Chutng 4. Tién té va chinh sdch tién té Gidi thich vé hoat déng ctta thi truong tién té Theo ly thuyét vé su ua thich thanh khoan, Idi suat diéu chinh dé lam can bang thi trudng tién té. Tai mic lai sudt can bang luong cdu vé s6 du tién té thuc té bang lugng cung vé sé du tién ié thuc té. Su diéu chinh cia lai suat t6i diém can bing cung cau vé tién té dién ra vi moi ngudi tim cdch diéu chinh tai san cia minh khi 1ai suat khong dat mifc can bang. Néu lai suat qua cao: luong cung vé sO du tién 1é thuc té vuot qué cau. Nhiing ngudi cé nhiéu tién té tim cach chuyén sé tién khong dem lai lai suat thanh tién gti ngan hang hodc trai phiéu dem lai lai suat. Ngan hang va ngudi phat hanh trdi phiéu ~ nhiing ngudi thudng thich tra lai suat thap — phan Gng lai tinh trang du cung vé tién nay bang c4ch gidm mitc lai sudt ma ho san sang tra. Nguogc lai: Néu 14i sudt qua thap, cdu vuot qué cung, moi ngudi ban tréi phiéu hodc rit tién ra Khéi cc ngan hang, diéu nay lam tang lai suat. Tai mite lai suat can bang moi ngudi déu hai long voi tai sin bang tién va khong phai bang tién cia ho. Ly thuyét vé su ua thich thanh khoan ham y rang, su gidm stit cha cung tién té lam tang 14i sudt va nguge lai su gia tang cung tién lam giatm {ai suat. Gidi thich cho khang dinh nay, ching ta hay gia dinh rang Ngan hang trung uong cat gidm mic cung tién, viéc M, giam sé Jam giam M,/P vi trong mo hinh nay ching ta gia dinh P khong déi. Cung vé s6 du tién té thuc té dich chuyén sang trai (xem hinh 4.4), lai sudt can bang tang tir i, 1én i,. Lai suadt cao hon khién cho moi ngudi mu6n git luong sé du tién té thuc té ft hon. 135KINH TE HOG VIMO Hinh 4.4: Bién phdp cat gidm cung ing tién té trong Ty thuyét vé su wa thich thanh khodn. Mr Su cat gidm cung ing tién té tit MS, xudng con MS, lam Idi sudt can bang tang ttt ig lén i,. Quan hé gitra thi trudng tién té va thi trudng trai phiéu. Theo quan diém cia Keynes, hai loai tai san cht. yéu ma dan ching muén ding dé trit cla cai cia ho 1a tién va trai phiéu. Do vay téng s6 cia cai trong nén kinh té phai bing téng s6 trdi phiéu cong voi tién. Diéu nay c6é nghia 1a: Tai san = Tién + Trdi phiéu Téng cdu vétaisan = Cdutién + Cau vé tri phiéu Wn/P = MD + BD Téng cung vé taisan = Cungtién + Cung vé trai phiéu Wn/P = MS + BS Thi trudng tai san can bang ta cé: MD + BD = MS + BS Hay: MD - MS = BS - BD Phuong trinh nay néi Ién rang néu thi trudng tién té & trang thai can bang (vé bén trdi), thi vé bén phai cla phuong trinh (thi trudng trai phiéu) cting can bang. Nhan xét nay cho biét thi trudng tién té du cdu EP EEEEEEEEEEIEEEERSEIEsiesse== rd 136Chuong 4. Tién t6 va chinh sdch tién té thi tuong img vé tréi cla phuong trinh cho biét thi trudng trdi phiéu du cung. Lai suat can bang xdy ra khi déng thdi ca hai thi trudng tién té va trdi phiéu can bang. 3. NGAN HANG TRUNG GIAN VA SU TAO RA CAC KHOAN TIEN GUI 3.1 Ngan hang trung gian Ngan hang trung gian ( intermediary banks) Xét theo nghia hep 1a cdc ngan hang giao dich vdi cong ching trong viéc nhan tién giti va cho vay, theo nghia rong ngan hang trung gian cdn bao ham ca nhiing dinh ché tai chinh ngoai ngan hang ( cong ty tai chinh, quy dau tu, quy tin dung, hop tac xa tin dung,...). Vai trd trung gian cia cdc ngan hang nay thé hién & hai ndi dung: Mot /a, ching lam trung gian trong viéc nhan tién gui vA cho vay giita céc cong ching. Hai /a, ching lam trung gian trong méi quan hé gitta cong chting va ng4n hang trung uong. Trong hé thong ngdn hang hién dai, ngan hang trung gian c6 thé’ chia thanh ba nhém: Ngan hang thuong tai: No cha yéu nhan tién giti sir dung séc va tién giti