwagi na tumienie zostajcych strun i niepotrzebnych
dwikw, objanienie i prezentacja sposobw ich wyciszania przy
pomocy lewej i prawej rki;
wiczenie techniki legato z pust strun i bez pustej struny w
rnych pozycjach, na rnych strunach, rnymi kombinacjami
palcw;
wiczenie chwytu barr od wyszych do niszych pozycji, stopniowe
dodawanie kolejnych przyciskanych strun;
wiczenie dynamiki (piano, forte, crescendo, diminuendo), artykulacji
(legato, staccato) oraz realizacja oznacze agogicznych podczas
pracy nad utworami;
dbao o czysty i nony dwik przy jednoczesnym zachowaniu
waciwych proporcji brzmieniowych pomidzy poszczeglnymi
gosami;
dbao o rozlunienie i umiejtne rozadowywanie napi;
objanienie oraz prezentacja sposobw budowania fraz na
konkretnych przykadach;
czytanie a vista podczas lekcji prostych, jednogosowych utworw
objanienie zasad: dokadne obejrzenie i przemylenie tekstu
nutowego; zwrcenie uwagi na metrum; przegranie w gowie,
zastanowienie si, co moe sprawi problem; odpowiedni dobr
tempa, w jakim ucze jest w stanie zagra pynnie; uwiadomienie,
e gra ma tylko jeden kierunek, w przypadku pomyki nie cofamy si
i nie powtarzamy;
zadawanie
uczniowi
prostych
utworw
do
samodzielnego
opracowania, kontrola oraz szczegowe objanianie bdw,
23

omwienie zasad: odpowiednie planowanie; podzia utworu na mae

czci; rozczytanie i opalcowanie; wyodrbnienie motyww i fraz;
okrelenie, co sprawi najwikszy problem, i wiczenie tego, co w
danym momencie jest najistotniejsze; uczenie si maymi czciami i
odpowiedni dobr tempa wiczenia;
objanienie i prezentacja rnych sposobw wiczenia, zwrcenie
uwagi na wiadome suchanie oraz poprawianie bdw;
omwienie budowy form klasycznych ronda i wariacji, prezentacja
na konkretnych przykadach;
prezentacja stylw muzycznych, wsplne suchanie muzyki,
objanianie rnic stylistycznych pomidzy utworami pochodzcymi
z rnych epok;
prezentacja sposobw strojenia gitary bez uycia tunera, prby
samodzielnego strojenia;
wiczenie gam krzyykowych do czterech znakw w prymach i
tercjach;
wiczenie kadencji w tonacjach krzyykowych do czterech znakw
pod ktem sprawnego zmieniania akordw, przy uyciu techniki
rasgueado.

UMIEJTNOCI UCZNIA PO III KLASIE:

-

umiejtno czytania nut w obrbie caej skali instrumentu;

umiejtno odczytywania i realizacji oznacze agogicznych,
dynamicznych i artykulacyjnych;
umiejtno stosowania w utworach doskonalonych technik:
arpeggio, legato, barr, zmiany pozycji, flaolety naturalne,
rasgueado;
umiejtno podkrelania dugich dwikw przy pomocy wibracji;
umiejtno tumienia zostajcych pustych strun basowych i
innych niepotrzebnych dwikw;
umiejtno wykonania kilku utworw pochodzcych z rnych epok
muzycznych, zrnicowanych w charakterze, granych adnym i
nonym dwikiem, z zachowaniem waciwego metrum, agogiki,
odpowiedniego frazowania, artykulacji, z zastosowaniem dynamiki
od piano do forte oraz odpowiednich proporcji brzmieniowych;
umiejtno czytania a vista prostych, jednogosowych utworw z
zachowaniem waciwego rytmu;
umiejtno samodzielnego opracowania prostego utworu
waciwe odczytanie dwikw, poprawna realizacja metrum,
opalcowanie;
znajomo i umiejtno prawidowego, zgodnego z budow
formaln grania poznanych form klasycznych ronda i wariacji;
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
umiejtno grania gam krzyykowych do czterech znakw w
prymach i tercjach;
znajomo podstawowych akordw oraz wstpna umiejtno
sprawnego ich zmieniania w tonacjach krzyykowych do czterech
znakw chromatycznych, umiejtno grania technik rasgueado;
24

wstpna umiejtno strojenia gitary bez uycia tunera.

