BETON

1. Beton- definicija:
Pod betonom u opstem slucaju podrazumijeva se vjestacki kameni materijal dobiven
ucvrscavanjem mjesavine nekog vezivnog materijala i agregata(granulata).To je ustvari kompozitni
gradjevinski materijal koji se spravlja uglavnom od cementa,agregata(sljunak i pijesak) i vode,i u
pojedinim slucajevima,aditiva.

-Beton je mnogokomponentni, polidisperzni, umjetni kameni graevinski materijal, sastavljen od

pijeska i krupnog agregata, meusobno vezanih cementnim kamenom, nastalim hidratacijom i
ovrivanjem cementa kao veziva. Ujedno predstavlja najvie upotrebljivo gradivo, od mostova
do zgrada, od hidrotehnikih i prometnih do industrijskih objekata.

2. Osnovna podjela betona:

Nearmirani,armirani.

3. Uticajni faktori na zapreminsku masu?

Faktori koji uticu na zapreminsku masu betona su zampreminske mase komponenti od kojih je
spravljen,tj. Zapreminska masa agregata i cementa.Kod armiranog betona zapreminska masa
ovisi o kolicini armature.

4.ta se podrazumjeva u optem sluaju pod pojmom beton i kakvi betoni mogu biti u
zavisnosti od vezivnog materijala?
u optem sluaju pod pojmom beton smatramo ovrslu smjesu veziva, agragata, aditiva i vode, te
zavisno od vezivnog materijala (gips,kre,cement, asfalt) govori o o gips,cement,kre, asfalt
betonu.

5. Podjela betona po zapreminskoj masi?

-Lahki beton (zapreminska masa do 1900 kg/m 3),
- obini beton (1900 do 2500 kg/m 3)
-teki beton (preko 2500 kg/m3).

6. Beton definicija-podjela betona prema nainu izrade i ugradnje?

Prema nainu ugradnje razlikujemo monolitni i montani beton.

Monolitni beton se u tenom stanju ugrauje na samom gradilitu (gde se i proizvodi ili doprema
kamionima-mikserima).
Montani beton se koristi za fabriku izradu modularnih betonskih konstrukcionih elemenata
(blokova, stubova, greda, panela i dr.), koji se zatim montiraju na gradilitu.
.

7. Beton definicija-podjela betona prema sadraju vode ?

Prema sadraju vode razlikuje se:
vlaan beton sa malo vode (ugrauje se nabijanjem ili vibriranjem),
plastian beton sa umerenom koliinom vode (uliva se u kalupe armirano-betonskih konstrukcija)
i vrlo plastian beton sa veim sadrajem vode (ugrauje se livenjem)

8. Podjela betona prema namjeni?

Konstruktivni
zolacioni
konstruktivno-izolacioni
9.Podjela betona prema granulometrijskom sastavu agregata?
betoni se dijele na:
Jednofrakcijske
visefrakcijske

U svjeem betonu zrna agregata su vezana u koherentnu cjelinu posredstvom cementne paste,pri
emu pasta obavije zrna agregata i u potpunosti ispuni sve prostore izmeu pojedinih zrna.Ako se
primjeni pretjerano velika koliina cementne paste,u odreenoj mjeri e se smanjiti vrstoa
betona,vodonepropustljivost,otpornost na dejstvo mraza ,hemijska otpornost i dr.Takoe,vea
koliina cementne paste uslovljava poveano skupljanje i teenje betona i razvijanje vee
hidratacione toplote,a i zbog toga dolazi do poveanja proizvodne cijene betona,jer je cement
skuplji od agregata.Sve ovo govori da je za spravljanje betona potrebno primjeniti optimalnu
koliinu cementne paste kao i odgovarajui granulometrijski sastav agregata.
Primjenom jednozrnog agregata i odgovarajue koliine cementne paste ,zbog tzv.suhog trenja
u masi ,dobija se vrlo teko ugradljiva i obradljiva betonska smjesa.Takav beton bi imao i vrlo
veliku poroznost. Ugradljivost i obradljivost ,kao i ostala svojstva ovrslog betona, znatno se
poboljavaju kombinovanjem nekoliko frakcija agregata.Na taj nain se smanjuje trenje u masi i
obezbjeuje najbolje mogue pakovanje zrna (sitnija zrna ispunjavaju meuprostore u okviru
krupnijih zrna).Granulometrijski sastav agregata se u optem sluaju,utvruje eksperimentalnim
putem,koritenjem odreenog broja frakcija.
Agregat koji se koristi mora po granulometrijskom sastavu da bude takav da osigura postizanje
odreenih svojstava ovrslog betona,ali da istovremeno obezbijedi i povoljnu ugradljivost i
obradljivost betonske smjese.Granulometrijski sastav agregata ,izmeu ostalog,treba da bude
takav da u najveoj moguoj mjeri iskoristi sve kategorije zrna,onda se dobijaju kontinualne
granulometrijske kompozicije.Uee najkrupnije frakcije u mjeavini agregata ima velikog uticaja
na svojstva svjeeg i ovrslog betona.Prilikom spravljanja betonske smjese,najee se koriste
frakcije: 0-4, 4-8 , 8-16 i 16-31,5 mm . S obzirom da se treba da obezbijedi i propisan
granulometrijski sastav sitnog agregata ,za spravljanje betona mogu se preporuiti i sljedee
frakcije: 0-2 , 2-8 i 8-31,5 mm.

10. Podjela betona prema tehnologiji proizvodnje?

betoni prema tehnologiji proizvodnje mogu biti:
Runo ili mainski izraeni,
autoklavirani elijasti pjeno i gas betoni,
hidrotermalno tretirani (zapareni) pepelo i ljako betoni,
termiki tretirani silikatni betoni,
vakumirani betoni tzv. Breton kamen.

11. Beton definicija-ta su aktivni a ta su inertni materijali u betonu?

Beton nastaje ovravanjem meavine mineralnog veziva, kamenih agregata i vode.
Pri tome mineralna veziva i voda su aktivni sastojci betona, a kameni agregati sastojci koji slue
za ispunu betonske mase bez hemijskog uea,su zapravo inertni materijali (pijesak, zrnje
stijena, vermikulit...)

AGREGAT
1. Definicija agregata
Agregat za beton je materijal rastresite strukture,formiran u vidu skupa manje-vise istovrsnih
cestica,tj. Materijal relativno homogen u smislu supstance(izradjivaca) koji se sastoji od
medjusobno povezanih zrna(granula) odredjene krupnoce. U uem smislu, agregati
predstavljaju zrnasti (inertni) materijal koji zajedno sa odreenim vezivnim materijalima (cement,
krec, bitumen, polimeri) sluze za dobijenje raznih vrsta maltera i betona.

2. Agregat za betonsku mjesavinu-ucesce agregata,faktori za izbor?

Agregat ucestvuje sa 70 do 80% u ukupnoj masi betona i od njegovih karakteristika zavise
svojstva betonskih smjea i svojstva ovrslog betona.
Agregat za beton mora da bude dovoljno vrst i postojan. Zapreminska masa agregata treba da se
kree izmedu 2000 i 3000 kg/m3. vrstoca kamena od koga se dobija drobljeni agregat mora da
iznosi najmanje 80 MPa, dok kamen za puteve mora imati vrstou ne manju od 160 MPa.

3. Osnovna podjela agregata za izradu betona?

Osnovna podjela:
Prirodan:prirodno nevezane stijene(drobina,sljunak i pijesak) i drobljen i mljeven
kamen(tucanik,grus,mljeven kamen)
Vjestacki:razni otpadni materijali i industrijski nus- produkti(lozisna zgura,leteci pepeo,kristalna
zgura,granulisana zgura,pjenusava zgura) te specijalni proizvodi za primjenu u malterima i
betonima(keramzit-ekspandirana glina,ekspandirani perlit,ekspandirani vermikulit)

4. Koji minerali su nepozeljni u agregatu za beton i koliki max.procenat je doputeno

njihovog prisustva u odnosu na masu agregata?
.Nepozeljni minerali u agregatu za beton :skriljci, lapori, serpentiniti, liskuni i ugalj.
Liskuna smije da ima najvise 1 % po masi, odnosno 2 % za beton koji ce biti stalno na suhom.
Reaktivni, alkalno-silikatni sastojci:
-u krupnom agregatu <5 %
-u sitnom agregatu <0.5%.

