Deduko-nxjerr,trheq posht.Dedukcioni sht metod e njohjes s t
vrtets dhe konkluzion.Dedukcioni bazohet n vetit e prgjithshme t premisave.Konkludimi deduktiv prbhet na 2 ose m shum premisa dhe shkon nga e prgjithshmja ose e prvemja kah e veanta. Nse premisat jan t vrteta dhe ju prmbahemi rregulave edhe konkludimi sht i vrtet,prandej gjithnj sht i sigurt.Varsisht nga vetit e prgjithshme n premise dallojm katr lloje t konkludimit deduktiv: 1- Nxjerrja e konkludimit t veant n baz t premises s madhe t prgjithshme.Pra ajo q vlen pr t prgjithshmen vlen edhe pr t veantn .psh. T gjitha lulet kan er M-P Nxnsit e kl.11 msojn mir Sheboja sht lule S-M Beharja sht nx. E kl. 11 Sheboja ka er S-P Beharja mson mir
T gjitha shtetet e Ameriks Jugore jan republika
Argjentina sht shtet jugoamerikan Argjentina sht republik 2- Nxjerrja e konkludimit t prgjithshm nga premisa e prgjithshme psh T gjitha shkencat jan dije objektive
Asnj art nuk sht dije objektive
Pra asnj art nuk sht shkenc 3- Nga premisat e prveme nxirret konkludimi partikular psh. Urani sht radioaktiv Urani sht element kimik Pra disa elemente kimike jan radioaktive 4-Mbshtetja n parimin e prgjithshm,kur jepet shkaku jepet edhe pasoja dhe kur nuk jepet shkaku nuk jepet as pasoja.psh Nse temeratura zbret nn -4 C uji do t ngrihet Temeratura sot ka zbritur nn -6 C Prandaj uji sot sht ngrir
Nse temeratura zbret nn -4 C uji do t ngrihet
Temeratura sot nuk ka zbritur nn 0 C Prandaj uji sot nuk sht ngrir
5-parimi sht ky-kur nj gjsend sht i barabart me t dytin (n
premis),e i dyti me t tretin,ather ky sht i barabart me t tretin. Agroni sht vllai i Ilirit Iliri sht vllai i Mentorit Mentori sht vllai i Shpendit Shpendi sht vllai i Arbrit Pra Agroni sht vllai i Arbrit Silogjizmi
Silogjizmi sht nj lloj i veant i konkl. t thjesht indirekt deduktiv q
i ka vetm 2 premisa dhe nj konkluzion Lidhja e silogjizmave n vargje e prbn polisilogjizmin,por nse e shkurtojm silogjizmin dhe polisilogjizmin fitojm ENTIMEMIN.Silogjizmi i ka 3 nocione:S,P dhe termin e mesm. S(quhet termini i vogl)gjendet n premisn e dyt,ka vllim t vogl.P ka vllim t madh.Termi i mesm lidh S dhe P.Premisa e prgjithshme quhet PREMISA E MADHE apo PRAEMISSA MAIOR.Premisa indirekte me t ciln nxjerret konkluza quhet PRMISA E VOGL apo PRAEMISSA MINOR.Psh:
T gjith njerzit jan t vdekshm M-P premisa e madhe
Sokrati sht njeri S-M premisa e vogl Sokrati sht i vdekshm S-P
Metalet jan prues t mir t nxehtsis M-P premisa e madhe
Hekuri sht metal S-M premisa e vogl Pra hekuri sht prues i mir i nxehtsis S-P
N varsi nga lloji i gjykimeve ne dallojm tri lloje t silogjizmit: Silogjizmi
KATEGORIK(Aristotel),HIPOTETIK dhe DISJUNKTIV (Theophrasti,Eudemi, shkolla megaro-stoike).
Silogjizmi kategorik dhe figurat silogjistike
Ky silogjizm quhet kategorik sepse premisat dhe konkludimi jan gjykime
kategorike,q pohojn apo mohojn dika pa kushtzime.Ky silogjizm ka S,P dhe M (termin e mesm).I dallojm 4 figura:
1-M-P 2-P-M 3-M-P 4-P-M Asnj grek nuk sht turk
S-M S-M M-S M-S Disa grek jan t krishter S-P S-P S-P S-P Pra disa t krishter nuk jan turq - Turk,turqit sht premisa madhe,t krishter sht premisa vogl,grek sht premisa e mesme. 1-M(termi i mesm) sht subjekt i premiss s par,M sht P i premiss s dyt... Secila figur silogjistike mund ti ket nga 16 moduse (pra 4X16=64 moduse),bazuar n gj. e katrorit logjik.