KLASA IV

CELE SZCZEGOWE:
-

doskonalenie poznanych technik gitarowych oraz rodkw wyrazu

artystycznego,
zwrcenie
szczeglnej
uwagi
na
elementy
wymagajce dopracowania;
rozwijanie biegoci palcowej rk, niezalenoci palcw oraz
koordynacji pracy lewej i prawej rki;
wprowadzenie techniki tremolo;
wprowadzenie zmian barwy;
realizacja podstawowych ozdobnikw;
zapoznanie ze sposobem wykonania i notacj flaoletw sztucznych;
doskonalenie umiejtnoci czytania nut w obrbie caej skali
instrumentu;
doskonalenie umiejtnoci wibracji;
doskonalenie umiejtnoci artykulacyjnych;
czytanie a vista prostych utworw o fakturze homofonicznej;
doskonalenie umiejtnoci samodzielnego wiczenia i korekty
wasnych bdw;
zapoznanie z budow allegra sonatowego;
zapoznanie z wybranymi czciami suity;
doskonalenie umiejtnoci interpretacyjnych;
pogbianie wiedzy o rnicach stylistycznych pomidzy utworami z
rnych epok muzycznych;
doskonalenie umiejtnoci grania gam oraz podstawowych akordw;
doskonalenie umiejtnoci strojenia gitary.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

wiczenie wprawek oraz etiud pozwalajcych na rozwj poznanych

technik gitarowych: tirando, apoyando, arpeggio, legato, barr,
zmiany pozycji, trjdwiki, czterodwiki, flaolety naturalne,
wibracja, tumienie strun zwrcenie szczeglnej uwagi na elementy
wymagajce dopracowania; dbao o swobod i wiadome
rozlunianie oraz jako dwiku;
prezentacja sposobu wykonania flaoletw sztucznych, wiczenia;
prezentacja sposobw zmian barwy, wiczenia zmian barwy przez
przesunicie rki wzdu strun oraz przez zmian ustawienia
nadgarstka i kta uderzenia;
25

wiczenie ozdobnikw w wolnym tempie i stopniowe jego

zwikszanie;
odpowiedni dobr repertuaru pozwalajcego na realizacj zaoe
technicznych, zawierajcego utwory pochodzce z rnych epok,
zrnicowane w charakterze;
prezentacja stylw muzycznych, wsplne suchanie muzyki,
objanianie rnic stylistycznych pomidzy utworami pochodzcymi
z rnych epok;
zwracanie szczeglnej uwagi na zagadnienia interpretacyjne podczas
pracy nad utworami (rytm, agogika, dynamika, barwa dwiku,
artykulacja, frazowanie), styl oraz charakter utworu;
granie wprawek na tremolo wyrwnanym dwikiem z kadego
palca, wiczenie
z metronomem rwnego i stopniowo coraz
szybszego tempa, rne kombinacje palcw, wiczenie ich
niezalenoci;
wiczenie biegoci, niezalenoci i koordynacji pracy palcw obu rk
na technice gamowej, zdecydowany ruch przeniesienia rki przy
zmianie struny, zachowanie dwiku o waciwej dynamice, barwie i
nasyceniu;
granie gam krzyykowych do czterech znakw chromatycznych w
prymach, tercjach i sekstach;
czytanie i opalcowanie utworw w obrbie caej skali instrumentu;
czytanie a vista utworw o prostej fakturze homofonicznej podczas
lekcji, objanianie zasad: dokadne obejrzenie tekstu nutowego
przed rozpoczciem grania, okrelenie miejsc mogcych sprawi
trudnoci; nauczenie zasady, e przed przystpieniem do grania
utwr naley gruntownie przemyle; uwiadomienie, e nie wolno
spontanicznie reagowa na pomyki, tylko muzykowa dalej;
zadawanie uczniowi utworw do samodzielnego opracowania,
kontrola oraz szczegowe objanianie bdw, omawianie zasad:
wstpna analiza tekstu nutowego; zaplanowanie pracy; podzia
utworu na czci, wyodrbnienie motyww i fraz, wiczenie maych
partii; wiczenie jednego problemu oraz sukcesywne dodawanie
kolejnych elementw; stopniowe zwikszanie tempa; samodzielny
dobr odpowiednich rodkw wyrazu artystycznego;
rnicowanie
wykonywanych
utworw
pod
wzgldem
artykulacyjnym, dynamicznym i agogicznym;
omwienie budowy allegra sonatowego oraz wybranych tacw
suity, prezentacja na konkretnych przykadach;
praca nad form cykliczn lub jej wybranymi czciami;
strojenie gitary bez uycia tunera podczas lekcji, reakcja na
rozstrojenie;
czytanie a vista podczas lekcji;
wiczenie poznanych gam w prymach, tercjach i sekstach;
wiczenie akompaniamentu akordowego, nauczyciel gra melodi,
ucze akompaniuje;
prezentacja rnych sposobw wiczenia, ksztacenie umiejtnoci
analitycznego suchania wasnej gry pod ktem wychwytywania
elementw wymagajcych poprawienia.
26