5. Zbog ega se ograniava uee hlorida i sumpora u agregatu za beton,i dozvoljena

koliina?
Zbog toga to su izazivai korozije armature,sadraj ukupnog sumpora izraenog kao SO 3 smije
da iznosi najvie 1% a dok sadraj hlorida ne smije da pree granicu od 0,1%.(za beton
prednapregnutih konstrukcija 0,02%)

6. Po kojem uslovu je dozvoljeno da agregat sadri 5% u krupnoj a 0,5% u sitnoj frakciji

alkalno silikatnih reaktivnih sastojaka?
U koliko je u betonu prisutan amorfni silicijum, on pod odreenim uslovima moe da stupi u
reakciju sa lakalijama i da dovede do stvaranja takvih produkata koji u prisustvu vlage poveavaju
svoju zapreminu.Uslijed ove expanzije dolazi unutranjih napona u masi betona i do pojave prslina
i pukotina, to uslovljava pad vrstoe i dovodi do postepene destrukcije betona. Da bi ova
reakcija uopte bila mogua, pored amorfnog silicijuma i vode potrebno je i prisustvo alkalija,
a one predstavljaju jednu od komponenata svakog cementa. Ispitivanja su dokazala da je mogua
reakcija ako cement sadri vie od 0,5-0,6% alkalija. Ukoliko agregat sadri 5% u krupnoj a 0,5%
u sitnoj frakciji alkalno-silikatno-reaktivnih sastojaka, takav se agregat moe upotrijebiti bez ikakvih
ogranienja, dok u ostalim sluajevima potrebne su dodatne analize.
7.Kolika treba biti zapreminska masa agregata za beton i koliko je max dopusteno upijanje
vode agregata za beton?
Zapreminska masa agregata treba da se kree izmedu 2000 i 3000 kg/m 3. Upijanje vode moze da
iznosi najvise 1,5%.

8.Koliki je max dopusteni sadrzaj grudvi i gline u agregatu za beton?

U sitnom agregatu do 0.5%
u krupnom 0.25%.

9.Osim sto mora da obezbijedi odredjena zadata svojstva ocvrslog betona,sta mora agregat
za beton jos da obezbijedi?
Mora da obezbijedi otpornost betona na drobljenje, habanje, smrzavanje i odmrzavanje,
otpornost na skupljanje usred susenja, dobru ugradljivost betona...

10.Koje komponente u agregatu stetno uticu na fi-meh karakteristike ocvrslog betona?

Komponente stetne sa aspekta fiz-meh svojstava betona,definisu se mineralosko-petrografskim
ispitivanjima:
-Izmjenjena(slaba)zrna,glinoviti pjescari,lapori i laporoviti karbonati,skriljci,gips,glina i glinci..
-Uzrocnici alkalno-silikatne reakcije(kristobalit,ronjaci,..)
-Uzrocnici korozije armature(minerali koji sadrze halogene elemente:halit,silvin i minerali koji
sadrze sumpor:pirit,markiz,pirotin,anhidrit.)
-Uzrocnici sprjecavanja hidratacije(organska jedinjenja:saharit,masti)

11. Koliki je max dopusteni procenat prisustva slabih zrna u agregatu za beton?
Ne smije biti veci od 3%.

12. Koje su prednosti drobljenog agregata u odnosu na prirodan kod izrade betonske
smjese?
Prirodni agregat zbog zaobljenosti zrna mnogo povoljnije utie na ugradljivost i obradljivost
betonskih smjesa. Meutim, i drobljeni agregat ima odreenih prednosti; on je u petrografskom
pogledu uvijek homogeniji, a to uslovljava mnogo manje koncentracije napona u ovrslom betonu
pod optereenjem i pri temperaturnim promjenama. Otroivini oblik zrna drobljenog agregata
omoguava ostvarivanje ukljetenja susjednih zrna, pa to doprinosi poveanju mehanikih
karakteristika, naroito poveanju vrstoe betona pri zatezanju.

13. Koji su nedostaci drobljenog agregata u odnosu na prirodan kod izrade betonske
mase?
Drobljeni agregat je po pravilu skuplji, pa se prirodnom, naroito rijenom, u praksi najee daje
prednost. Prirodni agregat zbog zaobljenosti zrna mnogo povoljnije utie na ugradljivost i
obradljivost betonskih smjesa.

14. Kako se dijele agregati za izradu betona prema velicini zrna?

-sitan agregat zrna prolaze kroz sita otvora od 4mm(prainaste i glinovite estice,veca kolicina
moze da smanji cvrstocu i otpornost na dejstvo mraza,poveca upijanje vode,skupljanje i tecenje)
-krupan ne prolaze kroz to sito preko 4mm(nominalno najkrupnije zrno agregata(D),stvarno
najkrupnije zrno agregata(max zrno Dmax))
prema dimenziji( duzina,sirina i debljina) : Loptasta- duzina:sirina:debljina=1 , Duguljasta-
duzina:sirina 5:1 , Pljosnata- debljina:sirina 1:5 .

15. Kolika je min. doputena vrstoa na pritisak stijena za izradu drobljenog agregata za
beton ?
vrstoa kamena od koga se dobija drobljeni agregat mora da iznosi najmanje 80 MPa, a ukoliko
se radi o betonima za kolovozne konstrukcije ova vrstoa ne bi trebala da je manja od 160 MPa.

16. Kolika je max. doputena vrstoa upijanja vode agregata za beton ?

17. Prilikom sastavljanja i spravljanja betonske mjesavine,koje se frakcije najcesce koriste?

najese se koriste frakcije ija zrna variraju od: 0-4 mm, 4-8mm, 8-16 mm, 16-31.5
mm

18. Koliki je max dopusteni procenat prisustva slabih zrna u agregatu za beton?
Najvise 4% za betone otporne na dejstvo mraza, a za betone otporne da dejstvo mraza i soli
najvise 3%.

19.Diskontinualna granulometrijska kompozicija agregata,pojasni i nacrtaj dijagram?

Prednosti:izvanredno velika kompaktnost betona,visoke fiz-meh osobine

Mane:ekstrakcija i koristenje samo pojedinih kategorija zrna iz prirodne mjesavine
agregata,ekonomski neprihvatljivo;vrlo tesko ugradljivi,zahtjeva povecane kolicine vode,moze
prouzrokovati segregaciju.
Izmedju najkrupnijeg i najsitnijeg zrna u okviru jedne frakcije tolerise se odnos 2.Za diskontinualnu
gran kompoziciju agregata karakteristicni su dijelovi koji su paralelni apscisnoj osi,pri cemu se ova
paralelnost ispoljava bas u podrucjima nedostajucih agregata.
Postmatranjem jednozrnog agregata doci cemo do zakljucka da izmedju njegovih zrna postoje
odredjene supljine koje se mogu popuniti samo ako postoji dovoljna kolicina sitnijih
zrna.Primenom ovakvih kompozicija ostvaruje se izuzetna kompaktnost betona sto rezultuje
visokim fizicko-mehanickim svojstvima, ali ove kompozicije ipak nisu u siroj primeni jer bi
izdvajanje i koriscenje samo pojedinih kategorija zrna bilo ekonomski neprihvatljivo a ovakvi betoni
su i veoma tesko ugradivi.

19.Kontinualna granulometrijska kompozicija agregata,pojasni i nacrtaj dijagram?

Granulometrijska kriva prikazana na dijagramu,kriva (a),odgovara tzv kontinualnoj gran.kompoziciji
agregata.Iz same definicije granulometrijske krive slijedi da su u posmatranim slucajevima u
agregatu kontinualno zastupljene sve velicine zrna.

20.Sta opisuju fuller-empa krive,daj obrasce pojasni i nacrtaj dijagram?

Ove dvije krive opisuju granulometrijski sastav agregata za spravljanje betona po svjetskim
standardima. Idealan agregat za spravljanje betona je onaj cija kriva prolazi izmedju fuler-Empa
krivih.

d

Fuller=100* D

d d

Empa=50*( D +* D )

21. Pod kojim uslovima se postie najbolja upakovanost zrna?

Ugradljivost i obradljivost,a takoe i svojstva ovrslog betona,znatno se poboljava
kombinovanjem nekoliko frakcija agregata,na ovaj nain se u znaajnoj mjeri smanjuje trenje u
masi i obezbeuje najbolje mogue pakovanje zrna. To podrazumjeva da manja zrna
ispunjavanju meuprostore u okviru krupnijih zrna.Teorijski posmatramo,ukoliko pretpostavimo da
su zrna agregata idealno okrugla,najbolja upakovanost bi se dobila kada bi se u okviru praznina
koje se javljaju izmeu najkrupnijih zrna sa prenikom D smjestila zrna manjih prenika koja
tangentno ispunjavaju sve meuprostore.Ova zrna bi imala prenike koji su 6-7 puta manji od
prenika D,a nakon njihovog ubacivanja u agregatu bi ostalo jo oko 9% praznina.Ove praznine
bi mogle da se ispunite novim zrnima sa prenicima koji su 6-7 puta manji od prenika predhodnih
zrna i pod ovom pretpostavkom u agregatu bi ostalo jo neto manje od 3% praznog
prostora.Uvoenjem jo jedne kategorije zrna na istom principu,kao i primjenom odreene
teorijske koliine cementne paste,mogla bi se ostvariti praktino idealna kompaktnost betona,to
bi imalo za posljedicu izvanredno visoka fiziko-mehanika svojstva
Najkrupnije zrno (D) treba da zadovolji slijedee uslove :
A min
1. Dmax ( 3 ),

2. Dmax 1,25* emin ,

3. Dmax< najmanjeg presjeka betonskog elementa

23.Efekat zida kod izbora velicine zrna agregata za izradu betona,nacrtaj i pojasni?