ngdn han, dong thoi hdu nhu cho vay ngan han. Ngan hang thuong mai (NHTM) co hai chic nang sau day: - Chic nang kinh doanh: Ngan hang ciing giéng nhu cdc doanh nghiép khdc, ching dugc thanh lap dé kiém 1i cho ngudi chi so hitu. N6 cung cp mét so dich vu nhat dinh cho khdch hang va nhan tién thanh todn cua ho. - Ni lién tiét kiém va déu tu: Ngan hang thuong mai 1a mot trung gian tai chinh thudc vao nhém Ién nhat, cé chic nang nhan tién 137KINH TE HOC Vi MO a ela giti tiét kiém tir cdc hé gia dinh, cdc hang hay ngudi nudc ngoai, sau dé ho ding s6 tién nay cho cdc h6 gia dinh va céc doanh nghiép khdc vay véi nhiéu muc dich khéc nhau. Tém lai, ngan hang thuong mai 1a mot trong cdc t6 chitc trung gian tai chinh chuyén tién tir nhiing ngudi cho vay dén ngudi di vay. Ngan hang dau tu va phét trién: Dac diém chinh cha ngan hang nay 1 khong cho vay ngan han ma chi cho vay trung va dai han. Ngoai ra con cé thé tham gia hin vén thanh lap doanh nghiép, kinh doanh chting khoan. Ngan hang dac biét: day 1a nhitng ngan hang duoc thinh lip nham phuc vu cho nhitng muc dich nhat dinh nao do. Chang han: Ngan hang phuc vu ngudi nghéo (Viét Nam), Ngan hang dia 6c ( Phap).... 3.2. Qua trinh tao nguén tién giti Cac ngan hing bién tién du tri thanh tién ngan hing. Trong thuc té qua trinh nay bao gém cé 2 bude: Thit nhat, ngan hang trung uong (NHTW) quy dinh so hong du trit clia hé thong ngan hang. Thit hai, hé théng ngan hang lay nhing dy trit dé lam mot dau vao va bién ching thanh mot kh6i luong tién qua ngan hang Idn hon nhiéu. Tién mat trong luu thong cong tién qua ngan hang nay 14 miic cung tién té Mj. Qua trinh nay goi 1A mé rong tién giti ngan hang theo cap s6 nhan. Qué trinh tao tién Lic dau, gid st’ mét khdch hang A dén ky giti 1000 VND vio mOt ngan hang dudi dang tai khoan séc. Chiing ta gia dinh ngan hang nhan dugc 1000 VND 14 ngan hang thé hé 1. Nhiing thay déi trong bang can d6i tai san ca ngan hang thé hé I, trong pham vi dang xét vé khoan tién giti khong ky han mdi nay dugc thé hién 6 bang 4.2 CE an nn enrrrnereeeeeeeeeeemeeeege 138Chuong 4. Tién té va chinh sach tién té Bang 4.2.Ngan hang thé hé 1 6 trang thai ban dau Tai san cé | Tai sdn ng Du trit: 1000 Tién git: 1000 Tong: 1000 Tong: 1000 Bay gid, voi ty lé du trit bat budc: 10%, khi nhan dugc 1000 VND ngan hang hing nay trich lai 100 VND dé dy tri. 900 VND con lai ding dé cho vay (gid dinh khéng c6 cic khoan tién khic), bang ké todn cla thé hé ngan hang 1 duge phan anh nhu sau: Bang 4.2a Ngan hang thé hé 1 6 trang thdi cudi cing Tai san cé Tai sdn ng Du tri: 100 Tién git: 1000 Cho vay: 900 Téng so: 1000 Téng s6: 1000 Bay gid, ngan hang thé hé | sé lam gi? N6 cé mét khoan du trit 900 VND nhiéu hon can thiét dé dap tig chi tiéu du trit bat budc. Ngan hang véi muc dich loi nhudn sé cho vay hay dau tu so tién du 900 VND. Gia sit ngan hang cho vay hay mua trdi phiéu. Ngudi vay tién hay ngudi ban trai phiéu sé c6 dugc 900 VND (tién mat hay séc) va lai gui vio tai khoan cia anh ta & mot ngan hang khdc. Nhu vay, khoan tién 900 VND sé duoc ngan hang | gidi ngan ( bang can di ngan hang cudi cing cua ngan hing thé hé | duoc thé hién trén bang 4.2a. Nhung néu tinh todn sé tién, ching ta sé thay: ngoai so tién giri ban dau 100 VND 6 bén phai cita bang 4.2a, c6 900 VND tién giri khong ky han 6 tii khoan khac. Vi vay, téng s6 tién M bay gid 1a 1900 VND. Hoat dong cia ngan hang thé hé 1 da tao ra mot sé tién mdi 1a 900 VND. Ngan hang thé hé thit 2: Ta goi tat cd céc ngan hang nhan duge 900 VND 1a ngan hang thé hé 2. Sau khi nhan duc 900 VND, trang thai ban dau cia ngan hang thé hé 2 sé 1a: nS 139