UMIEJTNOCI UCZNIA PO IV KLASIE:

-

umiejtno posugiwania si prawidowym aparatem gry oraz

dbanie o waciwy dobr akcesoriw (odpowiednie krzeso,
podgitarnik lub podnek);
umiejtno posugiwania si podstawow technik gry (koordynacja
pracy obu rk, niezaleno palcw, tumienie strun, uderzenie
tirando i apoyando, technika legato, chwyt barr, gra w pozycjach i
zmiany pozycji, gra dwudwikw, trjdwikw, czterodwikw,
podstawowych akordw gitarowych, naturalnych i sztucznych
flaoletw, realizacja arpeggio, tremolo, rasgueado i podstawowych
ozdobnikw);
umiejtno swobodnego wykonania w odpowiednich tempach kilku
utworw pochodzcych z rnych epok muzycznych, zrnicowanych
w charakterze, granych adnym i nonym dwikiem, z zachowaniem
waciwego rytmu, odpowiedniego frazowania, waciwej artykulacji,
agogiki, z zastosowaniem dynamiki od piano do forte, zmian barwy,
z podkrelaniem niektrych dwikw przy pomocy wibracji,
z zachowaniem waciwych proporcji brzmieniowych i tumieniem
niepotrzebnych dwikw, przy jednoczesnym pokazaniu rnic
stylistycznych wystpujcych w utworach;
umiejtno wykonania formy cyklicznej lub jej wybranych czci;
znajomo i umiejtno prawidowego, zgodnego z budow
formaln grania poznanych form wariacji, ronda, allegra
sonatowego i wybranych tacw suity;
umiejtno posugiwania si metronomem, tunerem oraz
kamertonem;
umiejtno samodzielnego odczytywania zapisu nutowego oraz
realizacji oznacze dynamicznych i agogicznych;
umiejtno grania a vista atwych utworw;
umiejtno samodzielnego wiczenia i korekty wasnych bdw;
umiejtno analizy wasnej gry pod ktem wyapywania elementw
wymagajcych poprawienia;
umiejtno samodzielnego opracowywania atwych utworw pod
wzgldem techniczno-wykonawczym (opalcowanie, frazowanie,
dynamika, interpretacja);
umiejtno grania z pamici wybranych utworw;
znajomo i umiejtno wykonania gam krzyykowych do czterech
znakw w prymach, tercjach i sekstach;
znajomo i umiejtno sprawnego grania podstawowych akordw
durowych i molowych w wyej wymienionych tonacjach przy uyciu
techniki rasgueado;
umiejtno strojenia gitary z tunerem i bez tunera.

27

2. PRZYGOTOWANIE DO WYSTPW PUBLICZNYCH

Ucze uczy si, jak prezentowa publicznie swoje umiejtnoci.
Aktywnie uczestniczy w yciu muzycznym szkoy i rodowiska. Niej
wymienione cele realizujemy przez cay okres nauki w szkole muzycznej
pierwszego stopnia, bez podziau na etapy. Przy opisie tego punktu
wyodrbniono cele, ktre jednoczenie s efektami ksztacenia, czyli
kompetencjami, jakimi powinien wykaza si absolwent szkoy muzycznej
pierwszego stopnia. Przedstawiono sposoby ich realizacji, bdce
wskazwkami metodycznymi.
CELE EFEKTY KSZTACENIA:
-

uczestnictwo w wystpach publicznych: jako solista, kameralista lub

akompaniator;
umiejtno dokonywania krytycznej oceny swojej prezentacji;
opanowanie sposobw koncentracji w trakcie wystpu;
umiejtno radzenia sobie z trem;
znajomo zasad zachowania si na estradzie.