-problem pakovanja zrna se pojavljuje i u kontaktu betonske mjeavine i zida oplate i poznat je
kao efekat zida (Ez),
-ovo se odraava na nain da se uz oplatu uglavnom slau krupnija zrna.
-izbjegavanje efekta zida se moe postii betonom koji sadri dovoljnu koliinu smjese sitni
agregat + cement, koja se u betonu esto naziva malterska komponenta.
-na veliinu problema koji za uzrok ima efekat zida jo utiu geometrijske karakteristike oplate i
armatura.
24. Efekat resetke

-uslov da se obezbijedi prolaz betona kroz armaturnu mreu i obavijenost armature betonom se
naziva efektom reetke. On se moe izraziti kroz odnos za Er.
-gdje je srednji radijus reetke koji se dobije iz odnosa za p
- odnosno odnos povrine i obima reetke kako je to dato na slici (b)
-dobra agregatska mjeavina, sa aspekta efekta reetke, treba da zadovolji uslove gore naveden
za Er.

25. Na izbor vrste cementa za beton,dominantan uticaj imaju?

Izbor cementa kod izrade betona, odnos agregat- cement. Izbor se vrsi na bazi 3 osnovna
kriterijuma:
1.cvrstoce(klase)cementa,odnosno promjene cvrstoce u toku vremena,
2.toplote hidratacije,
3.hemijske otpornosti.
Udio cementa u betonu se krece od10-20%, a agregata 70-80%.

26. Izbor cementa kod izrade betona,odnos agregat-cement.

U sastavu betona uestvuje samo 10-20% po masi. Cement ima velikog uticaja na svojstva
betona.
U sluaju kada se trae betoni viih kvaliteta(vrstoa) treba koristiti cemente vih klasa (npr.klase
45 ili 55). Cemente viih klasa treba koristiti i u onim sluajevima kada se trai vea vrstoa
betona u srazmjerno kraem roku (tada bi trebalo koristiti cemente sa oznakama B,tj. klasa 35B i
45B). Za objekte velikih masa (brane, masivni zidovi) moraju se koristiti cementi niske toplote
hidratacije, da se ne bi usljed velikog razvijanja i akumuliranja toplote u unutrasnjosti betonske
mase pojavili termiki naponi koji bi doveli do pojave prslina i pukotina. Pored vrste cementa, na
pojedine osobine betona i njegovi trajnost utie i koliina cementa. Koliina cementa je na
izvjestan nain u funkciji granulometrijskog sastava agregata, odnosno funkciji krupnoe agregata.
Postoji niz empirijskih izraza koji daju vezu izmeu minimalne koliine (mase) cementa (min mc)
potrebne za spravljanje 1m3 betona i nominalno najkrupnijeg zrna agregata u mjeavini D. Veliina
D se unosi u mm.

27. Za konvencionalne betone se koriste sljedece vrste cementa?

Portland cement i to :
-na bazi istog klinkera,na bazi klinkera sa dodatkom pucolana i topionokih zgura,
-pucolanski i metalurki cement,
-cement niske toplote hidratacije,
-sulfatnootporni cement i
-aluminatni cement.
28. Normativima se propisuju min kolicine cementa za beton kao npr:
-za armirano betonske konstrukcije se uzima min kolicina cementa od 250 kg/m3 ugradjenog
betona
-ako je konstrukcija izlozena agresivnom uticaju atmosferilija ova kolicina se mora povecati na
300kg/m3
-ako je konstrukcija izlozena agresivnom uticaju sredine ova min kolicina se mora povecati na 350
kg/m3

29. Po kojem obrascu se odredjuje minimalna masa cementa (min mc.) u funkciji od
najkrupnijeg zrna agregata (D) za beton izlozen djelovanju hemijskih agenasa?
za beton izloen djelovanju hemijskih agenasa:

za beton izloen djelovanju hemijske agresije :

30. Koju ulogu ima voda u izradi betona?

Voda u izradi betona ima dvostruku ulogu :
-ona je konstitucioni element betona, koji se ogleda kroz hemijsku reakciju sa cementom,
hidrataciju, ime se omoguava vezivanje cementa i njegovo ovravanje.
-ostvaruje viskozitet betonske mjeavine (konsistenciju betona) ime direktno utie na efikasnost
ugraivanja i zavrne obrade betona.

31. Aditivi za beton,podjela i znacaj?

Aditivi ili dodaci betonu su materijali koji svojim fizikim, hemijskim ili kombinovanim dejstvom vre
odreeni uticaj na ponaanje i svojstva betona.
Podjela:
-Plastifikatori
-Aeranti
-Akceleratori (ubrzivai vezivanja)
-Retarderi (usporivai vezivanja)
-Zaptivai
-Antifrizi (dodaci za betoniranje na niskim temperaturama)

32. Aditivi za beton vrste i efekti upotrebe pojedinih aditiva.

Dodaci betonu aditivi su supstance koje svojim delovanjem uticu na odredjena svojstva svezeg
i/ili ocvrslog betona. U hemijske dodatke spadaju: plastifikatori, aeranti, zaptivaci, akceleratori,
retarderi i antifrizi. Deklarisanje aditiva u neku od navedenih grupa se vrsi na osnovu njegovog
primarnog dejstva, jer pojedini dodaci mogu imati vise razlicitih uritaja na beton. Aditivi mogu biti u
tecnom ili praskastom stanju, a njihovo doziranje najcesce se izrazava u odnosu na masu
cementa.
Plastifikatori su dodaci koji poboljsavaju ugradivost i obradivost betonskih smesa, odnosno
predstavljaju regulatore reoloskih svojstava svezeg betona. Kolicina ovih dodataka obicno ne
prelazi 5% u odnosu na masu cementa. Upotrebom pojedinih vrsta plastifikatora moguce je
smanjiti kolicinu vode u svezem betonu za 10% do 15%, a primenom tzv. superplastifikatora, pa i
hiperplastifikarora cak i preko 30% bez ugrozavanja ugradivosti mesavine sto omogucava
dobijanje vrlo visokih cvrstoca betona.
Aeranti, odnosno uvlacivaci vazduha, su aditivi koji u strukturi betona formiraju mehurice
vazduha. Ovim putem se povecava otpornost betona na dejstvo mraza a da to ne podrazumeva i
smanjenje njegove cvrstoce. Aeranti se doziraju u vrlo malim kolicinama, najcesce 0,5-1,0% u
odnosu na masu cementa.
Zaptivaci deluju na strukturu betona tako da zaptivaju kapilarne pore u cementnom kamenu, na
taj nacin povecavajuci stepen vodonepropustljivosti ocvrslog betona.
Akceleratori su dodaci betonu koji u znacajnoj meri ubrzavaju proces ocvrscavanja betona. U
kolicini od samo 0,2% u odnosu na masu cementa oni omogucavaju brz prirastaj cvrstoce betona
u prvih 7 dana, a pri dozi od 2% ponekad omogucavaju da se nakon 7 dana dobiju 28-dnevne
cvrstoce betona. Generalno, svi akceleratori se koriste u razlicitim dozama, od 0,1% do 5%, u
zavisnosti od zahtevanog efekta.
Retarderi se dodaju betonu u veoma malim kolicinama, najcesce oko 0,1%, a njihovim
delovanjem se omogucava ocuvanje ugradivosti i obradivosti betona, ponekad i u toku 24 48
casova. Prilikom doziranja retardera treba biti oprezan jer postoje i takvi dodaci koji do odredjene
kolicine deluju kao usporivaci, a pri vecim dozama kao ubrzivaci vezivanja.
Antifrizi su sredstva protiv smrzavanja svezeg betona i njihovo delovanje se svodi na snizavanje
tacke smrzavanja vode. Upotrebom ovih dodataka omogucava se betoniranje i na temperaturama
nizim od 0C. U slucaju nearmiranih konstrukcija, antifrizi se primenjuju u dozama i do 10% u
odnosu na masu cementa, ali u slucaju armiranih ili prednapregnutih betona, njihova upotreba se
mora strogo ograniciti zbog opasnosti od pojave korozije celika. Mora se ipak napomenuti da
danas postoje i takvi antifrizi koji ne deluju stetno na celik u betonu i nemaju nikakvih stetnih
efekata na beton.

33. Sta je vodocementni faktor,kako utice na cvrstocu betona?

Koliina vode u svjeem betonu obino se izraava vodocementnim faktorom, tj. Omjerom mase
vode i cementa (v/c). Nii vodocementni faktor omoguava dobijanje veoma trajnih betona i
veoma velikih vstoa. Ovakav beton je veoma teko ugraditi jer je njegova ugradljivost uglavnom
veoma mala. Vii vodocementni faktor omoguava dobijanje ugradljivih betona ali ovakvi betoni po
pravili nemaju visoke vrstoe i uglavnom nisu veoma trajni.

34. Koliki je min vodocementni faktor i cime je ogranicen?

Min vodocementni faktor iznosi 0.2% od mase cementa.Ogranicen je konzistencijom.

Ispitivanjima je zakljuceno je da je teorijski za potpunu hidrataciju portland cementa neophodno da

se vodocementni faktor krece u granicama 0,38-0,42. Ako usvojimo srednju vrednost, 0,4,
proizilazi da pri ovom odnosu mase vode i mase cementa nece biti nehidratisanog cementa. Na
osnovu toga sledi da ce pri odnosu mv/mc<0,4 postojati manjak vode, odnosno da ce deo
cementa ostati nehidratisan. U obrnutom slucaju, mv/mc>0,4, deo vode nece ucestvovati ni u
reakciji sa cementom ni u stvaranju gelskih pora, pa ce usled viska vode obrazovati kapilarne pore
koje su znatno krupnije od gelskih.

35.Uticaj sadraja vode i vodocementnog faktora na vrstou betona, znaaj stepena

zbijenosti
Najvei uticaj na vrstou betona ima vodocementni faktor svee betonske meavine
(voda/cement), sastav meavine, kvalitet ugradnje sveeg betona, kao i nega betona u ranom
periodu ovravanja. Ako su svi ostali faktori isti, beton sa niim vodocementnim faktorom imae
veu vrstou nego onaj sa veim vodocementnim faktorom. Kako je beton tean pri ugradnji i tek
hidratacijom dostie vrstou, mogu se pojaviti naprsline u tek ovrslom betonu na raun
plastinog skupljanja; ako je isparavanje veliko, naprsline esto mogu nastati i pri zavrnim
radovima. U betonskim meavinama velike vrstoe (vee od 70 -{MPa}-), vrstoa samog
agregata moe biti ograniavajui faktor,moze se reci da cvrstoca betona u prvom redu zavisi od
dva faktora :vodocementnog faktora i stepena zbijenosti.

36. Koji su uticajni parametri na reoloska svojstva svjezeg betona?

Sveza betonaska masa je elasto-plastican sistem. Pri delovanju rastuceg opterecenja betonska
smesa na pocetku trpi elasticne deformacije. Kada opterecenje odgovarajuci nivo tj. Kada se iscrpi
strukturna cvrstoca betona smesa pocinje da se ponasa kao viskozna tecnost. Pri delovanju
mehanickih uticaja na svezu betonsku masuima ponasanje slicno tecnosti, a po prestanku
delovanja opterecenja smesa se vraca u prvobitno elasto-plasticno stanje. Iz tog razloga se beton
ugradjuje vibriranjem privremeno prevodeci u stanje tecnosti. Istiskuju se globule vazduha,
ispunjava se oplata i beton se ugradjuje.

37. Svojstva svjeeg betona,reoloka svojstva,postupak ugradnje-kompaktiranje.

Svojstva svjeeg betona u velikoj mjeri zavise od stepena zbijenosti svjeeg betona koji se
ostvaruje tokom procesa ugraivanja i zavrne obrade.Ova svojstva ,zavise jos i od tehnolokih
postupaka koji se primjenjuju prilikom ugraivanja i zavrne obrade betona.
Kvalitetno ugraivanje i zavrna obrada ,generalno posmatrano ,zavise od reolokih svojstava
betonske smjese.Smjesa betona,u reolokom pogledu,pripada tzv. elasto-plastino-viskoznim
sistemima.Pri djelovanjau rastueg optereenja,betonska smjesa na poetku ima elastine
deformacije ,a kada optereenje dostigne odreeni nivo i kada se iscrpi njena strukturna
vrstoa,smjesa poinje da tee kao svaka viskozna tenost.
Svojstvo betonske smjese da pri mehanikim djelovanjima ima ponaanje blisko tenosti.a da se
pri prestanku ovih djelovanja,tj. u stanju mirovanja ,ponovo ptretvori u elasto-plastian-viskozan
sistem,predstavlja svojstvo tiksotropije.Zbog toga se betonske smjese najee
ugrauju(kompaktiraju) primjenom postupka vibriranja,posto se na taj nain svje beton pivremeno
prevodi u stanje blisko tekoj tenosti i tako se ostvaruje izvanredno dobro ugraivanje.Iz mase
svjeeg betona se istiskuju globule vazduha ,beton ispunjava sve prostore ograniene oplatom i
ostvaruje se optimalno mogue kompaktiranje.

38. Osobine svjeze mjesavine:homogenost i povezanost,pojava segregacije-uzroci i

posljedice?
Homogenost svezeg betona podrazumeva ujednacenost sastava i svojstava u ukupnoj masi
betona a obezbedjuje se dugim i intenzivnim mesanjem komponenata.
Povezanost svezeg betona, jos jedna vazan cinilac kada se govori o kvalitetu betona, predstavlja
sposobnost zadrzavanja homogenosti svezeg betona u svim fazama od spravljanja do
kompaktiranja.
Kao rezultat nedovoljne povezanosti betonske mesavine javljaju se pojave raslojavanja odnosno
segregacije i izdvajanja vode. Segregacija predstavlja tendenciju razdvajanja krupnih od sitnih
cestica pod uticajem razlicitih mehanickih dejstava. Pod izdvajanjem vode podrazumeva se
narociti oblik segregacije. Do izdvajanja vode najcesce dolazi na povrsini betona, ali moze doci i
do izdvajanja u masi odnosno stvaranja vodenih dzepova.Kao posledica segregacije svezeg
betona javlja se nehomogenost ocvrslog betona koja je pracena drasticnim pogorsanjem njegovih
fizicko mehanickih osobina.

38. Zapreminska masa svjeze ugradjenog betona-ispitivanje i znacaj?

Zapreminska masa: Zapreminska masa koja se odredjuje neposredno nakon ugradjivanja
predstavlja pokazatelj ocvrslog betona. Sto je zapreminska masa veca dobijaju se kompaktniji
betoni sa visokim nivoom fizicko-mehanickih svojstava. Veca zapreminska masa se postize
pravilnim izborom konzistencije betonske mase i primenom odgovarajuceg postupka zbijanja.
Zapreminska masa sveze betonske mase se odredjuje primenom kalupa oblika kocke ili prizme.
20x20x20cm. Beton se ugradjuje u kalup isto kao i u konstrukciji. Koristi se ili pervibrator ili
vibroilgla ili postavljanjem kalupa u vibrosto.
Zapreminska masa = mb,sv / Vb,sv
mb,sv masa u kalupu
Vb,sv zapremina kalupa

Kada je poznato sb moze se dobit stvarna kolicina sveze betonske mase.

Ukupna zapremina od koje su ugradjeni uzorci je uvek veca od zapremine uzoraka izracunatog po
jedinici zapremine materijala . mb',sv > mb,sv mb',sv = mc + ma + mv

39. Konzistencija svjezeg betona-pojam,faktori koji uticu na konzistenciju?

Pod pojmom konzistencija podrazumeva se skup svojstava sveeg betona koja su od znaaja
za njegovu ugradljivost i obradljivost. Konzistencija predstavlja unutarnju pokretljivost svjee
betonske mjeavine kao posledicu skupa svojstava koji direktno utiu na transport i ugradnju.To je
skup svih osobina svjeeg betona koji se iskazuju putem pokazatelja pokretljivosti i krutosti
mjeavine pokretljivosti i krutosti mjeavine
Faktori koji utiu na konzistenciju :Oblik i sastav zrna,Koliina/vrsta cementa ,Koliina
vode,Koritenje hemijskih dodataka betonu,Koritenje mineralnih dodataka betonu,Temperaturni
uslovi,Intenzitet i vrijeme mijeanja,Vrijeme mjerenja.

40. Konzistencija svjezeg betona-metode ispitivanja?

metoda slijeganja,VEBE metoda,metoda rasprostiranja,metoda zbijanja.

41. Konzistencija svjezeg betona-klase konzistencije?

Beton krute konzistencije odlikuje se visokim ranim vrstoama i malim stezanjem pa se
primjenjuje u industriji prefebriciranih betonskih elemenata, kod masivnih graevina i kod
betonskih
kolnika. Beton plastine konzistencije ima najira podruje primjene, dok se beton tekue
konzistencije zbog velikih stezanja i opasnosti od pojave pukotina primjenjuje samo u izuzetnim
sluajevima gusto armiranih tankih presjeka i teko dostupnih mjesta koja treba
zapuniti betonom.

42. Koji faktori uticu na ugradljivost i obradljivost betonske mjesavine?

oblik i velicina zrna agregata
sadrzaj vode
kolicina cementa
Ugradljivost i obradljivost svjeeg betona,zavise od njegovih reolokih svojstava.Beton spravljen
sa agregatom dobrog granulometrijskog sastava lake se ugrauje i zbija od betona kod koga je
prisutan agregat loijeg granulometrijskog sastava.Ugradljivost betona treba da se zavri prije
poetka vezivanja cementa

43. Formiranje strukture betona ( etape formiranje)

U strukturi I, zrna agregata su medjusobno veoma udaljena usled prisustva velike kolicine
cementne paste tako da uzajamno delovanje zrna prakticno ne postoji vec zrna samo uticu na
zone cementne paste sa kojima su u kontaktu. Pod ovakvim uslovima, ugradivost i obradivost
mesavine prakticno se ne dovodi u pitanje.
U strukturi II, cementne paste je manje i ona samo ispunjava prostore izmedju zrna agregata sa
neznatnim razdvajanjem susednih zrna. Ovakve mesavine imaju losiju ugradivost i obradivost od
mesavina prvog tipa, tako da u obzir dolaze razliciti postupci zbijanja za postizanje kompaktnosti
mesavine.
U strukturi III, cementne paste je malo, ona samo obavija zrna agregata tankim slojem dok
prostore izmedju zrna ispunjava delimicno. Pri kompaktiranju ovakvih mesavina, ako se ono
uopste moze efikasno ostvariti, mora se ici na primenu narocitih tehnoloskih postupaka.
Na strukturu I odlucujuci znacaj imaju svojstva cementa, a u strukturi II je od znacaja i agregat,
dok agregat posebno znacajno utice na svojstva strukture III. U praksi se u najvecem broju slucaja
koriste mesavine koje po strukturi odgovaraju tipu II jer po pravilu omogucavaju dobijanje vrlo
kompaktnih betona sto je osnov za zadovoljavanje zahtevanih uslova kvaliteta.