SPOSOBY REALIZACJI CELW WSKAZWKI METODYCZNE:

-

stwarzanie wszystkim uczniom moliwoci publicznego grania na

kadym, nawet pocztkowym etapie nauki, organizowanie
prbnych wystpw w klasie, audycji klasowych, zachcanie i
namawianie do udziau w charakterze wykonawcy w audycjach i
koncertach szkolnych;
wyjanienie zasad zachowania si podczas wystpu, zwrcenie
uwagi na odpowiedni ubir;
wiadome i rozsdne zachcanie i przygotowywanie szczeglnie
uzdolnionych uczniw do udziau w przegldach i konkursach;
nagrywanie i pniejsze odsuchiwanie wystpw uczniw,
szczegowe ich omwienie;
omwienie i wiczenie sposobw radzenia sobie z trem, np. poprzez
stwarzanie koncertowej atmosfery podczas lekcji (ucze podchodzi
do krzesa, kania si, siada, stroi instrument, gra utwr od pocztku
do koca, wstaje, kania si i schodzi ze sceny);
ksztatowanie przekonania, e dobre wykonanie utworu wynika z
dobrego wiczenia i odpowiedniego przygotowania;
budowanie u ucznia wiary w siebie i we wasne moliwoci;
budowanie pozytywnego nastawienia do wystpu.

28

3. UMUZYKALNIENIE I ROZBUDZENIE WRALIWOCI NA MUZYK

Ucze, pod kierunkiem nauczyciela gitary, rozwija swoje
zainteresowania, wraliwo i wyobrani muzyczn oraz naturaln
potrzeb ekspresji twrczej. Ksztatuje swj smak
i gust muzyczny,
poznaje histori gitary, sucha muzyki, chodzi na koncerty. Czynnie
uczestniczy w yciu muzycznym szkoy i rodowiska.
Zadania dotyczce umuzykalniania i rozbudzania wraliwoci na
muzyk s realizowane na lekcjach indywidualnych z instrumentu oraz
podczas zaj grupowych, takich jak: rytmika, ksztacenie suchu, audycje
muzyczne, chr.
Niej wymienione cele realizujemy przez cay okres nauki w szkole
muzycznej pierwszego stopnia, bez podziau na etapy, oczywicie biorc
pod uwag moliwoci percepcyjne ucznia. Opisujc ten punkt,
wyodrbniono cele ksztacenia oraz sposoby ich realizacji. Efekty
ksztacenia umieszczono w opisie osigni ucznia po ukoczeniu szkoy.
CELE:
-

rozwj zainteresowa i uzdolnie muzycznych;

przygotowanie do czynnego uczestnictwa jako wiadomego odbiorcy
w yciu muzycznym szkoy i w wydarzeniach kulturalnych poza
szko;
nauczenie wiadomego korzystania z nagra muzycznych i rnych
rde informacji;
ksztatowanie smaku, gustu muzycznego, wraliwoci i wyobrani
muzycznej;
rozwj naturalnej potrzeby ekspresji twrczej;
ksztatowanie wyobraenia o waciwej barwie dwiku gitary;
poznawanie terminw i poj muzycznych;
poznawanie historii gitary i muzyki gitarowej w zakresie
podstawowym;
poznawanie literatury gitarowej z rnych epok;
przestrzeganie zasad dobrego wychowania.

SPOSOBY REALIZACJI CELW:

-

uczestniczenie uczniw w charakterze suchaczy w audycjach i

koncertach szkolnych;

29

uczestniczenie uczniw w organizowanych przez szko wyjazdach

na koncerty (np. do filharmonii);
skuteczne zachcanie uczniw do indywidualnego uczestnictwa w
rnych koncertach i innych wydarzeniach kulturalnych;
rozmowy z uczniami o wydarzeniach kulturalnych, w ktrych brali
udzia;
wsplne suchanie muzyki podczas lekcji, wskazywanie nagra do
indywidualnego
suchania,
dostosowanych
do
moliwoci
percepcyjnych uczniw, omawianie suchanej muzyki;
zachcanie do formuowania wypowiedzi na temat koncertw oraz
wysuchanych nagra;
suchanie muzyki gitarowej z rnych epok, wskazywanie rnic
pomidzy stylami;
suchanie muzyki gitarowej pod ktem ksztatowania wyobraenia o
waciwej barwie dwiku gitary;
przekazywanie podstawowych informacji o historii gitary i muzyki
gitarowej;
uczestniczenie w organizowanych przez szko warsztatach
muzycznych i lekcjach otwartych skierowanych do odpowiedniej
grupy wiekowej;
zachcanie uczniw do udziau w warsztatach i lekcjach otwartych
organizowanych poza szko, np. kursach wakacyjnych;
omwienie zasad zachowania podczas koncertw i innych wydarze
kulturalnych;
rozmowy o muzyce, poszerzanie wiedzy o interpretacji utworw i
rnicach stylistycznych midzy utworami z rnych epok,
wskazywanie rde informacji oraz zachcanie do korzystania z
nich.