44. Makrostruktura betona,tipovi makrostrukture?

Kada je rec o makrostrukturi betona, jasno se izdvajaju dva strukturna elementa
agregat i cementni kamen, pa se moze reci da je makrostruktura ocvrslog betona u
principu nehomogena. U masi ocvrslog betona moguce je sasvim precizno izdvojiti
pojedine strukturne elemente. U vezi s tim treba poci od jednacine zapremine svezeg
ugradjenog betona koja je data u obliku:
va+vcp+vp=1
gde je va apsolutna zapremina agregata, vcp apsolutna zapremina cementne paste,
dok je vp zapremina zaostalog vazduha koja obicno nije veca od 1 3% pa se najcesce
moze zanemariti.
S obzirom na izlozeno, makrostruktura betona moze da se izrazi u vidu odnosa
agregata i cementnog kamena sadrzanih u masi betona.

struktura I: zrna agregata su na velikim rastojanjima,medjudejstvo ne postoji,uticu samo na

dijelove cementnog kamena sa kojima su u dodiru(uticj zrna proporcionalan sadrzaju zrna i
specificnoj povrsini)
struktura II: cementni kamen obavija zrna(do 0,06mm) i ispunjava praznine izmedju njih,dejstva
pojedinih zrna se preklapaju,javlja se dopunski efekat trenja
struktura III: manjak cementnog kamena,obavija zrna agregata u slojevima male debljine,a
praznine izmedju njih ispunjava samo djelomicno.

45. Mikrostruktura betona,struktura cementnog kamena,pore u cementnom kamenu?

Cementni kamen sadrzi:
-hemijski vezanu vodu:cementni gel
-medjuslojnu vodu:dio gelske vode,10 na -6 mm
-apsorbovanu vodu:gelska voda cementnog kamena
-slobodnu vodu:kapilarne pore cem kamena
-vodenu paru:kapilarne pore i vece supljine cem kamena
Najveci dio pora se nalazi u cementnom kamenu.
Ukupna poroznost betona :

P = Pg + Pk *p, (%),

Pk kapilarna poroznost,

Pg - gelska poroznost, Pg =0,022 h * mc (%)

p poroznost usled ugraivanja primjene aditiva i iznosi od 5-6 %.

46 .Zavisnost poroznosti od stepena hidratacije i vodocementnog faktora?

Smanjenje vodocementnog faktora putem poveanja koliine cementa nije ni tehniki ni
ekonomski opravdano. Poroznost se najbolje redukuje smanjenjem koliine vode ali da se pazi o
ugradljivosti i obradljivosti betona.Voda u porama cijela ostaje zatvorena i ne moze da utie na tok
hidratacije cementa.

47. Prsline u betonu usljed skupljanja cementa i termikih napona.

Prsline u betonu koji nije izlozen spoljasnjim opterecenjima nastaju kao pojava skupljanja cementa
i termickih napona. U slucaju skupljanja posto je agregt kruto povezan sa cementnim kamenom
dolazi do pojave unutrasnjih napona u masi betona, a na onim mjestima gdje ovi naponi
premasuju zateznu cvrstocu betona, dolazi do pojave prslina. Slicna pojava se zapaza i pri
promjenama temperature, posto cementni kamen i agregat u opstem slucaju mogu da imaju
razlicite termicke koeficijente linearnog sirenja. Na pojavu prslina ima uticaj i toplota hidratacije
cementa. Na isti nacin kao i agregat, u masi betona djeluje i armatura, pa je i prisustvo armature u
opstem slucaju jedan od uzroka nastanka prslina.

49. Kapilarna poroznost betona-glavni faktor prisustva kapilarne poroznosti,proracun?

Rezultat procesa hidratacije cementa,zavisi od odnosa mv/mc,
-pri mv/mc <0,4 nepotpuna hidratacija ukupne koliine cementa,
-pri mv/mc >0,4 cementni kamen poveane poroznosti,
-kapilarna poroznost usled vika vode :

- relacija zadovoljava uslov da pri potpunoj hidrataciji cementa, za sluaj vodocementnog faktora
0,4 vrijednost kapilarne poroznosti iznosi nula tj. :
pri h 1 za mv/mc >0,4 je pk = 0

Kapilarna poroznost je posledica viska vode

50. Osnovni zakoni vrstoe betona, uticaj vodocementnog faktora i stepena zbijenosti.

za svaku mjesavinu betona postoji optimalna kolicina vode koja omogucava da se primjenom
odreenog nacina ugradivanja dobije beton minimalne poroznosti, a saglasno tome i najvece
cvrstoce. znaci, ako nam je kolicina cementa konstanta, moze se reci da cvrstoca betona zavisi u
prvom redu od dva faktora: od vodocementnog faktora i stepena zbijenosti.
potpuno zbijeni beton je onaj u kojem je nakon ugradivanja ostalo svega 1 3 % vazdusnih
supljina. Porastom vodocementnog faktora, povecava se i zbijenost, i dobija se plasticniji beton
bolje ugradljivosti, pa se samim time i cvrstoca povecava. ovaj trend dostize maximum pri
optimalnoj kolicini vode, pri daljem povecanju kolicina vode, ugradljivost se i dalje povecava ali se
smanjuje cvrstoca.
zavisnoti cvrstoce od ova dva faktora ispituju se na uzorcima kocki duzine ivica 20 cm, starosti 28
dana, prema zakonitostima:
beljajeva
f28= fcp/ (k * w1,5) gdje je fcp- cvrstoca na pritisak cementa, k- parametar koji zavisi od vrste
agregata
ferea:
f28= k / (1+w * sc/sv)2 gdje je k- parametar koji zavisi od vrste cementa, sc- specificna masa
cementa, sv spec. masa vode

51. vrstoa betona u funkciji vremena, normalni uslovi ovravanja, zaparivanje pod
atmosferskim pritiskom i ovravanje u autoklavima.

vrstoa betona u zavisnosti od starosti, tj. od vremena predstavlja funkciju logaritamskog

karaktera koja se stalno povecava. za nominalnu cvrstocu betona uzima se ona od 28
dana, koja u vecini slucajeva iznosi 70 80 % ukupne cvrstoce betona. brzi prirast cvrstoce
betona postize se dodavanjem aditiva ili raznim vidovima termicke obrade.

Autokl
aviranje je hidrotermalna obrada materijala pod visokim pritiskom i pri visokoj temperaturi.
 Zaparivanje betona vri se pomou zagrijane vodene pare. Danas se koriste posebni
kotlovi za brzu proizvodnju vodene pare

Moraju biti zadovoljeni sljedei uslovi za ocvrscavanje betona pod atmosferskim pristiskom:
- Zasienost pare vlagom
- Prethodno odleavanje betona
- Vrijeme zagrijavanja i njegovanja parom
- Hlaenje betona

52.Osnovni zakoni cvrstoce betona,uticaj vodocementnog faktora i stepena zbijenosti?

53. Mehanizam loma betona , osnovni tipovi loma betona.

.Generalno, u betonu opterecenom na pritisak mozemo razlikovati primarne i sekundarne napone.
Primarnim naponima mogu se smatrati naponi koji odgovaraju idealno homogenom telu a
sekundarnim naponi koji predstavljaju razliku izmedju faktickog stanja i primarnih napona.
Sekundarni naponi prouzrokuju pojavu prslina u cementnom kamenu.
S obzirom na izlozeno, ako posmatramo betonsku prizmu izlozenu delovanju opterecenja
ravnomerno podeljenog po povrsinama osnova, necemo dobiti pravolinijske i medjusobno
paralelne trajektorije napona u jednom ovakvom elementu, kao sto bi to bio slucaj kod idealno
homogenih tela. U masi betonskog elementa javljaju se znacajni naponi zatezanja. Medjutim,
otpornost betona na ove napone znatno je manja od otpornosti u odnosu na napone pritiska.
Ukoliko nivo napona predje odredjenu granicnu vrednost, u masi betona ce se pojaviti prve
prsline. Medjutim, zrna agregata i supljine u betonskoj masi otezavaju i usporavaju rast prslina. U
pocetku prsline se javljaju u celokupnoj masi betonskog elementa dok se sa povecanjem
opterecenja medjusobno povezuju. Daljim povecanjem opterecenja pukotine se jos vise otvaraju,
sto je praceno prividnim povecanjem zapremine uzorka. Konacno dolazi do potpunog loma u
betonu usled prekoracenja cvrstoce na zaatezanje.
OSNOVNI TIPOVI LOMA:
a) U slucaju kada je cvrstoca agregata na zatezanje veca od cvrstoce na zatezanje cementnog
kamena, odnosno kontakta agregat cementni kamen, linija loma ce zaobilaziti zrna agregata.
b) Kada je cvrstoca agregata manja od cvrstoce cementnog kamena, odnosno kontakta agregat
cementni kamen, linija loma ce ici i kroz agregat i kroz cementni kamen.
c) Treci slucaj javlja se kada su cvrstoce cementnog kamena i agregata, odnosno kontakta
agregat cementni kamen, medjusobno bliske. Tada ce nastupiti mesoviti lom, sto znaci da ce na
pojedinim mestima lom biti preko agregata, a na pojedinim mestima preko cementnog kamena,
odnosno kontakta agregat cementni kamen

54. Metode naknadnog utvrdjivanja pritisne cvrstoce betona?

Naknadno ispitivanje pritisne cvrstoce betona, kao i svih ostalih svojstava betona, u mnogome je
olaksano razvojem tehnologije. Neke od novijih metoda koje se koriste su: METODA
ULTRAZVUKA, PRIMJENA SKLEROMETRA, WINDSOR PIN METODA ( mjeri snagu postojecih
gradjevinskih konstrukcija na osnovu njihovog otpora na probijanje) i kasicna metoda ISJECANJA
UZORKA iz vec ugradjenog elementa i njegovo naknadno labaratorijsko ispitivanje.

55. Cvrstoca betona pri pritisku-ispitivanje,faktori uticaja na rezultat,obrada rezultata,marka

betona PBAB 87 i klasa cvrstoce EN 206-1?
Cvrstoca betona pri pritisku definise se kao prosecan napon u uzorku izlozenom aksijalnom
pritisku pri sili loma, a za slucaj odredjene starosti betona. Ova mehanicka karakteristika se
ispituje na uzorcima oblika prizme, cilindra ili kocke.Iako najmerodavije rezultate daju prizmaticni
odnosno cilindricni uzorci u praksi su u najsiroj primeni uzorci oblika kocke. Kocka sa ivicama
duzine 20 cm je kod nas usvojena kao normni uzorak za definisanje marke betona. Cesto se,
medjutim srecu i neku drugi uzorci, razlicitih odnosa poduznih i poprecnih dimenzija, pa se javlja
potreba svodjenja rezultata dobijenih na jednoj vrednosti uzorka na vrednosti koje odgovaraju
nekoj drugoj vrsti. U skladu s tim u primeni su tzv. koeficijenti konverzije koji se po pravilu dobijaju
na bazi eksperimentalnih ispitivanja. Najcesce su ovi koeficijenti definisani u tehnickoj
regulativi.Prema PBAB87 postoje cetiri vrste konzistencije: kruta, slabo plasticna, plasticna i tecna.
Na rezultate ispitivanja utie:
postupak ugraivanja betona
reim njege uzorka
nominalno najkrupnije zrno agregata
vrstoa agregata (20%)
cementa (klasa i koliina)
voda (v/c faktor)

55. Marka betona,deformacije betona-skupljanje betona,tecenje betona?

Marka betona je nominalna vrstoa betona pri pritisku izrazena u Mpa,dobija ispitivanjem
betonskih kocki dimenzija 20x20x20 cm. Kocke se ispituju pri starosti od 28 dana, metalni kalupi u
kojima uzorci moraju da ostanu 204 asa i to u prostoriji sa temperaturom od oko 20C, zatieni
od isuivanja. Stavljaju se u vodu, odnosno u prostoriju ija je relativna vlanost najmanje 95%, a
temperatura oko 20C. Cuvaju do dana ispitivanja.Uzorci se briu a zatim se mjere njihove
mase.Sila pritiska se postepeno poveava od nule do sile loma /0,2 do 0,8 MPa/s/.vrstoca
pojedninog uzorka se dobija kao sila loma svedena na jedinicu povrsine (20 x 20 = 400 cm 2) i
izrazava se u MPa sa tanou od 0,1 MPa. Pod skupljanjem betona podrazumevaju se
vremenske deformacije koje se ispoljavaju u vidu smanjivanja dimenzija neopterecenih betonskih
elemenata priblizno proporcionalno u svim pravcima. Generalno, moze se reci da je ta pojava
najtesnje povezana sa stanjem vlaznosti cementnog kamena u betonu. Ukupna deformacija
skupljanja se sastoji od:
1.hidratacionog skupljanja, skupljanje usled kontrakcije produkata hidratacije,
2.plasticnog skupljanja, skupljanje usled isparavanja vode tokom perioda vezivanja cementa,
3.hidraulickog skupljanja, skupljanje nakon zavrsetka procesa vezivanja.
Tecenje, tj. proces razvitka deformacija materijala u toku vremena koji se odigrava bez promene
opterecenja, kod betona se uslovno smatra da nastaje samo delovanjem dugotrajnih opterecenja.
Iz tih razloga ispitivanje tecenja betona uvek se vrsi primenom specijalnih uredjaja koji su u stanju
da tokom duzeg vremenskog perioda odrzavaju odredjeni nivo naprezanje.

56. Metode za ispitivanje vrstoe betona pri zatezanju postupci ispitivanja, rezultati i
njihov meusobni odnos zavisno od metode
Odredjivanje cvrstoce betona pri zatezanju je nesto slozenije od odredjivanja cvrstoce pri pritisku.
Ovo mehanicko svojstvo betona zavisi bitno od stanja agregata. Kod drobljenog agregata athezija
izmedju zrna agregata ia cementnog kamena je veca od athezije koja postoji izmedju prirodnog
agregata i cementnog kamena, pa stoga betoni sa drobljenim agregatom imaju vece cvrstoce pri
zatezanju. Cvrstoca pri zatezanju zavisi i od niza drugih faktora: sadrzaja cementa,
vodocementnog faktora, postupka spravljanja, ugradjivanja i nege betona i drugog. Pri povecanju
kolicine cementa cvrstoca betona na zatezanje se povecava u manjoj meri nego cvrstoca pri
pritisku. Nasuprot tome, povecanjem vodocementnog faktora cvrstoca pri zatezanju srazmerno
opada u odnosu na cvrstocu pri pritisku. Vremenski posmatrano, porast cvrstoce pri zatezanju je
intenzivan u prvih 28 dana, dok se kasnije znacajno usporava. Moze se uzeti da se u prvih 28
dana postize oko 80% konacne cvrstoce pri zatezanju.
Ispitivanje direktnim aksijalnim zatezanjem najcesce se vrsi na cilindricnim oslabljenim uzorcima
saglasno narednoj slici. Odnos cvrstoce fz prema cvrstoci fp nije linearan. Ako uzmemo da je
fz/fp=k, za velicinu k mogu se koristiti sledece vrednosti:
k = 0,12 za fp = 20 MPa,
k = 0,10 za fp = 30 MPa,
k = 0,07 za fp = 50 MPa.

1). Ispitivanje cvrstoce betona na zatezanje cijepanjem;mogu se koristiti uzorci oblika cilindra,
prizme i kocke; najjednostavnija metoda
2). Ispitivanjem direktnim aksijalnim zatezanjem ;nije standardna metoda; moze se ispitivati na
cilindrima i prizmama kvadratne osnove
 3). Standardna metoda ;SRPS ISO 4013
-daje tacnije rezultate jer se u srednjoj trecini raspona javlja cisto savijanje
- dobijena cvrstoca ima prakticnu primjenu,narocito kod betonskih puteva i aerodromskih pisti

57. Deformaciona svojstva betona pod uticajem kratkotrajnih opterecenja,modul

elasticnosti?
Deformacije betona pri delovanju kratkotrajnih opterecenja zavise od njegovog sastava, od
svojstava njegovih komponenata, od vrste naprezanja kao i od cvrstoce i starosti betona.
Ispitivanja pokazuju da betoni visih cvrstoca pod opterecenjem pokazuju manje deformacije, a isto
tako se ove deformacije pri istom opterecenju smanjuju u funkciji starosti betona.
Odredjivanje modula elasticnosti betona vrsi se na prizmaticnim ili cilindricnim uzorcima sa
odnosima poduznih i poprecnih dimenzija vecim od 2. Kod ovakvih ispitivanja kao osnovno javlja
se pitanje eliminisanja svih deformacija betona osim elasticnih, pa se s tim u vezi najcesce
primenjuju razliciti postupci treniranja uzoraka, odnosno postupci visekratnog opterecivanja i
rasterecivanja. Naime, pokazalo se da nakon odredjenog broja ciklusa opterecenje rasterecenje
funkcija u dovoljnoj meri odgovara pravoj liniji ciji nagib definise modul elasticnosti EZa
resavanje prakticnih problema mogu se uspostaviti sasvim prihvatljive veze izmedju modula
elasticnosti i cvrstoce betona pri pritisku, pa se doslo do niza empirijskih zavisnosti.
- Podruje napona manjih od (0,3-0,5) fp

58. Reoloska svojstva ocvrslog betona?

Osnovne reoloske karakteristike betona su: kohezija, viskoznos, skupljanje betona,tecenje betona
i relaksacija napona.
-Zavise od ucesca cementnog kamena u makrostrukturi betona,te od mikrostrukture samog
cementnog kamena
Parametri koji uticu:vrsta i kolicina cementa,vodocementni faktor,granulometrijski sastav
agregata,uslovi sredine(temp i vlaznost),nacin ugradjivanja i njege,dimenzije betonskih elemenata
i dr.