IV.
FORMY SPRAWDZANIA OSIGNI UCZNIW ORAZ OGLNE
KRYTERIA OCENIANIA
Formy sprawdzania osigni uczniw:
-

sprawdzenie stopnia zrealizowanych zada domowych na kadej

lekcji;
analiza pracy ucznia podczas zaj;
wystpy uczniw podczas audycji klasowych, szkolnych,
pozaszkolnych, koncertw;
przesuchania techniczne;
egzaminy;
konkursy szkolne, midzyszkolne, regionalne, oglnopolskie,
midzynarodowe.

Oglne kryteria oceniania:

-

stan spenienia wymaga edukacyjnych w danej klasie;

30

poziom opanowania waciwego aparatu gry oraz stopie

technicznego zaawansowania;
praca ucznia w cigu roku oraz intensywno jego zaangaowania;
zaawansowanie programu, poziom trudnoci wykonywanych
utworw;
artystyczna warto prezentacji.

V. OPIS WARUNKW NIEZBDNYCH DO REALIZACJI PROGRAMU

NAUCZANIA
Do realizacji zada zawartych w programie nauczania musz by spenione
nastpujce warunki:
- zajcia musz odbywa si w estetycznej sali o odpowiedniej
wielkoci i akustyce;
- sala powinna posiada stosowne owietlenie i musi w niej by
optymalna temperatura;
- wskazane jest due lustro;
- niezbdne jest wyposaenie sali w krzesa lub stoki o rnej lub
regulowanej wysokoci, pulpity, podnki i podgitarniki;
- wskazany jest dostp do sprztu nagrywajcego i odtwarzajcego
muzyk;
- nauczyciel musi mie szkoln gitar o dobrym brzmieniu, ktr
wykorzystuje podczas lekcji;
- ucze powinien posiada wasny lub wypoyczony instrument
wielkoci dostosowany do swojego wieku i aktualnej budowy,
podnek lub podgitarnik, tuner, podrcznik;
- wskazane jest, eby biblioteka szkolna zaopatrzona bya w
odpowiedni materia nutowy, stale aktualizowany o najnowsze
pozycje literatury gitarowej.

VI. OPIS OSIGNI UCZNIA PO UKOCZENIU SZKOY MUZYCZNEJ

PIERWSZEGO STOPNIA
-

Absolwent szkoy muzycznej pierwszego stopnia jest wiadomym

odbiorc sztuki i czynnym uczestnikiem ycia muzycznego.
Szanuje dziedzictwo kulturowe swojego i innych narodw.
Przestrzega zasad kultury, etyki i prawa autorskiego.
Posiada prawidowo ustawiony aparat gry oraz elementarn biego
techniczn.

31

Podczas grania na gitarze operuje podstawowymi rodkami wyrazu

artystycznego.
wiadomie
wykorzystuje
such
muzyczny
w
dziaaniach
praktycznych. Wykazuje si dbaoci o estetyk brzmienia.
Umie poprawnie realizowa i interesujco interpretowa utwory
dostosowane do swojego poziomu gry.
Czyta nuty w stopniu umoliwiajcym samodzielne opracowywanie
nieskomplikowanych pozycji oraz gr a vista prostych utworw.
Posiada i wykorzystuje wiedz oglnomuzyczn w zakresie
niezbdnym do zrozumienia i przygotowania wykonywanych dzie.
Poprawnie realizuje wskazwki wykonawcze.
Zapozna si z rnorodn literatur muzyczn swojego instrumentu.
Ma dowiadczenie w muzykowaniu zespoowym, gdzie ksztatowa
umiejtno pracy w grupie, zdolno wzajemnego suchania si,
szacunku dla innych, poczucie odpowiedzialnoci.
Publicznie prezentuje swoje dokonania, potrafi skutecznie radzi
sobie ze stresem, a w szczeglnoci z trem.
Cechuje go kultura osobista.
Umie organizowa indywidualn prac.
Potrafi samodzielnie i systematycznie rozwija swoje umiejtnoci.
Jest w stanie ocenia jako wykonywanych zada oraz przewidywa
skutki podejmowanych dziaa.
Rozsdnie i umiejtnie korzysta z rnych rde informacji.
Posiada wiedz konieczn do rozwijania umiejtnoci gry na
instrumencie i do wiadomego uczestnictwa w yciu muzycznym.