59. Opte osnove tehnologije betona, sastavljanje betonske mjeavine.

Prema pravilniku o tehnickim normativima za beton i armirani beton postoje dvije kategorije
betona:betoni B I i betoni B II. Betoni prve kategorije mogu se spravljati i bez prethodnih
ispitivanja, dok se za betone kategorije B II obavezno sprovode i prethodna laboratorijska
ispitivanja.Betoni mogu da imaju razliite klase, pri emu termin klasa obuhvata ili samo marku
betona, ili marku i neka druga zahtjevana svojstva. Pojam vrste betona, podrazumijeva betone
jednakih klasa, ali drugaijih sastava. Beton prve kategorije se moe ugraivati samo na gradilitu
na kome se spravlja i zbog toga se predviaju stroija kontrolna ispitivanja.
Za beton B.1 propisuju se i odreene minimalne koliine cementa u mjeavini svjeeg betona.
Betoni B.II su betoni sa markama 30 i vie, kao i betoni sa posebnim svojstvima
(vodonepropustljivost, otpornost na dejstvo mraza i dr.) i transportovani betoni svih marki.
Sastavi betona druge kategorije odreuju se na temelju prethodnih ispitivanja svjeeg i ovrslog
betona.

Sastavljanje betonske mjesavine

Metodologija odredjivanje sastava svjee betonske mjeavine:
Izraunavanje koliine vode,Izraunavanje vodocementnog faktora,Izraunavanje koliine
cementa,Izraunavanje koliine agregata,Izraunavanje zapreminske mase svjee ugradjenog
betona, Utvrdjivanje uesca pojedinih frakcija agregata,Prethodna laboratorijska ispitivanja i na
osnovu njih eventualna korekcija izraunatih koliina vode,cementa i agregata,Definitivno
usvajanje betonske mjeavine.
Odreivanje potrebnih koliina komponentnih materijala
Uvijek se tei da zapreminska masa svjeeg ugraenog betona bude to vea to je mogue
postii upotrebom najmanje mogue koliine vode.
-Odreivanje potrebne koliine vode predstavlja prvi korak u postupku projektovanja betonske
mjeavine.
-Za odreivanje vrijednosti mv moe se upotrijebiti Fereov empirijski obrazac: mv=ko/petikorD
-Koliina cementa u jedinici zapremine svjeeg ugraenog betona odreuje se na osnovu poznate
vrijednosti vodocementnog faktora mv/mc koji je u funkcionalnoj vezi sa vrstoom betona.

60. Spravljanje betona, tehnoloka ema proizvodnje betona.

Spravljanje betonske mjeavine vri se iskljuivo mainskim putem, pri emu se ovaj postupak
svodi na doziranje i mijeanje komponentnih materijala u cilju dobijanja homogene mase.Mjeanje
agregata, cementa, vode i aditiva vri se u mjealicama za beton razliitih tipova.Mjealice mogu
da budu sa periodinim i sa neprekidnim (kontinaulnim) radom.U odnosu na poloaj ose bubnja
razlikujemo mjealice sa vertikalnom, horizontalnom i kosom osom. Beton se spravlja u
betonarama na gradilitu, ili u betonarama tvornica prefabrikata, ili u centralnim tvornicama
betona, odakle se transportira na gradilite. Faze u procesu proizvodnje su:doprema i
uskladitenje sastojaka betona,doziranje i mijeanje,vanjski transport,gradilini
transport,ugradnja,zavrna obrada slobodne povrine betona,njegovanje betona.U svim fazama
proizvodnje osnovna je tenja, da se dobije dobro izmijeana i homogena smjesa planiranog
sastava i zadnjih osobina ovrslog betona. Proizvodnjom betona upravljaju graevinari, gdje je
potrebna dodatna specijalizacija i potrebna je suradnja s tehnolozima, kod svjeeg betona stalno
se obavljaju svakodnevne, sedmine i druge povremene kontrole ulaznih materijala i dijelova
postrojenja.

Zato uz svaku betonaru treba postojati odgovarajui kontrolni laboratorij za ispitivanje materijala.
Od prijema pojedinih sastojaka, pa do konane isporuke.
Tehnoloska sema proizvodnje betona
Tehnoloki proces izvoenja betonskih radova, dijeli se na:
Proizvodnju betona,Transport betona do mjesta ugradnje,Ugradnju i njegu betona .
Proizvodnja betona moe biti:
1. Na gradilitu :Sastav je propisan, ali nema kontrole u proizvodnji. Moe se ugraivati samo
na gradilitu, na kojem se i proizvodi.
2. Na betonari :Obavezna predhodna laboratorijska ispitivanja recepture za proizvodnju.
Beton se, dakle, proizvodi, prema recepturama.
Faze u procesu proizvodnje: doprema i uskladitenje sastojaka betona,doziranje i
mijesanje,vanjski transport,gradilisni transport,ugradnja,zavrsna obrada slobodne povrsine
betona,njegovanje betona.

61. Izvodjenje betonskih radova,projekat betona?

Tehnoloki proces izvoenja betonskih radova se dijeli na:
proizvodnja betona,
transport betona do mjesta ugradnje,
ugradnja betona.
Sudionici u procesu izvedbe:obaveze projektanta,obaveze nadzornog inzinjera,obaveze izvodjaca
radova,obaveze proizvodjaca betona.
Obaveze projektanta: Bitan je preduvjet za izvedbu betonskih konstrukcija ispravna i tana
projektna dokumentacija koja treba osigurati kvalitetnu i sigurnu izvedbu.Za izradu tehnike
dokumentacije-projekt betonske konstrukcije-odgovoran je projektant .
Obaveze inzenjera: Nadzorni ininjer obavlja nadzorne radnje za sve aktivnosti procesa izvedbe
betonske konstrukcije to obuhvata:pripremne radove ,skele i oplate ,armaturu,betoniranje .
Obaveze izvodjaca radova: Betonske radovi se izvode u skladu s projektom betonske
konstrukcije, uputama proizvoaa za ugradnju i upotrebu graevinskih proizvoda i zahtjevima
Tehnikog propisa za betonske konstrukcije.Izvoenje betonskih radova treba promatrati kao
proces proizvodnje ili proces pruanja usluga koji mora biti planiran, uspostavljen i kontroliran da
bi osigurao betonsku konstrukciju koja zadovoljava bitne zahtjeve .
5 kljucnih elemenata pri izvodjenju betonskih radova:planiranje izvodjenja,ljudski
resursi,upravljanje procesom,sredstva rada,upravljanje kvalitetom.
Obaveze proizvodjaca betona: Proizvoa betona je u cjelosti odgovoran za
proizvodnju,ocjenjivanje i potvrivanje sukladnosti betona.U tu svrhu obavezan je provoditi
sljedee aktivnosti:
poetno ispitivanje tipa proizvoda(vrsta betona),tvorniku kontrolu proizvodnje-sustav upravljanja
kvalitetom,ispitivanje uzoraka iz proizvodnje prema utvrenom planu.

Projekat betona
Projekat betona je elaborat tehnoloke pripreme za gradnju svake betonske konstrukcije.
Prije poetka betoniranja konstrukcije moraju proizvoa betona i izvoa betonskih radova, svaki
za svoj dio, pripremiti projekat betona, koji mora imati sledee sastavne dijelove:
-Uslovi kvaliteta predvienih vrsta betona-Izraun sastava svjeih betona-Program kontrole
kvalitete
-Plan betoniranja i montae-Projekat skela i oplata
Elaborat prema gornjem sadraju je sastavni dio tehnike dokumentacije za objekat. Cilj tog
elaborata je:
-Na pravilan i optimalan nain udovoljiti zahtjeve projekta konstrukcije
-Osigurati primjenu pravilnih tehnolokih postupaka kod betoniranja i na taj nain izbjei tetne
improvizacije pri radu.
Uslovi kvaliteta za predvidjene klase
Za svaku projektom konstrukcije predvienu klasu betona moraju se odrediti uslovi, koji se
zahtijevaju od svjeeg i ovrslog betona prije svega:
- Traenu marku betona
- Posebne osobine koje mora imati beton u uslovima upotrebe (marku vodonepropustljivosti,
otpornosti na mraz i sl.)
- Konzestenciju
- Eventualne tehnoloke modifikacije (aeriranja i sl.)
- Posebne metode ugraivanja
Potrebno je navesti i obraditi:
- Rezultate predhodnih ispitivanja i ovrslog betona u obliku koji se mogu koristiti za
raunanje sastava;
- Metod odreivanja sastava, naruito usvojene kriterije za sastav betona sa posebnim
osobinama ( max v/c faktor, min koliina cementa);
- Izraun pojedinih sastava, koji mora sadrati:
-
- Masu ili volumen komponenata ( agregata, cementa, vode, dodataka)
- Granulometrijsku krivu mjeavine agregata
- Predvienu kozistenciju prema jednoj od propisanih metoda.

62. Proizvodnja,transport i ugradnja betona-postrojenja,mjere pri ugradnji?

Proizvodnja betona moze biti na gradilistu i na betonari.
Na gradilistu: Sastav je propisan, ali nema kontrole u proizvodnji, doziranje je preputeno onome
tko radi beton, mogu se ugraivati samo na gradilitu na kome se i proizvede. Ovim nainom
prozvodnje dobija se beton slabije kavlitete od onoga napravljenog u betonari i primjenju se samo
kada nema postojee betonare na udaljenosti koju automjealica moe prei u dozvoljenom
vremenskom periodu ili zbog ekonomski opravdano zbog manjih trokova transporta.
Na betonari: Obavezna predhodna labaratorijska ispitivanja recepture za proizvodnju, beton se
proizvodi prema recpturama. Automatsko doziranje i vaganje, opran i separiran agregat, grijanje
agregata u zimskom periodu, mijaanje komponenti se obavlja mehaniki u postrojenju.
Ovaj se nain koristi kad veliina poprenih presjeka konstrukcije omoguavaju kontinuiran
utroak betona dopremljen automjealicom, ili kad je ekonomski isplatljiviji od betona koji se pravi
na gradilitu.
Transport betona do mjesta ugradnje moze biti kontinuriran i prekidan.
Kontinuiran: Transport s ujednaenom brzinom teenja betona.Prikladan je je za ugradnju
masovnih koliina svjeeg betona pomou gumenih transportera (beton nie konzistencije) i za
pumpani beton.
Ako je brzina gumene trake vea od 1 m/s, tada nije mogue izvesti izravno istresanje betona u
predvidenu konstrukciju, ve se to treba obavljati pomou dodatnog ureaja u obliku lijevka, kako
ne bi dolo do segregacije agregata .
Prekidan: Povremeni prijevoz svjeeg betona pomou odgovarajuih prijevoznih sredstava, a
organizira se po stanovitom redoslijedu kada se beton preuzima s postrojenja koja ga izrauju
kontinuirano.Doprema betona na gradilite automijealicama kapaciteta 4-10 m3.
Ugradnja betona:sastoji se od istresanja betona u oplatu i zbijanja.
Pravila za ugradnju svjezeg betona: beton se ne smije segregirati,visina slobodnog sputanja
betone ne smije biti via od 1.0 m (2.0 m), za visine istresanja betona vee od 1.0 m upotrebljava
se dodatni ureaj u obliku klizita ili cijevi za ugradnju betona .
Zbijanje betona: Rastresitu sveju betonsku masu treba to bolje ugraditi u oplatu ili kalup tako da
masa bude to gua.Mehaniko zbijanje betona: vibriranje, centrifugiranje, vakuumiranje,
preanje, i prskanje.

60. Razastiranje i zbijanje betona pri ugradnji,njega betona?

Ugradjivanje betona je faza tehnoloskog procesa izvodjenja betonskih radova koja sledi nakon
faze transporta svezeg betona. Podrazumeva se da beton mora odgovarati postavljenim
zahtevima u pogledu sastava, konzistencije vremena proteklog od spravljanja do dopremanja do
datog mesta. Ugradjivanje betona treba da se zavrsi pre pocetka vezivanja cementa, u protivnom
beton se mora baciti.Pod ugradjivanjem betona podrazumeva se:punjenje oplate,razastiranje
svezeg betona,
zbijanje kompaktiranje betonske mase i zavrsna obrada gornje povrsine izbetoniranog elementa.
Zbijanje, odnosno kompaktiranje betona sledi nakon razastiranja betona u oplati. Najcesce se radi
masinskim putem, primenom razlicitih postupaka vibriranja u masi betona posle cega u masi
betona ostaje 1 3% zaostalih mehurica vazduha.
Prema nacinu delovanja vibratori se dele na:
povrsinske vibratore,
unutrasnje vibratore (pervibratore),
oplatne vibratore i
vibrostolove.

64. Laki betoni.

Dobijaju se od cementa, vode i lakih agregata. Laki agregat moze biti:
-Organskog (komadici drveta i pluta, stiropor itd)
-Neorganskog porijekla (keramzit, drobljena opeka , perlit, vermikulit, vuklanski tuf itd)
Lakoagregatni betoni dobiveni na bazi drveta se imaju nazive kao sto su :
-Durisol (cement, voda i strugotina od drveta)
-Tarolit i heraklit (cement, voda i drvena vuna) koriste se za izradu raznih ploca i blokova.
Ukoliko bi se sistematizacija lakih betona izvrila prema njihovoj namjeni po kojoj se laki betoni
dijele na:
konstruktivne betone,
konstruktivno-izolacione betone
izolacione betone.

65. Jednozrni betoni.

Za spravljanje jednozrnih betona koriste se standardne mjealice manjih kapaciteta a samo
spravljanje vrsi se u tri faze: u prvoj fazi agregatu se dodaje dio od ukupne koliine vode potrebne
za dobijanje betona eljene konzistenicije; u drugoj fazi djelimino nakvaenom agregatu dodaje
se vezivo a u treoj fazi preostala koliina vode. Jednozrni betoni izraeni od konvencionalnih
(kamenih) ili lakih (prirodnih ili vjetakih) agregata odlikuju se sljedeim svojstvima, koja se, u
zavisnosti od vrste agregata, kreu u sljedeim vrlo irokim granicama:
- niim zapreminskim masama u odnosu na konvencionalne betone (600 1800 kg/m3),
- relativno niskim vrstoama na pritisak (2-10 MPa),
- srednjom odnosno odlinom toplotnom izolacionom moi (0.17 0.80 W/mK),
- malim koeficijentom skupljanja koje iznosi 50% u odnosu na skupljanje betona izraenog od
viestrukog agregata istog porijekla,
- vrlo malim kapilarnim upijanjem vode,

66. Teki betoni, agregati za teke betone, upotreba tekih betona.

Teki betoni, agregati za teke betone, upotreba tekih betona.Teki beton je obini beton
proizveden s tekim agregatom, koji mu daje poveanu gustou.
Primjenjuje se iskljuivo za zatitu od zraenja. Kao teki agregat najee se primjenjuje
drobljeni barit (barij-sulfat) koji ima gustou oko 4,1 g/cm. Po potrebi se primjenjuju i
eljezne rude magnetit, limonit i hematit koji daju betonu gustou 3000 do 3900 kg/m. Kao
teki agregat ponekad se primjenjuje i usitnjeni otpadni materijali eljeza.

67. Kako se dobijaju plinobetoni ?

Ovi se betoni izradjuju od sitnog pijeska (do 1mm),vode,velike kolicine cementa(do 500kg/m3)uz
dodatak kemikalija koje u svjezoj,mekanoj smjesi betona razvijaju plinove te je nadimaju.neki puta
se radi ekonomicnosti uz pijesak dodaju i sitna zrna(1-5mm)lakih
agregata(plovucak,sljaka,lomljena opeka i sl.).
Postupak proizvodnje plinobetona:Priprema sirovina,Priprema smjese svjeeg plinobeton,
Dodavanje aluminijumskog praha , Lijevanje, Stvaranje pora,Rezanje ,Hidrotermalna obrada
(autoklavizacija),Zavrna obrada.

68.ta su elijesti betoni i kako se dijele ?

elijasti betoni dobili su naziv po svojoj strukturi koja sadri veliki procenat pora -elijica veliine 1
do 2mm. Ukupna poroznost ovih betona je vrlo velika i moe iznositi i 85%. S obzirom na ovo,
zapreminske mase ovih materijala spadaju u red najniih zapreminskih masa na podruju
graevinskih materijala.
One obino iznose 300 1200 kg/m. elijasta struktura se obrazuje dodavanjem proizvedene
pjene ili razvijaa gasa osnovno masi.
Prema nainu formiranja pora u masi betona, razlikuju se dvije vrste elijastih betona:
gas-betoni i
pjeno-betoni.

69.Zato je mraz opasan za beton ?

Mraz je opasan za mladi beton,zato sto se na temp. ispod 0C smrzava slobodna voda u
betonu.Led kao sto znamo,ima veci volumen nego li voda od koje je postao(za oko 9%).Zbog
povecanog volumena led pritisce okolni beton.Taj pritisak moze izazvati drobljenje i lom betona
oko zrnaca leda pa i lom citave konstrukcije.Da li ce doci do toga ovisi o tome kad nastupi mraz,da
li prije,za vrijeme vezanja ili po zavrsetku vezanja. Otpornost prema dejstvu mraza podrazumjeva
sposobnost betona da u stanju zasienosti betona vodom podnese naizmjenine procese
smrzavanja i odmrzavanja , pri emu su ovi procesi nosiocidestrukcije-razaranja strukture
betona.Do ove destrukcije dolazi zbog stvaranja vode prisutne u kapilarnim porama ili prslinama
nastalih u strukturi betona.Nastajanje ovih unutranjih pritisaka lako se objanjava injenicom da
je zapremina leda nastalog od vode prisutne u prama za 9% vea od zapremine vode prisutne u
porama i upljinama.