VII. LITERATURA PRZEDMIOTU

Szkoy na gitar
Aguado Dionisio

Metodo de guitarra

Cardoso Jorge

Nauka i metoda techniki

32

gitarowej
Eythorsson Svein

The first Guitar Milestone

Eythorsson Svein

The first Guitar Lesson

Eythorsson Svein

Scales and arpeggios for guitar

Kreidler Dieter

Szkoa na gitar

Muro Juan Antonio

Szkoa gry na gitarze

Nuttall Peter i Whitworth John

The Guitarists Way cz. I, II, III, IV

Pujol Emilio

Szkoa gry na gitarze

Stachak Tatiana

Gitara pierwsza klasa

Stachak Tatiana

Gitara ekstra klasa

Sosiski Kazimierz

Materiay do nauki gry na gitarze

Tennant Scott

Pumping Nylon

Thorlaksson Eythor

Szkoa gry na gitarze

Etiudy
Aguado Dionisio

Metodo de guitarra

Brouwer Leo

Estudios sencillos

Brouwer Leo

Nuevos Estudios sencillos

Carulli Fernando

6 Etiud

Carcassi Mateo

Etiudy op. 60

Coste Napoleon

Etiudy op. 38

Domeniconi Carlo

Three Studies for the Spirit

Giuliani Mauro

Etiudy op. 48

Kleynjans Francis

Estudines

Powroniak Jzef

Wybr etiud, cz. 1, 2, 3, 4

Sor Fernando

Etiudy op. 6

Sor Fernando

Etiudy op. 60

Sor Fernando

Etiudy op. 31

Tarrega Francisco

31 Etiud

Tarrega Francisco

Utwory wybrane

Wendland Andrzej

Legato wiczenia i etiudy

Muzyka dawna i klasyczna

33

Bach Jan Sebastian

Lautemwerke

Brescianello Antonio Giuseppe

Partity

Robert de Visee

Suity

Carulli Fernando

29 utworw (opr. Eythor Thorlaksson)

Carcassi, Carulli, Giuliani

Losy Jan Antonin

Wariacje (opr. Ryszard Baauszko)

Partity

Mertel Elias

83 Preludia
(w: Lute Music, opr. Adalbert Quadt)

Milan Luis

Pavany

Powroniak Jzef

atwe utwory dawnych mistrzw

Quadt Adalbert (opr.)

Guitar Music
muzyka gitarowa z XVI XVIII wieku

Ratz Martin (opr.)

Kassiker der Gitarre, vol. 1, 2

Tarrega Francisco

Preludia

Sanz Gaspar

Instruccion de Musica
Sobre la Guitarra Espanola

Utwory rne
Boelaars Marcel

Happy melodies

Cardoso Jorge

Suita dla dzieci

Drodowski Mirosaw

Dwikiem malowane

Drodowski Mirosaw

Cay rok z gitar

Hartog Cees

Different pieces

Kleynjans Francis

Bricoles, babioles, et fariboles frivoles

Kleynjans Francis

Le coin de lenfance

Lauro Antonio

Valses

Koshkin Nikita

Mascarades pour guitar

Linneman Maria

Utwory rne

Przybylski Bogusaw

Koldy i pastoraki na gitar

Rak Stephan

atwe utwory

Stachak Tatiana

Zaproszenie do walca

Stachak, Drodowski

Solo & duo

Thorlaksson Eythor (opr.)

Guitar Moment cz. I IV

34

Vinitski Aleksander

Karuzela jazzowa

Wanders Joep

10 pieces for classical guitar

Muzyka kameralna
Dumond Arnaud

Repertoire pedagogique

Eythorsson Svein (opr.)

Guitar duets for begginers, vol. 1

i2
Guitar Trios
Forest Andrew

Guitar Pieces
Ainsty suite
Threes company

Stachak Tatiana

Ucze i nauczyciel

Powroniak Jzef (opr.)

atwe utwory dawnych mistrzw

na dwie gitary
Kameralna muzyka gitarowa
Tercety gitarowe

35